Tijdperk elektrische auto nadert

Transcriptie

1 Vooruitzicht Automotive Tijdperk elektrische auto nadert Markt volledig elektrische auto in stroomversnelling Investeringen van autofabrikanten in nieuwe elektrische auto s nemen toe. Hoger volume zorgt voor dalende prijzen van batterijen elektrische auto s. Marktaandeel van nieuwe volledig elektrische auto s naar 10% in 2020, 25% in % 25% ING Economisch Bureau / september 2016

2 Minder nieuwe auto s, elektrische dip Terug bij af? Na een sterke impuls eind 2015 valt de markt voor nieuwe personenauto s in 2016 terug. Tot en met augustus dit jaar zijn ruim 5% minder nieuwe auto s geregistreerd. Ook elektrisch rijden kent een terugval. Na de plug-in hausse wordt nu voornamelijk gekozen voor brandstofmotoren. Terug bij af? Nee, want de dip in elektrische auto s is tijdelijk. Een omslag naar elektrisch staat op termijn voor de deur. Zwakke eerste helft De Nederlandse markt voor nieuwe auto s beleeft een zwakke periode. Tot en met augustus 2016 zijn ruim auto s minder geregistreerd dan vorig jaar. Het is vooral de zakelijke markt die krimpt. De particuliere markt gaat vooruit, maar biedt niet genoeg tegengas om een daling te voorkomen. Rekening 2015 gepresenteerd De krimp is een gevolg van het naar voren halen van registraties eind Een grote groep zakelijke rijders pakten toen hun laatste kans op een auto met een lage bijtelling. Een andere groep zakelijke rijders lijkt momenteel langer door te rijden. Leasecontracten worden verlengd, waardoor de vraag in 2016 zwakker is dan verwacht. Hoop op laatste minuut Een volledige afbouw van het bijtellingsvoordeel voor plugins per 2017 biedt deze categorie auto s eind 2016 een laatste impuls. Het is echter onvoldoende om de markt te redden. ING Economisch Bureau verlaagt haar raming voor 2016 naar registraties (was ). Voor volgend jaar wordt weinig verbetering verwacht. Plug-in uitgespeeld na 2016 In 2017 stijgt de bijtelling voor plug-ins (met een uitstoot tot 50 gram CO2/km) van 15% naar 22%. Deze wordt dan gelijk aan alle andere auto s. De rol van plug-ins op de zakelijke markt lijkt daarmee uitgespeeld. Vraag is of de volledig elektrische auto, die wel een lage bijtelling van 4% behoudt, het stokje overneemt. Sterke terugval registraties nieuwe personenauto s in 2016 Registraties nieuwe personenauto s x ( zijn ramingen) * 2017* Bron: ING Economisch Bureau o.b.v. VWE Voertuiginformatie en documentatie ING Economisch Bureau 2 Vooruitzicht Automotive / september 2016

3 Berekenend kiezen Batterij leeg Na het grote succes van semi elektrische auto s (plug-in hybriden) eind vorig jaar, is de domper voor elektrisch rijden groot. In de periode januari tot en met augustus 2016 zijn de gezamenlijke registraties van nieuwe hybride, plugin hybride, elektrische auto s met range extender en volledig elektrische auto s met bijna 50% afgenomen. Waar hun gezamenlijke marktaandeel in 2015 nog op ruim 13% lag, is dit nu gedaald tot 4,8%. Nederland is op de Europese ranglijst in het eerste kwartaal gezakt van plaats 1 naar plaats 5 als het gaat om registraties van deze categorie auto s. Toename benzine Benzine is de grote winnaar in Over geheel 2015 lag het aandeel benzine in de zakelijke markt op een kleine 42%. In de periode januari-augustus 2016 steeg dit percentage naar 67%, ofwel 2 op iedere 3 zakelijk geregistreerde nieuwe personenauto s. Rekenen Zoomen we in op enkele modellen dan is deze omslag duidelijk zichtbaar. Zo was in 2015 ruim de helft van de nieuwe zakelijke registraties van de VW Golf (3-, 5 deurs en variant) een plug-in hybride versie, terwijl benzine versies een aandeel hadden van 22%. Tot en met augustus 2016 is minder dan 4% een plug-in hybride en bestaat bijna 60% van de (zakelijke) registraties uit benzine versies. Het is voor de zakelijke rijder duidelijk een kwestie van rekenen. Batterij snel leeg Marktaandeel elektrisch + hybride daalt snel door hogere bijtelling plug-in hybride 13,1% 2015 Plug-in financieel snel minder aantrekkelijk Bijtelling VW Golf plug-in (per maand bij 52% belasting) 115 4,8% 2016 t/m augustus Bron: VWE, nieuweautoprijzen.nl, bewerking ING Economisch Bureau (o.b.v. Golf plug-in PHEV GTE 150kW dsg aut.) Waar blijft volledig elektrisch? Gezien de berekenende aard van zakelijke rijders is het opmerkelijk dat volledig elektrische auto s nog grotendeels buiten beeld blijven. Volledig elektrische auto s genieten namelijk een bijtellingspercentage van slechts 4%. Onderstaande figuur laat echter zien dat het nog niet storm loopt op de zakelijke markt. Hoewel het aandeel volledig elektrisch stijgt, is van een doorbraak nog geen sprake. Een voorbeeld van een model met keus uit diverse typen aandrijvingen, de eerder genoemde VW Golf, zag het aandeel volledig elektrisch (binnen de zakelijke registraties) stijgen van 0,3% over geheel 2015 naar 1,7% in 2016 (t/m augustus). In de totale zakelijke markt zien we dat het aandeel steeg van 1% (geheel 2015) naar 1,3% (jan-aug 2016). Op de totale markt (inclusief particulieren) steeg het aandeel van 0,8% naar 0,9%. Volledig elektrisch aandeel vooralsnog klein Ontwikkeling marktaandeel volledig elektrische auto s in registraties nieuwe personenauto s* 0,2% 0,2% 0,6% 0,9% 0,8% 0,9% Bron: VWE, bewerking ING Economisch Bureau *2016 is jan-aug ING Economisch Bureau 3 Vooruitzicht Automotive / september 2016

4 Elektrische achtbaan Hybride en elektrisch aandeel in Nederland komt in golven Wave II Plug-in De opkomst van de plug-in hybride (met stekker oplaadbaar) met hoogtepunten in 2013 (0% bijtelling) en 2015 (7% bijtelling). Auto s als de Mitsubishi Outlander en Volvo V60 profiteren. Wave I Hybride Hybride auto s zoals de Toyota Prius en Honda Civic bereiken hun hoogtepunt in 2009 dankzij 14% bijtelling. Hun aandeel neemt af, wanneer ook zuinige diesels de 14% categorie bereiken. 11,0% 7,7% 13,1% Wave III Volledig elektrisch Enkel de emissie loze volledig elektrische auto kan nog van een lage bijtelling profiteren. Een nieuwe generatie volledig elektrisch met betere actieradius zal het aandeel doen stijgen. 2,4% 4,2% 3,4% 2,8% 4,9% 0,7% Bijtelling (belangrijke veranderingen): Normaal 22% 25% 22% Zuinig 20% 25% 22% Zeer zuinig 14% 21% 22% 0 emissie en plug-in* 0% 0 emissie 4%. Plug-in 7% 0 emissie 4%. Plug-in naar 15% in 2016 en 22% in 2017) Bron: ING Economisch Bureau, marktaandelen o.b.v. VWE *plug-ins tot 50 gram CO 2 / km Aanscherping bijtelling o.b.v. CO2 0% ook voor plug-in tot 50 g CO2/km ING Economisch Bureau 4 Vooruitzicht Automotive / september 2016

5 Twijfel domineert bij consument Aanschafprijs en actieradius Twijfel overheerst als het gaat om volledig elektrische auto s. Zakelijke rijders lijken niet bereid tot concessies op het gebied van actieradius. De angst om stil te vallen wint het in veelal van financieel voordeel. Voor particulieren is daarnaast ook de hoge aanschafprijs een brug te ver. Dit blijkt uit eerdere onderzoeken van onder andere Motivaction voor Natuur & Milieu en Milieudefensie (Wat vindt Nederland van elektrisch rijden ) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL, Stimuleren van elektrisch rijden, effect van enkele beleidsprikkels ). Range anxiety Het is de vraag of de angst voor een lege batterij (ook wel range anxiety genoemd) en / of een gebrek aan (snelle) laadpalen terecht is. De dagelijks gemiddeld afgelegde afstand vormt geen belemmering voor volledig elektrisch rijden. In 2014 werd per auto kilometer afgelegd. Dat is gemiddeld een kleine 36 kilometer per dag. Verschillen in afstanden Er zijn wel grote verschillen tussen auto s in particulier eigendom of auto s in zakelijke handen. Zo bedroeg de gemiddelde jaarkilometrage van particulieren kilometer, terwijl zakelijke rijders gemiddeld tot kilometer kwamen. Zetten we dit af naar het aantal dagen per jaar dan komt het gemiddelde op 31,7 kilometer voor particulieren en 65,7 voor zakelijke rijders. Overigens zijn er ook binnen de groep particulieren verschillen. Zo rijden 55+ ers, een belangrijke groep kopers van nieuwe auto s, gemiddeld relatief weinig kilometers per dag (25,5 km) met hun auto. Uiteraard betreft het gemiddelden en zijn er uiteraard uitschieters. Hoge eisen De huidige generatie elektrische auto s voldoet in veel gevallen aan de dagelijkse reisbehoefte. Noodzaak en wens lopen echter uiteen. Onderzoek van Autoscout24 onder Europese consumenten toont dat de eisen betreffende actieradius hoog liggen. Een kwart is pas geïnteresseerd bij een actieradius van 250 kilometer (op 1 lading). Nog eens ruim 1/3 vindt 500 kilometer noodzaak. Een aanzienlijke groep wenst 800 kilometer of meer. Bron: CBS, Autoscout 24, bewerking ING Economisch Bureau Laadpunten Gezien de wens van de consument moeten ook vakantieritten of langere zakelijke reizen haalbaar zijn voor volledig elektrische auto s. Onderweg opladen zal echter veelal onoverkomelijk zijn. Het aantal (snelle) laadpunten, nationaal en internationaal, groeit daarom in hoog tempo. Nederland is daarin een voorloper. Andere landen zijn bezig aan een inhaalslag. Zo zet Frankrijk, traditioneel een diesel land, in op een overgang naar elektrisch rijden. Aantal laadpunten in Nederland en de belangrijkste (auto)vakantie landen Duitsland en Frankrijk Normaal Snel Gemiddeld dagelijks afgelegde afstand Nederlandse personenauto s in Naar eigendom. Totaal NL auto's Particuliere auto's Zakelijke auto's 36 km 32 km 66 km Normaal Snel De minimale afstand die ik wil kunnen rijden op 1 lading, voordat de aanschaf van een elektrische auto aantrekkelijk wordt Percentage respondenten* 800km + 500km 250km 19,6% 35,5% 34,8% *0,9% vindt 50km genoeg, 5,7% 100km, 3,6% wil nooit een elektrische auto, 34,8* wil 800km of meer. Normaal Snel Bron: IEA, bewerking ING Economisch Bureau ING Economisch Bureau 5 Vooruitzicht Automotive / september 2016

6 Opladen voor overgang Tesla triggert investeringen in elektrische auto De enige wijze om echt een einde te maken aan de twijfel bij consumenten is elektrische auto s neer te zetten met meer dan voldoende range (actieradius) tegen concurrerende prijzen. Steeds meer autofabrikanten werken hieraan. Met name Tesla en het succes van de, nog te bouwen, Model 3 jaagt investeringen bij andere fabrikanten aan. Deze auto zal een vanaf prijs hebben in de VS van zo n USD en een actieradius van minimaal 345km. Voor de nieuwe Tesla Model 3, die in 2017/18 moet verschijnen, werden reeds bestellingen genoteerd. Ter vergelijk; wereldwijd verkocht BMW in 2015 zo n exemplaren van haar 3-serie, een belangrijke concurrent met brandstofmotoren. Elektrisch op de kaart gezet Naast het aanbieden van voldoende range heeft Tesla de elektrische auto op de kaart gezet als een meer dan volwaardig alternatief voor auto s met een brandstofmotor. Het nadeel van een zwaar accupakket wordt teniet gedaan door een gunstig laag zwaartepunt, veel ruimte, stilte en uitzonderlijke prestaties. Daarnaast is Tesla vooruitstrevend op het gebied van connected cars en autonoom rijden. Opbouwen volume Dat het aanbod toeneemt is cruciaal voor de slagingskansen van elektrische auto s. Op dit moment zijn de verkopen van elektrische auto s nog sterk afhankelijk van stimuleringsmaatregelen van overheden. Meer volume moet leiden tot lagere productiekosten van batterijen. Doel is prijsconcurrerend te worden met verbrandingsmotoren. Overheden pushen CO 2 reductie Naast concurrentie speelt ook wetgeving een belangrijke rol. Overheden zetten in op CO 2 reductie. In Europa moeten fabrikanten de emissies van door hen verkochte auto s sterk terugbrengen. Ook in andere delen van de wereld worden steeds strengere eisen aan emissies gesteld. Elektrische auto s zijn voor veel fabrikanten essentieel om aan deze eisen te voldoen. Daarnaast voeren veel overheden in meer of mindere mate een stimuleringsbeleid als het gaat om verkoop en gebruik van elektrische auto s. Autofabrikanten investeren massaal in elektrische auto s Veel autofabrikanten hebben de afgelopen jaren besloten een elektrische toekomst na te streven. Vrijwel alle grote autofabrikanten hebben inmiddels volledig elektrische auto s in hun portfolio en/of concrete plannen dergelijke modellen in de komende jaren aan te bieden. Een greep uit de plannen: VW wil in 2025 leidend zijn in elektrische auto s met 2-3 miljoen auto s per jaar. GM zet in op elektrisch en komt in 2017 met de volledig elektrische Ampera E (range > 300km). Hyundai en Kia lanceren de komende jaren nieuwe hybride en volledig elektrische modellen. Ford investeert fors in ev s; 13 nieuwe modellen tot Nissan lijkt eind 2017 de range van de (nieuwe) Leaf bijna te kunnen verdubbelen richting 400km. Partner Renault doet dit met een nieuwe ZOE. PSA gaat met partner Dongfeng vanaf 2019 volledig elektrische auto s bouwen. Daimler zal naar verwachting vanaf 2018 meerdere elektrische modellen op de markt brengen. BMW verbetert de elektrische i modellen en breidt de range over een aantal jaar uit Volvo komt in 2019 met een volledig elektrische auto. ING Economisch Bureau 6 Vooruitzicht Automotive / september 2016

7 Volledig elektrisch in stroomversnelling Hoger marktaandeel in zicht Zoals eerder gemeld staat het marktaandeel van volledig elektrische auto s nog in de kinderschoenen. Daar zal echter vanaf volgend jaar, en zeker vanaf 2018, verandering in komen. ING Economisch Bureau raamde vorig jaar reeds het marktaandeel van volledig elektrische auto s, of BEV s (Battery Electric Vehicles), op 7% in Die raming verhogen we om een aantal redenen. Aanbod sterker De toenemende investeringen in de ontwikkeling van volledig elektrische auto s leiden binnen enkele jaren tot een sterker aanbod. Ten opzichte van de vorige raming zijn er nu meer plannen van fabrikanten om volledig elektrische auto s te lanceren. Investeringen in batterijen zullen een prijsdrukkend effect hebben en de range (actieradius) van volledig elektrische auto s tot hogere niveaus brengen. Het aantal voorinschrijvingen op de Tesla Model 3 laat het grote potentieel van bereikbare volledig elektrische auto s met een hoge range zien. Fiscaal aantrekkelijk Verder is het fiscale stelsel nog meer in het voordeel van volledig elektrisch, door de snellere afbouw van het voordeel voor plug-ins. Zakelijke rijders, die de afgelopen jaren massaal kozen voor auto s met een lage bijtelling, zullen enkel met een volledig elektrische auto hun bijtelling laag kunnen houden. 10% marktaandeel in 2020 ING Economisch Bureau stelt haar raming daarom opwaarts bij en verwacht dat het marktaandeel van volledig elektrisch in de registraties van nieuwe personenauto s in Nederland groeit naar 10% in Op eigen kracht na 2020 Het is nog niet bekend of de overheid ook na 2020 de verkoop van volledig elektrische auto s stimuleert. De verwachtingen zijn echter dat het kostprijsniveau na 2020 concurrerend wordt met brandstofmotoren. Dit punt lijkt bereikt te kunnen worden bij een kostprijs rond de 100 USD per kwh. Tesla hoopt dit punt in 2020 te bereiken. GM verwacht hier in 2022 te zijn. Volledig elektrische auto s kunnen dan meer op eigen kracht de concurrentie aan. Stroomversnelling De periode kan daarom het grote moment van omslag zijn van brandstofmotoren naar elektrische aandrijving. Zeker wanneer elektrische auto s zelfs onder het prijsniveau van brandstofmotoren weten te duiken. Dit opent de weg naar de lagere segmenten (kleinere auto s) met nog meer volume. De ontwikkeling van dergelijke modellen en opbouw van productiecapaciteit vergt echter tijd. Volkswagen Groep, dat met haar merken in Nederland in 2015 goed was voor een marktaandeel van 22%, denkt in 2025 zo n 2 tot 3 miljoen elektrische auto s te verkopen. Dat zou 20% tot 30% van haar huidige jaarproductie zijn. Hogere versnelling volledig elektrisch Marktaandeel volledig elektrisch in registraties nieuwe personenauto s 1% Bron: ING Economisch Bureau 10% 25% Zonder emissie in 2035 ING Economisch Bureau verwacht dat het aandeel vol elektrisch in de registraties van nieuwe personenauto s tussen 2020 en 2025 oploopt naar 25%. Een scherpere aanschafprijs en lagere gebruikskosten zullen de markt in hoog tempo naar elektrisch duwen. Elektrische auto s kennen lagere kosten per kilometer, zeker wanneer elektriciteit duurzaam opgewekt wordt. Ook de onderhoudskosten zijn lager dan van een brandstofmotor. ING Economisch Bureau verwacht dat tussen 2030 en 2035 de Nederlandse markt voor nieuwe personenauto s volledig over zal schakelen op elektrisch. In het Nederlandse Energieakkoord, een serie afspraken tussen overheid, bedrijfsleven, vakbonden en ngo s, wordt de ambitie uitgesproken van 100% emissievrije autoverkoop in Dat zou dan gehaald worden. ING Economisch Bureau 7 Vooruitzicht Automotive / september 2016

8 Meer weten? Kijk op ing.nl/kennis en volg ons op Twitter Of neem contact op met: Max Erich ING Economisch Bureau Marinus van der Meer Sectormanager Automotive Disclaimer De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uit oefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Deze publicatie is louter informatief en mag niet worden beschouwd als advies. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De tekst is afgesloten op 8 september ING Economisch Bureau 8 Vooruitzicht Automotive / september 2016