zondag 28 februari 2016 in het Kruispunt

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "zondag 28 februari 2016 in het Kruispunt"

Hanne van de Berg
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 zondag 28 februari 2016 in het Kruispunt lezing oude testament (lector) Exodus 6, 2-8 lied Liedboek 103 c, Loof de koning, heel mijn wezen... lezing nieuwe testament (lector) Lucas 13, 1-9 lied Liedboek 130 a, Uit angst en nood... uitleg en verkondiging Gemeente, lieve mensen van onze Heer, Als ik te hard rijd met de auto en op de bon geslingerd word, en ik boete moet betalen, of, erger, mijn rijbewijs kwijtraak, stel je voor dan is dat mijn eigen schuld. Is niet leuk, maar ik heb het zelf gedaan en ik wist dat het consequenties zou kunnen hebben. Wat ik gedaan heb en wat mij overkomt staat in lijnrecht verband met elkaar. Maar soms zien wij alleen gevolgen. Wij zien mensen die lijden of erge dingen meemaken. Of mensen die slachtoffer worden van gebeurtenissen. Wat er aan vooraf ging, weten we niet.

2 Maar we hebben de neiging om verbanden te leggen als we die niet weten. Wat we zien zal dan wel een gevolg van de handeling zijn. Net als bij boete voor te hard rijden. Dat denken zit ons blijkbaar in het bloed. Als er een ramp is gebeurd, is het eerste wat de media doen de zoektocht naar een schuldige. Een trein ontspoord. Lag het aan de machinist, heeft iemand het verkeerde sein gegeven, was iemand te moe om nog helder te zijn en ligt de verantwoordelijkheid bij de arbeidsomstandigheden, was het spoor slecht onderhouden, waren er misschien aanwijzingen dat het mis zou gaan, en wie heeft die dan genegeerd? Media zijn altijd op zoek naar de schuldige. Er moet een verband zijn tussen wat er gebeurt en wat er gedaan is - dat denken zit ons in het bloed. Ale iemand door ziekte getroffen is kijken we toch ook wel eens: heb je wel gezond geleefd? Heb je een longziekte? En heb je veel gerookt? Is er iets met hart en bloedvaten, heb je wel gezond gegeten en genoeg beweging gehad? Ja, wij weten dat mensen kanker krijgen, zomaar, en toch gaan onze gedachten vaak die kant nog uit. Tussen het lijden van mensen en hun gedrag moet een verband zijn, dat denken zit ons in het bloed.

3 Zit ons in het bloed. Misschien is het wel een soort zelfbescherming. Want wij denken dat het gemakkelijker is, lijden te dragen, als we er een verklaring voor hebben waarom het gebeurt. Dan kunnen we er beter mee omgaan, denken we. Ben je schuldig aan wat je overkomt? Moet je zo denken, bij een aardbeving, een overstroming, scheepsramp, vliegtuigcrash? Waarom treft het deze mensen, en anderen niet? Is er een verlaring voor? In de bijbel hebben ze andere voorbeelden, u hoorde het zonet. Pilatus die een bloedbad heeft aangericht onder een groep pelgrims uit Galilea, terwijl ze hun offers brengen op het tempelplein. Pelgrims, godsdienstige mensen. die voor hun geloof heel wat overhebben. Omgebracht. En de Romeinen, die er bij staan, zonder godsdienst, die niet. Waarom? Is er een verband? De Galileërs waren misschien wel erg zondige mensen? Galileërs, dat waren toch al halve heidenen. Die waren minder goed onderlegd in het geloof. Hadden geen kennis van de schriften. Hoe denkt Jezus hier over? ---Jezus--- Dat valt tegen. Althans: voor de mensen die hem vroegen. Mensen die willen weten waarom de een dit treft en de ander niet,

4 mensen die op zoek zijn naar de geheime structuur van het karma zijn bij Jezus blijkbaar aan het verkeerde adres. Jezus wil niet eens weten wat er precies is gebeurd. Hij gaat ook niet Pilatus als schuldige benoemen. Hij gaat ook niet roepen dat Pilatus weg moet. Hij zegt duidelijk: deze mensen hebben niet meer op hun kerfstok dan alle anderen ook. Nare dingen kunnen je gewoon treffen. Geen verband. Ga dat niet verklaren. Ga niet op zoek naar iets in de richting van "eigen schuld, dikke bult". Hij praat niet door over de catastrofe, niet over mensen die er niet zijn. Hij praat over de mensen die voor hem staan. Kijk niet naar wat er gebeurd is en wat anderen deden, kijk naar jezelf. Hij geeft niemand gelijk. ---toeschouwer--- Dat is wel anders dan wat er meestal gebeurd als zich een ramp heeft voorgedaan. Een paar maanden geleden, na de verschrikkelijke gebeurtenissen in Parijs, was er van alles te lezen op de sociale media. Maar iedereen ziet zich bevestigd in de mening die de betreffende toch al had. Wie de Islam altijd gevaarlijk vond, nu des te meer. Wie het verschijnsel religie uit den boze vond, nu des te meer. Wie alle grenzen dicht wilde, roept het nu nog harder. Wie de grenzen open wilde, zag zich ook bevestigd.

5 Alleen maar mensen die gelijk hebben. Niemand die iets anders voelde dan het eigen gelijk. Waarom zouden ze ook? Ze zijn allen geraakt, maar niemand is zelf betrokken. Het treft hen niet zelf, zij zijn toeschouwers. Ook de mensen die Jezus vertellen over de moordpartij in de tempel, zijn toeschouwers. Of hebben het van horen zeggen. Gebruiken de gebeurtenissen als onderwerp voor een theologisch of politiek gesprek. En nu zegt Jezus: als jullie echt geloven dat er een God is die de wereld in zijn handen houdt, als jullie echt geloven dat ook dit ongeluk met hem te maken heeft, als jullie echt geloven dat God ooit goed en kwaad zal scheiden - denken jullie echt, dat je daarbij toeschouwer zult zijn? Mensen die er bij zitten en er wat van vinden, en slimme en snelle beoordelingen rondtwitteren? Met de armen over elkaar staan debatteren hoe waarschijnlijk het lot in elkaar steekt. Dat is de rol van de toeschouwer. Altijd wel iets te verzinnen in de zin van eigen schuld, dikke bult. Jezus wil geen toeschouwers. Maar mensen die zich afvragen of ze goed leven, gezien wat er gebeurd is en wat je blijkbaar zomaar overkomen kan. Vraag niet: waarom treft dit deze of gene? Vraag wat je er uit kan leren over de manier waarop je leven wilt.

6 Kijk liever naar je leven dat tot nu toe verschoond is gebleven van zulke nare gebeurtenissen. Leef je wel goed? Over bekeren heeft Jezus het. Omkeer in je denken. Hij laat overeind staan dat we geraakt zijn door gebeurtenissen die onschuldige mensen treffen. Maar hij weigert ons afstandelijk en intellectueel van dienst te zijn. Jezus praat eigenlijk nooit op toeschouwersniveau. Toeschouwers hebben altijd gelijk. Jezus wil het gelijk van de mensen niet dienen. Hij wil dat we ons zelf afvragen wat het voor ons betekent, om verder te leven. Wat dan ook de "zin" van het ongeluk moge zijn, de belangrijkste vraag is: hoe reageer IK met MIJN leven? Daarom komt deze tekst ook nu langs, in de 40 dagen. De tijd naar pasen waar we ons bezinnen of we goed leven. Gezien het lijden dat Jezus te verduren had. Gezien het lijden van mensen op aarde. Onschuldig getroffenen. Dat ons dat niet brengt bij ons eigen grote gelijk, maar bij vragen over onze manier van leven. ---vijgenboom--- Onze manier van leven die zus of zo vruchten voortbrengt. Daarom vertelt Jezus aansluitend over de vijgenboom. De vijgenboom die eigenlijk al lang vruchten had moeten laten zien.

7 Gaat God, de wijnbouwer, het daar dan bij laten, en dan gewoon verklaren waarom deze boom aan zijn einde kwam? Nee, God, de wijnbouwer, is geduldig. Hij gaat ons leven met zorg omringen. Hij besteedt er alle moeite aan om er voor te zorgen dat er vruchten komen. Vol van geduld blijft hij bezig totdat je reageert op zijn bemoeienis en aandacht. Een God met een onpeilbaar diepe liefde voor alles wat het doel niet haalt. Maar om dat te zien - is er bezinning nodig! Dat wil zeggen: kritisch kijken naar jezelf. En dus niet naar het verleden van de ander. Dat doen toeschouwers. Dus: ga je niet afvragen waarom het leven van een ander ineens ten einde is, en wie daaraan schuldig is. Maar richt je op je eigen leven dat ook niet eindeloos is, want het zou kunnen dat je een keer niet buiten schot blijft. Door geweld van anderen of door een of andere stomme onoplettendheid. Beschouw elke nieuwe dag als een dag waarin God je leven met zorg en moeite omgeeft, zodat je een mens van God bent, een mens die doet waarvoor hij er is. Zo'n God is hij, hij let daar op, zoals we ook in Exodus lazen. Mozes heeft bot gevangen bij Farao - en wat zou er makkelijker zijn dan te zeggen: geen bevrijding, en het komt vast door te weinig vertrouwen! Maar we horen niets daarvan, in tegendeel:

8 God zegt het opnieuw hij weet wat zijn mensen wordt aangedaan, hij hoort het lijden van de mensen, hij ziet wat ze meemaken, en hij wil hen bevrijden. Hij let op je en omgeeft je met zorg, zoals de vijgenboom. Zodat er uit je leven vruchten groeien. Iets dat God en andere mensen goed doet. Amen Jan-Hendrik Kip stilte lied Liedboek 841 Wat zijn de goede vruchten...

Vergelijkbare documenten

zondag 24 maart 2019 in het Kruispunt

zondag 24 maart 2019 in het Kruispunt lezing oude testament (lector) Exodus 6, 2-8 2 God zei tegen Mozes: Ik ben de HEER. 3 Ik ben aan Abraham, Isaak en Jakob verschenen als God, de Ontzagwekkende, maar