Sint Jansbasiliek, Laren NH 17 januari 2016 Mattheüs 5

Transcriptie

1 Sint Jansbasiliek, Laren NH 17 januari 2016 Mattheüs 5 Het zal weinigen ontgaan zijn dat David Bowie deze week is overleden. De wereld draait door besteedde een hele uitzending aan zijn overlijden. Kranten vulden vele pagina s met dit nieuws, de Volkskrant zelfs tien. De ene na de andere bekende Nederlander kwam vertellen hoe belangrijk deze popmuzikant en kunstenaar voor hem of haar geweest is. David Bowie werd door sommigen een kameleon genoemd. Hij toonde zich steeds in andere gedaantes. Nu eens als stoere kerel, dan weer als vrouw en soms belichaamde hij man en vrouw tegelijk. Ook zijn muziek veranderde vaak. Iemand zei: hij vond zichzelf steeds opnieuw uit. Hij liet telkens weer iets anders horen en zien dan wat mensen verwachtten. David Bowie was een stijlicoon in een tijd van verandering. Hij was zelf belichaming van die tijd van verandering. Hij toonde het andere en het anders zijn en week af van gebaande paden. Het was vaak verrassend wat hij deed. Dat was niet het enige. Velen hebben zijn optreden door de jaren heen vooral als bevrijdend ervaren. Ze zagen in hem een symbool van bevrijding van elk keurslijf dat een maatschappij, met alle instituten en gewoontes je kan opleggen. Een bevrijding van een keurslijf dat een kerk of godsdienst voor je kan zijn. David Bowie toonde het andere, het anders zijn en hij belichtte dat. Hij belichtte het leven dat tot dan toe onderbelicht was. Hij zette het anders zijn in de schijnwerpers en zong het lied van bevestiging daarbij. Ook voor wie zich in zijn leven niet gezien en niet gekend wist, voor wie niet gekend en gezien mocht worden klonk zijn lied als muziek in de oren. I will be king and you, you will be queen. Ik zal koning zijn en jij koningin. Juist voor hen die zich door hun anders zijn nooit held of heldin hadden kunnen voelen klonken zijn woorden bevrijdend bevestigend: We can be heroes, just for one day. 1

2 Al is het maar voor een dag. Wij kunnen helden zijn. Daarom: leef en dans, let s dance. En laat vallen de angst! Er zullen mensen geweest zijn die David Bowie choquerend vonden. Dat hij grenzen overschreed en norm vervagend bezig was. Ik vermoed dat dergelijke gedachten ook in kerken en bij kerkleiders leefden. Maar ik denk nog meer dat wat deze eigenzinnige kunstenaar in zijn leven en werk toonde op een hele diepe manier verwantschap heeft met Jezus Christus. Jezus zegt: Jullie zijn het zout der aarde, jullie zijn het licht der wereld. Laat jullie zout werkzaam blijven. Laat jullie licht schijnen. Zet het niet onder de korenmaat, dat licht. Deze woorden van Jezus hoef je hier in het Gooi niet tegen iedereen te zeggen. Camera s, schijnwerpers, spotlights hebben op sommigen van ons een grote aantrekkingskracht. De begeerte om in beeld te komen en gezien te worden is soms aanzienlijk. Maar breder dan enge Gooise streken: We horen het aan alle kanten zeggen: je moet je zelf promoten. Je moet je licht laten schijnen! Scholen maken gelikte filmpjes om leerlingen te trekken en om te zeggen: Bij ons moet je zijn. Onze school is smaakmaker. Bij ons is het licht. Wij moeten ons zelf profileren en etaleren. Dat gold niet alleen voor Khadija Arib en de andere kandidaten Kamervoorzitter deze week. Dat geldt voor elke sollicitant, aan wie gevraagd wordt: waarom ben jij de beste, waarom moeten we jou hebben. En als je je licht teveel onder de korenmaat zet, vergeet het dan maar! 2

3 We zijn bezig met branding, met het ons zelf in de markt zetten, wij doen zo ons best om ons licht te laten schijnen! Ik weet echt wel dat het goed is om te tonen wat je in huis hebt. Ik weet ook dat je met valse bescheidenheid niets opschiet. Maar met al het goede dat dit met zich meebrengt blijft de vraag: Zijn we niet te veel etalage, te veel uithangbord aan het worden. En is het soms ook niet onbeschrijfelijk vermoeiend, al dat geprofileer? Is wat Jezus zegt over dat licht en dat zout niet vermoeiend en belastend. Zijn woorden zijn vaak zo uitgelegd: je moet laten zien en laten horen wat je gelooft. Velen herkenden in Jezus uitspraken een oproep om voortvarend kerken te bouwen, geloof te organiseren en zendingswerk met kracht ter hand te nemen. Velen zagen in zijn woorden een oproep om geloof aan de man en de vrouw te brengen, om het te vertalen in concrete praktische dingen. In deze geest lees ik ook de thematiek van de week van gebed voor de eenheid. Het woord is aan jou! (Uitroepteken.) Het klinkt mooi en vroom en zelfs sympathiek. Wie kan hier iets op tegen hebben. Maar het klinkt ook vermoeiend. Ik hoor wat ik moet zijn: goed christen, iemand die goed leeft, die goede dingen doet en spreekt. Hoe goed het allemaal bedoeld is en van hoe goede wil ik ook kan zijn, ik volbreng dat soms niet. Mijn geloven schiet te vaak tekort. Het goede doen, dat probeer ik en soms lukt het gewoon niet. En dat licht van mij is soms een kwijnend vlammetje. Jezus wil met zijn woorden ons niet belasten, maar bewegen. Dat doet hij niet door met een oproep te beginnen, waaraan jij gehoor moet geven. Hij zegt niet: Jullie moeten het zout voor de aarde zijn en jullie moeten het licht voor de wereld zijn. 3

4 Hij zegt wel: Jullie zijn het zout, jullie zijn het licht. Jullie zijn het al. Hij zegt dit niet allereerst tegen mensen die in zijn tijd in de schijnwerpers staan, die het allemaal goed voor elkaar hebben of die met uitgekiende reclametechnieken zichzelf in de markt kunnen zetten. Jezus spreekt zijn woorden allereerst voor een groep zieken, melaatsen, maanzieken en verlamden. Al die mensen die in zijn tijd aan de kant geraakt waren, uit beeld, uit de gratie, al die mensen op wie geen schijnwerper stond gericht, al diegenen die zich niet wisten te profileren of te etaleren zegt hij: jullie zijn het zout, jullie zijn het licht. Het begint bij Jezus niet met een opdracht, maar met een toezegging. Er wordt ja gezegd tegen jouw bestaan. Dat belichaamt Jezus. We hoeven ons niet met ons geloof, met ons goede gedrag en onze deugdzaamheid, niet met ons licht, niet met ons zout te bewijzen. Besef dat je een van God gewild mens bent, met al je haken en ogen, met al je beperkingen en al je tekorten. Je bent licht, je bent zout. Besef dat, ontdek dat, laat dat toe, ontvang dat. Er wordt ja gezegd tegen mijn bestaan. Vergelijk het maar met een klein kind. Een liefhebbende ouder zegt niet: pas als je zindelijk bent hou ik van je. Die zegt: ik hou van je, ook in al je onzindelijkheid. Ook in al je anders zijn. Ook in al je anders geaard zijn. Jullie zijn het zout der aarde. Jullie zijn het licht van de wereld. In ieder mens weerspiegelt God zich op een unieke wijze. Ieder mens mag leven naar een eigen aard en naar een eigen eigenaardigheid. Niet alles wat ik doe is goed. Verre van dat. Niet alles wat mensen doen is goed. Kijk naar de wereld. Het lijkt te vaak verre van dat. Er wordt niet ja gezegd tegen alles wat ik doe. Er wordt ja gezegd tegen jouw en mijn bestaan. Dat is evangelie. 4

5 Het woord is aan jou? Jij mag die boodschap toelaten in je eigen bestaan. Het woord is aan ons? Wij mogen die boodschap van leven handen en voeten geven, door de te beseffen dat je met ieder mens die op je pad komt je te maken krijgt met God zelf. Ook ieder mens die hier verblijf zoekt. Godsdienst in deze tijd is te vaak godsdienst van dood en verderf. Aan ons is het om te getuigen van de boodschap van het leven. De boodschap van het leven tot over alle grenzen. De laatste clip van David Bowie draagt als titel: Lazarus. Je ziet Bowie zoals de Bijbelse figuur met een doek om zijn hoofd. I m in heaven, zingt hij, ik ben in de hemel, ik ben vrij, net als de bluebird die vogel, met al zijn verdriet en zijn littekens, ik ben gekend, ik ben vrij. Die choquerende Britse popmuzikant begint vlak voor zijn dood over Lazarus te zingen. Lazarus die dood was en opgewekt werd. Lazarus die in elke gedachtenis dienst ook in deze kerk genoemd wordt als degene die je op staat te wachten over de grens. De man die als geen ander belichaamt dat het leven er is, dat het licht er is, ook over de grens van wat wij kunnen denken en geloven. Lazarus betekent: God is hulp. Hulp om te leven. Hulp om te worden waarvoor je bent bestemd. Ik ben mens en die mag leven. Ik ben vogel, vreemde vogel soms, die de ruimte verkennen. En ik mag eindeloos vertrouwen op die grote dragende goddelijke adelaarsvleugels om me op te vangen en steeds weer op te gooien in de richting van het levenslicht. Amen J.G. de Bruijn 5