Beste scholen. Screenshot van World of Warcraft (WoW); logo voor Lectoraat Virtuele Ontwikkeling van de Jeugd (VOJ)

Transcriptie

1 Screenshot van World of Warcraft (WoW); logo voor Lectoraat Virtuele Ontwikkeling van de Jeugd (VOJ) Beste scholen Waarschijnlijk hebben jullie er van Ad Kappen al over gehoord! Vol enthousiasme vragen we aandacht voor ons programma: Virtueel Bewust, een programma voor de noodzakelijke sociaal-emotionele ontwikkeling van jeugdigen in het Virtuele Milieu. Het lectoraat van de Hogeschool Edith Stein Virtuele Ontwikkeling van de Jeugd onder leiding van Martine Delfos heeft een programma ontwikkeld voor scholen en met scholen. Dit programma, Virtueel Bewust -De Dialoog, heeft als bedoeling de kinderen tussen 10 en 14 jaar bewust te maken met betrekking tot het Virtuele milieu (internet, gaming, mobieltjes). Het programma wordt dit school jaar voor de vierde keer uitgevoerd, in samenwerking met de Hogeschool Edith Stein en Bureau Halt. We hebben ieder jaar verbeteringen doorgevoerd, ook de scholen hebben ons kostbare adviezen gegeven. Dit schooljaar is het programma klaar om onderdeel te gaan uitmaken van de sociaal-emotionele ontwikkeling op scholen. Het programma is uniek in zijn benadering in de zin dat het gericht is op bewustwording in plaats van kennis overbrengen (kinderen hebben meer kennis over internet en dergelijke, maar zijn zich niet bewust wat het betekent) en omdat in dit programma de drie groepen betrokken zijn: kinderen, leerkrachten en ouders. We hebben veel geleerd uit de praatbladen die bij het programma horen en het programma is geëvalueerd door de kinderen. Het resultaat stemt ons blij en tevreden. In V-Bewust-3 (schooljaar ) hebben 357 leerlingen meegedaan (180 jongens, 177 meisjes). Lectoraat VOJ Dr. Martine Delfos 1

2 Een greep uit wat we over hen geleerd hebben: Wat doen ze op internet? (Aktiviteiten moet als Activiteiten gespeld worden ) Met een van de praatbladen gaan de kinderen aan de slag om van elkaar in te schatten wat ze op internet doen. Ouders weten vaak niet wat de kinderen allemaal doen. Wat blijkt? Kinderen weten het van elkaar heel goed! Ze schatten elkaar vaak correct in. Er zijn twee belangrijke ondedelen: de praatbladen en het grote groepsgesprek. Er is de kinderen gevraagd wat ze van het programma vonden. De resultaten zijn zeer positief te noemen: Het grootste deel van de kinderen vond het leuk, hebben ervan geleerd, hebben kunnen zeggen wat ze wilden en vinden dat het programma op alle scholen gegeven moet worden. Zie de grafieken hieronder. Lectoraat VOJ Dr. Martine Delfos 2

3 Een greep uit de evaluatie door de kinderen: Lectoraat VOJ Dr. Martine Delfos 3

4 Een paar stukjes uit de reader die bij het programa hoort en die de scholen ontvangen, samen met een algemene reader over het Virtuele milieu 3.4 Uitgangspunten voor De Dialoog 1 Het gaat over samen leren. Samen als leerlingen, samen met leerlingen, samen met leerkrachten, samen met ouders, samen op school en thuis. 2 Deskundigheid zit in het kind. Jeugdigen hebben kennis over het VM en kennis over hun reactie in en op het VM. Vaak is deze kennis niet bewust en nog niet in woorden gevat. Het is belangrijk dat de jeugdige ervaringen in woorden omzet. Om het programma De Dialoog goed te kunnen doen, is het nodig dat je er als trainer vanuit gaat dat je het niet weet en probeert hen te begrijpen. Dat is niet een niet-begrijpen vanuit onzekerheid, maar als een natuurlijk feit omdat zij over dat onderwerp in het algemeen meer weten dan de trainer. Het is deze houding van niet-begrijpen door de trainers, de bewustmakers, die de bewustwording op gang kan brengen bij de jeugdigen. Als trainer, bewustmaker in het programma De Dialoog is het belangrijk dat je de stap durft en kunt zetten dat de deskundigheid niet in jou zit. Het zijn geen lessen, het is geen voorlichting, het gaat om een bewustwordingsproces op gang te brengen bij jeugdigen. Zelf zul je er als trainer veel van leren. Als je durft te voelen dat je de jeugdige niet begrijpt, dat je zelfs de woorden die hij of zij gebruikt niet kent, de ervaringen niet hebt gehad, dan zul je eerder doorvragen en sterker gericht zijn op doorvragen. Door jouw vragen leer jij niet alleen, maar geef je de jeugdige de gelegenheid onder woorden te brengen wat hij of zij denkt, voelt en weet en juist dat brengt een bewustwordingsproces op gang. Aan een ander vertellen over een onderwerp waar ze zelf veel van weten, zet de hersens van jeugdigen makkelijker op aan. Naar iemand luisteren die jou vertelt wat je al weet of die kritiek heeft of lijkt te hebben op wat jij doet, zet de hersens van de jeugdige op uit. 3 Niet vertellen, maar bewust maken en aanvullen. Het is niet aan ons om te vertellen aan de jeugdigen hoe het VM in elkaar zit. Het gaat erom hen te begeleiden in een bewustwording van wat het VM voor hen betekent en wat het met hen doet. Het is ook een opvoedkundig proces waarbij kennis wordt toegevoegd aan kennis die al aanwezig is en waar grenzen worden gesteld, en waarbij geleerd wordt die te accepteren. Waar ontdekt kan worden welke grenzen in de groep en op school belangrijk zijn en welke regels gemaakt kunnen worden. 4 Gemeenschappelijkheid en saamhorigheid bevorderen. Het elkaar beter leren kennen is een vanzelfsprekend en noodzakelijk, zo niet voorwaardelijk onderdeel van De Dialoog. Het is door het gevoel bij elkaar te horen dat je samen problemen oplost, dat je elkaar helpt en niet elkaar in de problemen brengt. 5 Bewustmaking via een dialoog, een open gesprek dat van twee kanten komt. De werkvormen zoals de praatbladen zijn slechts een middel tot een open gesprek. Ga als bewustmaker figuurlijk naast ze staan in plaats van tegenover ze. Niet de focus op de negatieve kanten van het VM, dus niet focussen op griefing alleen bijvoorbeeld. Laat ze vertellen, en je zult zien dat ze zelf ook goed weten wat goed en niet goed is. Als ze ongelijkwaardigheid en veroordelingen ruiken, gaan ze achterover leunen en wachten tot het voorbij is En terecht! Denk hierover na Houd de punten 1 tot en met 4 in je hoofd die in paragraaf 3.1 staan. 6 Dialoog tussen generaties. Het gesprek tussen leerlingen, ouders en school versterken is onontbeerlijk. Allen hebben te maken met het VM en allemaal hebben ze hun eigen problemen in die wereld. De inbreng van leerlingen wordt gespreksstof voor ouders en school. 7 Implementatie door de leerlingen zelf naar andere leerlingen en ouders. Een les werkt slechts gedeeltelijk door in het verdere leven. Het is belangrijk om het doorwerken te stimuleren door het een rol te laten spelen door de hele school heen. Jeugdigen kunnen aan de hand van het programma les gaan geven aan jongerejaars. Lesgeven is bovendien een Lectoraat VOJ Dr. Martine Delfos 4

5 manier om de stof zelf het beste te beheersen, zo zei de eerste pedagoog, Comenius al. Daarnaast zijn de jeugdigen zelf het meest ervaringsdeskundig! 3.5 De betekenis van de groepsdiscussie voor het programma De Dialoog De kern van het programma is de groepsdiscussie in de groep of klas, maar ook op de ouderbijeenkomst. Een semigestructureerde groepsdiscussie. Dat wil zeggen. Het gaat erom met elkaar te praten, maar tegelijk stuurt de bewustmaker bij. Hij of zij let op in het gesprek of: 1 er een belangrijk punt wordt aangeraakt en stimuleert daarop door te gaan; 2 iedereen aan bod komt, dat hoeft niet per se met praten te zijn, maar wel of ze betrokken luisteren en gehoord worden als hij of zij iets wil zeggen; 3 de onderwerpen aan bod komen (zie 3.6). 3.6 Wat in ieder geval naar boven moet komen tijdens het groepsgesprek: Dat ze het leuk vinden in het VM. Dat je enorm veel kan leren in het VM. Dat je je bijna nooit verveelt in het VM. Dat er altijd iemand is waar je mee kunt chatten of gamen, waar ook ter wereld. Dat de meesten er erg veel tijd aan besteden. Dat het je eetlust en slaaplust aantast. Dat lang in het VM een beetje gaar maakt. Dat games zo zijn gemaakt dat je doorgaat. Dat het gamefrenzy en verslavend kan werken. Dat er geen echt contact kan zijn in het VM, dat er elementen missen zoals geur, echt zien, voelen Dat het snel gaat en de diepgang van contact daaronder lijdt. Dat het ik/ego wordt opgepompt en te ver kan gaan: ego-ontploffing. Dat je beschadigd en diepgaand stukgemaakt kan worden door online griefing. Dat er een risico van grooming bestaat. Dat er een verschil is tussen gewoon met elkaar praten en via de webcam (je kijkt elkaar niet aan!). Dat je in contact komt met mensen waar je je geen raad mee weet. Wij (dat zijn de studenten van de HES, de medewerkers van Halt en ikzelf als lector) hopen dat we iets van ons enthousiasme over hebben kunnen brengen en dat we met u zullen kunnen samenwerken! Namens ons allen, Martine Delfos Lector Virtuele Ontwikkeling van de Jeugd. Lectoraat VOJ Dr. Martine Delfos 5