Nummer: Onderwerp: Bestuurlijk informeren/consulteren en verankering besluitvorming deltabeslissingen en voorkeursstrategieën

Transcriptie

1 Onderwerp: Bestuurlijk informeren/consulteren en verankering besluitvorming deltabeslissingen en voorkeursstrategieën COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HOOGHEEMRADEN COMMISSIE BMZ ALGEMEEN BESTUUR Agendapunt 7 Nummer: In D&H: Steller: ir M.A. Jongens In Cie: BMZ Telefoonnummer: (030) SKK Afdeling: Strategie en Innovatie In AB: Portefeuillehouder: Poelmann Dit onderwerp wordt geagendeerd ter kennisneming ter consultering ter advisering Korte inhoudelijke omschrijving: INLEIDING Ons waterschap levert een belangrijke inhoudelijke bijdrage aan het Deltaprogramma. Daarmee vullen wij onze beleidstaak als waterbeheerder in en behartigen wij tegelijkertijd de waterbelangen in ons beheergebied bij dit Rijksprogramma. Hoewel in het Deltaprogramma geen beslissingen worden genomen door individuele waterschapsbesturen, is het van belang dat het Algemeen Bestuur bij het Deltaprogramma is betrokken. Op 28 november is in de Stuurgroep Deltaprogramma (SG DP) besproken hoe de bestuurlijke consultatieronde van december 2013 t/m februari 2014 vorm dient te krijgen en hoe de verankering van de deltabeslissingen en voorkeursstrategieën in het besluitvormingsproces meegenomen wordt. In april 2014 volgt nog een consultatieronde. We richten ons nu op de eerste consultatieronde aangezien deze de meeste invloed heeft op de Deltabeslissingen die voor de zomer in concept af moeten zijn. In dit bestuursvoorstel vindt u de aanzet tot de bestuurlijke reactie van De Stichtse Rijnlanden aan de Deltacommissaris. Net als bij de vorige consultatieronde begin 2013 zal het college namens De Stichtse Rijnlanden officieel reageren op voorliggende stukken (collegevoorstel in februari). De reactie vanuit de commissie wordt hierin meegenomen. BESTUURLIJK INFORMEREN EN CONSULTEREN EN COMMUNICATIE Voor de bestuurlijke planning van DP2015 wordt een vergelijkbare opzet als voor DP2014 gebruikt. Dat betekent dat de Deltacommissaris rekening heeft gehouden met de mogelijkheid voor bestuurders om medebestuurders, provinciale staten, gemeenteraden en dagelijkse/ algemene besturen te informeren en te consulteren over de ontwikkelingen van de voorstellen in het Deltaprogramma. In de periode na de Stuurgroep is er van december 2013 t/m februari 2014 de mogelijkheid voor de bestuurders om de achterbannen te informeren en te consulteren over de stand van zaken, en op basis van bestuurlijk maatwerk over specifieke punten te consulteren ten behoeve van de bespreking in de stuurgroep Deltaprogramma eind april. Ter ondersteuning zorgen de deelprogramma s en staf DC dat er gezamenlijke informatie beschikbaar is en zorgen zij voor een afgestemd (logistiek) proces, waarbij de opzet blijft dat een gemeente, provincie of waterschap één gebiedsgericht deelprogramma als voordeur heeft. De gezamenlijke informatie voor deze informatie- en consultatieronde ziet er als volgt uit: 5 december verschijnt een Deltanieuwsspecial over de stand van zaken van de voorlopige richtingen van de deltabeslissingen en voorkeursstrategieën. Een basispresentatie, die als ondersteunend middel beschikbaar is

2 Factsheets voor alle conceptdeltabeslissingen zijn beschikbaar. REACTIE PER DELTABESLISSING VEILIGHEID (DM # / / ; de bij dit laatste nummer behorende bijlagen zijn op extranet geplaatst) TER ADVISERING Regioadvies voorkeursstrategie Nederrijn en Lek (concept); Deltabeslissing Rijn-Maasdelta (concept); Deltabeslissing Waterveiligheid (concept). OVERWEGINGEN Regioadvies voorkeursstrategie Nederrijn en Lek (concept) bevat door HDSR gewenste strategie In het bestuurlijk overleg regioproces Nederrijn en Lek van 13 november 2013 is afgesproken dat de provincies en de waterbeheerders zelf zorgen voor de bestuurlijke consultatie in hun organisatie. Net als in het Deltaprogramma 2014 is in het regioadvies de voorkeursstrategie Nederrijn en Lek opgenomen om in plaats van het verbeteren van de C-kering van de (Gekanaliseerde) Hollandse IJssel de Lekdijk te verbeteren. Omdat er ook achter de Lekdijk veel mensen wonen en hiermee geen grote ingrepen nodig zijn in de plaatsen langs de (Gekanaliseerde) Hollandse IJssel, heeft dit al lange tijd de voorkeur van HDSR. Een extra argument is, dat vanwege het fenomeen 'piping' de Lekdijk sowieso aangepakt moet worden. Die werkzaamheden zouden dan gecombineerd kunnen worden met eerder genoemde verbeteringen. Vragen die in dit kader aan de orde zijn en waar we met u over van gedachten willen wisselen zijn: 1) Kan de Voorkeursstrategie en de bijbehorende maatregelen, zoals beschreven in het Regioadvies Voorkeursstrategie Nederrijn en Lek, worden onderschreven? 2) Welke kanttekeningen of zorgpunten zijn er bij deze Voorkeursstrategie, de contouren van de Voorkeursstrategie DP Rivieren en de concept- Deltabeslissingen? 3) Heeft u opmerkingen die u voor het vervolgtraject om tot nadere uitwerking ervan te komen wilt meegeven? Deltabeslissing Rijn-Maasdelta (concept) heeft geen nadelige gevolgen voor HDSR Er is onderzoek uitgevoerd naar een andere afvoerverdeling over de Rijntakken (IJssel, Nederrijn- Lek en Waal) bij een hoogwatersituatie. Uit dit onderzoek is gebleken dat het wijzigen van de afvoerverdeling over de Rijntakken op korte termijn onvoldoende meerwaarde heeft. Er wordt dan ook geen wijziging in deze afvoerverdeling voorgesteld. Wel wordt hier verder onderzoek naar gedaan. Een optie die binnen het uitgevoerde onderzoek is onderzocht, is het verlagen van de afvoer via de Nederrijn-Lek. Voor HDSR zou dit in principe gunstig zijn, omdat dan de mogelijke aanpassingen aan de Lekdijk minder ingrijpend (en minder duur) hoeven te zijn om het gewenste veiligheidsniveau te bereiken. Wij dringen erop aan dat mogelijkheden en consequenties van verminderde afvoer over de Lek bij hoogwater in het vervolgonderzoek grondig wordt geanalyseerd. Het uitgevoerde onderzoek had overigens geen betrekking op een laagwatersituatie. Een wijziging van de afvoerverdeling in die situatie kan natuurlijk grote gevolgen hebben voor HDSR. Deltabeslissing Waterveiligheid (concept) geeft ook voor HDSR een goede aanpak Het voorstel is om heel Nederland een basisveiligheidsniveau te bieden en eventueel een aanvullend veiligheidsniveau gebaseerd op een maatschappelijke kosten-batenanalyse. Ook voor de dijkringen 14, 15 en 44 is dat een geschikte aanpak. Het voorgestelde veiligheidsniveau per dijkring bevat echter nog een ruime marge. Mogelijk zou HDSR hierbij kunnen insteken op het hogere veiligheidsniveau, omdat het realiseren van dit niveau waarschijnlijk maar tot een beperkte extra ingreep leidt. Bovendien wonen er veel mensen binnen deze dijkringen en is de economische waarde van het gebied groot. De concrete uitwerking van de normering zal pas in

3 februari beschikbaar komen. Op dat moment zullen ook de financiële consequenties van de nieuwe normering zijn uitgewerkt. Deze uitwerkingen zullen in de tweede ronde ter consultatie worden voorgelegd. ZOETWATER (DM #769741) TER CONSULTERING Deltabeslissing Zoetwater (concept); OVERWEGINGEN Voorkeursstrategie zoetwater - adaptatiepaden Het is belangrijk dat zowel rijk, regio als gebruikers de problematiek rond de (zoet)watervoorziening in droge periodes gezamenlijk oppakken, ieder vanuit eigen verantwoordelijkheden en belangen. De uitgangspunten van de voorkeursstrategie zoetwater zijn daarom dat er voldoende ruimte is voor adaptatie aan klimaatverandering en dat zowel rijk, regio als gebruikers investeren in een duurzaam gebruik van zoetwater, in zelfvoorzienendheid en innovatie. West Nederland: investerings-/uitvoeringsprogramma De kern van het uitvoeringsprogramma West Nederland is dat de regionale waterbeheerders en gebruikers zelf maatregelen nemen die bijdragen aan voldoende zoetwater van voldoende kwaliteit. Het waterschap neemt hiertoe al veel initiatieven, zoals de duurzame inrichting van het watersysteem Leidse Rijn, een flexibel peilbeheer en beregening op maat. Daarnaast is de bovenregionale calamiteiten aanvoerroute (KWA+) een belangrijke pijler van deze strategie om ook de nationale belangen (Greenports, Natura 2000) in de toekomst te kunnen behouden. Voor deze bovenregionale aanvoerroute (investeringskosten ca. 70 miljoen) gaat de regio uit van een serieuze bijdrage uit het Deltafonds. Onder leiding van Frans Evers 1 is een traject gestart om met de regio en het rijk tot een gedragen arrangement te komen voor de bekostiging van de zoetwaterstrategie. Regio West komt in februari 2014 met een voorstel op hoofdlijnen, waaruit onder andere blijkt dat partijen bereid zijn om serieuze stappen te zetten voor de realisatie van de bovenregionale aanvoerroute. Hierbij wordt afstemming gezocht met de Zuid Westelijke Delta, gezien de onderlinge relatie tussen de beide watersystemen. In de tweede ronde ter consultatie zullen financiële consequenties worden voorgelegd aan het AB. Het waterschap heeft belang bij het uitbreiden van de Kleinschalige Water Aanvoer (KWA+) naar West Nederland De belangen van het waterschap zijn: Het verbeteren van de watervoorziening in het beheergebied van De Stichtse Rijnlanden, doordat een aantal van de eigen knelpunten kan worden opgelost als de KWA+ wordt gerealiseerd. Het veiligstellen van de watervoorziening in het veenweidegebied (voorkomen schade als gevolg van klink, zetting, etc). Voor de realisatie van de KWA+ is mogelijk het verwijderen van de saneringsbagger in de Gekanaliseerde Hollandse IJssel van belang. Op dit moment wordt onderzocht wat de effecten zijn van de saneringsbagger op de waterkwaliteit als gevolg van eventuele nalevering wanneer de onderhoudsbagger wordt verwijderd. De werkwijze in het DP Zoetwater is een goed voorbeeld van de slagvaardigheid van de regio en de waterschappen. 1 Frans Evers was Directeur generaal Rijksgebouwendienst ( ) en Hoofddirecteur Vereniging Natuurmonumenten ( )

4 Voorzieningenniveau voor zoetwater Het is voor het waterschap van belang dat er een gebiedsspecifiek voorzieningenniveau voor zoetwater wordt uitgewerkt, waarbij onder andere duidelijke afspraken met het rijk worden gemaakt over de watervoorziening uit het hoofdwatersysteem. Met dit voorzieningenniveau wordt aan de gebruiker duidelijker gemaakt welke risico s er zijn op watertekort, wat zij van de overheid mag verwachten en welke maatregelen de gebruiker zelf kan treffen. Het waterschap heeft in het Kromme Rijngebied overigens al een voorzieningenniveau opgesteld. In dit gebied heeft het waterschap enkele jaren geleden, samen met de fruitteeltsector en andere gebruikers een integrale mix van afspraken en maatregelen gemaakt, evenals een gezamenlijk investeringspad. Resultaat is een optimale strategie om gezamenlijk in te spelen op periodes van watertekort in perioden van nachtvorstbestrijding, waarbij elke partij hiervoor verantwoordelijkheid draagt. Bijlagen (DM #773553) Nieuwsbrief regio West (oktober 2013) RUIMTELIJKE ADAPTATIE (DM #769740) TER CONSULTERING Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie (concept); OVERWEGINGEN De geformuleerde ambitie past bij insteek Water en RO van HDSR De Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie stelt als ambitie dat bij ruimtelijke (her)ontwikkeling betrokken partijen zoveel mogelijk klimaatbestendig handelen en waterveiligheid volwaardig meenemen in hun ruimtelijke plannen. Het doel is in 2050 het stedelijk gebied zo goed mogelijk klimaatbestendig te hebben ingericht en overstromingsrisico s een vast onderwerp van afweging in ruimtelijke plannen, zowel buitendijks als binnendijks. De overheden in het ruimtelijke domein dragen hierbij zelf de verantwoordelijkheid om deze ambities regio- en locatiespecifiek te maken. Dit gebeurt waar nodig samen met marktpartijen. Als tussenstap zijn partijen in 2020 gezamenlijk aan de slag dit doel te halen. Deze ambitie klinkt ook door in zowel de visie Water en RO als de Waterstructuurvisie van de Stichtse Rijnlanden. Het afwegingskader waterrobuust (her)ontwikkelen en klimaatbestendige stad is welkom instrument om urgentie en handelingsperspectief tastbaar te maken De huidige discussies met partijen betrokken bij RO worden veelal op een reactieve wijze gevoerd. De ontwikkelende partij stelt een ontwikkeling voor en het waterschap adviseert over watergerelateerde zaken via het watertoetsproces. Een afwegingskader kan helpen de belangen van zowel ontwikkelende als beherende partijen als waterschap en gemeente beter in beeld te krijgen, waardoor ontwikkelingen actief beïnvloed kunnen worden om eigen doelen te verwezenlijken. Het versterken van de watertoets

5 Het opnemen van de Watertoets in een AMvB onder de Omgevingswet is zeer wenselijk. Het fungeert zo als juridisch vangnet om het proces vanaf het begin gezamenlijk op te pakken en zo wordt het onderdeel van de aanpak in de Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie. De Stichtse Rijnlanden maakt dankbaar gebruik van het watertoetsproces om op een directe manier te adviseren in ruimtelijke ontwikkelingen. Het waterbelang maakt zo deel uit aan de voorkant van het planproces. Centraal staat de bestuurlijke afspraak dat partijen waterveiligheid en klimaatbestendigheid meewegen op lokaal/regionaal niveau. De watertoets geldt daarin als stok achter de deur voor de noodzakelijke samenwerking. BIJLAGEN: - Bijlage 3c. Deltabeslissing Veiligheid (DM ) - Deltaprogramma/ Rivieren (DM ) Is opgenomen in het dossier Deltaprogramma op Extranet. Bijlage wordt niet meegezonden. - Regioadvies Voorkeursstrategie Neder-Rijn en Lek (DM ) - Bijlage 3a. Deltabeslissing Zoetwater (DM ) - Bijlage 3b. Deltabeslissing Ruimtelijke Adaptatie (Dm769740)

6 Deltacommissaris Herengracht 17 Den Haag Postbus LR Den Haag Datum 15 november 2013 BIJLAGE 3c Deltabeslissing Veiligheid Agendapunt 4.3: Deltabeslissing Waterveiligheid Inleiding De deltabeslissing Waterveiligheid in DP2015 bevat een concreet en landsdekkend en inhoudelijk consistent normvoorstel voor de waterkeringen. De hoogtes van de normen voor de keringen worden gebaseerd op de doelen uit het DP2014: een basisveiligheid voor iedereen achter de kering (10-5 ) met een plus voor die gebieden waar grote groepen slachtoffers kunnen vallen of veel schade kan ontstaan. Hierbij wordt rekening gehouden met de mogelijkheden van de ruimtelijke inrichting en de rampenbeheersing. De normen voor keringen worden niet meer per dijkring, maar per dijktraject vastgesteld, omdat de gevolgen ook per dijktraject kunnen verschillen. Doel bespreking: de stuurgroep wordt gevraagd kennis te nemen van de stand van zaken van de Deltabeslissing Waterveiligheid, deze ter vergadering te bespreken en daarmee richting te geven om de komende maanden tot een definitief voorstel voor de deltabeslissing te komen. Komende maanden worden de regionale adviezen en de landelijke uitwerking geïntegreerd in één verhaal (incl. evt. beslispunten). Kern van de ontwikkelingen sinds DP2014 In DP2014 zijn reeds keuzes gemaakt, ondermeer over de de doelen van het nieuwe waterveiligheidsbeleid en de bandbreedte van regionale normadviezen beschreven. Samenvatting is opgenomen in de toelichting, onderdeel 1. Bij de opbouw van een landsdekkend voorstel voor normen voor de waterkeringen staan de adviezen van de gebiedsgerichte deelprogramma s voorop. De stand van zaken van de regionale adviezen staan in de toelichting, onderdeel 2. Deelprogramma Veiligheid heeft de doelen en principes uit het DP2014 technisch inhoudelijk en landsdekkend doorgerekend. Voorlopige resultaten laten zien dat realisatie van de overstromingskansen leidt tot de gewenste basisveiligheid, een aanzienlijke reductie van de groepsrisico s (de kans op 100 doden wordt factor 20 kleiner, de kans op Pagina 1 van 13

7 1000 doden een factor 75) en een reductie met een factor 15 van de economische risico s. Dit maakt duidelijk wat het positieve effect is van de nieuwe veiligheidsbenadering. Voorgesteld wordt dat komende maanden de gebiedsgerichte deelprogramma s en deelprogramma Veiligheid samen de gebiedsgerichte onderbouwingen en de landelijke, technische uitwerking integreren zodat het bestuurlijk gesprek over een inhoudelijk consistent landsdekkend beeld kan plaatsvinden. Op 13 februari 2014 zal het landsdekkende beeld eerst in een informele setting worden besproken. Zie toelichting in de toelichting, onderdeel 3. De regionale adviezen en de technische landelijke uitwerking komen in belangrijke mate inhoudelijk overeen. De verschillen die er zijn, betreffen met name een verschil in de mate van differentiatie. Deze verschillen lijken overbrugbaar. Bij de uitwerking wordt specifiek aandacht gegeven aan de verdere uitwerking van differentiatie. De gevolgen van een overstroming kunnen immers van locatie tot locatie verschillen. Om te kunnen komen tot vergelijkbare risiconiveaus in heel Nederland betekent deze locale variatie dat de normen voor de waterkeringen gedifferentieerd zullen zijn. Voor een uniform landsdekkend normadvies wordt de mate van differentiatie dan ook verder uitgewerkt in de komende maanden. Hierbij gaat het om een afweging tussen efficiëntie en uitlegbaarheid. Zie toelichting in de toelichting, onderdeel 4. Bij verdere uitwerking van differentiatie wordt rekening gehouden met de gebiedspecifieke onderbouwingen en regionale overwegingen en tegelijkertijd worden ook de overwegingen om te komen tot landelijk consistente normen meegenomen. Tevens worden in de integratie de getallen verwerkt in een mogelijke klassenindeling. Een eenvoudige klassenindeling, met een vergelijkbaar aantal klassen als nu, zal hierbij helpen. De stand van zaken rond de bekostiging (wie betaalt wat) voor de normverandering zal worden toegelicht tijdens de stuurgroepvergadering. In de toelichting, onderdeel 6 is de historie hiervan kort geschetst. Het proces na de deltabeslissing tot aan wettelijke verankering wordt eveneens kort toegelicht in de toelichting, onderdeel 7. Conform afspraak in de Stuurgroep Deltaprogramma van april jl. is de stand van zaken van de aanpassing van het toets- en ontwerpinstrumentarium bijgevoegd. Het toets- en ontwerpinstrumentarium wordt aangepast op basis van de nieuwe veiligheidsbenadering. Zie toelichting in de toelichting, onderdeel 8. De stand van zaken rondom de technische validatie van de evacuatiefracties is beschreven in de toelichting, onderdeel 9. de stand van zaken van de Adaptatiestrategie Zand beschreven waarmee middels monitoring en innovatie wordt toegewerkt naar een onderbouwd adaptatiepad voor de zandstrategie langs de gehele kust, is samengevat in de toelichting, onderdeel 10. Datum 15 november 2013 Pagina 2 van 13

8 Toelichting 1 Reeds gemaakte keuzes in DP2014 Datum 15 november 2013 Sinds het vaststellen van de waterveiligheidsnormen na 1953 is veel meer bekend over de dijken en de gevolgen van een overstroming. Daarnaast zijn de aantallen mensen en de waarden achter de dijken toegenomen. De nieuwe kennis wordt nu gebruikt in een nieuwe aanpak die de inwoners van Nederland betere bescherming biedt tegen overstromingen en de gevolgen daarvan. Een nieuwe aanpak op basis van een risicobenadering, die zowel de kans op overstromingen als de gevolgen ervan in beschouwing neemt. De waterveiligheid in Nederland wordt gebaseerd op de risicobenadering; dat wil zeggen dat de kans op een overstroming en de mogelijke gevolgen beide het gewenste veiligheidsniveau gaan bepalen. Drie doelen zijn relevant bij het bepalen van het gewenste veiligheidsniveau: 1. Basisveiligheid voor iedereen achter de dijk. Uitgangspunt is dat voor iedereen in Nederland die beschermd wordt door een dijk, duin of dam, wordt gestreefd naar een kans van niet meer dan 1 op de per jaar (10-5 ) om te overlijden door een overstroming. 2. Zoveel mogelijk voorkomen van maatschappelijke ontwrichting als gevolg van een overstroming. 3. Zoveel mogelijk voorkomen van uitval van vitale infrastructuur en kwetsbare functies in een gebied, zoals nutsvoorzieningen of ziekenhuizen,. Om de doelen voor waterveiligheid te bereiken, worden drie soorten maatregelen ingezet: Laag 1: preventieve maatregelen om de kans op een overstroming te beperken; Laag 2: ruimtelijke inrichting van het gebied om de gevolgen van een overstroming te beperken en in specifieke gevallen direct een bijdrage te leveren aan het gewenst veiligheidsniveau; Laag 3: rampenbeheersing om de gevolgen van een overstroming te beperken. De inzet op meerdere lagen wordt meerlaagsveiligheid genoemd. Sterke waterkeringen blijven de basis vormen voor de veiligheid. De keringen krijgen nieuwe normen op basis van overstromingskansen (de kans dat een overstroming plaatsvindt). Deze normen worden bepaald per dijktraject (onderdeel van een dijk). Omdat de gevolgen van een doorbraak per dijktraject kunnen verschillen kunnen de normen ook verschillen; dit verschijnsel wordt differentiatie genoemd. Bij grote gevolgen (veel schade en slachtoffers) hoort een strengere norm voor dijken (kleine overstromingskans) dan bij minder grote gevolgen. Hoewel de normen dus meer gaan verschillen, nemen de verschillen in risico s juist af en blijft de basisveiligheid voor iedereen achter de kering, mede gebaseerd op de maatregelen in laag 2 en 3, altijd van toepassing. Bij het bepalen van de nieuwe normering wordt rekening gehouden met een bepaalde effectiviteit van evacuaties bij overstromingen: hoe minder effectief de evacuatie is, hoe sterker de waterkeringen moeten zijn om aan het gewenste veiligheidsniveau te voldoen. Pagina 3 van 13

9 De eerste concept-resultaten laten zien dat realisatie van de overstromingskansen die volgen uit de technisch inhoudelijke uitwerking leidt tot de gewenste basisveiligheid, een aanzienlijke reductie van de groepsrisico s (de kans op 100 doden wordt factor 20 kleiner, de kans op 1000 doden een factor 75) en een reductie met een factor 15 van de economische risico s. Daar waar keringen al voldoen aan de nieuwe normen worden deze onderhouden in hun huidige fysieke toestand. Datum 15 november Stand van zaken regionale normadviezen Hieronder volgt per deelprogramma de stand van zaken van het regionale normadvies. De huidige regiospecifieke uitwerkingen in normadviezen laten zien dat de principes en de doelen zoals die zijn vastgelegd in het DP 2014 bij alle deelprogramma s worden toegepast. Bij het deelprogramma Waddengebied wordt aandacht gevraagd voor het belang van zorgvuldige communicatie in verband met gevoeligheden dat eventueel overschot aan veiligheid door onderhoud aan waterkeringen nog lange tijd in stand blijft maar bij toekomstige ontwikkelingen in waterstanden niet in stand wordt gehouden. Er is onderzoek gedaan naar de invloed van de aangenomen standzekerheid van de regionale waterkeringen en slaperdijken en bodemdaling op de uitkomsten van de MKBA en de eisen voor de basisveiligheid. Dit lijkt vooralsnog niet te leiden tot andere eisen aan de normen. Verder is er een discussie over hoe (en welke) evacuatiefractie in het normvoorstel meegenomen zou moeten worden. Vooral op de Waddeneilanden waar bewoners en toeristen verondersteld worden een veilig heenkomen te zoeken in de hoger gelegen duingebieden. Daarnaast vraagt de gasinfrastructuur Noord-Nederland vanuit het economische belang en als kwetsbaar én vitaal object om extra bescherming. Met de gassector wordt op dit moment gewerkt aan de uitgangspunten die benodigd zijn voor het vaststellen van het gewenste beschermingsniveau. Deze uitgangspunten worden door DP Waddengebied begin 2014 uitgewerkt in een integrale waterveiligheidsstrategie voor de gasinfrastructuur. Bij het deelprogramma IJsselmeergebied is samen met de regionale partijen tijdens intensieve sessies een vergelijking gemaakt tussen landelijke resultaten en lokale situaties. Dit met als resultaat een sterker gezamenlijk inzicht in de methodiek en een beter onderbouwde bestuurlijke keuze. Ten behoeve van de uitlegbaarheid van de resultaten zijn bestuurlijke werksessies georganiseerd. Er vinden pilots plaats op het gebied van meerlaagsveiligheid in de IJsselvechtdelta en op het eiland Marken. Bij het deelprogramma Rivieren is er nog discussie over de mate van differentiatie en of een fijnere indeling in trajecten dan de WV21 dijkringdelen ook daadwerkelijk leidt tot een beter resultaat in termen van kosten en baten. Er zijn ook vragen over de uitlegbaarheid. Bestuurlijk is er als tussentijds advies al per dijkring een onder-en een bovengrens vastgesteld. In het gebied is onderzoek gedaan naar de rol van C-keringen in het nieuwe stelsel, en is de inhoudelijke conclusie getrokken dat die niet meer allemaal nut hebben. Pagina 4 van 13

10 Bij het deelprogramma Rijnmond Drechtsteden is ook gekeken naar vitale en kwetsbare functies in het gebied. Er is geconstateerd dat er vanuit deze overwegingen geen reden is om de dijknormen extra te verhogen. Daarnaast is een aandachtpunt in dit gebied het betrekken van voorlanden bij het bepalen van de veiligheid van een kering. Beheerders voelen zich nog niet comfortabel bij de mogelijkheden die daar binnen het huidige instrumentarium al voor zijn. Zorgpunt is het hanteren van de evacuatiefracties, tenzij dat transparant gebeurtd, gevalideerd is en geborgd wordt in uitvoerbare evacuatieplannen. In het MIRT onderzoek Dordrecht wordt een meerlaagsveiligheidsvariant verder uitgewerkt. Datum 15 november 2013 Bij het deelprogramma Zuidwestelijke Delta zijn er aarzelingen met betrekking tot dat eventueel overschot aan veiligheid door onderhoud aan waterkeringen nog lange tijd in stand blijft maar bij toekomstige ontwikkelingen in waterstanden niet in stand wordt gehouden. Er zijn nog geen getallen voor de B-en C-keringen. Bij differentiatie op kleinere dijktrajecten dan de WV21 dijkringdelen blijkt ook in de delta gericht veiligheidswinst geboekt te kunnen worden. Verder is voor de kerncentrale bij Borssele een strenge norm gewenst. Uit de beschikbare kennis heeft de Stuurgroep ZWD geconcludeerd dat bij toepassing van de nieuwe normering op meerdere plaatsen dijken versterkt moeten worden. Bij het deelprogramma Kust ontbreken nog getallen voor het grootste deel van de zandige kust. Daardoor heeft de focus in de discussie tot dusverre gelegen op de dilemma s die door de nieuwe benadering pregnanter naar voren komen dan in de vigerende benadering. Daarbij staat centraal wat een adequate manier van beheer en onderhoud is om de huidige veiligheid duurzaam te borgen. De structurele veiligheid van de kust wordt geborgd door het natuurlijk gedrag van het zandig systeem te monitoren en daar waar nodig, bijvoorbeeld als afslag plaatsvindt, dit te corrigeren. Dit staat los van de veiligheidnormering voor de kering, ook al draagt beheer en onderhoud aan het zandig systeem wel bij aan de kustveiligheid. Omdat vooroever, strand, eerste en overige duinenrijen, in hun geheel bijdragen aan de veiligheid van het achterland. 3 Integratie gebiedsgerichte onderbouwingen en de landelijke, technische uitwerking Het DP2015 zal een concreet landsdekkend normvoorstel voor de waterkeringen bevatten. Bij de opbouw van dit voorstel staan de adviezen van regionale deelprogramma s voorop. De normen worden onderbouwd op grond van basisveiligheid met een plus op die plekken waar het voorkomen van de grote economische schade en maatschappelijke ontwrichting dit rechtvaardigen. Op hoofdlijnen komen de uitwerkingen van de gebiedsgerichte deelprogramma s en de technische uitwerking van DPV overeen en zijn de beelden bij het te bereiken beschermingsniveau vergelijkbaar. Hiermee is de basis voor de bepaling van normgetallen per dijktraject gelegd. De principes en de doelen zoals vastgelegd in DP2014 komen steeds terug. Wel is er een fase verschil tussen de verschillende deelprogramma s in de uitwerking en zijn er een aantal gebiedseigen elementen. Tenslotte ontbreekt er nog technische informatie om te komen tot een compleet beeld. De komende periode zal moeten worden benut om tot een consistent landsdekkend normadvies te komen. De informatie uit de gebiedsgerichte Pagina 5 van 13

11 deelprogramma s en de informatie uit het deelprogramma Veiligheid zullen geïntegreerd worden. Naast deze voorgestelde gezamenlijke actie is het voor de regionale aspecten van het normadvies belangrijk dat de gebiedsgerichte deelprogramma s hun regionale processen afronden en moet deelprogramma Veiligheid een aantal technische bouwstenen afmaken. Datum 15 november 2013 Niet alleen de nieuwe normgetallen krijgen steeds meer vorm, het wordt ook steeds duidelijker hoe de waterkeringen er nu bij liggen. Met VNK2 weten we voor het grootste deel van Nederland de overstromingskansen na uitvoering van de lopende programma s (HWBP2 en RvdR). Door deze informatie te combineren met de ambities voor de nieuwe normen kan er veel gerichter dan voorheen worden bepaald wat de omvang wordt van de totale opgave en waar de korte termijn verbeteringen de hoogste prioriteit en/of meekoppelkansen met de normverbetering hebben. Hieruit blijkt dat voor de nieuwe normen niet alleen in het Rivieren- en IJsselmeergebied geïnvesteerd moet worden, maar ook in de Zuidwestelijke Delta en in Noord Nederland. 4 Nadere uitwerking differentiatie De gevolgen van een overstroming kunnen van locatie tot locatie verschillen. Om te kunnen komen tot eenzelfde basisveiligheid in Nederland betekent deze locale variatie in overstromingsgevolgen dat de normen voor de waterkeringen gedifferentieerd zullen zijn. Differentiëren van overstromingskansen hoort dus bij de risicobenadering. Voor een uniform landsdekkend normadvies wordt de mate van differentiatie verder uitgewerkt in de komende maanden. Hierbij gaat het om een afweging tussen efficiëntie en uitlegbaarheid. De fijnmazigheid van de indeling in dijktrajecten (differentiatie en daarbij het schaalniveau van de norm) is nog niet in alle deelprogramma s gelijk. Wanneer de normen voor de waterkering beter aansluiten bij de gevolgen neemt bovendien het rendement van investeringen toe en wordt minimale druk gelegd op de ruimte. Het zorgen dat de kans/norm voor de waterkering beter aansluit op de gevolgen, of te wel een hogere mate van differentiatie kan ook aantrekkelijk zijn voor die gebieden waar de opgave heel groot is en bijvoorbeeld de ruimte beperkt. In de WV21 studies is differentiatie binnen gebieden en ook binnen dijkringen geïntroduceerd. De uitwerking van de principes voor waterveiligheid uit het DP2014 leidt echter tot een specifiekere indeling, waarmee de normen van de waterkering beter aansluiten bij de gevolgen van een doorbraak. In de technische uitwerking 1 die het deelprogramma veiligheid heeft uitgevoerd blijkt dat er een indeling ontstaat die die over het algemeen fijner is dan de WV21 ringdelen 2. Deze indeling in trajecten leidt tot het opdelen van de 53 dijkringen buiten de Limburgse Maas, in 128 verschillende trajecten. De 45 dijkringen aan de Limburgse Maas bestaan allen uit één traject. 1 Deze uitwerking maakt het mogelijk om op een zakelijke manier de verschillen en overeenkomsten in kaart te brengen, en deze uiteindelijk te integreren tot één verhaal dat de deltabeslissing waterveiligheid wordt 2 Deze is weer minder fijn dan de indeling die het project Veiligheid Nederland in Kaart hanteert, waar wordt gewerkt met weer kleinere dijkringdelen. Pagina 6 van 13

12 Door gericht in te delen in trajecten en vervolgens bijbehorende normen af te leiden worden de uitlegbaarheid en de gerichtheid van maatregelen vergroot. We zoeken naar een balans, want tegelijkertijd geldt dat er geen lappendeken aan normgetallen moet gaan ontstaan. Daarbij helpt een klassenindeling, zoals we in de huidige normering ook kennen. Uiteindelijk zullen de normen ondergebracht worden ineen beperkt aantal klassen. Datum 15 november Onderdelen ter completering door DP Veiligheid Tot dusverre is binnen de gebiedsgerichte deelprogramma s en door DPV de meeste aandacht besteed aan de zogenaamde A-keringen, de belangrijkste en veruit de grootste categorie primaire keringen in ons systeem. A-keringen zijn keringen die achterliggend land beschermen tegen het zogenaamde buitenwater, dat onbeheerst en tamelijk onvoorspelbaar is. Denk aan de zee, de rivieren, de zee-armen en een aantal grote meren. Bij de MKBA- en de SLA-studie van WV21 is alleen gerekend aan de harde A-keringen, dat wil zeggen de dijken. Door deelprogramma Veiligheid wordt de komende maanden nog nader uitgezocht welke eisen aan duinen, B- en C-keringen gesteld zouden moeten worden: Duinen De zachte duinwaterkeringen zijn in eerste instantie niet meegenomen, enerzijds vanuit de observatie dat de kust al erg veilig is, anderzijds omdat nog gezocht werd naar een goede rekenmethode. Inmiddels is een methode ontwikkeld en beproefd, en worden in opdracht van DPV aanvullende berekeningen gemaakt zodat ook onderbouwde uitspraken gedaan kunnen worden over de zandige kust. Normering van de zandige keringen staat net als in het huidige systeem los van het beleid de basiskustlijn te handhaven middels zandsuppleties. Behoud van onze kust dient een breder doel dan de veiligheid, en wordt niet in twijfel getrokken. B-keringen B-keringen hebben aan twee kanten water. Ze verbinden A-keringen of C- keringen met elkaar, en beschermen achterliggend water, de bijbehorende waterkeringen en daarmee indirect het achterland tegen extreme waterstanden of golven vanuit het zgn buitenwater. Om deze reden worden ze ook wel voorliggende keringen genoemd. Een voorbeeld van een B-kering is de Oosterscheldekering, die wanneer deze sluit de Oosterschelde beschermt tegen opstuwing vanuit de Noordzee. Ook voor de B-keringen zullen nieuwe normen afgeleid moeten worden. Dat is complexer dan het bepalen van normen voor A-keringen. DPV werkt aan een uitwerking van normgetallen voor de B-keringen, resultaten komen de komende maanden beschikbaar. Normen voor de B-keringen zullen niet van invloed zijn op de getallen voor de A-keringen. C-keringen De categorie C-keringen betreft een soort restcategorie keringen, die bijvoorbeeld een dijkring in het huidige systeem sluiten (rond maken), of die dijkringen met een verschillende normklassen scheidt. C-keringen kunnen onder normale omstandigheden midden op het land liggen (ze zijn dan droog ), of water keren dat in dat geval een beheerster en voorspelbaarder karakter heeft dan het zogenaamde buitenwater. Nu we toegaan naar normering per dijktraject en Pagina 7 van 13

13 differentiatie, ook binnen dijkringen, zijn de genoemde functies (vaak) geen logisch onderdeel meer van het stelsel. Voorbeelden van C-keringen waarvan de status kan worden heroverwogen zijn o.a. de C-keringen langs de Veluwerandmeren, de dijk die de Noordoostpolder en Friesland scheidt, de westelijke kanaaldijk langs het Amsterdam Rijnkanaal (kant van dr14), en de dijken langs het Noordzeekanaal. Datum 15 november 2013 Soms echter is een C-kering wel degelijk van belang, omdat deze vanwege zijn compartimenterende werking op een kosteneffectieve manier veel (extra) gevolgschade /slachtoffers kan voorkomen. Voor de C-keringen die ook in de toekomst de primaire status behouden zullen berekeningen uitgevoerd worden om een norm te kunnen bepalen. Deze discussie kan het beste gevoerd worden als de onderbouwing voor de norm voor de huidige A-keringen, gereed is. 6 Proces Bekostiging In het Bestuursakkoord Water is de bekostigingsvraag (wie betaalt wat) voor de normverandering opengelaten. Om een voortvarende en daarmee doelmatige aanpak van de waterveiligheidsopgaven te bevorderen, heeft de deltacommissaris in DP2014 geadviseerd dat, conform het Bestuursakkoord Water, voorafgaand aan DP2015 door Rijk en waterschappen nadere afspraken worden gemaakt over de financiering van de normverandering. Hiervoor is het noodzakelijk dat zo snel als mogelijk een goede inschatting van de kosten beschikbaar is. Het kabinet heeft daar op gereageerd door aan te geven dat het belangrijk is om met de waterschappen goede afspraken te maken over de kosten die voortvloeien uit een normaanpassing en die nu niet onder de afspraak vallen. Uitkomst van deze afspraak over bekostiging dient onderdeel uit te maken van de Deltabeslissing Waterveiligheid die het kabinet in 2015 gaat nemen. De verwachting is dat eind 2013 er een beeld zal zijn van waar normaanpassing aan de orde zal zijn en wat hiervoor de benodigde extra kosten zullen zijn. Uitgangspunt is dat de opgaven zoveel mogelijk worden gecombineerd en innovaties worden benut om meerkosten waar mogelijk te beperken. De (meer)kosten worden gefinancierd binnen het beschikbare budget van het Deltafonds. De stand van zaken rond de bekostiging zal worden toegelicht tijdens de stuurgroepvergadering. 7 Wettelijke verankering Proces verankering normering Op Prinsjesdag 2014 wordt het DP2015 aangeboden aan de Tweede Kamer. In dit Deltaprogramma worden voorstellen voor de deltabeslissingen en voorkeursstrategieën opgenomen, en komt het Kabinet met een betekenisvolle reactie ten aanzien van de adviezen van de Deltacommissaris over de Deltabeslissingen. Pagina 8 van 13

14 Daarna volgt beleidsmatige implementatie ( zie bijlage 6.2 over opvolger NWP) en wordt er geanticipeerd op de nieuwe norm: momenteel al middels prioritering van het nhwbp volgens de risicobenadering maar dan ook middels verschillende testcases waarin de nieuwe werkwijze wordt beproefd. Datum 15 november 2013 In 2017 zullen de nieuwe normen ook wettelijke verankerd zijn, zodat de overstromingskans als uitgangspunt gehanteerd kan worden bij de vierde toetsronde die naar verwachting in 2017 start. In 2017 is het nieuwe WTI, dat is toegesneden op de overstromingskansbenadering, ook beschikbaar. 2050: Het streven is, conform het eerste Nationaal Waterplan, dat alle waterkeringen in 2050 aan de nieuwe norm voldoen. Deze periode is vergelijkbaar met de uitvoeringstermijn van het eerste Deltaplan in Zuidwest-Nederland. Er is geen sprake van een acuut waterveiligheidsrisico. Wettelijke verankering Tegelijk met de beleidsmatige verankering van de deltabeslissingen wordt gestart met de juridische verankering, middels een aanpassing van de Waterwet en een besluit met nieuwe normen. De planning is dat de minister van IenM dit wetvoorstel in 2016 kan aanbieden aan de Tweede Kamer. Zo kan de wijziging van het gehele waterveiligheidsstelsel, inclusief een nieuw toets- en ontwerpinstrumentarium en een daarbij behorende programmmering op 1 januari 2017 in werking treden. Vanaf dat moment vormt het de basis voor de nieuwe toetsronde en verbeteringen binnen het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma. In 2023 komt de eerste landelijke toetsrapportage gebaseerd op de nieuwe normen uit. Ten aanzien van de samenloop met de omgevingswet wordt vooralsnog gekozen om vooruitlopend op de omgevingswet te kiezen voor een wijziging van de Waterwet om zo de start van de landelijke toetsronde met nieuwe normen niet te vertragen. De Omgevingswet loopt qua planning in een later spoor: gereed Wel is het de bedoeling dat de normen straks eenvoudig kunnen worden overgenomen onder de Omgevingswet; want dubbel werk moet voorkomen worden. 8 Toets- en ontwerpinstrumentarium Toetsinstrumentarium Op 1/1/2017 zal naar verwachting het nieuwe waterveiligheidsstelsel een feit zijn met de wettelijke verankering van de nieuwe normen. De waterkeringbeheerders moeten vanaf dat moment hun keringen op basis van de nieuwe normering kunnen toetsen. Om dit mogelijk te maken, dient het Wettelijk Toetsinstrumentarium (WTI 2017) op 1/1/2017 door de Minister van IenM zijn vastgesteld en vervolgens beschikbaar te zijn gesteld. Het instrumentarium wordt in twee fasen opgeleverd. In de eerste fase ( ) is het mogelijk om met het instrumentarium de eerste toetsen uit te voeren. Hiermee is het mogelijk om te bepalen welke trajecten zeker voldoen aan de norm en welke zeker niet voldoen aan de norm. Deze laatste categorie kan direct worden aangemeld bij het HWBP. Voor de overige trajecten is het nodig om Pagina 9 van 13

15 verder te toetsen. Het instrumentarium dat hiervoor benodigd is, is in de periode te gebruiken door een groep experts. In de tweede fase, vanaf 2019, is het instrumentarium gebruiksvriendelijk gemaakt en te gebruiken door de waterkeringbeheerder zelf. Bij het ontwikkelingsproces zullen alle betrokken partijen vanaf het begin mee worden genomen. De toekomstige gebruikers van het instrumentarium, de waterkeringbeheerders, zijn betrokken via de Coördinatiegroep. Deze groep bestaat uit een aantal vertegenwoordigers van waterschappen, Rijkswaterstaat (als keringbeheerder), Rijkswaterstaat WVL, Deltares en DGRW. Datum 15 november 2013 Inhoudelijk Een gewenst beschermingsniveau kan op verschillende manieren worden uitgedrukt. In de technische uitwerking van de principes die door DP Veiligheid is opgesteld, zijn gewenste beschermingsniveaus uitgedrukt als een middenkans. Dezelfde beschermingsniveaus kunnen ook uitgedrukt worden als afkeurkans (ondergrens) of ontwerpkans. De middenkans is een soort signaal waarde, die aangeeft dat de kering over zo n 15 tot 20 jaar door de afkeurkans (een ondergrens) zal zakken, en dus niet meer aan het gewenste beschermingsniveau zal voldoen. De middenkans biedt te mogelijkheid te anticiperen, en al te beginnen met verbetering nog voordat de kering is afgekeurd. Er kan echter ook op andere manieren geanticipeerd worden. In het proces van het op te stellen toets- en ontwerpinstrumentarium moet nader bezien worden welk normgetal zal worden vastgelegd in de wet, en op welke wijze de toetsing wordt vormgegeven. In het kader van het deltaprogramma blijven we tot er meer duidelijkheid is werken met de signaalwaarde, dat wil zeggen de middenkans. Welk van de drie waarden uiteindelijk ook wordt vastgelegd, zowel het beschermingniveau/veiligheid van het gebied als de omvang van de opgave blijven gelijk. Ontwerpinstrumentarium Het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma gaat per 1/1/2014 van start met de eerste verkenningen en planuitwerkingen. Om toekomstbestendig te kunnen ontwerpen is het wenselijk zo snel mogelijk te werken volgens de principes en uitgangspunten van de nieuwe norm. Ontwerpinstrumentarium korte termijn Daarom ontwikkelt Rijkswaterstaat een ontwerpinstrumentarium dat is gebaseerd op de overstromingskans en op korte termijn kan worden ingezet bij het uitvoeren van verkenningen en planuitwerkingen. Gezien de snelheid waarmee dit ontwerpinstrumentarium tot stand diende te komen, is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande kennis en kennis die binnen het WTI 2017 ontwikkeld wordt en de kennis die beschikbaar is vanuit het project VNK-2. Het ontwerpinstrumentarium voor de korte termijn zal bestaan uit een handleiding, waarin wordt toegelicht waar het ontwerpinstrumentarium gebaseerd op de overstromingskans, afwijkt van de oude ontwerppraktijk. Bij de handleiding hoort een aantal achtergrondrapporten. Deze rapporten beschrijven de gehanteerde uitgangspunten, hoe om te gaan met de verschillende faalmechanismen en de wijze waarop de hydraulische belastingen zijn bepaald. Pagina 10 van 13

16 De opgestelde handleiding zal door gebruikers (waterschappen en ingenieursbureaus) worden beoordeeld op toepasbaarheid. De inhoudelijke kwaliteitsborging wordt door het ENW uitgevoerd. Datum 15 november 2013 Ontwerpinstrumentarium lange Termijn Voor de langere termijn dient het ontwerpinstrumentarium uitgebreid en verbeterd te worden. Hiervoor stelt Rijkswaterstaat een plan van aanpak op. 9 Stand van zaken ten aanzien van de evacuatiefractie In het Veiligheidsberaad van 31 mei is afgesproken dat de Veiligheidsregio s de evacuatiefracties nogmaals beoordelen; zijn deze nog steeds realistisch of zijn er overwegingen om de mogelijkheden van preventieve evacuatie bij te stellen? Het verzoek is in drietal landelijke bijeenkomsten met veiligheidsregio s toegelicht, en tweemaal besproken in het directeurenoverleg Veiligheidsregio s. Daarnaast hebben de veiligheidsregio s een (technische) briefing ontvangen met alle beschikbare gegevens en is het onder de aandacht gebracht middels artikelen in het Magazine Nationale Veiligheid en Deltanieuws. Er is regelmatig contact met de regio s over het verzoek. Maandag 4 november 2013 heeft een landelijke expertsessie plaats gevonden waarin de resultaten tot dusverre zijn besproken. Op dat moment waren de reacties van 17 veiligheidsregio s ontvangen 3. Naast de vertegenwoordigers van 12 veiligheidsregio s namen ook vertegenwoordigers van de deelprogramma s van het Deltaprogramma aan de bijeenkomst deel. Tijdens de sessie bleek dat de betrokkenheid van de veiligheidsregio s in de ondersteuning / onderbouwing voor de uiteindelijke Deltabeslissing Waterveiligheid positief wordt ervaren. Alle gebieden zijn tijdens de sessie nader doorgesproken. De opmerkingen die daarbij zijn gemaakt zullen per gebied worden verwerkt in een bandbreedte ten aanzien van de evacuatiefractie. Hiermee wordt beter aangesloten bij de complexiteit van de technisch-inhoudelijke validatie Vervolgens worden de consequenties van de bandbreedte voor de normgetallen door DP Veiligheid onderzocht. Eind november is het onderliggende rapport/advies beschikbaar, incl consequenties voor het normadvies. Dit rapport wordt gedeeld binnen DP en zal benut worden voor de terugmelding aan het Veiligheidsberaad van 13 december aanstaande. Daarbij wordt het Veiligheidsberaad geïnformeerd over het proces van de afgelopen maanden en hoe de resultaten daarvan worden verwerkt in de normstelling. 3 Zuid Holland Zuid (mede namens Rotterdam, Den Haag, Hollands Midden), Flevoland (mede namens Noord Holland Noord), Gelderland Zuid, Noord Oost Gelderland, Utrecht, Westelijk Noord Brabant, Zeeland, IJsselland, Friesland, Groningen, Zaanstreek-Waterland, Kennemerland, Limburg Zuid Pagina 11 van 13

17 10 Adaptatie agenda zand De Beslissing Zand is van cruciaal belang voor het toekomstbestendig maken en houden van de Nederlandse kust. Primaire focus ligt op structurele kustveiligheid. Dit moet samengaan met een economisch sterke en aantrekkelijke kust. Datum 15 november 2013 Hoofdkeuzes: Preventie voorop. Aanvullend kunnen eventueel (extra) maatregelen in laag 2 of 3 genomen worden om de gevolgen (restrisico) te beperken. Zacht waar het kan, hard waar het moet. Om de basisvoorwaarden voor kustveiligheid op orde te houden, kiezen we, ook voor de lange termijn, primair voor het uitvoeren van zandsuppleties. Zandbalans op orde, kustfundament in duurzaam evenwicht met zeespiegelstijging. We willen dat het kustfundament duurzaam in evenwicht blijft met de relatieve zeespiegelstijging 4. Hiermee waarborgen we de basisvoorwaarden voor kustveiligheid op de langere termijn en houden we de gebruiksfuncties in de kust duurzaam in stand. We werken met een ontwikkelpad waarin het volume te suppleren zand zo nodig wordt verhoogd. 'Lerend werken' op het niveau van één samenhangend zandig systeem. Om optimaal te kunnen anticiperen op toekomstige ontwikkelingen, investeren we in meer kennis over de werking van het zandige systeem in zijn geheel en specifieke opgaven in deelgebieden. Accenten liggen daarbij op het waddensysteem, opdringende geulen, en de Voordelta van de Zuidwestelijke Delta en de buitendelta s van het Waddengebied. We zetten in op intensivering van onderzoek, monitoring en pilots. Benutten van maatschappelijke meerwaarde in de regio's. We willen dat de zandsuppleties, zoveel mogelijk bijdragen aan lokale en regionale doelen (aantrekkelijk en economisch sterk). Mochten de andere doelen (dan veiligheid) leiden tot meerkosten dan dragen partijen hieraan bij, naar de mate van het profijt dat elke partij heeft van die voorzieningen en de vervulling van zijn maatschappelijke taak (conform financieringsprincipe uit Nationaal Kader Kust (2011). Samenhang en samenwerking in suppleren, leren en experimenteren. We introduceren een informeel, programmerend interbestuurlijk overleg om meer samenhang aan te brengen tussen suppleties, nieuwe kennis, pilots en parels (plekken waar het optimaliseren van de oplossing voor de toekomstige opgaven voor veiligheid en ruimtelijke ontwikkeling, met meegroeiconcepten gezamenlijk moeten worden opgepakt) om de grootst mogelijke maatschappelijke meerwaarde te realiseren voor de kust als geheel. 4 Een onderzoek naar de hoeveelheid zand die hiervoor nodig is, gericht op het op orde houden van de voorwaarden voor kustveiligheid en behoud van functies in de kust op de lange termijn, loopt nog. Resultaten worden eind 2014 verwacht. Pagina 12 van 13

18 Deze keuzes zijn uitgewerkt in een ontwikkelpad: 2013 Start uitwerking parels en overzicht van benodigde financiële middelen voor Deltaprogramma 2015 Datum 15 november Voortzetten van het huidige suppletievolume van 12 miljoen m³ zand per jaar Het gericht uitbreiden van onderzoek en monitoring voor het zandig systeem tot een samenhangend en langjarig kennisprogramma Starten van enkele kleinschalige pilots Opstellen sedimentanalyse (half-)gesloten bekkens Zuidwestelijke Delta Vanaf 2015 Rond 2016 Besluit over eventuele zandvraag als gevolg van uitwerking meegroeiconcepten voor de parels Besluit over de inzet van zandsuppleties voor het uitstellen/voorkomen van versterkingsopgaven, rekening houdend met kosteneffectiviteit en economische belangen Besluit over het ontwikkelen van een sedimentstrategie voor de (half-)gesloten bekkens Zuidwestelijke Delta Rond 2020 Rond 2040 Na 2050 Kustgenese 2.0, met besluiten over pilots en eventuele aanpassingen in sedimentstrategie (o.a. suppletievolumes en verdeling zand) Kustgenese 3.0 met resultaten pilots, besluiten over structureel maken pilots en in relatie daarmee eventuele aanpassingen in sedimentstrategie Grotere versterkingsopgaven voor keringen in de kust (omvang opgave afhankelijk van ontwikkeling zeespiegelstijging). Pagina 13 van 13

19 Regioadvies Voorkeursstrategie Neder-Rijn en Lek Versie voor de bestuurlijke consultatie van dec 2013 februari 2014 November 2013

20 Inhoud Samenvatting Inleiding Karakteristiek Neder-Rijn en Lek De waterveiligheidsopgave voor de Neder-Rijn en Lek Ruimtelijke visie Neder-Rijn en Lek Principes en uitgangspunten Voorkeursstrategie Neder-Rijn en Lek Beschouwingen en vervolg Bijlagen Bijlage 1: Kansen voor nieuwe Ruimte voor de rivierprojecten langs de Neder-Rijn en Lek? Bijlage 2: Bestuurlijk Overleg Regioproces Neder-Rijn en Lek Bijlage 3: Ruimtelijke visie Regioproces Neder-Rijn en Lek Kaartmateriaal: 3 Kaarten met Maatregelen, meekoppelkansen en knelpunten 2