Algemene richtlijn na een nek operatie (hernia)

Transcriptie

1 Algemene richtlijn na een nek operatie (hernia) ADVIEZEN NA EEN NEKHERNIA OPERATIE (THUIS) INLEIDING U bent geopereerd aan uw nek. Wanneer u naar huis gaat bent u nog niet volledig hersteld. De oorzaak van de klachten is weggehaald, maar u kunt nog geruime tijd last hebben van uitstralende pijn. Het herstel na een nekhernia operatie kan per patiënt anders verlopen. Mogelijk hebt u de eerste weken nog wat pijn in de nek, pijn tussen de schouderbladen, last van vermoeidheid, of bent u s ochtends wat stijf in de nek. Deze klachten zullen geleidelijk verdwijnen. Rond de derde dag na de operatie is er vaak een kortstondige terugkeer van de uitstralingspijn. Dit is het gevolg van zwelling van weefsel in het gebied waar de operatie heeft plaatsgevonden. Deze napijn is na een paar dagen weer verdwenen. Eventueel kunt u pijnstillers gebruiken. Wanneer via de achterkant is geopereerd kunt u last hebben van nekpijn en soms ook van schouderpijn. Operaties langs de voorkant hebben vaak tot gevolg dat men de eerste dagen na de operatie last van de keel heeft bij het slikken (pijn bij het slikken, of het gevoel van een brok in de keel ), kortdurend wat klachten van spreken (schorre stem) en soms ook van (al dan niet voorbijgaande) heesheid door beschadiging van een stembandzenuw. De pijn in de arm is meestal direct na de operatie verdwenen of reeds aanzienlijk afgenomen. Een doof gevoel in hand of vingers voelt men vaak sterker dan vóór de operatie, omdat de pijn immers weg is. Vaak verdwijnt de doofheid, maar dat is nooit van tevoren te voorspellen. Ook verlammingsverschijnselen verbeteren vaak na de operatie, maar helaas niet altijd. Nekklachten kunnen eveneens verdwijnen, maar over het algemeen heeft de operatie daarop weinig invloed. Na de operatie komt u in de herstelfase. Het is belangrijk dat u leert aanvoelen wat uw nek aan kan. Als u merkt dat een bepaalde activiteit veel klachten geeft, probeer deze dan de volgende keer minder lang uit te voeren of op een andere manier. Te veel belasten, maar ook te veel ontzien van de nek kan leiden tot toename van klachten. Het gaat erom een goed evenwicht te vinden, waarbij u geleidelijk aan uw mogelijkheden verruimt. Op de laatste pagina van deze folder treft u een aantal oefeningen. Het doen van oefeningen kan een positief effect hebben op uw herstel. Het revalideren vraagt uw inzet en geduld. Ongeveer 6 weken na ontslag heeft u een poliklinische controle met de neurochirurg of een telefonische controle met de Physician Assistant. Dit is een controle afspraak waarbij u eventueel resterende vragen kunt bespreken en waar wordt bepaald of u verdere fysiotherapeutische behandeling nodig heeft met betrekking tot het opbouwen van spierkracht en conditie. Het resultaat is over het algemeen zeer goed. Meestal is de pijn in de arm na de operatie grotendeels weg. Als dit niet zo is, gaan we ervan uit dat de zenuw nog geïrriteerd is en wachten we spontaan herstel af. Het herstel van uitvalsverschijnselen, zoals doofheid en zwakte van de spieren, kan langer duren (3-6 maanden) of soms zelfs uitblijven PIJN Pijn is een natuurlijk beschermingsmechanisme van het lichaam en heeft in die zin een functie. Pijn geeft aan dat we onze grenzen bereiken. Het betekend echter niet dat bij pijn ook schade ontstaat. De pijn die u na de operatie nog kunt hebben, kan veroorzaakt worden door: - Wondpijn; deze pijn wordt veroorzaakt door de wond die tijdens de operatie is ontstaan. De operatiewond kan enkele dagen tot weken gevoelig blijven. Bij sommige mensen duurt dit wat langer. Pagina 1 van 6

2 - Pijn vanuit spieren en gewrichten; om de herniapijn te ontwijken bent u zich voor de operatie anders gaan bewegen en heeft u zich een andere houding aangewend. Na de operatie kunt u zich weer normaal bewegen. De spieren van de nek en armen zullen hierop reageren. Dit kan pijn veroorzaken. De operatie zelf kan ook spierpijn veroorzaken, omdat de spieren opzij worden getrokken om goed bij het operatiegebied te kunnen komen. - Zenuwpijn; de zenuw heeft lange tijd druk ondervonden van de uitpuilende hernia. De hernia is weliswaar verwijderd, maar de zenuw is nog geïrriteerd. De pijn zal anders zijn dan voor de operatie. Door bewegen en oefenen kan de zenuw weer opspelen en dezelfde klachten geven als voor de operatie. De klachten zullen wel minder heftig zijn dan voor de operatie. Klachten kunnen ook de tweede of derde dag na de operatie optreden omdat u dan wat meer gaat doen. Bij het ontslag uit het ziekenhuis is er met u gesproken over de pijnmedicatie voor thuis. Vlak na de operatie heeft u diverse keren pijnstilling gehad. Gebruikt u bij het ontslag nog pijnstilling, dan kunt u dat thuis afbouwen op geleiden van de pijn. STOLLINGSREMMENDE MEDICATIE Wanneer u stollingsremmende medicatie gebruikte moest u hier zeker 7 dagen voor de operatie mee stoppen. Na de operatie is het belangrijk dat u weer start met deze medicatie. Als het goed is hebt u hierover instructies gekregen van de arts en/of verpleegkundige. Is dit niet het geval, laat ons dit dan zo snel mogelijk weten. WONDVERZORGING U of uw partner controleert thuis de wond. Meestal zijn er onderhuidse zelf oplossende hechtingen gebruikt in combinatie met hechtpleisters (steristrips). Deze hechtpleisters vallen er na vijf tot zeven dagen vanzelf af. Hebt u wel huidhechtingen of krammetjes, dan worden deze meestal 10 tot 14 dagen na de operatie verwijderd bij de huisarts. De wond sluit meestal vanzelf binnen ± 10 dagen. De volledige wondgenezing duurt bijna 6 weken. U hoeft de wond thuis geen speciale verzorging te geven. Als de wond goed droog is en er geen vocht meer uit lekt, hoeft u geen pleister meer te plakken. Is de wond nog niet droog of vindt u het aangenamer met een pleister, dan is dit geen probleem. Mocht uw wond bij ontslag nog open zijn, dan krijgt u van de arts en/of verpleegkundige instructies over de wondverzorging mee naar huis. Als u en uw naasten niet in staat zijn de wond te verzorgen, dan wordt de transfer verpleegkundige ingeschakeld voor het regelen van thuiszorg. Ook zult u dan recepten mee krijgen voor de wondmaterialen die u bij uw eigen apotheek kan ophalen. DOUCHEN/BADEN U mag met de wond na 2 dagen douchen mits deze gesloten is en niet lekt. Adviezen bij het douchen: - Water is prima om de wond en de huid eromheen goed schoon te houden. - Dep de wond goed droog met een schone handdoek. Een schone wond zal beter genezen. - U mag gebruik maken van zeep en shampoo. Na drie weken mag u weer in bad (maximaal 30 minuten). Het water verweekt de wondranden en dit vertraagt de wondgenezing. Na drie tot vier weken mag u weer zwemmen. Een sauna mag u na vier weken weer bezoeken. LEEFREGELS In principe duurt de herstelperiode 6 weken. In die periode moet u activiteiten met nek en armen beperkt houden. Probeer deelname aan het verkeer te beperken. Neem de eerste vier tot zes weken regelmatig rust door te gaan liggen en wissel activiteiten en houdingen af. Pijn is in deze tijd een goede graadmeter hoever u kunt gaan. Bij alles geldt: niet overmatig inspannen of forceren. Wissel zitten, staan en lopen af en regelmatig tussendoor liggend rusten. Wanneer het herstel vlot verloopt, mag u de activiteiten per week rustig uitbreiden. TILLEN Pagina 2 van 6

3 Til in de eerste vier tot zes weken zo weinig mogelijk, ten hoogste vijf kilo. Daarna kunt u het gewicht geleidelijk verhogen. Hierbij moet u het gewicht over rechts en links verdelen. Zo dicht mogelijk tegen het lichaam aan dragen is aan te bevelen. BUKKEN In plaats van bukken zult u zich aan moeten leren om door de knieën te gaan. Wanneer u daar eenmaal aan gewend bent zult u merken dat dit een snelle en prettige methode is om dingen op te rapen. CONDITIE/ SPORTEN Tot de eerste poliklinische controle bij de neurochirurg mag u niet sporten, stoeien met de kinderen en/of de hond in verband met onverwachte bewegingen. U kunt echter wel direct na ontslag aan uw conditie werken door te gaan wandelen. Een goede conditie bevordert het herstel en doet de belastbaarheid van de nek toenemen en zorgt ervoor dat u uw dagelijkse activiteiten weer zonder probleem kunt uitvoeren. Hier geldt ook dat u het geleidelijk opbouwt en steeds goed op de reactie van uw nek let. WANDELEN/ LOPEN Draag stevige, soepel lopende schoenen met een goed voetbed. Breidt het wandelen geleidelijk aan uit. Als u gaat lopen doe dit dan enkele keren per dag, tussen de 5 en 10 minuten. Herhaal de wandeling 2 à 3 keer per dag. Als u geen klachten heeft kunt u de wandeling opvoeren met 5 minuten per dag. De 1 e dag duurt de wandeling 10 minuten, de 2 e dag 15 minuten en de 3 e dag 20 minuten etc. Doe dit op geleiden van kunnen. Slenter niet en loop actief. FIETSEN In principe mag u de eerste vier tot zes weken niet fietsen. Op een hometrainer is dit wel toegestaan, mits een goede houding wordt aangenomen. Begin dan met lichte weerstand zodat u dit kunt voortzetten en uitbreiden. Wanneer de pijnklachten het toelaten en u uw nek weer goed kunt bewegen, kunt u het fietsen weer oppakken. HUISHOUDELIJKE ACTIVITEITEN Verricht de eerste vier tot zes weken geen belastende huishoudelijke activiteiten, zoals stofzuigen, bedden opmaken, strijken, dweilen en ramen lappen. Lichte huishoudelijke activiteiten (bijv. koffie of thee zetten, tafel dekken, stoffen, de planten water geven, kleine afwas) kunt u geleidelijk aan hervatten. Let op uw houding en de reactie van uw nek. Sta niet te lang in dezelfde houding. AUTORIJDEN In principe mag u de eerste vier tot zes weken niet zelf autorijden. Meerijden in een auto is wel toegestaan. Wanneer de pijnklachten het toelaten en u uw nek weer goed kunt bewegen, kunt u het autorijden weer oppakken. Wees echter voorzichtig met autorijden. Door onverwachte of teveel draaibewegingen van de nek zou u (meer) pijnklachten kunnen krijgen. Het advies is het autorijden voorzichtig op te bouwen. WERKEN Zodra u aanvoelt het werk weer te kunnen oppakken is het raadzaam dit in overleg met de bedrijfsarts geleidelijk te hervatten. Dit hoeft niet te wachten tot het poliklinische consult na de operatie. Medisch gezien kan het werk hervat worden naar kunnen. Dit is mede afhankelijk van de aard van de werkzaamheden. De eerste 6 weken mag u geen zwaar lichamelijk werk doen. Meestal wordt een inwerk-schema gemaakt, of doet u tijdelijke minder zwaar werk. Houd er rekening mee dat u soms pas na een half jaar op uw oude niveau zit. SEKS Vrijen heeft geen nadelige gevolgen voor uw nek. Wanneer seks niet leidt tot verergering van de nekklachten is hiertegen geen bezwaar. Vermijd houdingen die niet prettig aanvoelen. Pagina 3 van 6

4 TERUGKERENDE HERNIA In het algemeen is 80-90% van de patiënten tevreden met het resultaat na een nekhernia operatie. Een recidief (ofwel het opnieuw optreden van een hernia op dezelfde plaats) wordt bij een nekhernia vrijwel nooit gezien. Wel kan een hernia op een ander niveau optreden. De aangrenzende niveaus van een geopereerde nekhernia krijgen een wat hogere belasting te verduren, zodat er een wat grotere kans is op het ontstaan van een aangrenzende hernia. ARTS WAARSCHUWEN Wanneer u last heeft van één van de volgende symptomen, neem dan onmiddellijk contact op met uw eigen huisarts. Onhoudbare pijn in de nek of armen; Abnormale zwelling van de wond; Opengesprongen wond; Pus uit de wond; Hoge koorts (hoger dan 38.5 ); Toenemend krachtsverlies aan één of beide armen en/of problemen met lopen. Tijdens kantoortijden kunt u ook contact opnemen met de polikliniek neurochirurgie of buiten kantoortijden met de spoedeisende hulp. In het algemeen kunt u alle in deze folder genoemde activiteiten uitbreiden qua tijdsduur of intensiteit als het een aantal keren goed is gegaan. Pagina 4 van 6

5 OEFENINGEN Doe deze oefeningen twee tot drie keer per dag. Oefen liever meerdere keren kort, dan eenmaal langdurig. Oefen rustig en let goed op uw ademhaling. Er mag geen pijn en/of uitstraling in de armen ontstaan. Wees de eerste paar dagen voorzichtig met het vooroverbuigen van het hoofd. Oefening 1 Ga rechtop zitten, trek uw schouders op en laat uw armen losjes langs uw lichaam hangen. Voel de spanning in uw nek- en schouderspieren. Laat daarna uw schouders los en ontspan. Herhaal dit 10 keer. Oefening 2 Ga rechtop zitten, trek uw kin iets in. Draai het hoofd langzaam zo ver mogelijk naar rechts. Draai het hoofd weer terug en doe hetzelfde naar links. Herhaal iedere kant 5 keer. Oefening 3 Ga rechtop zitten, laat uw armen ontspannen langs uw lichaam hangen. Beweeg het linkeroor richting linkerschouder totdat u spanning voelt. Houd dit 3 tellen vast en ga dan weer terug. Doe hetzelfde aan de rechterkant. Herhaal iedere kant 5 keer. Oefening 4 Leg uw handen losjes op uw schouders en draai kringetjes met uw ellebogen, zowel vooruit als achteruit. Draai 10 rondjes. Oefening 5 Beweeg de top van uw duim en wijsvinger naar elkaar. Strek daarna de vinger en doe hetzelfde met de andere vingers. Wissel daarna van hand. Oefening 6 Maak een vuist en strek vervolgens uw vingers. Doe deze oefening 5 keer en wissel dan van hand. Pagina 5 van 6

6 Oefening 7 Ga rechtop zitten en laat uw arm langs uw lichaam hangen. Buig en strek uw arm. Uw arm hangt weer naast uw lichaam. Hef uw arm zijwaarts tot schouderhoogte (eventueel met gebogen elleboog). Breng daarna uw arm voorwaarts tot schouderhoogte (eventueel met gebogen elleboog). Laat uw arm vervolgens weer zakken. Herhaal dit met uw andere arm. Pagina 6 van 6