Plan van aanpak Samenspel formele en informele zorg

Transcriptie

1 Plan van aanpak Samenspel formele en informele zorg Velp, 17 juni 2015 Contactgegevens Innoforte Hoofdstraat 1, 6881 TA Velp Naam en contactgegevens bestuurder Mw. C.H.M.A.T. Welling Hoofdstraat 1, 6881 TA Velp Tel Naam contactpersoon en contactgegevens Mw. G.J. Welleweerd Hoofdstraat 1, 6881 TA Velp Tel

2 Visie op kwaliteit Innoforte is een serviceorganisatie voor overwegend ouderen. Service op het gebied van wonen, zorg en ontspanning. Onze filosofie is dat ouderen zelf de regie over hun eigen leven voeren. Wie niet meer zelfstandig kan wonen, vindt bij ons een prettig plekje op één van onze mooie locaties. De ander heeft thuiszorg nodig of maakt alleen gebruik van personenalarmering. De volgende verzorgt zelf haar dementerende partner, maar heeft ook behoefte aan tijd voor zichzelf. Zo heeft iedere oudere zijn eigen wensen voor zijn eigen dagelijks leven. Wij geven de service die dat mogelijk maakt. Wij staan voor vertrouwde zorg, deskundigheid, aandacht, nabijheid en respect voor elkaar. Een (w)aardige oude dag is daarbij ons devies. Onze naam is een combinatie van innovatief en forte. Innovatief is vernieuwend, Forte betekent sterk. Wij zijn sterk in vernieuwende en creatieve oplossingen. Kan niet, dat bestaat bij ons niet. Wij stellen alles in het werk voor een (w)aardige oude dag. Locaties Oosterwolde Middelhagenhof 1, 6883 JK Velp 63 cliënten, waarvan 24 plaatsen somatische verpleeghuis en 39 plaatsen verzorgingshuis Totaal ± 65 medewerkers (26 FTE), waarvan ± 20 facilitaire medewerkers (12 FTE) en ± 45 zorgmedewerkers (24 FTE). Er is geen sprake geweest van verscherpt toezicht en de basis kwaliteit van zorg is op orde. t Jagthuis Hoofdstraat 1, 6881 TA Velp 67 cliënten, 67 plaatsen psychogeriatrische verpleeghuis Totaal ± 100 medewerkers (60 FTE), waarvan ± 14 facilitaire medewerker (10 FTE) en ± 85 zorgmedewerkers (50 FTE). Er is geen sprake geweest van verscherpt toezicht en de basis kwaliteit van zorg is op orde Het Lorentzhuis Rijnstraat 1, 6882 LR Velp 104 cliënten (met opbouw in 2015 naar 112 cliënten), 86 plaatsen psychogeriatrische verpleeghuis, 27 plaatsen verzorgingshuis Totaal ± 150 medewerkers (70 FTE), waarvan ± 50 facilitaire medewerkers (17 FTE) en ± 100 zorgmedewerkers (53 FTE). Er is geen sprake geweest van verscherpt toezicht en de basis kwaliteit van zorg is op orde. Innoforte Plan van aanpak samenspel formele en informele zorg, 17 juni 2015 Pagina 1

3 Plan van aanpak Doelstellingen 1. De cliënt ervaart een betere kwaliteit van leven, omdat de formele en informele zorg goed op elkaar zijn afgestemd en elkaar aanvullen. Er is voldoende tijd en aandacht voor het welzijn van de cliënt. 2. Mantelzorgers en vrijwilligers voelen zich ondersteund en gewaardeerd in hun rol. 3. Er is meer begrip bij mantelzorgers, medewerkers en vrijwilligers voor elkaar. 4. Medewerkers betrekken mantelzorgers en vrijwilligers op een gelijkwaardige manier bij de zorg aan de cliënt. 5. Mantelzorgers voelen zich welkom en vrij om te doen wat ze thuis ook deden. In de bijlage staat één van deze doelen uitgewerkt, uitgaande van een mantelzorger. Visie op samenspel formele en informele zorg De zorg- en dienstverlening aan onze cliënten speelt zich af in de driehoek: De cliënt staat centraal en voert de regie over wat hij of zij nog zelfstandig kan en waar hij of zij in moet worden ondersteund, om een (w)aardige (oude) dag te beleven. Om deze regie echt vorm te kunnen geven betekent dit, dat onze professionele en vrijwillige medewerkers en de mantelzorgers meer dan tot nu toe met elkaar samenwerken om zo de zorg en welzijn in een goed samenspel en afgestemd op elkaar te kunnen bieden. De kwaliteit van leven voor de cliënt zal hierdoor verbeteren, omdat er meer vanuit zijn of haar wensen wordt gedacht, hij of zij meer persoonlijke aandacht krijgt en minder eenzaamheid ervaart. Veel mantelzorgers zijn vanuit een liefdevolle relatie met de naaste blij dat ze hem of haar nog hebben. Daarnaast vinden zij het vaak zwaar of moeilijk om hun naaste te ondersteunen, zowel wat betreft het tijdsbeslag dat mantelzorg doet in hun leven, alsook in de omgang met hun (dementerende) naaste, die erg verandert en die ze niet langer begrijpen. Daarbij hebben ze hun eigen gevoelens van verdriet, boosheid, schuldgevoel, plichtsgevoel en onmacht. Om de regierol van de cliënt te kunnen overnemen, daar waar deze zelf niet meer toe in staat is, zal de mantelzorger over meer kennis en vaardigheden moeten gaan beschikken. Ook zullen de professionele medewerkers de mantelzorgers meer ruimte moeten bieden. In de praktijk maakt het verschil of zorg wordt verleend in de thuissituatie of binnen de muren van een zorginstelling. In de thuissituatie is de rol van de medewerker aanvullend op de zorg van de mantelzorger. Zo zou dat in de intramurale setting ook kunnen zijn. Echter bij de intramurale zorg neemt de professionele zorgverlener tot nog toe veel meer dan in de thuissituatie, de verantwoordelijkheid voor de zorg aan de cliënt over van de mantelzorger(s). De rol en positie van de mantelzorger is in de intramurale zorg nog lang niet vanzelfsprekend. Het thuis is omgeruild voor Innoforte Plan van aanpak samenspel formele en informele zorg, 17 juni 2015 Pagina 2

4 een instelling waar professionals cliënten tegenkomen op hun werkplek en waar protocollen, gedragscodes en regelgeving vaak meer uitgangspunt van handelen is. Het blijkt nog lastig te zijn de werkplek voor de professional te verenigen met het thuis voor de cliënt. Onderstaande plaatjes schetsten de huidige en gewenste situatie van het thuis wonen met mantelzorg naar een intramurale setting met mantelzorg. Huidige overgang: De blauwe lijn geeft de hoeveelheid zorg aan die het cliëntsysteem voor haar relatie uitvoert. De rode lijn geeft de professionele zorg aan. Opname moment Gewenste overgang: De blauwe lijn geeft de hoeveelheid zorg aan die het cliëntsysteem voor haar relatie uitvoert. De rode lijn geeft de professionele zorg aan. Opname moment Voor onze medewerkers en vrijwilligers betekent deze ontwikkeling een andere manier van denken over mantelzorgers en een andere manier van handelen. Zij ervaren hun eigen specifieke spanningsvelden, zoals nabijheid en betrokkenheid versus afstand, ingrijpen t.o.v. laten gebeuren. Veel medewerkers komen nog onvoldoende écht in gesprek met cliënten en mantelzorgers. Zij vinden dit moeilijk of eng of verschuilen zich achter werkdruk. Medewerkers moeten leren loslaten en de zorg- en dienstverlening gaan normaliseren (dehospitaliseren). Dit vraagt om een cultuuromslag en andere vaardigheden. Om dit mogelijk te maken zullen een aantal dingen moeten veranderen. In eerste instantie bij medewerkers en mantelzorgers. Medewerkers zullen moeten leren om de mantelzorger veel meer terrein te geven en hun werkplek niet langer als werkplek te beschouwen maar als privaat woondomein van de cliënt. De mantelzorger zal moeten leren om veel meer als nu de nieuwe woonplek zoveel mogelijk als het nieuwe thuis te zien en zich vrij te voelen zorg aan zijn geliefde te blijven geven als voorheen. In de thuiszorg zullen medewerkers meer gefocust moeten worden op overbelasting van de mantelzorgers en hierin passende ondersteuning geven. Tegelijkertijd zal de organisatie ook in het beleid de mantelzorger meer ruimte moeten geven door het versoepelen van de mate van protocollering en beperkende regelgeving. Bovendien zal er meer vrijheid moeten worden gegeven aan het creëren van een thuis met betrekking tot de inrichting. In de thuissituatie zullen meer mogelijkheden moeten worden gecreëerd om de mantelzorger zo goed mogelijk te ondersteunen (respijtzorg, vrijwilligers inzetten, mantelzorgers een eigen programma bieden om de zorg emotioneel en lichamelijk vol te kunnen houden.) Wij denken dat het gezamenlijk (met medewerkers, mantelzorgers, vrijwilligers en cliënten, waar mogelijk) bevorderen van de deskundigheid in bijeenkomsten een goed middel is voor het creëren van begrip voor elkaar en het van hieruit doormaken van een cultuuromslag. Innoforte Plan van aanpak samenspel formele en informele zorg, 17 juni 2015 Pagina 3

5 Wat is er al gedaan? Sinds 2010 worden mantelzorgbijeenkomsten georganiseerd, waar mantelzorgers de gelegenheid hebben elkaar te ontmoeten, ervaringen te delen en kennis op te doen. Ook ontspanning is een belangrijk onderdeel. Belangrijkste doel is: vergroten van de draagkracht, verkleinen van de draaglast. Deze bijeenkomsten worden wijkgericht georganiseerd in samenwerking met het Meldpunt Vrijwilliger Thuishulp en Alzheimercafé Nederland. In 2011 heeft Innoforte geparticipeerd in het InvoorZorg-traject Ban de band. Hiermee is het gebruik van middelen en maatregelen fors teruggedrongen en worden er geen zware vrijheidsbeperkende maatregelen meer ingezet. Vanaf 2013 wordt gewerkt volgens de principes van de omgevingsgericht zorg. Bij beide trajecten hebben we gemerkt hoe belangrijk het is om de familie/mantelzorgers van de cliënt en vrijwilligers hier bij te betrekken om ook daadwerkelijk stappen te kunnen zetten We hebben hen uitgenodigd voor lezingen waar het hoe en waarom uitvoerig is toegelicht In 2014 is het vrijwilligersbeleid en mantelzorgbeleid van Innoforte geschreven en vastgesteld in gezamenlijk overleg met de familieraad. Sinds enige tijd wordt regelmatig moreel beraad gevoerd met familie en professionals over ethische vraagstukken rondom een cliënt. Begin 2015 is binnen Innoforte een Café van de Toekomst georganiseerd, waarin medewerkers, vrijwilligers en cliëntvertegenwoordigers met elkaar in dialoog zijn gegaan over de cliënt van de toekomst. Als vervolg hierop hebben medewerkers uit onze organisatie als ambassadeurs hun collega s, cliënten en familie geïnterviewd. Uit deze gesprekken kwam onder meer naar voren dat vrijwilligers en mantelzorgers belangrijk worden gevonden, maar nog niet altijd als gelijkwaardige gesprekspartner worden geaccepteerd in hun rol en soms zelfs als lastig. In juni participeert Innoforte in een pilot-onderzoek, dat wordt uitgevoerd door ZorgDNA, waarin mantelzorgers en vrijwilligers naar hun ervaringen wordt gevraagd. De resultaten van de gesprekken en het vragenlijstonderzoek vormen input voor dit project. Dit voorstel is besproken tijdens een themabijeenkomst over de langdurige zorg op 3 juni jl. met onze interne stakeholders, Raad van Toezicht, Centrale Cliëntenraad, Ondernemingsraad en MT. Het voorstel is zeer positief ontvangen. Welke stappen gaan we zetten? 1. Inventariseren van de aandachtspunten uit de gesprekken met cliënten, mantelzorgers/ vrijwilligers en medewerkers en de resultaten uit het vragenlijstonderzoek onder mantelzorgers en vrijwilligers. Hierbij betrekken we de ambassadeurs, die gesprekken hebben gevoerd in de organisatie. 2. Verrichten van een nulmeting o.b.v. samenspelscan verblijfszorg/thuiszorg en vrijwilligersscan (resultaten verzamelen op niveau huiskamer). Deze scans leveren meer detailinformatie op dan het vragenlijstonderzoek uit stap 1, zoomen in op concrete verbeterpunten en worden ingevuld door zowel medewerkers als mantelzorgers c.q. vrijwilligers. 3. Formuleren van SMART-doelstellingen op basis van punten 1 en 2. Innoforte Plan van aanpak samenspel formele en informele zorg, 17 juni 2015 Pagina 4

6 4. Uitwerken van een plan van aanpak gericht op meer begrip voor elkaar, kennis, ander gedrag (cultuur) en vaardigheden van mantelzorgers, vrijwilligers en medewerkers en meer ruimte voor mantelzorgers en vrijwilligers: a. Organiseren van het Dementietheater voor medewerkers, mantelzorgers en vrijwilligers. Hierin worden praktijksituaties op het theaterpodium levensecht nagespeeld en geanalyseerd. Wat gaat er goed? Wat gaat er fout? En hoe kan het (nog) beter? b. Organiseren van kleinschalige expertisebijeenkomsten en huiskamergesprekken voor mantelzorgers, vrijwilligers, medewerkers (en waar mogelijk cliënten) gezamenlijk. Door hen gezamenlijk de problematiek van het ziektebeeld en proces te laten bespreken en met elkaar te doorleven (kruisbestuiving) zullen de deelnemers meer begrip krijgen voor elkaar. Ook kunnen hier ideeën worden gegenereerd om uit te werken in de praktijk. c. Scholing voor medewerkers om de ondersteuning van en samenwerking met mantelzorgers en vrijwilligers te verbeteren, gericht op communicatieve vaardigheden en anders denken, met focus op ruimte voor mantelzorgers en vrijwilligers en gericht op de kwaliteit van bestaan (welzijn) van cliënten. d. Uitwerken en uitvoeren van ideeën, zowel in de huiskamers en op de afdeling, als in het beleid m.b.t. mantelzorgers en vrijwilligers. Hierin onder meer bestaande protocollering en beperkende regelgeving waar mogelijk terugdringen en nemen van maatregelen om mantelzorgers te ondersteunen. e. Meten en evalueren. Hoe willen wij ons resultaat inzichtelijk maken binnen en buiten Innoforte? Om de resultaten te kunnen meten willen we gebruik maken van: externe toetsing, die door ZorgDNA wordt uitgevoerd (vragenlijst Ervaringen met vrijwilligerswerk en vragenlijst Zelfbeoordeling mantelzorg ), meting over 2 jaar. interne toetsing, met behulp van de scans die zijn ontwikkeld op (samenspelscan verblijfszorg/thuiszorg en vrijwilligersscan). We willen de resultaten publiceren op onze website, in nieuwsbrieven en publieke websites. Welke ondersteuning wensen wij? Om de stappen B en C uit te voeren, willen wij graag in contact komen met organisaties die hier ervaring mee hebben opgedaan (best practises): hoe hebben zij dat aangepakt? Voor stap d. willen wij graag goede voorbeelden en tools ontvangen, die kunnen leiden tot vermindering van protocollering en beperkende regelgeving, opdat mantelzorgers meer ruimte krijgen om te handelen zoals thuis. Innoforte Plan van aanpak samenspel formele en informele zorg, 17 juni 2015 Pagina 5

7 Bijlage: uitgewerkt doel vanuit positie mantelzorger Ik ben Janneke en ik zorg voor mijn moeder van 89, die in het verpleeghuis woont. Ik kom regelmatig bij mijn moeder en combineer dit met de zorg voor mijn gezin en mijn baan. Ik wil erop vertrouwen dat het goed gaat met mijn moeder en dat zij nog geniet van haar leven. Maar helaas zie ik dat mijn moeder vereenzaamt en ik zou wel meer willen doen, maar ik weet niet goed hoe. Ik voel me niet altijd welkom in het huis, waar de medewerkers me het gevoel geven dat ik het niet goed genoeg doe. Ook ben ik verdrietig omdat mijn moeder mij niet meer herkent en vaak agressief is. Gelukkig ben ik naar het dementietheater geweest en heb veel geleerd over mijn moeder en hoe ik hier beter kan mee omgaan. Ook is er overleg op de afdeling geweest, waarin mantelzorgers en medewerkers hebben gesproken over de samenwerking en hier afspraken over hebben gemaakt. Zodat ik nu beter reageer op mijn moeders gedrag en ik haar nu meer begrijp. Ik zie aan mijn moeder dat ze meer ontspannen is en zich prettiger voelt. Verder is mijn samenwerking met de medewerkers verbeterd. Ik voel me nu echt gehoord en ben gerustgesteld. (naam geven en drie kenmerken noemen) (aangeven wat hij/zij wil realiseren) (aangeven hindernis die hij/zij ondervindt) (aangeven oplossing die wordt geboden) (aangeven van resultaten die leven verbeteren)