JAARVERSLAG OXFAM-WERELDWINKELS vzw OXFAM FAIR TRADE cvba JAARVERSLAG - 1

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2012 OXFAM-WERELDWINKELS vzw OXFAM FAIR TRADE cvba JAARVERSLAG - 1

2 2 - JAARVERSLAG JAARVERSLAG - 3 Colofon Samenstelling: Petra Vandeputte Eindredactie: Marijke Moyson, Wies Willems Lay out: Grafiche dienst Oxfam-Wereldwinkels Verantwoordelijke uitgever: Joris Rossie Oxfam-Wereldwinkels/Oxfam Fair Trade werd in 2012 ondersteund door FOD Buitenlandse Zaken - DGD Provincie Oost-Vlaanderen Provincie Vlaams Brabant Vlaamse Gemeenschap - Agentschap Internationale Samenwerking European Union - DG Development & Cooperation (Europe Aid) Provincie West-Vlaanderen Agentschap Sociaal Cultureel Werk

3 4 WIE ZIJN WE? JAARVERSLAG JAARVERSLAG INLEIDING 5 Wie zijn we? Dit jaarverslag behandelt de activiteiten van Oxfam-Wereldwinkels vzw en Oxfam Fair Trade cvba. Oxfam Fair Trade cvba importeert en verdeelt producten van producenten uit het Zuiden volgens de principes van eerlijke handel. Oxfam-Wereldwinkels ondersteunt een netwerk van wereldwinkels en sensibiliseert de bevolking en beleidsmakers rond eerlijke handel. Eerlijke handel Oxfam beschouwt eerlijke handel als een hefboom voor structurele ontwikkeling in het Zuiden. We betalen onze producenten een eerlijke prijs, met daarbovenop een fairtradepremie die besteed wordt aan projecten waarvan de hele gemeenschap kan genieten. Oxfam garandeert de coöperaties een samenwerking op lange termijn en geeft advies en ondersteuning (technisch, financieel, organisatorisch, enz.). Want uiteindelijk willen we voor producenten een sterke marktpositie, sterke eigen benen. Bovendien maakt Oxfam consumenten, bedrijven en overheden warm voor fair trade via sensibilisering. Eerlijke kwaliteit De 235 Oxfam-Wereldwinkels bieden een wereld vol kwaliteitsproducten van eerlijke handel. Deze producten komen van vakmensen die hun werk grondig, in goede omstandigheden en met liefde doen. En dat proef je! Z Nieuwe spelregels Oxfam-Wereldwinkels wil alle handel eerlijk laten verlopen. Dat is het ultieme doel. Daarom moeten de spelregels van de internationale handel grondig herschreven worden. Want die zorgen ervoor dat honderden miljoenen mensen in mensonwaardige omstandigheden leven, vooral in het Zuiden. Oxfam ijvert voor een economisch rendabele handel die menswaardig en duurzaam is. Alle spelers in de handelsketen moeten onafhankelijk kunnen zijn van de andere. Inleiding De economische crisis konden we helaas ook in 2012 nog niet achter ons laten. De werkloosheidscijfers in Europa bleven zorgwekkend hoog, en in het Zuiden ging zowat elke mogelijke indicator van economische ontwikkeling erop achteruit. Het is een hele uitdaging om in een dergelijke context te werken aan een maatschappelijk bewustzijn rond structureel onrecht in de internationale handel en de gevolgen daarvan in het Zuiden. Maar net die context maakt de voldoening van ons werk zo groot. Zelfs in deze economische malaise wordt geïnvesteerd in economische ontwikkeling in de meest achtergestelde gebieden en in het aanwakkeren van een maatschappelijk bewustzijn rond de invloed van onze (beleids-)keuzes op die economische ontwikkeling. Je kunt je als gemeenschap nauwelijks iets nobeler inbeelden. Ook de investeringen in de begeleiding van vrijwillige maatschappelijke inzet mogen we niet vergeten was voor Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fair Trade dan ook een buitengewoon boeiend en intens werkjaar. We verbergen niet dat we trots zijn op onze meer dan achtduizend vrijwilligers en de duizenden betrokken scholieren en jongeren. Het onderhouden en verder uitbouwen van een degelijk en effectief structureel kader dat duizenden mensen bijstaat bij, of toeleidt naar, het vrijwillige engagement voor een hoger doel, vinden we uitermate behartigenswaardig. Om onze rol als vrijwilligersbeweging degelijk te blijven vervullen, sturen we onze structuren voortdurend bij. Noch de brede maatschappij, noch de aard van het maatschappelijk engagement, staan immers stil. Zo ontwikkelden we in 2012 een nieuw stijlconcept voor onze winkels, met als doelstelling een ruimer publiek te bereiken. De eerste resultaten in de testwinkel in Leuven zijn alvast bemoedigend. In 2012 startten we ook een fundamentele herbronning: onder de titel Objectief 2016 gingen de Raad van Bestuur en het nationaal secretariaat niet alleen een inhoudelijk, maar ook een breed structureel debat aan. Dit proces zal in de loop van 2013 haar beslag krijgen. We gingen samen op zoek naar de optimale organisatie: de structuren als de loep die alle stralen naar één objectief moet bundelen. Ook in het Zuiden staan we niet stil. Het parcours dat we de voorbije jaren reden, brengt grote uitdagingen aan het licht, maar de meest pertinente bevinding is zonder twijfel dat het belang van de publieke financiering van risico-investeringen nauwelijks kan overschat worden. Investeringen zoals bij onze Congolese partners in één van de meest ontvlambare regio s ter wereld zijn voor privé-investeerders te risicovol. Zelfs wanneer ze, zoals uit onze Kivukoffie blijkt, een aantoonbaar hoge return in zich dragen. Politieke instabiliteit, in al haar vormen, is allesbehalve uitnodigend voor langetermijninvesteringen. Nochtans bieden dergelijke investeringen niet alleen een waardevol economisch perspectief aan de betrokken producenten. Eens het economisch potentieel ontluikt, dragen ze ook bij tot de stabiliteit van de regio, en dus tot het verlagen van het investeringsrisico. Het hartverwarmend bewijs daarvan vinden we in Oost-Congo waar wij de koffiesector mee helpen ontluiken. Talloze jonge mannen ruilden de kalasjnikov in voor lidmaatschap van Sopacdi en Muungano, onze koffiepartners middenin het conflictgebied.

4 6 Waar - JAARVERSLAG werken we? JAARVERSLAG JAARVERSLAG Waar JAARVERSLAG werken we? Waar werken we? Latijns-Amerika AFRIKA AZIË Argentinië Bolivië Brazilië Chili Benin Burkina Faso Congo Egypte Filipijnen India ISRAËL Laos Costa Rica Cuba Dominicaanse Republiek Ecuador Honduras Ethiopië Ghana Kameroen Madagascar Mozambique Pakistan Palestina Sri Lanka Thailand Mexico Swaziland Tunesië Palestina Israël Pakistan Nicaragua Tanzania Mexico Cuba Honduras Dominicaanse Rep. Nicaragua Costa Rica Ecuador Burkina Faso Benin Ghana Egypte Tunesië Kameroen Ethiopië Uganda Congo Tanzania Palestina India Sri Lanka Thailand Laos Filipijnen Paraguay Peru Tunesië Uganda Zuid-Afrika Peru Brazilië Mozambique Madagascar Chili Swaziland Zuid-Afrika Argentinië

5 8 - JAARVERSLAG JAARVERSLAGBlik op het Zuiden 9 van een partnerband in In 2013 zal het concept geëvalueerd worden met het oog op een optimale inbedding in de bovenlokale structuren. 2. Blik op het Zuiden Handel als motor De Zuidwerking die intrinsiek is aan het model van Oxfam-Wereldwinkels, is diegene die de aankoopafdeling sinds jaar en dag biedt: een stabiele afzet aan faire voorwaarden en voorfinanciering, en commerciële ondersteuning aan de partners waar ze rechtstreeks mee werkt. Oxfam-Wereldwinkels is als het ware het maatschappelijke geweten voor de westerse handelsverhoudingen met het Zuiden. Als we dus vanuit onze maatschappelijke relevantie redeneren, is het niet in de eerste plaats de omzet van onze partners die onze keuzes stuurt: wij ijveren voor een structurele omwenteling, een verbetering van het lot van alle producenten en handelaars, en we doen dit door consumenten en kiezers bewust te maken van de schade die de internationale structuren en verhoudingen momenteel veroorzaken in het Zuiden. Kortom, de spelregels van de internationale handel zijn het Noorden op het lijf geschreven. Maar ze leiden ertoe dat honderden miljoenen mensen in mensonwaardige omstandigheden leven. Daarom geloven wij dat onze samenleving het aan zichzelf verplicht is om die spelregels te willen herzien. Structurele ondersteuning Oxfam-Wereldwinkels steunt meer dan 100 producentenorganisaties in het Zuiden door eerlijke handel met hen te drijven. Binnen die grote groep partners zijn er een beperkt aantal specifieke ontwikkelingspartners die extra ondersteuning krijgen. Deze bijkomende investeringen van Oxfam-Wereldwinkels bij die partners zijn erop gericht achtergestelde producenten bij te staan in hun ontwikkeling, en hen stapsgewijs toe te leiden naar de (internationale) markt. Het gaat hier om producenten met een reëel marktpotentieel: organisaties waarvan Oxfam-Wereldwinkels de inschatting maakt dat zij mits (onze) initiële of initiërende ondersteuning binnen een redelijke termijn op eigen benen kunnen staan in de competitieve omgeving van de internationale markt. Partnerband Een partnerband is een duurzame relatie tussen een producentengroep en een groepswerking van Oxfam-Wereldwinkels. De doelstelling van een partnerband is te komen tot een gelijkwaardige relatie in uitwisseling van informatie, maar ook gelijkwaardigheid in de verwachtingen. De vrijwilligers en de producenten van Oxfam- Wereldwinkels leren elkaar beter kennen en krijgen een gezicht. De partnerband draagt bij tot een betere kennis over elkaar en over de impact van eerlijke handel in Noord en Zuid. 9 groepen/ regiowerkingen startten met de uitwerking

6 10 Blik op het Zuiden JAARVERSLAG JAARVERSLAG Blik op het Zuiden 11 Voorfinanciering In 2012 kocht Oxfam voor ruim 6 miljoen euro handelsgoederen rechtstreeks aan in het Zuiden bij 44 verschillende partners. Bij zo n twee derde daarvan was er nood aan voorfinanciering. In totaal verschafte Oxfam ongeveer driekwart miljoen aan voorfinanciering. De gemiddelde periode tussen de financiering en de levering van de goederen is ruim 4 maand. Fairtradepremies Naast voorfinanciering is ook het betalen van een fairtradepremie een belangrijk onderdeel van ons eerlijk handelen. De producentenorganisaties beslissen democraties hoe deze premies besteed worden. Een greep uit de belangrijkste productgroepen: er ging ruim USD naar de koffiecoöperaties (Latijns-Amerika en Afrika), ongeveer USD naar de boerencoöperaties van onze sapconcentraten (Brazilië, Cuba, Ecuador, Thailand ) en USD naar de suikerrietcoöperaties (Costa Rica en Paraguay). Een premie van euro ging naar de wijncoöperaties (Chili, Argentinië en Zuid-Afrika). Koffie Van het totaal aan koffiepremies gaat een kwart naar investeringen in de productie (jonge planten, organische meststoffen). Daarnaast wordt de premie ook gebruikt voor studietoelagen voor kinderen van de leden en kapitalisering. Bij Sopacdi (Congo) werd een deel gebruikt als werkkapitaal, en werden er daarnaast ook droogtafels aangekocht. Suiker De suikerpremies bij Benjamin Aceval (Paraguay) worden gebruikt voor het aanplanten van nieuwe soorten suikerriet en maximalisatie van het rendement. Een deel van de premie wordt rechtstreeks uitbetaald aan de leden die er een beter inkomen door hebben. Ook worden seizoensarbeiders beter betaald als ze in loondienst riet kappen. Bij Manduvira (Paraguay) werd de laatste drie jaar beslist dat de premiegelden geïnvesteerd worden in de bouw van een eigen suikerfabriek voor de coöperatie. Bij Coopecañera (Costa Rica) wordt het premiegeld besteed aan de zorg voor het milieu: er is een systeem op poten gezet om schadelijke bestrijdingsmiddelen te bannen en om gebruikte recipiënten van toegelaten middelen te verzamelen op daarvoor voorziene plaatsen. Ecologie is een belangrijk aandachtspunt in Costa Rica. Sap De sappremies werden gebruikt voor schoolkleren, medische kosten, babymelk, een hospitaal, bedden en een crèche (Zuid-Afrika). In Brazilië ging de premie vooral naar biologische meststoffen en investeringen in een boekhoudprogramma. In Thailand ging de premie naar trainingen rond fairtradestandaarden voor nieuwe boeren, een milieuverbeterplan (m.n. verbetering van de bodem en watermanagement), training op het gebied van productiviteitsverhoging en Thai GAP (Good Agricultural Practices). In Ecuador werd het premiegeld besteed aan ondersteuning van 17 landelijke schooltjes met focus op de infrastructuur: in 3 scholen werden 3 auditoria gebouwd, daken van 2 andere scholen werden hersteld Wijn De wijnpremies worden onder andere gebruikt voor studiebeurzen, ziekteverzekering, kosten voor gezondheidszorg, (Sagrada Familia, Chili), een gemeenschapscentrum voor de werknemers van Groot Eiland Farm (Zuid-Afrika), uitbreiding van de landbouwschool voor rurale jongeren in Tilimuqui (La Riojana, Argentinië), mobiele ziekenzorg (Stellar Organics, Zuid-Afrika), zonneboilers, Music for Children (Koopmanskloof, Zuid-Afrika),

7 12 - JAARVERSLAG JAARVERSLAG Netwerk van winkels en vrijwilligers 13 Nieuw winkelconcept Vrijwilligersbeweging 3. Netwerk van winkels en vrijwilligers Oxfam-Wereldwinkels bestaat door en voor de vrijwilligers die dagelijks in de weer zijn om klanten, scholen, studenten, bedrijven en organisaties te overtuigen van de meerwaarde van eerlijke handel. Doorheen de jaren werd een groot netwerk uitgebouwd, en kregen we heel wat vrijwilligers op de been. Er wordt samengewerkt met verschillende gelijkgestemde organisaties Wereldwinkels Samenwerkingsverbanden ( , FairTradeGemeenten, andere ngo s) Geëngageerde vrijwilligers (69% vrouwen, 31% mannen) vaste losse totaal Testwinkel - Leuven Doelstelling Breed publiek bereiken Herkenbaarheid vergroten Winkelketenuitstraling verhogen Partners en partnerwerking zichtbaar maken Resultaat Betere beleving in de winkels Nauwer contact met de partnerverhalen Aantrekkelijk voor nieuwe bezoekers bezoekers tussen eind mei en december 2012 (+127% ten opzichte van dezelfde periode in 2011) Na de succesvolle testfase wordt in 2013 het vernieuwde winkelconcept ook in andere wereldwinkels geheel of gedeeltelijk geïnstalleerd. Week van de vrijwilliger 2012 Imagocampagne en ondersteuning aan de winkels om lokaal nieuwe vrijwilligers te werven. Vrijwilligers binnen Oxfam-Wereldwinkels helpen niet alleen bij de uitbouw van hun eigen groep en winkel, maar kunnen dankzij beleidsparticipatie mee het beleid van Oxfam- Resultaat Eind december waren er 421 nieuwe online aanvragen om vrijwilliger te worden

8 14 - JAARVERSLAG JAARVERSLAG Jong geweld 15 Oxfam-in-Actie Fairtrade@school en Smeer ze 4. Jong geweld Elk jaar engageren meer jongeren zich voor eerlijke handel. Zo wordt op termijn een wissel van de wacht voorbereid en leiden we jongeren naar een vrijwillige inzet en/of naar bewuste consumenten. Wereldwinkels op school (WOS) Prikkel Oxfam-in-Actie is een pool van jonge vrijwilligers die individueel en ad hoc worden opgeroepen om deel te nemen aan manifestaties, prikacties of festivalstands, en aan de hieraan gekoppelde voorbereidende vormingen. Oxfam-in-Actie wordt georganiseerd in samenwerking met Oxfam Magasins du monde en Oxfam Solidariteit. Oxfam-Wereldwinkels biedt twee actiemodellen voor scholen aan op de twee hoogtepunten van ons werkjaar: Smeer Ze tijdens de Week van de Fair Trade en Fairtrade@School, een dag voor de World Fair Trade Day. Op beide momenten worden zowel lagere- als secundaire scholen uitgedaagd om hun hart voor fair trade te laten zien. In 2012 bereikten we scholieren met onze actiemodellen In totaal werken meer dan 1000 scholen op één of andere manier samen met een Oxfam- Wereldwinkel. De meest intense samenwerking is het openhouden van een Wereldwinkel op School. Dit kan gaan van een dagelijkse of wekelijkse verkoopstand over het organiseren van acties voor het Zuiden tot een school die zich helemaal onderdompelt in eerlijke handel. Ook in 2012 organiseerden we een bezoek van een jongere uit het Zuiden aan een aantal scholen in Vlaanderen. In 2012 waren we toe aan de 19de editie van Prikkel met als thema Het Zuiden in je glas. 63 jongeren tussen 16 en 26 jaar namen deel aan een driedaags vormingsprogramma. Als afsluiter was er een stadsactiviteit waarbij sensibilisering voor derden centraal stond. wereldwinkelopschool

9 16 - JAARVERSLAG JAARVERSLAG Campagne voeren Campagne voeren Naast het verkopen van eerlijke producten en het ondersteunen van producenten in het Zuiden, maakt Oxfam ook lawaai rond eerlijke handel om consumenten en burgers te informeren en sensibiliseren. uitmaakt van het eerlijkehandelsnetwerk: producenten, leveranciers, wereldwinkels, Zij organiseren, overal ter wereld, campagne- en lobbyactiviteiten om het belang van eerlijke handel onder de aandacht te brengen en het netwerk verder uit te breiden. De beweging voor eerlijke handel heeft als ultieme doel dat alle internationale handelsrelaties eerlijk en duurzaam verlopen. De actie op 12 mei 2012 kaderde in de campagne GROEI. Voedsel. Leven. Aarde. en is een samenwerking tussen Oxfam- Wereldwinkels, Oxfam-Solidariteit en Oxfam- Magasins du Monde. Duradouro, wij toosten op de toekomst! Week van de Fair Trade 3-13 oktober oktober verrassingsactie 7-13 oktober Smeer Ze In 2012 zet Oxfam haar internationale GROWcampagne verder en zet de wereldwijde organisatie in op een gezamenlijke branding, en op een beleid en beheer van haar activiteiten dat meer gecoördineerd is dan voorheen. Voor het politieke werk biedt de Oxfam-koepel grote opportuniteiten: enerzijds kunnen we bogen op de brede expertise binnen de koepel (bv. klimaatfinanciering, Palestina); anderzijds trachten we ook onze expertise in de wereldwijde organisatie binnen te brengen, zodat onze impact verveelvoudigt. In 2012 is er binnen de Oxfam Fair Trade Group heel wat werk verzet door Oxfam-Wereldwinkels en ook de expertise rond cacao wordt naar het einde van 2012 systematisch binnen Oxfam verspreid, ter voorbereiding van een Oxfam-campagne rond cacao die in 2013 wordt gelanceerd. World Fair Trade Day 12 mei oktober Wereldwinkeldag Ruil je lege chocopot voor een volle mensen brachten een bezoek aan de Wereldwinkel lege chocopotten werden geruild 65% van deze klanten deed ook een aankoop op de Wereldwinkeldag. Via de foldertjes aan de chocopot én dankzij de mediaaandacht van zowat alle grote radiozenders, maakten de klanten kennis met kindslavernij in de cacaosector en de acties die Oxfam- Wereldwinkels daartegen onderneemt. Bovendien kwamen ze nadien ook terug: 20% van de bonnen in de chocopotfolder werd effectief binnen de maand ingeruild en de verkoop van choco steeg sinds de actie met 26%. World Fair Trade Day wordt georganiseerd door de World Fair Trade Organisation (WFTO) en gevierd door iedereen die deel

10 18 - JAARVERSLAG JAARVERSLAG De boodschap verspreiden De boodschap verspreiden Naast de dagelijkse inzet van onze ambassadeurs, communiceren Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fair Trade ook rechtstreeks met klanten en burgers. We doen dit vooral digitaal, maar brengen vier keer per jaar ook een magazine uit. Het klanten- en vrijwilligersmagazine worden samengevoegd in 2012 tot een gloednieuw fairtrademagazine met een oplage van exemplaren per jaar. Het magazine biedt de klanten en vrijwilligers een overzicht van nieuwe producten, producentennieuws en meer informatie over de visie van Oxfam- Wereldwinkels. bereikt gemiddeld mensen per dag bezoeken van unieke bezoekers bezoeken van unieke bezoekers mensen ontvangen de maandelijkse elektronische nieuwsbrief.

11 20 - JAARVERSLAG JAARVERSLAG Eerlijke handel buiten de winkel Eerlijke handel buiten de winkel Niet alleen in de wereldwinkels en via externe communicatie proberen we mensen te overtuigen van de meerwaarde van eerlijke handel. We ontwikkelen ook modellen om buiten de winkel aan de slag te gaan. Fairtrade@home Activiteiten Fairtrade@work Sinds 2010 werken we mee aan de Fairtrade@ work-campagne van Max Havelaar. Deze actie stimuleert de consumptie van fairtradeproducten op het werk. Voor hun deelname aan het actiemoment en een structurele keuze voor fair trade elke dag, worden de bedrijven door Max Havelaar beloond. Eerst met sterren, vervolgens met een Havelaar. Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fair Trade stimuleren bedrijven hier actief op in te zetten. FairTradeGemeenten (FTG) Sinds 2005 hebben we een nauw samenwerkingsverband met Vredeseilanden en Max Havelaar in het kader van de werking rond FairTradeGemeente. Sinds 2010 maakt ook deel uit van dit samenwerkingsverband. Voor de actie Elke kop telt werden trekkersgroepen van FairTradeGemeenten ingeschakeld om in de aanloop naar de World Fair Trade Day van 12 mei foto s te verzamelen van lokale politici die poseren met een tekstballon, met de boodschap dat ze kiezen voor fairtradekoffie. Deze foto s toonden dat er veel lokale steun is voor fair trade en voor het opnemen van fair trade in openbare aanbestedingen. Fairtrade@home is gebaseerd op de Tupperwareformule. Vrijwilligers geven in een thuissetting een woordje uitleg over de partner en zijn product. Hieraan wordt dan een proeverij verbonden. In 2012 werkten we o.a. samen met FEMMA, VIVA-SVV en OKRA en konden we een merkbare verhoging in het aantal aanvragen vaststellen. We bereikten meer dan 3000 geïnteresseerden. Vrijwilligers organiseren tijdens het jaar verschillende activiteiten om het verhaal van eerlijke handel te vertellen of producten van eerlijke handel op een andere manier aan te bieden. Denk aan film- en debatavonden, eerlijke ontbijten, Valentijnsmanden aan huis brengen, fairtradeterrasjes organiseren In 2012 is er van de 235 gemeenten die actief zijn rond FTG (titel hebben of kandidaat zijn) in 146 plaatsen een wereldwinkelwerking. Het aantal wereldwinkels dat betrokken is in de campagne van FTG blijft stijgen. 114 zijn lid van de trekkersgroep, 102 leveren producten en in 43 gemeenten is de wereldwinkel effectief de trekker.

12 22 - JAARVERSLAG JAARVERSLAG Financieel verslag Oxfam-Wereldwinkels Financieel verslag Oxfam- Wereldwinkels

13 24 Financieel verslag Oxfam-Wereldwinkels JAARVERSLAG JAARVERSLAG Financieel verslag Oxfam-Wereldwinkels 25

14 26 Financieel verslag Oxfam-Wereldwinkels JAARVERSLAG JAARVERSLAG Financieel verslag Oxfam-Wereldwinkels 27 Resultatenrekening Oxfam-Wereldwinkels sluit het boekjaar 2012 af met een over te dragen winst van euro (voor 1/3de toegevoegd aan het sociaal passief; en 2/3de aan de overige bestemde fondsen). Inkomsten Het totaal van de inkomsten bedroeg 2.869k euro (1k euro=1000 euro), 1% lager dan gebudgetteerd : deel van de aan ons toegewezen opbrengsten uit de campagne (bedrag 136k euro is gebaseerd op voorschotten op basis van hun begroting). De provinciale subsidies (Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant) belopen 54k euro. Vanwege Vlaams-Brabant 39k euro voor de Zuidwerking en 10k euro voor de Noordwerking School). De provincie Oost-Vlaanderen zorgde voor een subsidie van 5k euro. Binnen onze erkenning als socio-culturele vereniging bij het agentschap Sociaal-Cultureel Volwassenenwerk werd 128k euro toegekend. Als extra Zuidsubsidies voor projecten bij onze partners ontvingen we een subsidie van 51k euro van BTC en werd er 35k euro doorgestort vanuit het Oxfam-Partnerfonds. Onder overige subsidies wordt nog een bedrag van 9k euro vermeld, doorgestort vanuit Oxfam Fair Trade als eigen bijdrage voor het DGDproject Uirevi, chocolademelk was het tweede jaar van het driejaarprogramma Zoals voorzien in het programma bedroeg het doorgestorte bedrag 890k euro, of 64k euro minder dan in Fairtradefee Door de dalende globale omzet van Oxfam Fair Trade bleef de fairtradefee gevoelig onder budget: 827k euro t.o.v. 893k euro. Marketingfee Dit betreft marketingfees van de fairtradevoedingsleveranciers Oxfam Fair Trade, Fair Trade Original en Oxfam Magasins du monde voor een totaal van 152k euro, zo n 10k euro lager dan gebudgetteerd. Andere inkomsten Dit betreft in hoofdzaak inkomsten uit advertenties en servicemateriaal. Deze inkomsten liggen een stuk hoger dan budget maar lager dan in 2011, vooral gezien de gewijzigde aanpak van onze magazines. Uitgaven In 2012 werden 6,3% minder uitgaven gerealiseerd dan oorspronkelijk begroot. Personeelskosten De totale personeelskost daalde sterk, en komt (indexatie meegerekend) onder het niveau van Zowel bij Oxfam Fair Trade als Oxfam- Wereldwinkels werd in 2012 een zeer forse inspanning geleverd door het personeel op het nationaal secretariaat. Bij Oxfam-Wereldwinkels waren er geen harde ontslagen, maar werd er gestart met een looninlevering. Anderzijds werden, conform de richtlijnen binnen SCW, een aantal medewerkers herschaald. Zowel in de bewegings-, de politieke als de Zuiddienst daalde het totale aantal VTE s wegens niet- of laattijdige vervanging van collega s die ons definitief verlieten of tijdelijk niet actief waren. Werkingskosten De werkingskosten bedroegen 1.354k euro, en bleven hierbij globaal 5,5 % onder budget en 7,5% onder het niveau van Elk dienst droeg hier zijn steentje toe bij. Resultaatsbestemming De Raad van Bestuur stelde aan de Algemene Vergadering voor om de over te dragen winst als volgt te bestemmen: 23k euro toe te wijzen aan het Sociaal Passief (en zo dit fonds de komende jaren opnieuw op de voorziene 50% brengen) en 46k euro toe te wijzen aan de bestemde fondsen. BALANS op 31/12/2012 Activa Qua vaste activa is er een vermindering van 19k euro, voor het grootste deel toe te schrijven aan de waardevermindering van het gebouw. Het rollend materieel en meubilair zijn toegenomen met 5,5k euro. Voor wat de vlottende activa betreft, is er vooral een toename van de handelsvorderingen en een soortgelijke vermindering van de liquide middelen. De voorraadwaarde werd meer dan gehalveerd, enerzijds door het elimineren van oude stock, anderzijds door een herwaardering van de resterende stock. Passiva Mits toewijzing van het resultaat van het boekjaar aan de bestemde fondsen, vertoont Oxfam-Wereldwinkels op 31/12/2012 een eigen vermogen van euro. De voorzieningen dalen met 24k euro. Volgende voorzieningen blijven bestaan: 31k euro voor grote herstellingen en onderhoud, 50k euro voor onvoorziene kosten, 24k euro voor de afhandeling van de procedure rond de afbraak van de windmolen. De schulden zakken 7,3% tot 2.299k euro. De schulden op lange termijn stijgen door een toename aan Respect+-leningen van winkels en sympathisanten. De handelsschulden nemen toe met meer dan 100k euro, hoofdzakelijk toe te wijzen aan intercompanyleveranciers. De wijzigingen in overlopende rekeningen, die meer dan halveren van 526k euro in 2011 tot 243k euro in 2012, verklaren de globale daling van de schuld. Aftrek voor risicokapitaal De op het einde van 2011 overdraagbare aftrek voor risicokapitaal (de zogenaamde notionele intrestaftrek) ten belope van zo n 180k euro, werd in 2012 niet aangewend, doordat Oxfam Fair Trade met verlies afsloot.

15 28 - JAARVERSLAG JAARVERSLAG Financieel verslag Oxfam Fair Trade Financieel verslag Oxfam Fair Trade

16 30 Financieel verslag Oxfam Fair Trade JAARVERSLAG JAARVERSLAG Financieel verslag Oxfam Fair Trade 31

17 32 Financieel verslag Oxfam Fair Trade JAARVERSLAG JAARVERSLAG Financieel verslag Oxfam Fair Trade 33 RESULTATENREKENING 2012 Globale analyse en trend Voor Oxfam Fair Trade was 2012 een moeilijk jaar. De omzet in voedingsproducten en verkoop van grondstoffen aan derden bedroeg euro, 4% minder dan de omzet van het vorig boekjaar. De verkoop in het eigen netwerk (42% van de totale omzet) steeg echter wel met 4%. Het negatieve resultaat is het directe gevolg van de verminderde verkoop en de gevoelige procentuele daling van 2,15% van de bruto toegevoegde waarde. De combinatie van beide negatieve effecten heeft geleid tot een vermindering van ruim 600k euro (1k euro = 1000 euro) in toegevoegde waarde (meer dan 10% daling). Het uiteindelijke nettoverlies werd echter dankzij proactieve maatregelen en goede kostenbeheersing beperkt tot euro. Toen de dalende verkoop zich in het begin van het jaar al aankondigde, werd er geanticipeerd op deze negatieve trend met een forse herstructurering (de personeelskost werd verminderd met ruim 10%). Op het vlak van de direct operationele medewerkers is hiermee wel een bodemniveau bereikt binnen de huidige werking. De werkingskosten werden andermaal sterk gedrukt. De totaliteit van de tegemoetkomingen aan Oxfam-Wereldwinkels bedragen euro, een terugval met 70k euro, direct gevolg van de globaal teruglopende verkoop. Toch werd er ook voor het eerst in jaren geïnvesteerd in de toekomst (consultancy toekomstige positionering, pilootproject nieuw winkelconcept, bestelweb). De laatste jaren bleven de afschrijvingen immers beperkt tot onderhoudsinvesteringen om onze operationele werking op niveau te houden (ICT, infrastructuur, rollend materieel). Hiertoe werd een eerste schijf van 125k euro geactiveerd ter passiefzijde van de balans uit een 500k euro historisch opgebouwde reserve. Het saldo zal in gelijke schijven over de komende drie jaar in uitzonderlijke opbrengst worden genomen. De financiële impact van de dollar had geen invloed op het budget. De wisselkoersverschillen gaven een positief eindsaldo. De voorraadwaarde zakt gevoelig, met een gunstig effect op de balans. Een dalende verkoop Ten opzichte van 2011 komt het omzetverlies vooral van mindere verkopen bij Oxfam Magasins du monde, EFTA (buitenlandse fairtradeorganisaties) en verkoop van grondstoffen. Oxfam Fair Trade deelt haar verkoop op in verschillende kanalen. De verkoop evolueerde verschillend per kanaal. Hieronder geven we kort de belangrijkste elementen weer die een rol speelden in de omzetcijfers. Oxfam Wereldwinkels: omzetgroei van 4%. Gezien de economische context is dit een opmerkelijk resultaat te noemen. Anderzijds heeft dit ook te maken met de opnieuw sterkere focus op het wereldwinkelnetwerk die we sinds midden 2011 leggen. Dit werd onder meer concreet ingevuld door een aantal nieuwe functies op het nationaal secretariaat, met name drie category managers en één formule manager. Deze werken specifiek aan de ondersteuning van de wereldwinkels op commercieel en visueel/communicatief vlak. In de toekomst willen we investeren in een nieuwe positionering, een pilootproject voor het nieuwe winkelconcept en een online bestelapplicatie voor de wereldwinkels. Vanaf mei 2012 breidden we het voedingsgamma uit met voedingsproducten van andere fairtradeorganisaties (nieuw: Ethiquable en Fair Trade Original, uitbreiding bestaand gamma: Maya).

18 34 Financieel verslag Oxfam Fair Trade JAARVERSLAG JAARVERSLAG Financieel verslag Oxfam Fair Trade 35 Oxfam Magasins du monde Een aanzienlijke terugval van de verkoop aan Oxfam Magasins du monde, grotendeels te wijten aan hun introductie van vervangende fairtradevoedingsproducten van Ethiquable. Retail (supermarkten) Carrefour bouwde het Oxfam Fair Tradeassortiment verder af. In oktober verlieten de laatste producten het gamma. Bij Delhaize werden enkele nieuwe producten geïntroduceerd, zij het met bescheiden succes. Verwerkers (trading in grondstoffen) Zoals we hadden verwacht, daalde de verkoop van ruwe koffie en zakte de verkoop van suiker fors in elkaar door het afhaken van prijsgevoelige klanten. EFTA (European Fair Trade Association) De crisis in Zuid-Europa had een grote invloed op enkele van onze grote klanten in dit segment die zwaar achteruit gingen. Export (andere dan EFTA) Binnen de exportsector worden sinds vorig boekjaar minder middelen ingezet en wordt gefocust op de grotere klanten. De terugval in omzet bleek kleiner dan verwacht. Grootverbruik Vertraging in de groei van de B2B-activiteiten in Vlaanderen en de verdere terugval in Wallonië. Een lagere toegevoegde waarde Tijdens het boekjaar 2012 kenden we een vermindering van de bruto toegevoegde waarde tot 26,46%. Een aantal elementen hadden een positief effect, maar de negatieve effecten wogen zwaarder door. Negatief effect De aanpassing van de verkoopprijzen aan de evoluties van de grondstofprijzen. Tijdens het boekjaar 2012 zijn een aantal grondstofprijzen gezakt t.o.v. het vorig boekjaar. We hebben dit in rekening gebracht in de bepaling van de consumentenprijzen ondanks het feit dat er nog een voorraad aan duurdere aankoopprijs was. In procent uitgedrukt, verloren we daarom nettomarge. De verkoop van producten van externe foodleveranciers: De toevoeging van producten van externe leveranciers (met lagere marge) zorgde voor een totale omzetverhoging binnen Oxfam-Wereldwinkels. De verkoop van Oxfam Fair Trade-producten (met hogere marge) in eigen netwerk daalde licht. Het gecumuleerde effect zorgde voor een daling in de algemene marge. Positief effect De verschuiving in de verhouding tussen de branches. De verminderde productverliezen. Een forse vermindering van de personeelskosten De totale personeelskost daalde sterk, en komt, zelfs zonder de indexatie mee te rekenen onder het niveau van het boekjaar 07/ /2010. Zowel bij Oxfam Fair Trade als Oxfam- Wereldwinkels werd in 2012 een zeer forse inspanning geleverd door het personeel op het nationaal secretariaat. Vooral de verandering in omkadering heeft een belangrijke impact gehad. Het totaal aantal VTE s daalde wegens niet of laattijdige vervanging van collega s die ons definitief verlieten of tijdelijk niet actief waren, en door een aantal te betreuren naakte ontslagen. Beperking van de werkingskosten Voor bijna alle diensten waren de werkingskosten aanzienlijk lager dan vorige jaren. De hogere kosten bij de logistieke afdeling hebben te maken met verhoogde interimkrachten (in verhouding kleine meerkost voor de zeer forse besparing op de personeelskost binnen die dienst). Financieel beleid Het balanstotaal daalt met goed 8% tot ,31 euro ten opzichte van ,62 euro vorig boekjaar en dit vooral ten gevolge van de verminderde voorraadwaarde. BALANS OXFAM FAIR TRADE op 31/12/2012 Balans: activa Investeringen In 2012 werd voor een totaal bedrag van ,29 euro geïnvesteerd in immateriële en materiële vaste activa over 12 maanden. Naast de reguliere investeringen om onze infrastructuren up-to-date te houden (harden software, rollend materieel en meubilair, ) werd ook gestart met investeringen voor de toekomst. Het betreft hier vooral het pilootproject rond een nieuw winkelconcept en een online bestelapplicatie. Er waren geen belangrijke desinvesteringen. Voorraden Er was een substantiële daling van de voorraadwaarde tot 5.949k euro (per 31/12/2011 was dit nog 6.987k euro). (rubriek 30 van balans). Deze daling van de voorraad is voornamelijk het gevolg van een dalende trend van de grondstofprijzen. Zowel de gronden hulpstoffen onderweg, de goederen in bewerking als de handelsgoederen namen af in waarde. De vooruitbetalingen aan onze Zuidpartners stegen licht tot 510k euro. Het blijft een uitdaging om de voorraden laag te houden zonder de omzet/verkoop in het gedrang te brengen en dit zonder schade toe te brengen aan de lange-termijnrelaties met zowel klanten als leveranciers. Vorderingen De handelsvorderingen (rubriek 40 van balans) dalen met 13% ten gevolge van een voortgezette zakelijk pragmatische aanpak bij de strikte opvolging van klantenvorderingen en een lager verkoopvolume in december. De voorraaddaling zorgde ervoor dat er meer cash vrijkwam. De liquide middelen per 31/12/2012 bedroegen 927k euro. Balans: passiva Eigen vermogen Langs de passiva zijde blijft het eigen vermogen op een goed niveau van euro, ondanks de daling met 53k euro. Enerzijds was er een kleine toename van geplaatst kapitaal met 21k euro. Anderzijds sluit het boekjaar af met een netto verlies van ,13 euro, zonder dividenduitkering. Er werd een voorziening van 80k euro aangelegd voor de verhuis uit het magazijn van Destelbergen. Schulden Van de schulden op meer dan één jaar (klasse 17) blijft de achtergestelde lening van het Kringloopfonds, ten bedrage van 1 miljoen euro, de belangrijkste. Het kapitaal van deze achtergestelde lening dient te worden

19 36 Financieel verslag Oxfam Fair Trade JAARVERSLAG JAARVERSLAG - 37 terugbetaald vanaf 2016 in vijf jaarlijkse schijven van 200k euro. De schulden op ten hoogste één jaar zijn gedaald met 10%. De financiële schulden (rubriek 43) van straight loans zijn 150k euro lager dan op 31/12/2011. Ook de handelsschulden en de schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten zijn een stuk lager dan op het jaareinde van De overige schulden daalden door het in uitzonderlijke opbrengst nemen van een eerste schijf van 125k euro van het historisch opgebouwde overschot aan geschenkencheques. Dit overschot wordt verder over drie jaar weggewerkt. Tezelfdertijd zal vanaf 2013 gestart worden met gedateerde geschenkencheques. 10. Aandacht voor personeel 2012 was voor Oxfam-Wereldwinkels en Oxfam Fair Trade een jaar van verandering, niet in het minst voor de medewerkers. De medewerkers stemden in om over te stappen naar een nieuwe baremastructuur. Daarnaast was dit ook een jaar van integratie, de diensten en functies van medewerkers werden aangepast om een optimale samenwerking mogelijk te maken, en ons klaar te maken voor de uitwerking van onze visie. In de praktijk wil dit o.a. zeggen dat medewerkers meer worden ingezet in de ondersteuning van ons uniek winkelconcept, van onze vrijwilligers en van jongeren en scholen. De medewerkers die de transitie hebben doorgemaakt naar een nieuwe functie zijn daarin begeleid gedurende een half jaar, met noodzakelijke training en aanpassingen van functieniveau. Daarnaast was 2012 een jaar van sociale verkiezingen die vlot zijn verlopen, werden er groepsopleidingen georganiseerd rond algemene competenties, werd ondanks het moeilijke jaar gekozen om opnieuw de tevredenheidsmeting uit te voeren, en werd het nieuwgevormde managementteam ondersteund met coachingsgesprekken en inzichten in leidinggeven. Oxfam-Wereldwinkels Gemiddelde personeelsbezetting (uitgedrukt in volle tijdsequivalenten). Voltijds Mannen: 9,6 Vrouwen: 8,9 Deeltijds Mannen: 6 Vrouwen: 6,7 - Mannen totaal: 15,6 - Vrouwen totaal: 15,6 Ongeveer 38% van de mannen werkt deeltijds, tegenover 42% van de vrouwen.

20 38 Aandacht voor personeel JAARVERSLAG JAARVERSLAG Aandacht voor personeel 39 Woon-werkverkeer Medewerkers hebben recht op de wettelijk vastgestelde tussenkomst door de werkgever in hun verplaatsingskosten van en naar het werk. Voor medewerkers die gebruik maken van de trein is er een derdebetalerscontract afgesloten met de NMBS, andere abonnementen voor het openbaar vervoer worden volledig terugbetaald. Daarnaast krijgen medewerkers een fietsvergoeding en stelt Oxfam-Wereldwinkels enkele bedrijfsfietsen ter beschikking voor verplaatsingen rond Gent. Fiets - 16 Eigen wagen - 6 Openbaar vervoer - 3 Firmawagen - 4 Te voet - 0 Loonspanning Bij Oxfam-Wereldwinkels is er met het laagste ( 2.362,40) en hoogste inkomen ( 5.182,32) en loonspanning van 2,2 wat een verlaging is t.o.v. vorig jaar (2,5). Ziekteverzuim In 2012 was er gemiddeld ziekteverzuim van 2,09%, iets hoger dan het ziekteverzuim van 2011 (1,97%) maar sterk onder het KMOgemiddelde van 4,02%. Arbeidsongeval Er deden zich geen arbeidsongevallen voor binnen Oxfam-Wereldwinkels in 2012 In- en uitstroom tijdens de periode 1/01/2012 tot en met 31/12/2012 In 2012 werden 6 voltijdse en 1 deeltijdse medewerkers ingeschreven. In 2012 stopten 7 voltijdse en 2 deeltijdsen met de uitoefening van hun functie. VTE op 31/1/2012: 30,20 VTE op 31/12/2012: 29,10 Aantal werknemers op 31/1/2012: 33 Aantal werknemers op 31/12/2012: 31 De instroom- en uitstroom omvatten zowel contracten van onbepaalde duur, contracten van bepaalde duur, loopbaanonderbrekers als jobstudenten onder Oxfam-Wereldwinkelscontract (geen interims). Ook medewerkers die veranderen van functie krijgen een nieuw contract en worden meegerekend in de instroom- en uitstroomcijfers. Oxfam Fair Trade Gemiddelde personeelsbezetting (uitgedrukt in volle tijdsequivalenten). Voltijds Mannen: 30,3 Vrouwen: 11,1 Deeltijds Mannen: 5 Vrouwen: 6,5 Mannen totaal: 35,3 Vrouwen totaal: 17,6 Er werken beduidend meer mannen dan vrouwen bij Oxfam Fair Trade, wat zijn gevolg heeft op het totaal van de organisatie. Bij de overige diensten is de verhouding man-vrouw zo goed als gelijk. Ongeveer 16% van de mannen werkt deeltijds, tegenover 40% van de vrouwen. Dit is gelijkaardig aan het vorige boekjaar. Woon-werkverkeer Medewerkers hebben recht op de wettelijk vastgestelde tussenkomst door de werkgever in hun verplaatsingskosten van en naar het werk. Voor medewerkers die gebruik maken van de trein is er een derdebetalerscontract afgesloten met de NMBS, andere abonnementen voor het openbaar vervoer worden volledig terugbetaald. Daarnaast krijgen medewerkers een fietsvergoeding en stelt Oxfam Fair Trade enkele bedrijfsfietsen ter beschikking voor verplaatsingen rond Gent. Fiets - 28 Eigen wagen - 14 Openbaar vervoer - 7 Firmawagen - 3 Te voet - 0 Loonspanning Bij Oxfam Fair Trade is er met het laagste ( 1.705,87) en hoogste inkomen ( 4.193,57) een loonspanning van 2,5 wat iets hoger is dan het vorige boekjaar. De instroom van nieuwe junior medewerkers ligt hier aan de oorzaak. Ziekteverzuim In 2012 was er gemiddeld ziekteverzuim van 3,09%, lager dan het ziekteverzuim van 2011 (3,68%) en sterk onder het KMO gemiddelde van 4,02%. Arbeidsongeval Er waren 2 arbeidsongevallen, beide op de logistieke afdeling zonder blijvende letsels. In- en uitstroom tijdens de periode 1/01/2012 tot en met 31/12/2012 In 2012 werden 6 voltijdse en 6 deeltijdse medewerkers ingeschreven. In 2012 stopten 9 voltijdse en 5 deeltijdse n met de uitoefening van hun functie. VTE op 31/1/2012: 51,35 VTE op 31/12/2012: 48,90 Aantal werknemers op 31/1/2012: 54` Aantal werknemers op 31/12/2012: 52 De instroom- en uitstroomaantallen omvatten zowel contracten van onbepaalde duur, contracten van bepaalde duur, loopbaanonderbrekers als jobstudenten onder Oxfam Fair Trade-contract (geen interims). Ook medewerkers die veranderen van functie krijgen een nieuw contract en worden meegerekend in de instroom- en uitstroomcijfers.