Bestuursopdracht Wet Werken naar Vermogen Versie 0 2 december 2011 pagina 1

Transcriptie

1 Onderwerp: Bestuursopdracht Aanpak implementatie Wet Werken naar Vermogen datum: december 2011 Gemeente Gouda, Gemeente Waddinxveen en Intergemeentelijke Sociale Dienst K5-gemeenten (Bergambacht, Nederlek, Ouderkerk, Schoonhoven en Vlist) A. Aanleiding Nederland kent diverse regelingen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag te helpen. Deze huidige regelingen slagen er (nog) onvoldoende in om mensen het beste uit zichzelf te laten halen. Hierdoor zijn er nog te veel mensen met een arbeidsbeperking die niet werken terwijl zij daartoe (deels) wel in staat zijn. Of ze werken in een beschutte omgeving, terwijl dat niet altijd nodig is. In het regeerakkoord van de regering Rutten is opgenomen dat de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wet Wajong), de Wet Werk en Bijstand (WWB), de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) en de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) in deze regeerperiode worden samengevoegd tot één regeling: de Wet Werken naar vermogen (WWNV). Het doel is de gemeenten de regie te laten voeren over deze nieuwe regeling en financieel verantwoordelijk te maken voor de uitvoering. De WWNV wordt een brede voorziening met zoveel mogelijk gelijke rechten, plichten én arbeidsmarktkansen voor mensen met arbeidsvermogen die nu nog gebruikmaken van de verschillende regimes. Gemeenten worden verantwoordelijk voor de uitvoering van de WWNV. De verwachting is vooralsnog dat de nieuwe WWNV per 1 januari 2013 wordt ingevoerd. Met de nieuwe wet wordt een geheel nieuw stelsel voor de onderkant van de arbeidsmarkt neergezet. Het vraagt gemeenten regie te voeren, keuzes te maken in zelf doen of laten uitvoeren en een beslissing te nemen over welke rol bijvoorbeeld de sociale werkvoorziening gaat vervullen. Ook dienen gemeenten na te denken over slimme (intergemeentelijke) samenwerkingsverbanden. Dit is essentieel om kosten te kunnen besparen en een zo groot mogelijk efficiency te bereiken. In de memorie van toelichting op het wetsvoorstel wordt enkele malen aangedrongen op regionale samenwerking. Zo is goede samenwerking tussen gemeenten en tussen diverse lokale en regionale instellingen nodig om zoveel mogelijk jongeren daadwerkelijk naar school of aan het werk te krijgen. Ook de efficiëntie bij de besteding van middelen wijst volgens deze memorie maar in één richting: samenwerking en afstemming lokaal of in de regio tussen gemeenten. De VNG roept naar aanleiding van het wetsvoorstel op tot het zoeken naar vormen van samenwerking. Het zoeken van samenwerking met elkaar is ook belangrijk vanuit een economische perspectief in de regio. Denk daarbij aan de werkgevers die onder de WWNV anders zullen worden geconfronteerd met een lappendeken aan verschillende gemeentelijke verordeningen en ondersteuningsmogelijkheden. Dat is niet bevorderlijk voor de bereidheid aan hun kant om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt een plek te geven binnen hun onderneming. Daarnaast willen wij als gemeenten gericht inspelen op sectoren met (toekomstige) personeelstekorten en werkgevers daarin faciliteren om (zij-)instromers naar deze sectoren toe te leiden. De VNG stelt dat de mate van creativiteit en samenwerkingsbereidheid van alle belanghebbende partijen (gemeenten, UWV- Werkbedrijf, private dienstverleners en werkgevers) om tot regionaal effectieve samenwerkingsverbanden te komen in belangrijke mate bepalend zal zijn voor het antwoord op de vraag in hoeverre de WWNV het gewenste effect gaat sorteren. (bron: Bestuursopdracht Wet Werken naar Vermogen Versie 0 2 december 2011 pagina 1

2 Gemeenten krijgen één jaar de tijd om zelf tot regionale samenwerking te komen op het gebied van de nieuwe wet. Is die er na een jaar niet, volgt een van Rijkswege opgelegde samenwerking. Huidige situatie: Wetten en actoren De nieuwe regeling WWNV ontstaat na samenvoeging van drie wetten. Hierbij geldt dat op dit moment verschillende partijen deze wetten uitvoeren. Dit zijn: Wajong: UWV WERKbedrijf: Jonggehandicapten krijgen ondersteuning en worden toegeleid naar werk. WWB/WIJ: gemeenten: Klanten uit de regelingen WIJ zijn jongeren tot 27 jaar. Zij worden toegeleid naar onderwijs of werk (al of niet via een traject). Klanten WWB zijn volwassenen ouder dan 27 jaar. Zij krijgen ondersteuning bij arbeidsinschakeling of sociale activering en/of ontvangen bijstand. WSW: gemeenten Midden-Holland en Promen (GR): Volwassenen met een lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap die in een beschermde omgeving werk verrichten. Toekomstige situatie na implementatie Wet Werken naar Vermogen Met de WWNV onstaat één regeling die aansluit bij de competenties en kansen voor alle mensen aan de onderkant (buitenrand) van de arbeidsmarkt. In hoofdlijnen geldt het volgende: o De WSW blijft bestaan, maar wordt beperkt tot mensen die een arbeidsvermogen van minder dan 20% hebben en in aanmerking komen voor een werkplek beschut werken. De huidige WSW ers worden niet herkeurd, zij behouden ook al hun rechten. Het bedrag per WSW-er dat vanuit het Rijk wordt betaald wordt echter in stappen verlaagd met euro per WSW-er per jaar. o De Wajong blijft bestaan, maar alleen voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten. De huidige Wajong er wordt herkeurd door het UWV, uiteindelijk zal het grootste deel van de huidige Wajong populatie vanaf 2014 onder de nieuwe wet komen te vallen. o De WIJ (Wet Investeren Jongeren) wordt afgeschaft, deze is per komen te vervallen. o De WWB wordt op een aantal terreinen aangepast. Voor een deel gebeurt dat al in 2012 met de aanscherping van de WWB, waarin de wettelijke plicht tot tegenprestatie naar vermogen is opgenomen en het recht op bijstand per gezin wordt bepaald (één uitkering per gezin). Vanaf 2013 komt met de Wet Werken naar Vermogen de mogelijkheid om met loondispensatie aan het werk bij reguliere werkgevers te gaan (met begeleiding en aanpassing werkplek). Loondispensatie houdt in, dat de werkgever loon betaalt dat afhankelijk is van het arbeidsvermogen van de werknemer, dat kan dus ook minder zijn dan het wettelijk minimum loon. De gemeente vult het loonbedrag dan aan tot net boven bijstandsniveau (het loont voor de werknemer altijd om te werken). o De budgetten voor re-integratie worden fors verlaagd. Ten opzichte van 2009 blijft er uiteindelijk maar 1/3 over, terwijl de doelgroep groter wordt. Daarnaast geldt dat er geen middelen beschikbaar zijn voor de implementatie van de wet. Samenhang met andere decentralisaties Tegelijkertijd met deze decentralisatie wordt een deel van de AWBZ naar gemeenten overgeheveld, waar het een plek moet krijgen in de WMO. Ook de jeugdzorg wordt de komende jaren verantwoordelijkheid van de gemeente. Samenhang met de WWnV is nu al gesignaleerd op de volgende vlakken: Bestuursopdracht Wet Werken naar Vermogen Versie 0 2 december 2011 pagina 2

3 - Dagbesteding (inclusief vervoer) en beschut werken kunnen het beste in samenhang worden bekeken - De doelgroep van de WWnV maakt veel gebruik van de voorzieningen die straks via de WMO geregeld worden - Tegelijkertijd zijn er mogelijkheden om de doelgroep van de WWnV in te zetten op het terrein van de WMO - Met betrekking tot de multi-probleem gezinnen geldt dat er een overlap zit in alledrie de decentralisaties. Regionale samenwerking De partijen die nu samenwerken om de implementatie van de Wet Werken naar Vermogen voor te bereiden zijn een onderdeel van de Arbeidsmarktregio Midden-Holland, waartoe ook de andere gemeenten uit de regio behoren (Boskoop, Bodegraven-Reeuwijk en Zuidplas.) Vanaf 2012 wordt Promen toegevoegd aan het overleg, zodat de afstemming op het gebied van werkgeversbenadering verder ingevuld kan worden. Aan de verplichting om op het terrein van werkgeversbenadering binnen de regio Midden-Holland samen te werken zal dan ook op ambtelijk en bestuurlijk niveau binnen de reguliere overlegvormen uitdrukkelijk aandacht gegeven worden. Eventuele acties die hieruit voortkomen om aan de wettelijke vereisten te voldoen zullen voor zo ver noodzakelijk óf binnen de werkzaamheden van de Arbeidsmarktregio worden ingepast, óf binnen de werkzaamheden van de andere gemeenten worden ingepast. De ontwikkelingen met betrekking tot de Wwnv zullen niet alleen binnen de regio Midden-Holland worden afgestemd maar zullen ook met de buurgemeenten buiten de regio worden afgestemd (IJsselgemeenten, Alphen aan den Rijn, Rijnmond, Haaglanden en Utrecht). In het eerste kwartaal van 2012 worden hiervoor afspraken ingepland. Doel is te komen tot een structurele uitwisseling van gegevens omtrent de werkgeversbenadering, waarbij het wettelijk kader (één loket voor de werkgever) leidend is. Dat betekent dat we vanuit Midden-Holland mensen blijven plaatsen in de omliggende arbeidsmarktregio s (hetgeen nu ook het geval is), en de contacten die daarvoor nodig zijn sterker zullen ontwikkelen. Andersom kunnen we dan beter afspraken maken over het aanleveren van kandidaten aan werkgevers als er een piek is in de vraag of als er specifieke deskundigheid gevraagd wordt. Er is dus geen concurrentie tussen de arbeidsmarktregio s als het gaat om werkgeversbenadering. Eerder werken we naar een optimalisering van de dienstverlening richting werkgevers. Met betrekking tot de rol en positie van het ISMH zijn we van mening, gezien het vele werk, dat de discussie hierover niet af gewacht kan worden. Vooralsnog wordt er voor gekozen om de huidige vorm van overleg binnen dit samenwerkingsverband voort te zetten. Binnen het portefeuillehoudersoverleg Werk en Inkomen van het ISMH blijft er genoeg om te bespreken: arbeidsmarktbeleid, economisch beleid, jeugdwerkloosheid, enzovoorts. Samenwerkingsperspectief met de huidige partners (Waddinxveen, Gouda, K5) Er wordt in 2012 primair gewerkt aan een effectief en efficiënt werkproces, daar waar het samen beter kan, wordt het dan samen uitgevoerd. Het is de verwachting dat de huidige beleidsontwikkelingen in 2012 bouwstenen opleveren om, tussen Waddinxveen, Gouda en de K5, intensiever samen te werken. Omdat de huidige inspanningen zich richten op de implementatie van de WWnV zal in het najaar separaat besluitvorming plaats vinden over de mogelijkheid om op de midden-lange termijn toe te groeien naar één uitvoeringsorganisatie. Bestuursopdracht Wet Werken naar Vermogen Versie 0 2 december 2011 pagina 3

4 B. Bestuursopdracht B.1 Doel in 2012 Het primaire belang is om op 1 januari 2013 de wettelijke taken van de WWnV ingevoerd te hebben. Daarnaast is de gezamenlijke doelstelling van de regionale samenwerking om vanaf 2013 de nieuwe wet efficiënt, effectief en zoveel mogelijk eenduidig uit te kunnen voeren. B.2 Werkwijze aanpak Voor de uitwerking van deze plan wordt aangesloten bij de fasering zoals afgesproken in het portefeuillehoudersoverleg Zorg en Samenleving en Werk en Inkomen van 3 oktober Fasen Planning Uitwerking Bestuurlijke besluitvorming Fase 1 Sept dec 2011 Inventarisatie, analyse en visie Januari 2012 Fase 2 Jani apr 2012 Visie en keuzen Mei 2012 Fase 3 Mei juni 2012 Concept verordeningen en bestek Diverse data 2012 Fase 4 Aug- dec 2012 Implementatie Diverse data 2012 Deze planning is voor de Wet Werken naar Vermogen nader uitgewerkt als volgt: Januari 2012: startnotitie met uitkomsten inventarisatie, conclusie en visie op de nieuwe wet wordt bestuurlijk behandeld en daarna aan de verschillende gemeenteraden en cliëntenraden verzonden Maart 2012: bespreking van de startnotitie met gemeenteraden en cliëntenraden Juni 2012: vaststelling beleidsnota s, verordeningen en eventueel bestek voor aanbestedingen Augustus-December 2012: voorbereiding implementatie (ontwerp nieuwe werkprocessen, werkafspraken met samenwerkingspartners, inbedding in de verschillende organisaties) : start WWnV. Er blijft binnen de samenwerking ruimte voor de eigen couleur locale in de uitvoering van beleid. Een van de uitgangspunten is namelijk dat we streven naar maatwerk. Maatwerk betekent ook dat de lokale situatie meegenomen wordt in het zoeken naar oplossingen. C. Projectorganisatie Schematisch wordt de volgende structuur voorgesteld: Bestuursopdracht Wet Werken naar Vermogen Versie 0 2 december 2011 pagina 4

5 Pfh overleg Z&S Met AWBZ en Jeugdzorg Pfh overleg W&I Hoofden overleg regio M-H Management overleg W&I Bestuurlijk overleg K5 Waddinxveen, Gouda Alphen a/d Rijn Ambtelijke stuurgroep Hoofden W&J Promen AWBZ Jeugdzorg Capelle a/d ijssel Financiën Personeel ICT Huisvesting Beleid en verordeningen Werkgevers als partners incl. Promen en UWV Dienstverlening Cliënten Rijnmond Utrecht Haaglanden Voor de afstemming tussen de besturen van Gouda, Waddinxveen en K5 wordt voorgesteld om met ingang van januari 2012 een apart bestuurlijk overleg in te plannen. Deze wordt gevormd door: Gouda: Marion Suijker Waddinxveen : Dorenda Gerts K5-gemeenten: Ron van de Haterd Als projectleider wordt Angela Riddering benoemd. Gezien de ontwikkelingen bij Promen en het UWV wordt Promen gevraagd om zitting te nemen in de ambtelijke stuurgroep. Het UWV zal daarnaast een plek krijgen in de werkgroep Werkgevers als partners. Voor de samenhang wordt aangehaakt bij de regionale besluitvorming omtrent de drie decentralisaties. De projectleider zorgt tevens voor afstemming met het Werkplein IJsselgemeenten. De bemensing van de werkgroepen wordt zoveel mogelijk gedaan met mensen uit de praktijk en/of met betrokken beleidsmedwerkers. Bestuursopdracht Wet Werken naar Vermogen Versie 0 2 december 2011 pagina 5

6 Dit project sluit aan en bouwt voort op reeds bestaande samenwerking in de regio (RISR, Actieplan jeugdwerkloosheid, Werkgevers Service Punt, enzovoorts). Ook wordt aangesloten bij de ontwikkelingen die er bij Promen zijn. De uitwerking van dit plan zal niet ineens op zijn beslag vinden maar zal de komende periode stap voor stap steeds meer vorm gaan krijgen. D. Financiën Er is voor de implementatie van de Wet Werken naar Vermogen geen apart budget beschikbaar gesteld. Door de krachten te bundelen is het echter mogelijk om met een geringe investering toch een goede implementatie te borgen. Er is met Divosa overleg om gebruik te kunnen maken van het budget dat beschikbaar wordt gesteld voor regionale samenwerking. In 2011 zijn alle voorbereidingen gedaan binnen de bestaande formatie. Als gevolg van ingezette bezuiningstrajecten is dit in 2012 e.v. niet langer mogelijk. Personele inzet (indicatief) ,5 fte projectleider 1 fte beleidsmedewerker 0,5 fte ondersteuning 0,5 fte projectleider begeleiding implementatie 0,5 fte ondersteuning Totaal 2 fte 1 fte Naast de ambtelijke inzet zal er op een aantal terreinen een beroep worden gedaan op experts van buiten de organisatie. Aangezien het voor de gemeente nieuwe taken en doelgroepen zijn zal een stuk kritische toetsing en advies door derden hard nodig zijn. Er is nog geen zicht op de eventuele formatie uitbreiding die er vanaf 2013 mogelijk nodig zal zijn om de toename van het aantal cliënten van de verschillende organisaties op te kunnen vangen. Vertaald naar bedragen: Externe expertise en adviezen Personele inzet (indicatief) Bijdrage Divosa (indicatief) Totaal voorlopig Bijdrage Gouda Bijdrage Waddinxveen Bijdrage K De bijdragen zijn indicatief. Bij de startnotitie (januari 2012) zal er meer duidelijk zijn. Voor de verdeling wordt uitgegaan van het aantal cliënten in de huidige regelingen (WWB, WSW en Wajong). Deze worden bij de startnotitie geïnventariseerd. Bestuursopdracht Wet Werken naar Vermogen Versie 0 2 december 2011 pagina 6

7 E. Samenvattend gevraagde besluiten 1. Met het vaststellen van de bestuursopdracht de bestuurlijke afstemmingsgroep, de stuurgroep en de projectleider zoals beschreven in de bestuursopdracht installeren. 2. Een startnotitie te maken waarin de effecten van de nieuwe wet in kaart worden gebracht. 3. Voorlopig rekening te houden met een bedrag van (Gouda), (Waddinxveen) en (K5) voor de implementatie van de WWnV in Een informatiebijeenkomst voor de gemeenteraad te organiseren in maart Een informatiebijeenkomst voor de cliëntenadviesraad te organiseren in maart De gemeenteraad te informeren door middel van een afschrift van deze bestuursopdracht. Bestuursopdracht Wet Werken naar Vermogen Versie 0 2 december 2011 pagina 7