3. Getuigenissen van betrokkenen bij een verkeersongeval - verkeerpreventiebeleid

Transcriptie

1 VORMING AANBOD RONDPUNT 1. Kostprijs handboek: 50 euro 2. Introductiegesprek gebruik van het handboek in de praktijk Fase: voor of na aankoop van het handboek Doelstelling: kennismaken informeren over het aanbod en de opzet van het handboek wegwijs maken in de verschillende delen van het handboek Doelpubliek: iedereen die een rol speelt bij het creëren van een integraal preventiebeleid verkeer Duurtijd: 1 uur Kostprijs: 110 euro (voorbereiding - vervoerskosten - gesprek)* * dit kan ook in een open aanbod 3. Getuigenissen van betrokkenen bij een verkeersongeval - verkeerpreventiebeleid Fase: na aankoop van het handboek Doelstelling: positief beïnvloeden van gedrag mbt verkeer positief effect op mobiliteitsbeleid van bedrijven aanvulling op bestaande (technische) opleidingen kadert in een breder preventiebeleid VAST AANBOD Doelpubliek: iedereen binnen het bedrijf die zich regelmatig in het verkeer begeeft Inhoud: getuigenis + nabespreking (dialoog publiek) Duurtijd: 50min. getuigenis + 40min. nabespreking Kostprijs: 950 euro (voorbereiding - vervoerskosten - begeleiding)* * bevat vergoeding aan getuige + begeleider OP MAAT Doelpubliek: specifieke doelgroepen binnen bedrijf Inhoud: te bepalen in samenspraak met bedrijf (verwachtingen/noden) Getuigenis: coaching interne 1 getuige (duurzaam) of getuige via Rondpunt Duurtijd: afhankelijk van de vraag Kostprijs: na een 1e gesprek kan een offerte worden opgemaakt* * afhankelijk van verwachtingen,grootte doelpubliek,... 1 coaching van je werknemer die betrokken was bij een verkeersongeval en die bereid is zijn verhaal te vertellen, dit verhoogt de kans op betrokkenheid en herkenning extra

2 extra

3 VORMING Road Accidents Prevention & Management Een handboek dat bedrijven in staat stelt om een integraal preventiebeleid verkeer te voeren dat verkeersveiligheid stimuleert en een goede opvang na een arbeidsongeval in het verkeer verzekert. Auteur Pieter Sergooris, stafmedewerker re-integratie Rondpunt Coördinatie vzw Rondpunt Franklin Rooseveltplaats Antwerpen 03/ In samenwerking met extra

4 extra

5 INLEIDING Inhoudstafel INLEIDING Voorwoord 7 Over Rondpunt 9 Reflectie 11 Inhoud 13 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN steekkaarten overzicht - werkgroep - aan de slag - evalueer 1.1 Een stappenplan We willen verkeersongevallen voorkomen en opvangen Trek iedereen mee in je overtuiging Start samen een werkgroep op Ga aan de slag Voer het beleid uit Evalueer en stuur bij waar nodig DEEL 2: ARBEIDSONGEVALLEN IN HET VERKEER VOORKOMEN steekkaarten impact - kosten - voorbeeld kosten - preventie 2.1 Drie straffe cijfers 2.2 Wat cijfers ons niet vertellen Menselijke gevolgen met een impact op het gehele bedrijf Financiële en andere gevolgen voor het bedrijf 2.3 Vanuit de overheid 2.4 Charters 2.5 Normen 2.6 Aansluiting van verschillende werkdomein bij integraal preventiebeleid Mobility Management - bedrijfsmobiliteitsbeheer Fleet Management Facility Management Human Resources Management 2.7 Getuigenissen over een verkeersongeval als deel van het preventiebeleid Goals for driver education (GDE-matrix) Getuigenissen van betrokkenen bij een verkeersongeval Besluit 5

6 INLEIDING DEEL 3: ARBEIDSONGEVALLEN IN HET VERKEER OPVANGEN steekkaarten goede opvang - draaiboek - rollen en taken - traject 3.1 Het belang van een goede opvang na een verkeersongeval Vermijd een langdurige uitval Creëer betrokkenheid bij het gehele bedrijf Deel de verantwoordelijkheid Behoud motivatie Beperk indirecte kosten Vergroot het bewustzijn verkeersveiligheid binnen bedrijf 3.2 Belangrijke elementen in het draaiboek Deel het draaiboek op in 3 fases Bepaal de taken en verantwoordelijkheden 3.3 Taken en verantwoordelijkheden Onmiddellijk na het verkeersongeval Afwezigheid van de werknemer Terugkeer naar de werkvloer van de werknemer DEEL 4: FOCUSSEN OP JOBBEHOUD EN RE-INTEGRATIE steekkaarten balans - noden - ondersteuning - taken - traject 4.1 Wat betekenen jobbehoud en re-integratie voor je bedrijf? 4.2 Elementen uit het beleid rond re-integratie en jobbehoud Noden van werknemer en werkgever Werknemerscapaciteiten vs arbeidsvereisten 4.3 Wettelijke maatregelen ter ondersteuning 4.4 Taken en verantwoordelijkheden Re-integratiecoördinator Direct leidinggevende Werkgever Collega s Arbeidsgeneesheer (IDPBW/EDPBW) Diensten voor Preventie en Bescherming op het Werk Partners BIJLAGEN Adressenlijst 6

7 INLEIDING Voorwoord Er is iets aan de hand in België. Ondanks de vele campagnes en initiatieven om het aantal verkeersslachtoffers te doen dalen, blijven we het in vergelijking met andere Europese landen slecht doen op onze wegen. We nemen risico s onderweg, ook van en naar ons werk. Daarom is het belangrijk dat werkgevers en werknemers hun steentje bijdragen aan verkeersveiligheid. In dit handboek presenteren we een integrale aanpak voor bedrijven om verkeersveiligheid te stimuleren en verkeersongevallen zo goed mogelijk op te vangen. We vragen hierbij om een menselijke aanpak. Van de drie P s in duurzaam ondernemen, planet, profit en people, is de laatste voor ons het belangrijkst. Investeren in mensen is investeren in verkeersveiligheid. Het gedrag van ieder van ons maakt het verschil, niet alleen in het verkeer maar ook op de werkvloer voor een werknemer of collega die betrokken raakt bij een verkeersongeval. Als dit handboek werkgevers en werknemers aanzet tot zo n houding zijn wij in onze doelstelling geslaagd. Tegelijkertijd leveren we een bijdrage aan twee andere dimensies van ondernemen. Ook voor de planet is er opbrengst, want verkeersveilig gedrag is goed voor onze leefomgeving. En tenslotte levert het ook nog eens profit op, want verkeersongevallen kosten geld. Je kunt ze dus maar beter voorkomen. Dit handboek kwam tot stand met financiering van het Europees Sociaal Fonds en werd door hen gevalideerd. We werkten daarbij samen met veel partners. We bedanken de werkgevers en werknemers die hun ervaringen voor ons uitschreven. Ook de leden van de expertengroep zijn we erkentelijk voor hun bijdrage aan dit handboek, voor het meedenken en het nalezen van de verschillende hoofdstukken: Katrien Bruyninx (Prevent vzw); Koen Bordeaud huy (preventieadviseur Victor Buyck); Eugenia Cuyt (VOKA); Christ Vanneste (ABVV); Marieke Vanbeselaere (ACV); Ann Facq (Securex); Björn Wullus (IDEWE); Sandy Vandewalle (Agfa Gevaert); Kirsten De Mulder/Werner De Dobbeleer (VSV); Guido Vanhove (H.Essers). Tenslotte vragen wij u als gebruiker van dit handboek om uw ervaringen met ons te delen via info@rondpunt.be. Gerdine Westland Algemeen coördinator, vzw Rondpunt 7

8 8 INLEIDING

9 INLEIDING Over Rondpunt Een verkeersongeval. overkomt je niet, tot het je wel overkomt zet je leven op zijn kop confronteert je met verlies, met grote en kleine zorgen brengt je in een wereld van onzekerheid geeft je een drive om nieuwe verkeersongevallen te voorkomen. Vzw Rondpunt mensen raken elk jaar gewond of sterven in een verkeersongeval. Deze direct betrokkenen, hun families en hun vrienden, hebben nood aan goede opvang en begeleiding. Rondpunt is hun bondgenoot. Rondpunt ijvert ervoor dat zij kunnen rekenen op de warme steun van iedereen die hun pad kruist. We versterken de stem van slachtoffers, nabestaanden, naasten en veroorzakers en brengen de langdurige en ingrijpende gevolgen van verkeersongevallen blijvend onder de aandacht. Rondpunt is een netwerkorganisatie en bouwt aan een community rond alle betrokkenen bij een verkeersongeval die uiteindelijk de hele samenleving omvat. Rondpunt is een dynamische organisatie die in al haar activiteiten vertrekt vanuit de ervaringen van betrokkenen bij een verkeersongeval. We engageren ons ertoe onze doelstellingen en acties met hen af te stemmen. Rondpunt richt zich met haar activiteiten tot alle direct en indirect betrokkenen bij verkeersongevallen: slachtoffers, veroorzakers, naasten, nabestaanden, hulpverleners, werkgevers 9

10 10 INLEIDING

11 INLEIDING Reflectie Patrick (43), sinds een klein jaar preventieadviseur bij een kmo, krijgt s morgens telefoon van Ludo, een van de vaste vrachtwagenchauffeurs.ludo heeft die ochtend een ernstig verkeersongeval veroorzaakt waarbij een jonge fietser zwaargewond is geraakt. De omstandigheden van het ongeval zijn onduidelijk en Patrick vraagt Ludo om de politie te verwittigen. Hij merkt dat Ludo te zwaar onder de indruk is van het hele voorval en heel verward is aan de telefoon. Patrick weet echter niet welke stappen hij nu moet volgen. Moet hij eerst zelf de politie verwittigen, zorgen dat Ludo kan worden opgehaald, contact opnemen met de verzekering van het bedrijf? De kmo heeft een aantal procedures rond arbeidsongevallen, maar vooral rond het omgaan met materiële schade en het invullen van de aanrijdingsformulieren voor de verzekering. Er staat niets in over het opvangen van de werknemer op het moment van een dramatische gebeurtenis. Patrick weet ook niet wie hij binnen of buiten het bedrijf hierover kan aanspreken. De dagen en weken na het ongeval is Ludo nog steeds thuis. De werkgever maakt zich ongerust en wil hem zo snel mogelijk opnieuw aan de slag krijgen. Ludo durft echter niet meer in de cabine van zijn vrachtwagen te stappen. Patrick en zijn bedrijf werden op het moment van het ongeval en in de dagen en weken erna geconfronteerd met vragen waarop ze niet direct antwoord konden bieden. De impact van een zwaar ongeval hadden ze op voorhand niet goed ingeschat. Net als veel andere bedrijven hadden ze wel procedures met betrekking tot arbeidsongevallen, maar daarin ontbrak het menselijke aspect. Patrick voelde intuïtief heel goed aan dat zijn handelen impact had op Ludo en voelde zich daarin sterk verantwoordelijk. Het ontbrak hem echter aan praktische tools omdat verantwoordelijkheidsgevoel om te zetten in concrete acties. Veel bedrijven gebruiken naslagwerken en draaiboeken voor hun preventiebeleid en voor het omgaan met arbeidsongevallen. De vragen die ze zich stellen, komen vooral vanuit het bedrijfsperspectief. Hoe vermijden we arbeidsongevallen in de toekomst? Hoe beperken we de dagen werkverlet? Welke risicoanalyses voeren we uit en hoe brengen we de resultaten over naar het jaarlijks actieplan (JAP). Op het moment van een verkeersongeval ben je weinig met stappenplannen die enkel vanuit bedrijfsperspectief zijn opgesteld. De impact van zo n ongeval op de direct betrokkenen, de collega s en leidinggevenden, vraagt om een menselijke aanpak en engagement doorheen alle lagen van het bedrijf. Dat aspect voert in dit handboek de boventoon. 11

12 INLEIDING Engagement is nodig om verkeersongevallen te voorkomen, om ze goed op te vangen, en om te zorgen dat de betrokkenen op een duurzame manier kunnen re-integreren. Engagement vertaalt zich in een menselijk preventiebeleid, met concrete acties doorheen alle lagen van het bedrijf. Rondpunt vraagt met dit handboek ook aandacht voor de langetermijngevolgen van een verkeersongeval. Voor de direct betrokkenen is het vaak een lijdensweg die niet stopt na het afhandelen van de administratieve procedures of de rechtsgang. Een verkeersongeval laat zich jaren later nog voelen. Denk maar aan de impact die een overlijden veroorzaakt onder collega s of de inspanningen die vanuit werknemer en bedrijf moeten gebeuren om aan de slag te blijven. Solidariteit met verkeersslachtoffers en hun omgeving is daarom belangrijk. 12

13 INLEIDING Inhoud Aan de basis van dit handboek ligt het verhaal van een transportbedrijf. Een van hun werknemers veroorzaakte een ongeval met een dodelijk slachtoffer. Het bedrijf werd geconfronteerd met een heleboel vragen waarop ze het antwoord niet kenden: Welke stappen ondernemen ze als bedrijf op korte termijn, bij een lange afwezigheid en bij een terugkeer van de werknemer? Hoe kunnen ze hun werknemer op de best mogelijke manier (laten) begeleiden? Hoe communiceren ze met collega s en leidinggevenden? Wie neemt hiervoor de coördinatie binnen het bedrijf op? Met die vragen klopten ze aan bij Rondpunt. Het zette ons aan het denken en resulteerde in een beknopt draaiboek verkeersongevallen (met bijbehorende checklist) en een functieprofiel van een ongevalcoördinator. Met dit draaiboek deden we een rondvraag bij bedrijven uit verschillende sectoren. Zij hadden een sterke voorkeur om het draaiboek in het algemene preventiebeleid in te bedden en te laten aansluiten. In dat preventiebeleid zijn veel verschillende actoren betrokken die ook een rol spelen in het geval van verkeersongevallen: de preventieadviseur de interne en externe diensten voor preventie en bescherming op het werk de mobiliteitscoördinator de fleet manager de personeelsdienst de collega s de rechtstreeks leidinggevende de werkgever die instaat voor het welzijn van zijn werknemers het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk de arbeidsongevallenverzekeraar De specifieke situatie van arbeidsongevallen in het verkeer is over het algemeen weinig uitgewerkt en de nood aan concrete inbedding van dit soort ongevallen binnen het preventiebeleid drong zich vanuit de gesprekken met bedrijven op. Op die nood geeft dit handboek een antwoord. 13

14 INLEIDING Dit handboek geeft daarom: een antwoord op de noden van alle betrokkenen binnen een bedrijf voor en na een verkeersongeval; uitleg bij de verschillende taken en verantwoordelijkheden die nodig zijn om verkeersongevallen te voorkomen; uitleg bij de verschillende taken en verantwoordelijkheden die nodig zijn om betrokkenen van een verkeersongeval op te vangen. Dit handboek is er voor: grote, middelgrote, kleine en zelfstandige ondernemingen, omdat verkeersveiligheid voor iedereen belangrijk is. Dit handboek bestaat uit vier delen: DEEL1: een integraal preventiebeleid verkeer creëren Dit deel geeft je meer achtergrondinformatie over het waarom van een integraal beleid dat aansluit bij de andere preventiedomeinen en beschrijft een gedetailleerd stappenplan om zo n beleid uit te werken. DEEL 2: arbeidsongevallen in het verkeer voorkomen Dit deel gaat in op het belang van een goed preventiebeleid rond verkeersveiligheid met niet alleen een focus op de vaardigheden van de chauffeur of de gevaren op de weg, maar ook op het eigen gedrag in het verkeer en het daarmee gepaard gaande engagement. DEEL 3: arbeidsongevallen in het verkeer opvangen Dit deel ontvouwt een stappenplan om werknemers die werden geconfronteerd met een verkeersongeval te begeleiden in de eerste fase na het ongeval, zodat de menselijke en financiële schade op termijn beperkt blijft. DEEL 4: focussen op jobbehoud en re-integratie Dit deel legt de focus op de langetermijngevolgen van een verkeersongeval, de bescherming van het menselijk kapitaal binnen een bedrijf en de ondersteuning om werknemers die zijn uitgevallen op een goeie manier te re-integreren in hun job of samen met hen een alternatief uit te werken als dit niet meer mogelijk is.! DEEL 3 en DEEL 4 kunnen ook worden gebruikt voor werknemers die betrokken zijn bij een verkeersongeval dat niet onder de arbeidsongevallenverzekering valt. 14

15 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN 1. Een integraal preventiebeleid verkeer creëren In de volgende hoofdstukken zien we hoe de verschillende focussen verkeerspreventie, het omgaan met verkeersongevallen, en jobbehoud en re-integratie van werknemers na een verkeersongeval samen deel kunnen worden van een integraal preventiebeleid dat aansluit bij het globaal preventieplan van bedrijven en resulteert in een brede strategie met concrete en duurzame preventiemaatregelen Een stappenplan STAP 1 We willen verkeersongevallen voorkomen en opvangen. wat is de aanleiding of motivatie? MOTIVATIE STAP 2 Trek iedereen mee in je overtuiging rond een verkeersbeleid. commitment directie informatiecampagne in het bedrijf via opleiding/ DRAAGVLAK STAP 3 Start samen een werkgroep op. vertrekpunt Wie zit erin? Waarom?. Zit samen. Formuleer haalbare doelstellingen en maatregelen. Bepaal wie wat wanneer doet en hoe. Maak gebruik van externe partners. Zorg dat het beleid gedragen wordt en gecommuniceerd. zie deel 1 - steekkaart 3 getuigenis/bevraging vanuit functies bedrijf risicoanalyse taak verdeling zie deel 1 - steekkaart 2 wat bestaat er al? aansluiting bestaande groepen STAP 4 - PLAN STAP 5 - DO Voer het beleid uit. STAP 7 - ACT Stuur bij. STAP 6 - CHECK Evalueer. Figuur 1. Stappenplan om tot een integraal preventiebeleid te komen Een beleid rond verkeersveiligheid gaat verder dan het nemen of beschrijven van preventiemaatregelen om verkeersongevallen te vermijden. Binnen het eigen bedrijf kun je aan de hand van een goed preventiebeleid het aantal verkeersongevallen terugdringen door knelpunten uit een risicoanalyse aan te pakken. Enkele voorbeelden van te nemen maatregelen zijn rijopleidingen voor je medewerkers, een policy rond bedrijfsfeestjes of het gebruik van winterbanden. Al deze en andere maatregelen verkleinen de kans op verkeersongevallen, maar nemen ze niet weg. Als weggebruiker ben je nog altijd in contact met andere weggebruikers en ben je onder invloed van externe factoren (verkeersomstandigheden waar je weinig vat op hebt). 15

16 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN De statistieken van het Fonds voor Arbeidsongevallen (zie pagina 41) geven aan dat er op jaarbasis heel wat arbeidsplaatsongevallen in het verkeer en arbeidswegongevallen gebeuren waarbij mensen tijdelijk of blijvend arbeidsongeschikt zijn. Een bedrijf dat een goed preventiebeleid inzake voert, is beter voorbereid om op korte en lange termijn een goede opvang te garanderen. Dit kun je al op voorhand doen door maatregelen in je preventiebeleid op te nemen die een goede opvang verzekeren van de werknemer na een verkeersongeval. Zoals een draaiboek opstellen dat zich automatisch ontrolt bij een verkeersongeval, of een coördinator verkeersongevallen aanstellen die binnen het bedrijf een goede follow-up van het dossier verzekert, of een beleid uitstippelen rond de terugkeer van een werknemer na een lange arbeidsongeschiktheid. Werknemers zijn het menselijk kapitaal van een onderneming en dienen te allen tijden te worden beschermd. Daar heb je als bedrijf alle belang bij. 16

17 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Een goed beleid: wortelt zich diep in de organisatie door aan te sluiten bij de bestaande actieplannen; werkt door op de drie niveaus, niet enkel op het voorkomen van verkeersongevallen, maar ook op het voorkomen van verdere schade voor het individu en het bedrijf; beschermt en investeert in het menselijk kapitaal We willen verkeersongevallen voorkomen en opvangen FEIT Hoe spijtig het ook is, een bedrijf zal pas aandacht schenken aan verkeersveiligheid nadat het zelf werd geconfronteerd met het verkeersongeval van een werknemer. Chauffeur M. had in 2011 een ongeval met dodelijke afloop. Zijn slachtoffer was een oudere mevrouw. Het bedrijf waar hij werkte, probeerde hem zo goed mogelijk op te vangen, maar kwam daarbij soms moeilijke vragen tegen. Het was niet gemakkelijk voor de chauffeur om na het ongeval weer de weg op te moeten. Maanden na het ongeval ontving de directie van het bedrijf een brief van de zoon van het slachtoffer. Hij wilde heel graag weten of zijn mama nog had geleefd op de plaats van het ongeval en of zij heel erg had geleden. De directie nam contact op met de chauffeur om te vragen of hij daarop wilde en kon antwoorden. Voor de chauffeur was het heel belangrijk dat hij dit kon doen. Zo kon hij van betekenis zijn voor de familie van het slachtoffer. Hij wist dat het slachtoffer op de plaats van het ongeval nog had geleefd, maar kon niet inschatten of zij ernstig had geleden. De directie van het bedrijf heeft daarop een brief geschreven naar de zoon, waarin deze informatie werd vermeld. Daarmee hebben ze zowel de familie van het slachtoffer als de veroorzaker geholpen in hun verwerkingsproces. Getuigenis van een transportbedrijf. De aanleiding om preventiemaatregelen te nemen ter bescherming van het welzijn van de werknemer bepaalt mee het verdere verloop van het proces. Zo kan de reden van bedrijf A om meer aandacht te schenken aan verkeersveiligheid het recente 17

18 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN dodelijke verkeersongeval met een werknemer zijn, terwijl dat voor bedrijf B de zorg om zijn bedrijfsimago is. Heel wat bedrijven zijn immers begaan met maatschappelijk verantwoord ondernemen en aandacht voor verkeersveiligheid kan daar een onderdeel of uiting van zijn. Een dramatische gebeurtenis maakt op een heel pijnlijke manier duidelijk waar het op dat moment hapert aan het beleid. Reden genoeg om een stappenplan uit te werken. Het denkproces zal sneller worden aangevat. Er is een window of opportunity, maar het draagvlak beperkt zich vaak tot de directe omgeving van de betrokken werknemer (directe collega s, werkvrienden, leidinggevende) omdat zij ook op langere termijn geconfronteerd blijven met het verlies van hun collega. Voor elke onderneming, hoe groot of hoe klein ook, zal de insteek of motivatie dus anders zijn. Al wacht men beter niet tot er een ernstig ongeval gebeurt Trek iedereen mee in je overtuiging Het comité van Proconstruct, een grote bouwonderneming, besloot om van verkeersveiligheid een belangrijk actiepunt te maken voor de volgende jaren. Om niet te vervallen in de klassieke bevraging van de werknemers organiseerde het bedrijf een verkeersdag voor het personeel. Tijdens deze dag kwamen getuigenissen aan bod, werden crashtests gehouden en konden personeelsleden een cursus volgen over verantwoord rijgedrag. Tussen de activiteiten door kregen de werknemers de tijd om vragen te beantwoorden en opmerkingen rond een verkeersveiligheidsbeleid te formuleren. Bron: DM@Work Een concrete aanleiding. Een verkeersongeval waarbij een werknemer is betrokken, doet nadien veel vragen rijzen: Hadden we het ongeval kunnen voorkomen? Hadden we de betrokken werknemer beter kunnen opvangen? Hadden we het als bedrijf anders kunnen aanpakken? Was de betrokken werknemer hier aan de slag kunnen blijven? 18

19 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Een ervaring helpt je om de noodzaak te zien van een actieplan en om maatregelen te bedenken waardoor het bedrijf beter is voorbereid. Vindt iedereen het binnen het bedrijf noodzakelijk om meer aandacht te schenken aan verkeersveiligheid? Een geëngageerd management is onontbeerlijk bij de ontwikkeling en implementatie van preventiemaatregelen. Maak het management bewust van de noodzaak van een structureel verkeersveiligheidsbeleid en spreek hen aan op hun verantwoordelijkheid over de eigen werknemers en de maatschappij via een financieel en sociaal commitment. Organiseer een informatiecampagne rond verkeersveiligheid binnen het bedrijf (en betrek hierbij externe partners zie pagina 31). Zorg voor de nodige steun bij je achterban. In feite komt het erop aan dat je iedereen, van werknemer tot directie, overtuigt met de reden die voor elk van hen belangrijk is. Vanuit de verschillende functies in een bedrijf zijn er wel wat stereotiepe redenen te bedenken. De directie wil geen werknemer zien uitvallen, geen productieverlies kennen door arbeidsongeschiktheid of inkomsten missen door imagoschade. Een werknemer wil zijn collega niet missen of wil niet gebukt gaan onder extra werkdruk tijdens een mogelijke uitval. De realiteit is genuanceerder dan dat. Er zijn meer redenen te bedenken. Probeer een goed inzicht te krijgen in wat er zoal leeft rond verkeersveiligheid in het bedrijf. Iedereen heeft een eigen reden om veilig gedrag in het verkeer belangrijk te vinden of een eigen idee rond wat een goede opvang van een collega kan zijn. 19

20 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Er zijn verschillende manieren om te weten te komen waar het draagvlak ligt en hoe je dit kan stimuleren binnen je bedrijf. Een simpele bevraging via mail (zie voorbeeldvraagjes op pagina 26). Een rondetafelgesprek met afvaardiging van alle lagen binnen het bedrijf. Een getuigenis van een verkeersslachtoffer of een nabestaande is een efficiënte manier om het thema breder te trekken en bespreekbaar te maken. De getuige kan iemand van binnen of buiten het bedrijf zijn: * Rondpunt vzw organiseert deze getuigenissen voor bedrijven vanaf het najaar 2014 (zie vormingsaanbod vooraan in dit handboek). * Rondpunt coacht werknemers binnen je bedrijf indien gewenst. * Een duidelijke omkadering met een inleiding en een nabespreking is gewenst en kan worden begeleid door Rondpunt. Onderstaande opleidingen kunnen worden opgenomen als actiepunt in een jaarlijks actieplan (JAP) en eveneens sensibiliserend werken. rijopleidingen (defensief rijgedrag, slipcursussen, eco-driving, e-learning ); RoadSafety@Work van het Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid: * risicodiagnose * opleidingen * e-learning aanbod Veilig verkeer op het werk van VSV (Vlaamse Stichting Verkeerskunde), met o.a.: * eerste risicoanalyse via checklist * coaching verkeersveiligheidsmanagement * opleidingen voor werknemers Een thema als verkeersveiligheid zal vaak starten bij een gevoeligheid van het individu en/of de noodzaak vanuit een functie. Elke functie heeft dan weer een andere rol te spelen: 20

21 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN werkgever verantwoordelijke welzijnsbeleid adviseert preventieadviseur globaal preventieplan jaarlijks actieplan interne of externe dienst preventie & bescherming integraal preventiebeleid werkgroep werknemers/management mobility fleet HR vakbond communicatieverantwoordelijke arbeidsongevallenverzekeraar Figuur 2. Mogelijke actoren binnen de werkgroep Een preventieadviseur maakt deel uit van de Interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk en adviseert de werkgever en de hiërarchische lijn bij het opstellen vanhet jaaractieplan. De preventieadviseur kan ook behoren tot de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (EDPBW). Een vertrouwenspersoon aanstellen is niet verplicht maar wordt aangeraden, zeker als de preventieadviseur behoort tot de EDPBW. Een vertrouwenspersoon biedt gehoor aan een getroffen werknemer en is vaak het eerste aanspreekpunt. Deze rol kan door iedereen binnen het bedrijf worden opgenomen. Een mobiliteitscoördinator denkt vanuit het opstellen van een bedrijfsvervoerplan (BVP) na over de verplaatsingen van de medewerkers (en dus ook over de risicofactoren). Een fleet manager beheert het wagenpark van het bedrijf, is op de hoogte van 21

22 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN de schadegevallen en het gedrag van de bestuurders. Een hr-verantwoordelijke waakt over de activa (menselijk kapitaal) in een onderneming en slaat de brug tussen persoon en bedrijf. Het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) de vakbondsafvaardiging is bevoegd voor het uitvoeren van de welzijnswet. De werkgever is eindverantwoordelijke voor het welzijn van zijn medewerkers. Afhankelijk van de grootte van de onderneming is er een communicatie-verantwoordelijke die de pers te woord staat. De medewerkers van de Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (EDPBW), zoals preventieadviseurs, verpleegkundigen, arbeidsgeneesheren hebben gespecialiseerde kennis op uiteenlopende terreinen. Elke werkgever moet een beleid voeren om het welzijn van de werknemers te garanderen. Dit welzijnsbeleid moet zijn vastgelegd in een dynamisch risicobeheersingsysteem. De basis van dit systeem is de risicoanalyse. Het is de bedoeling om preventiemaatregelen te ontwikkelen die risico s uitschakelen, mogelijke schade voorkomen, of tenslotte de mogelijke schade beperken. Deze preventiemaatregelen moeten worden vastgelegd in een globaal preventieplan, dat de werkgever opstelt in samenwerking met de dienst(en) voor preventie en bescherming op het werk en de leden van de hiërarchische lijn. Op basis van dit globale preventieplan moet ook een jaarlijks actieplan worden opgesteld. Je kunt aansluiten bij bestaande werkgroepen rond de uitvoering van het welzijnsbeleid. 22

23 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Voor ondernemingen met vijftig of meer werknemers kan het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk bijvoorbeeld een goed kanaal zijn om beleid met betrekking tot arbeidsongevallen in het verkeer op te zetten en te begeleiden: Samen met de preventieadviseur en een directieafgevaardigde dient het Comité minstens eenmaal per jaar een grondig onderzoek in te stellen op al de werkplaatsen waar het Comité bevoegd is. Preventiebeleid verkeer kan worden meegenomen in de bestaande vergaderkalender. De vakbonden creëren als mede-eigenaar een groter draagvlak. In kleinere of zelfstandige ondernemingen (<twintig werknemers) kan de werkgroep worden geïnitieerd door de zaakvoerder en kan zij minder leden bevatten. Toch is het ook hier nuttig om samen een efficiënt kader uit te werken rond verkeersveiligheid waarin iedereen wordt erkend, en om een aantal gedragen preventiemaatregelen te nemen. De Preventieadviseur Psychosociale Aspecten (PAPA) is verplicht en is bij een bedrijf met minder dan vijftig werknemers altijd een extern persoon (EDPBW). Bij bedrijven met meer dan vijftig werknemers mag het een intern of extern persoon zijn. Deze rol wordt vaak verward met de vertrouwenspersoon Start samen een werkgroep op a. Waarom een werkgroep? Je hoeft dit niet alleen te doen en kunt met elkaar van gedachten wisselen. Je kunt rekenen op vertegenwoordiging vanuit de verschillende invalshoeken en op die manier ook een aanspreekpunt zijn bij de werknemers. Je hebt een mandaat binnen het bedrijf om rond verkeersveiligheid te werken. 23

24 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Je kunt de taken en rollen verdelen. Je sluit maximaal aan bij het Globaal preventieplan (GPP) en het jaarlijks actieplan (JAP). b. Wie kan er deel uitmaken van de werkgroep? Iedereen die vanuit zijn functie binnen het bedrijf een bijdrage kan leveren (zie pagina 21-22) zodat de drie niveaus van preventie (voorkomen risico, voorkomen en beperken van schade) hierin vervat zitten. Iedereen die zich aangesproken weet door het thema en die een meerwaarde is voor de verdere ontwikkeling ervan binnen de eigen bedrijfscultuur. Dit kan ook strategisch bepaald zijn. Als je tot maatregelen wilt komen bij transporteurs, is de vertegenwoordiging van een transporteur in de werkgroep aan te raden. In de eerste plaats om zijn expertise, maar ook om de positieve invloed op zijn collega s. Afvaardiging uit het directiecomité. Afvaardiging uit de vakbonden. Zorg voor een evenwicht tussen de verschillende geledingen van het bedrijf. c. Wie neemt de coördinatie op zich? Binnen de werkgroep maak je een duidelijke taakverdeling. Bij grotere ondernemingen kies je een voorzitter bijvoorbeeld een lid van het directiecomité en een secretaris die noteert, de verslagen maakt en de acties volgt. Deze rol wordt het best vervuld door iemand met de intrinsieke motivatie om rond verkeer te werken. Bij kleinere ondernemingen kan dit de zaakvoerder zijn. 24

25 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN d. Wat is het vertrekpunt van de werkgroep? Vooraleer te starten met een werkgroep: 1. bekijk je de geschiedenis van het bedrijf rond verkeersveiligheid en verkeersongevallen: Is er überhaupt al een beleid? Zijn er reeds initiatieven genomen? Zo ja, door wie? Zo nee, waarom niet? Heeft het bedrijf een visie rond verkeersveiligheid en sluit die aan bij de rest van het preventiebeleid? Zijn er de afgelopen jaren verkeersongevallen gebeurd? En zo ja, hoe zijn die aangepakt? Is een werknemer arbeidsongeschikt geweest ten gevolge van een verkeersongeval (binnen of buiten het werk)? Zijn er precedenten rond het re-integreren van een werknemer na een arbeidsongeval of een andere oorzaak? 2. breng je de risicofactoren in kaart. Dat doe je aan de hand van een risicoanalyse. Elke onderneming wordt geacht een dynamisch risicobeheersingsysteem te hebben op basis van een bedrijfseigen risicoanalyse. Met betrekking tot het verkeersbeleid lijst een risicoanalyse de bedreigingen op die specifiek optreden in het beroepsverkeer en het woon-werkverkeer binnen de context van je bedrijf. Uit onderzoek blijkt dat snelheid, alcoholgebruik, gsm-gebruik en het niet dragen van de gordel de vier belangrijkste factoren zijn bij arbeidswegongevallen. Andere factoren kunnen zijn: de verkeerssituatie van de omgeving (files, drukke kruispunten, ingewikkelde verkeersinfrastructuur, naleven van voorrangsregels...); 25

26 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN de ingesteldheid van de bestuurder; werkdruk; prestatiedrang; afleiding in het verkeer; aanwezigheid van andere weggebruikers; De VSV begeleidt bedrijven om een risicoanalyse uit te voeren en vanuit de resultaten van de analyse te komen tot een actieplan rond verkeersveiligheid, gekoppeld aan andere domeinen zoals mobiliteit en duurzaamheid. Een andere manier is een peiling onder de werknemers (enkele korte vragen per mail of anoniem via intranet) met betrekking tot het eigen gedrag in het verkeer en de risico s die daaraan verbonden zijn. Niet enkel zet dit het thema verkeersveiligheid op de agenda, werknemers worden zo ook betrokken bij de opzet van het beleid doordat ze zelf de knelpunten en risico s kunnen aangeven. Rondpunt ziet dit als een mogelijk voortraject voor een getuigenis binnen een bedrijf. Voorbeeld van vijf korte vraagjes: 1. Rij je anders als je voor het werk rijdt dan in je vrije tijd? Wat is het verschil? 2. Aan welk gedrag erger je je bij andere weggebruikers (autobestuurders, motorrijders, fietsers, voetgangers)? Waarom? 3. Zijn er verkeersovertredingen die je regelmatig begaat? Zijn er omstandigheden waarin je dit vaker doet dan anders? 4. Welke verkeersregel voor automobilisten zouden ze voor jou mogen afschaffen? Waarom? 5. Heb je je gsm/laptop/tablet binnen handbereik als je in de auto zit? Het is een goed idee om bij de start van de activiteiten van de werkgroep een nulmeting door te voeren als referentiekader. Zo kun je de bereikte resultaten afwegen tegen de situatie uit het verleden en voorleggen aan het management of de zaakvoerder. 26

27 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Ga aan de slag a. Zit samen Na een peiling, het oplijsten van de risico s of een doorgedreven analyse is het tijd om aan de slag te gaan. Wat wil je (als bedrijf) bereiken rond verkeersveiligheid? Wat heeft de risicoanalyse je geleerd? Wat leeft er bij de werknemers? Je kunt altijd een visie ontwikkelen op basis van de doelstellingen voor de toekomst, of een focus leggen voor de komende vijf jaar (koppeling Globaal preventieplan). TIP: Formuleer de visie altijd in functie van de identiteit van het bedrijf, zodat het engagement voor iedereen duidelijk is en er realistische doelstellingen worden geformuleerd waarin elke werknemer zich herkent. b. Formuleer haalbare doelstellingen en maatregelen PREVENTIEBELEID maatregelen rond voorkomen van verkeersongevallen maatregelen om een goede opvang te verzekeren na een verkeersongeval (stappenplan - draaiboek) maatregelen om werknemers te re-integreren na een verkeersongeval risicofactoren uitsluiten beïnvloeden gedrag verkeer skills in het verkeer sensibilisering stappenplan taken/verantwoordelijkheden met als doel het menselijk kapitaal te beschermen ondersteuning flexibiliteit werkgever-werknemer begrip/betrokkenheid Figuur 3. Maatregelen - preventiebeleid Doelstellingen en maatregelen kunnen zich op de verschillende niveaus situeren en vormen samen het preventiebeleid rond verkeersongevallen. Het preventiebeleid draait om meer dan alleen maar het voorkomen van 27

28 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN verkeersongevallen. Je wilt ook een draaiboek om werknemers op te vangen na een verkeersongeval en een sterk beleid rond jobbehoud en re-integratie. De doelstelling is steeds de bescherming van het menselijk kapitaal en dat werkt door in de drie fases. Een goede eerste opvang zal er mee voor zorgen dat een werknemer sneller terugkeert in zijn job. De re-integratie van een werknemer na een verkeersongeval zet collega s en andere werknemers ook aan het denken over hun eigen gedrag in het verkeer. Een richtlijn bij het formuleren van doelstellingen is het SMART* -principe: Specifiek Is de doelstelling duidelijk voor iedereen? Meetbaar Kan de doelstelling worden afgewogen tegen een vroegere situatie? Acceptabel Is de doelstelling voor iedereen aanvaardbaar? Realistisch Is het doel haalbaar? Tijdgebonden Wanneer (in de tijd) moet het doel bereikt zijn? * Iris S van Uchelen (2003). Performancemanagement en resultaatgerichte beloning: een winnend duo voor sturen op resultaten. p.13 Bijvoorbeeld: veiliger maken van de eigen bedrijfssite responsabiliseren van werknemers die een verkeersinbreuk pleegden aandacht voor bedrijfsfeestjes (en de weg naar huis) specifieke maatregelen voor: * voetgangers * fietsers * autobestuurders * motorrijders en bromfietsers * vrachtvervoer aanbieden van psychosociale bijstand aan werknemers na een verkeersongeval maatregelen om jobbehoud en re-integratie mogelijk te maken flexibiliteit voor gewonde werknemers die na een arbeidsongeschiktheid opnieuw aan de slag willen 28

29 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Belangrijk is dat deze doelstellingen aangepast zijn aan de noden binnen het bedrijf. Maak geen doelstellingen of maatregelen die onrealistisch zijn. c. Bepaal wie wat wanneer doet en hoe Voor een goede uitvoering van het beleid is het belangrijk dat de verantwoordelijkheden voor iedereen duidelijk zijn en niet ter discussie staan. Over elke rol en elke taak is er een consensus binnen de werkgroep. Dit bereik je makkelijker door taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden correct af te bakenen. Een aantal richtlijnen hierbij zijn: Leg de coördinatie bij één persoon. Uit de werkgroep (die het liefst zo breed mogelijk is) is er één persoon die het geheel aan doelstellingen coördineert. Hij of zij krijgt input vanuit de verschillende invalshoeken binnen de werkgroep. Geef de voorkeur aan iemand met intrinsieke motivatie die zich hiervoor vrijwillig opgeeft. Verdeel verantwoordelijkheden op basis van motivatie en aansluiting bij de eigen taken. Voorbeeld: Een van de doelstellingen die werden geformuleerd is het plaatsen van dodehoekcamera s op alle vrachtwagens van het bedrijf. Logischerwijs komt dit onder de verantwoordelijkheid te liggen van de persoon (uit de werkgroep) die qua functie en taken hier het meest geschikt voor is. Dat kan het diensthoofd logistiek zijn, een ploegbaas of een chauffeur. Zorg voor betrokkenheid en vertrouwen vanuit de directie. Bij voorkeur is er iemand uit het management vertegenwoordigd in de werkgroep. Zoniet kun je een projectplan opstellen met de werkgroep en dit voorleggen aan de directie, of hen mee op de hoogte houden van feedback en verslagen. 29

30 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Zorg voor betrokkenheid bij alle werknemers binnen het bedrijf. Dit kun je doen door op regelmatige tijdstippen een stand van zaken te communiceren, een idee te geven van genomen beslissingen, een referendum te houden, een quiz te organiseren of een verkeersdag om het uitgestippelde beleid voor te stellen... Een vertegenwoordiging vanuit de werknemers is wenselijk. d. Maak gebruik van externe partners Indien een bepaalde expertise niet aanwezig is binnen het bedrijf, aarzel dan zeker niet om partners aan te spreken met meer specifieke ervaring en kennis op dat terrein. Voor deze specialismen kun je onder andere een beroep doen op je Externe Dienst voor Preventie en Bescherming op het Werk (EDPBW). Zij kunnen ondersteunen bij de verbetering van de veiligheid, gezondheid en welzijn van je werknemers via: het opzetten van risicobeheersing; het preventiebeleid; de opleiding en sensibilisering van werknemers en leidinggevenden; de focus op psychosociaal welzijn; de begeleiding van een intern zorgteam; Figuur 4. Voorbeelden van Externe Diensten voor Preventie en Bescherming 30

31 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Bij Prevent kun je onder andere terecht voor opleidingen en coachings- en implementatietrajecten om de mens-werkrelatie te optimaliseren en zo de veiligheid, gezondheid en het welzijn van werknemers duurzaam te verbeteren. Andere externe partners op verschillende terreinen: i. verkeersveiligheid en het voorkomen van verkeersongevallen ii. een goede opvang van alle betrokkenen bij een verkeersongeval iii. een re-integratiebeleid 31

32 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN i. Verkeersveiligheid Gratis netwerkmeetings voor mobiliteitscoördinatoren Een toolbox die u helpt bij het opstellen van een bedrijfsvervoerplan Regelmatige nieuwsflashes rond mobiliteitsmanagement Een opleiding rond verkeersveiligheid in het bedrijf Een toolbox om een verkeersveiligheidsplan voor uw bedrijf op te stellen Een verkeersveiligheidscharter voor de transportsector Het BIVV is het kenniscentrum voor verkeersveiligheid met een jarenlange ervaring in het aanbieden van diensten rond verkeersveiligheid specifiek gericht op bedrijven: Risicodiagnose aan de hand van analyse van beschikbare gegevens, interviews, observatie van medewerkers. Mobiliteits- en infrastructuuraudits en -aanbevelingen voor bedrijfssites. Opstellen van een verkeersveilig beleid voor bedrijven. Verkeersveiligheidsopleidingen specifiek gericht op bedrijven. Van enthousiasmerende algemene sessies tot heel specifieke thema s uitgewerkt in actieve workshops Sensibiliseringcampagnes en acties uitgewerkt op maat van het bedrijf met als doel te streven naar een betere verkeersveiligheid. Betere uitstraling van het bedrijf op de baan, minder overtredingen, minder ongevallen, met tevens een daling van de kost voor de werkgever als gevolg... NEW: Begeleiding van bedrijven bij het behalen van het ISO39001-certificaat. Wegcode.be is de website die toegankelijk is voor alle bedrijven en waarop alle informatie te vinden is rond de wetgeving met betrekking tot verkeersveiligheid Defensief rijden Ecologisch rijden Verhoogde rijvaardigheid Prioritair rijden 32

33 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN De VSV biedt, naast de eerder vermelde checklist, ook heel wat campagnemateriaal en opleidingen aan rond verkeersveiligheid in bedrijven ( Het Belgisch instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV) biedt opleidingen aan in het kader van Roadsafety at Work ( Verder worden er ook opleidingen aangeboden vanuit commerciële organisaties, bijvoorbeeld: * opleiding eco-driving * opleidingen voor veilig fietsgedrag (Fietsersbond) * slipcursussen * defensief rijgedrag * e-learningmodules Heel wat andere organisaties die binnen dit thema actief zijn, zijn terug te vinden op en 33

34 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN ii. Een goede opvang van alle betrokkenen bij een verkeersongeval Vlaams expertisecentrum rond de opvang van alle betrokkenen bij een verkeersongeval Ombudsfunctie Innovatieve projecten ter ondersteuning van alle betrokkenen na een verkeersongeval Verkeerspreventie vanuit de gevolgen van een verkeersongeval via getuigenissen aan scholen en bedrijven Het Rode Kruis is sinds jaar en dag actief in de rampenhulpverlening als preferentiële partner voor de overheid. Daarnaast biedt Rode Kruis-Vlaanderen op eenvoudige aanvraag ondersteuning aan bedrijven door middel van: Organiseren van opleidingen inzake psychosociale eerste hulp, crisismanagement (je noodplan in de praktijk), opvang groepen, individuele opvang Opvang en begeleiding van betrokkenen en/of hun verwanten na een schokkende gebeurtenis zoals een verkeersongeval Coaching bij de opmaak van het eigen noodplan of bij het organiseren van een rampoefening Te bereiken via het verkorte nummer 105 of De Centra voor Algemeen Welzijnswerk bieden ook ondersteuning aan verkeersslachtoffers. Bij de verschillende onthaalpunten kan je contact opnemen met hulpverleners Forum voor herstelrecht en bemiddeling. Bemiddeling wil zeggen dat slachtoffer en veroorzaker met de hulp van een neutraal persoon een gesprek aangaan over de feiten, de achtergronden, de betekenis en de gevolgen van een ongeval. Zo kunnen ze zelf zoeken naar hoe ze omgaan met de feiten en de gevolgen. 34

35 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN iii. Een re-integratiebeleid helpt je met eerstelijns HR-advies (strategisch personeelsbeleid met aandacht voor innovatie en duurzame diversiteit) VDAB beslist of een aandoening erkend wordt als arbeidshandicap of niet. Heeft een aantal ondersteunende maatregelen voor zowel werkgever als werknemer. Speciale vermelding voor: De arbeidsongevallenverzekeraar Elke werkgever is verplicht om een arbeidsongevallenverzekering voor zijn werknemers af te sluiten. Doet hij dat niet, dan wordt hij automatisch aangesloten bij het FAO (Fonds voor Arbeidsongevallen). Het spreekt voor zich dat de verzekeraar een belangrijke partner is om tot een evenwichtig preventiebeleid te komen. Heel wat verzekeraars zetten zich in om bedrijven te stimuleren tot een sterk preventiebeleid, ook inzake verkeersongevallen: periodieke analyse van de schadestatistiek, met mogelijke impact op de premies; inzet van preventiespecialisten ter ondersteuning van het bedrijf; professionele hulp bij het opstellen van risicobeheersplannen; aanbevelingen inzake opleidingen en trainingen (bijv. ecologisch en defensief rijden); 35

36 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Assuralia is de Beroepsvereniging van de Verzekeringsondernemingen en vertegenwoordigt nagenoeg alle Belgische en buitenlandse verzekeringsmaatschappijen die op de Belgische markt werkzaam zijn. en De ziekenfondsen Elk arbeidsongeval met letsels dient te worden gemeld aan het ziekenfonds van de werknemer. Door de werknemer zelf of door iemand die in het bedrijf het ongeval opvolgt. Elke arbeidsongeschiktheid na een verkeersongeval (arbeidsongeval of privé) dient door de werknemer te worden gemeld aan het ziekenfonds (adviserend geneesheer). Bij erkenning van het verkeersongeval als arbeidsongeval zullen alle kosten (ten gevolge van het ongeval) worden gedekt door de arbeidsongevallenverzekering (ook een eventueel loonverlies). In afwachting van die erkenning (of als er nadien een weigering van de arbeidsongevallenverzekering komt) komt het ziekenfonds tussenbeide volgens de gebruikelijke terugbetalingstarieven en betaalt het een eventuele uitkering wegens arbeidsongeschiktheid. Het ziekenfonds speelt een grote rol in de erkenning van de arbeidsongeschiktheid of de bepaling van invaliditeit via de adviserend geneesheer. In deze zin adviseert het mee in het eventuele re-integratietraject van je werknemer na een lange afwezigheid. e. Zorg dat het beleid wordt gedragen en gecommuniceerd Het gaat in de eerste plaats om het creëren van betrokkenheid bij dit beleid, van bij de start. Voor nieuwe medewerkers kun je dit realiseren binnen de bestaande onthaalprocedure: 36

37 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN verplicht lezen en onderschrijven van een aantal documenten zoals arbeidsreglement, car policy, missie en visie van het bedrijf, en het beleid rond verkeersveiligheid (preventiemaatregelen); volgen van een rijopleiding bij het verkrijgen van een bedrijfswagen, gevolgd door een evaluatiegesprek waarbij wordt uitgegaan van de eigen regels rond verkeersveiligheid (bijv. verkeersveiligheidcharter). Voor werknemers in dienst kun je dit onder meer doen door: te zorgen voor wederkerigheid en herkenbaarheid; Je kunt op zoek gaan naar wat elke werknemer individueel en in groep verbindt met het thema verkeersveiligheid (via een checklist, een risicoanalyse of een interne peiling). Dat creëert een lagere drempel om het in een latere fase specifieker over verkeersveiligheid binnen het bedrijf te hebben. Niet iedereen binnen het bedrijf rijdt met een vrachtwagen. Logisch dus dat andere werknemers minder bewust bezig zijn met het plaatsen van dodehoekcamera s aan de buitenspiegels. Maar als je zegt dat het gaat om de veiligheid van onze kinderen die het meest kwetsbaar zijn, dan heb je die gemene deler wel. Je zorgt ervoor dat directe collega s actief hebben meegewerkt aan dit beleid. Zo is het beleid geworteld in hun leef- en werkwereld. te informeren over de tussentijdse en finale resultaten van de werkgroep; Dit kun je eenvoudigweg doen door ze op het intranet van het bedrijf te plaatsen of een mailtje te sturen. Openheid en mogelijkheid tot feedback zijn hier van cruciaal belang. Hier leer je uit hoezeer het beleid (in wording) wordt onderschreven door de rest van het bedrijf. het beleid officieel voor te stellen voor alle werknemers op hetzelfde moment. Dit kun je koppelen aan een verkeersveilige dag op het werk. Waarbij iedereen op het einde van de dag het belang van je beleid onderschrijft. 37

38 DEEL 1: EEN INTEGRAAL PREVENTIEBELEID VERKEER CREËREN Ook hier kan een informatiecampagne worden gebruikt rond verkeersongevallen voorkomen en opvangen. Waarbij de nadruk ligt op het sociale en financiële commitment van het management Voer het beleid uit Nu komt het erop aan om het beleid zo goed mogelijk te vertalen naar de werkelijkheid en het tot uitvoer te brengen. Zorg ervoor dat iedereen binnen het bedrijf ook nadien betrokken blijft. Dit kun je doen door elk jaar een verkeersveilige dag te houden, op geregelde tijdstippen enkele activiteiten rond verkeersveiligheid te organiseren (defensief rijden, een quiz, een vorming...) Evalueer en stel bij waar nodig Goede, actuele data zijn belangrijk in de opvolging en bijsturing van een verkeersveiligheidsplan. Zorg daarom voor een database waarin je de gegevens van verkeersongevallen binnen het bedrijf bijhoudt (de checklist 1 van de VSV biedt inspiratie over het soort gegevens dat kan worden verzameld). Evaluatie van het gevoerde beleid is bovendien belangrijk om te weten welke maatregelen goed of minder goed werken en hoe ze kunnen worden bijgesteld. 1 Deze checklist is terug te vinden op de 38