De lerende ambtenaar

Transcriptie

1 Faalfactoren van de ict pagina 28 voor beslissers bij de overheid 12 juni 2009 nr 11 vijfde jaargang Nieuwe serie: masterclasses gewogen De lerende ambtenaar CO2-taks helpt wel tegen broeikaseffect pagina 8 Roel Bekker wil geen opvolger pagina 13 Journalist wordt voorlichter pagina 27

2 BUSINESS SCHOOL NEDERLAND dé Action Learning business school OVERHEIDSMANAGER MET AMBITIE? Direct rendement voor student en organisatie Nederlandstalig Geen tentamens maar projecten Hoge interactie door kleine groepen Topdocenten Executive MBA Young Professional MBA International Action Learning MBA DBA Hoger Management Programma Certified Teammanager MELD U NU AAN VOOR DE INFORMATIEBIJEENKOMST OP 1 JULI Voor meer informatie: BSN_Adv_PM_ indd :31:12 Master your future Voorlichtingsavond Parttime masteropleidingen voor overheidsprofessionals:»thinking Business«Accountancy (RA) Controlling (RC) Auditing (RO) IT-Auditing (RE) The Amsterdam MBA The Independent Executive MBA Financial Planning (MFP) International Finance (MSc) Information Management (MSc) Enterprise Risk Management (MSc) Verzekeringskunde (MSc) Bedrijfskunde (MSc) Woensdag 1 juli uur Meer informatie en aanmelden: Roetersstraat WB Amsterdam T (020) abs@uva.nl

3 PM nummer juni 2009 Nieuws 8 t/m 13 8 CO2-taks helpt wel tegen broeikaseffect Geheim rapport van CE Delft eindelijk naar de Kamer 11 Hackers schieten overheid te hulp Nog een wereld te winnen voor de e-dienstverlening 20 Consultants doen het met een clownsneus Nieuwe serie: Gewogen PM keurt masterclasses en cursussen 12 Dekkingsgraad ambtenarenpensioen verbetert Nicole Beuken (ABP) sluit extra herstelplan niet uit 12 Inspectie Krijgsmacht moet onafhankelijker Coalitiepartijen vinden elkaar in kritiek op IGK 13 Bijpraten met Bekker (2) SG Vernieuwing Rijksdienst wenst geen opvolger 22 De Romanov-factor van de BV Oranje Russisch-Nederlandse verhoudingen in kaart Cover: Welmer Keesmaat 24 PvdA op zoek naar populisme met stijl Rob Meines in gesprek met Lea Bouwmeester Thema 16 Permanente educatie voor de ambtenaar De magische wisselwerking tussen coach en coachee Spelers 27 t/m Journalisten vluchten naar de overheid 28 Experts over de valkuilen van ict 30 De overstap van... Harry Medema naar BZK Meningen 9 Kroese enzo 14 Opinie Horen, zien & schrijven Beau Monde 35 Veldwerkers met beroepstrots HRM Hoe krijg je de juiste man/vrouw op de goede plek? Dat is voor een kleine of middelgrote onderneming vaak al een lastige opdracht, dus voor een enorme organisatie als de rijksoverheid is het een zeer complex managementvraagstuk. De Algemene Bestuursdienst, in 1995 opgezet om het rouleren van topambtenaren te bespoedigen, ontplooit steeds meer activiteiten op het vlak van trainingen en bijscholing. Management development, heet dat tegenwoordig. Jonge mensen die begonnen zijn als trainee, maar nog lang niet in aanmerking komen voor het Kandidatenprogramma van de ABD kunnen advies krijgen bij het uitstippelen van hun loopbaan en extra kennis opdoen. In deze PM veel aandacht voor cursussen, leertrajecten en coaching bij de overheid. Er gaat heel wat vooraf aan het vervullen van een vacature. De tijd dat hoge ambtenaren gewoon om zich heen keken en die aardige jongeman die op dezelfde gang werkzaam was voordroegen voor promotie, ligt achter ons. Aan welke kennis behoefte is? Volgens ABD-chef Jan Willem Weck en MD-consultant Elzeline van Vulpen gaat het vooral om het ontwikkelen van politieke sensitiviteit en kennis van het staatsrecht. Want de aanstormende generatie heeft niet altijd bestuurskunde of rechten gestudeerd. Tegenwoordig heeft de overheid ook bèta s en historici in dienst, die net als de DG s die van buiten komen, op deze punten wat bijplussen kunnen gebruiken. Chris van de Wetering begint in deze PM met een serie waarvoor zij de komende tijd masterclasses, trainingen en cursussen bezoekt en vergelijkt. Ook de deelnemers geven hun mening over het cursusaanbod, wat resulteert in een rapportcijfer. Op deze manier helpt PM de lerende ambtenaar meer kwaliteit voor zijn geld te krijgen en houden wij de aanbieder van trainingen bij de les. Verder in deze PM aandacht voor de Nederlands- Russische betrekkingen en voor journalisten die financiële zekerheid zoeken door zich om te scholen tot voorlichters. Binnenkort gaan wij met een tweewekelijkse nieuwsbrief van start. Op onze site kunt u zich daarvoor inschrijven. guikje@pm.nl 12 juni 2009 PM 3

4 lopende zaken Algemene Zaken Hermitage Premier Balkenende bezoekt op zaterdag 13 juni de jongerendag van de EO. De week van 15 tot en met 19 juni staat voor hem in het teken van Europa. Eerst het gebruikelijke Kamerdebat en dan naar Brussel voor de Europese Raad van 18 en 19 juni. Op die vrijdag moet hij op tijd terug zijn, want dan is hij met de koningin en de Russische president Medvedev aanwezig bij de opening van de Hermitage in Amsterdam. Woensdag brengt de premier met een kabinetsdelegatie een werkbezoek aan de gemeente Den Haag. De volgende dag is hij in het kader van innovatie in Rotterdam aanwezig bij de uitreiking van de prijsvraag van Prorail. BZK Discriminatie Minister Ter Horst houdt woensdag 17 juni een toespraak bij de diploma-uitreiking van TopTech aan de TU Delft. Op het departement neemt ze diezelfde dag een plan van aanpak voor meer diversiteit in ontvangst van de Vereniging van Gemeentesecretarissen. De dag erna neemt Ter Horst in de Oude Zaal van de Tweede Kamer afscheid van de voorzitter en een aantal leden van de Raad voor het openbaar bestuur. Maandag 22 juni brengt ze samen met staatssecretaris Timmermans (Europese Zaken) een werkbezoek aan Zutphen en Gronau. De dag erna verzorgt Ter Horst in Nieuwspoort de aftrap van de nieuwe antidiscriminatiecampagne. Krimp Staatssecretaris Bijleveld is woensdag 17 juni aanwezig bij een bestuurlijke conferentie over de krimp van de bevolking. De dag erna spreekt ze op een relatie-evenement van Plus bij Twente. Het thema van die dag is crisis maakt sterk. Daarna gaat Bijleveld naar de Antillen waar ze van 21 tot en met 25 juni verblijft. Buitenlandse Zaken Topconferentie Op dinsdag 16 juni woont minister Verhagen de opening bij van de internationale topconferentie Global Initiative to Combat Nuclear Terrorism (GICNT), in het World Forum in Den Haag. Aan het eind van de week is de Russische president Medvedev in het land en ook Verhagen zal hem ontmoeten. Van 22 tot 25 juni is Verhagen in het Midden-Oosten, voor bezoeken aan Jordanië, Israël en de Palestijnse gebieden. Srebrenica Minister Koenders vertrekt zondag voor een driedaags bezoek aan de Balkan. In de Bosnische hoofdstad Sarajevo houdt hij een toespraak over het Nederlandse OS-programma in Srebrenica, een dag later is hij samen met minister Bos in Montenegro voor het kiesgroepoverleg van de Wereldbank en het IMF. In Kosovo, waar hij op 16 juni is, bezoekt hij een aantal door Nederland gefinancierde ontwikkelingsprojecten. Wandelen Zaterdag 13 juni opent staatssecretaris Timmermans de tentoonstelling Van Dürer tot Kiefer, vijf eeuwen kunst op papier in de Rotterdamse Kunsthal. Maandag de 15 e is Timmermans bij de Razeb in Luxemburg om zich op donderdag in Brussel bij de Europese Raad te vervoegen. Zaterdag 20 juni geeft de staatssecretaris het startschot van de Nacht van Gulpen, een wandeltocht van 70 kilometer door het Zuid-Limburgse heuvelland. Defensie Veteranen Minister Van Middelkoop heeft op 16 juni een wetgevingsoverleg over het jaarverslag De Algemene Rekenkamer stelde vast dat vooral in het financiële en het materiële beheer van Defensie nog onvolkomenheden zitten. Staatssecretaris De Vries heeft op 22 juni een notaoverleg over het Landelijk Zorgsysteem Veteranen, een reeks in 2008 gesloten convenanten tussen Defensie en civiele zorginstellingen. Open dag Op 13 juni begeleidt De Vries met een speech de overdracht van vliegbasis Soesterberg aan de provincie Utrecht. Op 15 juni gaat hij op werkbezoek bij het hoofdkwartier van het Nederlands-Duitse legerkorps in Münster. 17 en 18 juni staan in het teken van een werkbezoek aan het Noorse plaatsje Evje, waar hij zal spreken over personeelswerving. Op 20 juni bezoekt de staatssecretaris de Luchtmachtdagen op vliegbasis Volkel. Daarna spoedt hij zich naar Den Haag om de festiviteiten rondom Roze Zaterdag bij te wonen. Op 26 juni bezoekt hij de Veteranendag in Groningen. Economische Zaken Protectionisme Minister Van der Hoeven geeft woensdag 17 juni het startschot voor de herstructurering van het Middenhavengebied in Velsen. Op dezelfde dag is zij met staatssecretaris Heemskerk in de Kamer voor een plenair debat over protectionisme. Op 18 juni houdt Van der Hoeven een speech tijdens het jaarcongres van de Nederlandse Maatschappij voor Handel en Nijverheid. Roamen Staatssecretaris Heemskerk heeft op 18 juni een AO over diverse telecomonderwerpen, waaronder het Bel-menietregister voor telemarketing. Financiën Fortis Minister Bos moet volgende week een paar keer naar de Kamer voor AO s. Op woensdag 17 juni heeft hij een AO over Fortis en ABN Amro, donderdag 25 juni over staatsdeelnemingen. Later op de dag is er nog een AO over de inrichting van het internationale financiële stelsel. Bankgeheim Staatssecretaris De Jager heeft 23 juni een High Level Meeting in Berlijn. Het betreft een bijeenkomst van de Oeso, waar het vooral zal gaan over transparantie, het uitwisselen van informatie en het bankgeheim. Op 24 juni is hij weer terug voor een AO over de reorganisatie van de douane. Justitie Unicef Minister Hirsch Ballin brengt dinsdag 16 juni een bezoek aan het Veiligheidshuis te Tilburg. Donderdag en vrijdag is de bewindsman bij de Raad van Europa in Noorwegen en maandag 22 juni woont hij in Den Haag de landelijk conferentie Veiligheid begint bij voorkomen bij. De 24 e geeft Hirsch Ballin het startsein van een rijksbreed experiment met internetconsultatie. Unicef Staatssecretaris Albayrak krijgt op vrijdag 12 juni uit handen van vertegenwoordigers van Unicef het boek Kind in AZC uitgereikt, over de positie van kinderen in asielzoekerscentra. Maandag de 22 e vertrekt ze voor drie dagen naar de Nederlandse Antillen en Aruba. LNV Vlaggetjesdag Zaterdag 13 juni is minister Verburg in Scheveningen voor 4 PM 12 juni 2009

5 lopende zaken Vlaggetjesdag. Woensdag 17 juni neemt ze deel aan een conferentie over het platteland in Rotterdam. Leefgebiedendag Donderdag 18 juni woont Verburg in Utrecht de Leefgebiedendag bij. Maandag 22 en dinsdag 23 juni vindt in Luxemburg de Landbouw- en Visserijraad plaats. Die dinsdagavond is Verburg weer terug in Nederland om de aftrap te verrichten voor de Landschapscampagne in De Bilt. Woensdag 24 juni spreekt Verburg in Den Bosch het slotwoord bij de conferentie Stallen in het landschap. Donderdag 25 juni is Verburg in de Kamer voor een AO over biodiversiteit en over de fusie van de VWA, AID en de Plantenziektekundige Dienst. OCW Roze Woensdag 17 juni woont minister Plasterk een debat bij van de VSNU in Dudok. Vrijdag de 19 e is hij aanwezig bij het staatsbezoek van de Russische president Medvedev. De dag erna is het Roze Zaterdag in Den Haag, waar de minister voor Emancipatie natuurlijk niet mag ontbreken. Zondag reikt hij de Moderne Man Prijs uit in Amsterdam. Maandag de 22 e zijn de OCW-bewindslieden in de Tweede Kamer vanwege het wetgevingsoverleg over het Onderwijsverslag Olympiade Staatssecretaris Van Bijsterveldt ondertekent vrijdag 12 juni op de internationale school in Den Haag het convenant Europees Baccalaureaat. In Barneveld opent ze de dag erna het nieuwe Schaffelaartheater. Zondag dineert de staatssecretaris in Parkheuvel, Rotterdam, dat wordt verzorgd door ROC-leerlingen. Maandag de 15 e brengt ze een werkbezoek aan Zuid-Limburg, dat in het teken van jeugdwerkloosheid staat. Ict Maandag 15 juni brengt staatssecretaris Dijksma een werkbezoek aan West-Friesland. In Hoorn gaat ze langs bij het regionaal netwerk primair onderwijs en bij basisschool De Wissel. In Zwaag staat een bezoek aan gastouderopvang Berend Botje op het programma. De dag erna geeft ze op basisschool Helen Parkhurst te Den Haag het startschot voor de Taalbus. Woensdagmiddag 17 juni is Dijksma aanwezig bij de diplomauitreiking van de Ict Kidzz Academy in Amsterdam. SZW Crisistijd Minster Donner zit dinsdag 16 juni in Genève voor een bijeenkomst van de International Labour Organisation. Donderdag 18 juni speecht hij in Amsterdam op een symposium over arbeid en gezondheid, georganiseerd door het Coronel-Instituut. Maandag 22 juni is hij in Nijmegen waar hij voor het gezelschap van regionale werkgevers en uitvoerders een speech houdt over ondernemen in crisistijd. Woensdag 24 reikt hij de Anne Vondelingprijs uit in Den Haag, waarna hij nog naar Zoetermeer vertrekt voor het symposium Onbenut talent over het aan het werk helpen van Wajongers en WSW ers (mensen die in de sociale werkvoorziening werken). Voedselbank Staatssecretaris Klijnsma gaat vrijdag 12 juni op werkbezoek naar de voedselbank in Amsterdam. Op 18 juni gaat ze naar Rotterdam voor een bijeenkomst van gemeenten over de ESF-fondsen. Op 19 juni houdt ze een speech over armoede op de armoedeconferentie van Stichting De Pijler in Roermond. Verkeer en Waterstaat Noord-Zuid Minister Eurlings heeft op woensdag 17 juni een AO over de voortgang van het programma Anders Betalen voor Mobiliteit. Op 22 juni staat een AO gepland over het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. Hierin komt onder meer de Amsterdamse Noord-Zuidlijn ter sprake. Canon Staatssecretaris Huizinga reikt op 17 juni in het Nederlands Architectuurinstituut in Rotterdam de publieksuitgave van de Watercanon uit, een overzicht van de Nederlandse watergeschiedenis in 25 vensters. Ook maakt Huizinga bekend welke scholier de prijsvraag heeft gewonnen voor het ontwerp van een 26 e canonvenster, dat een visie geeft op de Nederlandse watertoekomst. Op vrijdag 19 juni opent Huizinga de uitgediepte vaarweg de Boontjes in Friesland. Vrom Wind Zondag 14 juni woont minister Cramer het Winddagdebat 2009 bij in Rotterdam. De dag erna is de minister in de Kamer voor een notaoverleg over het klimaatbeleid. Op 18 juni opent de minister in Amsterdam een symposium van het Bouwfonds over wonen in de stad en de 20 e is ze in Middelburg voor de prijsuitreiking van de Dutch Open Solar Boat Challenge. 23 juni is de aftrap van de campagne Mooier landschap, maak het mee, in De Bilt en op 25 juni is Cramer in Luxemburg voor de Europese Milieuraad. Bevolkingskrimp Maandag 15 juni is minister Van der Laan in de Schiedamse wijk Nieuwland, voor een wijkbezoek. Twee dagen later vindt in de Rotterdamse Van Nellefabriek de bestuurderstop plaats over de bevolkingskrimp, met daarbij enkele bewindslieden en andere bestuurders. Vooral het platteland heeft te kampen met de gevolgen van bevolkingsdaling. VWS Antillen Minister Klink bezoekt van 12 tot en met 17 juni de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba. De 18 e is de minister aanwezig bij de viering van het honderdjarig jubileum van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu in de Beurs van Berlage in Amsterdam. Op 22 juni gaat Klink op werkbezoek bij gezondheidscentrum GOED (Gezondheidszorg Onder Een Dak) in Ridderkerk. EO Zaterdag 13 juni is minister Rouvoet aanwezig op de EO Jongerendag in het Gelredome te Arnhem. Twee dagen later presenteert de minister in perscentrum Nieuwspoort de nota Onze jeugd van tegenwoordig. Op 17 juni gaat Rouvoet met de Kamer in debat over seksualisering van de samenleving en kindermishandeling. Doping Staatssecretaris Bussemaker neemt op vrijdag 12 juni in Amstelveen de praktijkgids Thuis voelen. Gids voor naasten en verpleeghuis als bondgenoten in waardige zorg in ontvangst. Op 15 juni bezoekt Bussemaker een onderwijsproject voor verstandelijk gehandicapten van zorgaanbieder Ipse in het Haagse Wateringen. Op 19 juni neemt ze een TNO-onderzoek over de prevalentie van dopinggebruik in de sportwereld in ontvangst. Op 24 juni zal Bussemaker in perscentrum Nieuwspoort de presentatie van het rapport Nader onderzoek, nader onderzocht van het Rathenau Instituut bijwonen. 12 juni 2009 PM 5

6 roerende zaken Hoedjesalarm Dames, bespaart u zich de komende Prinsjesdag de moeite: het NOS Journaal maakt geen item over de hoedjes. Uit onderzoek van een kijkcijferexpert is namelijk gebleken dat zodra de hoedjes in beeld komen, honderdduizend kijkers hun heil zoeken bij een andere zender. In 2007, toen het Journaal niet berichtte over de hoedjes, bleven de kijkers wel. Europa rules De kredietcrisis is veel te groot voor Nederland alleen. En zo zijn er meer onderwerpen die het best op Europees niveau kunnen worden aangepakt. Het gevolg is dat de greep van Europa op het Nederlandse nationale beleid steeds groter wordt. Bij Het Expertise Centrum zal Arthur Docters van Leeuwen op 29 juni een inleiding geven over de bestuurlijke verhoudingen in Europees en nationaal recht en de specifieke Nederlandse context daarin. De toegang is gratis, inschrijven verplicht: Je moet ze om de oren slaan, net zolang tot ze braaf zijn. Cursus inkopen Quotez Minister Van der Laan (WWI) kiest een andere koers dan zijn voorganger Vogelaar. Er moet hard opgetreden worden tegen jochies van negen die om tien uur nog op straat zijn (De Telegraaf). Kampioenen worden ambtenaren zodra ze een profcontract tekenen. Je moet ze een mes op de keel zetten om tot resultaten te komen. Inkoper zijn bij het rijk is geen sinecure. Wie een lading toga s wil inkopen voor het Openbaar Ministerie, een bouwproject wil aanbesteden voor Vrom of een Chinook-helikopter wil bestellen voor Defensie krijgt te maken met ingewikkelde regels en loopt bovendien de kans maatschappelijk verguisd te worden voor het verkeerd uitgeven van belastinggeld. Om toekomstige ambtenaren daar alvast voor te behoeden organiseert de Rijksacademie voor Financiën en Economie op 19 juni een Inhousemiddag Inkoop bij het Rijk. Studenten en Young Professionals krijgen door middel van een reeks lezingen en workshops, bijvoorbeeld over de inkoopprocedure voor gratis schoolboeken, inzicht in de speciale competenties die nodig zijn om een betrouwbare rijksinkoper te zijn. Soesterberg adieu Op zaterdag 13 juni draagt Defensie vliegbasis Soesterberg officieel over aan de gemeente Soest en de provincie Utrecht, tijdens een groot publieksevenement met de nostalgische naam Hello Goodbye. Waar in 1913 de eerste testvluchten gehouden werden door de Luchtvaartafdeling (de voorloper van de Koninklijke Luchtmacht), zullen in de toekomst enkel nog boommarters en edelherten gestationeerd zijn. Binnen twintig jaar wordt de vliegbasis omgetoverd tot een natuur- en recreatiepark met een museumkwartier rondom het nog op te richten Nationaal Defensiemuseum. Staatssecretaris Jack de Vries houdt ter ere van de overdracht een redevoering. De Franse oud-wielrenner Bernard Hinault won vijf keer de Tour, en werd zo zelf een kampioen euh ambtenaar (De Telegraaf). Soms lijken politici niet te beseffen dat de rechterlijke macht de derde macht is in ons staatsbestel, niet ondermaar nevengeschikt aan de wetgevende en uitvoerende macht. Geert Corstens, president van de Hoge Raad, ziet te weinig respect voor de rechters, meldt de Volkskrant. 6 PM 12 juni 2009

7 roerende zaken Film ambtenaar 2.0 Wat gebeurt er met macht in een wereld waar informatie als lucht is? Filmmaker Ivo Gormley maakte een documentaire over de manier waarop nieuwe technieken en netwerken online de sociale contacten in ons dagelijks leven beïnvloeden. Ook benieuwd waar de kansen liggen voor de overheid? De film Us now wordt op dinsdag 16 juni tijdens een lunchbijeenkomst in de foyer van het ministerie van LNV vertoond. Na afloop is er een paneldiscussie met daarin onder meer de filmmaker en SG André van der Zande. Kijk voor meer informatie op ambtenaar20.ning.com/events/us-now. CU op islamtour Bang voor moslims? Het wetenschappelijke instituut van de ChristenUnie trekt het land in om te discussiëren over de toekomst van de islam in Nederland, met CU-kabinets- en Kamerleden in het kielzog en ook deelname van de nodige niet-cu ers. Op maandag 22 juni gaat minister van Defensie Eimert van Middelkoop in Rotterdam in debat met Kamerlid Cynthia Ortega-Martijn en stadsdeelvoorzitter Fatima Elatik (PvdA). Een dag later is vicepremier André Rouvoet in Utrecht om te reflecteren op de positie van de islam. Op 24 juni sluit de islamtour zoals de CU het zelf noemt af in Groningen. Promoveren op Kraijenhoff Hij was medicus, natuurkundige en waterstaatkundige, maar behaalde vooral faam met het ontwerp van de waterlinies van Holland en Utrecht. Mr. Wilfried Uitterhoeve promoveerde gisteren in Nijmegen op zijn ruim 400 pagina s tellende biografie over Cornelis Kraijenhoff ( ). Kraijenhoff was als strateeg betrokken bij nagenoeg alle politieke omwentelingen in zijn tijd: de inval van de Pruisen in 1787, van de Fransen in 1795 en de Russen en Engelsen in Onder koning Lodewijk Napoleon was hij kort minister van Oorlog. In de tussentijd verdiepte hij zich ook nog in het Amsterdams Peil. 12 juni 2009 PM 7

8 nieuws Vrom stuurt geheim rapport CE Delft naar Kamer CO2-taks helpt wel tegen broeikaseffect De aanstaande invoering van de CO2-taks voor het wegverkeer is wel degelijk een substantiële bijdrage aan de bestrijding van het broeikas - effect, aldus het adviesbureau CE Delft in een rapportage die het ministerie van Vrom deze week naar de Tweede Kamer stuurde. Over het rapport is veel te doen. Volgens de ANWB heeft het ministerie van Financiën het bestaan van het onderzoek verzwegen. Financiën/Vrom/VenW In tegenstelling tot wat de ANWB vorige week beweerde heeft de volgend jaar in te voeren CO2-taks voor het wegverkeer wel degelijk significante effecten op de uitstoot van kooldioxide, zo stelt het ingenieursmilieuadviesbureau CE Delft, dat in opdracht van het ministerie van Vrom onderzoek deed naar de te verwachten effecten van de maatregel. De rapportage van CE Delft, Stimulering van zuinige auto s door middel van de BPM getiteld, is deze week naar de Tweede Kamer verzonden. De ANWB beklaagt zich erover dat het bestaan van de rapportage van CE Delft zou zijn verzwegen door het ministerie van Financiën. We hebben de ANWB ontraden het rapport te publiceren Verwaarloosbaar, zo noemde de ANWB vorige week de milieueffecten van de CO2-taks, die vanaf volgend jaar gefaseerd zal worden ingevoerd om in 2013 in zijn geheel te zijn ingebed in het vergroende belastingstelsel. De verwachte reductie van CO2 in 2020 draagt slechts voor 1,2 procent bij aan het doel dat het rijk zich gesteld heeft voor de sector verkeer en vervoer, zo stelde de ANWB op basis van de bevindingen van onderzoeksbureau DHV, dat in opdracht van de automobilistenorganisatie en de autobranche de maatschappelijke effecten van de kabinetsplannen doorlichtte. Reductie Volgens senior onderzoeker Arno Schroten van CE Delft zijn de milieueffecten van de maatregel echter significant hoger dan zijn collega s van DHV beweren. Invoering van de CO2-taks leidt in 2020 tot een reductie van 0,2 tot 0,4 megaton aan CO2- emissies in de atmosfeer, aldus Schroten. Hierbij is rekening gehouden met de volledige afbouw van de aanschafbelastingvoor nieuwe auto s, de BPM in de periode tot 2018 in voorbereiding op de invoering van de kilometerprijs. Deze reductie kan oplopen tot 0,9 megaton wanneer er wordt uitgegaan van slechts 25 procent BPMafbouw. Indien de wettelijk vastgelegde ombouw van de BPM naar een CO2-grondslag zou worden aangevuld met bonussen voor relatief zuinige auto s, valt nog een extra CO2-reductie te bereiken van 0,1 tot 0,3 megaton, afhankelijk van de hoogte van de bonussen, aldus CE Delft. Schroten: Een reductie van 0,9 megaton zou op een totale CO2-emissie van het auto verkeer van 22 megaton een reductie van ongeveer 5 procent betekenen. Weliswaar is dat nog altijd beduidend minder dan de 30 procent die het kabinet zichzelf als doelstelling voor 2020 heeft opgelegd voor de gehele CO2-uitstoot, maar, aldus Schroten, alle beetjes helpen tegen het broeikaseffect. CE Delft startte in mei 2008 met het onderzoek naar de CO2-reductie van verschillende BPM-systemen. De studie nam geruime tijd in beslag omdat nieuwe onderzoekmethoden moesten worden ontwikkeld om de effecten van de BPM-systemen op brandstofbesparende technieken in kaart te brengen. De studie is voornamelijk gericht op de directe effecten die deze systemen hebben op de consument. Verleden jaar adviseerden het Centraal Planbureau, het Milieu- en Natuurplanbureau en het Ruimtelijk Planbureau al dat de omzetting van de BPM gunstig zou zijn voor milieu en verkeersveiligheid vanwege de verwachte afname van de filevorming, maar zij stelden daarbij als 8 PM 12 juni 2009

9 nieuws kanttekening dat dit niet leek op te wegen tegen het verlies van maatschappelijk nuttige mobiliteit en accijnsderving. Volgens de planbureaus zou het schrappen van de aanschafbelasting nadelig zijn voor de economie en de rijksbegroting. Zij pleitten er dan ook voor dat de BPM niet volledig zou worden afgeschaft, zoals het kabinet had aangegeven. Gepikeerd Woordvoerder Ad Vonk van de ANWB zegt dat zijn organisatie zeer gepikeerd is, omdat het ministerie van Financiën in het overleg met de organisatie zou hebben gezwegen over het bestaan van het rapport van CE Delft. Wij hebben het ministerie keer op keer gevraagd of de cijfers in het op verzoek van ons gedane onderzoek correct waren, maar staatssecretaris De Jager wenste niet te reageren. Nu we ons onderzoek hebben gepresenteerd, komt het ministerie ineens op de proppen met dat geheime onderzoek van CE Delft, waarover de Stichting Natuur & Milieu gezien haar reactie op ons onderzoek nu ook blijkt te beschikken. Dat is een rare gang van zaken, eens te meer omdat wij het ministerie meerdere malen hebben gevraagd naar cijfers over de maatschappelijke effecten van de afschaffing van de BPM en we toen telkens nul op rekest kregen. Een woordvoerder van het ministerie van Financiën laat in een reactie op de aantijgingen van de ANWB weten dat het de organisatie heeft gewaarschuwd dat haar onderzoek op ondeugdelijk cijfermateriaal is gebaseerd. Daarom hebben we de ANWB ook ontraden dat rapport te publiceren, maar men wilde niet luisteren. Het is erg vervelend dat de organisatie nu op deze manier probeert alsnog haar gelijk te behalen. Een andere klacht van de ANWB over de invoering van de CO2-belasting was dat de maatregel het rijk een extra inkomstenbron van 650 miljoen euro zou opleveren. Het ministerie van Financiën wijst erop dat wettelijk is vastgelegd dat de vergroening van het belastingstelsel voor de burger lastenneutraal zal geschieden. Dat betekent dat hogere fiscale inkomsten via milieuheffingen op andere posten worden gecompenseerd, zodat de burger er netto niet op achteruit gaat en milieuvriendelijk gedrag wordt beloond. René Zwaap VVD fel tegen CO2-taks VVD-Tweede Kamerlid Charlie Aptroot is een ware kruistocht begonnen tegen de CO2-taks. Afgelopen woensdag 10 juni vond op zijn initiatief in de Kamer een spoeddebat plaats over de kabinetsplannen en daarin riep Aptroot de regering op om af te zien van de nieuwe milieuheffing. Aptroot: Dit kabinet misbruikt regelmatig het milieuargument om nog meer geld uit de zak van de hardwerkende Nederlander te kloppen. Neem als voorbeeld de vliegtaks. Hier is men uiteindelijk ook op teruggekomen. Voor deze nieuwe belasting geldt precies hetzelfde. Met het milieu als excuus-truus worden de lasten voor de automobilist met 650 miljoen euro per jaar verhoogd. Ik roep het kabinet dan ook op om deze absurde belasting niet in te voeren: beter ten halve gekeerd, dan ten hele gedwaald. Kroese enzo 12 juni 2009 PM 9

10 nieuws IN BEELD Lange Voorhout, dinsdag 9 juni. Premier Balkenende opent de beeldententoonstelling van de Mexicaanse kunstenaar Javier Marín (uiterst links) in het bijzijn van burgemeester Jozias van Aartsen, directeur Den Haag Sculptuur Maya Meijer en Sylvia Tóth, die de ballonnen vasthield. Advertentie 17 juni ISES Café voor gemeenten Ontdek alles... wat u altijd wilde weten over Proces Management voor gemeenten wat u moet weten over de processen rond Business en IT Alignment In twee uur volledig op de hoogte en visies uitwisselen met collega gemeenten. Deelnemers aan het ISES Café maken kans op een gratis cursus naar keuze! Wilt u zich aanmelden voor deze bijeenkomst? Bel of stuur een naar janneke.vankrieken@ises.nl Wat ISES nog meer kan betekenen voor gemeenten Het ontwerpen van Business strategieën Ict strategie en informatiemanagement Business Intelligence en Datawarehousing Projectmanagement voor beginners en gevorderden, op basis van PRINCE2 en IPMA Programmaen portfoliomanagement Requirements analyse en trainingen voor informatieanalisten Examentraining BiSl Foundation Leergang voor Functioneel beheerders Sneltreintrainingen voor omscholing Kijk op ises.nl en ontdek wat ISES voor u kan betekenen ises.nl ISES International, dé opleider en adviseur voor project-, process- en informatiemanagement

11 nieuws Actieplan voor betere e-dienstverlening krijgt bijval Hackers helpen overheid Hackers en de overheid lijken geen natuurlijke partners, maar als het aan de organisatoren van de manifestatie Hack de overheid! ligt, komt daar snel verandering in. Volgens Ineke Schop van bureau Nederland Open in Verbinding is er op dit gebied nog een wereld te winnen. E-overheid Zaterdag 13 juni vindt er in het Volkskrantgebouw aan de Amsterdamse Wibautstraat een bijeenkomst plaats waar computerkrakers en ambtenaren elkaar kunnen ontmoeten om plannen te maken voor een betere digitale ontsluiting van overheidsgegevens. Volgens Lex Slaghuis van Hack de overheid, die tevens verantwoordelijk is voor de site OpenDataOverheid.nl, hebben de ministeries van LNV en Economische Zaken al belangstelling getoond voor het initiatief. Vertegenwoordigers van Ambtenaar 2.0, het netwerk voor ambtenaren die zich bezighouden met een betere benutting van de mogelijkheden die het digitale tijdperk biedt, hebben hun komst toegezegd, en ook vanuit de politiewereld en de gemeente Amsterdam is positief gereageerd. Slaghuis: Het is natuurlijk niet de bedoeling van dit initiatief dat databestanden van de overheid worden gekraakt, maar dat de gegevens die nu al beschikbaar zijn, beter worden ontsloten, en wel op een gebruiksvriendelijke manier. Een goed voorbeeld is de site Schoolvinder. nl, die in opdracht van het ministerie van BZK onder meer is ontwikkeld door een van onze compagnons, James Burke. Schoolvinder.nl is een website waarop mensen eenvoudig kunnen zoeken naar scholen in de buurt en gegevens over die scholen kunnen inzien. Die gegevens zijn gebaseerd op materiaal van de Centrale Financiën Instellingen (CFI), een uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. Op de website van het CFI is alle informatie over onderwijsinstellingen in Nederland te vinden, maar in een vorm met heel veel vakjargon, die niet erg begrijpelijk is voor de leek en niet direct aansluit bij de behoefte van een ouder. Schoolvinder.nl gebruikt diezelfde zoekmachine maar versimpelt de invoer ervan tot de twee meest relevante dimensies: locatie en schoolsoort. Databases Volgens Slaghuis zouden tal van departementen hun databestanden veel beter kunnen delen met de burger. Een ministerie als Verkeer en Waterstaat beschikt over honderden interessante databases, maar voor de burger zijn die nauwelijks te raadplegen omdat ze veel te hermetisch in elkaar zitten. Een hacker, die gewend is veel pragmatischer te denken, kan allerlei oplossingen bedenken om die sites te ontsluiten. Kijk maar eens wat er is gebeurd met de kentekengegevens van de RDW. De RDW bood die gegevens al aan, maar daar gebeurde weinig mee. Daarna kwam er een handige ondernemer die een programmaatje liet ontwikkelen waarmee je per sms via de RDW-site kunt nagaan wat de waarde is van een bepaalde auto, en dat loopt nu als een trein. Programmamanager Ineke Schop van Nederland Open in Verbinding (NOiV), dat in opdracht van de Ict Uitvoeringsorganisatie (Ictu) uitvoering geeft aan het gelijknamige actieplan Nederland open in verbinding laat weten ook van de partij te zijn bij de samenkomst van Hack de overheid. Het NOiV kwam in 2007 op initiatief van PvdA-staatssecretaris Frank Heemskerk tot stand met als doel het gebruik van open standaarden en open source software bij de overheid te versnellen. Onderdeel van het actieplan is de invoering van een comply-or-explainprincipe, dat voorschrijft dat overheden zich moeten verantwoorden wanneer ze open standaarden niet ondersteunen en moeten beloven dat in de toekomst wel te doen. Daarnaast worden er implementatiestrategieën geformuleerd voor de aanbesteding, inkoop en het gebruik van open source software door alle ministeries, de decentrale overheden en semioverheden, zoals in het onderwijs, de zorg en de sociale zekerheid. Tot slot schrijft het actieplan voor dat de OpenDocumentindeling (ODF) wordt ondersteund door alle ministeries en mede-overheden. ODF is een open standaard voor het opslaan en uitwisselen van tekstbestanden, rekenbladen, grafieken en presentaties. Het NOiV-project startte verleden jaar en heeft een doorlooptijd tot Volgens Schop zijn er nog de nodige obstakels te overwinnen eer het plan-heemskerk is gerealiseerd. Schop: Er is op veel plaatsen sprake van een gewenningsproces en er zullen nog vele stappen nodig zijn om een opener werkwijze te realiseren. Inmiddels is een toenemend aantal overheidsorganisaties aan de slag gegaan, maar veel overheden denken nog te veel op een naar binnen gekeerde manier als het gaat om het toegankelijk maken van hun eigen informatie. Schop wijst op het belang van de Gemgids (zie waar zich momenteel twaalf overheidsorganisaties bij hebben aangesloten, onder wie de provincies Utrecht, Gelderland en Overijssel, de gemeenten Utrecht, Apeldoorn en Doetinchem, en het Waterschap Friesland. De Gemgids is gericht op een betere e-dienst verlening van de overheid door middel van open uitwisseling van overheidsgegevens op basis van webservices. Kennis en ontwikkelingskosten worden door de deelnemers gedeeld. Holger Peters van de Gemgids laat weten momenteel in onderhandeling te zijn met het Openbaar Ministerie. René Zwaap 12 juni 2009 PM 11

12 nieuws Nicole Beuken, directeur bestuursbureau ABP, sluit extra herstelplan niet uit Beurs dempt tekort, althans voorlopig De dekkingsgraad van het ABP is licht hersteld, maar de premieverhogingen zijn daarmee nog niet van de baan. Zes vragen aan Nicole Beuken, directeur van het bestuursbureau van ABP, over de ontwikkelingen rond het ambtenarenpensioen. De dekkingsgraad van het ABP lijkt te herstellen. Eind december was de dekkingsgraad nog 90 procent, hoe staan we er op dit moment voor? Door de beursrally dit jaar is de dekkingsgraad nu op 97,5 procent uitgekomen. De situatie is sterk verbeterd door het opveren van de beurzen, maar we kunnen daaruit geen al te grote conclusies trekken. De beurs kent wel vaker de eerste drie maanden van het jaar een opleving. In de tweede helft loopt het dan terug. Zijn de premieverhogingen te vermijden als het herstel zich op deze manier doorzet? De premieverhoging per 1 juli van 1 procent gaat gewoon door, maar het effect zal niet groot zijn. Per 1 juli wordt de vut-premie verlaagd met 0,5 procent, dat compenseert bijna volledig de premiestijging. Het effect voor de werknemer is nihil, de werkgever zal 0,1 procent bij moeten betalen. Op 1 januari zou de premie nog eens met 2 procent stijgen. Is er een kans dat die stijging niet doorgaat? Dat kunnen we nu nog niet zeggen. Er moet eind december een nieuwe evaluatie gemaakt worden voor De Nederlandsche Bank. Het is mogelijk dat er een extra herstelplan nodig is of dat een extra plan niet meer nodig is, als de situatie verbetert. Doordat rijksambtenaren hun cao s al eerder uitonderhandeld hebben, lijkt die premiestijging nu wel heel erg voor rekening van gemeente- en provincieambtenaren te komen. Zou de lastenverdeling niet evenwichtiger verdeeld moeten worden? Dat is een vraag die bij de sociale partners ligt. Wij zijn als pensioenfonds verantwoordelijk voor de financiering van de pensioenen. We moeten dat doen op een manier zoals de wet dat voorschrijft en zodanig dat werkgevers aan hun verplichtingen ten opzichte van werknemers kunnen voldoen. Het tijdseffect zit er natuurlijk wel in, de caoonderhandelingen van de gemeente- en provincieambtenaren zijn nu eenmaal later, maar de premieverhoging kan ook doorwerken in andere arbeidsvoorwaarden, waardoor het verschil misschien wordt rechtgetrokken. Verwacht u dat de dekkingsgraad eerder op orde komt dan de vier jaar die het ABP PvdA: Inspectie Krijgsmacht niet onafhankelijk genoeg De coalitiepartijen CDA, PvdA en ChristenUnie sturen aan op een debat over de onafhankelijke positie van de Inspecteur-Generaal der Krijgsmacht (IGK). Vooral bij PvdA-Kamerlid Angelien Eijsink leeft het gevoel dat de IGK niet onafhankelijk is. Defensie De IGK heeft als taak de minister van advies te dienen over de leefen werk omstandigheden van het Defensiepersoneel en te bemiddelen bij individuele geschillen. Zijn positie is anders dan die van andere inspecties binnen de rijksoverheid, omdat hij zich bij zijn werk richt op de Defensieorganisatie zelf en niet op een sector, zoals bijvoorbeeld de Onderwijsinspectie op de scholen. Daar komt bij dat de huidige IGK, vice-admiraal Michiel van Maanen, afkomstig is uit de eigen organisatie. Om die redenen diende Tweede Kamerlid Angelien Eijsink (PvdA) november vorig jaar een motie in die de minister opriep de positie van de IGK en de zes andere toezichthouders binnen Defensie tegen het licht te houden en te vergelijken met de wijze waarop onafhankelijke toezichthouders bij andere departementen functioneren. De PvdA is heel stellig in haar opstelling dat de IGK meer onafhankelijk zou moet komen te staan, zegt CDAkamerlid Raymond Knops. Hij heeft de motie mede ondertekend, niet omdat hij zich daadwerkelijk zorgen maakt over de onafhankelijkheid van de IGK, zoals Eijsink, maar omdat hij een duidelijk antwoord wil op de vraag waarom Defensie voor deze organisatievorm heeft gekozen. De uiteindelijke tekst van de motie is daarmee minder stellig dan waar de PvdA oorspronkelijk op had ingezet, aldus Knops. De IGK komt voort uit de generaals, maar het is niet zo dat hij daardoor zijn werk niet onafhankelijk zou kunnen doen. Alleen het simpele feit dat de IGK voortaan van buiten zou komen, voegt daar niets aan toe. Defensieminister Van Middelkoop moet beargumenteren waarom de huidige organisatievorm het meest geschikt is voor de IGK, stelt Knops. De brief die de minister schreef in antwoord op de motie, 12 PM 12 juni 2009

13 nieuws Bijpraten met Bekker nu gekregen heeft? Dat valt moeilijk te zeggen. Maar als we eerder voldoen aan de 104,5 procent die we moeten halen, dan gaan de premieverhogingen er ook weer vanaf. Het gaat om tijdelijke maatregelen voor de duur van het dekkingstekort. Is het ABP minder risicovol gaan beleggen nu de dekkingsgraad een probleem is? We zoeken natuurlijk naar mogelijkheden om eventuele risico s te beperken. Tegelijkertijd is dat een valkuil. Als je minder risico neemt, is ook het herstelpotentieel minder. In het kader van het herstelplan hebben we wel besloten het risicoprofiel van de beleggingsportefeuille licht te verlagen. Dat heeft vooral te maken met het afdekken van het renterisico. Verder zijn de portefeuillegewichten voor hedgefondsen, converteerbare obligaties en infrastructuur ieder met 1 procentpunt verhoogd en is daarnaast het gewicht van aandelen in de portefeuille met 3 procentpunten verlaagd. De investeringen in private equity hebben we gehandhaafd. Chris van de Wetering is daarover vaag. We weten nog steeds niet waarom de positie van de IGK anders is dan bij andere departementen. Ik wil er nu een inhoudelijke discussie over, waarin de minister beargumenteert waarom hij dit model heeft gekozen, aldus Knops. Comply or explain. Dan is de vraag of wij die argumenten valide vinden of niet. Rutger van den Dikkenberg SG VRD wil geen opvolger Als SG Vernieuwing Rijksdienst is Roel Bekker verantwoordelijk voor een kleinere en betere overheid. PM gaat zo nu en dan bij hem langs om van hem te horen hoe zijn programma ervoor staat. Vanuit het buitenland is er veel aandacht voor de wijze waarop de Nederlandse overheid de vernieuwing aanpakt. Zo staat er voor Bekker in augustus een tripje naar Canada op het programma. Vorige week was hij nog in Parijs. Bij een bijeenkomst van de Oeso, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling. Op initiatief van Bekker legt de Oeso momenteel de laatste hand aan een vergelijkend onderzoek naar de omvang en kwaliteit van het overheidsapparaat in diverse landen. In Nederland hebben we soms het idee dat we in alles de beste zijn, zegt hij. We zijn ook goed, maar het is net als met voetbal: we spelen aardig en verliezen ook wel eens. Een overheid waaraan we best een voorbeeld kunnen nemen is Zweden, stelt Bekker. Dat land kent een relatief klein politiek beleidsdomein. De kerndepartementen tellen maar ambtenaren. De uitvoering staat er duidelijk op afstand. Elementen uit het Zweedse model zouden misschien ook hier ingevoerd kunnen worden, aldus de SG. Met Aart Jan de Geus die sinds enige tijd plaatsvervangend secretaris-generaal van de Oeso is heeft Bekker ook nog gesproken. Ik heb bij hem aangekaart dat de kwaliteit van de overheid een centralere plek binnen zijn organisatie moet krijgen, zegt Bekker. Een goed functionerende overheid is immers van invloed op de welvaarts ontwikkeling, daar ben ik van overtuigd. En daar was hij het mee eens. In de voortgangskranten die Bekkers ambtenaren met enige regelmaat produceren, staat een mooi overzichtje met de status van de projecten van het Programma Vernieuwing Rijksdienst. In de laatste editie is ongeveer driekwart groen, wat betekent dat het geen aandacht van Bekker meer behoeft. Een aantal projecten heeft een rood kleurtje: daarbij is bemoeienis van de SG nodig. Het Planbureau Internationaal is zo n project dat blijkbaar nog niet zo lekker loopt. Dat klopt, zegt Bekker. Er zit geen schot in de oprichting van een internationaal kennisinstituut. Daarom gaat hij binnenkort eens langs bij de SG van Buitenlandse Zaken, Ed Kronenburg. Is dat het enige middel dat hij heeft, een SG op het matje roepen? Nou, het kan ook een DG zijn, een projectleider of een minister, aldus Bekker. En ik wil ook wel eens op werkbezoek gaan, als ik me zorgen maak. Dat hij zich daardoor in Den Haag niet erg geliefd maakt, neemt de SG op de koop toe. Ik kan op een aardige manier vervelend zijn, lacht hij. Maar het is een feit dat ik minder vrienden heb dan voordat ik aan deze klus begon. Over iets meer dan een half jaar stopt Bekker als SG Vernieuwing Rijksdienst. Kleuren alle projecten dan groen? Dat is wel het doel, ja. Over wie hem opvolgt, wil hij niets zeggen. Daar ga ik niet over. Hij heeft wel een advies. Ik zou aanraden niet opnieuw een zware vrij gestelde SG op mijn plek te zetten. De vernieuwing van de rijksdienst moet langzamerhand in alle vezels van de overheid zijn door gedrongen. Bovendien, als er weer iemand verantwoordelijk wordt voor de vernieuwing over de hele linie, dan wordt het proces belemmerd. Op een gegeven moment moet de organisatie het zelf doen. Cindy Castricum 12 juni 2009 PM 13

14 opinie horen zien & schrijven Recht, bestuurskunde en communicatie zijn de drie belangrijkste disciplines voor de moderne ambtenaar. In PM publiceren we elke twee weken drie columns waarop u via onze website kunt reageren. Waarom ik? Recht Twee weken geleden kreeg ik een brief van de Duitse stad waar ik woon, Afdeling Familie, gericht aan mijn partner Herr Ludwig en mij. De gemeente schreef dat we voor onze aanspraak op woongeld (in Nederland: huursubsidie) nog wat moesten opsturen. Erbij zat een stapel door mijn vriend reeds ingevulde formulieren. Die papieren moesten razendsnel terug. Door een vergissing van een gemeentelijke computer woonde ik op papier ineens samen met een 60-jarige kok, afhankelijk van financiële ondersteuning. Net voor sluitingstijd op het gemeentehuis kwam ik bij de Afdeling Familie. De medewerker wilde de brief niet: het ging namelijk om woongeld. Ik haastte me naar de Afdeling Woongeld. In het trappenhuis, in de gangen, overal stonden mensen. Ik klopte op de deur voor burgers met een achternaam beginnend met L tot P. Geen gehoor. De deur bleek open, de computer zoemde, maar er was niemand. De dame van G tot K was er wel, maar wilde de brief niet aannemen: Deze komt van Familie. Trouwens, uw naam is toch correct geschreven? Na te hebben uitgelegd dat Herr Ludwig niet bij mij woont sterker nog, Meer op ik ken hem niet! verwees ze me naar de deur voor burgers met een achternaam beginnend met L tot P. In de oneindigheid kwam de medewerker. Na mijn verhaal te hebben aangehoord nam hij de formulieren aan en legde hij ze in het postvak voor interne post. Hij sloot de computer af, begeleidde me naar buiten en vertelde dat alles goed zou komen. Gisteren las ik in de krant het bericht dat een ambtenaar bijna vijf jaar niet had gewerkt. Elke morgen ging hij alleen naar kantoor om de computer aan te doen en dan weer terug naar huis. Tegen het eind van de dag kwam hij weer, om alle post door te sturen naar collega s en de computer af te sluiten. Een collega vertelde in de middagpauze: Grundsatz der deutschen Verwaltung ist die Frage: Warum ich? Rosalie Koolhoven is publiciste en docent Nederlands recht aan de Universiteit Osnabrück in Duitsland Sms en met de politie De politie en de AIVD kunnen mijn sms jes lezen. Officieel mogen ze alleen zien wie ik sms en van wie ik sms-berichten ontvang, maar door bureaucratische omstandigheden bij enkele providers ziet de politie ook de inhoud van mijn berichten. Het zou mij niet verbazen dat als ik in mijn mail of sms-berichten termen gebruik als: Schiphol, knallend succes en invliegen er een rood lampje gaat knipperen en een arrestatieteam wordt gemobiliseerd. Door mijn smsinformatie te koppelen aan de websites die ik bezoek en aan de mensen met wie 14 PM 12 juni 2009

15 opinie Spam van hogerhand Bestuur Als ik een mailtje van Obama of Biden krijg gaat het tegenwoordig vaak ongelezen in de digitale prullenbak. Een jaar geleden was dat anders. Toen las ik alle mailtjes direct en bekeek ik de filmpjes en links die erin stonden. Ik kwam op de discussiefora van vrijwilligers die hielpen met de verkiezingscampagne en meldde me aan voor evenementen. Er ging iets spannends uit van de viral campaign van Obama. En er stond iets op het spel. In zijn speeches herhaalde hij steeds: ik kan het niet alleen. Ik heb jullie nodig om Amerika weer op te bouwen! Sinds Obama en Biden in het Witte Huis zitten, komen er andere mailtjes binnen. Houd de beweging in leven! Praat mee over gezondheidszorg! Verspreid het goede nieuws over de kandidaat voor het Hooggerechtshof! Ik voel me veel minder aangesproken en vraag me af waarom. Misschien komt het omdat de thema s me niet direct aangaan? Of wellicht doordat de spanning eraf is Obama is nu immers aan de macht. Maar ik denk dat het er vooral mee te maken heeft dat het anders voelt om mee te denken met een beweging van beneden naar boven dan van boven naar beneden. Een goede bottom up campagne is een viral, een top down campagne is al snel spam. Dat gevoel kreeg ik helemaal bij de lancering van het project Verantwoordelijk burgerschap. Het ministerie van BZK heeft geconstateerd dat er in de samenleving dingen gebeuren waar de overheid geen grip op heeft. Dit inzicht heeft geleid tot een initiatief dat burgerinitiatieven en maatschappelijke discussie van onderaf stevig omarmt. Dus tóch proberen grip te krijgen! Bottom up activiteit met een u-bocht incorporeren in een top down strategie? Mooi niet! Een overheid die wil faciliteren dat ik met mijn buren over respect en burgerschap praat geeft mij een ongemakkelijk gevoel. En berichten die mij daartoe aansporen, ervaar ik als spam. Jorrit de Jong is als onderzoeker en docent verbonden aan Harvard University s Kennedy School of Government ik , kan een duidelijk profiel van mij worden opgebouwd. Dat wordt alleen maar scherper als daar ook mijn belgedrag aan wordt gekoppeld. Wist u dat in Nederland, in absolute zin, meer telefoons worden afgeluisterd dan in de Verenigde Staten? Ik heb me hierbij neergelegd. Sterker nog: ik zie mogelijkheden. In de wetenschap dat meegelezen wordt, zoek ik tegenwoordig in mijn sms-berichten gelijk ook contact met de politie. Lief, heb je een fijne dag gehad? En agent Snorreman? U ook? For the record: ik had gisteravond weer last van de buren op nummer 30. Verder kan de overheid meer service verlenen met de informatie die ze over mij hebben. Ik denk aan het terughalen van s als mijn computer is vastgelopen. Of het geven van een overzicht van mensen die ik de afgelopen maand heb gebeld en die mij hebben gebeld. Beter nog: het geven van het telefoonnummer van degene die mij net belde, maar waarvan ik de gegevens ben kwijtgeraakt. Nog beter wordt het als de overheid analyses van de informatie gaat aanbieden. Ik wil graag weten hoeveel uur mijn medewerkers over privéaangelegenheden zitten te mailen en te surfen. Dat kan ik dan verrekenen met hun werktijden of laten meewegen bij hun Communicatie functioneringsgesprek. Natuurlijk hoef ik niet te weten wat de inhoud is van hun mail- en surfgedrag, maar als dat door bureaucratische omstandigheden niet te scheiden is, dan is dat mooi meegenomen. Ruben Maes is partner van communicatiebureau Maes Okhuijsen en werkzaam als strategisch adviseur en gespreksleider 12 juni 2009 PM 15

16 Thema de lerende ambtenaar 16 ABD focust op talent 17 Roel Bol coacht Ab Warffemius 18 MD-consultants denken niet departementaal 20 Nieuw: PM beoordeelt masterclasses. Deel I: Excelleren in adviseren Van trainee tot SG ABD helpt talent naar de top De ABD werkt aan een rijksbrede talentinfrastructuur voor ambtenaren die nog niet toe zijn aan het Kandidatenprogramma. DG Jan Willem Weck en MD-consultant Elzeline van Vulpen van de Algemene Bestuursdienst hopen dat het programma Managementleerlijnen trainees gemakkelijker naar de top helpt. Tekst Chris van de Wetering Foto s Welmer Keesmaat Als er vroeger een managementpositie te vergeven was, werd er rondgevraagd of een van de collega s nog iemand wist. Sinds de Algemene Bestuursdienst is begonnen met de ABD-Schouw, het ABD- Kandidatenprogramma en de Topmanagementgroep is het spotten en ontwikkelen van topmanagementtalent bij het rijk flink geprofessionaliseerd. Bureau ABD wil nu ook het talentmanagement van aankomend managers en andere professionals rijksbreed aanpakken. Met het programma Managementleerlijnen hoopt de ABD talenten die nog niet toe zijn aan het Kandidatenprogramma meer ondersteuning te bieden in hun loopbaan. Veel trainees haken nu vaak af, omdat Jan Willem Weck ze bij het rijk te weinig doorgroeimogelijkheden vinden. Tussen schaal 11 en 14 zit inderdaad een ontwikkelingsgat, vertelt Elzeline van Vulpen die verantwoordelijk is voor het programma. Dankzij de ABD is de bovenkant van de organisatie goed georganiseerd, daaronder moeten ambtenaren het nog te vaak te veel zelf uitzoeken. We willen ook hier het aanbod en de vraag beter rijksbreed ontsluiten, aldus Van Vulpen. Samen met de departementen en het DG Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk is Tussen schaal 11 en 14 zit een ontwikkelingsgat ze de afgelopen twee jaar bezig geweest met een nieuwe talentinfrastructuur. Uitgaande van wat we nu weten wat nodig is om succes te boeken aan de top, kijken we hoe we die ervaring vroeg in de carrière kunnen organiseren, zegt Van Vulpen. Inmiddels zijn drie ervaringseisen vastgelegd die vanaf 2011 bij de selectie op ABD-functies zullen worden gehanteerd. Dat zijn: ervaring in meerdere contexten (op verschillende ministeries, bij grote gemeenten, zbo s of buiten de overheid), ervaring in meer dan een organisatieonderdeel (beleid, uitvoering, staf, toezicht of inspectie) en internationale ervaring. De bedoeling is dat deze eisen aankomende managers richting geven bij de inrichting van hun carrière, zegt Elzeline van Vulpen Van Vulpen. Daarnaast werkt de ABD aan een loopbaanwijzer. Van Vulpen heeft samen met de P&O-directeuren van de departementen en het Mobiliteitscentrum gekeken naar wat de route zou kunnen zijn naar een leuke managementbaan en welke steun het rijk daarbij biedt. Ook krijgen de ambtenaren een portfolio waarin informatie uit assessments en de 360- graden feedback wordt opgenomen. Als onderdeel van het programma komt er een introductiecursus in het vak van ambtenaar, waarin rechtsstatelijke kennis, politiek-bestuurlijke sensitiviteit en democratisch besef aan de orde komen. Vroeger waren de meeste ambtenaren jurist of bestuurskundige, maar tegenwoordig nemen we ook bèta s of historici aan, verklaart Weck. Die diversiteit is goed voor de beleidsvorming, vindt hij, maar nu zit staatsrecht niet altijd meer in de bagage. Dit bijplussen is volgens Weck soms ook nodig bij directeuren en DG s die van buiten komen. Vooral het politiek-ambtelijke spel en hoe daarin effectief te zijn, is voor mensen van buiten 16 PM 12 juni 2009

17 thema de overheid vaak niet erg inzichtelijk. De MD-programma s van de departementen worden rijksbreed open gesteld en aankomend leidinggevenden krijgen volop de mogelijkheid om opleidingen te volgen aan goede instituten, vervolgt Weck. Binnen het rijk wordt gedacht om geïnspireerd op de Academie voor Financiën en de Academie voor Wetgeving een top academie publiek management op te richten. Toch is het uitdrukkelijk niet de bedoeling alles voor te kauwen. Vroeger was het chic om gevraagd te worden, tegenwoordig staat het beter om de personal branding op orde te hebben, waarschuwt Weck. Managers met inhoud Vorig jaar schreef NRC Handelsblad kritisch over de functieroulatie in de rijkstop. Het veelvuldig rouleren aan de top van de departementen zou zorgen voor rijksmanagers met sterke managementvaardigheden maar weinig inhoudelijke kennis. Volgens Jan Willem Weck rouleren de topmanagers van het rijk juist om hun inhoudelijke kennis te vergroten. Ruim driekwart van de carrièrestappen die de ABD-top maakt, zijn stappen in hetzelfde beleidsdomein, weet Weck. De ABD probeert topmanagers in hun car rièrepad de ervaring op te laten doen die nodig is voor het hoogste niveau, zegt hij. Dat is vooral ervaring vanuit meerdere beleidsinvalshoeken. Wisselen van departement kan die ervaring soms bieden, maar dat hoeft niet, zegt Weck. De ervaring kan ook binnen hetzelfde beleidsdomein opgedaan worden of bijvoorbeeld door een tijdje mee te draaien in het toezicht of bij de uitvoering. We proberen mensen via hun carrièrestappen een rondje om de kerk te laten maken, zoals we dat hier noemen. Zodat mensen ook geconfronteerd worden met de uitlaatgassen die ze achterlaten. De Werkmaatschappij brengt topambtenaren tot elkaar met InterCoach Tussen coach en coachee De relatie tussen coach en coachee is die van vertrouwelijkheid, maar bovenal gelijkwaardigheid. Ab Warffemius, directeur van De Werkmaatschappij, heeft in LNV-directeur Roel Bol iemand bij wie hij zijn ei kwijt kan. Via coachingsnetwerk InterCoach, sinds 2007 onderdeel van De Werkmaatschappij van BZK, kwamen ze in contact met elkaar. Drie gesprekken later zijn al enkele bakens verzet. Tekst Rutger van den Dikkenberg Foto s Welmer Keesmaat Ab Warffemius, directeur van De Werkmaatschappij, wordt gecoacht door Roel Bol. Als directeur heb je behoefte aan iemand van buiten je eigen organisatie die je een spiegel voorhoudt, die met een onafhankelijke blik kijkt naar waar je mee worstelt. De Werkmaatschappij heeft haar eigen netwerken en overlegstructuren. Die functioneren op zich prima, maar hebben wel hun eigen dynamiek en patronen. Het is handig om dan te praten met iemand zonder inhoudelijk of persoonlijk belang. Ik ervaar de gesprekken met Roel als heel plezierig en inspirerend, kijk er altijd weer naar uit. Het woord maatje is misschien op zijn plaats. Ik heb in Roel iemand bij wie ik mijn ei kwijt kan. De Werkmaatschappij is een nieuwe organisatie, die concernbreed werkt maar organisatorisch valt onder BZK. Ik heb Roel voorgelegd hoe ik daarmee worstel. BZK stond bekend als een redelijk traditioneel departement, waar weinig risico s worden genomen en met name wordt gecoördineerd. Het DG OBR [Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk, RvdD] is heel ondernemend en werkt concernbreed. Het is lastig om daar positie in te kiezen. De Werkmaatschappij zit in een ingewikkeld krachtenveld en het helpt als je daar als twee volwassen mannen een gesprek over voert. Concentreer je op wat je echt wilt bereiken Roel is een heel nuchter iemand, met ongelooflijk veel ervaring binnen de overheid. Wat ik van hem heb geleerd, is dat je distantie moet bewaren en je niet gek moet laten maken door de waan van de dag. Concentreer je op wat je echt wilt bereiken. Medewerkers van De Werkmaatschappij komen uit allerlei overheidsinstanties. We willen met elkaar ondernemend zijn, maar het is heel normaal dat niet iedereen zich vanaf dag één thuis voelt onder onze paraplu. Bij mij zit er dan wel iets van ongeduld, maar Roel gaat daar op een heel ontspannen manier mee om. Ik heb daar bewondering voor en wil daar van leren. Hij houdt je een goede spiegel voor. Dat ervaar ik niet als confronterend, het ligt aan jezelf hoeveel je schrikt van dat spiegelbeeld. Het aardige van coaching is dat je als 12 juni 2009 PM 17

18 coachee zelf het antwoord op je vraag moet verzinnen. Het helpt niet als de coach het antwoord gaat geven. Hij stelt open vragen als Waarom doe je dat? Coaching is helemaal niet spannend of mystiek, maar er zit een bepaalde systematiek in. De coach stelt een vraag over het door de coachee aangedragen thema en graaft dan wat dieper, op zoek naar mogelijkheden om stapjes vooruit te zetten. Je ontwikkelt je als mens en dat heeft effect op je functioneren. De gesprekken helpen om dat proces te versnellen. Ik ben zelf ook coach geworden. Ik wilde mijn steentje bijdragen aan een goed functionerende overheid. Het is heel belangrijk dat dat binnen de overheid wordt opgepakt en dat er slim met de kwaliteiten wordt omgegaan, om zo onder andere te besparen op externe inhuur. Roel Bol, directeur Industrie en Handel bij het ministerie van LNV, is coach van Ab Warffemius. Ik werd getipt dat InterCoach met dit programma bezig was. Of coaching niet wat voor mij was? Ik heb erover nagedacht, het leek me hartstikke leuk. Je helpt collega s verder, en leert tegelijkertijd een heleboel over je eigen functioneren. Op dit moment heb ik twee coachees, onder wie Ab. Ze werden door InterCoach aan mij gekoppeld op basis van karakter en coachvraag. Ik heb een bepaald profiel, loop er niet voor weg om coachees te confronteren in de meest scherpe vorm. De Groningse psycholoog Jeffrey Wijnberg is daar een bekende exponent van. Wijnberg haalde eens een voorbeeld aan van een manager die het gevoel had dat hij te vaak over zich heen liet lopen. Hij stelde op Een coach moet niet denken dat hij alles weet een gegeven moment de vraag of deze manager eigenlijk ook niet liever een deurmat was. Je houdt iemand een spiegel voor die soms vervormd of sterk uitvergroot is. Op die manier krijg je als coachee meer inzicht in je eigen valkuilen en kan je die voor jezelf meer hanteerbaar maken. Vaak heb ik met mijn coachees vijf of zes gesprekken van anderhalf uur. Je moet tijdens die gesprekken niet het idee hebben dat je iemands karakter kunt veranderen. De basishouding is open vragen stellen, de coachee moet zelf een oplossing voor zijn coachvraag bedenken. Een goede coach is bescheiden. Er is geen hiërarchie, je probeert op gelijke voet te opereren. Kom maar jochie, ik help je wel verder, is niet goed. Ik weet het vaak zelf ook niet en je hebt er niets aan als dat dan zwaar boven het gesprek hangt. Je moet scherpte in de probleemvraag krijgen. Als je het fout wilt doen, ga je de rol van adviseur spelen. Iedereen beleeft dingen anders, daar kan ik dan niet mijn eigen praktijk op projecteren. Het draait voor mij om respect. Een coach moet niet denken dat hij alles weet. Wel moet ik de bandbreedte van het gesprek beperkt houden. In het eerste gesprek kom je tot de coachvraag het precieze probleem daar moet je ook de focus op houden. Maar je moet ook flexibiliteit kunnen tonen. Vaak blijkt na dat eerste gesprek dat de coachvraag anders ligt dan gedacht, dan moet je daar in mee. Ik loop al lang mee binnen de rijksoverheid en herken hoe er kan worden geworsteld met problemen. Ik leer als coach ook van de werksituaties van anderen. Er is een enorme variëteit aan situaties en hoe mensen daarmee omgaan. Een voorbeeld: ik heb een keer een coachee gehad die een project leidde dat afgerond werd en weer moest landen in de organisatie. Hij had het gevoel dat het project goed was verlopen, maar miste het vertrouwen en de erkenning dat dat zo was verlopen. Ik start zelf graag projecten op, maar merkte dat je ook aandacht moet schenken aan de goede afronding daarvan. Ik heb op dit moment zelf geen coach, maar wel een leuke intervisiegroep en ik spreek met veel mensen. Ook coaches kunnen problemen krijgen. Ik heb zelf ook mijn blinde vlekken, loop al lang mee en doe dingen op mijn manier. Ik kom uit een artsenfamilie. Heel lang hadden we geen huisarts. Dat was eigenlijk niet goed. Nieuwe clusterindeling ABD vereist multidisciplinair denken bij MD-consultants Switchen en bridgen binnen het rijk Er is een nieuwe clusterindeling voor de MD-consultants van de Algemene Bestuursdienst (ABD) in aantocht. Consultants Ben Gieben en Romeo Yorks van Bureau ABD leggen uit waarom gebondenheid aan een departement niet meer bestaat bij de eigentijdse overheidsmanager. Zelfs iemand die al honderd jaar bij een ministerie zit kan een overstap maken. Tekst Tristan van Rijn Als management developmentconsultant van de Algemene Bestuursdienst bedient Ben Gieben (51) het cluster BZK en Justitie, maar hij zijn taken zijn wel degelijk rijksbreed. Hij werkt intensief met zijn collega s samen en krijgt zo 18 PM 12 juni 2009 inzicht in de clusters van de anderen. Of hij daarbij verschillen tegenkomt per departement? Absoluut niet. Je kunt niet zeggen: Dat is nou echt een LNV er, want hij heeft die en die vaardigheden en mist weer andere. De managers waar wij mee te maken krijgen hebben al zo veel ervaring Ben Gieben

19 thema met verschillende culturen opgedaan, dat zij niet meer gekarakteriseerd worden door een specifiek departement. Ik herken dat beeld dus zeker niet. De ontwikkelbehoeften die wij tegenkomen, komen voor bij managers van alle ministeries. Passé Gieben s collega Romeo Yorks (58), die AZ, Vrom, de Hoge Colleges van Staat, de G4 en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten bedient, ziet het rijk eveneens als een concern. Zelfs iemand die bij wijze van spreken al honderd jaar bij een ministerie zit kan een overstap maken. Want binnen de departementen krijgen zij even goed te maken met verschillen. Veel departementen hebben een inspectiedienst, een uitvoeringorganisatie en een typische beleidskant. Departementaal denken is passé, en dat is een bewuste keuze van de ABD. Yorks: Als je vanuit het streven denkt dat de rijksmanager op meerdere departementen aan de slag moet kunnen, dan zal je het eigenheidsdenken moeten nuanceren. Natuurlijk zijn er verschillen, dat is vooral afhankelijk van de SG s en DG s. Maar als je te sterk gaat zoeken naar departementale eigenheden dan wordt het een parodie. De gedachte is juist: het rijk is een eenheid, daarbinnen is het een kwestie van switchen en bridgen. Als de ontwikkelbehoefte zich niet laat kenmerken door het effenen van departementale verschillen, waardoor dan wel? Gieben: Door de ontwikkeling van kennis, maar dat gebeurt volop in het dagelijkse werk. Daarnaast zit er een ontwikkelbehoefte aan de managementkant. Soms zijn het persoonlijkheidsaspecten die aandacht behoeven, vervolgt Yorks. Sommige managers moeten zich beter leren presenteren, anderen zijn communicatief minder goed dan gewenst, weer anderen zijn slordig wat betreft hun aspiraties en zoeken bijvoorbeeld een functie die niet bij hen past. Is hier verbetering nodig, dan adviseren de consultants de interventie van een externe coach, een extra studie of een leergang die de ontwikkeling bespoedigt. Yorks: Maar op dit niveau gaat het nog het meest om de vraag: hoe ga je om met nieuwe situaties? Diversiteit De omgang met nieuwe situaties vormt de crux van de ontwikkelbehoefte van managers. Volgens Gieben is er behoefte om te leren omgaan met snelle veranderingen, bijvoorbeeld als gevolg van de technologische vooruitgang en de belangrijke rol die de media spelen. Hoe ga je om met nieuwe werkvormen, zoals programmamanagement, e-work en e-conference? Dat is nu nog relatief nieuw, maar over een paar jaar is het aan de orde van de dag. Een andere ontwikkelbehoefte ligt in het omgaan met diversiteit. Gieben: Hoe kun je door divers samengestelde teams het beleidsproces verbeteren? Hoe manage je cultuurverschillen tussen ambtenaren in het toezicht, de uitvoering, de beleidskant en zelfs de politiek? Een manager die voor de beleidskant kiest moet weten welke gevolgen dit heeft voor de uitvoering en hoe de Kamer erop gaat reageren. Hij moet inzicht hebben in de gevolgen van zijn handelen en de bereidheid daar verandering in te brengen. En dan is er nog de verregaande internationalisering van het openbaar bestuur. Nationaal denken kan niet meer. De moderne overheidsmanager moet zijn blik op een zeer gevarieerd speelveld richten en meegaan met de razendsnelle ontwikkelingen, anders zet je jezelf buitenspel, aldus Gieben. Yorks Justitie Financiën Het eigenheidsdenken zal eruit moeten voegt er nog aan toe: Leren omgaan met krapte. Alle managers krijgen nu te maken met een taakstelling. Daar is sterke behoefte aan ontwikkeling. Deze actualiteit laat ook de MDconsultants niet onberoerd. Een van de zeven consultants moet weg. Reden voor Bureau ABD om na te denken over een VWS Vrom VenW SZW OCW LNV EZ BZK BZ AZ efficiëntere clusterindeling. De huidige indeling is gebaseerd op de accountgrootte van de consultant en diens persoonlijke interesse. Zo kan het dat Yorks de ogenschijnlijk onlogische mix van AZ, Vrom, de gemeenten en de Colleges van Staat heeft. Op initiatief van Bureau ABD wordt nu gekeken naar een indeling op basis van drie soorten departementale organisaties: de beleids-bestuurlijke organisatie, zoals BZK en Justitie, de sociaaleconomische (SZW, OCW, VWS) en de vier fysieke organisaties: Vrom, LNV, VenW en EZ. Financiën staat er los van, want fungeert meer vanuit het centrum voor alle departementen, en ook Defensie, AZ en BZ nemen uitzonderingsposities in. Hoe de herindeling precies gestalte krijgt, is nog in discussie. Bedrag aan scholing en opleiding per arbeidsjaar Bron: Sociaal Jaarverslag Rijk 2008 Romeo Yorks juni 2009 PM 19

20 Gewogen: masterclass adviseren Mathieu Weggeman verkondigt dadaïstisch model op Nyenrode De adviseur als hofnar Zo n vijftig adviseurs kwamen naar de Nyenrode Business Universiteit voor een masterclass. Mathieu Weggeman, de goeroe van het antiadviseren, was een van de sprekers. Het advieswerk werd behoorlijk gerelativeerd. Soms wil het ook enorm helpen als een dwarsliggend MT-lid ineens verliefd wordt. Tekst Chris van de Wetering In deze tijden van economische crisis is het een statement om juist prof. dr. ir. Mathieu Weggeman, coryfee van het Rijnlandse managementmodel, uit te nodigen als spreker voor een masterclass op de Nyenrode Business School. In het Rijnlandse model, vaak genoemd als alternatief voor het bonuskapitalisme, staan professionals en samenwerking centraal in plaats van de spreadsheets van de MBA s. Weggeman, hoogleraar organisatiekunde aan de Technische Universiteit Eindhoven en auteur van een aantal managementboeken, stort zijn uiterst relativerende betoog in duizelingwekkende vaart uit over de verzamelde adviseurs. Hij vergelijkt het adviesvak met de geneeskunde: je kunt aan de uitkomst vaak niet zien of het advies goed geweest is. Het toeval, de klant en de omgeving spelen vaak een minstens zo grote rol. De plotselinge verliefdheid van een MT-lid bijvoorbeeld, die conflicten ineens doet oplossen, kon zo n externe factor zijn. De hedendaagse adviseur werkt met soft controls, persoonlijke adviezen, games en internet Weggeman benoemt een drietal adviseurstypen. Allereerst de bedrijfskundige dienstverlener, die vooral naar de efficiency kijkt. Zoals Jan Timmer van Philips, die na een Schubertconcert Masterclass Excelleren in adviseren Organisatie Focus Conferences Locatie Nyenrode Relevantie Zelfrelativerend en praktisch Lunch Prima buffet in de executive lounge Deelnemers Zelfstandige en interne adviseurs Prijs 995 euro (excl. BTW, incl. twee fraaie boeken) cijfer 7,5 Sprekers Mathieu Weggeman, Joep Bolweg, Dorien Lathouwers en Bas van de Velde De beoordeling is gebaseerd op het oordeel van redactie en deelnemers. Daarbij is gelet op relevantie, presentatie en organisatie van de training. een brief schrijft aan de intendant om te vragen waarom de hoboïsten zo weinig te doen hadden en of de 8 e tot de 16 e noot niet beter vervangen konden worden door één lange noot. Type 2, die van de eclecticus, waartoe de meeste adviseurs in Nederland volgens de hoogleraar behoren, verlaat zich graag op niet al te wetenschappelijke schema s zoals de 2x2-matrix, scorelijstjes en spindiagrammen. Wat werkt werkt, is het motto in deze categorie. Zelf deelt Weggeman zich in bij de derde categorie, die van de hofnar, het type dat de eigen levenskunst inzet om de opdrachtgever een stap verder te brengen. Weggeman houdt zich in die rol vooral bezig met dadaviseren, vrij naar dada, de nihilistische cultuurbeweging uit de jaren twintig van de vorige eeuw. Dat doet hij bijvoorbeeld aan de hand van anti-adviesgesprekken, die kunnen beginnen met een alledaagse anekdote bij de koffie, maar ook met een clownsneus die een klagende manager tot positiever denken noopt. Het afbreuk risico van de hofnar is groot, aldus Weggeman, maar dit type heeft volgens hem wel de toekomst. De oude strategie-adviseur wordt in de huidige casinosamenleving steeds meer een procesbegeleider die vaak in één dag een scenario klaar moet hebben, vertelt hij. Groepsinterventie en procesbegeleiding zijn belangrijker geworden. Instrumenten als SWOT-analyse, BPR, 360 graden feedback en het 7S-model zijn achterhaald. De hedendaagse adviseur werkt met soft controls, persoonlijke adviezen, games en internet. Kritische factor Na de pauze is het de beurt aan Bas van der Velde van Rijnconsult. De persoon van 20 PM 12 juni 2009