Het onderwijsprofiel Passend onderwijs Haarlemmermeer

Transcriptie

1

2 Inleiding Alle besturen hebben met de komst van passend onderwijs zorgplicht. De zorgplicht betekent dat iedere leerling een passende onderwijsplek moet krijgen. De besturen werken samen in het samenwerkingsverband om de zorgplicht te kunnen garanderen. Het samenwerkingsverband (alle besturen) moet zorgen voor een dekkend netwerk. Het samenwerkingsverband maakt via de onderwijsprofielen inzichtelijk hoe zij met de scholen zorgt voor een dekkend netwerk. Het kader voor het onderwijsprofiel wordt op SWV-niveau ontwikkeld zodat er zicht komt op het totale netwerk. De veranderingen zijn een prima gelegenheid om met elkaar een verdere kwaliteitsslag te slaan. De focus ligt op verdere kwaliteitsverbetering. Het samenwerkingsverband, bestaande uit de samenwerking van schoolbesturen, kan zich verder ontwikkelen in het tijdig signaleren en kan doorgaan met het verbeteren van opbrengstgericht werken in leerresultaten en leerkrachtvaardigheden. De school heeft een scholingsplan, waarin beschreven staat op welke wijze de school zich aan het ontwikkelen/professionaliseren is. Deze ontwikkeling is gericht op de kwaliteit van het onderwijs. 1

3 Het onderwijsprofiel Passend onderwijs Haarlemmermeer Een onderwijsprofiel van iedere school bestaat uit een basiszorg, een breedtezorg en een dieptezorg (zie landelijk referentiekader). In het Samenwerkingsverband Zuid-Kennemerland spreken we van een basisaanbod, een breedteaanbod en een diepteaanbod en formuleren scholen een plusaanbod. De onderwijsprofielen van de PO, SBO en SO scholen gezamenlijk leveren een onderwijscontinuüm op, waarmee wij alle leerlingen een passend onderwijsaanbod kunnen geven. Het breedte en het diepteaanbod op onze scholen is een intensivering van de onderwijsaanpak zoals de school het biedt in het basisaanbod. Dit geldt voor alle vormen van onderwijs. De onderwijsprofielen geven zicht op het onderwijsaanbod voor alle leerlingen in een school. Het onderwijsprofiel moet een zichtbare kwaliteit van onderwijs waarborgen. Een goed gedifferentieerd onderwijsaanbod op de basisschool zorgt ervoor dat veel leerlingen thuisnabij onderwijs kunnen volgen en slechts een beperkt aantal leerlingen een beroep hoeft te doen op het diepteaanbod. Het onderwijsprofiel is een instrument in handen van de schooldirecteur om het onderwijsaanbod te gericht te verbeteren. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn: Hoofdstuk 1 Visie/missie/eigenheid van de school/ouders Hoofdstuk Planmatig werken 2.2 De leerresultaten 2.3 Leerstofaanbod 2.4 De bewaking van de leertijd. 2.5 Didactisch handelen & instructievaardigheden 2.6 Het pedagogisch klimaat 2.7 Het klassenmanagement We sluiten aan bij de begrippen in het waarderingskader van de inspectie en bij de vele kwaliteitsinstrumenten. Het zijn die elementen uit het primair proces die direct invloed hebben op de leerresultaten van de leerlingen. Het onderwijsprofiel hangt op deze wijze sterk samen met het onderwijskundig deel van het schoolplan en de onderdelen uit het kwaliteitssysteem van de school. Op iedere school is in het onderwijsprofiel beschreven hoe de school deze onderwijskwaliteit definieert en monitort. De vaste onderdelen van het onderwijsprofiel zijn voor al onze scholen gelijk. De onderdelen moeten beschreven worden in concreet waarneembaar gedrag. Het gedrag is meetbaar en beschreven in termen van wat zie ik. We vinden dat iedere school of ieder schoolbestuur zelf de elementen uit het onderwijsprofiel inhoudelijk vorm moet geven en eventueel een eigen ambitieniveau moet formuleren. Het betekent dat de onderwijsprofielen qua vorm vergelijkbaar zijn, maar qua inhoud per school en per bestuur moeten verschillen om te komen tot een dekkend netwerk. 2

4 Hoofdstuk 1 - Visie, Missie & Eigenheid van de school 1.1 Identiteit/eigenheid van de school CBS Gaandeweg is een christelijke basisschool. Dat betekent dat ons onderwijs vanuit een christelijke visie op mens en wereld gegeven wordt. Dit komt tot uiting in de omgang met elkaar, in het dagelijks taalgebruik en zeker in de sfeer die er op de school heerst. Ook krijgen de kinderen de verhalen uit de Bijbel te horen. Het leren heeft bij ons natuurlijk de volle aandacht. Daarnaast vinden wij het belangrijk het zelfvertrouwen van de kinderen te bevorderen en kinderen zelfkennis bij te brengen. Positief gedrag is ons uitgangspunt. Wij willen graag ieder in zijn waarde laten, wij accepteren ieder zoals hij of zij is, ieder mens is tenslotte uniek. Ook is er op de Gaandeweg aandacht voor techniek, excursies, voor de natuur: wij hebben schooltuintjes, waar de kinderen in werken. Samen met de ouders gaan wij ervoor dat het maximale uit ieder kind gehaald wordt. Het logo van CBS Gaandeweg verbeeldt de route, die wij samen met uw kind willen gaan. De kring van kinderen is open; ieder kind is hier van harte welkom. Het is ons streven om de kinderen de school te laten ervaren als een goede leerschool en een prettige en veilige leefomgeving. In de jaren verandert gaandeweg de kleur. De eigenheid en mogelijkheden van een kind komen scherper in beeld. Wij geloven in kinderen! Ieder kind heeft zijn eigen talenten en kwaliteiten. Het is onze taak de kinderen zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen. We doen dit in een gezonde omgeving met behulp van structuur waarbij rust, reinheid en regelmaat uitgangspunt zijn. Wij zijn van mening dat deze grondhouding essentieel is voor de goede ontwikkeling en het welzijn van een kind. 1.2 Visie op leerlingen Bij de ontwikkeling van een eigen identiteit en de sociale rol in de samenleving, is het de opdracht voor de leerkracht om gewenste eigenschappen, die minder duidelijk naar voren komen, te stimuleren. Als voorbeeld kan hier de weerbaarheid van een kind genoemd worden. Bij sommige kinderen is dit op natuurlijke wijze aanwezig, terwijl dit bij andere kinderen onvoldoende aanwezig is om op eigen kracht sterk te staan. Het is belangrijk dat ieder kind met dat zelfvertrouwen de eigen kwaliteiten durft in te zetten. Door van elkaar te leren en door samen te werken, willen wij komen tot een goed werk- en leefklimaat, waarin de ruimte geboden wordt voor goede resultaten. Op de Gaandeweg maken wij onze leerlingen medeverantwoordelijk op verschillende manieren. Zo heeft de Gaandeweg een leerlingenraad. In de leerlingenraad zit vanuit elke groep een leerling die is gekozen door de groep. Per schooljaar komen er een aantal onderwerpen aan bod die in de leerlingenraad besproken worden. Dit schooljaar heeft de leerlingenraad onder andere de bestemming van het schoolreisje met elkaar uitgekozen. Naast de leerlingenraad, heeft de Gaandeweg ook een zogenoemde plusklas. Deze leerlingen laten ook een vorm van verantwoordelijkheid zien. Dit doen zij door bijvoorbeeld een sponsorloop voor en door de school te organiseren in het belang van het gezamenlijk doel (Stichting Opkikker) dat de leerlingen hadden gedurende de themaweken. Dit schooljaar hebben leerlingen uit de plusklas ook meegedacht met de inrichting van het nieuwe 3

5 speelplein. Zij hebben onder andere geholpen bij de inrichting van het nieuwe schoolplein door te werken met een plattegrond. Sinds eind juni is de Gaandeweg trotse eigenaar van een schoolplein 14, gesponsord door de Johan Cruijff foundation. Op de Gaandeweg stimuleren wij de kinderen te leren leren volgens de 21ste eeuwse vaardigheden. In elke groep wordt het onderwijs verrijkt door de inzet van Ipads of Chromebooks. In ons schoolplan beschrijven wij er binnen het onderwijs op de Gaandeweg nog meer gericht gewerkt wordt vanuit de talenten van de kinderen. De uitwerking hiervan zal in het onderwijsprofiel 2016/2017 worden beschreven. 1.3 Visie op onderwijs Wij zien de cognitieve ontwikkeling van het kind als de kerntaak van ons werk. Ons denken en handelen moet in grote mate hierop gericht zijn. Daarbij beseffen wij, dat ieder kind een eigen ontwikkeling doormaakt. Wij richten ons onderwijs zo in, dat er zoveel mogelijk tegemoet wordt gekomen aan verschillen tussen kinderen. Onze missie: Op CBS Gaandeweg is gekozen om ons te profileren en te richten op gezondheid in de brede zin van het woord: CBS Gaandeweg, de gezonde keus, waar leren en opgroeien hand in hand gaan. Onze visie is gebaseerd op vier pijlers: 1. Duurzaamheid 2. Fysieke gezondheid 3. Veiligheid 4. Sociaal/emotionele ontwikkeling Hier liggen verschillende gedachten aan ten grondslag: Wij willen onze leerlingen opvoeden met respect voor en kennis van de wereld om hen heen Wij zijn van mening dat fysieke gezondheid een voorwaarde is om tot goed leren te komen Wij willen onze leerlingen ondersteunen bij het worden van een zelfstandig, gelukkig en verantwoordelijk individu Wij vinden het van groot belang dat onze leerlingen zich op alle gebieden zo veilig mogelijk voelen, zowel fysiek, als sociaal Zwanenburg is aangemerkt als JOGG-gemeente, we vinden het belangrijk ons zo goed mogelijk in te zetten bij het ondersteunen van een gezonde levensstijl CBS Gaandeweg is anders dan andere scholen in Zwanenburg. Wij hebben een duidelijke keus gemaakt ons te richten op gezondheid in al zijn facetten. Hiermee onderscheiden we ons van de andere scholen. Op onze school mag iedereen verwachten dat we goed doordacht te werk gaan en nadenken over wat en hoe we iets doen. 1.4 Visie op de rol van de ouders Er is een goede school-ouderrelatie en betrokkenheid van beide kanten. Op de Gaandeweg is een klankbordgroep waar een aantal ouders en leden van het team de school vertegenwoordigen. De klankbordgroep heeft zich onder andere bezig gehouden met het voorbereiden en uitvoeren van de schoolbrede themaweken. Deze themaweken zijn ingericht vanuit de vier pijlers. 4

6 Wij zien de ouders als opvoeder en expert van de kinderen die wij onderwijs mogen bieden. Daarom hechten wij grote waarde aan de relatie die wij aangaan met de ouders wanneer zij voor de Gaandeweg kiezen. De ouders zijn onze gesprekspartners wanneer wij de ontwikkeling van het kind bespreken. Vanaf groep zes nemen wij de kinderen mee in de gesprekken. Zij vormen samen met de ouders en de leerkracht(en) de kerntriade. In onze optiek mag iedere ouder er vanuit gaan dat op onze school het geven van goed en modern onderwijs, volgens de meest recente ontwikkelingen, gewaarborgd is. Het is echter ook onze taak kinderen zo goed mogelijk voor te bereiden op een toekomst, waarvan we nog niet precies weten hoe hij eruit ziet. Wij willen kinderen opleiden tot wereldburger! Dit betekent met aandacht voor elkaar, de maatschappij, het milieu en gezond gedrag. Dit maakt dat wij een grote verantwoordelijkheid voelen voor de ontwikkeling van het kind! 5

7 Leerlingniveau Start-gesprekken doublureplan/opp LB Plenair NIO/ Drempeltoets Voorlopig advies /MDO (PRO/LWOO)gr 8 MDO lln gr 8 PRO/ LWOO (IB+lkr+ll+ouder) Eindadvies Schoolverlaters KIJK registratie 1-2 weken januari Rapport Oudergesprek/OPP evalueren/doublureplan Groepskaart Parnassys bijwerken Doublure leerlingen? doublureplan KIJK registratie 1-2 weken juni LB Plenair Rapport Oudergesprek OPP evalueren Groepsniveau Groepsplan opstellen Groepsbezoek Groepskaart Parnassys SG Bijstellen GP/OPP Groepsbezoek Groepsbezoek Toetskalender Teamoverleg opbrengsten GB Evalueren GP/OPP Groepsbezoek Groepsbezoek Groepsbezoek Groepsbezoek Toetskalender Teamoverleg opbrengsten GB Evalueren GP/OPP Schoolniveau Toetskalender aanpassen Schoolzelfevaluatie E inleveren bestuur TEAM-foto leerkrachtvaardigheden (evt)doublure lln. bespreken Analyse data op school niveau TEAM-foto leerkrachtvaardigheden Onderwijsprofiel bijstellen Zorgstructuur bijstellen Analyse data op school Hoofdstuk 2 - Concretisering van de visie, missie & eigenheid van de schoo 2.1 Planmatig werken: Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten/schoolontwikkelingen In het schooljaar 2015/2016 is de Gaandeweg een verbetertraject gestart waarbij het opbrengstgericht werken uitgangspunt is. Dit traject is door het CED begeleid. Vanuit dit traject is de onderstaande ondersteuningsstructuur ontstaan in een schema: Toetsperiode CITO M Toetsperiode CITO E OPP voor zorgleerlingen Legenda: Intern begeleider = GROEN GB = Groepsbespreking Management team = BLAUW LB = Leerlingbespreking Leerkracht = ORANJE SG = Startgesprek Groep 8 leerkracht = GEEL KR = KIJK registratie TEAM = PAARS OPP = Ontwikkelperspectief Groep 1/2 leerkracht = ROOD 6

8 2.1.1 Leerlingvolgsysteem Bij de start van het schooljaar heeft elke leerkracht een startgesprek met de ouder(s) en (eventueel) het kind. Tijdens dit gesprek is het doel om kennis te maken met elkaar en eventuele verwachtingen naar elkaar uit te spreken. Gedurende het schooljaar houdt de Gaandeweg de ontwikkeling van de leerlingen bij in het leerlingvolgsysteem Parnassys. Twee keer per schooljaar worden de leerlingen getoetst middels de landelijke CITO toetsen. De gegevens die uit de CITO toetsen naar voren komen worden verwerkt in het leerlingvolgsysteem. Leerlingen die mogelijk het eindniveau van de aangeboden lesstof in groep acht niet zullen halen, werken volgens een ontwikkelperspectief (OPP genoemd). Een OPP wordt in overleg met ouder, kind, leerkracht en intern begeleider (IB) opgesteld en bijgesteld. Twee keer per jaar wordt het OPP geëvalueerd en bijgesteld. Naast de CITO toets gegevens houden de leerkrachten ook de methodetoetsen bij in het leerlingvolgsysteem. Twee keer per jaar vindt er een oudergesprek plaats met de leerkracht. Tijdens dit gesprek worden alle resultaten, de ontwikkeling en de verwachtingen besproken met de ouders (en kind). Daarnaast vindt er een oudergesprek plaats naar aanleiding van de Kanvasobservatielijsten. Vanaf groep zes worden de vaardigheidsscores van de CITO toetsen Begrijpend lezen en Rekenen/wiskunde ingevoerd in een uitstroomprofiel. Het uitstroomprofiel geeft een gemiddelde score en in beschrijft in welk vervolgonderwijs de leerling op dat moment het beste zou kunnen instromen. Deze eerste verwachting wordt bij het oudergesprek van eind groep zes en groep zeven besproken met de ouders, kind en de leerkracht. Naast de gegevens vanuit CITO hecht de school veel waarde aan wat de leerkrachten waarnemen en signaleren gedurende de ontwikkeling van het kind. Deze bevindingen worden meegenomen bij een voorlopig en vervolgens definitief advies in groep acht Analyse opbrengsten Twee keer per jaar houdt het team een bespreking waarin zij alle opbrengsten van de CITO toetsen met elkaar gaan analyseren. Tijdens het analyseren komt naar voren hoe de groep en de individuele leerling zich hebben ontwikkeld. Met deze gegevens en de waarnemingen die de leerkrachten bij de leerlingen en de groep hebben gesignaleerd worden de groepsplannen geëvalueerd en bijgesteld. In het groepsplan staat per vakgebied (technisch lezen, begrijpend lezen, rekenen en spelling) beschreven in welke instructiegroep de leerling ingedeeld staat. Op de Gaandeweg werken wij volgens het directe instructiemodel. Dit houdt in dat de leerlingen instructie krijgen op drie niveaus. Deze drie niveaus zijn zichtbaar op het groepsplan. Tussen de twee evaluatiemomenten door kijkt de leerkracht kritisch naar het gegeven onderwijs en past zo nodig wijzigingen tussentijds aan. Een methodetoets kan bijvoorbeeld een reden zijn om een leerling in een andere instructiegroep te plaatsen Schoolzelfevaluatie Na het analyseren op groepsniveau vindt er een analyse op schoolniveau plaats. Deze analyse wordt geleid door de intern begeleider (IB). Tijdens de schoolzelfevaluatie kijkt het team met elkaar naar de opbrengsten op schoolniveau. Er wordt bekeken hoe de groepen zich ten opzichte van voorgaande jaren ontwikkelen. De doelstellingen die de leerkrachten beschrijven bij de start van het schooljaar worden tijdens de schoolzelfevaluatie betrokken. Indien nodig worden deze doelen bijgesteld. Wanneer de doelen niet 7

9 zijn gehaald wordt tijdens de evaluatie met elkaar gesproken over mogelijke oorzaken. Vanuit deze informatie stellen de leerkrachten groepsplannen en eventuele individuele plannen bij. De schoolzelfevaluatie is een document waarin de analyses op schoolniveau staan beschreven. Naast de analyses wordt in dit document ook beschreven welke acties genomen worden door te school waarbij het streven is om optimaal onderwijs te verzorgen. Dit document wordt door de IB-er geschreven (door het team gelezen) en daarna wordt deze gedeeld met de beleidsmedewerker van stichting Jongleren. Via de IB-er vindt er vanuit het bestuur een terugkoppeling plaats. 8

10 2.1.4 Opbrengstgericht werken en verbetertrajecten Sept Okt/ Jan Jan/feb Febr/ maart Juni Toets Cyclus I: Leeropbrengsten - M-toets CITO afnemen: - M-toets analyseren: - E-toets CITO afnemen: - Heeft het verbeteronderwerp het verwachtte effect op de leeropbrengsten? - Wat is op basis van de toetsresultaten de keuze voor het vakgebied dat je centraal wilt stellen (Plus, basis, breedte) - Ambitie opstellen: Wat zijn je ambities ten aanzien van je leeropbrengsten? - Eindevaluatie verbetering onderdeel uit het onderwijsprofiel. Cyclus II: Verbetering onderwijsprofiel - Startbijeenkomst voor verbeteringen onderdeel uit het onderwijsprofiel. - Observaties in de klas - Werkgroepen - Evaluatie verbeteringen onderwijsprofiel - Welk verbetertraject gaat de school volgend jaar starten? - Team kiest het onderdeel uit het onderwijsprofiel waarmee zij denken de leeropbrengsten te kunnen verhogen. Management stelt een plan van aanpak voor het komend schooljaar vast: Uitbreiden onderwijsprofiel met nieuwe inhoud, of: Niveau huidige onderwijsprofiel verbeteren - Voortgang huidige plan van aanpak - Opzet nieuwe plan van aanpak - Analyse E-toets en bijstellen van de geformuleerde ambities en plan van aanpak. 9

11 2.2 Leerresultaten De leerresultaten worden tenminste vermeld voor Rekenen, taal, Technisch- en Begrijpend lezen van het plus, basis en breedteaanbod zijn gebaseerd op de landelijke normscores van CITO of de vaardigheidsscores. Op basis van gemiddelde vaardigheidsscores van de groepen 5, 6, 7 en 8, zien wij het volgende beeld op begrijpend leesniveau: 10

12 Op basis van gemiddelde vaardigheidsscores van de groepen 3, 4 en 5, zien wij het volgende beeld op technisch leesniveau: Op basis van gemiddelde vaardigheidsscores van de groepen 4, 5, 6, 7 en 8 zien wij het volgende beeld bij rekenen/wiskunde: 11

13 Op basis van gemiddelde vaardigheidsscores van de groepen 4 t/m 7 zien wij het volgende beeld op spelling: Spelling groep 3 heeft als enige groep de CITO-toets Spelling 3.0 gemaakt. Zij hebben op de M-toets een gemiddelde vaardigheidsscore van 167 en op de E-toets een gemiddelde vaardigheidsscore van

14 2.2.1 Uitstroom leerlingen naar het VO In het schooljaar 2015/2016 ziet de uitstroom richting het VO er als volgt uit: Van de 18 leerlingen gaan 2 leerlingen naar het VMBO B/K, waarvan 1 leerling met LWOO; gaan 9 leerlingen naar het VMBO T, waarvan er bij 2 leerlingen de kans op HAVO tot kans gezien wordt; gaan 4 leerlingen naar HAVO, waarvan er bij 1 leerling de kans op VWO als mogelijke groei gezien wordt; 1 leerling gaat naar het VWO. Met bovenstaande gegevens komen we tot een uitstroom op de volgende percentages: 13

15 2.3 Leerstofaanbod Het onderwijsaanbod wordt beschreven in methodieken en materialen. Het basisaanbod van de school impliceert tevens ondersteuning bij dyslexie en dyscalculie. In het breedte en (het mogelijke) diepteaanbod staat hoe de school intensiveert voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften. Wat doet de school anders voor (hoog) begaafde leerlingen en/of leerlingen met sociaal-emotionele problemen? Het aanbod wordt beschreven voor technisch lezen, begrijpend lezen, spelling, rekenen & sociale competentie Taal In groep 1/2 werd thematisch gewerkt a.d.h.v. de methode Schatkist. In 2015 is gestart met een intensief scholingstraject voor de leerkrachten van groep 1/2. Er wordt in dit scholingstraject een kwaliteitsslag gemaakt in het kleuteronderwijs, een nieuw kleutervolgsysteem (KIJK) wordt geïmplementeerd. Tijdens schooljaar is de nieuwe werkwijze definitief ingevoerd. Om tot de einddoelen van taal bij groep 1 en 2 te komen maken we gebruik van thema s van Kleuteruniversiteit. Tijdens elk schooljaar worden minimaal 8 thema s uit Kleuteruniversiteit behandeld. De tussendoelen en de resultaten die hierbij aan de orde komen worden vertaald naar de ontwikkelingsgebieden van KIJK. We registreren de ontwikkeling van de kinderen 2x per jaar in KIJK. Het hele jaar door worden observaties die aan de orde komen, hierin bijgehouden en opgeslagen. Taal 1 2 Plus Speciale activiteiten Kleuteruniversiteit - Op het moment dat een kind uit groep 1 de tussendoelen van groep 1 heeft behaald gaat hij door met de doelen van groep 2. Als deze zijn behaald gaat hij door met het verrijkingsaanbod groep 2. -maan-roos-vis memorie en andere spellen werkbladen leesboekjes op eigen niveau van de kinderen lezen 1 x in de week plusopdracht en 1 opdracht voor de hele week. Basis Thema s Kleuteruniversiteit Aan het eind van een schooljaar wordt voor het nieuwe schooljaar een planning gemaakt. Voor een jaarplanning gaan wij uit van tenminste 8 thema s van Kleuteruniversiteit. Deze thema s worden voorbereid met hulp van het groepsplan. De informatie van het groepsplan wordt verwerkt in een zogeheten themaplan. Op deze wijze wordt er per thema gekeken aan welke doelen wordt gewerkt. Het aanbod voor de leerlingen differentieert omdat een kleuter zich ontwikkeld op het eigen niveau. Het is daarom niet geheel mogelijk een dekkend aanbod in dit onderwijsprofiel te plaatsen. Op de Gaandeweg is ons uitgangspunt KIJKen naar het kind. Tijdwijzer waarin tijd, gebeurtenissen en feesten zichtbaar worden gemaakt, met activiteiten los van de thema s Lettermuur, met aanvullende activiteiten naast de activiteiten bij de thema s. Cd-rom, voor elk seizoen één, inhoud is ontleend aan de tussendoelen geletterdheid en gecijferdheid - Prentenboeken voorlezen (2x pw vast op rooster) - Kijkdoosboekjes voorlezen en bespreken - Woordspin maken 14

16 - Ambrasoft woordstart Vertelbeurten Concrete materialen van de thematafel bij woordenschatoefeningen Beeldwoordenweb Speciale activiteiten bij thema s Kleuteruniversiteit - Pre-teaching praatplaten, kijkdoosboeken, prentenboeken (tijdens groepsplannen) De school gebruikt voor de taalontwikkeling vanaf groep 4 de methode Taal Actief 4 van uitgeverij Malmberg, De leerlingen werken vanaf dag één op hun eigen niveau. In het taalboek is elk lesdoel op drie niveaus uitgewerkt: drempelniveau, basisniveau en verrijkingsniveau. De methode werkt vanuit een aantal thema s. De lessen die bij een thema horen starten met het beschrijven van het doel van de les. Vervolgens geeft de leerkracht instructie op de beschreven niveaus en eindigt de les met een reflectie. Taalactief hanteert het zogenaamde IGDI-model: interactief, gedifferentieerd, directe instructie. Dit betekent dat de uitleg de start vormt van het leerproces. Daarna passen de leerlingen de instructie toe bij enkele opdrachten. Leerlingen die intensievere instructie nodig hebben, krijgen dit bij de verlengde instructie en leerlingen die meer aan kunnen, krijgen de verrijkingsstof aangeboden. Taal Plus Basis Diepte - Taalactief taal - Werkboek - *** oefeningen - Plusboek taal - Plustoets - Oefensoftware Mijnklas.nl - Taalactief taal - Werkboek - ** oefeningen - basistoets - Oefensoftware Mijnklas.nl - Taalactief taal - Werkboek - * oefeningen - basistoets - Oefensoftware Mijnklas.nl - Logopedie - OPP Woordenschat Het domein woordenschat is in Taal actief belangrijk en vormt een echte spilvormer. Woorden zijn immers de bouwstenen voor de ontwikkeling van mondelingen en schriftelijke taalvaardigheid. Woorden schat Plus Plusboek taal - Taalactief woordenschat extra - Werkboek ws extra - Oefensoftware ws extra 15

17 Basis Diepte - Nieuwsbegrip XL woordenschat groepsdoorbroken, dus op eigen niveau - Taalactief woordenschat extra - Werkboek ws extra - Oefensoftware ws extra - Nieuwsbegrip XL woordenschat groepsdoorbroken, dus op eigen niveau - Taalactief woordenschat extra - Werkboek ws extra - Oefensoftware ws extra - Nieuwsbegrip XL woordenschat groepsdoorbroken, dus op eigen niveau - Logopedie - OPP Technisch lezen In groep 3 wordt de methode Veilig Leren Lezen KIM gehanteerd. Na het aanvankelijk lezen krijgen de leerlingen technisch leesonderwijs volgens de methode Estafette. Deze voortgezet lezen methode sluit geheel aan bij Veilig Leren Lezen. Bij het technisch leesproces heeft de leerling instructie nodig. CBS Gaandeweg heeft gekozen om drie keer in een week te werken volgens het model van convergente differentiatie. Een leerkracht differentieert zoveel mogelijk binnen de eigen groep. Er is een aanpak voor methodevolgers, risicolezers en vlotte lezers. In tien niveaus is steeds een hoeveelheid leerstof van eenzelfde AVI-niveau bij elkaar gebracht en geordend. Drie-minuten toetsen (DMT) en de AVI (tekst) toetsen geven de leerkracht informatie over het niveau en de groei van leesvaardigheid gedurende de leerjaren. Technisch lezen Plus Basis methode Veilig Leren Lezen KIM versie -zon/raket boekjes -digibord en leerlingsoftware -veilig en vlot zon -Feestneus -methode Veilig Leren Lezen KIMversie -maan/raket boekjes -digibord en leerlingsoftware -veilig en vlot -woordendoos - Estafette lezen - Vloeiend en vlot - software van Mijnklas.nl lezen estafette loper - Estafette lezen - Vloeiend en vlot - Software Mijnklas.nl lezen - methode Veilig Leren Lezen KIM versie - Ster boekjes - Sterleesboekjes - Oefenbladen uit de map; DMT speciale leesbegeleidi ng van Luc - Oefenbladen uit de map; DMT speciale leesbegeleiding van Luc Koning - Software van Mijnklas.nl lezen 16

18 Diepte - Kopieerbladen - Oefenbladen uit de map DMT speciale leesbegeleiding van Luc Koning - Connect lezen Koning - Software van Mijnklas.nl lezen - Connect lezen - OPP Rekenen De methode die we gebruiken voor rekenen in groep 1/2 is, naast de onderwerpen die bij de thema s van Kleuteruniversiteit worden aangeboden, Wereld in Getallen [WIG]. De tussendoelen en resultaten die hierbij aan de orde komen worden 2x per jaar geregistreerd in het systeem van KIJK. Het hele jaar door worden in KIJK observaties ingevoerd en opgeslagen. Op het moment dat een kind uit groep 1 de tussendoelen van groep 1 heeft behaald gaat hij door met de doelen van groep 2. Als deze zijn behaald gaat hij door met het verrijkingsaanbod van groep 2. Rekenen Groep 1 Groep 2 Plus Rekenspellen uit het pluskastje : Teltrein, Getallen-lijn, Telvingers, Piccolo, Tiptop, Mini loco Uitdagende rekenwerkbladen Uitdagende bouwopdrachten met constructiemateriaal Plusonderdelen uit de thema s van Kleuteruniversiteit Basis - Rekenactiviteiten in thema s van Kleuteruniversiteit gegroepeerd - onderwerpen uit WIG - Cijfermuur: met aanvullende activiteiten naast de activiteiten bij de thema s - Het rekenkastje - Als er geen thema is: Rekenactiviteiten gebaseerd op de. tussendoelen m.b.t. tellen, getalbegrip, rekenbegrip-pen (tijdens de groepsexploraties) - Ontwikkelingsmaterialen;(Panorama, Zoek en tel, Tel-Wel, mozaïek-figuren leggen, puzzels) - Rekenwerkbladen - Vaste cursorische kring rekenen/wis - WIG op de computer - Ontwikkelingsmateriaal uit de kast - Werken met concreet materiaal - Werkbladen CBS Gaandeweg gebruikt in de groepen drie tot en met acht de methode Wereld in Getallen [WIG]deel 3, van Malmberg. WIG is opgebouwd via een dakpanconstructie: oriëntatie, begripsvorming, oefenen en automatiseren. Elk onderwerp wordt eerst tijdens de instructie behandeld. Daarna komt het onderwerp terug bij het zelfstandig oefenen en wordt het uiteindelijk door de leerlingen ingeoefend en toegepast. Alle opgaven voor zelfstandig werken zijn ondergebracht in weektaken op *, ** of *** niveau. In elk 17

19 leerjaar en elk blok wordt nauwkeurig aangegeven wat de leerlingen minimaal moeten beheersen, willen ze verantwoord de volgende stap in het leerproces kunnen zetten. D.m.v. toetsen op niveau wordt de voortgang bewaakt. Na de toets vindt er een periode van verlengde instructie plaats. Leerlingen werken de na de toets opdrachten door op eigen niveau. Aan het einde van deze periode wordt er opnieuw getoetst met schaduw-toetsen. Zo kunnen wij zien of niet voldoende onderdelen nu wel goed beheerst worden. Rekenen Plus Basis Op het moment dat een kind uit groep 1 de tussendoelen van groep 1 heeft behaald gaat hij door met de doelen van groep 2. Als deze zijn behaald gaat hij door met het verrijkingsaanbod groep 2. - De wereld in getallen. - Rekenactiviteiten in thema s gegroepeerd - Routeboekje SLO bij de methode - Pluswerkboek - *** oefeningen(weektaak) - Oefensoftware van de methode - Oefensoftware Mijnklas.nl - De wereld in getallen - Basiswerkboek - ** oefeningen (weektaak) - Oefensoftware van de methode - Oefensoftware Mijnklas.nl Herhaling van de leerstof van groep 7 in 8 katernen. Diepte - Voorschot benadering - (In kleine kring) Voorwaarden training - MRT - Logopedie - Ergotherapie - De wereld in getallen - Bijwerkboek (aan de instructietafel) - * oefeningen (weektaak) - Oefensoftware van de methode - Oefensoftware Rekentuin - OPP Spelling De leerlingen leren een aantal taalkundige principes en regels. Zij kunnen in een zin het onderwerp en het werkwoordelijk gezegde onderscheiden. De leerlingen kennen de regels voor het spellen van de werkwoorden; de regels voor het spellen van andere woorden en de regels voor het gebruik van leestekens. De leerlijn bestaat uit onveranderlijke woorden met achtendertig spelling categorieën en werkwoorden met tien categorieën. In de eerste drie weken volgen alle leerlingen de basis instructie. Het niveau wordt bepaald door het aantal goede items bij het oefendictee. In week vier wordt het niveau bepaald a.d.h.v. het woordendictee resultaat en krijgen alleen kinderen die het nodig hebben instructie. 18

20 Spelling Plus Basis Diepte - Taalactief spelling - Werkboek - *** oefeningen - Plusbladen spelling - Oefensoftware Taalactief spelling - Oefensoftware Mijnklas.nl - Taalactief spelling - Werkboek - ** oefeningen - Oefensoftware Taalactief spelling - Oefensoftware Mijnklas.nl - Taalactief spelling - Werkboek - * oefeningen - Oefenbladen uit map speciale spellingbegeleiding - Oefensoftware Taalactief spelling - Oefensoftware Mijnklas.nl - Logopedie - OPP Begrijpend lezen In de groepen vier tot en met acht gebruikt CBS Gaandeweg voor begrijpend lezen de methode Nieuwsbegrip basis en Nieuwsbegrip XL. Nieuwsbegrip is een aanpak waarbij leerlingen een tekst lezen over een actueel onderwerp. Aan de actuele tekst zijn leesbegrip- en woordenschatoefeningen gekoppeld, die tot doel hebben leerlingen strategisch te laten lezen. De werkwijze van NB zorgt niet alleen voor goede resultaten op het gebied van lezen, maar wekt bij de kinderen ook interesse in het nieuws en de wereld om hen heen. Het vergroot hun woordenschat en hun kennis van de wereld. NB biedt 42 lessen aan op drie niveaus: AA, A,B en C. Er wordt gewerkt in blokken van zes weken. In de eerste vijf weken staat per tekst een bepaalde leesstrategie centraal, terwijl in de zesde week de strategieën geïntegreerd aan bod komen. Nieuwsbegrip Basis zorgt voor wekelijkse lessen a.d.h.v. actuele informatieve teksten. En NB-XL bevat wekelijks een les met steeds een andere tekstsoort en een woordenschat les. Deze lessen lopen in een doorgaande lijn van groep vier naar groep acht en zijn als extra begrijpend lezen moment in onze week ingeroosterd. De combinatiegroep wordt tijdens een les Nieuwsbegrip beschouwd als één groep. Er wordt volgens de volgende indeling instructie/verwerking toegepast binnen de combinatiegroep: - Heeft een leerling een vaardigheidsscore van 68 of hoger, dan werkt de leerling op C-niveau. - Heeft een leerling een vaardigheidsscore van 43 of hoger, dan werkt de leerling op B-niveau. - Heeft een leerling een vaardigheidsscore van 28 of hoger, dan werkt de leerling op A-niveau. Bij twijfel kiest de leerkracht voor het hoge niveau. Theoretisch kan het voorkomen dat de leerkracht op het werken met drie niveaus uitkomt. Dan wordt bij de instructie gekozen voor de grootste gemene deler. 19

21 Begrijpend lezen Plus Nieuwsbegrip basis en XL Basis Nieuwsbegrip basis en XL Speurneus Nieuwsbegrip basis en XL Citotrainer ABCDE Nieuwsbegrip basis en XL Citotrainer ABCDE Nieuwsbegrip basis en XL Citotrainer ABCDE Nieuwsbegrip basis en XL Citotrainer ABCDE Diepte Ingedeeld in niveau AA, Tevens bladen uit de map speciale begeleiding begrijpend lezen - Logopedie - OPP Sociaal emotioneel gedrag De Gaandeweg past de vaardigheden die zij in een KANJER training hebben geleerd toe. Doel van de Kanjertraining op school is de sfeer in de klas goed te houden (preventief), of te verbeteren (curatief), zodat de leerlingen een betere band krijgen met elkaar/met de leerkracht en zich prettiger gaan voelen in de klas. De training heeft overigens niet als doel kinderen braaf te krijgen. Het is een trainingsprogramma waarin veel ruimte is voor de autonomie van het kind. De ervaring leert dat nagenoeg alle kinderen (een zeldzame uitzondering daargelaten) zich autonoom en authentiek wil ontwikkelen op een positieve manier. Daarbij is niet alleen een goede pedagogische relatie met de leerkracht een vereiste, maar ook een veilige sfeer in de klas, zodat de kinderen tot hun recht kunnen komen. Sociaal emotionee l gedrag Basis 1 / Kanjerles; bevordering van vertrouwen en veiligheid in de klas; versterking van sociale vaardigheden bij de leerlingen beheersing door leerlingen van verschillende oplossingsstrategieën in conflicten. (Ook mediation) bewustwording van eigenheid bij de leerlingen: Ik doe mij niet anders voor dan ik werkelijk ben. verantwoordelijkheid nemen bevordering actief burgerschap en sociale integratie Twee keer per jaar wordt de Kanvas (Kanjer Volg- en Adviessysteem )afgenomen, zowel door de leerkracht als door de leerlingen zelf. 2.4 De bewaking van de Leertijd (per vakgebied) De leertijd wordt beschreven in gestelde leertijd (roostertijd) in aantal uren per week. De leertijd wordt verder verfijnd in gerealiseerde en effectieve leertijd in termen van percentages van de gestelde leertijd/ De gerealiseerde leertijd is het percentage van de roostertijd dat daadwerkelijk aan 20

22 het vak besteed wordt. De effectieve leertijd is een percentage van de gerealiseerde leertijd waarop leerlingen daadwerkelijk met de les bezig zijn. Daarnaast is er een individueel wisselend aanbod per leerling. Er wordt per periode gekeken of zorgof plusleerling extra lestijd besteedt aan een bepaald vakgebied. Bijvoorbeeld door pré-teaching, verlengde instructie of extra onderwijstijd bij de onderwijsassistent. Hoeveel uur staat er per vakgebied op het rooster? Hoeveel tijd is er minder of extra voor de leerlingen in het plus c.q. breedteaanbod? Technisc 1* 2* h lezen Plus Basis 6,5 uur 5 uur 10 5 uur 4 uur 4 uur 4 uur 4 uur Diepte (* betreft hier Taal voor kleuters) minuten Rekenen 1* 2* Plus Basis 4,5 uur 4 uur 30minute n 5 uur 5 uur 15minute n 5 uur 15minute n 5 uur 15minute n Diepte 5 uur 15minute n Begrijpen d lezen Plus Basis 2 uur 45 minuten Diepte 30 minuten uur 45 minuten 30 minuten 2 uur 45 minuten 2 uur 45 minute n 2 uur 45 minuten Sociale 1* 2* competenti e Plus Basis 1 uur 1 uur 1 uur 1 uur 1 uur 1 uur 1 uur Interventie volgens de kanjeraanpak Diepte Hulp van externen 21

23 2.5 Didactisch handelen & instructievaardigheden We sluiten aan bij de opvattingen van de Inspectie die het als volgt omschrijft: Het didactisch handelen van de leerkracht is gericht op het ontlokken en bevorderen van leerprocessen waarbij de leerkracht sturing geeft aan het leerproces en de eigen keuzes van leerlingen. Zo vraagt de leerkracht zich voortdurend af welke hulp, opdracht of aanwijzing gegeven kan worden om leerlingen te helpen tot leren te komen. Uitgangspunt bij het didactisch handelen is het werken met een instructiemodel. Daarnaast is het van belang dat de leerkracht afstemt op het niveau van de leerlingen. Op de Gaandeweg wordt instructie gegeven volgens het directe Instructiemodel: 1.Dagelijkse terugblik, voorkennis activeren 2.Doel; wat gaan we leren 3. Presentatie/instructie 4.(in) Oefening 5. Individuele verwerking 6. Evaluatie (van het doel) De school heeft bepaald welke elementen ze per lesfase terug wil zien in de les. Deze staan in het volgende schema: Plus Basis Introductie: - Leerling verwoordt zelf het doel van de les Inoefening/Verwerking: - Leerling gaat zelfstandig aan het werk Terugkoppeling: - Leerling rapporteert aan de leerkracht over het gemaakte werk; hij geeft aan wat hij geleerd heeft en hoe het werken ging Introductie: - Leerkracht geeft de start van de les duidelijk aan - Leerkracht vertelt het doel van de les - Leerkracht vertelt wat de leerlingen deze les gaan doen (lesopbouw) Instructie: - Leerkracht laat de leerlingen nadenken over oplossingen/strategieën - Leerkracht geeft uitleg over inhoud van de opgaven - Leerkracht creëert betrokkenheid door vragen te stellen en leerlingen opgaven voor te laten doen - De leerkracht is gedurende de instructie aan het modelen - De leerkracht denkt hardop na Inoefening: - Leerkracht maakt samen met de leerlingen een opgave Verwerking: - Leerkracht vertelt of schrijft op het bord wat de leerlingen moeten doen. - Leerkracht maakt duidelijke afspraken over wanneer en hoe de leerling om hulp mag vragen 22

24 - Leerkracht zorgt voor regelmatige feedback Terugkoppeling: - Leerkracht houdt de nabespreking direct na de inoefening/verwerking - Leerkracht vat de les en het lesdoel samen (met de leerlingen) - Leerkracht complimenteert de leerlingen met wat ze geleerd hebben Instructie: - Leerling krijgt verlengde instructie - Leerkracht doet de opgave minimaal twee keer goed voor Inoefening: - Leerkracht maakt minimaal twee voorbeeldopgave samen met de leerling Verwerking: - Leerkracht vertelt de leerlingen individueel wat ze moeten doen. 2.6 Het pedagogisch klimaat: Pedagogisch handelen (algemeen) & gedrag Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is afgestemd op het versterken van de drie basisbehoeften van de leerlingen, te weten: relatie, competentie en autonomie. Relatie: De leerlingen voelen zich geaccepteerd. Ze horen erbij. Ze zijn welkom. Ze voelen zich veilig. Er wordt met de leerlingen gepraat en niet over hen. Competentie: De leerlingen ontdekken dat ze de taken die ze moeten doen, aankunnen. Ze ontdekken dat ze steeds meer aankunnen. Autonomie: Leerlingen willen vrijheid en zelfbepaling. Ze willen verantwoordelijk zijn voor hun eigen taken. Zij kunnen (in elk geval voor een deel) hun leergedrag sturen Visie op pedagogisch handelen Op de Gaandeweg geven de leerkrachten ruimte aan het autonomie gevoel van hun leerlingen. Ze honoreren initiatieven van leerlingen en waarderen ideeën van leerlingen en wat ze ermee doen. De leerkrachten dagen leerlingen uit om eigen oplossingen te bedenken, ze laten de leerlingen zelf keuzes maken bij het doen van taken (hoe en wat). Daarnaast laten de leerkrachten de leerlingen meebepalen bij de inrichting van het lokaal en vertrouwen organisatorische zaken aan leerlingen toe. Voor leerkrachten, leerlingen en ouders geldt dat ze respect hebben voor elkaar en voor de omgeving. Algemene schoolregels gelden voor allen en worden door allen nageleefd, waarbij voor een ieder geldt: Goed voorbeeld doet goed volgen Gedrag Rondom het omgaan met (on)gewenst gedrag zijn afspraken op een rij gezet. Deze afspraken worden nageleefd door alle leerkrachten en hebben betrekking op alle leerlingen. Op de Gaandeweg werkt een team dat geschoold is volgens de Kanjertraining. Doel van de kanjertraining: Het belangrijkste doel is dat een kind positief over zichzelf en een ander leert denken. Als gevolg hiervan heeft het kind minder last van sociale stress. Ook op langere termijn is dit effect merkbaar. Het blijkt dat veel kinderen na het volgen van de Kanjertraining zich beter kunnen concentreren op 23

25 Afspraken, van toepassing op alle leerlingen school en betere leerresultaten behalen. De Kanjertraining geeft kinderen handvatten in sociale situaties en daardoor komt tijd en energie vrij. Binnen de Kanjertraining worden kinderen geconfronteerd met de gevolgen van hun gedrag. Deze informatie krijgen ze van hun klasgenoten en indien nodig van de leerkrachten. Vanuit de Kanjertraining gaan we op school als volgt met elkaar om: - We vertrouwen elkaar - We helpen elkaar - Niemand speelt de baas - Niemand lacht uit - Niemand doet zielig De basis van de Kanjertraining bestaat uit twee boeken, te weten het Kleine Kanjerboek voor groep 1-4 en het Grote Kanjerboek voor groep 5-8. De onderwerpen van de lessen zijn: - Jezelf voorstellen. - Iets aardigs zeggen. - Weet jij hoe jij je voelt? - Kun jij nee zeggen? - Vertellen en vragen. - Luisteren en samenwerken. - Vriendschap. - Vragen stellen. - Je mening vertellen, maar niet altijd. - De laatste les en je diploma. De Kanjertraining probeert elk kind in te laten zien dat het beter en prettiger is voor jezelf en voor een ander om je goed te gedragen. Het pestprotocol van de Kanjertraining wordt gevolgd. Basis 01: Pedagogisch handelen gericht op de relatie - De leerkracht ontvangt en begroet de leerlingen bij het begin van de dag. - De leerkracht kijkt de leerlingen aan als hij met hen spreekt. - De leerkracht maakt beredeneerde keuzes bij het samenstellen van groepjes leerlingen om het samenwerken te bevorderen. - De leerkracht hanteert consequent het pestprotocol. - De leerkracht praat alleen met betrokkenen over de leerlingen en hun thuissituatie. - De Kanvas vragenlijst wordt 2x per jaar afgenomen bij alle leerlingen. -De leerkracht signaleert onzekerheid bij de leerling in leer- en gedragssituaties en ondersteunt de leerling in zijn behoefte aan veiligheid en acceptatie door dingen samen en/of voor te doen. -De leerkracht koppelt een tweetal leerlingen aan elkaar die elkaar ondersteunen in het werk. 24

26 Basis 02: Pedagogisch handelen gericht op de competentie - De leerkracht spreekt zijn vertrouwen uit in de leerlingen in het omgaan met elkaar. Hij gaat hierbij uit van hoge, maar realistische verwachtingen. - De leerkracht laat zien, dat hij het gewenste gedrag heeft opgemerkt in woord en gebaar. Bijvoorbeeld door een duim op te steken. - De leerkracht spreekt met de leerlingen over hun kwaliteiten om hen bewust te maken van hun mogelijkheden. - De leerkracht bespreekt met een leerling zijn gedragsmogelijkheden en ondersteunt hem door vertrouwen uit te spreken in zijn capaciteiten. - De leerkracht schrijft het bereiken van gewenst gedrag toe aan de inzet van de leerling zelf. - De leerkracht verwijst eventueel leerlingen naar externe hulp. 03: Pedagogisch handelen gericht op de autonomie Basis - De leerkracht daagt alle leerlingen uit om aan het woord te komen en geeft de leerlingen de ruimte om hun gedachten en gevoelens onder woorden te brengen. - De leerkracht herinnert de leerlingen via complimenten aan de opgestelde gedragsregels. - De leerkracht laat de leerlingen mee denken over (bijvoorbeeld feestelijke) activiteiten in de groep. - De leerkracht creëert onderwijsleersituaties, bijvoorbeeld een kringgesprek, waarin leerlingen elkaar de ruimte geven voor een eigen inbreng, en waardeert die positief. - De leerkracht zorgt voor werkvormen, die ervoor zorgen dat de leerlingen vorm kunnen geven aan hun eigen keuzes. Bijvoorbeeld het maken van een bouwwerk, het plakken van een collage, het schrijven van een verhaal, etc. - De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe zij om kunnen gaan met leerlingen in de groep die extra onderwijsbehoeften hebben en maakt hierover afspraken. - De leerkracht bespreekt met de leerlingen het verantwoordelijk zijn voor elkaar. - De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe zij zelfstandig hun problemen kunnen oplossen. - De leerkracht bespreekt met de leerlingen hoe hij omgaat met verschillen tussen leerlingen wat betreft zelfstandigheid en het dragen van verantwoordelijkheid. 25

27 Basis 2.7 Klassenmanagement Klassenmanagement bestaat zoveel mogelijk uit structureren van ruimte, tijd en activiteit zodat de leerkracht de geplande activiteiten uit kan voeren. We onderscheiden hierbinnen de organisatie van de fysieke ruimte en de organisatie van de ruimte rondom het lesgeven, waarbij het leerkrachtgedrag en de leerkrachtvaardigheden een belangrijke rol spelen. Hieronder staat in een schema beschreven welk beleid de school heeft ten aanzien van de inrichting van de klas; welke aanpassingen er nodig zijn om af te stemmen op de behoeften van alle leerlingen; wat de afspraken zijn ten aanzien van het rooster planning, lestijd en; wat de afspraken zijn ten aanzien van de te geven lessen, activiteiten. 01: Ruimte - De klassenregels hangen zichtbaar in de klas. - De tafels en stoelen zijn zo georganiseerd dat er duidelijke looproutes zijn in de klas. - De klok hangt zichtbaar in de klas. - De dagplanning hangt/staat zichtbaar op het bord. - Er zijn kleurenklokjes beschikbaar voor op de tafel van de leerling. - De leerling houdt indien nodig een vaste plaats in de klas. - Er zijn schotten in de klas waarachter de leerlingen kunnen werken. - Er zijn koptelefoons beschikbaar. - Er zijn wiebelkussens beschikbaar Plus Basis 02: Tijd - De leerkracht laat de leerling een deel van de planning zelf maken met behulp van een agenda. - De leerkracht gebruikt een rooster waarin alle hij alle lessen plant. - De leerkracht houdt zich aan de roostertijden. - De leerkracht vertelt bij aanvang van de dag wat de planning van de dag zal zijn. - De leerkracht maakt voor de leerling een planning in pictogrammen. - Leerlingen met speciale onderwijsbehoeften krijgen een picto agenda - Leerlingen die moeite hebben met het plannen kunnen eventueel middels begeleiding van IB aandacht krijgen voor het leren plannen. Basis 03: Activiteit - De leerkracht legt de materialen voor de les zo klaar dat de leerlingen ze zelf kunnen pakken. - De leerkracht vertelt voor de les of er sprake is van: individueel werken, waarbij geen hulp gevraagd mag worden(blokje op rood) individueel werken waarbij hulp gevraagd mag worden als iets niet lukt(groen) samenwerkend leren - De leerkracht geeft op een klok de tijdsplanning aan. - De leerkracht vertelt wanneer de les eindigt. De leerlingen krijgen dan nog een paar minuten de tijd om het werk af te ronden. 26

28 - De leerkracht legt de materialen voor de leerlingen klaar, zodat de klassendienst de materialen kan uitdelen. - Er zijn hulpmiddelen om de goede pengreep te bevorderen 27