Belangrijke waarden voor een velg zijn de ET-waarde, de steek en de naafdiameter :

Transcriptie

1 Velgmaat De maat van een velg wordt weergegeven in inches. Een velg in de maat 6x14 is 6 inch breed en heeft een diameter van 14 inch. Wie zijn meetlat erbij pakt en de velgbreedte gaat controleren komt bedrogen uit; de meetlat geeft meer aan dan 6 inch. Dit komt doordat de velgbreedte wordt weergegeven over de binnenkant van de velgrand, zoals in onderstaande tekening is te zien. Als richtlijn geldt dat er aan beide zijden een halve inch moet worden opgeteld om de werkelijke breedte te verkrijgen. Voor degenen die een lesje wiskunde hebben gespijbeld: 1 inch = 2,54 cm. Belangrijke waarden voor een velg zijn de ET-waarde, de steek en de naafdiameter : * ET-waarde De ET van een velg, ook wel de offset of Einpress Tiefe genoemd, bepaald hoever een velg naar binnen of naar buiten steekt in de wielkast. Een ET van 38 wil zeggen dat het bevestigingspunt 38 mm aan de buitenkant van het midden van de velg ligt (zie schematische tekening). Steekt een velg te ver naar buiten met bijvoorbeeld ET 38, dan moet er een velg met een hogere ET worden gemonteerd. Bij ET 42 valt de velg 4 mm meer naar binnen. De regel luidt: hoe hoger de ET, hoe meer een velg naar binnen valt, en hoe lager de ET, hoe meer een velg naar buiten steekt. Fabrikanten produceren elke velgtype maar in een beperkt aantal fitments. Het kan dus zo zijn dat de velg die je gekozen hebt niet gemaakt wordt in een ET waarde die voor jouw auto geschikt is. Of de velg van je keuze ook daadwerkelijk past op jouw auto kun je het best navragen bij je plaatselijke velgenspecialist. Deze weet in welke fitments de velg geleverd wordt en zal je o.a. op basis van de ET-waarde adviseren de velg wel of niet te monteren. Hier is geen ijzeren regel voor. Natuurlijk zijn er per autotype bepaalde toleranties, maar ook persoonlijke voorkeur speelt een rol. De ene automoblist wil tot het uiterste gaan en is bereid de carrosserie iets aan te passen, terwijl de andere automobilist hier absoluut niets van wil weten.

2 * Steek De steek van een wiel heeft betrekking op de bevestiging. De steek wordt omschreven met 2 cijfers: het aantal boutgaten en de diameter van de denkbeeldige cirkel die door het hart van de boutgaten getrokken kan worden. Een steek van 4x100 betekent dus dat de velg 4 boutgaten heeft met een steekcirkel van 100 mm. Bij velgen met 4 boutgaten is het meten van de steekcirkel eenvoudig omdat de boutgaten loodrecht op elkaar staan. Je kunt dan een liniaal pakken en van hart tot hart meten. Bij velgen met 5 boutgaten wordt het meten wat lastiger. Je zult dan een denkbeeldige cirkel moeten tekenen, zoals in de tekening hieronder. Ieder autotype heeft zijn eigen steek. Vaak hanteren autofabrikanten voor meerdere modellen dezelfde steek. Echter, er zijn altijd uitzonderingen waardoor je niet kunt zeggen: "dat is een Opel dus die auto heeft steek 4x100". Zoals al eerder vermeld produceren de velgenfabrikanten elk velgtype slechts in een bepaald aantal fitments. Je plaatselijkse velgenspecialist kan je vertellen of de velg van jouw keuze ook gemaakt wordt in de toepasbare steek voor jouw auto. Personenauto's hebben over het algemeen een 4-gats en een 5-gats steek. Terreinauto's, SUV's en bestelauto's kunnen ook een 6-gats steek hebben. *Naafdiameter Om te zorgen dat de velg om de naaf van de auto past moet de naafdiameter van de velg exact dezelfde maat hebben ; deze naafdiameter wordt dan ook bij de velgmaat opgegeven. Eventueel kunnen centreerringen worden gebruikt, zie verder Wielconstructie De exclusievere merken hebben vaak 1 of meer meerdelige velgen in het assortiment. In de meeste gevallen gaat het dan om 2-delige velgen, maar ook 3-delig is mogelijk. Met 2-delig wordt bedoeld dat de velg uit 2 losse delen bestaat, die aan elkaar zijn gemonteerd. In vroegere tijden werden velgen veelal op deze manier gemaakt in een authentieke smederij. Hoewel moderne fabrieken nu veel gemakkelijker een 1-delige velg produceren, blijft er vraag naar meerdelige velgen. Meerdelig heeft een zeer exclusief imago. Daarnaast geven de boutjes waarmee de delen aan elkaar zijn bevestigd de velg een speciale uitstraling. Omdat niet iedereen een portemonnee heeft met een eindeloze bodem (meerdelige velgen zijn fors duurder dan 1-delige velgen) worden er ook "2-delige look" velgen geproduceerd. Hierbij plaats men sierboutjes in de velg zodat het lijkt of het een 2-delige velg is. Het gaat hier in het algemeen niet om goedkope imitatie. Fabrikanten zien het als een hoogwaardige oplossing om liefhebbers van velgen met boutjes een betaalbare velg aan te kunnen bieden.

3 Montage Bij de montage van de velgen op de auto is het van groot belang het juiste bevestigingsmateriaal te gebruiken. De originele bouten of moeren zijn niet altijd geschikt voor de montage van de lichtmetalen velgen. Als er bouten of moeren worden geleverd bij de velgen die je hebt aangeschaft, gebruik deze dan altijd in plaats van de originele bouten of moeren. Let bij het aandraaien van de bouten of moeren op de juiste aandraaivolgorde. Volg altijd een kruislings patroon, zoals in de schematische weergaven hiernaast. Zo voorkom je dat de velg scheef getrokken wordt en vroegtijdig vast loopt op de schroefdraad. Het vastzetten van de bouten of moeren dient met een momentsleutel te gebeuren. Het gebruik van luchtgereedschap (in werkplaatsen) is sterk af te raden. Als je wielen demonteert en je bent van plan deze op een later tijdstip weer te monteren, markeer dan de banden met een krijtje. Gebruik de afkortingen RV, LV, RA, LA voor respectievelijk rechts voor, links voor, rechts achter en links achter. Door de wielen bij montage weer op dezelfde plaats te monteren voorkom je verslechterde rij-eigenschappen (dit heeft te maken met de afslijting van het loopvlak van de band) Centreerringen Veel fabrikanten werken met een ringensysteem om een bepaalde velg op meerdere typen auto's te kunnen monteren. Dit heeft te maken met de naaf van de auto. De naaf is het best voor te stellen als het uiteinde van de wiel-as van de auto. Het naafgat van de velg (het gat in het midden) moet hier exact op aansluiten. Nu is het zo dat de diverse autotypes verschillende naven hebben. Naaf 60 (mm) en 56 zijn bijvoorbeeld 2 voorkomende maten. Normaal gesproken zou een velg met een naafgat van 60 mm niet gemonteerd mogen worden op een auto die een naaf van 56 mm heeft. Door een plastic of metalen ring in het naafgat van de velg te plaatsen kan de diameter worden teruggebracht naar 56 mm, waardoor montage wel mogelijk is. De centreer-ring zorgt er voor dat de velg netjes op z'n plaats wordt gehouden. Zonder deze ring zou de velg alleen door de bouten op z'n plaats worden gehouden en is de kans op onbalans veel groter.

4 Spoorverbreders Spoorverbreders worden in het algemeen niet veel gebruikt,maar in verband met de volledigheid besteden we er hier toch aandacht aan. Een spoorverbreder is een "metalen schijf" die tussen de velg en de as van de auto gemonteerd wordt. Hierdoor komt de velg meer naar buiten te staan in de wielkast. In feite wordt hiermee dus de ET van de velg verlaagd. Het is van het grootste belang dat bij het gebruik van spoorverbreders het juiste bevestigingsmateriaal wordt gebruikt. De bouten die met de lichtmetalen velgen worden meegeleverd zullen niet lang genoeg zijn als er spoorverbreders wordt gebruikt. Laat het monteren van spoorverbreders bij voorkeur over aan de banden- en velgenspecialist. Een verkeerde montage van spoorverbreders is levensgevaarlijk. Enkele velgenfabrikanten werken standaard met spoorverbreders. Zij zullen bij de levering van de velgen rekening houden met jouw type auto en het juiste bevestigingsmateriaal meeleveren.

5 Bandmarkeringen 1. Merk 2. Profielaanduiding / Bandtype 3. Breedte van de band in mm 4. Verhouding van de bandhoogte/bandbreedte in % 5. Radiaalbanden 6. Doorsnee van de velg in inches 7. Kenmerk voor de draagkracht van de band 8. Snelheidscategorie 9. Tubeless (Banden zonder binnenband) 10. Productiedatum (XX = Week, X = Jaar, < = 9. Decade) 11. Slijtage index (Tread Wear Indicator) (1,6 mm) 12. Toegevoegd aan banden met een verhoogde draagkracht (Re-inforced) 13. Aanwijzing over toepasbaarheid in de winter (op winter- en all-year banden) De technische presentatie van een autoband is wettelijk vastgelegd. Voor personenautobanden geldt een Europese norm, ECE-R 30 genoemd. Deze normering geldt in het bijzonder voor de opschriften op de zijkant van de band. De norm zorgt ervoor dat de belangrijkste gegevens op de band te vinden zijn. De informatie geeft de automobilist uitsluitsel over alles wat hij of zij over de band wil weten. Dus niet alleen de naam van de fabrikant en het type van de band. Bandbreedte (3) : De breedte van de band wordt in millimeters aangegeven. (AG 175 mm). Bij de doorsnee personenautoband varieert de breedte van nominaal 125 mm (AG 125/80 R 12) tot ongeveer 335 mm (AG 335/30 R 19). De breedte gaat hierbij met stappen van 10 millimeter omhoog.

6 Bijzondere banden voor nieuwe velg-bandsystemen (AG TD-banden van Dunlop of de TRX- of TDX-banden van Michelin) hebben breedtematen in mm die hiervan afwijken. Hierbij varieert de breedte van 160 mm tot 240 mm. De werkelijke breedte wijkt van de nominale breedte af, door de gebruikelijke tolerantie in de productie Deze variatie zal in de praktijk per fabrikant wat variëren en niet meer dan enkele millimeters bedragen. Daarnaast hangt ze af van de velgbreedte waar de band op gemonteerd is. De normering van banden maakt het mogelijk om verschillende bandbreedtes op één soort velg te monteren. Het onderscheid in breedte kan ook tot gevolg hebben dat op bepaalde merken auto's alleen banden van een bepaalde fabrikant gemonteert kunnen worden, of uitsluitend in combinatie met bepaalde velgen. Dit, omdat in deze situaties alleen deze banden in alle omstandigheden met zekerheid (Dus ook bij diep door de vering gaan) "vrij blijven lopen". Ook kan het zijn dat u bij de toepasbaarheid van sneeuwkettingen aan bepaalde breedtes en fabrikanten gebonden bent. U kunt dit in uw informatieboekje naslaan. Hoogte/breedte verhouding/serie.../50, /60, /70, /80 (4) Het betreft hier de verhouding tussen de hoogte en de breedte van de banddoorsnee in procenten. Een /50 betekent dat de bandhoogte half zo groot is als de bandbreedte. Hoe kleiner het verhoudingsgetal, hoe kleiner de zijkant van de band en hoe sportiever hij lijkt. Uitzondering: Bij banden van de /80- en /82 serie was vroeger de ".../80" in de markering niet duidelijk - Het kan dus voorkomen dat in een instructieboekje van een oudere auto alleen "155 R 13" staat. Het betreft hier eigenlijk "155/80 R 13". Dit nummer dient u dan ook bij de aanschaf van nieuwe banden te vermelden. Bandentype (5) "R" betekend "Radiaal" (Vaak ook nog extra voluit vermeld). Het betreft de tegenwoordig veel toegepaste bouwwijze, waarbij de karkasdraden radiaal geordend zijn. Tot ver in de 60er jaren was de diagonaalband het meest voorkomende bandtype. Als dit bandtype in speciale gevallen nog wordt geproduceerd, (.AG voor oldtimers) staat in plaats van een"r" een "D" of "-". Aanwijzing: Er mogen uitsluitend banden van hetzelfde type gemonteerd worden. Het gebruik van Diagonaal- en Radiaal-banden op één auto is wettelijk niet toegestaan. Velgdoorsnee (6) De doorsnee van de velg wordt diagonaal van velgrand naar velgrand gemeten en wordt meestal in Inches ( " ) aangegeven. De meest gangbare maten variëren tussen de 10 en

7 20 inch. Bij TD- banden van Dunlop en bij de TRX- en TDX-banden of het PAX-Systeem van Michelin wordt de velgdoorsnede niet in inches maar in milimeters aangegeven. De meest gangbare maten daarbij lopen van 315 mm tot 440 mm. Kenmerk voor de draagkracht van de band (Load Index LI) (7) Dit getal is het kenmerk voor de belastbaarheid van de band. Elke LI waarde staat voor een bepaalde belasting van de band bij een bepaalde bandenspanning. De waarde is af te lezen in een tabel. Bijvoorbeeld "85" = 515 kg. De gemonteerde banden moeten in ieder geval minimaal de in de instructieboekjes vermeldde LI waarde hebben. Een hogere LI waarde is uiteraard toegestaan. Als er nog "Versterkt" of "Re-inforced" (12) vermeld staat, betekent dit dat de band nog extra draagvermogen bezit. (Bij transportbusjes, kleine personenbusjes, vans, etc.) Van doorslaggevende betekenis is ook hier echter de hoogte van het LI getal. Li kg Snelheidscategorie (GSY, ook "Speedindex") (8) Het betreft hier de categorie indeling, die de maximaal toelaatbare snelheid van de banden aangeeft. Hier volgt de GSY voor personenauto's. GSY km/u M 130 N 140 P 150 Q 160 R 170 S 180 T 190 U 200 H 210 V 240 W 270 Y 300 ZR >240

8 Looprichting : Vooral bij banden met bijzondere profielvormen zijn op de zijkant van de band namen als "Rotation", "Draairichting", "Direction", i.c.m. een looprichtingspijl aangebracht. Houdt bij de montage van de band rekening met de aangegeven loop- of draairichting. Tubeless ("Zonder binnenband") (9) Banden voor personenauto's zijn hoofdzakelijk tubeless. Het aanbrengen van een binnenband is niet alleen overbodig, het is op een enkele uitzondering na zelfs niet toegestaan. Vraag in twijfelgevallen de garage. Produktiedatum(10) Het tot gebruikte markeringssysteem: De laatste 3 cijfers van het zg DOT nummer laten de productiedatum zien. De eerste twee cijfers slaan op de productieweek, het laatste cijfer op het productie jaar. Bijvoorbeeld: 409 = week 40 van Dat het om de jaren 90 gaat, wordt nog zichtbaar gemaakt door een klein driehoekje, vlak onder het drie cijferig getal. Nieuwe markering vanaf : Nu een 4-cijferig getal, dus bijvoorbeeld : 0100 = week 1 van 2000, 1608 = week 16 van 2008 Slijtage index (Treadwear Indicator, "TWI") (11) Rondom op de zijkant van de band wordt herhaaldelijk het korte "TWI" (ook andere afkortingen zijn mogelijk) afgedrukt. Als u de pijl volgt, zult u zien dat op deze plaatsen het profiel niet volledig tot op de basis van de band gaat. Reden: Mocht de band tot op de wettelijke 1.6 mm afgesleten zijn, liggen deze plekken duidelijk herkenbaar aan de oppervlakte van de band. De slijtagegrens is bereikt. Zover zou u het echter niet moeten laten komen. Onderzoek wijst uit dat als onder de 3 mm het grip duidelijk afneemt, vooral bij natheid. M+S (Winterbanden/All-year banden) (13) Winterbanden worden met het "M+S", "M+S" (Mud and Snow) of een daarop lijkende markering aangegeven. Hierdoor zijn dit type banden niet alleen herkenbaar, als zijnde een bepaald bandentype voor een bepaald weertype, het heeft ook direct gevolgen voor de plaatsing in de snelheidscategorie. Uitzonderingsregels voor enkele Europese landen: Mocht in bepaalde landen winteruitrusting voorgeschreven zijn, dan wordt hiermee het gebruik van "M+S" gesymboliseerde banden bedoeld. In Oostenrijk bijvoorbeeld wordt hierbij een wettelijke minimale profieldiepte van 4 mm geëist. Banden met minder dan 4 mm profiel worden simpelweg als zomerbanden getypeerd. Hoewel deze regelgeving voor een aantal andere landen niet geldt, dient u bij deze banden toch rekening te houden met de sterk verminderde werking in de winter beneden de 4 mm profiel. Keurmerk "E": Het EEG-keurmerk wordt als een E of e op de band geplaatst. Het slaat op een stuk Europese wetgeving en normering. (EEG- R 30). Beeld 6: Het erbij geplaatste nummer

9 "12" duidt aan dat de band voor Oostenrijk getest is. Belangrijk: Sedert de productiedatum (40e week 98, vertelt ons het DOT-Nummer 408) is dit keurmerkje in de zijkant van de band verplicht. Aan een auto mogen derhalve geen banden gemonteerd worden, die, als ze na geproduceerd zijn, zonder dit merkje. Coverbanden Deze banden worden met een "R" gemarkeerd, "runderneuert", "retread" of "retreaded". De datum van de covering wordt op dezelfde manier als de productiedatum van de nieuwe band aangegeven. Regels: Belastingsindex LI: U dient een hogere lastindex band te nemen dan normaal gesproken om uw auto zit. Bijvoorbeeld: Nu 165/65 R T, dan: 165/65 R T. Winter-/all-yearbanden: De snelheidscategorie moet minimaal voldoen aan de voor zomerbanden in het instructieboekje gestelde eisen. Als de maximale snelheid van de band onder de maximale snelheid van uw auto ligt, dient u in uw gezichtsveld een sticker te plaatsen die u daaraan herinnert. P-Banden (Amerikaanse klassificering, Kenmerk bijvoorbeeld P 225/60 R 15...). Deze banden mogen toegepast worden, als ze uitdrukkelijk volgens de EEG-norm ( EEG-R30) gekeurd zijn. Dit wordt dan aangegeven in een bij de band geleverd informatieblad. Mocht de markering van de EEG-R 30 norm afwijken (AG geen Load-Index, geen Speed-Index), dan moet de bandenfabrikant een schriftelijke bevestiging met de band meesturen, die aangeeft dat de band wel aan deze normen voldoet. Deze schriftelijke bevestiging moet de autorijder ook altijd bij zich hebben.