Reader Groene voorlichters Nationaal Park Weerribben-Wieden 2016

Transcriptie

1 Reader Groene voorlichters Nationaal Park Weerribben-Wieden

2 Colofon: Teksten en foto s: Druk en afwerking: (tenzij anders vermeld) Warenhuis Kuinre IVN-Nationaal Park Weerribben-Wieden H. de Cranestraat 9 i.s.m KK Kuinre - Staatsbosbeheer De Weerribben Tel Natuurmonumenten De Wieden - JeugdNatuurClub De Weerribben - JeugdNatuurClub De Wieden - IVN afdeling NW Overijssel - Waterschap Drents Overijsselse Delta Foto s titelblad o Ondernemersafari voor Gastheren- en vrouwen Nationaal Park Weerribben-Wieden o JeugdNatuurClub De Weerribben heeft zoektocht met kompas in Woldlakebos o Contactbijeenkomst Groene voorlichters bij Natuurbrug Weerribben-Wieden Samenstelling: Nel v.d. Laan Thea Peters Erica Zwanenburg Rob Pieters IVN-Nationaal Park Weerribben-Wieden - juni

3 Inhoudsopgave Reader 2016 pag. Inleiding 3 1. Nationaal Park Weerribben-Wieden 1.1. Weerribben-Wieden: naar een Nationaal Park nieuwe stijl Communicatie en educatie Fotojaarverslag 2015 Werkgroep communicatie en educatie Groene voorlichters Contactbijeenkomst JeugdNatuurActief en Onderwijs Junior Rangers Nationaal Park Weerribben-Wieden JeugdNatuurClub De Weerribben JeugdNatuurClub De Wieden Buitenlessen in de natuur Gastheerschap in Nationaal Park Weerribben-Wieden Achtste cursus Gastheerschap afgerond Netwerkbijeenkomst en Ondernemerssafari Terreinbeheerders 2.1. De Weerribben Staatsbosbeheer Buitencentrum De Weerribben Weerribben Weetjes De Wieden Natuurmonumenten Bezoekerscentrum De Wieden-Jaarverslag Ecowaterliner Natuurnieuws uit De Wieden Organisaties 3.1. IVN afdeling Noordwest Overijssel Jaarverslag Werkgroep Natuurgidsen Vogelwerkgroep Natuurkoffers Waterschap Waterschap Drents Overijsselse Delta Natuurontwikkeling Noordwest Overijssel

4 Inleiding 2016 is nu al een bewogen jaar! Het is niet alleen het jaar van de aap, het boek, de peulvrucht én de kievit maar het is ook het jaar waarin de eerste Weerribben-Wieden Week plaatsvond en waar gelukkig nog steeds de kragge beweegt. Het is ook een jaar waar het kernteam Naar een Nationaal Park nieuwe stijl druk bezig is om samen met de belanghebbenden en belangstellenden uit het gebied te bepalen wat de nieuwe koers gaat worden en of er wellicht een nieuwe naam en een nieuwe huisstijl wordt gekozen. Er is dus heel veel in beweging en aan verandering onderhevig. Maar gelukkig blijven ook nog een aantal dingen gelijk: zo zijn nog steeds honderden mensen - vrijwillig of professioneel met hart en ziel werkzaam in het gebied en komen elk jaar duizenden kinderen voor een topbeleving naar Weerribben en Wieden. Met z n allen stellen we alles in het werk om het Nationaal Park goed te beheren, behouden, ontwikkelen en het (be)leefbaar te houden, voor een ieder die wil genieten van het grootste -door mensenhanden gemaakte- laagveengebied van Noordwest Europa! Reader 2016 voor de groene voorlichters In Nationaal Park Weerribben-Wieden is een grote groep mensen actief als groene voorlichter. Dit zijn de vrijwilligers en medewerkers die aan het publiek informatie geven over wat er te beleven is in het gebied. In de reader 2016 vinden zij informatie over wat speelt in het Nationaal Park. Een kleuren versie van de reader is beschikbaar als pdf op website van het Nationaal Park. Zowel Natuurmonumenten De Wieden als Staatsbosbeheer De Weerribben hebben weer veel informatie voor deze reader aangeleverd. Hiernaast zijn er ook andere organisaties die een bijdrage hebben geleverd aan deze reader. Iedereen danken we hartelijk voor de geleverde informatie. Een extra woord van dank gaat uit naar Rob Pieters, die ook dit jaar alle informatie heeft samengevoegd tot een leesbaar geheel. Op de hoogte blijven Wie op de hoogte wil blijven van actuele ontwikkelingen en gebeurtenissen in Nationaal Park Weerribben-Wieden, kan op diverse manieren geïnformeerd worden. Internetsites, digitale nieuwsbrieven, facebook en twitter worden door alle organisaties actief ingezet om een ieder op de hoogte te houden. Kijk op onderstaande websites voor informatie over de toegang tot al die media Nationaal Park Weerribben-Wieden Staatsbosbeheer Natuurmonumenten De Wieden IVN afdeling NW Overijssel Alle Nationale Parken in Nederland Nationale Parken Nieuwe Stijl IVN landelijk Natuur en Milieu Overijssel Federatie van alle Europese nationale parken WaterReijk Weerribben Wieden We wensen u veel leesplezier en veel succes met uw activiteiten in Noordwest Overijssel. Thea Peters, Erica Zwanenburg en Nel v.d. Laan, IVN Nationaal Park Weerribben-Wieden - 3 -

5 1. Nationaal Park Weerribben-Wieden 1.1. Weerribben-Wieden: naar een Nationaal Park nieuwe stijl Achtergrond In 2011 heeft het Rijk taken op het vlak van natuurbeleid overgedragen aan de provincies. Tussen 2011 en 2014 hebben alle provincies de verantwoordelijkheid voor de Nationale Parken in Nederland op zich genomen. In het najaar 2014 is de gemeente Steenwijkerland de uitdaging aangegaan om een nieuw perspectief voor het Nationaal Park Weerribben-Wieden (NPWW) te ontwikkelen zodat het een vernieuwde en actieve rol in het gebied gaat spelen. Kernteam aan zet Samen met gebiedspartners is hiervoor het startdocument Nationaal Park Weerribben-Wieden nieuwe stijl opgesteld. Op 1 september 2015 heeft de gemeente hierover positief besloten en besloten om vanuit een regierol, samen met de gebiedspartners, te werken aan een NP nieuwe stijl. De opdracht om met alle relevante gebiedspartners een nieuwe toekomstbestendige organisatie te ontwikkelen, is neergelegd bij het kernteam transitie NPWW. Het kernteam bestaat uit vertegenwoordigers van KHN, KopTop, LTO, Ondernemersplatform, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Plaatselijke Belangen en de gemeente Steenwijkerland. Nationaal Park nieuwe stijl Op donderdag 26 mei jl. heeft het kernteam transitie Nationaal Park haar plannen voor een Nationaal Park nieuwe stijl overhandigd aan verantwoordelijk wethouder Jacques Wagteveld. Een van de uitgangspunten is een sterkere verbinding tussen het NP en haar omgeving. Het is in het gebied eromheen waar economie en ecologie samenkomen en elkaar kunnen versterken aldus Janet Visser, programmamanager transitie Nationaal Park nieuwe stijl. Deze verbondenheid wordt gevonden in het verhaal van de verveninggeschiedenis, de steden en de overlevingsstrijd van mensen. Roel van Hoorn, trekker van het project Merkontwikkeling: Dit gedeelde verhaal noemen we en promoten we als Weerribben-Wieden. Daarnaast gaat die nieuwe organisatie zich onder andere bezig houden met educatie en communicatie over de bijzondere geschiedenis en de natuurwaarden van Weerribben-Wieden, het versterken van de twee-eenheid economie en ecologie en het structureel monitoren van de economische waarde van het gebied. Vervolg Na de zomer zal het gemeentebestuur zich uitspreken over de voorstellen. Het kernteam gaat al wel vast aan de slag met de verdere uitwerking van de plannen. In 2017 zal de nieuwe organisatie in werking treden. Meer informatie? Op de website van het Nationaal Park Weerribben-Wieden ( vindt u meer informatie over het transitieproces en kunt u de voorstellen van het kernteam nog eens rustig nalezen. Bij vragen, neem dan contact op met het programmasecretariaat claudia.de.koe@steenwijkerland.nl). Janet Visser Programmamanager transitie Nationaal Park nieuwe stijl - 4 -

6 - 5 -

7 1.2. Communicatie en educatie IVN is in Nationaal Park Weerribben-Wieden verantwoordelijk voor de (coördinatie en een groot deel van de uitvoering van de) communicatie- en educatieactiviteiten. Ook in het Nationaal Park nieuwe stijl behoort educatie tot een van de kerntaken van de organisatie. Het Nationaal Park investeert in verschillende netwerken, zoals het Gastherennetwerk en vrijwilligers en jeugd- en jongerenclubs. Netwerk van gastheren en vrouwen In totaal zijn 170 toeristische en recreatieondernemers in en om Nationaal Park Weerribben-Wieden opgeleid als gastheer/-vrouw. Deze ondernemers zijn belangrijke intermediairs tussen hun gasten en de terrein beherende organisaties. Zij krijgen een cursusaanbod waarmee zij hun gasten iets extra s kunnen bieden. Tegelijk treden zij op als ambassadeurs en geven zij hun gasten het verhaal van het gebied mee. Via terugkomdagen en ondernemerssafari s worden de gastheren op de hoogte gehouden van actuele ontwikkelingen en krijgen zij informatie over de natuur, landschap en historie. Netwerk van scholen Met (basis)scholen -uit met name de gemeente Steenwijkerland- is in de loop der jaren een goede relatie opgebouwd. Alle basisscholen maakten de afgelopen jaren gebruik van de lesprogramma s van het Nationaal Park Scholenprogramma en kwamen op bezoek in het gebied. Voor de verschillende leerjaren zijn aparte programma s gemaakt die via de website geboekt kunnen worden. De programma s worden regelmatig geëvalueerd en aangepast in overleg met docenten. In 2015 volgden ruim 1200 kinderen het programma. Jeugd en jongeren buitenschools Jeugd en jongeren worden niet alleen via de scholen bereikt maar ook daarbuiten. In Nationaal Park Weerribben-Wieden zijn twee JeugdNatuurClubs actief waar circa 70 kinderen van 7 tot en met 12 jaar maandelijks bij elkaar komen om actief buiten te zijn en topervaringen te beleven in Weerribben en Wieden. Voor jongeren vanaf 13 jaar zijn er de Junior Rangers; jongeren die zich actief inzetten voor het beheer, behoud en ontwikkeling van het gebied. Zij zijn de jonge ambassadeurs van het Nationaal Park en de beleidsmakers, ondernemers en beheerders van de toekomst. Vrijwilligers In Nationaal Park Weerribben-Wieden zijn honderden vrijwilligers actief. Een aanzienlijk deel ontvangt ook bezoekers, verzorgt excursies en/of begeleidt kinderen en jongeren. Door het organiseren van contactbijeenkomsten voor deze vrijwilligers van de verschillende organisaties gezamenlijk ( zoals Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Kuunderpunter, Groene Wensboot, IVNafdeling) zorgen we ervoor dat iedereen beschikt over dezelfde informatie en belichten we vele aspecten van het gebied variërend van de cultuurhistorie tot de ontwikkeling van de otterpopulatie tot en met workshops over veldhulpverlening en excursietechnieken. Een impressie van de bovenstaande educatie-activiteiten én de communicatie momenten is te zien in het volgende fotojaarverslag Thea Peters Senior projectleider Nationale Parken IVN-coördinator C&E Nationaal Park Weerribben-Wieden - 6 -

8 Fotojaarverslag 2015 Werkgroep communicatie en educatie Werkgroep communicatie en educatie bestaat uit: - Thea Peters, Nel v.d. Laan, Erica Zwanenburg - IVN - Egbert Beens - Staatsbosbeheer - Bernadette Haverkort - Natuurmonumenten - Rian Hoogma - IVN afd. Noordwest Overijssel - Alice Hulshof - Waterreijk - Claudia de Koe - Programmasecretaris Kernteam NP nieuwe stijl - Klaas v.d. Vegt - Vertegenwoordiger Kernteam NP nieuwe stijl Fotojaarverslag 2015 Basispakket communicatie en educatie Communicatie & Educatie Nationaal Park Weerribben-Wieden Fotojaarverslag 2015 Basispakket communicatie en educatie Het basispakket communicatie & educatie richt zich op vier pijlers: Jeugd en jongeren ( schools en buitenschools) Vrijwilligers (recreatie)ondernemers Algemene communicatie Nationaal Park (bewoners en breed publiek) - 7 -

9 Pijler Jeugd&jongeren - Scholenproject voor het basisonderwijs: Nationaal Park Scholenproject - JeugdNatuurClubs * JeugdNatuurClub De Weerribben * JeugdNatuurClub De Wieden - Junior Rangers Nationaal Park Weerribben-Wieden Nationaal Park Scholenproject groot bereik basisscholen gemeente Steenwijkerland samen met Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten Deelname ruim 1200 kinderen in verschillende educatieve programma s - 8 -

10 Nationaal Park Scholenproject In 2015 is een nieuw programma voor groep 5/6, Op Vogelreis ontwikkeld Nationaal Park Scholenproject Woordvoerders voor de natuur groep 7&8 Dit programma leidt kinderen op tot echte woordvoerders die hun ouders en andere volwassenen het verhaal van de Eendenkooi kunnen vertellen

11 Nationaal Park Scholenproject Speciaal opgeleide vrijwilligers begeleiden de schoolprogramma s. JeugdNatuurActief buitenschools Twee JeugdNatuurClubs en Junior Rangers

12 JeugdNatuurClub De Weerribben bestaat uit 22 kinderen die maandelijks bij elkaar komen en samen bezig zijn in de natuur. JeugdNatuurClub De Wieden bestaat uit 50 kinderen en vierde dit jaar haar 10 jarig bestaan

13 JuniorRangers Leeftijd 12 jaar-21 jaar 32 jongeren Gecertificeerd JuniorRanger Nationaal Park Weerribben-Wieden Begeleiding door vrijwilligers 1x per maand activiteit voor jongeren 2x per jaar bijeenkomst ouders Afsluitend kamp Maandelijkse activiteiten en kampen, jonge vrijwilligers JuniorRangers Activiteiten

14 JuniorRangers Afsluitend kamp seizoen t/m 13 september Sint Jansklooster juli augustus 2015 Internationale Junior Ranger kampen 10 t/m ; 18 th Int. JR Camp Nuuksio National Park, Finland 02 t/m ; Teenager Camp 2015 NP Wattenmeer, Duitsland

15 Pijler Vrijwilligers - Groene voorlichters in/van het Nationaal Park - Contactbijeenkomst - Reader - Cursus Jeugdnatuurbegeleider Vrijwilligers 200 Groene voorlichters telt het netwerk, beroepskrachten en vrijwilligers, actief bij: * Staatsbosbeheer * Natuurmonumenten * IVN afdeling Noordwest Overijssel * Kuunderpunter

16 Vrijwilligers 2 Contactbijeenkomsten; Bijscholing en afstemming , Restaurant Geertien, Muggenbeet Thema: grote vuurvlinder Vrijwilligers Contactbijeenkomst Restaurant de Sloothaak, Giethoorn thema: Vleermuizen in Weerribben en Wieden

17 Vrijwilligers Reader 2015 Met alle actuele informatie uit Weerribben en Wieden zodat alle Groene voorlichters, Gastheren, leden van het Overlegorgaan enz. beschikken over de juiste en dezelfde informatie. Vrijwilligers Cursus Jeugdnatuurbegeleider voor bestaande én nieuwe begeleiders van Jeugdgroepen en scholenprojecten

18 Pijler Ondernemers - 7e cursus Gastheerschap - Terugkom bijeenkomsten netwerk Gastheerschap - In totaal opgeleide Gastheren en vrouwen in Nationaal Park Weerribben-Wieden 137 personen van 93 bedrijven Gastheerschap 7e cursus Gastheerschapvoor (recreatie)ondernemersin en om het Nationaal Park. Velddag en aansluitend certificering

19 Gastheerschap Terugkom bijeenkomsten Gastheren 1e t/m 7e cursus Weerribben-Rottige Meenthe: Ondernemerssafari Nijetrijne: Netwerken Gastheerschap voorlichtingsmateriaal Vrijwilligers sorteren en pakken folder materiaal in Ruim folders, brochures, kaarten, DVD s e.d. zijn verspreid onder Gastheren Nationaal Park

20 Pijler Communicatie Dag van het Nationaal Park 24 mei 2015 Pijler Communicatie

21 Communicatie middelen - Website, Facebook, Twitter - Brochures, flyers - Nieuwsbrief - Gebiedskaart, DVD - Vlaggen, banieren, spandoeken, bebording Facebook accounts: - Nationaal Park Weerribben-Wieden - JeugdNatuurclub De Weerribben - JeugdNatuurclub De Wieden - Junior Rangers Nederland Communicatie middelen Twitter account: 941 volgers

22 Communicatie - middelen Voorraadbeheer geactualiseerde folders/brochures per jaar, dvd s, kaarten enz 2015 in beeld gevangen, bruisend en actief sámen

23 - 22 -

24 1.3. Groene voorlichters contactbijeenkomst 2 november 2015, ca. 40 personen aanwezig Lezing over vleermuizen in Weerribben en Wieden Ronald Messemaker Onbekend maakt onbemind. Dat is zeker waar voor vleermuizen. Vroeger was er veel bijgeloof over deze bijzondere schemer- en nachtdieren. Maar ook in de huidige tijd speelt de vleermuis een dubbelrol in de menselijke verbeelding: van Dracula de vampier en Batman de held. Wat zijn vleermuizen: Vliegende zoogdieren: in de kraamkolonies vind je alleen vrouwtjes en jongen. De jongen worden gezoogd. Meestal 1 jong per worp, soms heeft een vrouwtje 2 jongen. Jongen in de vleermuizen crèche, als de jongen groter worden kunnen ze mee aan de vacht van de moeder. Vliegen met hun handen en kijken met hun oren: bij beschadiging van de vleugel groeit het weer dicht Voedsel zoeken d.m.v. echolocatie. Elke soort heeft z n eigen ritme waarmee de prooi wordt gevonden. Ze maken ook contactgeluiden, die soms voor de mens hoorbaar zijn. Vooral in de paartijd kan je ze dan ook soms horen, bijvoorbeeld de dwergvleermuis. De jachttechniek verschilt ook per soort: hoe de prooi wordt gepakt en waar en hoe gejaagd wordt. 22 soorten vleermuizen in Nederland, mogelijk meer. In het algemeen kan met soorten herkennen aan de oren (binnenkant van de schelp) en aan de vachtkleur. Allen insecteneters: ze hebben grote, scherpe tanden en knipkiezen Houden winterslaap omdat het te koud is en er geen voedsel te vinden is. Soorten van Weerribben en Wieden: Meervleermuis: komt hier vrij algemeen voor - de Kop van Overijssel is een zeer belangrijk gebied voor deze soort, is een Natura 2000 soort omgeving Paaslo, hoge land van Vollenhove, in Scheerwolde zit kolonie kraamkamer in gebouwen - kolonie van 100 dieren gaan via laanbomen en houtwallen naar het moerasgebied grote vleermuis fourageren op open water meer onderzoek nodig om in kaart te brengen hoe de huidige stand is zijn lange afstandsvliegers - meervleermuis Rosse vleermuis: vrij algemeen - parkachtige omgeving zoals de Oldenhof in holle bomen Gewone dwergvleermuis: algemeen Ruige dwergvleermuis: vrij algemeen - een laatvlieger vrij fors, lage puntige oren Laatvlieger: vrij algemeen Gewone grootoor: vrij algemeen zoekt prooi op een blad, muur of op het water als ze hangen aan hun klauwen vouwen ze de vleugels tegen het lichaam als isolatie grote oorschelpen vouwen ze onder de vleugels - Watervleermuis: vrij algemeen in Vitensbunker aangetroffen kleine soort - jaagt boven sloten, vijvers roze neus, roze gezichtje - Franjestaart: zeldzaam- wordt steeds vaker aangetroffen bij de vleermuisbunker van Vitens roze neus, witte buik, bovenste rand oren omgeklapt Tweekleurige vleermuis: zeldzaam

25 Niet in Weerribben en Wieden: Grote hoefijzerneus Kleine hoefijzerneus Vale vleermuis: een van de grootste soorten in NL: 25 cm van vleugeltop tot vleugeltop Onderzoek: Vleermuizen worden geringd voor onderzoek. Door het spannen van netten, bijvoorbeeld onder een brug, kan je ze vangen. Vanaf 2004 wordt onderzoek gedaan in de bunker van Vitens (bij St. Jansklooster). Deze is speciaal gemaakt voor vleermuizen, zowel voor overwintering als kraamkolonies en crèche. Als de vleermuizen eenmaal zoiets vinden, dan blijven ze komen. Er heerst een contante temperatuur. In januari wordt geteld. Nieuws uit De Weerribben Jeroen Bredenbeek PAS is speerpunt. SBB heeft 6 jaar om 90 ha open water te maken. Er is een proef gedaan aan de Ossenzijliger kant, waarbij onderzocht wordt wat je kan doen met de grond die vrijkomt. Er is geëxperimenteerd met het maken van geperste turfblokken (voorbeelden zijn te zien bij het Buitencentrum), voor gebruik als grond in kasteelt moet het aan hoge eisen voldoen. In nieuwe turf zit in de Weerribben in verhouding veel klei. Er wordt gekeken naar de beste manier om de grond af te voeren: via buizen of met de boot. De uiteindelijke werkwijze kan gevolgen hebben voor vaarroutes. Het maken van open water is nodig om alle stadia van verlanding, alle natuurwaarden te kunnen behouden. Ook SBB moet zich daarbij houden aan de flora&fauna wet. Ontheffing is mogelijk omdat je voor Natura 2000 soorten wat moet doen wordt een jaar van plannen maken, ontheffing vragen, buurt infomeren. Biomassa: voorkeur gaat uit naar het afvoeren van maaisel. Dit geeft problemen. Liever niet branden, rekening houden met de bewoners. Het draait om geld. SBB heeft de oplossing en het geld ervoor nog niet gevonden. Verdere zaken: De verbinding tussen Rottige Meente en Weerribben zit in de pijplijn: gaat gebeuren tussen nu en 3 jaar. Inrichting gebied bij Meenthebrug. Noordmanen wordt de komende 3 jaar opgepakt

26 Nieuws uit De Wieden Bea Claessens Natuurmonumenten gaat reorganiseren. Doel is te komen tot een slagvaardiger en daadkrachtiger organisatie, waarbij de gebieden/beheereenheden centraal komen te staan. De regiostructuur wordt opgeheven. Herijken natuurvisie De Wieden: de huidige visie loopt tot eind Net als Staatsbosbeheer in De Weerribben, loopt Natuurmonumenten in De Wieden achter met het maken van nieuwe trekgaten. Alle verlandingsstadia dienen in zekere spreiding over tijd en ruimte aanwezig te zijn. Dit onderdeel zal in de nieuwe visie behouden blijven. Er komt meer cultuurgeschiedenis in, meer over het beleefbaar maken van en behouden van wat er is. Het landschap komt meer centraal. Bij de nieuwe visie wordt de omgeving veel meer betrokken. Er zijn diverse contactmomenten geweest en betrokkenen zijn enthousiast over te kunnen meedenken en meedoen. Voorbereiden PAS en Natura 2000: voor de projecten is 13 miljoen beschikbaar. Hoe kies je de plekken waar je aan de slag gaat? Er is maatwerk nodig. Het wachten is op het moment dat de regeling definitief is. Het verwijderen van 150 ha. bos is een van de projecten. Dit wordt een kwaliteitsimpuls voor het hele gebied. Biomassa: Natuurmonumenten voert al het hooi af. Het zomermaaisel gaat b.v. naar de polder en wordt gebruikt als bodemverbeteraar. Daarmee wordt s zomers niet gebrand. Alleen s winters is branden op de rietlanden toegestaan, maar nooit op veenmosrietlanden. De gemeente geeft tot nu toe ontheffing aan eigenaren van particuliere stukken om te branden. Daar gaat Natuurmonumenten niet over. Nationaal Park Weerribben-Wieden in transitie Hans Schiphorst (gemeente Steenwijkerland) Gemeente Steenwijkerland is samen met gebiedspartijen actief om de toekomst van Nationaal Park Weerribben-Wieden in te vullen. In september 2015 heeft de gemeenteraad uitgesproken dat er voldoende vertrouwen is voor draagvlak voor een Nationaal Park in de streek. Het transitieteam werkt aan het organisatie model en financieel model voor Nationaal Park Weerribben-Wieden in de toekomst. Hiervoor zijn een aantal deelopdrachten gegeven die momenteel worden uitgewerkt. Half 2016 moet het duidelijk zijn. Daarnaast vindt ook landelijk (rijksniveau) een herijking plaats m.b.t. het stelsel van de nationale parken. Ook dit kan kansen bieden

27 1.4 Jeugd NatuurActief en onderwijs Junior Rangers Weerribben-Wieden Junior Rangers zijn jongeren die in de omgeving van Nationaal Park Weerribben-Wieden wonen en die graag actief bezig zijn in hun achtertuin, het Nationaal Park. Zij komen maandelijks een zaterdagochtend bij elkaar en voor én door hen worden leuke activiteiten georganiseerd in de natuur van Weerribben en Wieden, zoals: mee met de boswachter of een natuurgids, aan het werk in de natuur, deelnemen of assisteren bij evenementen bij bezoekerscentra, padden overzetten, kanoën in het moeras, internationale uitwisselingen, kampen en dergelijke. Jongeren, die naar het voortgezet onderwijs gaan of al langer daar op zitten, kunnen bij de Junior Rangers van het Nationaal Park terecht. Junior Rangers Nederland is een jongerenprogramma van IVN Nederland. Samen de natuur beleven Dat is de insteek van de Junior Rangers, jongeren met een passie voor natuur. Het gaat om de beleving van de natuur en het leren van de omgeving. Het programma is niet gericht op het uit het hoofd leren van bijvoorbeeld plantensoorten. Beleving en samen plezier hebben in de natuur staat voorop. Ook wordt er aandacht besteed hoe je met de natuur moet om gaan en wat je moet doen om het te behouden. Een deel van de activiteiten bestaat uit het werken in de natuur. Europa en dichtbij Het programma sluit aan op het Junior Ranger project van Europarc. Dit is een samenwerkingsverband van alle nationale parken in Europa. Voor Nederland zijn de Junior Rangers van Nationaal Park Weerribben-Wieden de eerste die dit programma zijn gaan volgen. Junior Rangers Nederland is een jongerenprogramma van IVN en heeft actieve groepen in Weerribben- Wieden, Drents-Friese Wold, Lauwersmeer, Aruba en Bonaire. In totaal zijn er nu 35 gecertificeerde Junior Rangers in Nationaal Park Weerribben-Wieden in de leeftijd van 12 tot 20 jaar

28 Activiteiten Voor de JuniorRangers wordt één maal per maand een activiteit georganiseerd door de vaste begeleiders, maar ook door de oudere Junior Rangers zelf. Hierbij worden de activiteiten door de jongeren met assistentie van de vaste begeleiders voorbereid én uitgevoerd. Hiernaast helpen de jongeren ook met diverse evenementen, zowel op het gebied van voorlichting, monitoring als bij natuurbeheer in en rondom het Nationaal Park Weerribben-Wieden. Maandelijkse activiteiten In september 2015 hebben jongeren kennis kunnen maken met de Junior Rangers, vervolgens hadden ze in oktober een avondactiviteit, ze verdiepten zich toen in sterren en andere hemellichamen. In november werden de handen uit de mouwen gestoken op de Eese tijdens de Natuurwerkdag. In januari begon het jaar met een speciale ouderochtend, na een kort overzicht aan de ouders én de jongeren over de activiteiten die ze in 2015 hadden gedaan werd er gezamenlijk in de eendenkooi in Kalenberg gekapt hout opgeruimd. In februari verdiepten ze zich in het leven van de otters in De Weerribben, in maart leerden ze wat voor soort knopen er zijn en wat je hier mee kunt doen. Tevens werd de kunst van het maken van vuur uitgeprobeerd. In april was het tijd voor de planten, in mei een werkbezoek aan NP Lauwersmeer en in juni voor de roofvogels. Evenementen Bij het Lentefeest van Natuurmonumenten in april en bij de Weerribben-Wieden-Week in mei werd er flink geholpen bij verschillende onderdelen van verschillende evenementen. De inzet en bereidheid van de jongeren worden door de organisatoren erg gewaardeerd. Het accent van de inzet is voor de jongste Junior Rangers het beleven van het evenement. De oudere Junior Rangers helpen daadwerkelijk bij de uitvoering van verschillende onderdelen, zoals waterdiertjes vangen, broodjes bakken, creatief zijn met natuurlijke materialen, begeleiden van spelonderdelen enz. Afsluitend kamp In de zomer 2015 is het afsluitend kamp van de Junior Rangers georganiseerd bij St. Jansklooster. Het kamp is van vrijdagavond t/m zondagmiddag. De vrijdagavond begon met een avondkanotocht. Op de zaterdag werden werkzaamheden gedaan bij het Bezoekerscentrum De Wieden, zoals hooien en het slopen van een punter, vervolgens werd de watertoren beklommen in St. Jansklooster. Vanwege het slechte weer werd de zondagmorgen een onderzoek gedaan in de Orchideeënhoeve naar de biodiversiteit van de tropen in vergelijking met onze omgeving. Het kamp werd in aanwezigheid van de ouders afgesloten met presentaties over o.a. verschillende (internationale) kampen en de certificering van een Aspirant tot Junior Ranger

29 Internationale kampen en conferenties In de zomer van 2015 zijn verschillende Junior Rangers naar verschillende kampen in Europa geweest. Zo zijn er Junior Rangers van NP WW naar het International JR Camp 2015 in Finland geweest. Een delegatie (14+) is naar het International JR uitwisselingskamp geweest in NP Wattensee in Duitsland. Een delegatie (18+) heeft deelgenomen aan de Youth Conference/camp in Spanje en Duitsland. Ook in 2016 zullen er weer verschillende (Internationale) kampen en conferenties worden bezocht. In februari 2015 was er tevens het belangrijke Nationale Parken Congres in Den Haag. Naast prinses Laurentien, prof. Van Vollenhove, Staatssecretaris van Dam en de directeuren van belangrijke landelijke organisaties, waren de Junior Rangers van Weerribben-Wieden en Drents-Friese Wold aanwezig én actief aan het werk. Dit leverde veel positieve landelijke bekendheid en waardering op. Meer informatie over Junior Rangers: Facebook: Junior Rangers Nederland Erica Zwanenburg Coördinator Junior Rangers Nationaal Park Weerribben-Wieden IVN Overijssel

30 JeugdNatuurClub De Weerribben Algemeen JeugdNatuurClub De Weerribben (JNC) functioneert als een zelfstandige werkgroep van IVN afdeling Noordwest Overijssel en werkt samen met Staatsbosbeheer en het Nationaal Park. De JNC bestaat inmiddels ruim 13 jaar. We bieden diverse natuurervaringen aan kinderen in de basisschoolleeftijd. Elk jaar zijn er negen clubmiddagen in de maanden september tot en met mei op de woensdagmiddag. Meestal hebben we per jaar één avondprogramma, dat in de plaats komt van een clubmiddag. Om de twee jaar is er een extra activiteit, namelijk het padden overzetten. Begeleiding De JNC wordt geleid door vrijwillige gidsen. Deze gidsen vormen een hecht team dat gezamenlijk de thema s bedenkt en verzorgt. Het afgelopen seizoen bestond het team uit Wieke, Len, Els en Erica. Na de zomer 2016 stopt Erica bij de club en is versterking van het team als begeleidster of hulp in andere zin dringend noodzakelijk. Programma : Het afgelopen seizoen zijn er weer veel leuke dingen gedaan en beleefd in de mooie natuur van De Weerribben. Zo is er bij het Bezoekerscentrum De Weerribben in september water onderzocht en geproefd en in oktober zijn er vleermuizen vanuit de boot gezien hoe ze vlak boven het water vlogen. Op de Woldberg hebben de kinderen in november zich verdiept in bomen en een boom zelf gemaakt. In het Woldlakebos is er in december naar schatten gezocht met een kompas. Na de kerstvakantie hebben de kinderen in januari de temperatuur gemeten van beestjes die in winterslaap zijn en ontdekten ze waar dieren naar toe trekken in de winter. Verder hebben ze in februari zelf het landschap gemaakt, waar ze nu wonen, de stilte van een eendenkooi in maart ervaren in Kalenberg, bijen in april horen zoemen in Ossenzijl en tot slot hebben ze in mei het seizoen in Kalenberg afgesloten met een vossen jacht Communicatie JeugdNatuurClub De Weerribben heeft een clubblad, die twee maal per jaar uit komt en waar naast de verslagen van de activiteiten ook natuurknutsels, puzzels en tips in staan. Hiernaast heeft de club een eigen facebook pagina. Hierop zetten we onze aankondigingen van de activiteiten, beeldverslagen van de clubmiddagen en leuke natuurnieuwtjes om heen te gaan, te knutselen enz. Er zijn inmiddels bijna 170 likes. Zie: Erica Zwanenburg JeugdNatuurClub De Weerribben IVN afdeling Noordwest Overijssel

31 1.4.3 JeugdNatuurClub De Wieden Een feestje Zou het gaan lukken om het nieuwe seizoen weer even bruisend met heel veel oude en nieuwe leden te gaan starten? Vorig jaar vierde JNC De Wieden op de afsluitende middag haar 10 jarige bestaan. Bijna alle kinderen konden komen op deze seizoen afsluiting. Er was een natuurtheater, waarbij de kinderen zelf zowel het publiek als de toneelspelers waren. Deze bijzondere middag werd afgesloten met een gebakje en een toost op de toekomst van de JNC. De vertrekkende leden werden uitgezwaaid. De flyers voor werving van nieuwe leden werden grif meegenomen door de blijvers. Begeleiders Net zoals er voor de leden van de JNC een tijd is van komen en gaan, telt dat ook voor de begeleiders. Dit keer waren er drie begeleiders die na vele jaren trouwe en enthousiaste inzet gingen stoppen. Gelukkig niet omdat ze het niet meer naar hun zin hadden, maar soms ga je een andere richting op. Dankjewel Cor van Dijk, Cor Smit en Jolande de Bruijn. Een aantal van de blijvende begeleiders heeft vorig jaar de cursus Jeugdbegeleider gedaan. Zij hebben de opgedane kennis gebruikt om een grotere rol op zich te nemen in het maken van het programma voor het nieuwe seizoen. Met Mieke Bos als nieuwe begeleidster en Anja Hetebrij die nu twee groepen begeleidt, hebben we net voldoende begeleiding om in drie groepen te kunnen draaien. Wie interesse heeft voor begeleider van een groep, kan zich melden bij ons! Seizoen Elke jaar is het weer spannend hoeveel kinderen er na de zomer terugkomen en hoeveel nieuwe leden zich aanmelden. Ook dit keer is het ledental stabiel gebleven en zijn er ruim 50 leden, die verdeeld zijn over Oranjetipjes, Kiekendieven en Zeearenden. In de loop van het jaar sluiten zich kinderen aan, enthousiast gemaakt door vriendjes of vriendinnetjes die bij de club zitten. Dit seizoen was er geen extra kennismakingsmiddag, maar werd het seizoen op 9 september gestart met een proeverij voor alle bestaande leden en belangstellenden

32 De verdere activiteiten waren: vleermuizen in het Waterloopbos (avondactiviteit oktober): wat was het spannend in het pikdonkere bos! over bomen en zo in het Staphorsterbos (november): het maken van een koelkastmagneet viel zeer in de smaak vogels in de winter bij Schoonewelle (januari): elk kind kreeg een mooie voederboomschijf mee naar huis diersporen bij de Reeënweg (februari): het indrukwekkendste spoor was de botten van een ree overleven in de natuur bij de Veldschuur (maart): zelf een vuurtje maken vissen bij de Reeënweg (april): de vismeesters hadden heel veel vissen gevangen en de kinderen gooiden een hengeltje uit natuurspelen (seizoen afsluiting mei) Je kan ons vinden via facebook en op de website van het nationaal park. Nel van der Laan Medewerkster communicatie en educatie Nationaal Park Weerribben-Wieden

33 1.4.4 Buitenlessen in de natuur Nationaal Park Scholenproject (NPS) Al meer dan 15 jaar kunnen basisscholen uit de gemeente Steenwijkerland gebruik maken van de educatieve lesprogramma s van het Nationaal Park Scholenproject (ooit gestart als Kop van Overijssel Scholenproject). Het project is een mooi voorbeeld van hoe we in het nationaal park samenwerken. Vanuit IVN Nationaal Park medewerkers worden de organisatorische zaken gedaan. Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer nemen de praktische uitvoering voor hun rekening en ontvangen dus de schoolkinderen bij hun bezoeker aan het BC in Ossenzijl of in St. Jansklooster. Tegenwoordig kunnen ook scholen die van buiten de gemeente Steenwijkerland komen, deze programma s van het NPS boeken. Evalueren en vernieuwen In de loop der jaren zijn er programma s gemaakt per twee leeftijdsgroepen (groep 1+2, 3+4, 5+6, 7+8). We streven ernaar dat er ieder jaar een programma wordt geëvalueerd. Hierbij worden o.a. ook de gebruikers naar hun ervaringen gevraagd, zodat het programma goed aansluit bij hun behoeften en wensen. Een programma wordt dus na een jaar of 4 gebruikt te zijn geëvalueerd en aangepast. Een programma dat al een keer geëvalueerd is, wordt na de volgende vier jaar vervangen door een nieuw programma. Zo heeft vorig seizoen het Kleurenspel (groep 3+4) een facelift gehad, waarbij het merendeel van de opdrachten vervangen is en er een beknoptere docentenhandleiding is gemaakt. De schoolgroepen die het Kleurenspel het afgelopen jaar hebben gedaan, zijn zeer te spreken over de nieuwe versie. In 2016 is er voor groep 5+6 een nieuw programma beschikbaar: Op Vogelreis. Dit programma is de opvolger van de Watersafari. In het najaar van 2015 is Op vogelreis met een klas uit Ossenzijl getest. Op basis daarvan is het programma aangepast en afgemaakt (vormgeving en productie). Dit voorjaar zijn de schoolvrijwilligers van de beide bezoekerscentrum bijgeschoold in dit nieuwe programma. Mede op verzoek van het onderwijsveld, is het een laagdrempelig programma geworden. Een voorbereidende les op school is niet noodzakelijk. In plaats van een docentenhandleiding, is er voor de leerkracht een A4 met aandachtspunten

34 Zorgen en enquête Na een jarenlange stabiele deelname aan het NPS, moeten we jammer genoeg vaststellen dat de inschrijving de afgelopen jaren begint terug te lopen. Vorig jaar organiseerden we een contactmiddag om in gesprek te komen met de scholen: sluit wat het NPS biedt voldoende aan bij hun behoeften en wensen? De aanwezigen waren positief over het NPS en hadden zinvolle tips en suggesties. De opkomst was echter laag en we wilden graag in gesprek komen met alle scholen. Weten waarom scholen niet inschrijven, geeft ons wellicht handvatten om het tij te keren en verbeteringen te kunnen doorvoeren. Afgelopen voorjaar heeft één van de schoolvrijwilligers een telefonische enquête gehouden onder alle basisscholen uit de gemeente. Daaruit komt het volgende beeld: - bijna alle scholen weten van het bestaan van het Nationaal Park Scholenproject en vinden de ontvangen informatie voldoende - veel scholen nemen deel, sommige planmatig, anderen ad hoc, met de hele school of slecht met een enkele groep of eens in de zoveel jaar - motieven om niet deel te nemen: groepssamenstelling komt niet overeen met aanbod, leeftijdsverschil in groep te groot voor één programma - vervoer is groot obstakel - er is zoveel meer, je moet keuzes maken programma s niet vernieuwend genoeg tegenwoordig is er een eigen bijdrage ( 1,- per leerling) muggen interne communicatie op school. Sommige scholen zijn overgegaan op continue rooster, anderen denken daarover. Op zich is er wel interesse voor een schoolreisjes programma: een programma gericht op beleving i.p.v. educatie. Toekomst Naast het ondersteunen van leerkrachten bij de verzorging van natuuronderwijs, levert het Scholenproject ook een bijdrage aan draagvlakvergroting voor het Nationaal Park. De uitkomsten van de enquête kunnen helpen bij het vinden van nieuwe wegen om de verbinding met het onderwijs te behouden, versterken. Nel van der Laan Medewerkster communicatie en educatie Nationaal Park Weerribben-Wieden

35 1.5. Gastheerschap in Nationaal Park Weerribben-Wieden Gastheren van Nationaal Park Weerribben-Wieden Achtste cursus Gastheerschap afgerond Maandag 21 maart 2016 hebben 25 van de 26 deelnemers de IVN-cursus Gastheerschap (m/v) afgerond. Uit handen van Burgemeester Marja van der Tas ontvingen zij hun certificaat. Eén deelnemer was door omstandigheden niet in de gelegenheid de cursus af te ronden en is nu aspirant gastheer. De ondernemers/organisaties die voor de eerste keer meededen ontvingen ook het gevelbordje, waaraan de klant kan zien dat men Gastheer van Nationaal Park Weerribben- Wieden is. Op deze lentedag heeft het gezelschap een bustocht gemaakt door het Nationaal Park. Voorafgaand aan deze afsluitende velddag, waren er vier cursusavonden gehouden, waarbij naast IVN ook Natuurmonumenten, WaterReijk en Staatbosbeheer een onderdeel van het programma invulden. Met deze nieuwe lichting gastheren is het netwerk flink uitgebreid. Dit zijn de nieuwe gastheren: Mirjana en Peter van Tulden Tulden Farmhouse, Giethoorn Eefje Bols-Stroeve en Renate de Vries Sluuspoort, Museum Schoonewelle, Zwartsluis Jurjen en Jacoline Rienmeyer Het Doevehuis, Kalenberg Theo Vuist De Houtwal, Paasloo Bea Claessens Beheerkantoor Natuurmonumenten De Wieden, Wanneperveen Susan Oosterlaar Weerribbenfotograaf, Kalenberg Annebel Vierhout en Fred van der Ende B&B de Vrijstaten, Kalenberg Hajo van der Helm en Gerrit Veenema Restaurant & Rondvaartbedrijf de Rietstulp, Giethoorn Heltmuth van de Belt, Yvonne Huzen, Ali van de Belt Dijkstra Snackbar Van de Belt/Bar Café de Dumpelder, Camping de Wieden Alice Freriks en Linda Donker Buitencentrum De Weerribben, Ossenzijl Suzanne Beurmanjer (aspirant) en Katy Sonke T.I.P., Blokzijl Albert van Benthem Tenten- & Evenementen verhuur van Benthem, Vollenhove Ulrike Steppen Tekst & Translation ulisteppen.com, Giethoorn Geertje ter Schure en Jeannet Bakker Vakantieparken Weerribben Wieden, Paasloo Veerle Boomgaard Hoeve Montigny, Giethoorn Tonnie de Vries Camping de Molsbongerd, St. Jansklooster

36 Netwerkbijeenkomst en ondernemerssafari voor Gastheren (m/v) De afgelopen periode zijn er weer twee netwerkbijeenkomsten geweest. Op 8 december 2015 was de groep te gast bij de gastheer en -vrouw van Nijelinde, gelegen aan de Lindedijk 7, Nijetrijne. Daar nam Charles Ruffolo uit Kallenkote ( de aanwezigen mee in de wereld van het netwerken. Janet Visser, programmamanager van het Kernteam dat het veranderingsproces naar een Nationaal Park nieuwe stijl op dit moment vorm geeft, heeft de laatste stand van zaken toegelicht. Maandag 14 maart vond de tweede ondernemerssafari met de Gastheren en - vrouwen van het Nationaal Park plaats. Tijdens de eerste ondernemerssafari in 2015 werd een kijkje genomen in het noordelijke deel van ons Nationaal Park ( met een uitstapje naar de Rottige Meente), dit keer werd het zuidelijk deel van het Nationaal Park bezocht: De Wieden. Daarbij werden nieuwe recreatieve voorzieningen bekeken, bijzondere plekken bezocht (weidevogelgebied) en geluncht bij gastvrouw Leanne Spans van Weidevol Natuurboerderij. Daarna ging de bus richting St. Jansklooster waar de torenwachters van Natuurmonumenten met het gezelschap de watertoren te beklommen en werd genoten van prachtige vergezichten. Vervolgens was er een warm en smaakvol welkom door Gastheer Het Waterhoentje waar de tijdens de najaar bijeenkomst beloofde gerookte vis er goed in ging. Er werd als afsluiting een kijkje genomen in de vernieuwde veenschuur horend bij het bezoekerscentrum. En ondertussen netwerken, bijpraten en genieten van de zon en prachtige wolkenluchten. Nel van der Laan Medewerkster communicatie en educatie Nationaal Park Weerribben-Wieden

37 2. Terreinbeheerders 2.1. De Weerribben- Staatsbosbeheer Buitencentrum De Weerribben Wie doet wat? Eind 2015 zijn er enkele personele wisselingen geweest bij het Buitencentrum De Weerribben. Op dit moment zijn er vier mensen als vast personeel en een uitzendkracht in dienst bij het Buitencentrum. Daarnaast zijn er 30 vrijwilligers, die buitenklussen doen en de informatie balie bemannen. Vanwege de wisselingen van personeel en opnieuw verdeelde taken zijn de volgende mensen verantwoordelijk: - Ben Schrijver is aanspreekpunt voor de algemene coördinatie en beheerstaken van het Buitencentrum De Weerribben. - Bert Vaartjes is het aanspreekpunt voor de winkel, en voor de vrijwilligers, en het indelen van het vaste personeel en beheertaken - Alice Freriks is voor de PR van het centrum. - Martine van den Ende, expositie, educatie, gidsen en scholenprogramma. - Miep Weemstra is aanspreekpunt voor de Bed en breakfast, kampeerboerderij De Kragge en excursies van Staatsbosbeheer. - Theun Hoen is als vaste balie vrijwilliger iedere woensdag aanwezig en doet hiernaast veel andere klusjes op het centrum. Herinrichting centrum Afgelopen winter is de hele expositie vernieuwd en de winkel opnieuw ingericht, zo is de informatiebalie naar achteren verplaatst. Hiernaast is er weer een grote filmzaal terug gekomen in het centrum, met de nieuwe naam: De otterzaal. In deze otterzaal is naast een permanente vertoning van een film ook een steeds wisselende expositie. De zaal kan ook gehuurd worden door groepen. De expositie in het centrum is opnieuw uitgebreid dankzij de twee vrijwilligers Gea Bijker en Jaap Dolstra, die hier een grote bijdrage aan hebben geleverd

38 Kabouterpad Deze winter is er ook hard gewerkt aan een nieuw kabouterpad. De vrijwilligsters Ellen Roosendaal, Tinie ter Horst en Ciska Zuijderwijk hebben de aanpassingen van het nieuwe kabouterpad en de aanleg van verschillende kaboutermeubels begeleid. Zij hebben de organisatie Het Kiemhuis benaderd om mooie houten tafels, kabouters en paddenstoelen te maken, wat heel goed is gelukt. Het Kiemhuis is een zorgboerderij waar mensen terecht kunnen die verstandelijk beperkt zijn, een psychische stoornis hebben, of anderszins beperkt zijn in hun mogelijkheden. Ze bieden hen een dagbesteding en de mogelijkheid tot arbeidsparticipatie. Zij hebben geheel belangeloos de prachtige houten meubels en kabouters gemaakt voor dit nieuwe kabouterpad. Het pad begint bij de botenloods van het centrum en loopt verder door naar het eiland, waar zelfs een boomhut is gemaakt. Een groep kinderen van de basisschool St Bernardschool uit Oldemarkt heeft verkleed als kabouters het pad begin juni geopend. Opening kabouterpad Foto s: P. Friskorn Toekomst Nu het kabouterpad gerealiseerd is gaat de komende tijd de aandacht naar het onderhoud van Zompie s zoekpad. Dit is een natuur speurtocht voor gezinnen. Er moet door Staatsbosbeheer nog steeds worden besloten of er in de toekomst het Buitencentrum grondig wordt verbouwd of dat er een nieuw gebouw gebouwd zal worden. Bert Vaartjes en Martine v.d. Ende Buitencentrum De Weerribben Staatsbosbeheer

39 Weerribben weetjes Staatsbosbeheer is weer terug in Kalenberg Sinds begin mei zitten de mensen van het beheer weer op hun vertrouwde plekje in Kalenberg, en heeft het Buitencentrum weer meer ruimte. Of Staatsbosbeheer alle gebouwen blijft gebruiken is nog de vraag, maar het Beheereenheid kantoor blijft in ieder geval op de locatie in Kalenberg. Vogels Afgelopen winter was zacht en nat, daarom werden er ook bijna geen klapeksters gezien. In totaal vier waarnemingen, het hoogste aantal twee in februari. Ook blauwe kiekendieven werden veel minder waargenomen. Door het zachte weer waren er echter wel twee overwinterende bruine kiekendieven, een juveniel vrouwtje en een adult mannetje werden regelmatig in vooral Wetering Oost waargenomen. Dat was nog nooit eerder waargenomen, meestal verdwijnen ze in oktober om in maart weer terug te komen uit Afrika. Ook de aantallen winterwatervogels waren lager dan andere jaren vanwege de zachte winter, maar bijna iedere telling leverde wel een of meerdere ijsvogels op. Inmiddels zijn de broedvogels weer gearriveerd. Klapekster - Foto: R. Messemaker De Weteringen Met de aanleg van de twee nieuwe moerassen zijn er twee geweldige moerasvogelgebieden ontstaan. De ene zeldzaamheid na de ander wordt er gezien, maar ook gewone soorten broeden er in hoge aantallen. Zo broedden er 180 paar grauwe gans, meer dan 100 paar meerkoeten en zo n 600 paar kokmeeuwen. Van die kokmeeuwen profiteert weer de geoorde fuut, zo n 50 paar maakt gebruik van de bescherming van de kolonie. Een verrassende ontdekking was een broedende roodhalsfuut, hij was door de reguliere tellers niet opgemerkt, maar dankzij waarneming.nl is hij nu gelokaliseerd. De roerdompen rijzen de pan uit, in totaal zitten er zes territoria in de beide weteringen, het is s avonds een gehoemp van jewelste. Op de Stroïnkweg worden ze regelmatig gezien. Elders in de Weerribben zitten zeker nog 4 paar. Ook zijn er al weer bijzondere rallen gehoord: 1 porseleinhoen en twee tot drie klein waterhoentjes In zowel Wetering West als Oost zitten baardmannetjes, de meeste in West

40 Verder is de oeverzwaluwwand een doorslaand succes, nadat de Vogelwerkgroep van IVN/KNNV de gaten weer heeft gevuld (met dank aan de Fa. Muis voor het ponton) is het weer een drukte van belang voor de wand. Vorig jaar waren alle 156 nestgaten bezet. Onderhoud zwaluwenwand - Foto: IVN afd NW Overijssel De zwarte sterns zijn ook weer goed vertegenwoordigd, helaas zijn het vnl. trekkers in Oost en West, maar er worden regelmatig groepen van 40 tot zestig foerageerden zwarte sterns gezien. En natuurlijk zaten daar ook weer witwang- en witvleugelsterns tussen.ssend was de waarneming van twee dwergsterns (nieuwe soort voor de Weerribben) die een dagje tussen de sterns vlogen. Dat zijn meer broedvogels van de waddenkust of langs natuurlijke rivieren in oost Europa Omdat het water hoog staat in de rietvelden in de Weteringen zitten er relatief weinig rietvogels. Een paar blauwborsten, snorren en kleine karekieten. Als er wat meer afgestorven riet komt, dan nemen deze soorten wel toe. Een grote karekiet heeft er minder moeite mee, bij de observatiehut in Nederland was er al 1 gehoord, maar in de weteringen nog niet. Andere vogels De Weerribben heeft eindelijk een echte kolonie aalscholvers, de laatste kolonie gemeld uit de Weerribben dateert uit het begin van de 19e eeuw. Er broeden 16 paar aalscholvers in de Lokkenpolder. Heilige ibis Foto: Jetske Fotografie Andere leuke soorten waren natuurlijke de heiligeen zwarte ibissen, die ook regelmatig in de Auken opdoken. Ook komen er veel lepelaars en purperreigers voedsel zoeken vanuit de Auken, het is een komen en gaan van vogels Met de toename van de zeearend in Nederland en een broedpaar vlak in de buurt (Vogeleiland Zwarte Meer), verschijnt de vliegende deur ook wat vaker in de Weerribben om zich te goed te doen aan de vele jongen grauwe ganzen

41 En nu er weer veel libellen vliegen profiteren niet alleen de boomvalken van deze prooi, maar werd er ook een roodpootvalk waargenomen die deel nam aan het feestmaal. Deze valk broedt in Oost Europa, maar door de straffe noordoosten wind zijn ze bij de trek naar hun broedgebieden uit koers gedrukt. Op veel plaatsen met veel libellen worden ze gezien nu gezien, zoals het Fochtelooerveen, Wierdense Veld en Bargerveen Plantengroei Vorig jaar heeft Bureau Van der Goes en Groot de SNL florakartering gedaan op zo n 3000 ha van de Weerribben. Uit de vele waarnemingen van bijzondere planten en mossen blijkt maar weer hoe groot de natuurwaarde is. Zo zijn op veel plaatsen veenmosorchissen en kleine veenbes gevonden en bleek ronde zonnedauw op moeras- en kamvaren na een van de meeste algemene gekarteerde soorten te zijn. Parnassia is nog maar beperkt tot 1 groeiplaats, maar kleine valeriaan en groenknolorchis daarentegen lokaal best algemeen. Echte blauwgraslandsoorten doen het minder goed. Zo zijn er niet veel groeiplaatsen van Spaanse ruiter zo n 50 groeiplaatsen, welriekende nachtorchis en zo n 53 groeiplaatsen van blauwe knoop. Vaak gaat het dan ook maar om enkele planten. De vleeskleurige en gevlekte orchis werden niet aangetroffen, wel veel rietorchissen. Bij de waterplanten viel vooral de toename van krabbenscheer en de afname van waterscheerling op. Dit heeft waarschijnlijk te maken met de verbeterde waterkwaliteit. Het totaal beeld van de kartering is dat de wat zuurdere soorten het goed doen, terwijl de kritische trilveensoorten gelijk blijven of iets afnemen. Uitzondering hierop is de galigaan, die neemt sterk toe, vooral in de bevloeide en geplagde rietlanden, er komen zelfs klachten van riettelers. Galigaan - Foto: Saxifraga Rutger Barendse Libellen Het zwermt alweer van libellen in de Weerribben, het zijn voornamelijk smaragdlibellen, maar in het Woldlakebos zijn het ook veel gevlekte witsnuitlibellen, een N2000 soort. Ook de noordse winterjuffer en de donkere waterjuffer, twee paradepaardjes van de Weerribben, vliegen alweer. Van de laatste is een mannetje waargenomen op een locatie bijna 2 kilometer van de bekende vliegplaats. Het zou mooi zijn als er meerdere populaties van deze soort waren, dat maakt hem minder kwetsbaar. PASproject Weerribben PAS staat voor Programmatische Aanpak Stikstof en is een natuurherstelprogramma. Door extra maatregelen uitvoeren in natuurgebieden hoopt men de negatieve effecten van het te veel aan stikstof depositie te compenseren. Voor de meeste N2000 gebieden zijn er PAS maatregelen afgesproken, omdat ze verzuring gevoelige natuur hebben. Voor de Weerribben zijn er twee grote projecten om de kwetsbare natuur een extra steuntje in de rug te geven