1. Verslag van de zeilwedstrijd op de Aldegeaster Brekken.

Transcriptie

1 Nieuwsbrief nr. 9 In deze 9 e nieuwsbrief van de BM-club: 1. Verslag van de zeilwedstrijd op de Aldegeaster Brekken. 2. Het Hendrik Bulthuisplein 3. Verslag van de Friese Jeugd Olympiade in Burgum 4. Open monumentendag, BM bij VWDTP op het Paterswoldsemeer 5. De restauratie van de boot van Glenn Pincket 6. Een BM en een verlengde BM in Uithuizen. 7. Bergumermeerjol of verkleinde BM 8. Bulthuisjollen. 9. De bouw van een nieuwe BM. 10. Winter bijeenkomst 2015 in Burgum 11. Boot Holland Boten register Het zeilseizoen ligt weer achter ons. De boten liggen in de winter stalling. De laatste maanden is er veel gebeurd in het wereldje van de BM-ers. We hebben gezeild op de Aldegeaster Brekken en op de Wide Ie bij Burgum. In het centrum van Burgum heeft een nieuw plein de naam Hendrik Bulthuis Plein gekregen. Maar er is meer nieuws over de BM-ers, Bulthuisjollen en Bergumermeerjol. 1. Verslag van de zeilwedstrijd op de Aldegeaster Brekken. Op zaterdag 23 augustus 2014 is weer de hardzeildag georganiseerd voor Pramen, Larken en BM-ers. Het is het tweede jaar dat ook BM-ers zich in de strijd mengen. Begin augustus zijn de eigenaren van varende BM-ers benaderd. Uiteindelijk hadden zich 5 BM-ers en een Bulthuisjol aangemeld voor de wedstrijd. De week voorafgaande aan de wedstrijd waren de weersvoorstellingen zeer negatief. De weersvoorspelling voor die zaterdag wisselde voortdurend. Vrijdags luidde de weersvoorspelling: fris (20 graden), veel wind (windkracht 4-5) en veel hemelwater. De zware buien op de vrijdag hebben er toe bij gedragen dat 3 boten hun deelname hebben afgezegd. De Bulthuisjol nr 15 en de BM nr. 98 waren een week van te voren al naar Oudega gebracht. FarVel voegde zich zaterdag morgen bij de andere twee. Even na negen uur lagen de drie boten in het water. Om 9.30 uur palaver. Eerst een kop koffie en toen de uitleg door de wedstrijdcommissie. Starten om 11 uur. Een heftige regenbui rond 10 uur gaf vertraging bij het zeilklaar maken van de boten. Onder een genot van een kopkoffie kon de bui worden afgewacht bij Pyt Bootsma. Nadat de hemelsluizen waren gesloten, konden de boten worden 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 1

2 getuigd en richting startschip. Maar alle drie de boten waren te laat. En we moesten wachten op de tweede wedstrijd. De eerste wedstrijd was een spannende rees. De twee BM s en de Bulthuisjol deden niet voor elkaar onder. Voor de laatste boei lagen de boten een paar meter van elkaar. Paul Ruiter met Farvel voorop, gevolgd door Jack Brans met Juntas, direct gevolgd door Jurjen de Jong. Bij de laatste boei een Lark met Thijs de Jong. In plaats de boei te ronden bleef hij recht uit varen. Hij dwong Paul en Jack ook door te varen. Hierdoor kon Jurjen als eerste richting finish lijn gevolgd door Jack en Paul. s Middags werden de derde en vierde wedstrijd gevaren. De wind werd rustiger maar draaide voortdurend. De regen hield het voorgezien. Een perfect windje om te zeilen. Eerst werden de Pramen gestart, daarna de Larken en wij als derde groep. Telkens een mooie start. Iedereen koos zijn eigen baan. Maar de constant veranderde windrichting resulteerde in grote verschillen. Vooral de aan de windse raken maakte het verschil. Kon je op het ene moment de boei bezeilen, op het andere moment rakte je steeds verder van huis. Ook de wind varieerde van plaats tot plaats. Het kon geburen dat de ene met een goede bries goed vorderde maar de ander vrijwel stil lag. De verschillen waren in de laatste wedstrijden groot. Na afloop van de wedstrijd zijn de boten naar de werf van Pyt Bootsma gevaren en afgetuigd. Toen was het tijd voor paling en bier. Ieder bemanningslid kreeg een pond paling. Maar ook de zoute haring was niet te versmaden. Om 6 uur prijs uitreiking in het dorpscafé. De derde prijs was voor Paul Ruiter, een bronzen glas sculptuur. De tweede prijs een zilveren sculptuur voor Jurjen de Jong en de gouden sculptuur voor Jack Brans. En de fokkenisten een glazen roos. Nr. Naam Stuurman Woonplaats 1e 2e 3e 4e pnt tot 98 Juntas Jack Brans Westerbork - 2 0,9 0,8 3,8 1 Far Vel Paul Ruiter Steenwijk Bulthuisljol Jurjen de Jong Langweer - 0, ,9 2 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 2

3 2. Het Hendrik Bulthuisplein Terwijl drie boten op de Altgeaster Brekken om de eer strijden, was er ook een evenement in Burgum. Elk jaar wordt in het na jaar Brommels en Simmerjûn gevierd met dit jaar een speciaal tintje. Het Centrum van Burgum heeft een make over ondergaan. Het kruispunt bij café-restaurant de Rode Hert is veranderd in een plein. En een plein behoeft een naam. De naam was officieel nog niet bekend, maar de naam zou iets te maken hebben met Hendrik Bulthuis. En zowaar heeft het plein de naam Hendrik Bulthuis Plein gekregen. Maar het was ook een dag met een cultuur markt. Ook de Volkssterrenwacht en Volksmuseum Burgum was aanwezig op het Bulthuisplein. Zij stonden er met twee boten, een 16 m² en de BM Notedop, alsmede een stuk van de romp van een 16m² om de Bulthuis methode te laten zien. Voor dit doel is Notedop in Smilde op een boot trailer gezet en van Smilde naar Burgum gebracht. De trailer waar normaal Juntas op staat. In de dagen na Brommels is Notedop weer naar Smilde gebracht, en kon Juntas uit Oudega worden opgehaald. Het plein in het centrum van Burgum, bij café-restaurant t Roodhert, is Hendrik Bulthuisplein gedoopt. Burgemeester Eric ter Keurs (links) verrichtte de onthulling. 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 3

4 Drumband De Marko s en diens color guards begeleidden Bulthuis (met pet en pijp) van de jachthaven naar het centrum. (Foto: Klaas Rozema) Fryske Dei in teken van Bulthuis BURGUM Tijdens de Fryske Dei, die zaterdag werd gehouden in Burgum en werd gevolgd door de Simmerjûn, heeft het pleintje in het centrum een nieuwe naam gekregen. De dag stond deels in het teken van Hendrik Bulthuis ( ), de ontwerper van de betaalbare boot BM er. Het plein is naar deze Burgumer vernoemd en heet nu Hendrik Bulthuisplein. Zanger Marcel Smit schreef een lied over Bulthuis en bracht dat op het plein ten gehore. In het centrum was zaterdag van alles te doen en beleven. Weekblad Actief 27 augustus 2014 De stichting Simmerjûn/Fryske Dei uit Burgum vroeg mij een tijd geleden of ik een liedje had over de BM er of over het Bergumermeer. Dit ivm met het Thema van dit jaar waarin de BM er en zijn maker/ontwerper Hendrik Bulthuis centraal staan Dit had ik niet Ik heb mij verdiept in de BM er en in Bulthuis en bezocht daarvoor o.a. het Streekmuseum. Met deze bagage ben ik aan de slag gegaan, hieronder het resultaat. Ik far nei it ferline, lavearje oer it kanaal Nei it wetter fan de mar, sykjend nei syn ferhaal De wyn bringt my derhinne, in boat fan mahoanjehout Sechstjin kante meter seil, troch ien man betocht en boud De mar dy is hjoed grillich, it grutseil en fok steane strak Dizze boat krige syn namme, dit wetter is syn plak It lûd fan wyn en weagen, flústere my sêft yn It begjin fan de BM er,al hiel wat jierren lyn De boat ûntstie út leafde, út grut eigen ideaal Fan de barbier fan Burgum, stjoerman fan it ferhaal Syn ûntwerp oerlibbe him, noch hieltyd foar jong en âld Troch de BM er liet er sjen, hoe t Burgum fan syn wetter hâldt 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 4

5 De Notedop in Burgum. 3. De Friese Jeugd Olympiade Op 12 september werd aan de oevers van de Wide Ie, ten zuiden van Burgum de Friese Jeugd Olympiade gehouden. Iets meer dan 200 leerlingen van groep 7 en 8 van de basisscholen konden kennis maken met een aantal Friese sporten, kaatsen, fierljeppen en skûtsje zeilen. In plaats van een skûtje waren er twee pramen twee BMers en een Bulthuisjol. Bijna twee jaar geleden hoorden we dat er in Burgum een Friese Jeugd Olympiade zou worden georganiseerd. Een van de onderdelen: zeilen. En als je Burgum zegt dan hoort zeilen met een BM er natuurlijk bij. Via het gemeentebestuur van Burgum zijn we in contact gekomen met de organisator, Wyld Byld. In eerste instantie zou het evenement in juli worden gehouden, maar de scholen waren met hun zomervakanties bezig. Dus is het evenement doorgeschoven naar 12 september. We zijn op zoek gegaan naar boten voor dit evenement en hebben uit 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 5

6 eindelijk drie boten naar Burgum kunnen halen. De zelfde boten die ook in Oudega hebben gezeild. Juntas, FarVel en de Bulthuisjol nr 15. Op donderdag 11 september 2014 zijn de boten naar Burgum gebracht en op de werf van Zijlstra te water gelaten. De volgende morgen om half negen zijn we naar het evenementen terrein aan de Wide Ie gesleept. Hier hebben we de boten getuigd en zeilklaar gemaakt. Terwijl Jurjen de Jong, Paul Ruiter, Kor van der Velde en Jack Brans aan de koffie waren, waren 120 leerlingen bezig met de Warming-Up. Na de Warming-Up gingen 40 leerlingen naar de boten. De 10 tot 12 jaar oude leerlingen werden over de boten verdeeld. De BM s en de Bulthuis jol namen elk 4 leerlingen aan boord. De rest ging aan boord van de twee pramen. Twee aan het roer en twee aan de fokkeschoot. We zouden 1 a 1,5 uur met de leerlingen zeilen op de Wide Ie. Het over grote deel van de leerlingen had nog nooit gezeild. De helft had wel eens met familie of kennissen op een motorboot gevaren. Een aantal leerlingen voelden zich als een vis in het water. Ze stuurden de boot of trokken de fok strak. Maar een aantal jonge dames vonden het niet zo leuk dat de boot schommelde of scheef ging. Het gegil van de meisjes was dan ook niet van de lucht. Een paar dames heeft de angst niet kunnen overwinnen en werden vroegtijdig weer aan wal gezet. Waar ze stevige grond onder de voeten hadden. s Morgens bij de eerste groep was er een licht briesje, Hier door konden de leerlingen zelf sturen en zeilen. Met wat aanwijzingen van de kapitein kon een aantal slagen op het meer 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 6

7 worden gemaakt. In de loop van de dag nam de wind geleidelijk toe. Af en toe moesten de leerlingen worden geholpen de boot op koers te houden. In totaal hebben we 4 keer met rustige wind gezeild met in totaal ca. 45 leerlingen. Na afloop zijn we weer teruggesleept naar de werf van Zeilstra waar de boten weer op de trailers zijn gezet en tegen 6 uur op huis aan konden gaan. Een leuke dag zeker voor herhaling vatbaar waar een 200 leerlingen kennis hebben kunnen maken met de watersport. 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 7

8 Dankwoord van de organisatie: Goeiejûn, Graach wol ik dy betanke foar dyn meiwurking oan de Fryske Jeugd Olympiade. It wie in machtige dei foar alle bern en begelieders dyt dr west binne. We ha fan hun in protte complimenten krygen oer hoe moai at alles dr útseach en dat it ellegeare sa moai rûn. Dit komt mei nammen troch jim!. Ek bring ik de complimenten oer fan it stichtings bestjoer.tank foar de noflike geawurking, en we ha nog wol efkes contact. Winskje jimme nog in noflike jûn ta. 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 8

9 4. Open monumentendag, BM bij VWDTP op het Paterswoldsemeer Op zaterdag 13 september werd in Nederland een Open monumentendag gehouden. Rond Eelde werd in samenwerking met Ol Eel (Oud Eelde) en VWDTP een open dag gehouden. Centraal stond de geschiedenis van de Verenigde Watersport De Twee Provinciën en het unieke club gebouw gelegen aan het Paterswoldse meer. VWDPT had samen met OudZeilendHout een aantal oude boten geregeld. Voor het club gebouw stond de Brunica uit 1911 (spoorklasse) en een vrijbuiter. In het water laag Lark nr 17 van Jelte Kruyer, De Zomerweelde nr. 122 van Jack Brans en de BM nr. 84 van John de Vroedt. De eigenaren waren aanwezig om het verhaal van de boot te vertellen en eventueel een rondje over het meer te zeilen. De organisatie had op honderden mensen gerekend die met een bus langs de monumenten werden gereden. Uiteindelijk hebben 20 bezoekers en 20 leden van Ol Eel VWDTP bezocht. Aan het eind van de middag is Frouwke Breman bij John de Vroedt in de BM gestapt om een rondje over het meer te zeilen. Het was de eerste keer dat Frouwke in een BM zeilde. Maar het was ook voor Jack Brans de eerste keer dat hij met zijn Zomerweelde zeilde, samen met twee leden van Ol Eel en een van de bestuursleden van VWDTP gingen ze achter de BM aan. 5. De restauratie van de boot van Glenn Pincket Vorig jaar hebben we in Paterswolde Glenn Pincket en zijn vader ontmoet. Zij waren uit Antwerpen naar Groningen gekomen om tijdens het evenement van OudZeilendHout BM-ers te bekijken en te zien zeilen. Destijds hebben Jurjen de Jong en Jack Brans uitgelegd hoe je de huid kunt herstellen. In oktober zocht Glenn een mogelijkheid zijn boot in Nederland te stallen en te laten repareren. Afgelopen voorjaar heeft hij weer tijd gevonden om de boot verder te herstellen. Des te verder hij kwam des te meer problemen hij tegen kwam. In overleg met Jack Brans is de boot naar Smilde gebracht. Hier werd de omvang van de problemen pas echt duidelijk. De huid onder de waterlijn was meermaals onvakkundig gerepareerd. Uitgestukt en opgevuld met een mengsel van hars en spaanders. Aan de buitenzijde was de huid versterkt met een laag plakhout. Twee spanten en de kielbalk waren vergaan. Ook zal de kiel plaats maken voor een zwaard. De restauratie zal door Jack Brans en/of Jurjen de Jong worden uitgevoerd. Eind juni is met de restauratie begonnen, het vervangen van alle wrangen. Terug van vakantie heeft Jack de restauratie weer op gepakt. De boot is gedraaid en in een uur tijd 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 9

10 ontdaan van de huid onder de waterlijn. Niet alleen het hout was slecht ook werd de huid nog nauwelijks door de spijkers bij elkaar gehouden. Vervolgens kon de maat worden genomen en de huidlaten worden gezaagd en geschaafd. Waarna in een maand tijd, latje voor latje de huid werd hersteld. Elke dag slechts vierlatjes, en na een maand waren de 66 latjes en de twee sluitstukken op hun plaats. De latjes zijn niet gespijkerd maar gelijmd en geschroefd. De schroeven waren de lijmklemmen die de latjes op hun plaats houden. Nadat de scheg en loze spiegel zijn geplaats is het onderwaterschip met epoxy gelakt. Dit om een waterdichte onderwaterschip te krijgen die niet weer krimpt of uitzet. De boot kan dan worden gedraaid om de zwaardkast in te bouwen en de binnen kant af te werken. De verwachting is dat het herstel van het hout rond 15 november gereed zal zijn. Het lakken, verven en tuigen zal door Glenn zelf kunnen worden gedaan Een BM en een verlengde BM in Uithuizen. Voor de Zomervakantie werd ik benaderd door Jeroen Korpershoek, hij had een paar week eerder in Amsterdam de BM Pollux overgenomen van Familie van den Berg. Zoekende naar een mast voor zijn BM heeft hij nog een BM gevonden en gekocht. Maar deze tweede BM had een afwijkende lengte, 5.00 meter, en een doorgestoken roer. Het vermoeden bestond dat het een Bulthuisjol kon zijn. Maar de breedte en romp hoogte kwamen niet over een met die van een Bulthuisjol. Nieuwsgierig geworden zijn Jurjen de Jong en Jack Brans afgereisd naar Uithuizen. Naast het huis lag de BM Pollux. De boot was in redelijke staat, maar zal wel moeten worden gerestaureerd. Vooral de wrangen en kimstukken zullen mogelijkerwijze moeten worden vervangen. Een winter hard werken en de boot kan weer varen. Vervolgens hebben we de tweede boot bekeken en opgemeten. Lengte 5.00 meter, of te wel 25 cm te lang. De breedte van 1.50 kwam over een met de breedte van een BM. Ook de vorm en opbouw was die van een BM. Geen aangehangen roer maar een doorgestoken roer. De boot leek niet op een Bulthuisjol maar op een BM. Na goed gekeken te hebben en de boot te hebben vergeleken met de Pollux zijn we tot de slotsom gekomen dat het gaat om een verlengde BM. De achterkant was met 25 cm verlengt. De boot is in zeer goede staat. De boot moet met veel liefde en detail zijn gebouwd. De buiskap bevestiging was bijzonder mooi geïntegreerd. Alleen een dikke teerlaag op het onderwaterschip doet afbreuk. Ook de kranten onder de kuipvloer zal zo snel mogelijk moeten worden verwijderd om broei te voorkomen. De 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 10

11 boot is in een dusdanige goede toestand dat de boot binnen een paar week weer vaar klaar kan zijn. Wij hebben Jeroen geadviseerd eerst de verlengde BM op te knappen en vaar klaar te maken. Pollux daar en tegen zou eerst naar Smilde of Oosthem moeten worden gebracht om de wrange, spanten en kimstukken te restaureren. Mogelijke wijze kan deze boot in November of December worden aangepakt. 7. Bergumermeerjol of verkleinde BM In Nieuwsbrief nr. 7 hebben we geschreven over een verkleinde BM, Die we Bergumermeer-jol hebben genoemd. Tijdens de restauratie kreeg Louw gezondheids lachten, vermoedelijk veroorzaakt door schuurstof. Dit heeft hem doen besluiten te stoppen met de restauratie. De boot is inmiddels naar Westerbork gebracht om binnekort naar Smilde te worden gebracht. De Bergumermeerclub zal zich over de deze boot ontfermen. Er zijn plannen om de boot op Boot Holland te laten zien als restauratie project. In Smilde zal het houtwerk worden hersteld en de boot worden klaar gemaakt voor Boot Holland. Ook zal de Bergumermeerclub iemand trachten te vinden die de boot weer onder zeil zou willen brengen en er mee zou willen varen. 8. Bulthuisjollen. Op dit ogenblik weten we dat er minimaal nog drie Bulthuisjollen bestaan. Nu Jurjen de Jong zijn Bulthuisjol weer in de vaart heeft gebracht, zijn er drie varende Bulthuisjollen. Begin Augustus heeft Jurjen zijn Bulthuisjol in Oudega te water gelaten. Twee week later heeft hij mee gezeild op de Altgeaster Brekken en een paar week later op de Wide Ie bij Burgum. 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 11

12 9. Bouw nieuwe BM. Dhr. Boltkamp heeft deze zomer een begin gemaakt met het bouwen van zijn BM. Op onderstaande foto is te zien dat begin oktober het eerste deel van de huid gereed is. 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 12

13 10. De winter bijeenkomst van OudZeilendHout. De stichting Oudzeilendhout organiseert elk jaar een winteractiviteit. Dit jaar wordt een bezoek gebracht aan bezoek aan het Fries scheepsvaart museum. Behalve de donateurs van OudZeilendhout bent u ook welkom. Plaats: De datum is: Aanvang: Fries Scheepvaartmuseum Zaterdag 13 december uur met koffie/thee en gebak. Inleiding door: conservator Jelle Koenen Rondleiding Inzage in samengestelde archief stukken betrekking hebben op de boten die bij Oud Zeilend Hout varen. Aan sluitend aan het bezoek aan het Fries scheepvaartmuseum bezoek aan Wed. Joustra. Kosten: Donateurs Oud Zeilend Hout gratis Introducés betalen 5, Winter bijeenkomst Bergumermeerclub, 2015 in Burgum Het ligt in de bedoeling om medio Jaunari weer bij elkaar te komen in Burgum. Behalve het na praten over de activiteiten in het afgelopen jaar, zullen we de plannen voor het komende jaar smeden. De afgelopen twee jaar hebben we de Henrik Bulthuis presentatie bekeken en het een en ander over de geschiedenis vernomen. Het Streek museum wil een grotere tentoonstelling weiden aan Hendirk Bulthuis. De vraag is kunnen wij het museum helpen met het geven van inhoud aan deze tentoonstelling. 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 13

14 12. Boot Holland 2015 Begin Februari wordt in Leeuwarden Boot Holland weer gehouden. Als Bergumermeerclub willen we weer aandacht besteden aan onze boten. Als we in de gelegenheid worden gesteld willen we een BM, een Bulthuisjol en de Bergumermeer jol aan het publiek tonen. We willen zowel varende boten laten zien, als Boten die weer in de vaart worden gebracht. 13. Het boten register. De afgelopen jaren hebben we gezocht naar bestaande boten. Inmiddels zijn 37 boten en hun eigenaren bekend. Maar we hebben aanwijzingen dat er nog een tiental boten moeten zijn. Zo weten we dat er een derde nog varende Bulthuisjol bestaat. En in de omgeving van Lekkerkerk moeten er nog twee boten zijn. Het bestuur heeft besloten een lijst op te nemen in de nieuws brief van de ons bekende boten. (Lijst op verzoek verwijderd) 14. Ingezonden Van Jan en Thea Verzijl, eigenaar van een BM. Beste Jack, De bedoeling is, dat wij er van af willen, De boot is evt. te bekijken in Lekkerkerk. Opperduit 76. De boot heeft 2 kleuren latten dek. Hij is tot boven de waterlijn in de polyester gezet. 2 Katoenen tuigen, blauw dekzeil.enz. En heeft nog steeds het ophaalbaar midden zwaard. Ik weet bij ons vlakbij nog 2 BM,s te liggen, als U die ook wilt zien. Met vriendelijke groeten. Jan en Thea Verzijl. 9 november 2014 Nieuwsbrief nr. 9 14