Verkiezingsenquête TOPONDERWIJS.NU

Transcriptie

1 Verkiezingsenquête TOPONDERWIJS.NU AOb/ITS Nijmegen Robert Sikkes, Nico van Kessel, Raymond Overmars Mei 2010

2 Verkiezingsenquête TOPONDERWIJS.NU D66 verdubbelt aanhang, SP halveert Een aardverschuiving onder het onderwijspersoneel, zo mag je het stemgedrag van de AOb-leden wel noemen. De SP gehalveerd, D66 verdubbelt. Terugblikkend op de afgelopen kabinetsperiode is de Lerarenbeurs de populairste maatregel, gratis schoolboeken de minst geliefde. Een nieuw kabinet moet volgens de leden één ding bovenaan de prioriteitenlijst zetten: een klas met 24 leerlingen met een bevoegde leraar moet het uitgangspunt voor de bekostiging worden. Tekst Robert Sikkes Onderzoek Nico van Kessel en Raymond Overmars (ITS) Grafics Anne Luchies Deze enquête werd gehouden in april 2010 in verband met de vervroegde Kamerverkiezingen en het AOb-document TOPONDERWIJS.NU. Via mail werden ongeveer AOb-leden benaderd voor deelname. De uitslagen vindt u in dit verslag in de vorm van het artikel zoals dat in het Onderwijsblad is verschenen en de tabellen per vraag. Bij de uitslagen van het stemgedrag zijn voor de vergelijking van 2006 en 2010 de stemmen herberekend zonder de categorieën weet niet meer in 2006 en weet nog niet in Respondenten De enquête werd uitgevoerd door Nico van Kessel en Raymond Overmars van het ITS van de Radboud Universiteit Nijmegen. Er deden 4828 AOb-leden mee. Daarvan was 57 procent vrouw en 43 procent man. Kijkend naar de functies was het grootste deel leraar (82 procent), 10 procent ondersteunend personeel en 7 procent heeft een managementbaan. Werkzaam in het basisonderwijs is 43 procent, 38 procent werkt in het voortgezet onderwijs, 13 procent in de bve en 6 procent in het hbo. De leeftijdsverdeling was 25% onder de 35, 16% zat in de leeftijdsgroep 35 tot 45, 28% behoorde tot de groep 45 tot 55 en nog eens 29% was 55 jaar of ouder. Daarmee vormen de respondenten een goede afspiegeling van het ledenbestand van de AOb.

3 Verkiezingsenquête TOPONDERWIJS.NU D66 verdubbelt aanhang, SP halveert Een aardverschuiving onder het onderwijspersoneel, zo mag je het stemgedrag van de AOb-leden wel noemen. De SP gehalveerd, D66 verdubbelt. Terugblikkend op de afgelopen kabinetsperiode is de Lerarenbeurs de populairste maatregel, gratis schoolboeken de minst geliefde. Een nieuw kabinet moet volgens de leden één ding bovenaan de prioriteitenlijst zetten: een klas met 24 leerlingen met een bevoegde leraar moet het uitgangspunt voor de bekostiging worden. Tekst Robert Sikkes Onderzoek Nico van Kessel en Raymond Overmars (ITS) Grafics Anne Luchies Voor de verkiezingen staat onderwijs hoog op de prioriteitenlijstjes, maar na de verkiezingen hebben partijen last van een slecht geheugen. Het vertrouwen in de politiek is niet groot, zo blijkt uit de honderden reacties van de verkiezingsenquête TOPONDERWIJS.NU die het Onderwijsblad vorige maand organiseerde. Allereerst werd gevraagd naar de ervaringen met het afgelopen kabinet. Op het eindrapport kreeg het algemene kabinetsbeleid van het kabinet-balkenende IV een 5 van de leden, het onderwijsbeleid met een 5,1 nauwelijks meer. Dat is wel beduidend hoger dan de 4,4 die het vorige kabinet Balkenende (VVD, D66, CDA) scoorde. Wie breekt betaalt, is de normale gang van zaken in de politiek. Maar sinds zijn aftreden is de populariteit van Ronald Plasterk enorm gestegen. Gaven de AOb ers hem halverwege de kabinetsperiode een magere 4,8, in deze verkiezingsenquête komt de exminister op een 5,8. Het hoogste cijfer ooit gemeten in de Onderwijsblad-peilingen. Tot nu toe was Jo Ritzen recordhouder met een 5,2. Tegelijkertijd stijgt ook de populariteit van de PvdA ten opzichte van de peiling in Toen kwam de PvdA op een historisch dieptepunt met een aanhang van 24 procent onder het onderwijspersoneel dat lid is van de AOb. Daarmee was de aanhang bijna net zo groot als die van de SP, GroenLinks en D66. Maar in vergelijking met de verkiezingen van 2006 blijft de partij vrijwel stabiel op 30 procent en is zij de grootste. In de subtop zijn wel belangrijke wisselingen. De SP lijdt net als in de landelijke peilingen een dramatisch verlies. Van de 17 procent blijft nog maar 11 procent over. De grote winnaar nu is D66, iets wat zich halverwege de kabinetsperiode al aftekende. Nu staat de partij op 22 procent, tegen 11 procent bij de verkiezingen van GroenLinks ziet zijn aanhang in het onderwijs ook nog steeds groeien en komt nu uit 18 procent.

4 Het onderwijs neigt naar links, want met 82 procent hebben de vier linkse partijen de meeste aanhang. Geen wonder dat een progressief kabinet als optie dan ook de meeste stemmen krijgt. In de landelijke peilingen haalt die combinatie nooit een meerderheid, maar Paars Plus, de tweede keus van de AOb-leden nipt. Dat is een kabinet van GroenLinks, PvdA, D66 en VVD. Begin mei schommelde die combinatie in de landelijke peilingen rond de 75 zetels. Ook bij de andere partijen zijn er verschuivingen. Het CDA was met 7 procent nooit erg populair onder de AOb-leden, maar die aanhang verschrompelt van 7 procent bij de vorige verkiezingen naar 3 procent nu. De VVD daarentegen blijft stabiel met 7 procent, de PVV wint 2 procent en komt nu uit op 3 procent. De Partij voor de Dieren verliest weer een procentje en komt uit op 1. Verdeel en heers De populairste maatregel van voormalig Onderwijsminister Ronald Plasterk was het invoeren van de Lerarenbeurs. Die krijgt van de leden een 7,3. Overigens net als het strenger aanpakken van zwakke scholen. De geënquêteerden willen ook meer duidelijkheid over het eindniveau. Zowel de centrale examens in het mbo (een 7), de rekentoets in het examen voortgezet onderwijs (een 6,8) en de strengere normen bij de examens havo/vwo (6,7) scoren hoog. Ook het uitstel voor het competentiegericht onderwijs in het mbo oogst met een 6,8 hoog. De open vragen werden door mbo-docenten vaak gebruikt om hun hart te luchten over hun sector. Het gaat helemaal mis met het mbo, het competentiegericht onderwijs is niet te doen, schrijft de een. Laten we eens naar de productiviteit van het management kijken, zegt een ander en een derde signaleert: Op mijn roc staat minder dan de helft van het personeel voor de klas en dat zijn niet eens allemaal bevoegde docenten. Grote ontevredenheid is er over drie maatregelen in het voortgezet onderwijs. De gratis schoolboeken, de maatschappelijke stage en de educatieve minor als lerarenopleiding, zijn volgens de AOb ers de slechtste onderwijsmaatregelen. Dat verklaart misschien ook de zeer lage populariteit van staatssecretaris Marja van Bijsterveldt die op het eindrapport een 4,9 krijgt. Op al die punten geven mensen uit het voortgezet onderwijs iets lagere cijfers dan de rest. Opvallend is dat leden uit het basisonderwijs als enige een voldoende geven aan de gratis schoolboeken in het voortgezet onderwijs, misschien wel omdat ze dat vanuit hun sector de normaalste zaak van de wereld vinden.

5 Opvallend is verder de matige populariteit van de functiemix. Deze maatregel, die het doorstromen naar hogere salarisschalen moet bevorderen, scoort met een 6,1 een kleine voldoende. Veel leden vinden dat de invoering moeizaam verloopt, schrijven ze in de toelichting. Het is te veel een verdeel-en-heerspolitiek van het management geworden. Het inkorten van de salarisschalen krijgt met een 6,6 een betere score. Als het nieuwe kabinet naar de AOb-leden luistert komen er geen JSF-straaljagers. De deelnemers aan de TOPONDERWIJS.NU-enquête kregen de vraag voorgelegd waar zij op zouden bezuinigen om de Nederlandse economie weer op de rails te krijgen. Onderwijs, zorg, politie en het inkorten van de ww blijven wat betreft onderwijspersoneel buiten schot. Opvallend is dat toch nog een kwart wil bezuinigen op ontwikkelingssamenwerking. In de top drie staan naast de JSF-straaljagers, het optrekken van de aow-leeftijd naar 67 en het beperken van de hypotheekrenteaftrek. Over de rooie Kijken we naar de belangrijkste prioriteiten in het onderwijs, dan is een andere manier van bekostigen het populairst. Bijna driekwart vindt dat als maat voor de bekostiging één leraar met 24 leerlingen moet worden genomen. Veel leden vinden de huidige groepsgrootte een veel te zware belasting. Op dit moment zit ik half over de rooie thuis vanwege veel te grote en te drukke klassen, is de ervaring van een geënquêteerde. De klassengrootte moet echt naar beneden, de kinderen van nu zijn te gecompliceerd. Ideeën om te gaan werken met meer ict en assistenten vallen slecht. Alsjeblieft geen klassen met veertig leerlingen en e-lessen achter een beeldscherm. De klassensituatie, de relatie tussen leraar en leerlingen is goud waard en door niets anders te vervangen. Kortom: meer geld naar de klas. De tweede prioriteit is daar het spiegelbeeld van: zeven van de tien ondervraagden vinden dat de overhead minder moet. Investeren in kwaliteit docenten, management minimaal halveren, schrijft een van de deelnemers. Minder lesuren per jaar voor leraren is de derde. Opvallend is wel dat ook onderwijsambities hoog scoren. De lat hoger leggen op alle onderwijsniveaus om betere schoolprestaties te bereiken, kan rekenen op een hoge plek op het prioriteitenlijstje, net als het aanstellen van een conciërge op elke basisschool. Het kan ook anders, schrijft een docent voortgezet onderwijs vanuit Canada. Ik werk hier tijdelijk één jaar waar we kleinere klassen hebben en minder uren per week. Dat

6 verlaagt de werkdruk en vergroot de opbrengst de voorstellen van de AOb werken in de praktijk echt! Een deelnemer vraagt zich kritisch af of de eigen AOb niet wat laag heeft ingezet met de investeringsagenda TOPONDERWIJS.NU. D66 wil 2,5 miljard investeren in onderwijs, de AOb 1,5 miljard. Moeten we nu vragen aan D66 of het iets minder mag? (Dit verhaal is verschenen in het Onderwijsblad nummer 9 van 15 mei 2010)

7 TABELLEN

8 28 Welk rapportcijfer geeft u aan... Matrix Algemeen Vraag / variabele Welk rapportcijfer geeft u aan... Type Matrix In vragenlijst Toponderwijs.nu Taalinstelling Nederlands (AObpanel) Filter Geen filter Beantwoord door 4828 (93%) het algemene kabinetsbeleid % % % % % % % % 9 0 0% % Gemiddelde: 5.0 ± 1.5 (n = 4828) het onderwijsbeleid % % % % % % % % 9 6 0% % Gemiddelde: 5.1 ± 1.6 (n = 4828) minister Ronald Plasterk % % % % % % % 29

9 % % % Gemiddelde: 5.8 ± 1.7 (n = 4828) staatssecretaris Sharon Dijksma % % % % % % % % % % Gemiddelde: 5.1 ± 1.8 (n = 4828) staatssecretaris Marja van Bijsterveldt % % % % % % % % 9 6 0% % Gemiddelde: 4.9 ± 1.7 (n = 4828) 30

10 29 Welk rapportcijfer geeft u aan de volgende beleidsmaatregelen in het onderwijs? Matrix Algemeen Vraag / variabele Welk rapportcijfer geeft u aan de volgende beleidsmaatregelen in het onderwijs? Type Matrix In vragenlijst Toponderwijs.nu Taalinstelling Nederlands (AObpanel) Filter Geen filter Beantwoord door 4476 (86%) Invoering gratis schoolboeken voortgezet onderwijs % % % % % % % % % % Gemiddelde: 5.6 ± 2.6 Lerarenbeurs % % % % % % % % % % Gemiddelde: 7.3 ± 1.7 Functiemix % % % % % % % 31

11 % % % Gemiddelde: 6.1 ± 2.1 Inkorten salarisschalen % % % % % % % % % % Gemiddelde: 6.6 ± 2.1 Centrale examens taal en rekenen in mbo % % % % % % % % % % Gemiddelde: 7.0 ± 1.7 Aanscherpen controle lesurennorm vo en mbo 32

12 % % % % % % % % % % Gemiddelde: 6.5 ± 2.0 Fusietoets % % % % % % % % % % Gemiddelde: 6.2 ± 1.7 Rekentoets bij eindexamens vo % % % % % % % % % % Gemiddelde: 6.8 ± 1.8 Minimaal zes bij examen havo en vwo voor de vakken Nederlands, Engels en wiskunde 33

13 % % % % % % % % % % Gemiddelde: 6.7 ± 1.9 Strengere aanpak zwakke scholen % % % % % % % % % % Gemiddelde: 7.3 ± 1.7 Invoeren maatschappelijke stage % % % % % % % % % % Gemiddelde: 6.0 ± 2.3 Invoeren educatieve minor als lerarenopleiding 34

14 % % % % % % % % % % Gemiddelde: 5.6 ± 2.1 Invoeren rapport Don om reserves scholen te beperken % % % % % % % % % % Gemiddelde: 6.6 ± 1.7 Uitstel competentiegericht onderwijs mbo % % % % % % % % % % Gemiddelde: 6.8 ± 2.1 Honderd miljoen bezuiniging bestuur en management primair onderwijs 35

15 % % % % % % % % % % Gemiddelde: 6.1 ±

16 30 Op welke partij stemde u bij de vorige verkiezingen? Enkele keuze Algemeen Vraag / variabele Op welke partij stemde u bij de vorige verkiezingen? Type Enkele keuze In vragenlijst Toponderwijs.nu Taalinstelling Nederlands (AObpanel) Filter Geen filter Beantwoord door 4466 (86%) Op welke partij stemde u bij de vorige verkiezingen? CDA 315 7% PvdA % VVD 307 7% D % Groen Links % SP % PVV 47 1% Christen Unie 93 2% SGP 5 0% Partij voor de Dieren 77 2% Anders 37 1% Niet 105 2% Weet niet meer 164 4% Gemiddelde: 4.4 ±

17 31 Op welke partij denkt u 9 juni te gaan stemmen? Enkele keuze Algemeen Vraag / variabele Op welke partij denkt u 9 juni te gaan stemmen? Type Enkele keuze In vragenlijst Toponderwijs.nu Taalinstelling Nederlands (AObpanel) Filter Geen filter Beantwoord door 4465 (86%) Op welke partij denkt u 9 juni te gaan stemmen? CDA 87 2% PvdA % VVD 252 6% D % Groen Links % SP 343 8% PVV 116 3% Christen Unie 55 1% SGP 8 0% TON 3 0% Partij voor de Dieren 39 1% Anders 14 0% Niet 47 1% Weet nog niet % Gemiddelde: 6.4 ±

18 32 Welke coalitie heeft uw voorkeur? Enkele keuze Algemeen Vraag / variabele Welke coalitie heeft uw voorkeur? Type Enkele keuze In vragenlijst Toponderwijs.nu Taalinstelling Nederlands (AObpanel) Filter Geen filter Beantwoord door 4457 (85%) Welke coalitie heeft uw voorkeur? Progressief (SP, Groen Links, PvdA, D66, in peiling week elf 67 zetels) Christelijk Sociaal (huidige coalitie CU, CDA, PvdA, in peiling week elf 68 zetels) Centrum Links (Groen Links, PvdA, D66, CDA, in peiling week elf 97 zetels) Paars Plus (Groen Links, PvdA, D66, VVD, in peiling week elf 81 zetels) Christelijk Liberaal (CDA, CU, D66, VVD, in peiling week elf 70 zetels) Conservatief (CDA, VVD, PVV, in peiling week elf 71 zetels) % 72 2% % % 239 5% 236 5% Geen voorkeur 119 3% Weet niet % Gemiddelde: 3.4 ±

19 33 De Algemene Onderwijsbond roept in TOPONDERWIJS.NU de nieuwe coalitie op om anderhalf miljard euro te investeren in onderwijs en stelt onderstaande maatregelen voor. Welke vijf maatregelen uit TOPONDERWIJS.NU hebben wat u betreft prioriteit in een nieuw regeerakkoord: Meerkeuze Algemeen Vraag / variabele De Algemene Onderwijsbond roept in TOPONDERWIJS.NU de nieuwe coalitie op om anderhalf miljard euro te investeren in onderwijs en stelt onderstaande maatregelen voor. Welke vijf maatregelen uit TOPONDERWIJS.NU hebben wat u betreft prioriteit in een nieuw regeerakkoord: Type Meerkeuze In vragenlijst Toponderwijs.nu Taalinstelling Nederlands (AObpanel) Filter Geen filter Beantwoord door 4393 (84%) De Algemene Onderwijsbond roept in TOPONDERWIJS.NU de nieuwe coalitie op om anderhalf miljard euro te investeren in onderwijs en stelt onderstaande maatregelen voor. Welke vijf maatregelen uit TOPONDERWIJS.NU hebben wat u betreft prioriteit in een nieuw regeerakkoord: Maak een klas van maximaal 24 leerlingen met één bevoegde docent als uitgangspunt van de bekostiging en organisatie van een school en leg dat als voorwaarde voor goed onderwijs vast. Verminder de overhead, zodat er meer geld vrijkomt voor het onderwijs zelf. Trek te grote scholen uit elkaar. Voorkom uitval in het beroepsonderwijs. De succesvolle experimenten van een doorlopende leerlijn in één school van vmbo met mbo niveau 1 en 2 uitbreiden. Realiseer de 850 uur onderwijstijd in het mbo met bevoegde leraren: leg het minimum percentage leraren vast. Te beginnen bij een ondergrens van 70% van het personeelsbestand. Leg de lat hoger om betere schoolprestaties te bereiken. Maak in het basisonderwijs naast het basisniveau ook een hoger streefniveau. Zorg voor goede doorstoomprogramma?s van mavo naar havo en van havo naar vwo in het voortgezet onderwijs. Breid de populaire Lerarenbeurs uit, die echt werkt om meer masters in het onderwijs te krijgen. Invoeren oop beurs zodat ondersteunend personeel zich kan bijscholen. Maak werken in het beroepsonderwijs snel nog aantrekkelijker: investeer in een groter percentage hogere schalen (lc en ld functies) in het vmbo en mbo. Formuleer als ambitie dat de functiemix uiteindelijk betekent minimaal schaal lb in het basisonderwijs en lc in het voortgezet onderwijs en mbo. Begin met een opleidingsbudget voor onbevoegden, zodat ze van hun school ook echt de tijd kunnen krijgen om hun papieren te halen. Maak een publiek register voor onderwijspersoneel dat vastlegt wie welke bevoegdheden heeft en zicht geeft op de verklaring omtrent gedrag. Zet koers naar een lager aantal lesuren per jaar voor leraren. Mik op het OESO gemiddelde, waardoor Nederland weer in de pas loopt met andere landen. Invoeren van een promotiebeurs, waarmee leraren onderzoek kunnen doen en een proefschrift schrijven % % % % % % % % % % 382 9% % 367 8% Stel op iedere basisschool een conciërge aan % Stoppen met marktwerking in mbo en educatie % 40

20 Houd het hoger onderwijs toegankelijk met bekostigde bachelors en masters % Gemiddelde: 5.0 ±

21 34 Tijdens de formatie van een nieuw kabinet zullen er ingrijpende bezuinigingsmaatregelen worden voorgesteld om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Verplaatst u zich eens in de rol van de ministerraad en geef aan welke keuze u zal maken om te bezuinigen. U mag maximaal drie onderwerpen aanvinken. Meerkeuze Algemeen Vraag / variabele Tijdens de formatie van een nieuw kabinet zullen er ingrijpende bezuinigingsmaatregelen worden voorgesteld om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Verplaatst u zich eens in de rol van de ministerraad en geef aan welke keuze u zal maken om te bezuinigen. U mag maximaal drie onderwerpen aanvinken. Type Meerkeuze In vragenlijst Toponderwijs.nu Taalinstelling Nederlands (AObpanel) Filter Geen filter Beantwoord door 4369 (84%) Tijdens de formatie van een nieuw kabinet zullen er ingrijpende bezuinigingsmaatregelen worden voorgesteld om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Verplaatst u zich eens in de rol van de ministerraad en geef aan welke keuze u zal maken om te bezuinigen. U mag maximaal drie onderwerpen aanvinken. Beperking hypotheekaftrek % AOW stapsgewijs naar 67 jaar, of na 40 jaar werken % AOW per 2024 naar % AOW naar keuze met 65 (lagere uitkering) of 67 (hogere uitkering) % Geen JSF straaljagers % Schrappen in overheidsapparaat (provincies, gemeenten) % Onderwijs productiever maken (meer doen met minder personeel, grotere klassen) 53 1% Minder ontwikkelingssamenwerking % Belasting verhogen 340 8% Basispakket zorg verkleinen 119 3% Verhogen eigen bijdrage zorg 165 4% Verkorten duur ww % Bezuinigen op de politie 109 2% Gemiddelde: 2.9 ±