WEGENWERKEN IN UW BUURT

Transcriptie

1 Hoe kan het beter? Timmeren aan de weg Als ondernemer geconfronteerd worden met wegenwerken werken in de buurt, is vaak een uitdaging. Uw zaak is moelijker bereikbaar, u zit in het stof of de modder, klanten blijven weg inkomensverlies. Een straat opbreken zonder hinder is onmogelijk, maar kan het misschien toch wat minder? We voelden hierover enkele belangrijke stakeholders aan de tand. Aanleiding was een brief van Dessels UNIZO-voorzitter Peter Van Hoof aan UNIZOtopman Karel Van Eetvelt. Daarin uitte hij nogal wat bedenkingen over het verloop van de wegwerkzaamheden in zijn gemeente. Dat moet voortaan beter kunnen. TEKST Filip Horemans FOTO S Ivan Put Peter Van Hoof, garagehouder en UNIZO-voorzitter in Dessel Alles staat of valt met heldere communicatie Karel zal misschien wat geschrokken zijn van mijn kritische brief, want ik ben van nature een positief ingestelde mens. Ik tracht altijd vooral het positieve te zien. Klagen is nooit mijn eerste optie, steekt Peter Van Hoof, garagehouder en UNIZO-voorzitter in Dessel, van wal. En áls ik toch klaag, zoals nu, dan is dat met een doel: om uit de problemen te leren, zodat het in de toekomst beter kan. Ik vind het dan ook fijn dat ik hier vandaag mijn verhaal eens kan doen. Toen er in Dessel sprake was van werken aan de provinciebaan, had ik daar geen problemen mee. De verkeerssituatie zou met de heraanleg veiliger worden gemaakt. En ze gingen ook een nieuwe riolering steken. Wie kan daar tegen zijn? Het her aan te leggen stuk weg was ook maar driehonderd meter lang, dus zo lang konden die werken nu ook weer niet duren. Werken zonder hinder, dat kan niet, maar in het begin dachten we hier als ondernemersvereniging dat het allemaal wel zou meevallen. Dat bleek helaas een misrekening. De werken zouden uiteindelijk een jáár duren. Een jaar is verschrikkelijk lang voor ondernemers die daar voor hun deur mee geconfronteerd worden. Maar het zou al geholpen hebben moest ons dat van mij aanvang helder zijn meegedeeld. Dan weet iedereen waar hij aan toe is, en kan er in onderling overleg met alle betrokkenen gepraat worden over een zo vlot mogelijke bereikbaarheid van de bedrijven en woningen in de betrokken straat. Jammer genoeg kwam die communicatie pas laat op gang. Dat maakte ons er als ondernemers niet geruster op. En omdat ik nooit bij de pakken blijf zitten, klopte ik bij UNIZO aan voor een bereikbaarheidsadviseur. Zo is Jochen Goekint een paar keer bij ons over de vloer geweest. Samen met hem hebben we de situatie in Dessel bekeken en besproken welke vragen en verlangens we op tafel konden leggen om onze bedrijven tijdens de werken zo bereikbaar mogelijk te houden, en om de hinder voor onze klanten, voor onze leveranciers en voor onszelf te beperken. Een belangrijke oefening, die ons ondanks de onduidelijke start van de werken toch nog heeft geholpen. Dus mijn advies naar alle lokale ondernemersverenigingen: van zodra je verneemt dat er 34

2 FINANCIËLE OPLOSSINGEN voor de zelfstandige ondernemer met een goed businessplan KMO- COFINANCIERING WINWINLENING STARTLENING+ WAARBORGEN

3 En dan te bedenken dat een beetje meer heldere communicatie plus een paar relatief goedkope toegevingen links en rechts om de bereikbaarheid te verbeteren, een groot verschil hadden kunnen maken. Alleen al psychologisch. wegenwerken op til zijn, schakel een UNIZO-bereikbaarheidsadviseur in. Niet veel later vernamen we via de gemeente dat ook het Agentschap Wegen en Verkeer een eigen bereikbaarheidsadviseur ging inschakelen. Dat klonk voor ons als goed nieuws. We zagen het op zijn minst als een teken van goede wil en als een opening om de aanpak en fasering van de werken nog links en rechts bij te sturen, in functie van een betere bereikbaarheid voor onze zaken. Maar dat viel tegen. Uiteindelijk kon die bereikbaarheidsadviseur van AWV ons niet veel meer vertellen dan dat de plannen zo goed als helemaal vast lagen, waarbij er nog weinig ruimte was voor aanpassingen. In een eerste emotionele bui denk je dan Ze hebben dat opzettelijk gedaan, maar op de eerste infovergadering merkte ik al gauw dat geen van de betrokken partijen voldoende grondig haar huiswerk had gemaakt. Er was duidelijk te weinig voorafgaand overleg geweest, waardoor het Agentschap, de aannemer en nutsmaatschappij elkaar tijdens de vergadering tegenspraken. Als lokale ondernemersvereniging van Dessel, beseften we ook meteen dat de impact van de wegenwerken niet beperkt zou blijven tot onze eigen straat en gemeente. Ook onze collega s-ondernemers in het aanpalende Retie zouden zeker delen in de hinder. Dus hebben wij hen ingelicht, wat ze heel erg hebben gewaardeerd. Onzekerheid knaagt aan een mens, en des te meer wanneer die onzekerheid ook knaagt aan je inkomen. Ik begrijp en vergeef dan ook de enkele ondernemers die tijdens de werken hun ongenoegen via de pers hebben geventileerd. Zelf hebben we ons daar met UNIZO Dessel nooit toe laten verleiden, omdat je de negatieve perceptie, ook en vooral bij je eigen klanten, daar alleen maar mee versterkt. Terwijl we die net maximaal wilden motiveren en stimuleren om tot bij ons te komen. Ik weet zeker dat die positieve houding heeft geloond. We hebben de werken al bij al redelijk overleefd, al heeft het soms wel bloed, zweet en tranen gekost. En dan te bedenken dat een beetje meer heldere communicatie plus een paar relatief goedkope toegevingen links en rechts om de bereikbaarheid te verbeteren, een groot verschil hadden kunnen maken. Alleen al psychologisch, in de beleving van de werken. Ik denk nu spontaan even terug aan het einde van het bouwverlof. Dat de werken tijdens dat collectief verlof stil lagen, kon iedereen bij ons nog begrijpen. Maar ook de daaropvolgende twee weken zagen we weinig of geen beweging op de werf. Met als gevolg dat heel wat ondernemers mij begonnen te bellen van: Zeg Peter, hoe zit dat daar? Er beweegt hier niks meer. Mensen begrijpen dat niet, toch zeker niet als daarover totaal niet wordt gecommuniceerd. Het zou kunnen dat de ondergrond tijdelijk te drassig is, waardoor er niet meteen kan worden doorgewerkt. Of dat er op ikweet-niet-wat moet worden gewacht. Maar zég dat dan tenminste. Communicatie maakt bij wegenwerken een wereld van verschil., Ik weet zeker dat het AWV, Aquafin, de aannemer, de gemeente óók niet gelukkig zullen zijn met de manier waarop de werken in Dessel zijn verlopen. Al was het maar omdat ze daarbij meermaals ons gezaag moesten aanhoren. Maar als ze goed naar ons geluisterd hebben en daaruit de juiste lessen hebben getrokken, denk ik dat ze de volgende werven, waar dan ook een pak beter zullen aanpakken. Als ze in het vervolg alvast veel vroeger met de lokale ondernemers en bewoners gaan praten, hebben we ons doel bereikt. 36

4 Tom Deckmyn, UNIZO-adviseur lokale ondernemersverenigingen Wegenwerken zijn toch geen staatsgeheim? In het verhaal van ondernemer Peter Van Hoof over de wegwerkzaamheden in Dessel hoor ik heel veel zaken die ik ook op veel andere plaatsen tegenkom, haakt Tom Deckmyn, UNIZO-adviseur lokale ondernemersverenigingen, in. In essentie komt het overal op hetzelfde neer: te weinig of onduidelijke communicatie. Blijkbaar hebben de betrokken instanties vooraf zoveel schrik van de reacties dat ze weinig of niets durven loslaten over hun plannen. Terwijl ze uiteindelijk tóch boven water moeten komen. Het is dat uitstelgedrag dat iedereen uiteindelijk vaak zuur opbreekt en voor onnodige wrevel zorgt. Als er lang genoeg op voorhand wordt gepraat, wanneer er nog geen tijdsdruk is, kan er via constructief overleg veel vooraf worden opgelost. Hoe vaak krijg ik nu geen telefoontjes van ongeruste ondernemers in gemeente x of y? Dat begint meestal met een gerucht dat ze ergens hebben opgevangen: Zeg, ze gaan naar het schijnt voor mijn deur werken. Dat kán toch zomaar niet. En dan begin ik rond te bellen. Naar de schepen van Economie, naar de bevoegde lokale ambtenaar En dan gaat dat van: Ik verbind u door Daar wordt altijd super geheimzinnig over gedaan. Alsof dat een groot staatsgeheim is. In het beste geval krijg ik vage antwoorden als Het zou kunnen dat er werken komen, maar of Dat moet nog gestemd worden. Of, als het om een gewestweg gaat, maken ze zich ervan af met antwoorden als: Dat moet je aan het Agentschap Wegen en Verkeer vragen, want wij hebben daar niets aan te zeggen. In plaats van op dat moment toch al een indicatie te geven van wat er wellicht te gebeuren staat. Van waar toch die angst? Elke weldenkende ondernemer begrijpt echt wel dat wegenwerken soms broodnodig en onvermijdelijk zijn. Maar zoals ik zonet al aangaf: ik kan die ondernemers in acht op tien gevallen niet geruststellen. Tot er dan plots een infovergadering wordt belegd, waarop de werken formeel worden aangekon- Als er lang genoeg op voorhand wordt gepraat, wanneer er nog geen tijdsdruk is, kan er via constructief overleg veel vooraf worden opgelost. digd, met de plannen ernaast. Helemaal uitgewerkt, zonder dat die vooraf eens met ons zijn afgetoetst. En dan gaat het van: Waarom doen jullie dat zus en dat zo? Waarom kan dat niet anders? We willen dat dat wordt aangepast. Dit is helemaal niet goed voor onze bedrijven. Dat kan gaan over timing, dat kan gaan over structurele zaken, over va alles. Jammer. Vooral omdat veel van die frustraties en wederzijdse verwijten hadden kunnen worden vermeden. Gewoon door op tijd met elkaar te praten. Jochen Goekint, UNIZO-bereikbaarheidsadviseur Ondernemers staan er niet alleen voor Wegenwerken zijn vaak complexe dossiers waarvan de betrokken ondernemers niet altijd de impact kunnen inschatten. Laat staan dat ze er de techniciteit van vatten. Logisch, dat is een vak op zich. Dat maakt het voor de betrokken ondernemers natuurlijk moeilijk om in wegenwerkendossiers hun belangen optimaal te verdedigen, als ze daar al assertief genoeg voor zijn. Het is dan ook niet voor niets dat UNIZO bereikbaarheidsadviseurs in het leven heeft geroepen. Wij kennen de twee kanten van het verhaal en spreken de taal van de ondernemers. Die brugfunctie is heel belangrijk, maar soms ook een uitdaging. Zo moet ik onderhandelen met de gemeente met het Agentschap Wegen en Verkeer, met de nutsmaatschappijen, met de aannemer om ervoor te zorgen dat wegenwerken met zo weinig mogelijk hinder verlopen. Aan de andere kant moet ik ondernemers soms ook duidelijk maken dat die of die hinder onvermijdelijk is en dat protest geen zin heeft. Daarnaast heb ik ook een psychologische rol. Ondernemers met wegenwerken voor de deur hebben het vaak heel moeilijk. Een begripvol luisterend oor wordt dan heel erg gewaardeerd. Ondernemers met wegenwerken voor de deur hebben het vaak heel moeilijk. Een begripvol luisterend oor wordt dan heel erg gewaardeerd. 37

5 Heidi Debels, minder hinder-coördinator bij de stad Kortrijk Er worden hier geen werken meer gestart, of we hebben iedereen geconsulteerd Bij wegenwerken zijn meestal heel wat verschillende partijen betrokken, elk met hun eigen belangen en agenda, en die belangen lopen niet altijd gelijk. Dat maakt zo n dossier, en de communicatie daarover, vaak tot een hele uitdaging. Ook in Kortrijk was dat een leerproces, waaruit finaal mijn functie is ontstaan, vertelt Heidi Debels, minder hindercoördinator in Kortrijk. Er worden in Kortrijk geen openbare werken meer gestart of we hebben vooraf alle betrokken partijen geconsulteerd: de lokale handelaars, de omwonenden, de scholen Per belangengroep bekijken we waar de uitdagingen qua mobiliteit zich tijdens de werken situeren. Daarbij vertrekken we van een voorontwerp : Wat zijn we van plan? Waarom willen we dat doen? Wat is de meerwaarde? Meer verkeersveiligheid? Betere rioleringen?... Wanneer willen we met de werken starten en hoe denken we die werken best te kunnen aanpakken? Met dat eerste voorontwerp starten we naar de bevolking. Met minder dan zo n voorontwerp enkel wat vage plannen moet je als stad of gemeente ook niet op consultatieronde gaan, want dan krijg je discussies die alle richtingen uit gaan. De aandachtspunten uit al deze consultaties trachten we zo goed en zo kwaad mogelijk mee te nemen in een quasi definitief ontwerp, waaraan in principe Bij wegenwerken zijn meestal heel wat verschillende partijen betrokken, elk met hun eigen belangen en agenda, en die belangen lopen niet altijd gelijk. Dat maakt zo n dossier, en de communicatie daarover, vaak tot een hele uitdaging. enkel nog punten en komma s worden gewijzigd. Daarmee gaan we opnieuw naar de bevolking. Tot voor kort deden we dat via een algemene infovergadering. Maar de laatste tijd kiezen we voor de wat informelere formule van werfcafé s, waarbij aan verschillende tafels aparte fases of deelelementen uit het dossier worden toegelicht aan de geïnteresseerden. Dat werkt naar onze ervaring beter. Onlangs ging hier een werfleider op pensioen van een aannemingsbedrijf dat de laatste tijd op verschillende werven in Kortrijk had gewerkt. Ik had in het verleden verschillende malen harde discussies met die man gehad, over maatregelen om zijn werf zo bereikbaar mogelijk te houden. Maar bij zijn afscheid kwam die man mij zowaar bedanken. Dankzij jou was mijn werk de laatste tijd een stuk makkelijker, bekende hij, Want als ik nu op een werf kwam, kon ik meteen beginnen werken. Terwijl ik daarvoor altijd eerst een uur de klachten van omwonenden en handelaars moest aanhoren. Sven Couck, projectingenieur bij het Agentschap Wegen en Verkeer Als wij gebonden zijn door een bestek, zeggen we dat ook eerlijk Toen we als Agentschap Wegen en Verkeer in West-Vlaanderen begonnen met een bereikbaarheidsadviseur, zetten we die aanvankelijk enkel in op lopende projecten, of projecten waar we net gingen opstarten en waar eigenlijk zowat alles al vast lag in het plan., herinnert Sven Couck, projectingenieur bij AWV zich. Intussen weten we wel beter. Het aanstellen van een bereikbaarheidsadviseur was voor ons destijds al een belangrijke stap vooruit. Maar als die vervolgens aan de omwonenden en ondernemers met vragen of klachten moet vertellen dat alles al beslist is, en dat 38

6 er weinig of niets meer kan veranderen aan de bestaande plannen, ben je nog bijna even ver van huis. Daarom lassen we tegenwoordig vóóraf consultatierondes in, zodat we eventuele bemerkingen qua fasering en zo vooraf kunnen meenemen, wanneer er nog marge is om aan te passen. Uitdaging daarbij is wel dat we in principe weinig of niets te zeggen hebben aan de aanpak en agenda van de nutsmaatschappijen. Dus als we die mee willen trekken in een gestroomlijnde aanpak, waar we tegenwoordig heel sterk op inzetten, gaat daar heel veel overleg aan vooraf. We investeren ook veel in het maken van duidelijke afspraken omtrent bereikbaarheid met de aannemer, in concreto met zijn werfleider. In principe hebben we daar als opdrachtgever wél iets aan te zeggen, Aan een bestek kan je nadien in principe niets meer veranderen. maar ook dat is relatief. Met een gezonde verstandhouding en overleg bereik je nog altijd veel meer dan met boeteclausules en dies meer. Communicatie is het sleutelwoord. Een proactieve aanpak waarbij we vooraf iedereen consulteren, is tegenwoordig trouwens nóg belangrijker dan in het verleden. Wanneer wij nu bij onze bevoegde overheid een bestek indienen voor de uitvoering van bepaalde werken, moeten wij dat à la lettre volgen. Dat betekent dat we daar nadien in principe niets meer kunnen aan veranderen. Houden we in ons bestek meteen rekening met, bijvoorbeeld, minder hindermaatregelen voor de omwonenden, dan is dat geen probleem. Maar als dat niet vooraf is ingecalculeerd, kunnen we er nadien ook geen extra geld voor krijgen. Dat betekent dat we van bij aanvang alle aandachtspunten rigoureus moeten meenemen. Wij zijn, net als het Agentschap Wegen en Verkeer, strikt gebonden aan ons initieel ingediende bestek. Als daar nadien nog extra s bijkomen, leidt dat tot zogenaamde meerwerken die we tegenwoordig alsmaar moeilijker verkocht krijgen. Die strikte budgetdiscipline verklaart ook waarom je bij wegenwerken die onvoldoende zijn nadien nog moeilijk kan bijsturen. Gewoon omdat daar geen geld voor voorzien is. Zelf nemen we minder hinder systematisch mee als criterium bij het bepalen van het tracé dat we voor onze rioleringswerken zullen volgen. Blijkt het bijvoorbeeld haalbaar om door een weiland te gaan en zo de dorpskern te ontzien, dan zullen we voor die optie kiezen. In heel wat andere gevallen moeten we sowieso door het centrum. Maar in dat geval voorzien we informatie- en consultatierondes, waarbij onder meer de lokale handelaars de kans krijgen om hun gedacht te zeggen. Helaas maken lang niet alle handelaars op tijd gebruik van die inspraakmogelijkheid. Dat is ook een probleem dat moet erkend worden. Het gebeurt meer dan eens dat we bepaalde ondernemers op geen enkele infovergadering zien. Maar de dag waarop de rioleringsbuizen voor hun oprit liggen, komen ze protesteren. Tja, op dat ogenblik is het natuurlijk te laat. Al plannen wij alles nog zo zorgvuldig en besteden wij maximaal Matthew Geirnaerdt, projectingenieur bij Aquafin Soms wachten ook de handelaars te lang met hun vragen Ook wanneer we vertraging oplopen door onvoorziene tegenslagen, communiceren we daar helder over. Ondernemers waarderen dat ook en tonen veel meer begrip. aandacht aan minder hinder, dan nog heb je niet altijd alles onder controle. Zo kan het weer bijvoorbeeld tegenslaan. Of we stoten op onvoorziene hindernissen. Of een levering materiaal laat langer dan voorzien op zich wachten. Waardoor de werken een tijd kunnen stil liggen en vertraging oplopen. Voor de omliggende bedrijven en omwonenden is dat een streep door de rekening. Maar voor ons is het dat uiteraard ook. Dus doen we er ook alles aan om dat te vermijden. Als het dan toch voorvalt, zullen wij daar direct over communiceren. Er zijn leukere boodschappen om te brengen. Maar mensen hebben recht op die informatie. En uiteindelijk waarderen en respecteren ze je ook om die duidelijkheid. We krijgen meer begrip en minder klachten. Wat voor iedereen een plus is. Ik kan het niet genoeg herhalen: communicatie is het sleutelwoord. 39

7 Robert Mulder, veiligheidscoördinator bij de firma Abetec Dúrven communiceren, daar loopt het soms fout Duidelijk, onomwonden durven zeggen waar het op staat, vanuit zorgvuldig opgebouwd vertrouwen en onderbouwd met argumenten. Dat is de sleutel tot een vlot verloop van wegwerkzaamheden. Als veiligheidscoödinator tracht ik voor een goede onderlinge verstandhouding en wederzijds begrip te zorgen tussen de partijen die bij de werkzaamheden op een bepaalde werf betrokken zijn. Met een duidelijk doel voor ogen: elk van hen moet de eigen efficiëntielogica een stuk verlaten om veiliger en gecoördineerder te kunnen samenwerken, beschrijft Robert Mulder, veiligheidscoördinator bij de firma Abetec, zijn taak. De beleidsmakers die over mobiliteit gaan, de projectingenieurs die dat in een plan gieten, de nutsmaatschappijen, de minder hinderambtenaren Elk op zich hanteren ze hun eigen logica, hebben ze hun eigen prioriteiten en aanpak. Maar als verschillende actoren, bijvoorbeeld het Agentschap Wegen en Verkeer, Aquafin en de aannemer elkaar op zo n werf tegenkomen, moeten ze leren om goed onderling af te spreken, in functie van een optimaal verloop van de werken. Zo kan een bepaalde planning misschien sneller vooruit gaan, maar als daardoor een lokaal ziekenhuis of een schoolomgeving onbereikbaar is, moet dat plan worden bijgestuurd. Door de fasering aan te passen, bijvoorbeeld. Of door een andere toegang te voorzien. Soms kan het ook aangewezen zijn om een bepaalde straat, weliswaar zo kort mogelijk, helemaal af te sluiten en enkel nog te voet bereikbaar te houden voor de inwoners, in functie van de veiligheid. Of van de bereikbaarheid van de handelszaken. Dat vergt soms overtuigingskracht. Duidelijk, onomwonden durven zeggen waar het op staat, vanuit zorgvuldig opgebouwd vertrouwen en onderbouwd met argumenten. Dat is de sleutel tot een vlot verloop van wegwerkzaamheden. ELS COOLS, UNIZO-COÖRDINATOR LOKAAL ECONOMISCH BELEID Gebruik onze leidraad voor minder hinder op Waaraan moet u als lokale ondernemersvereniging denken bij het formuleren van uw vragen, verzuchtingen en voorstellen voor minder hinder bij wegenwerken. En hoe kan een gemeentebestuur op dat vlak terdege zijn huiswerk maken? Met de leidraden wie we daartoe vanuit UNIZO hebben opgesteld, binnen ons uitgebreide Minder Hinder-dossier, antwoordt UNIZO-coördinator lokaal economisch beleid Els Cools gevat. Daarnaast is ook ons project Open data en mobiliteit, waarbij we maximaal inzetten op bereikbaarheidscommunicatie naar onze ondernemers. UNIZO TEVREDEN Door wegenwerken getroffen handelaars vanaf volgend jaar automatisch vergoed Handelaars die getroffen worden door wegenwerken zullen vanaf 1 juli 2017 automatisch een vergoeding van 2000 euro krijgen, zonder dat ze daarvoor nog een hoop administratie rompslomp moeten doorploeteren. Ook de verplichte sluiting om voor de vergoeding in aanmerking te komen, wordt geschrapt. Hiermee komt de Vlaamse regering tegemoet aan haar verkiezingsbelofte hierover. Het decreet is een initiatief van Axel Ronse (N-VA), ooit de allereerste UNIZO-bereikbaarheidsadviseur, Koen Van den Heuvel (CD&V) en Mathias De Clercq (Open VLD). 40