Nederlands in Uitvoering

Transcriptie

1 Leerjaar 3/4 Een beroepenmap maken Een interview houden

2 Algemene modulegegevens Leerjaar: 3/4 Taaltaak: Een interview houden Thema: Een beroepenmap maken Leerstijlvariant: BEKIJK - DENK - DOE - ERVAAR Beschrijving van de module De leerlingen interviewen met een groepje iemand die een bepaald beroep beoefent. Vervolgens schrijven ze een verslag van het interview. Ze beoordelen zelf de verslagen en bepalen zo welke verslagen een plaatsje verdienen in de beroepenmap (zie Materialen en voorbereiding op pagina 3 van deze handleiding). Inzet van de module Deze module kan ingezet worden in de bovenbouw van het vmbo. De beroepenmap die in de module wordt samengesteld kan door de leerlingen gebruikt worden om zich te oriënteren op een beroep. In dat kader past de module in een breder project van oriëntatie op opleiding en beroep. Kijk voor meer informatie bij Suggesties voor samenwerking met andere vakken. Doelen De leerling pakt de schrijftaak stapsgewijs aan. De leerling stelt het schrijfdoel vast en houdt daarmee rekening in het proces en het product. De leerling maakt aantekeningen. De leerling kiest een manier om antwoorden uit een interview te verwerken in een verslag. De leerling bouwt het verslag goed op. De leerling controleert het schrijfproduct op volledigheid, leesbaarheid en spelfouten. De leerling formuleert interviewvragen. De leerling vraagt verheldering tijdens een interview als dat nodig is. 2

3 Materialen en voorbereiding Algemeen Als voor u al één of meer andere klassen op uw school deze module hebben uitgevoerd, bestaat er al een beroepenmap. U kunt deze map als basis gebruiken en uitbreiden met de nieuwe verslagen. Bent u de eerste docent op uw school die deze module uitvoert, dan zullen u en/of uw leerlingen zo n beroepenmap nog moeten maken. Suggestie: Schaf een ringband en tabbladen aan. Laat de leerlingen plaatjes verzamelen die passen bij verschillende beroepen. Maak van deze plaatjes een voorblad op A4-formaat. Plak het voorblad op de voorkant van de map. Plak op de rug van de map een label met daarop de tekst Beroepenmap - interviews met mensen uit de praktijk. Spreek met uw collega s af waar de map bewaard wordt. Leerlingen moeten de map kunnen inzien in het kader van beroepenoriëntatie. Leg eventueel alvast contact met mogelijke beroepsbeoefenaars die door de leerlingen geïnterviewd kunnen worden. Tip: Laat leerlingen in hun familie of kennissenkring zoeken naar beroepsbeoefenaars die ze kunnen interviewen. Voorbereiding per les Les 1 Woordenlijst Opdracht 4 Kopieer eventueel het antwoordenblad woordenlijst op pagina 10 van deze handleiding. U kunt ervoor kiezen de leerlingen de nieuwe woorden te laten verwerken op een woordenblad (achterin de leerlingmodule is een woordenblad opgenomen) of in een digitaal woordenboek. Afhankelijk van uw keuze zorgt u voor voldoende woordenbladen of computers. Reserveer een computerlokaal of zorg voor een laptop met internetaansluiting. Les 2 Opdracht 5 Les 3 Opdracht 12 Les 4 Opdracht 14 Eventueel kunt u de leerlingen een stappenplan geven waarin wordt beschreven hoe ze het houden van een interview kunnen aanpakken. Er zijn diverse stappenplannen via internet te vinden, of u neemt de stappen die genoemd worden in opdracht 6 tot en met 8. Reserveer een computerlokaal, of plan in wanneer u de leerlingen deze opdracht zelfstandig buiten de klas laat uitvoeren. Reserveer een computerlokaal, of plan in wanneer u de leerlingen deze opdracht zelfstandig buiten de klas laat uitvoeren. 3 Een beroepenmap maken - Een interview houden

4 Opdracht 16 Opdracht 18 Deel de interviewverslagen van de leerlingen in naar beroep van de geïnterviewde. Maak per groepje van vier leerlingen een stapeltje (met verslagen van andere leerlingen). Kopieer zoveel beoordelingskaarten als er verslagen zijn. Verzamel de interviewverslagen die door de leerlingen als beste zijn beoordeeld. Verdeel deze indien mogelijk per beroepsbeoefenaar. Zorg voor vellen met gekleurde stickers of per leerling twee post-itbriefjes. Aanwijzingen per les Les 1 Bekijk: Hoe schrijft een ander een interviewverslag? Introduceer de module aan de hand van het titelblad. Laat de leerlingen brainstormen over wat zij denken te gaan doen in deze module. Bespreek het gidsblokje bij les 1 op pagina 5 van de leerlingmodule. Woordenlijst Laat leerlingen de betekenis van de woorden in de woordenlijst nagaan. Laat ze eerst alleen werken en daarna samen. U kunt ze de woorden die ze niet kennen laten opzoeken in het woordenboek, of u deelt het antwoordblad woordenlijst (op pagina 10 van deze handleiding) uit. Ook kan het woordenblad achter in de leerlingmodule worden gebruikt. Eventueel kunnen leerlingen in een later stadium de woorden nog toevoegen aan een digitaal woordenboek. Opdracht 1 Zie leerlingenmateriaal. Opdracht 2 4 Zie leerlingenmateriaal. Antwoordmogelijkheden: 2.2 Hoe ben je ertoe gekomen om rijschoolhouder te worden? Hoe ziet je werkdag eruit? Waar laat je je leerlingen rijden? Wat vind je het mooiste deel van Rotterdam? 2.3 Het is één verhaal zonder vragen ertussen. Het lijkt alsof Selda Kara-Gozen alles achter elkaar verteld heeft. 2.4 Toen ik op mijn 18e mijn rijbewijs haalde, vond ik autorijden zo leuk, dat ik meteen besloot om instructeur te worden. Ik heb al vier jaar mijn eigen rijschool. Meestal zit ik acht uur per dag in de auto. Ik rijd zoveel door de stad dat er weinig plekjes zijn die ik niet ken. Beginnende leerlingen laat ik naar Hillegersberg rijden. Wow zeggen ze vaak. Het is daar ook heel mooi met die plassen en die sjieke huizen. Rijden leerlingen wat beter, dan ga ik met ze de drukte in. Het Hofplein vinden ze ingewikkeld met al die rijbanen. Het is een ideale plek om er de hellingproef te oefenen. Het Centraal Station is ook moeilijk. Er wordt overal gebouwd, je hebt er de tram en veel voetgangers. Dat geldt ook voor de Coolsingel. Die winkelende mensen blijven maar lopen. Als ze nog niet op het zebrapad staan, laat ik mijn leerlingen snel door

5 rijden. Anders kom je nooit meer thuis. Zelf vind ik Delfshaven het mooiste stukje Rotterdam. Ik woon er in een nieuwe toren, op tien hoog met uitzicht op de historische Delfshaven én de Euromast. Heel mooi. Opdracht 3 Zie leerlingenmateriaal. Antwoordmogelijkheden: 3.2 Vragen en antwoorden worden beiden vermeld. Er is een korte introductietekst. De interviewers noemen ook zichzelf. 3.3 Je kunt het haar als het ware horen zeggen. Opdracht 4 De leerlingen oriënteren zich op beroepen via internet. Dit kan bijvoorbeeld via de website (vul als zoekterm 'beroepenorientatie' in). Laat de leerlingen om de beurt hardop zeggen welk beroep ze bij punt 5 van opdracht 4 hebben ingevuld. Turf hoe vaak hetzelfde beroep wordt genoemd en maak er eventueel een top 5 van. Les 2 Denk: Hoe houd je een interview? Refereer kort aan de vorige les en bespreek het gidsblokje van les 2 op pagina 10 van de leerlingmodule. Opdracht 5 Geef de leerlingen die daar behoefte aan hebben een kopie van het werkblad met de aanpak voor een interview. Opdracht 6 en 7 Zorg, indien nodig, voor contacten met beroepsbeoefenaars die de leerlingen kunnen interviewen. Opdracht 8 Het afnemen van de interviews kan tijdens de les of daarbuiten plaatsvinden. Les 3 Denk: Hoe schrijf je een interviewverslag? Refereer kort aan de vorige lessen en bespreek het gidsblokje van les 3 op pagina 12 van de leerlingmodule. Opdracht 9 Bespreek de opdracht klassikaal na. Licht de begrippen schrijftaal en spreektaal en de verschillen tussen de twee zo nodig extra toe. Opdracht 10 De tekst is te vinden in les 1, opdracht 3. Antwoorden: 1. In drie woorden: Wie is Marjon de Hond? Vraag naar informatie Wat trekt jou zo aan in dat weer? Vraag naar een mening Wat is nou leuk weer om te voorspellen? Vraag naar een mening Is het beroep tv-weervrouw geen schitterend beroep? Na je eerste dag op tv was je al verkozen tot weatherbabe. Vraag naar een mening Wanneer ben je een goede weerman of -vrouw? Vraag naar een mening 5 Een beroepenmap maken - Een interview houden

6 Wat zijn de mindere kanten van je beroep? Vraag naar een mening Een redelijk zwaar beroep dus? Vraag naar een mening Hoe ontspan je dan? Vraag naar informatie 2. Voorbeelden van gesloten vragen in dit interview zijn: Is het beroep van weervrouw geen schitterend beroep? en Een redelijk zwaar beroep dus? 3. De overige vragen zijn open. 4. Een redelijk zwaar beroep dus? en Hoe ontspan je dan? zijn vragen naar aanleiding van het antwoord op de vraag. Wat zijn de mindere kanten van je beroep? Daarmee wordt doorgevraagd. Opdracht 11 Bespreek de uitleg eventueel klassikaal. Opdracht 12 Ga op zoek naar vier fragmenten van interviews. Dit kan bijvoorbeeld via of via (u vindt hier o.a. interviews uit De Wereld Draait Door). U kunt de leerlingen zelfstandig laten werken (via een pc of laptop) of deze opdracht klassikaal behandelen. In het laatste geval hanteert u de volgende werkwijze. Speel één voor één de vier fragmenten van het interview af. Geef de leerlingen na ieder fragment de gelegenheid om bij punt 2 in de leerlingmodule een antwoord aan te kruisen. Speel de fragmenten nog een keer één voor één af. Geef de leerlingen na ieder fragment de gelegenheid om bij punt 3 het antwoord op te schrijven. Bespreek aansluitend kort de uitleg over directe en indirecte rede. Opdracht 13 Zie leerlingenmateriaal. Antwoorden: 1. doorbrak 2. letterlijk overgenomen 3. alert 4. enigszins 5. archief 6. iemands woorden verdraait 7. beoefent 8. versus 9. zich aan het oriënteren 10. Een zin met aanleggen of individualistisch. 11. Een zin met aanleggen of individualistisch. Les 4 Doe en ervaar: Een interviewverslag schrijven Refereer kort aan de vorige lessen en bespreek het gidsblokje van les 4 op pagina 18 van de leerlingmodule. Opdracht 14 6 Geef de leerlingen de gelegenheid om thuis of op school hun interviewverslag uit te werken.

7 Opdracht 15 Laat de verslagen inleveren en deel ze in naar beroep van de geïnterviewde. Opdracht 16 Kopieer het werkblad 'Beoordelingskaart verslag' op pagina 11 van deze handleiding. Deel de groepjes opnieuw in en geef elk groepje een stapeltje verslagen, bij voorkeur over hetzelfde beroep. Denk eraan dat leerlingen niet hun eigen verslag mogen beoordelen. Neem de verslagen in en leg de best beoordeelde verslagen apart. Bepaal met elkaar welke verslagen in de beroepenmap opgenomen worden, bijvoorbeeld door de leerlingen te laten stemmen door post-itblaadjes of stickers te plakken op de beste verslagen. NB: de leerlingen mogen geen sticker op hun eigen verslag plakken. Opdracht 17 Laat de leerlingen de gesprekjes in gebarentaal eventueel voor de klas uitvoeren. Opdracht 18 De leerlingen moeten kunnen beschikken over hun portfolio. Extra opdracht Deze oefening kan eventueel als huiswerk dienen. Beoordeling Op de laatste pagina's van deze handleiding staat een woordenschattoets inclusief een antwoordmodel. Deze kunt u eventueel afnemen om na te gaan in hoeverre de woorden worden beheerst. Beoordelingssuggesties voor zowel bbl- als kbl-leerlingen U kunt dezelfde criteria hanteren als op de beoordelingskaarten (werkblad bij opdracht 16), maar u kunt ze ook aanvullen. U legt daarbij de lat iets hoger voor kbl-leerlingen dan voor bbl-leerlingen. Aanvullende criteria kunnen zijn: tekstopbouw (wel/niet een introductietekt, afronding) zinsbouw (bijvoorbeeld: juiste zinsvolgorde bij indirecte rede) opmaak (gebruik van kojes, vet, cursief enzovoort) verzorging Beoordeling in het Common European Framework voor Nederlands als tweede taal Om het mogelijk te maken dat de leerling deze opdracht kan gebruiken als bewijs van een taalvaardigheidsniveau van Nederlands als tweede taal in het voeren van gesprekken geven we ook beoordelingsnormen die passen in het raamwerk van de Europese taalprofielen. Deze taalprofielen zijn een Europese standaard voor taalvaardigheidsniveaus. Het dient om te beschrijven wat iemand kan in een specifieke taal en hoe goed iemand dat kan binnen bepaalde contexten. Door deze standaard als meetlat te gebruiken voor het onderdeel taal in een portfolio, kan het portfolio gebruikt worden om ROC s, arbeidsbureaus en toekomstige werkgevers inzicht te geven in het taalvaardigheidsniveau van de eigenaar. 7 Een beroepenmap maken - Een interview houden

8 We geven hieronder beoordelingsnormen voor gesprekken voeren (het interview) én voor schrijven (het verslag). Gesprekken voeren A2 Een leerling kan eenvoudige gesprekken voeren, waarin hij dingen moet regelen. Interviewen voor informatie is eigenlijk nog te hoog gegrepen op dit niveau. De leerling stelt eenvoudige vragen, waarop korte en concrete antwoorden gegeven worden. De leerling is niet in staat door te vragen. Het spreektempo is laag. De gesprekspartner moet geduldig en hulpvaardig zijn om de communicatie te laten slagen. De leerling is redelijk verstaanbaar. B1 De leerling kan een eenvoudig interview houden voor informatie, zeker als het is voorbereid en geoefend. De leerling stelt de vragen die hij heeft voorbereid en kan niet goed doorvragen. De woordenschat is toereikend om de gesprekspartner te kunnen volgen. Het taalgebruik van de leerling is in korte vragen en voorbereide gesprekken redelijk correct, bij spontane taaluitingen worden nog veel fouten gemaakt. De leerling is goed te verstaan. De leerling maakt fouten tegen sociale conventies (m.n. bij spontaan taalgebruik). B2 De leerling kan interviewen voor informatie. Hij gaat in op de antwoorden door bijvoorbeeld door te vragen of zijn eigen mening te geven, zeker met betrekking tot algemene aspecten van beroepen (vooropleiding, dagelijkse werkzaamheden, etcetera) Het taalgebruik van de leerling is gevarieerd en de correctheid is redelijk, ook bij spontaan taalgebruik. Uitwisseling met moedertaalsprekers is mogelijk zonder dat dit voor een van beide partijen inspanning met zich meebrengt. C1 De leerling kan met gemak interviewen voor informatie over algemene zaken, en drukt zich daarbij vloeiend en spontaan uit. De leerling past zijn spreekstijl aan aan de situatie en de gesprekspartners. De leerling kan ook doorvragen over vakinhoudelijke en vaktechnische aspecten van het beroep. Schrijven A2 Te laag niveau om zelfstandig een verslag te kunnen schrijven. Kan eenvoudige vragen beantwoorden in steekwoorden. B1 Kan een kort verslag schrijven over feitelijke zaken binnen het dagelijks werk. (Maximaal een pagina.) Het gaat om een standaard verslag ( of een verslag met behulp van een schrijfkader). Er worden standaardformuleringen gebruikt. Waar afgeweken wordt van de standaardformuleringen worden veel fouten 8

9 gemaakt. De tekst is wel begrijpelijk, ondanks dat de spelling, grammatica en lay-out zijn nog niet correct zijn. B2 De leerling kan een verslag schrijven waarbij hij meerdere bronnen met elkaar combineert en/ of waarin handelingen en processen worden beschreven. Het verslag kan langer zijn dan een pagina. Het woordgebruik is gevarieerd, de tekst is samenhangend door middel van verbindingswoorden, grammatica en spelling en woordkeuze zijn over het algemeen goed, al komen fouten voor. C1 De leerling kan een uitgebreid verslag schrijven, waarbij meerdere bronnen met elkaar worden gecombineerd. De leerling beschrijft niet alleen processen en handelingen, maar ook zijn beoordeling ervan of zijn standpunt en suggesties, leerpunten en conclusies. De woordkeuze is adequaat, de lay-out en samenhang zijn goed en de spelling correct, op een enkele spelfout na. In het kader van oriëntatie op opleiding en beroep kan deze module uitgebreid worden naar een groter project. De leerlingen kunnen naast het houden van interviews nog meer informatie over de verschillende beroepen verzamelen, en de opleidingen die ertoe leiden. Vakdocenten kunnen een rol spelen door de link te leggen tussen hun vak en de beroepen waarbij je dat vak nodig hebt. 9 Een beroepenmap maken - Een interview houden

10 Antwoordblad Woordenlijst het archief aanleggen beoefenen versus zich oriënteren op verdraaien = verzameling, bewaarplaats Als je een verslag wilt opzoeken dat al langer geleden geschreven is, kun je in het archief kijken. = maken Jullie gaan met de klas een map aanleggen met informatie over allerlei beroepen. = hebben, zich bezighouden met De docent had voor het interview een aantal beroepsbeoefenaars uitgenodigd in de klas. = tegen, tegenover In die televisiequiz gaat het om de schrijvers versus de weermannen. = een indruk proberen te krijgen van Ik ben me aan het oriënteren op een baantje voor de zaterdag. = verkeerd weergeven Volgens de politicus zijn zijn woorden in het krantenartikel verdraaid. (iets) letterlijk overnemen = iets precies opschrijven zoals het gezegd is In dat interviewverslag zijn de woorden van de burgemeester letterlijk overgenomen. Hij zei: We gaan ervoor! doorbreken = aan de top komen Die actrice is doorgebroken met een rol in de serie Costa. Nu kent half Nederland haar. enigszins = een beetje Als je als presentator bij de televisie wilt, moet je er wel enigszins goed uitzien. alert = waakzaam, oplettend Als je een baan wilt in de bewaking, moet je heel alert zijn. Iemand die nooit iets in de gaten heeft, hoeft niet te solliciteren. 10 individualistisch = op jezelf, onafhankelijk van anderen Volgens Marjon de Hond is het beroep van weervrouw een individualistisch beroep. Als zij aan het werk is, zijn haar collega s vrij.

11 Werkblad bij opdracht 16 Beoordelingskaart verslag We hebben het verslag bekeken van De volgende dingen vinden we goed aan het verslag: Let onder andere op de volgende punten: Staat alle belangrijke/ interessante informatie erin? Staat er geen onbelangrijke/ oninteressante informatie in? De volgende dingen vinden we niet zo goed aan het verslag: Is alles duidelijk opgeschreven? Staan er geen spelfouten in? We geven het verslag het volgende cijfer: 11 Een beroepenmap maken - Een interview houden

12 Woordenschattoets Een beroepenmap maken Naam:... Klas:... Datum: Wat betekent het schuin gedrukte woord? 1. Marijke was enigszins ongerust omdat haar broer zo lang wegbleef. q ontzettend q een beetje q niet echt q heel erg 2. Ik ga op de computer een verzameling aanleggen van grappige filmpjes. q maken q verkopen q opnemen q zoeken 3. Alex is heel alert op straat, sinds hij een keer een inbraak heeft gezien. q bang q oplettend q slim q brutaal 4. Als je als zanger wilt doorbreken, moet je zorgen dat je vaak op televisie komt. q veel verkopen q opvallen q afgaan q aan de top komen 5. Die man heeft een archief van nieuwsberichten over ufo s. q verzameling q geheugen q ordner q krant 6. Op deze school geven docenten les die overdag een ander beroep beoefenen. q studeren voor q oefenen q hebben q willen hebben 7. Mika heeft mijn woorden verdraaid. Nu lijkt het alsof ik iets lelijks over Seif heb gezegd. q keihard gelogen q verkeerd weergegeven q gezegd dat ik duidelijker moet praten q geroddeld

13 8. Als installateur van verwarmingsketels werk je nogal individualistisch. q op jezelf q in verschillende gebouwen q met anderen samen q binnen 9. In die laatste ronde van het scholentoernooi gaat het om Rotterdam versus Utrecht. q verslaat q met q verliest van q tegen 10. Je mag die tekst wel letterlijk overnemen, maar dan moet je het tussen aanhalingstekens zetten en de bron vermelden. q met hoofdletters schrijven q opnieuw gebruiken q een beetje herschrijven q precies opschrijven zoals het gezegd is 11. Ik ben me aan het oriënteren op het beroep van stylist. q een indruk proberen te krijgen van q een idee hebben van q een onderzoek doen naar q je inwerken als 13 Een beroepenmap maken - Een interview houden

14 Woordenschattoets Een beroepenmap maken Antwoorden 1. B 2. A 3. B 4. D 5. A 6. C 7. B 8. A 9. D 10. D 11. A Normering (op basis van aantal goede antwoorden) KBL BBL onvoldoende 6 of minder 5 of minder zwak 7 6 voldoende 8 7/8 goed 9/10 9 zeer goed 11 10/11 14