Thema: Vrienden en familie vmbo-kgt34

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd 26 August 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Inleiding - Vrienden en familie Thema Werkplan Spelling - Trema en apostrof Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Grammatica - Verwijswoorden Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Stap6 Schrijven - Formulier invullen Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Antwoorden Spreken - Informatie opvragen Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Stap5 Fictie - Songteksten Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Stap4 Afsluiting thema Pagina 1

3 Eindopdracht Beoordeling Werkwijze Stap1 Stap2 Terugkijken Over dit lesmateriaal Pagina 2

4 Inleiding - Vrienden en familie Thema Je staat op het punt te beginnen met een nieuw thema. Het onderwerp van dit thema is Vrienden en familie. Schrijf drie woorden op waar je aan denkt bij het woord vriendschap. Bekijk het volgende filmpje: Wat betekent vriendschap voor jou? Bespreek deze vraag met een medeleerling. Je mag hiervoor vijf minuten gebruiken. Eindproduct Aan het einde van dit thema ga je een uitnodiging ontwerpen voor je familie en vrienden ter ere van je verjaardag. Werkplan Voor je aan de slag gaat met de afsluiting maak je vijf opdrachten. Je gaat aan de slag met de onderwerpen spelling, grammatica, schrijven, spreken en fictie. In de tabel staat per activiteit hoeveel lessen je ongeveer nodig hebt. Pagina 3

5 Activiteit Aantal lessen Inleiding 0,5 Spelling: Trema en apostrof 2 Grammatica: Verwijswoorden 2 Schrijven: Formulier invullen 2 Spreken: Informatie opvragen 2 Fictie: Songteksten 2 Afsluiting: Eindopdracht 2 Totaal: 12 à 13 Het is belangrijk dat je goed bijhoudt welke opdrachten je gedaan hebt. Om je hierbij te helpen, is er een werkplan gemaakt. Op dat werkplan houd je bij welke onderdelen je al gedaan hebt. Download hier het Werkplan Vrienden en familie. Pagina 4

6 Spelling - Trema en apostrof Vooraf Leerdoel Je kent de theorie over het gebruik van trema, apostrof en koppelteken. Je kunt de theorie over het gebruik van trema, apostrof en koppelteken toepassen in een zin. Eindproduct Je gaat een toets maken over de onderwerpen trema, apostrof en koppelteken. Alleen of samen Deze opdracht doe je alleen. Het is belangrijk dat je de theorie goed onder de knie krijgt, want tijdens de toets moet je het ook zelf doen. Tijd Je kunt twee lesuren aan deze opdracht besteden. Stap1 Trema, apostrof en koppelteken Dit thema gaat over trema, apostrof en koppelteken. In de onderbouw heb je al kennis gemaakt met deze onderwerpen. In deze opdracht verfris je je kennis over deze spellingsregels. Bestudeer de volgende onderwerpen uit de Kennisbank Nederlands: KB: Trema en apostrof KB: Koppelteken Maak nu de onderstaande sleepoefening: Pagina 5

7 Trema, apostrof en koppelteken kn.nu/lpbte 1 Trema, apostrof en koppelteken mag je gebruiken om de leesbaarheid in een samenstelling te vergroten. en gebruik je om te voorkomen dat een woord verkeerd wordt uitgesproken. Beschikbare keuzes: Het koppelteken, De trema, de apostrof Bekijk voor meer uitleg over de trema en de apostrof ook de volgende filmpjes. Stap2 Oefenen Tijdens deze stap van de opdracht ga je oefenen met het gebruik van een trema, het koppelteken en de apostrof. Doe de volgende oefening. Kopieer de woorden naar een leeg Worddocument en schrijf ze op de juiste manier erachter. Schrijf je het woord aan elkaar of met een koppelteken Pagina 6

8 licht geleidend 8 jarige sint juttemis glooiing monniken klooster make up Zuid Afrikaan ex hoofdredacteur muziek cassette geobserveerd ufo melding doe het zelf zaak diepvries groente zeeeend ex hoofdredacteur vice voorzitter Als je twijfelt, laat je dan adviseren door de spellingscontrole van Word. Maar kijk ook even in het woordenboek! Pagina 7

9 Nog een keer de regels voor het gebruik van een trema op een rij: 1. Als je in één woord twee opeenvolgende klinkers niet als één klank mag lezen, zet je op de tweede klinker een trema: ruïne. (Er zijn uitzonderingen, bijvoorbeeld: petroleum, opticien). 2. Veel woorden die eindigen op ee, krijgen in het meervoud -ën: ideeën. 3. Als de klemtoon op de lettergreep met -ie valt, voeg je in het meervoud ë toe: melodieën. Als de klemtoon niet op de lettergreep met ie valt, zet je in het meervoud het trema op de e van ie: poriën. 4. Samenstellingen: als je de klinkers samen verkeerd kunt lezen, moet je er een streepje tussen zetten:radio-omroep. Uitzondering: telwoorden krijgen een trema: drieëndertig. Doe nu deze oefening. Je kan voor de juiste spellingswijze het woordenboek gebruiken of kijken in Het Groene Boekje. Als laatste in deze stap ga je oefenen met de apostrof. Apostrof kn.nu/ztvc7 1 Waar of niet waar? Het meervoud van lelie is lelies. a. waar b. niet waar 2 Waar of niet waar? Het meervoud van pony is ponies. Pagina 8

10 a. waar b. niet waar 3 Waar of niet waar? Het meervoud van curry is curry's. a. waar b. niet waar 4 Met of zonder apostrof? a. Joyces kleren b. Joyce kleren c. Joyces'kleren 5 Waar of niet waar? Dit woord is correct geschreven: 18+er a. waar b. niet waar 6 Waar of niet waar? Het meervoud van sherry is sherry's. a. niet waar b. waar 7 Waar of niet waar? Het meervoud van pasta is pasta's a. waar b. niet waar 8 Met of zonder apostrof? a. 's middags b. s middags Pagina 9

11 9 Waar of niet waar? Het meervoud van baby is babies? a. niet waar b. waar 10 Waar of niet waar? Het meervoud van abonnee is abonnees a. niet waar b. waar 11 Het volgende woord is correct geschreven? gsm'etje a. waar b. niet waar 12 De volgende woorden zijn correct geschreven? Dat is Leo's fiets a. waar b. niet waar Stap3 Dictee maken Pagina 10

12 In deze opdracht ga je een meerkeuze dictee maken voor een medeleerling. 1 Schrijf vijftien woorden op waarin een trema, apostrof of koppelteken voorkomt. Verzin bij ieder woord twee foute schrijfwijzen van hetzelfde woord. Voorbeeld: ideën ideeën - ideëen. Als je niet zeker weet hoe je een woord moet schrijven, kijk dan even op internet. Tijd: tien minuten. 2 Wissel met je klasgenoot van papier en omcirkel op het papier van de ander de juiste schrijfwijze van ieder woord. Tijd: vijf minuten. 3 Wissel opnieuw met je medeleerling van papier. Kijk het werk na. Bespreek de fouten die je tegenkomt. Tijd: vijf minuten. De laatste opdracht van dit onderdeel is een toets. Bestudeer voor de zekerheid nog een keer de Kennisbanken. KB: Trema en apostrof KB: Koppelteken Stap4 Toets Je sluit deze opdracht af met het maken van een toets. De toets bestaat uit een aantal invulvragen. Je moet 60% van de punten halen voor een voldoende. Trema en apostrof kn.nu/b1u5f 1 Wat is het meervoud van kolonie? Pagina 11

13 2 Wat is het verkleinwoord van cd? 3 Hoe schrijf je adjunct en directeur aan elkaar? 4 Hoe schrijf je wc en papier aan elkaar? 5 Wat is het meervoud van café? 6 Wat is het verkleinwoord van café? 7 Hoe schrijf je 33 voluit? 8 Wat is het meervoud van idee? 9 Wat is de andere naam voor Den Bosch? Pagina 12

14 10 Hoe schrijf je bio en industrie aan elkaar? 11 Wat is de juiste schrijfwijze: poezie of poëzie? 12 Hoe kun je 'het' korter schrijven? 13 Wat is het meervoud van foto? 14 Wat is het verkleinwoord van foto? 15 Hoe schrijf je lila en achtig aan elkaar? Pagina 13

15 Grammatica - Verwijswoorden Vooraf Leerdoel Je kent de theorie over verwijswoorden. Je weet wanneer je welke verwijswoorden in een zin moet gebruiken. Je weet waar een verwijswoord naar verwijst. Eindproduct Je gaat op zoek naar de verwijswoorden die in een artikel staan. Alleen of samen? Het grootste gedeelte van de opdracht doe je alleen. Je mag hulp vragen aan klasgenoten of je docent. Tijd Je kunt twee lesuren besteden aan dit onderdeel. Stap1 Pagina 14

16 Verwijswoorden In een tekst kun je allerlei verwijswoorden tegenkomen. Een verwijswoord verwijst naar iets dat eerder in de zin staat. De woorden waarnaar verwezen wordt noem je antecedenten. Voorbeelden Het paard dat op stal staat, is van mijn tante. Dat verwijst naar het paard. Dat = verwijswoord Het paard = antecedent De bal waarmee ik gisteren voetbalde, ligt nu in de sloot. Waarmee verwijst naar de bal. Waarmee = verwijswoord De bal = antecedent Bestudeer de Kennisbank Nederlands. In deze Kennisbank leer je welke verwijswoorden er zijn en wanneer je ze moet gebruiken. KB: Verwijswoorden Bekijk ook het filmpje. In dit filmpje leer je ook iets over mannelijke en vrouwelijke woorden. Stap2 Kies het juiste verwijswoord Doe de volgende invuloefening. Kijk in Het Groene Boekje om te bepalen of het woord waarnaar verwezen wordt mannelijk, vrouwelijk of onzijdig is. Pagina 15

17 Verwijswoorden kn.nu/znvyj 1 Vul het juiste verwijswoord in. De gemeenteraad heeft drie uur vergaderd over de plaats van het nieuwe gemeentehuis: uiteindelijk heeft niet tot een besluit kunnen komen. 2 Vul het juiste verwijswoord in. Rotterdam heeft grote drugsprobleem nog niet opgelost. 3 Vul het juiste verwijswoord in. De huren van kamers zijn de laatste jaren zo gestegen dat voor mensen met een minimumloon bijna niet meer te betalen zijn. 4 Vul het juiste verwijswoord in. Jaloezie heeft altijd bestaan, want is een aangeboren karaktertrek in de mens. 5 Vul het juiste verwijswoord in. Als je oud meubilair kwijt wilt, moet je bij het grof vuil zetten. 6 Vul het juiste verwijswoord in. Het schilderij 'De Nachtwacht' zal plaats in het Rijksmuseum wel behouden. Pagina 16

18 7 Vul het juiste verwijswoord in. Als je een product koopt en gaat stuk, heb je recht op garantie. 8 Vul het juiste verwijswoord in. De jeugd vindt dat er te weinig rekening wordt gehouden met wensen. 9 Vul het juiste verwijswoord in. Waar laten we die dozen met oude rommel? We zullen maar op zolder zetten. 10 Vul het juiste verwijswoord in. Stef heeft een nieuw spel en is heel blij mee. 11 Vul het juiste verwijswoord in. was vervelend dat ik in mijn vakantie kiespijn kreeg. 12 Vul het juiste verwijswoord in. Het eerste elftal behaalde gisteren derde overwinning op een rij. 13 Vul het juiste verwijswoord in. Opa bakt wafels. zijn heel lekker. 14 Pagina 17

19 Vul het juiste verwijswoord in. Mijn broer is bang op zolder, want het is erg donker. 15 Vul het juiste verwijswoord in. Nick is ziek en al vier dagen afwezig. Nog een oefening. Neem de woorden over in een Worddocument. Je mag kiezen uit die of dat. Bespreek de antwoorden daarna met een medeleerling de kast -... kast de bank -... bank de tafel -... tafel de computer -... computer de wasbak -... wasbak de televisie -...televisie de stoel -... stoel het bed -... bed de wasmachine -... wasmachine het bad -... bad Als laatste doe je een oefening met de verwijswoorden dit en deze. Ook nu neem je de woorden over in een Worddocument en bespreek je de antwoorden achteraf met een medeleerling. Pagina 18 of deze. Vul in: dit

20 boek... gedicht... verhaal... som... les... leerling... docent... student... kind... volwassene Stap3 Waar wordt naar verwezen? (1) Inmiddels weet je dat een verwijswoord terug slaat op één of meerdere woorden in de zin. Ook weet je welk verwijswoord je in een zin moet gebruiken. Maar hoe kun je erachter komen naar welk(e) woord(en) het verwijswoord verwijst? Kijk maar naar het volgende voorbeeld: Max had wel zin om naar de familiedag te gaan, maar hij had geen tijd. Vraag: Wie had geen tijd? Antwoord: Max Hij verwijst dus naar Max. Pagina 19

21 Stap4 Waar wordt naar verwezen? (2) Doe de volgende oefening. Je vult iedere keer het woord of de woordgroep in waar het vetgedrukte woord naar verwijst. Verwijswoorden kn.nu/d14mw 1 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Het was vervelend dat ik in mijn vakantie kiespijn kreeg. Het verwijst naar 2 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Die generatie wil dat er meer met haar wensen rekening wordt gehouden. haar verwijst naar 3 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Het eerste elftal behaalde gisteren zijn derde overwinning op een rij. zijn verwijst naar 4 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? De toneelvereniging zal haar voorstelling dit jaar in de Poorterij geven. haar verwijst naar 5 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Het gemeentebestuur heeft zijn werknemers loonsverhoging beloofd. zijn verwijst naar Pagina 20

22 6 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Ik moet mijn verstandskiezen laten trekken en dat valt niet mee. dat verwijst naar 7 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Iets wat ik niet begrijp, is dat kinderen elkaar pesten. wat verwijst naar 8 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? HIj sprak zichzelf telkens tegen, wat de leraar irriteerde. wat verwijst naar 9 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Hij heeft een rekenmachine voor mij meegebracht, maar zij werkt niet. zij verwijst naar 10 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? De regering heeft haar zin gekregen: de bezuinigingen op het onderwijs gaan door. haar verwijst naar 11 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Als je oud meubilair kwijt wil, moet je het op straat zetten als er grof vuil wordt opgehaald. het verwijst naar 12 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Roken kan schadelijk voor je gezondheid zijn: daar kun je kanker van krijgen. Pagina 21

23 daar...van verwijst naar 13 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Ik wilde vanmiddag nieuwe kleren kopen, maar daar ben ik niet aan toegekomen. daar...aan verwijst naar 14 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Het eerste wat je bij verbranding moet doen, is de wond onder de koude kraan houden. wat verwijst naar 15 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Frank wil graag een nieuwe fiets, maar die is erg duur. die verwijst naar 16 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Zijn ouders geven hem geen geld. Dat groeit ons niet op de rug, zeggen ze. Dat verwijst naar 17 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Frank loopt met zijn ouders langs een fietsenwinkel. Er staan mooie fietsen buiten. Frank pakt een fiets bij het stuur. "Deze wil ik hebben", zegt hij tegen zijn ouders. Deze verwijst naar 18 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Voor zijn verjaardag krijgt Frank geld. Hij telt het na. "Dit is nog lang niet genoeg", zegt hij. Dit verwijst naar Pagina 22

24 19 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Frank pakt een zwarte herenfiets. "Dit vind ik nou een ouwe-lullenfiets", zegt hij. Dit verwijst naar 20 Waarnaar verwijzen de vetgedrukte woorden? Moeder wijst naar een fietstasje. "Dat is te klein", zegt Frank. Dat verwijst naar Stap5 Verwijsfouten In de Nederlandse taal worden veel fouten gemaakt bij het gebruik van verwijswoorden. Dit worden verwijsfouten genoemd. Hier vind je een document met informatie over verwijzingsfouten. Lees ook hier nog een keer de informatie over foutief gebruik van verwijswoorden. Verkeerd gebruik van verwijswoorden Verwijswoorden wijzen vooruit of terug naar woorden, woordgroepen of zinnen. Het antecedent (datgene waarnaar verwezen wordt) bepaalt welk verwijswoord je moet gebruiken. Bij woordgroepen wordt dat bepaald door het kernwoord. In het Nederlands kennen we mannelijke, vrouwelijke en onzijdige woorden. Voorbeelden van fouten: 1. Hem werd een contract aangeboden die nogal wat onduidelijkheden bevatte. Die moet zijn dat want het is het contract(o). 2. De scholier stelde de staatssecretaris voor een probleem wat ze niet direct kon oplossen. Wat Pagina 23

25 moet zijn dat want het is het probleem (o). 3. De Nederlandse scholierenbevolking heeft zijn stem laten horen. Zijn moet zijn haar want bevolking is een vrouwelijk woord(v). 4. Dat is het beste dat ik ooit gedaan heb. Dat moet zijn wat want na de overtreffende trap gebruik je wat. 5. Ze doen waar hun zin in hebben. Hun moet zijn ze. Hun mag je niet als onderwerp gebruiken. Opdracht Bedenk drie zinnen met een verwijsfout erin. Bespreek deze zinnen met een medeleerling. Stap6 Op zoek naar verwijswoorden In deze opdracht ga je op zoek naar verwijswoorden die staan in het artikel dat hieronder staat. Het artikel gaat over de Vuile luier-actie. 1. Lees het artikel: Vuile luier-actie 2. Schrijf alle verwijswoorden op die je tegenkomt in het artikel. Schrijf daarachter het woord of de woordgroep waar het verwijswoord naar verwijst. Hier mag je ongeveer tien minuten voor gebruiken. 3. Vergelijk jouw antwoorden met die van een medeleerling. Kunnen jullie elkaars antwoorden aanvullen? Wanneer er onduidelijkheden zijn, bekijk dan samen de tekst van het artikel nog een keer. Schakel desnoods de hulp van de docent in. Voor dit onderdeel hebben jullie tien minuten. Pagina 24

26 Schrijven - Formulier invullen Vooraf Leerdoel Je kent een aantal begrippen die vaak op een formulier terugkomen. Je kunt zelf een formulier ontwerpen. Eindproduct Je gaat zelf een formulier ontwerpen voor een familiedag. Alleen of samen? Deze opdracht doe je soms alleen en soms samen met een klasgenoot. Als je ergens niet uitkomt, kun je altijd hulp vragen aan je docent. Daarnaast zul je vaak internet moeten raadplegen als informatiebron. Tijd? Je kunt voor deze opdracht twee uur gebruiken. Stap1 Pagina 25

27 Formulieren invullen Nederland is een land van formulieren. Als je iets wilt aanvragen bij een instantie, moet je in de meeste gevallen een formulier invullen. Denk maar aan het doen van aangifte bij de politie of het bestellen van een boekenpakket. Het is belangrijk dat je formulieren foutloos kunt invullen. Opdracht: beschrijf minstens drie situaties waarin jij een formulier hebt moeten invullen. Vergelijk jouw antwoorden met de antwoorden van een medeleerling. Lees nu dit artikel. Schrijf een samenvatting van de tekst die je net gelezen hebt. Raadpleeg hiervoor de informatie in de Kennisbank. KB: Samenvatting Vergelijk jouw samenvatting met die van je klasgenoot en probeer elkaar goede feedback te geven. Stap2 Verschillende formulieren In je leven kom je veel soorten formulieren tegen. Vroeger moest je alle formulieren met de hand invullen. Tegenwoordig zijn veel formulieren digitaal. In de nabije toekomst zullen er bijna geen formulieren meer bestaan die je met de hand moet invullen. Opdracht 1 Bekijk de volgende formulieren en geef antwoord op de vragen. De antwoorden vind je aan het eind in het antwoordenblokje. Pagina 26

28 1. Waar is dit formulier voor bedoeld? a. Om je in te schrijven bij de sportclub. b. Om geld over te maken naar iemand anders. c. Om geld te ontvangen van iemand anders. 2. Waarom wordt een antispamcode gebruikt? a. Spambots vinden het teveel werk om deze codes over te typen, hierdoor kan er geen spam verstuurd worden. b. Spambots kunnen deze code niet lezen, hierdoor kan er geen spam worden verstuurd. Pagina 27

29 c. Om te beoordelen of de invuller van het formulier een woord kan overtypen. 3. Wanneer moet je het vakje toevoeging invullen? a. Als het huisnummer meer cijfers bevat dan op de regel ervoor past. b. Als je iets wilt toevoegen over het adres. c. Als achter het huisnummer een toevoeging staat, bijvoorbeeld 23a. Opdracht 2 Doe de volgende opdrachten samen met een klasgenoot. Als jullie het antwoord op de vragen niet weten, mogen jullie internet gebruiken om informatie op te zoeken. Jullie mogen hiervoor vijftien minuten gebruiken. Schrijf de antwoorden op de vragen goed op, want straks gaan jullie ze vergelijken met een ander duo. 1. digitaal loket 1. Wat betekent GBA? 2. Waar kun je je persoonsnummer vinden? 3. Wat betekent retourneren? 2. automatische incasso 1. Beschrijf in je eigen woorden wat een automatische incasso is. 2. Welk formulier vul je in als je een automatische incasso wilt stopzetten? Pagina 28

30 Op deze pagina vind je het laatste formulier met de vragen die erbij horen. 3. Sollicitatieformulier 1. Waar is dit formulier voor bedoeld? 2. Wat betekent burgerlijke staat? Vergelijk de antwoorden die jullie hebben gegeven met een ander tweetal. Verbeter elkaar waar nodig. Hiervoor mag je vijf minuten gebruiken. Stap3 Familiedag Sommige kinderen hebben een hele grote familie. In veel families is het een traditie om jaarlijks een familiedag te organiseren. Stel je eens voor dat jij een hele grote familie hebt en jij dit jaar de opdracht hebt gekregen om de familiedag te organiseren. Je besluit om zelf een inschrijfformulier te ontwerpen voor alle familieleden. Bestudeer eerst het onderwerp 'formulier maken' in de Kennisbank Nederlands: KB: Formulier maken 1. Open een leeg Worddocument. Bedenk welke vragen in het formulier moeten staan. Wat moet je weten van de deelnemers? Het is belangrijk dat zij kunnen meebeslissen over de activiteiten die jullie gaan doen met de familiedag. Zorg dus dat minimaal één vraag gaat over de mogelijke activiteiten. Denk goed na over de antwoordmogelijkheden. Kies je voor open vragen of voor meerkeuzevragen? Pagina 29

31 2. Schrijf boven de vragen een kort briefje met daarin: het onderwerp van het formulier; voor wie het formulier bedoeld is; tot wanneer je het formulier kunt invullen. 3. Wissel met een klasgenoot van formulier en vul het in. Als je tijdens het invullen van het formulier tegen problemen aanloopt, vertel je dit aan de ander. 4. Verwerk de eventuele feedback die je hebt gekregen en maak het inschrijfformulier in het net. Je docent bepaalt op welke manier je inschrijfformulier wordt beoordeeld. Antwoorden Antwoorden Stap 2 1. Waar is dit formulier voor bedoeld? c. Een euro-acceptgiro gebruik je om geld over te maken naar iemand anders.? 2. Waarom wordt een antispamcode gebruikt? b. Een antispamcode wordt gebruikt omdat spam bots de code niet kunnen lezen. Hierdoor kan geen spam worden verstuurd. 3. Wanneer moet je het vakje toevoeging invullen? c. Je moet het vakje toevoeging invullen als achter het huisnummer een toevoeging staat, bijvoorbeeld 23a. Pagina 30

32 Spreken - Informatie opvragen Vooraf Leerdoel Je weet hoe je informatie kunt vragen. Je kunt een dialoog schrijven, waarin informatie wordt gevraagd. Eindproduct Je gaat informatie vragen over je telefoon. Alleen of samen? Het grootste gedeelte van de opdracht doe je alleen. Je mag wel hulp vragen aan klasgenoten of je docent. Tijd Je kunt twee lesuren aan deze opdracht besteden. Stap1 Pagina 31

33 Informatie vragen Informatie kun je op verschillende manieren aanvragen. Je kunt dit doen door middel van een , maar je kunt het ook persoonlijk aan iemand vragen. Deze opdracht gaat over het mondeling aanvragen van informatie. Hierbij is het belangrijk dat je van tevoren bedenkt wat je wilt weten. Je wilt namelijk een antwoord dat: duidelijk, volledig en juist is. Als je niet direct de juiste informatie krijgt, is het belangrijk dat je doorvraagt. Bijvoorbeeld: Krijg ik ook geld terug van de verzekering als mijn telefoon stuk gaat door mijn eigen schuld? Het is belangrijk dat je altijd vriendelijk en beleefd bent. Als je vriendelijk en beleefd blijft, zijn mensen eerder bereid om je van goede informatie te voorzien. Stap2 Bij wie moet je zijn? Als je informatie over een bepaald onderwerp wilt hebben, is het belangrijk dat je weet aan wie je vragen kan stellen. Aan wie zou jij de volgende informatie vragen? Let op: er is niet een goed of fout antwoord. Vragen 1. Je wilt weten wat je kunt doen tegen jeugdpuistjes. a. medewerker van de drogist b. je moeder c. je huisarts Pagina 32

34 2. Je wilt samen met je moeder op vakantie naar Parijs, maar je weet niet wat de reis kost. a. medewerker van een reisorganisatie b. je moeder c. een vriendin die laatst in Parijs is geweest 3. Je wilt weten welke schoenen het beste zijn voor je voeten. a. de schoenmaker b. verkoper van schoenenwinkel je huisarts Vergelijk je antwoorden met die van een klasgenoot. Het kan zijn dat de antwoorden verschillen. Vertel de argumenten die jij hebt om voor jouw antwoord te kiezen. Luister ook naar de argumenten die je medeleerling heeft voor zijn/haar antwoord. Hiervoor mogen jullie tien minuten gebruiken. Stap3 Vragen verzinnen Stel je eens voor: Je mag vijf informatieve vragen stellen aan een bekend persoon. Bedenk een persoon waar jij graag informatie van wil hebben. Voorbeeld: Je houdt van voetbal en je kiest een bekende voetballer om vragen aan te stellen. Bedenk vijf vragen die je stelt aan de persoon die jij hebt uitgekozen. Voorbeeld: Je eerste vraag zou kunnen zijn: Hoe zorg je ervoor dat je snel genoeg bent in het veld? Let op: het moeten natuurlijk geen vragen zijn, waarop je het antwoord makkelijk op internet kan vinden! Hiervoor mag je ongeveer tien minuten gebruiken. Lees de vragen die je hebt opgeschreven nog een keer door. Als je nog niet tevreden bent over de vragen, verbeter ze dan. Helaas kun je de vragen waarschijnlijk niet echt stellen aan de bekende persoon. In plaats daarvan ga je ze stellen aan een medeleerling. Pagina 33

35 Hiervoor mogen jullie tien minuten gebruiken. Stap4 Dagje weg Samen met een aantal vrienden/vriendinnen ga je een dagje iets leuks doen. Jullie besluiten om naar Utrecht te gaan. In het begin van de middag gaan jullie kleren kopen en 's avonds gaan jullie met elkaar ergens eten. Tussen het shoppen en het avondeten willen jullie ook nog iets van Utrecht zien. Ga op internet op zoek naar drie toeristische uitjes. Kies het uitje dat volgens jou het leukst is om te doen. Bedenk aan wie je vragen kan stellen over dit uitje. Schrijf minstens drie vragen op die je kan stellen over dit uitje. Vergelijk jouw vragen met de vragen van een klasgenoot. Geef elkaar feedback. Denk aan: duidelijkheid van de vragen, beleefdheid van de vragen en juistheid van de vragen. Stap5 Dialoog schrijven In deze opdracht ga je een dialoog schrijven van een gesprek tussen jou en een bankmedewerker. Stel je de volgende situatie voor: Je wilde pinnen bij de supermarkt, maar je pasje blijkt geblokkeerd. Je gaat naar de bank om erachter te komen wat er mis is met je pinpas. Een vriendelijke bankmedewerker staat je te woord. Opdracht 3. Bedenk de vragen die jij zou stellen aan de bankmedewerker. Verzin minstens drie vragen. 4. Bedenk hoe het gesprek globaal zou lopen. Schrijf dit op in het klad. Lees het nog een keer door. Is het een logisch gesprek? 5. Open een nieuw Worddocument en maak de nette versie van jouw dialoog. Pagina 34

36 Gebruik de opmaak die wordt gebruikt in het volgende voorbeeld. Marije: Hallo, hoe gaat het? William: Hoi, het gaat prima en met jou? Marije: Hier gaat het ook prima, ik ben druk bezig met Nederlands. William: Dat is toevallig, ik ook! enzovoorts 6. Beoordeel de dialoog van je medeleerling. In totaal geef je drie cijfers. Het eerste cijfer is voor de verzorging, het tweede cijfer is voor de duidelijkheid en volledigheid van de vragen die gesteld worden en het derde cijfer is voor de mate waarin de dialoog realistisch is. Bereken het gemiddelde van de drie cijfers. Dat is het eindcijfer dat je aan de ander geeft voor zijn/haar dialoog. 7. Bespreek de beoordeling die jullie elkaar hebben gegeven. Ben je het eens met de beoordeling die je van je medeleerling hebt gekregen? Als jullie er samen niet uitkomen, vraag dan de docent om hulp. Hiervoor mogen jullie vijf minuten gebruiken. Pagina 35

37 Fictie - Songteksten Vooraf Om te beginnen een krantenartikel over een winnaar van De Beste Singer-Songwriter van Nederland. Leerdoel Je weet wat het verschil tussen een songtekst en een gedicht is. Je kunt aangeven waarom je een songtekst mooi of minder mooi vindt. Je kunt een eigen songtekst schrijven. Eindproduct Je gaat een songtekst schrijven over het thema vrienden of het thema familie. Alleen of samen? De eerste stappen van de opdracht doe je alleen. Soms vergelijk je je antwoorden met een klasgenoot, speelt elkaars docent en verbetert het werk waar nodig. Als je er niet uitkomt vraag je een medeleerling of de docent om hulp. Tijd Je kunt twee lesuren gebruiken. Stap1 Pagina 36

38 Songteksten Deze opdracht gaat over songteksten. Bespreek de volgende vragen met een klasgenoot. Luister je vaak naar muziek? Ga je wel eens naar concerten? Wat is jouw lievelingsliedje? Waar gaat de tekst van het liedje over? Bekijk het onderstaande filmpje. Ontstaan van een songtekst Een songtekst lijkt veel op een gedicht. Wat is het verschil tussen een songtekst en een gedicht? Bekijk het volgende filmpje. Songtekst of gedicht? Stap2 Lievelingslied In deze opdracht ga je de tekst van jouw lievelingsliedje eens goed bekijken. 1. Ga op internet op zoek naar de tekst van jouw lievelingsliedje en Pagina 37

39 kopieer dat naar een Worddocument. 2. Beantwoord de volgende vragen: 1. Wie heeft de tekst geschreven? 2. Waar heb je de tekst vandaan? Noteer naam van het boek, tijdschrift, internetadres, etc. 3. Waar gaat de tekst volgens jou over? 4. Welk deel van de tekst spreekt je het meest aan en waarom? 5. Welk gevoel krijg je bij het lezen van de tekst? 3. Bespreek de antwoorden die je hebt gegeven met een klasgenoot. Jullie mogen hier tien minuten voor gebruiken. Stap3 Emoties Een songtekst kan veel emoties oproepen. Als je in een vrolijke bui bent, wil je vaak alleen maar vrolijke liedjes luisteren en als je in een verdrietige bui bent, kies je misschien verdrietige liedjes. 1. Hoe voelde je je gisteravond rond een uur of acht? Kies een songtekst die past bij het gevoel dat je op dat moment had. Hier mag je internet voor gebruiken. 2. Kopieer de songtekst naar een nieuw Worddocument. Schrijf zelf een couplet van vijf regels dat goed bij jouw gevoel van dat moment past. Schrijf onder de songtekst van wie de tekst afkomstig is en waarom je voor die tekst hebt gekozen. Geef aan waarom het goed bij jouw gevoel van gisteravond past. Jouw zelf geschreven tekst bij deze opdracht moet minimaal 150 woorden bevatten. Stap4 Zelf schrijven In deze opdracht ga je zelf een songtekst schrijven. Pagina 38

40 1. Bedenk het onderwerp van jouw songtekst. Let op: het onderwerp moet in het thema familie en vrienden passen. 2. Kies een melodie uit, waar je de tekst op schrijft. Dit mag een bestaande melodie zijn, maar ook een melodie die je zelf bedenkt. 3. Jouw liedje moet minstens twee coupletten en een refrein bevatten. Via deze link vind je tips voor het schrijven van een songtekst. 4. Je docent bepaalt op welke manier je songtekst wordt beoordeeld Pagina 39

41 Afsluiting thema Eindopdracht Eindopdracht Met deze opdracht ga je het thema Vrienden en familie afsluiten. In deze opdracht ga je een uitnodiging maken voor je familie en vrienden ter ere van je verjaardag. Beoordeling Je docent zal je antwoorden beoordelen op de volgende punten. Inhoud max. 60 punten Goed: De informatie is duidelijk weergegeven. De uitnodiging is geschikt voor zowel familie als vrienden. Voldoende: De informatie is weergegeven. De uitnodiging is voldoende geschikt voor zowel familie als vrienden. Onvoldoende: De informatie is niet duidelijk weergegeven. De uitnodiging is niet geschikt voor zowel familie als vrienden. Vorm max. 40 punten Goed: De uitnodiging is mooi vormgegeven. Voldoende: De uitnodiging is voldoende vormgegeven. Onvoldoende: De uitnodiging is niet mooi vormgegeven. Pagina 40

42 Werkwijze Alleen of samen? Deze eindopdracht doe je alleen. Tijd In totaal mag je één lesuur gebruiken voor deze opdracht. Stap1 In deze opdracht ga je een uitnodiging ontwerpen voor je verjaardag. In deze stap ga je bedenken welke informatie niet op de uitnodiging mag ontbreken. Denk bijvoorbeeld aan: datum tijdstip locatie Schrijf deze informatie voor jezelf op. Stap2 Ontwerp jouw uitnodiging in Paint. Zorg dat alle informatie erop staat en dat het geschikt is voor zowel vrienden als familie. Ga op zoek naar bijpassende foto s en plaatjes. Op deze site vind je voorbeelden van tekstjes die je op de uitnodiging kan zetten. Enkele voorbeelden van uitnodigingen: Pagina 41

43 Pagina 42

44 Terugkijken Je bent bijna klaar met het thema Vrienden en familie. In deze afsluiting ga je terugblikken op wat je hebt geleerd en hoe je hebt gewerkt. Neem het onderstaande schema over en zet een kruisje in het vakje dat het beste bij jou past. Bespreek de antwoorden die je hebt gegeven met een klasgenoot. Helemaal mee oneens Oneens Neutraal Eens Helemaal mee eens Ik heb goed mijn best gedaan in dit thema. Ik heb alle opdrachten serieus gemaakt. Ik heb veel geleerd in dit thema. Ik vond de opdrachten in dit thema moeilijk. Pagina 43

45 Antwoorden Antwoorden: Trema, apostrof en koppelteken 1 Trema, apostrof en koppelteken Het koppelteken mag je gebruiken om de leesbaarheid in een samenstelling te vergroten. De trema en de apostrof gebruik je om te voorkomen dat een woord verkeerd wordt uitgesproken. Aantal punten juist antwoord: 1 Pagina 44

46 Over dit lesmateriaal Colofon Het thema 'Vrienden en familie KGT' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO. Fair Use In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 26 August 2016 om 10:37 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Nederlands; Schrijfvaardigheid; Mondelinge taalvaardigheid; Literatuur; doelen Leesvaardigheid; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 13 uur en 0 minuten Gebruikte Wikiwijs Arrangementen content, VO. (2016). Fictie - Songteksten vmbo-kgt34. Songteksten vmbo_kgt34 content, VO. (2016). Grammatica - Verwijswoorden vmbo-kgt34. Verwijswoorden vmbo_kgt34 content, VO. (2016). Schrijven - Formulier invullen vmbo-kgt34. Formulier_invullen_vmbo_kgt34 Pagina 45

47 content, VO. (2016). Spelling - Trema en apostrof vmbo-kgt34. Trema_en_apostrof vmbo_kgt34 content, VO. (2016). Spreken - Informatie opvragen KGT Informatie_opvragen_KGT_3_4 Pagina 46