Jaarverslag. Gevaarlijke papieren. Op hoofdlijnen en op details. Trots dat ik uit Nijmegen kom. Interculturalisering is noodzaak

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag. Gevaarlijke papieren. Op hoofdlijnen en op details. Trots dat ik uit Nijmegen kom. Interculturalisering is noodzaak"

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 Gevaarlijke papieren Stabiliteit en rust door schuldhulpverlening Op hoofdlijnen en op details Expertise materiële dienstverlening is belangrijk Trots dat ik uit Nijmegen kom De schouders eronder met de Formulierenbrigade Interculturalisering is noodzaak Het Inter-lokaal: meer dan dertig jaar ervaring Puberen met vertrouwen Levenslessen voor meiden in jongerencentrum de Horizon

2 Inhoud 3 Je kan niet zo blijven kamperen Door spreekuur staat familie niet meer op straat 7 Met gevaarlijke papieren loopt het razendsnel uit de hand Schuldhulpverlening brengt stabiliteit en rust Voorwoord 10 Expertisecentrum materiële dienstverlening 11 Dat geeft rust in mijn hoofd Formulierenbrigade helpt Dennis zijn leven weer op de rails te krijgen 13 Allemaal kleine levenslessen Ruimte voor meiden in de Horizon 17 De Interculturalisatie-adviseurs van Het Inter-lokaal 18 Betrokkenheid is belangrijk School en ouders communiceren beter met schoolcontactpersoon 22 Klanten tevreden over Het Inter-lokaal Voorwoord En dan hebben we het nog niet over de Voor Het Inter-lokaal was 2010 een mooi en inspirerend jaar. Meer Nijmegenaren dan ooit werden bereikt met ons laagdrempelige en concrete aanbod. Onze medewerkers waren op meer plekken actief. In het centrum, Dukenburg en Lindenholt konden mensen terecht bij de spreekuren. Gezamenlijk werden meer dan info- en adviesvragen beantwoord. In Dukenburg en Lindenholt was ook ons Buurt-Contact-Team actief en werden diverse wijkdialogen en buurttafels georganiseerd. Voor jongeren waren er veel activiteiten in jongerencentrum De Horizon in Meijhorst. En in Hatert konden meiden terecht in het Meideninloophuis. Daarnaast bood Het Inter-lokaal hulp aan mensen met schulden. De Formulierenbrigade hielp mensen met het aanvragen van voorzieningen: de opbrengst in 2010 was bijna euro! Voor woningcorporaties voerde Het Interlokaal huis-aan-huis-bezoeken uit om een beeld te krijgen van de welzijn- en leefbaarheidsbeleving van huurders. De jobcoach hielp allochtone vrouwen aan het werk en naar school. En het project Op Jezelf begeleidde vanuit Staddijk meer dan veertig jongeren met problemen om hun leven weer op orde te krijgen. Zorgconsulenten droegen bij aan het concreter maken van de zorgvraag van allochtone patiënten bij huisartsenpraktijken. specifieke hulp aan Antillianen, vele voorlichtingsavonden in de wijken, trainingen, workshops en adviezen aan instellingen over intercultureel werken. Deze activiteiten komen uitgebreid in dit jaarverslag aan de orde. Hierin vertellen klanten hun verhaal. Het geeft een open, en soms aangrijpende blik op het leven van mensen die moeite hebben om volledig mee te doen in onze samenleving. Het Inter-lokaal is er om die mensen te steunen en te helpen in hun kracht te komen. Zo kunnen ze weer de regie over hun eigen leven nemen. De geïnterviewden vertellen wat die steun voor hen betekend heeft. Het jaar 2010 was ook een jaar van verandering. Na vele jaren van tomeloze inzet nam directeur Turgay Tankir afscheid van Het Inter-lokaal. Zijn taken werden overgenomen door interim-directeur Jacqueline van de Pol. Per 1 januari 2011 staat de nieuwe directeur voor de taak Het Inter-lokaal de toekomst in te loodsen. De tijd van verandering lijkt nog niet voorbij. Het welzijnsbeleid gaat op de schop, het minimabeleid wordt versoberd en mogelijkheden om mensen naar werk te begeleiden worden zo goed als afgeschaft. We vrezen dat de rekening bij de meest kwetsbaren neergelegd wordt. De middelen worden schaars, terwijl nood en armoede toenemen. Dat stelt iedereen voor fikse uitdagingen. Daardoor worden de kenmerken van Het Inter-lokaal: vernieuwing, samenwerking en "op tijd erbij zijn" nog belangrijker. Met enthousiasme en vastberadenheid blijven wij ons inzetten om creatief, onorthodox en laagdrempelig de meest kwetsbaren in de samenleving te helpen. We zijn graag partner voor iedereen die hier een bijdrage aan wil leveren. We hebben de expertise, we hebben de contacten met bewoners en we hebben de ideeën en de ambitie. Samen willen we de toegankelijkheid van voorzieningen vergroten, laagdrempelige activiteiten bieden en door wijkgericht werken de kwetsbaren van Nijmegen bereiken. We nodigen iedereen uit om met ons een bijdrage te leveren om Nijmegen een stad te laten zijn én blijven waar niemand buitengesloten wordt en iedereen zich thuisvoelt. Namens stichting Het Inter-lokaal Agnes Lewe (voorzitter bestuur) Taner Demir (directeur) 2 jaarverslag 2010

3 Je kan niet zo blijven kamperen Door spreekuur staat familie niet meer op straat Veel mensen komen met hun vragen naar de spreekuren van Het Inter-lokaal. Vaak zijn vragen makkelijk op te lossen, maar regelmatig komen de spreekuurmedewerkers schrijnende situaties tegen. Zoals bij Makka Kouyaté en zijn familie, die bij terugkeer uit het buitenland alles kwijt waren. Het spreekuur hielp bij het op orde krijgen van hun leven. Makka Kouyaté in de deuropening van zijn nieuwe huis jaarverslag

4 Op de spreekuren van Het Inter-lokaal komen mensen met allerlei vragen. Van brieven die uitgelegd moeten worden, het opzeggen van een abonnement of het aanvragen van huurtoeslag tot meer complexe zaken. Er wordt nauw samengewerkt met andere Nijmeegse organisaties. Die nemen hun eigen afzonderlijke expertise mee. In de nabespreking komen alle medewerkers samen en worden alle vragen van cliënten gezamenlijk besproken zodat elke zaak optimaal en zorgvuldig bekeken wordt. Medewerkers van NIM, SWON, V&NZG, Dichterbij, MEE, Ribw, Iriszorg, BrulsWellen advocaten en Sociaal Raadslieden nemen daaraan deel. De familie Kouyaté was om medische redenen naar het buitenland gegaan. Bij hun terugkomst zochten ze hulp. Ze kregen steun van spreekuurmedewerkster Djie Bijloo. Maanden na hun eerste bezoek zochten we de familie Kouyaté op in hun nieuwe huis. terug uit belgië zonder iets Terwijl vader Makka Kouyaté (50) vertelt, haalt moeder Fatou (49) de vlechten uit het haar van Mariama (19). Hun zoon Mohamed (13) is op school. Makka: We waren naar België verhuisd. We wilden een betere medische behandeling voor onze dochter. Zij is verstandelijk gehandicapt. Van vrienden hadden we gehoord dat er in België meer mogelijk was. Als ouder wil je altijd het beste voor je kind. In Nederland was er geen behandeling Als iemand je rug wast, moet jij ook je buik wassen meer mogelijk, dus we zijn naar België gegaan. We hebben scholen geregeld voor de kinderen en ik zocht werk. Ons huis in Nederland konden we niet aanhouden. Na een half jaar onderzoek hebben ze gezegd dat ze toch niks konden doen. Het was nooit onze bedoeling daar te blijven. Hier hebben we de nationaliteit en zijn we gewend. Ook met het vinden van werk ging het niet goed, dus besloten we weer terug te gaan naar Nederland. In Nederland had de familie niets meer: geen huis, geen inkomen en geen geld. Bij de gemeente hoorden zij dat ze beter ingeschreven hadden kunnen blijven. Als EU-burgers hadden ze gewoon de medische behandeling in het buitenland kunnen doen. Makka: We zijn naar de Gemeente gegaan en hebben gezegd: we zijn er weer. We hebben ons verhaal verteld. De gemeente heeft gezegd: je moet eerst een adres hebben. Dat hadden we nodig zodat we een uitkering zouden krijgen. Vrienden waren bang voor de gevolgen als we ons bij hen inschreven. Toen heeft iemand het advies gegeven om naar Het Inter-lokaal te gaan. Ondertussen logeerde de familie bij vrienden, maar dat was heel krap. Makka: Op één slaapkamer zaten we met zijn vieren. Daar hadden we alles: bed, kast, kleren. Fatou: Ergens anders was geen plek. Of wij moesten naar crisisopvang en de kinderen in een pleeggezin. Makka: Het Inter-lokaal heeft geholpen: na tien dagen hadden we een postadres voor drie maanden. Toen we een postadres hadden, heeft de gemeente een inkomen geregeld. In totaal woont de familie acht maanden bij die vriend. Makka: We hebben echt geluk gehad dat we zo lang bij die vriend konden blijven. In al die acht maanden hebben we ons nooit teveel gevoeld. urgentie en vloerbedekking Met een adres kon de familie de zaken weer op orde brengen. Makka liep zich het vuur uit de sloffen om de kinderen op tijd aan te melden voor school. Makka: Bij ons heb je een uitdrukking: als iemand je rug wast, moet jij ook je buik wassen. Djie hielp de familie verder met de aanvragen. Fatou: Voor de woningstichting moesten we een brief opschrijven, maar wij konden het niet goed uitleggen. Djie heeft geholpen bij het schrijven van ons verhaal. Daarna kwam de rapporteur bij ons thuis. Hij buurt contact team Het advies ligt op straat Het Buurt Contact Team brengt groepen en personen bij elkaar en werkt zo aan het versterken van de buurt. De twee medewerkers van het Buurt Contact Team zijn bijna dagelijks in de stadsdelen Dukenburg en Lindenholt te vinden. Zij vormen de ogen en oren van de wijk. De signalen van individuen en groepen worden verbonden met andere bewoners en organisaties in de wijk. In 2010 had het Buurt Contact team 158 contacten met klanten in Dukenburg en 52 in Lindenholt. Daarbij ging het om bemiddeling bij buurtproblemen, (mee) organiseren van activiteiten, het vinden van de juiste hulp, advies geven en het begeleiden van individuele klanten. 4 jaarverslag 2010

5 vond het echt moeilijk voor de kinderen. Hij zei: je kan niet zo blijven kamperen. Makka: Na een paar weken hebben we een brief gekregen dat we in aanmerking komen voor urgentie. Vanaf oktober konden we reageren op woningen. Op 1 februari hebben we het contract getekend voor de woning en sinds een week wonen we hier. Fatou: De kinderen zijn zo blij. Ik was echt moe. Het was echt zwaar voor ons. Zonder jullie hulp was het niet gelukt. Vol trots worden we het huis rondgeleid. Vrienden hebben geholpen de woning te verven, Fatou heeft via haar contacten gordijnen laten maken, een aantal meubels stond nog in opslag. Makka: De vloerbedekking hebben we van de bijzondere bijstand gekregen. Spreekuurmedewerkers beantwoorden de vraag van een klant Toch zijn de problemen nog niet voorbij. Korte tijd waren ze onverzekerd, terwijl drie familieleden ziek zijn. En de familie heeft schulden, ze moeten geld terug betalen van het persoonsgebonden budget (pgb) van Mariama. Makka: Die pgb's hebben we gebruikt om te overleven in België en dus niet goed gebruikt. Nou moeten we het terug betalen. We zijn bezig met de schuldhulpverlening van Het Inter-lokaal om alles op een rijtje te krijgen. de kleine neemt geen hap van de grote Fatou: Inter-lokaal is voor ons als een kerk. Toen ik eerst kwam ik moest altijd huilen. En kijk nu. Nu het weer rustig is, gaan we werken. Makka: Ik was heftruckchauffeur. Toen de crisis begon ben ik mijn baan kwijt geraakt. In 2008 ben ik ontslagen. Nu begint de economie Postadressen Het Inter-lokaal heeft een postadressen-functie voor sommige klanten. Omdat mensen geen adres hebben komen ze niet in aanmerking voor middelen en voorzieningen, bijvoorbeeld recht op uitkering. Door tijdelijk in aanmerking te komen voor een postadres, kunnen ze hun leven weer op orde brengen. Het gaat om mensen zonder dak of huis, die niet ingeschreven staan bij de gemeentelijke basisadministratie. Het zijn mensen die om de een of andere reden buiten de boot zijn gevallen. In 2010 hebben 183 personen een postadres via Het Inter-lokaal gehad, 132 postadressen zijn afgesloten. Op waren er 51 lopende postadressen. aarverslag

6 weer te groeien. Als het huis klaar is, ga ik weer solliciteren. Het verhaal van de familie Kouyaté is helaas geen uitzondering. Ook Omid Ahmadi (29) kwam in de problemen. Nadat een Aldi zich vestigde naast zijn levensmiddelenzaak ging hij failliet en bleef met schulden achter. Omid: Zo gaat het met het kapitalisme. Ik had dromen om miljonair te worden, maar de kleine neemt geen hapje van de grote. De grote eet de kleine. Omid leefde bij vrienden en familie: Als iemand zegt dat ik dakloos ben, schaam ik me dood. Een vriend van zijn neef vertelde van Het Inter-lokaal. Omid: Toen liep ik over straat zonder geld of huis, niks. Nu heb ik een voorschot gekregen en ben ik hard op weg mijn plekje te vinden. Omid woont inmiddels op kamers en is op zoek naar werk. Omid: Ik heb zo'n hard leven gehad. Uiteindelijk zie ik dat er weer een beetje zon schijnt in mijn leven. Ik ben werk aan het zoeken, ik wil mijn schulden afbetalen, een rijbewijs halen. Voor mijn cultuur moet ik ook trouwen, zonder werk is dat een beetje lastig. Omid s naam betekent Hoop en dat straalt hij ook uit. Omid: Ik heb nog één woord voor de mensen die in mijn positie zitten: beter proberen altijd positief te denken en zoeken om op de goede weg te komen. Of zoals Makka Kouyaté zegt: Je moet op de been blijven staan, blijven vechten. Info- en adviesvragen Centrum 6158 Dukenburg 4812 Lindenholt 1496 Totaal Land van herkomst klanten: 78 nationaliteiten Top 5: Turkije, Marokko, Nederland, Antillen, voormalig Joegoslavië meldpunt bijzondere zorg Zorgwekkende zorgmijders en anderen Het Meldpunt Bijzondere Zorg (MBZ) en de Wijkteams pakken zaken op van mensen die complexe problemen hebben en die moeilijk bereikt kunnen worden voor hulp. Het gaat dan om zorgwekkende situaties waarbij het echt fout dreigt te gaan. Bijvoorbeeld bij overlast, huiselijk geweld en situaties waar sprake is van meervoudige problematiek. Het Meldpunt zorgt voor de afstemming en de coördinatie van de hulpverlening. Het Inter-lokaal is betrokken bij het Meldpunt om een bijdrage te leveren aan de interculturalisering en het bereiken van allochtonen binnen de Openbare Geestelijke Gezondheids Zorg. In 2010 werden er veertien aanmeldingen gedaan bij het Meldpunt Bijzondere Zorg en negen aanmeldingen bij het Wijkteam. neerbosch-oost Samenwerking met muziek in Neerbosch Al langer krijgt Het Inter-lokaal signalen dat bewoners van de wijk Neerbosch-Oost extra ondersteuning zoeken. De huisbezoeken die Het Inter-lokaal voor diverse organisaties uitvoerde versterkten dit beeld. Samen met andere organisaties die actief zijn in de wijk is gekeken naar de mogelijkheden. Vanaf september 2010 is, op initiatief van Talis, geëxperimenteerd met een portocabin in de Triangelstraat. Deze werd de Piccolo gedoopt. Hier werd een laagdrempelige ontmoetingsruimte voor bewoners gecombineerd met informatie en adviesmogelijkheden. Ook heeft de Formulierenbrigade een deur-aan-deurcampagne uitgevoerd in de omliggende straten. Na het experiment met de portocabin hebben verschillende betrokken organisaties besloten om samen verder te gaan. Er is een laagdrempelige wijkvoorziening in voorbereiding in het hart van de wijk: winkelcentrum Notenhout aan de Symfoniestraat. Het Inter-lokaal, Tandem, NIM, SWON, MEE en woningcorporaties Talis, Portaal, De Gemeenschap en Standvast gaan daar werken, in actieve samenwerking met bewoners van de wijk. Deze voorziening is in april 2011 geopend. 6 jaarverslag 2010

7 Met gevaarlijke papieren loopt het razendsnel uit de hand Schuldhulpverlening brengt stabiliteit en rust Steeds meer Nederlanders komen met schulden te zitten. Vaak betalen mensen in paniek de schuldeiser die de meeste druk uitoefent en kunnen dan bijvoorbeeld de ziektekostenpremie niet betalen. Zo kunnen er snel grote betalingsachterstanden ontstaan. Het Inter-lokaal helpt mensen in schulden met stabiliseringstrajecten en begeleiding naar schuldhulpverlening. Djoc Mayimba was één van hen. Sinds hij schuldenvrij is voelt het alsof hij een nieuwe vrijheid heeft gekregen. jaarverslag

8 Djoc Mayimaba (33) heeft pech gehad. In de kleine spreekkamer van Het Interlokaal doet hij zijn verhaal. Zijn problemen begonnen met een kleine lening. Djoc: Het is niet alsof ik tienduizend euro heb geleend. Je werkt en hebt salaris. Je wilt iets kopen, maar je hebt niet genoeg geld. Dus je gaat vijfhonderd euro lenen. Drie maanden later kreeg ik ontslag. Ik wist niet hoe je een uitkering moet aanvragen. Toen had ik twee maanden geen geld, maar de bank wil wel zijn geld. Je kan niet meer terug. Je krijgt een boete, de deurwaarder komt en je moet naar de rechter. instabiel inkomen Doordat hij de regels niet goed kent, stapelden de problemen zich op. Djoc: Veel landen kennen niet zo'n administratie als hier. Je kan een papier tekenen, maar je weet niet wat er gebeurd. Hier is het gevaarlijk. In de schulden komen is niet alleen naar de bank gaan en geld lenen. Djoc stapt met zijn schulden naar Het Inter-lokaal. Daar komt hij al snel terecht bij het project schuldhulpverlening. Projectleider Germa Bongers wordt zijn contactpersoon: Zijn inkomen was heel instabiel. Dan had hij werk, dan een tijd geen inkomen, dan WW, het ene uitzendbureau betaalde per week, en een andere weer per maand. Je moet in zo n situatie heel goed overzicht hebben om problemen te voorkomen. Germa heeft Djoc geholpen overzicht en inzicht te krijgen in de situatie. De achterstanden voor huur en energie wisten ze op te lossen door de belastingaangifte en het aanvragen van huurtoeslag. Ook besloten ze samen dat budgetbeheer voor zijn situatie het beste is. Djoc: Ik heb hele jaren gewerkt, maar krijg niet zelf mijn salaris. Ik leef al die tijd van 50 euro per week. Ik kan bijvoorbeeld geen nieuwe kleren kopen. Ik klaag niet, want ik wil dit afsluiten. Ik heb mijn 50 euro, maar niet iedereen kan zo leven. Djoc heeft vijf jaar begeleiding gehad van Het Inter-lokaal. Inmiddels zit hij al weer drie jaar in de schuldregeling. ik wil gewoon rustig leven Djoc heeft net weer een zitting van de rechtbank gehad. Op 22 maart hebben ze uitspraak gedaan: zijn schuld is gesaneerd. Na drie jaar is hij schuldenvrij. Daarover is hij verheugd: ik wil mijn vrijheid. Ik wil gewoon een normaal leven hebben. Ik hoef geen grote auto, ik kan ook met de fiets gaan. Toch maakt Djoc zich zorgen: Het plan was dat ik in de drie jaar van de schuldsanering tegelijk zou werken en een opleiding volgen. Ik was stratenmaker, maar na twee jaar heb ik ontslag gekre- Ik weet vaak niet waar ik het probleem moet los maken gen. Ook een poging om tot elektrotechnicus opgeleid te worden strandde. Djoc: Nu ben ik bijna klaar met de schuldsanering, maar ik heb geen diploma. Op dit moment werk ik met Uitzicht, dat is gesubsidieerde arbeid en die gaat ook weg. Hij ziet zijn toekomst somber in: Ik ben bang. Ik ga terug naar het uitzendbureau: één jaar werken, dan weer uitkering, jaar werken, uitkering. Zo ben ik ook in de problemen gekomen. Misschien heb ik het fout gedaan, maar ik heb veel moeten laten om het recht te zetten. Ik heb mijn best gedaan om het op te lossen. Als ik klaar ben wil ik gewoon rustig leven. antillianenproject Specifieke aanpak voor specifieke problemen De maatschappelijke positie van Antillianen vraagt om bijzondere aandacht. Er is sprake van een-oudergezinnen, armoede en dreigende uitval. Daarom heeft Het Inter-lokaal laagdrempelige hulpverlening specifiek voor Antillianen. Naast intensieve individuele hulpverlening coördineert en faciliteert Het Interlokaal een Antillianen-overleg van verschillende organisaties die veel met Antillianen werken. Veel voorkomende problemen worden doorgegeven aan gemeente en samenwerkingspartners. In 2010 werden 631 info- en adviesvragen van 146 cliënten beantwoord. Signalen worden direct opgepakt. Zo werd een informatiebijeenkomst over budgettering gehouden voor Antilliaanse ouderen (samen met Gaapa en de Formulierenbrigade). Ook het jongerenwerk van Het Inter-lokaal is verbonden aan het Antillianenproject en organiseert diverse activiteiten gericht op Antilliaanse jongeren. Er werd bijvoorbeeld een Antilliaanse familiedag georganiseerd in Jongerencentrum De Horizon. Daarnaast worden er binnen het project leer-werkplekken geboden voor Antillianen om hun positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. 8 materiële jaarverslag dienstverlening 2010

9 dertien sloten tegelijk Ook James Koroma (29) wordt begeleid door Germa. Hij heeft vast werk bij een schoonmaakbedrijf. Op zijn vrije dag maakt hij alle afspraken. Daarom heeft hij vandaag maar weinig tijd om te praten: hij moet naar zijn naturalisatieceremonie. Vandaag krijgt hij de Nederlandse nationaliteit en binnenkort kan hij zijn paspoort ophalen. Hij is er trots op. Ook over de hulp die hij krijgt van Het Inter-lokaal is hij te spreken: Ik heb Inter-lokaal nodig omdat ik nu zit met geld terugbetalen, via belastingen en de gemeente. De belasting zegt bijvoorbeeld dat ik in één keer moet betalen. Dan zegt Het Inter-lokaal: nee, die jongen moet in termijnen betalen. Als ik zelf bel, snappen mensen niet alles wat ik bedoel. Telefonisch is niet hetzelfde als direct praten. Ik weet vaak niet waar ik het probleem los moet maken. Daar helpt Het Interlokaal mee. Germa legt uit: James is in dertien sloten tegelijk gelopen. Hij heeft heel hard geprobeerd om een oplossing te vinden. Op één moment had hij vier baantjes om zijn schulden af te lossen. Hij loste veel af, maar hij wist niet dat hij die wijzigingen door moest geven aan de belastingdienst. Dus kreeg hij een enorme aanslag van de inkomstenbelasting en terugvordering van de toeslagen. James kreeg ook uitleg over hoe om te gaan met financiën. Germa: Het is een intensief proces met veel gesprekken. Samen met de cliënt ga je een diagnose stellen van de situatie en wat er nodig is om dat te veranderen. Omdat ze huurtoeslag krijgen denken veel mensen bijvoorbeeld dat het bedrag wel zal kloppen. Dat is niet altijd het geval. Het is belangrijk dat je weet hoe 'het' werkt, wat je verantwoordelijkheden zijn, en hoe je de juiste keuzes maakt. Daar helpen we onze klanten bij. Voor hen zijn we een soort tolk in systeem en gedrag. Trajecten 220 Budgetteringscursussen 3 Consultatie 35 op jezelf Weer op het goede pad Bij de budgetteringscursus leren mensen meer over het voorkomen van schulden Op Jezelf is een project voor jongeren van achttien jaar en ouder, die in de problemen zijn gekomen. Ze hebben geen startkwalificatie of werk, vaak hebben ze schulden en problemen met huisvesting. Soms is er sprake van een verslaving of problemen met justitie. Ze moeten hard aan de bak om hun leven weer op de rails te krijgen. Op Jezelf begeleidt hen daar intensief bij. Daarvoor wordt naar alle leefgebieden gekeken, onder andere naar werk, studie, inkomen, huisvesting en gezondheid. In 2010 werden er 46 jongeren begeleidt. Dertien van hen hebben het traject helemaal of bijna afgerond. Vijf jongeren krijgen nog financieel-administratieve ondersteuning. Drie jongeren werden doorverwezen naar andere hulp en vier vielen uit door verhuizing of detentie. Op Jezelf is een samenwerkingsproject van Tandem, Iriszorg en Het Inter-lokaal. jaarverslag

10 Expertisecentrum materiële dienstverlening Door de spreekuren en met projecten als de Formulierenbrigade en Schuldhulpverlening heeft Het Inter-lokaal veel expertise opgebouwd op het gebied van materiële dienstverlening. Deze expertise wordt ook steeds vaker gebruikt door derden. Judith Schreurs is de inkomenspecialist voor Het Interlokaal. Judith: De leefsituatie van mensen is van groot belang. Er is veel regelgeving voor mensen met een laag inkomen. Ook hebben minima te maken met landelijk beleid, gemeentelijke regels én de belastingdienst. Je moet kennis van zaken hebben om je inkomen op orde te krijgen. Judith: Geen enkele instantie heeft overzicht van het effect van al die regels bij elkaar. Om de klanten goed te helpen moet je niet alleen het beleid op hoofdlijnen kennen, maar ook de Het gewone leven en de papieren werkelijkheid lopen niet parallel details. Daarbij kunnen woorden in de ene wet iets anders betekenen dan in de andere. Alleenstaande betekent heel iets anders in de WWB dan voor de Belastingdienst. Het inkomen van mensen met een laag inkomen wordt in steeds meer stukjes verdeeld. Al die stukjes moeten apart aangevraagd worden. In het geval van de huur- en zorgtoeslag moet je zelfs voorspellen wat je leef-situatie zal zijn voor het hele jaar. Judith: Als iemand te weinig uitkering heeft gekregen in 2009, dan wordt dat in 2010 op de rekening gestort. Dat kan dan weer gevolgen hebben voor de huur- en zorgtoeslag. Judith: Het leven van mensen kan snel veranderen: ontslag, huwelijk of scheiding, een andere baan vinden, verhuizen. De regels houden weinig rekening met veranderingen in de leefsituatie. Het risico op het ontstaan van schulden is op die manier groot. Bedragen worden met terugwerkende kracht teruggevorderd. Dan gaat het gelijk om grote bedragen. Het gewone leven en de papieren werkelijkheid lopen helemaal niet parallel. Niet alleen cliënten krijgen hier mee te maken. De complexiteit van het inkomen raakt direct aan de overige leefgebieden, zoals de woon- en gezinssituatie. Daarom wordt het voor veel organisaties belangrijk om materiële dienst- verlening in hun aanbod te betrekken. Omdat het in hun belang is dat de situatie van cliënten stabiel blijft. Voorkomen is altijd beter dan genezen en zo nemen zij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Een aantal voorbeelden van activiteiten van Het Inter-lokaal in 2010: Voorlichting aan medewerkers en cliëntgroepen Cursussen op maat voor professionals: woonbegeleiders, consulenten, maatschappelijk werkers et cetera. Consultatie en advies bij individuele casussen Cursussen (bijv. budgetteren) en aanbod op maat (voorzieningencheck, schuldhulpverlening) voor cliënten van uw instelling Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Judith Schreurs: j.schreurs@inter-lokaal.nl actiecentrum hatert werkt Samen aan de slag voor Hatert Sinds 2009 is het actiecentrum Hatert Werkt actief om bewoners in Hatert te helpen op het gebied van inkomen en werk. De Gemeente Nijmegen, UWV Werkbedrijf en Het Inter-lokaal werken er samen met ondersteuning van Portaal, Talis en Woongenoot. In het actiecentrum werken onder andere drie medewerkers van Het Inter-lokaal om mensen weer aan het werk te helpen met re-integratietrajecten en het bieden van schuldhulpverlening. In totaal zijn er 39 mensen naar schuldhulpverlening toegeleid. Ook waren de medewerkers actief in de wijk en bij voorlichtingsavonden. 10 jaarverslag 2010

11 Dat geeft rust in mijn hoofd De Formulierenbrigade helpt mensen met een laag inkomen. Veel mensen hebben recht op aanvullende regelingen maar maken daar geen gebruik van. Daarbij zoekt de Formulierenbrigade actief mensen op. In 2010 werd bijna euro opgehaald voor cliënten. Formulierenbrigade helpt Dennis zijn leven weer op de rails te krijgen jaarverslag

12 Het is een grijze dag in Dukenburg als Dennis Jacobs (29) de deur van zijn flat in Tolhuis opendoet. De gang staat vol klusspullen. Ik ben druk bezig de boel in te richten. Dankzij de Formulierenbrigade krijgt dat nu echt vaart. Ik ben echt trots dat ik uit Nijmegen kom In 2008 liep alles nog voorspoedig voor Dennis: hij woonde samen, had een baan en een auto op de stoep. Tot zijn relatie stuk liep. Dennis, geboren en getogen in Nijmegen, verhuisde terug naar Dukenburg. Niet lang daarna, het was op een vrijdag, riep zijn baas het personeel in de kantine bijeen. Vanwege de crisis en om het bedrijf te redden, moesten maar liefst 17 van de 24 mensen het bedrijf verlaten. Dennis was één van hen. elke maand werd het krapper Zijn baas regelde de zaken bij het UWV. Hij zat in de WW, maar kon na een paar maanden zijn lening bij de ING niet meer afbetalen. Het ging van kwaad tot erger. Met moeite wist hij de huur, de ziektekostenverzekering en de Nuon te betalen, maar elke maand werd het krapper. Dennis: Ik hield het vol door steun van vrienden en mijn ex, maar ik was zo gestresst dat ik ruzie maakte met iedereen. Op 17 februari 2010 kreeg Dennis een brief van de woningbouwvereniging. Vanwege zijn huurachterstand dreigde hij uit huis gezet te worden. Op advies van Het Inter-lokaal ging Dennis mét de brief naar de Gemeente voor een schuldregeling. Dennis: Ze hebben meteen mijn situatie bevroren, zoals dat heet. Ik heb mijn hele hebben en houwen overlegd aan de Gemeente. Twee dagen later kreeg ik bericht dat ik me geen zorgen hoefde te maken. Portaal zou met de uitzetting wachten op de Gemeente. toen begon de rust pas Sindsdien zit hij in beheer, een instelling beheert zijn inkomsten en uitgaven. Dennis: Mijn uitkering gaat naar hen en ik krijg veertig euro per week leefgeld. Dit jaar is de rust pas echt begonnen. Toen ik een beetje rust had ben ik pas begonnen de dingen te regelen rond inrichting enzo. Toen is het echt gaan lopen. Ik heb met Gordon gesproken van Het Inter-lokaal en die heeft de Formulierenbrigade erachter gezet. De Formulierenbrigade maakte diezelfde dag een afspraak met Dennis. Tanja de Vries en Nasir Omar kwamen langs en keken samen naar zijn administratie en of hij in aanmerking kwam voor inkomensondersteunende regelingen. Dennis: Toen zij kwamen lagen alle papieren los. Ze hebben het met mij een beetje gesorteerd. Vervolgens hebben ze me geholpen om alles aan te vragen. Helaas had Dennis ook nog een financieel erfenisje liggen: Ik had ook nog een belastingpapier van 2009, daar was ik te laat mee. Ik kreeg bijna een boete. Nog geen uur nadat ze geweest was belde Tanja al dat ik meteen langs kon komen voor de aangifte. Ik moest wel duizend euro terugbetalen, dat zit nu allemaal in de schuld. superblij met voorzieningen Nadat de aanvragen gedaan zijn, hebben Tanja en Nasir nog een paar keer telefonisch contact opgenomen om te horen hoe het ging. Ook kwamen er twee medewerkers van de Formulierenbrigade langs om Dennis te helpen met het opruimen van zijn papieren. Dennis: Die waren echt goed. Ze waren net zo oud als mijn zusje, maar hebben het echt heel relaxed gedaan, terwijl ik echt heel gestresst was. Het was zo'n rommel. Mijn papieren lagen echt door het hele huis heen. Nu zit het mooi allemaal in een klapper. Dat geeft ook rust in mijn hoofd. De situatie van Dennis is nu al een tijdje stabiel en sinds november 2010 zit hij in de schuldregeling. Hij moet nog drie jaar aflossen en is dan schuldenvrij. De aangevraagde voorzieningen komen inmiddels binnen. Dennis: Vanaf september zijn we bezig en nu komt het allemaal in één week binnen. Ik ben echt superblij. Ik heb Bijzondere Bijstand voor inrichtingskosten gekregen en langdurigheidstoeslag. Die is net gestort, daar heb ik deze kleren van gekocht. Ik heb een koelkast en televisie en het bankstel wordt volgende week bezorgd. Dan zijn ook de rolgordijnen klaar. ik wil haar wel knuffelen Ik ben echt trots dat ik uit Nijmegen kom, waar de Gemeente je zo goed helpt en er een Inter-lokaal is. Ik heb ook echt geluk gehad met de mensen. Bij Het Inter-lokaal is een vrouw met een hoofddoek, die er altijd voor me was. Als ik het niet trok gaf ze me een kopje thee en ik mocht als het moest altijd even bellen. Af en toe als ik wegga, wil ik haar wel knuffelen. Inmiddels is Dennis druk bezig om zijn huisje in te richten. In de woonkamer ligt nieuw laminaat en de muren zijn in stijlvolle bruine en grijstinten geschilderd. Afgelopen dinsdag kreeg Dennis een telefoontje van zijn vroegere baas. Op termijn heeft hij misschien wel weer werk voor Dennis. De Formulierenbrigade zoekt mensen actief op. Daarbij gaan medewerkers de markt op en werd er in diverse wijken huis-aan-huis aangebeld om mensen voor te lichten. Campagnes 10 Contacten Voozieningenchecks 596 Opbrengst ,21 12 jaarverslag 2010

13 Allemaal kleine levenslessen Ruimte voor meiden in de Horizon Sinds de start van jongerencentrum de Horizon in 2008 is er ook aandacht voor meiden. De situatie van meiden is vaak minder zichtbaar en meiden hebben andere vragen en problemen. Samira Saber organiseert activiteiten voor meiden. Zij benadrukt het belang van een eigen plek voor hen in het jongerenwerk. Vertrouwen is daarbij extra belangrijk. Dat werkt, want de meiden voelen zich thuis in de Horizon. jaarverslag

14 In een apart gedeelte van jongerencentrum de Horizon hangt een groepje meiden op een fleurige Marokkaanse bank. Verderop zitten drie meiden voor een groot scherm met een microfoon. Vol overtuiging zingen ze de karaokeversie van de laatste hits uit de top 40. Samira Saber is vanaf het begin als jongerenwerkster betrokken bij het meidenwerk in de Horizon. Samira: Op de vrijdagavond waren er nog geen activiteiten in de Horizon. Voor de meiden was dat ook een goede avond: dan konden ze wat langer blijven omdat ze de volgende dag niet naar school hoeven. spannen en dingen delen. Daar kunnen ze praten, spelen en elkaar ontmoeten. Dat gebeurt odner leiding van een professional die kan sturen. Samira: Zo kunnen ze praten over relaties, lichamelijke verzorging en familie. Ze vinden het prettig omdat onder elkaar te doen. Als er jongens bij zijn is het al snel gênant voor ze. Sarah (16), Soumia (17) en Fatima (22) zijn het daar mee eens. Ze zijn begonnen als vaste bezoekers van de meidenavond. Nu helpen ze, als vrijwilliger en stagiaire, mee met de organisatie. Sarah: Aan het eind van de week kun je gezellig met vriendinnen bij elkaar zijn, er zijn leuke activiteiten en het is ook heel leerzaam. Je voelt je meer op je gemak, zonder de jongens, en zij hebben geen last van de dingen waarover wij praten. Soumia: Met jongens kan er een heel ongemakkelijke sfeer ontstaan. Die hebben toch een andere manier van denken, dan krijg je domme Altijd welkom, ook als een vriendin even geen zin heeft in jou ofzo puberteit niet altijd makkelijk Aparte activiteiten voor meiden zijn erg belangrijk, benadrukt Samira: In de puberteit hebben meiden het al niet makkelijk. Ze hebben te maken met allemaal lichamelijke en geestelijke veranderingen. De een kan daar makkelijker mee omgaan dan de andere. Sommige meiden hebben daarbij een thuissituatie die niet altijd even gemakkelijk is. Dan is het fijn om een plek te hebben waar ze even afstand kunnen nemen, een plek waar ze kunnen ontdiscussies. Ook als je dingen wilt organiseren kun je dat niet samen doen bijvoorbeeld. Je gaat geen beauty-avond met jongens organiseren. Sarah: Er moet ook een plek voor meiden zijn. Meiden willen ook effe chillen. Dat is toch anders als je bij iemand thuis bent. Als je met een hele groep meiden komt bij iemand, dan heeft de hele familie daar last van. Hier zijn we altijd welkom, ook als een vriendin even geen zin heeft in jou ofzo. 14 jaarverslag

15 het vertrouwen terug winnen Werken met meiden vraagt om een andere aanpak. Dat bleek ook toen er in 2008 problemen waren in de Meijhorst. Samira: Op een gegeven moment stonden er zoveel jongens op straat. Jongens uit andere wijken, achtien-plus jongeren, de sfeer was echt grimmig. Ouders hadden daar moeite mee. Dan hoorde je van een meisje dat ze een vriendinnetje had die ook wel wilde komen, maar die niet mocht van haar ouders. Voor sommige ouders werd het teveel. Die gingen hun dochters thuis houden. Het heeft veel energie gekost om dat weer recht te zetten. Veel praten, contact maken met de ouders, maar ook met de jongens. We hebben het vertrouwen weer terug moeten winnen. Door moeder-dochter bijeenkomsten te organiseren waar werd gepraat over opvoeding bijvoorbeeld. Vertrouwen speelt een belangrijke rol vindt ook Sarah: Dan zien je ouders ook je begeleider en dat geeft mijn moeder dan weer een goed gevoel, dat ze weet waar ik ben. Zo kunnen meiden ook naar de regelmatig georganiseerde disco-avonden. Soumia: Ja, meiden houden echt van dansen. Wij kunnen namelijk niet uitgaan. Sarah: Dat mag niet van onze cultuur. Hier mag het wel omdat we meiden onder elkaar zijn. Soumia vult aan: Omdat je meideninloophuis hatert Emancipatie met beautytips Het Meideninloophuis Hatert biedt meiden een leuke, leerzame en ontspannen omgeving om elkaar te ontmoeten. In een speciaal ingericht lokaal in het schoolgebouw van de Klumpert kunnen meiden terecht voor streetdance en kookles, maar ook voor huiswerkondersteuning en debattraining. Het Meideninloophuis verwelkomt elke werkdag gemiddeld twintig meiden. In een reeks speciale avonden, getiteld Aan tafel met..., maakten de meiden kennis met iemand die kwam vertellen ouders weten waar je bent. Vanachter een computer vult Fatima aan: En er wordt geen alcohol geschonken. over een gewoon of bijzonder beroep. Naast het vaste aanbod werden er in 2010 bovendien een aantal extra activiteiten georganiseerd. Zo lazen tijdens Club Xtra oudere meiden voor aan basisschoolkinderen. Ook waren er zumbalessen voor moeders en dochters, beauty avonden en een training van de GGz. Een tweedaags Festival in samenwerking met ID-Dance, Tandem en New Arts College trok maar liefst driehonderd jongeren. jongerencentrum de horizon Chillen met een wereldkampioene in de Meijhorst Jongerencentrum de Horizon is inmiddels niet meer weg te denken uit de Meijhorst. Het jongerencentrum, dat in 2008 werd geopend, is er voor jongeren van tien tot achttien jaar met verschillende achtergronden. Elke werkdag zijn zij welkom. Er worden laagdrempelige activiteiten aangeboden gericht op ontmoeting, sport en vrijetijdsbesteding. Daarbij is er veel aandacht voor de educatieve en maatschappelijke ontwikkeling. Er was onder andere aandacht voor maatschappelijke onderwerpen, zoals voorlichting over drugs. De jongeren zelf hebben een belangrijke stem in het aanbod. Naast de inloop is er veel aandacht voor sport met zaalvoetbal of toernooitjes in de voetbalkooi, die naast het pand staat. Ook geeft wereldkampioene Jemyma Betrian er les in Thai-boxen. Er zijn rapworkshops en knutselactiviteiten en samen met Futsal Chabbab wordt huiswerkbegeleiding gegeven. Aan veel jongeren wordt de kans gegeven werkervaring op te doen in de Horizon door stageplekken en vrijwilligerswerk. De jongeren zetten ook hun beste beentje voor in de buurt: zo waren er meerdere buurtschoonmaakacties, namen jongeren deel aan 'Meijhorst Verbonden' en kwamen jongeren op bezoek bij ouderen in de seniorenflat. De Horizon werkt nauw samen met onder andere Tandem, New Arts College, Jongerencentrum Staddijk, Sportservice Nijmegen en ROC Nijmegen. jaarverslag

16 Je zit niet in de boeken, maar je leert echt veel leerzaam zonder boeken Bescherming, erkenning en respect is ook volgens Samira wat het verschil maakt: Ik ben hier geboren en getogen, als dochter van gastarbeiders. Ik herken veel van de dilemma s van de meiden en kan het onderschrijven. Ze hebben niet veel woorden nodig om het uit te leggen. Ik kan ze daardoor beter ondersteunen en begeleiden in hun groeiproces. Er zijn meiden uit alle windstreken, vaak met een islamitische achtergrond. Aansluiten bij de ervaringen en achtergrond van de meiden is belangrijk, maar met de activiteiten probeert de Horizon ook wat mee te geven. Sarah: Regelmatig hebben we een thema. Dan krijgen we voorlichting, films en iemand op bezoek. Zo hebben we een maand gehad over loverboys. Er kwam bijvoorbeeld iemand praten die in de handen was gevallen van loverboys. Dat was echt indrukwekkend. Soumia: Ja, echt super leerzaam. Sarah: Je zit niet in de boeken, je leert echt veel. Je gaat meeleven met diegene die er is. Leuke en leerzame activiteiten zijn direct aan elkaar verbonden via een beloningssysteem. Meedoen aan leerzame activiteiten betekent meedoen aan, en korting op, leuke activiteiten. Eén keer per maand is er een bijeenkomst van jongerenwerkers, begeleiders en meiden waarin ze plannen maken voor de leuke en de leerzame activiteiten. bokken op Internet Zo wil de Horizon de meiden wat extra bagage meegeven. Samira: Op Msn, Hyves en buiten: het is best een harde samenleving. De meiden bokken op elkaar op Internet. Ruzie en uitschelden is normaal, er is weinig moraal. Ze hebben ondersteuning en begeleiding nodig in hun warrige leventje. Het zijn allemaal kleine levenslessen die je aan de meiden geeft. Sommige meiden krijgen dat niet automatisch van huis uit mee. De ouders zijn vaak zo druk bezig met het hoofd boven water houden en hun eigen integratie. En op school is het meeste toch gericht op het onderwijs. Waar halen ze de rest dan? Bij ons heerst een ontspannen sfeer. Ze zitten niet met 29 andere leerlingen in de klas, hier is ruimte en aandacht voor het individu. meiden in debat bij Girlzstyle Met de meiden wordt ook gewerkt aan sociale weerbaarheid. Respect hebben voor elkaars mening, luisteren naar elkaar en elkaar informeren, dat zijn de grondslagen. Samira: Uiteindelijk zijn het allemaal Nederlandse meiden. Ook binnen de groep zijn er soms grote verschillen. Bij ons mogen meisjes allemaal hun eigen mening hebben. We leven in een land met verschillende culturen. De Horizon is daarin een klein rustpunt. Ik wil de meiden de vraag meegeven: als je daar buiten komt, hoe ga je er dan mee om? 16 jaarverslag 2010

17 De Interculturalisatie-adviseurs van Het Inter-lokaal girlzstyle voor meiden dukenburg Debatteren in girlzstyle Girlzstyle is een project met gezamenlijke activiteiten van Tandem, Het Inter-lokaal en jongerencentrum Staddijk. Het doel is om sociale uitsluiting van meiden tegen te gaan door meiden meer te betrekken en meer activiteiten aan te bieden en hen toe te leiden naar reguliere voorzieningen in Dukenburg, met name Jongerencentrum Staddijk. Daarvoor organiseerde Het Inter-lokaal het deelproject Speaking Girls. Deze training voor meiden bestond uit een cursus debatteren en een training gesprekstechnieken. Het geleerde werd in praktijk gebracht op een debatavond in De Horizon, in samenwerking met New Arts en Socias. Debatleider was de bekende rapper Appa. Het Inter-lokaal is een bijzonder diverse organisatie. In de uitvoering zijn mensen met maar liefst 29 verschillende afkomsten actief. Ook onze klanten hebben verschillende etniciteiten en komen uit allerlei windstreken, culturen en sociale lagen van de samenleving. De toenemende diversiteit in de samenleving vraagt vaak om een andere aanpak om de doelgroep beter te bereiken én om die te bedienen. Het vraagt om intercultureel werken. Veel organisaties hebben de ambitie om intercultureler te werken, maar vinden het moeilijk dat concreet vorm te geven. Het Inter-lokaal heeft door haar jarenlange ervaring (meer dan dertig jaar!) veel expertise opgebouwd. Niet voor niets wordt Het Inter-lokaal vaak om advies gevraagd als het er om gaat het eerste contact te leggen met een bepaalde groep of de vraag hoe met een bepaalde situatie om te gaan. Onze medewerkers hebben kennis van de culturele codes en kunnen goede adviezen geven met praktische handvatten en volgens beproefde concepten. Zo vormt Het Inter-lokaal een brug naar de doelgroep. Het Inter-lokaal wordt bijvoorbeeld gevraagd om interculturele kennis te delen bij expertmeetings over diverse thema's zoals eerwraak, opvoeding, onderwijs of jeugdprostitutie. Ook wordt op verzoek voorlichting gegeven aan verschillende groepen over gezondheid, onderwijs en andere maatschappelijk relevante thema's. Clustermanager Hatice Bölek-Tokgöz: Het is de werkwijze van Het Interlokaal waardoor we makkelijk aansluiting vinden bij cliënten. De manier waarop je mensen bejegend is ontzettend belangrijk. We verplaatsen ons in de positie van de klant en houden rekening met zijn of haar context. Vaak is erkenning van de situatie net zo belangrijk voor de klant als het vinden van een oplossing. Deze werkvorm, presentie, maakt dat we makkelijk het vertrouwen winnen. We geven ook regelmatig trainingen en workshops, maar zouden dat eigenlijk nog meer willen doen, want interculturalisering is bittere noodzaak. In 2010 waren activiteiten onder meer: In-company trainingen op maat, onder andere intercultureel werken en 'interculturele communicatie' Advies en begeleiding over diversiteit op de werkvloer en het bereiken van doelgroepen Actief benaderen en bereiken van verschillende doelgroepen Makelaarsfunctie bij individuele casussen Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hatice Bölek-Tokgöz: h.bolek@inter-lokaal.nl jaarverslag

18 Betrokkenheid is belangrijk School en ouders communiceren beter met schoolcontactpersonen Het is half negen en de leerlingen van het Kandinsky-college haasten zich om op tijd in de les te komen. In de grote instructiekeuken is Job Heijltjes bezig met de voorbereidingen voor activiteiten in het kader van de gezonde school. Job is zorgcoördinator en docent maatschappijleer bij de vmboschool. Het Kandinsky is één van de scholen die gebruik maakt van de schoolcontactpersonen van Het Inter-lokaal. Er zitten 450 leerlingen op de school, waarvan ongeveer 40 procent allochtoon is. 18 jaarverslag 2010

19 De schoolcontactpersonen bevorderen de communicatie tussen scholen, leerlingen en allochtone ouders. Dat doen ze door middel van vertalen, voorlichting, advisering en bemiddeling. Seyhan van Norel is een van de schoolcontactpersonen. De van oorsprong Turkse heeft vaker met Job samengewerkt op het Kandinsky. praten op een gelijke manier Job: Met name bij rapportgesprekken en ouderavonden zetten we de medewerkers van Het Inter-lokaal in. Mentoren hebben al wel veel contact met ouders. In het eerste jaar gaan ze op huisbezoek en we zien ze minimaal drie keer per jaar bij de verplichte ouderavonden. Er zijn ouders die minder goed uit hun woorden kunnen komen. Met de schoolcontactpersoon erbij kun je wat meer praten op een gelijke manier. Als je in het Nederlands praat, komt de boodschap vaak niet zo aan als je zou verwachten. Seyhan bevestigt dat: Ze noemen me vaak tolk, maar ik vind het meer een bemiddelaar. Je zorgt er voor dat bij een gesprek met ouders, leerlingen en degene van school de communicatie goed loopt. De school heeft soms weinig zicht op de cultuur en normen en waarden van thuis. Het is heel belangrijk dit tijdens een gesprek bespreekbaar te maken, juist omdat het zo'n belangrijke rol speelt. Zo geeft Seyhan vaak extra uitleg over het Nederlandse schoolsysteem: In het Turkse onderwijssysteem bepaalt de school alles. Ouders hebben niks te zeggen. Hier is betrokkenheid heel belangrijk. Als ouders dat niet weten, komen ze niet. Ook geeft Seyhan het voorbeeld van fietsen naar school: Je moet uitleggen dat het kind het later ook nodig heeft, dat fietsen in Nederland belangrijk is. De school denkt al snel dat alle leerlingen kunnen fietsen, maar sommige ouders kunnen niet fietsen en de kinderen hebben dat ook nooit geleerd. Dan ga je op zoek naar iemand die het kind kan leren fietsen. Zo kan je bemiddelen. emotionele onderwerpen Dat het inzetten van schoolcontactpersonen niet alleen helpt de boodschap helder over te brengen, bevestigt Job: De meerwaarde is dat we meer input krijgen van de ouders. Ouders kunnen zich wat beter uiten. Als het over je kinderen gaat zijn het toch emotionele onderwerpen. Ouders grijpen dan snel naar de dingen die ze kennen, bijvoorbeeld hun moedertaal. Seyhan: Als ik een gesprek heb met ouders dan kan ik het op de juiste Soms loopt de communicatie tussen patiënt en huisarts niet goed. Dat kan door taalproblemen komen, maar er kunnen ook verschillende verwachtingen zijn. Ook kan het zijn dat er na onderzoek niets gevonden wordt, terwijl de klachten blijven. Als hierbij ook taal en cultuurverschillen aan de orde zijn, zoals vaak bij allochtone patiënten, kan het geven van een goed consult soms erg ingewikkeld zijn. Samen met de Huisartsenkring Nijmegen constateerde Het Inter-lokaal dat voor de huisartsen een intermediair in zulke gevallen erg nuttig kan zijn. Sinds april 2010 zijn er daarom twee zorgconsulenten allochtonen aan de slag voor de Nijmeegse huisartsen. De Je merkt dat die feedback heel waardevol is manier doen, want ik weet hoe de cultuur in elkaar zit. Soms loopt de communicatie tussen leerlingen, school en ouders mis. Dan krijgen de ouders bijvoorbeeld een brief. Ze praten erover met hun kind en denken: het gaat hartstikke goed met mijn kind, we gaan volgend jaar wel. De brief blijkt echter een waarschuwing te zijn dat de ouders meer aandacht moeten besteden aan het kind. Job ziet ook extra voordelen: Wat ook een pluspunt is, is dat je feedback krijgt van de schoolcontactpersoon. Bijvoorbeeld dat een kind ook in het Turks gebrekkig praat. Dat kan dan een teken zijn dat er meer aan de hand is allochtone zorgconsulent Beter (geholpen) met een beetje steun huisarts of praktijkondersteuner kan hen inschakelen voor hun patiënten. De zorgconsulenten proberen in een gesprek de vraag te verhelderen of gaan een driegesprek met patiënt en huisarts aan. De zorgconsulenten geven ook ondersteuning bij aanvragen in het kader van de WMO. Voor veel voorkomende vragen en problemen wordt voorlichting aan groepen gegeven, in 2010 gebeurde dat onder andere over diabetes. Daarnaast kan de zorgconsulent patiënten ook helpen andere hulp in te schakelen. De zorgconsulenten verwezen patiënten door naar onder andere maatschappelijk werk, geestelijke gezondheidszorg en sociaal-juridische dienstverlening. In totaal zijn er in mensen verwezen naar de zorgconsulenten. jaarverslag

20 dan je zelf op het eerste oog ziet. Je merkt dat die feedback heel waardevol is. met een fijn gevoel naar huis De extra aandacht die de schoolcontactpersonen bieden, is niet alleen belangrijk voor het kind. Volgens Job hebben ook de ouders en school er baat bij: Doordat ze beide talen horen kunnen ze zich ook een betere voorstelling van de Nederlandse taal maken. En omdat je ouders betrekt bij de ontwikkeling van het kind, bevinden ze zich ook weer in een andere sociale context. Anders zouden ze misschien minder gemotiveerd zijn, minder betrokken worden bij de samenleving. De schoolcontactpersonen worden ingeschakeld bij voortgangsgesprekken en ouderavonden. Soms gaat het om veranderingen voor de leerling, schoolkeuze, lage cijfers of gedrag, maar het gaat niet alleen om problemen. jobcoach allochtone vrouwen Wereldwijze vrouwen op zoek naar werk Veel allochtone vrouwen zijn afhankelijk van het inkomen van hun man. Vaak willen ze graag werken maar missen ze bepaalde vaardigheden of kennis om aan de bak te komen. Zeker voor vrouwen die nog niet zo lang in Nederland zijn kan het lastig zijn om hun draai te vinden. Daarom ondersteunt de jobcoach van Het Inter-lokaal allochtone niet-uitkeringsgerechtigde vrouwen bij hun zoektocht naar werk. Vaak wordt er uitgebreide uitleg gegeven over de arbeidsmarkt. Ook wordt gekeken naar de wensen en vaardigheden van de vrouwen. De vrouwen krijgen ondersteuning bij het omzetten van diploma's, het duidelijk krijgen van hun mogelijkheden en bij solliciteren. Vrouwen die werk hebben gevonden krijgen bovendien nog vaak begeleiding op hun werkplek. In 2010 werden 39 vrouwen geholpen, waarvan zeventien uitstroomden: zeven naar werk en tien naar een opleiding. Job: In de helft van de gevallen wil de mentor gewoon weten hoe het thuis gaat. Uiteindelijk gaat het natuurlijk om de ontwikkeling van het kind en het meeste halen uit de school. Seyhan: Het mooiste is als je tijdens zo'n gesprek ziet hoe de situatie zich positief omdraait en dat iedereen met een fijn gevoel naar huis gaat. ondersteuning somalische gemeenschap Leren leren en op tijd naar bed De groep Somaliërs in Nederland heeft een kwetsbare positie. Onderzoek, zoals van het Centraal Bureau voor Statistiek, laat zien dat de groep kampt met veel problemen. Hoge werkloosheid, geringe participatie aan de Nederlandse samenleving, achterstand in taal en opleiding en steeds groter wordende opvoedingsproblemen binnen de gezinnen zijn zorgwekkende signalen. Daarom zet Het Inter-lokaal zich in voor de Somalische gemeenschap in Nijmegen. Zo ondersteunde Het Inter-lokaal in 2010 de twee Somalische zelforganisaties in Nijmegen. Op diverse thema's werden voorlichtingen georganiseerd, bijvoorbeeld over opvoeden in Nederland en de verschillen tussen het onderwijs in Somalië en Nederland. Ook komen Somalische ouders een keer per maand bij elkaar om te praten over opvoedingskwesties. Het Inter-lokaal begeleidt deze gesprekken. Het Inter-lokaal heeft een team van professionele en goed opgeleide medewerkers met verschillende achtergronden, wat betreft taal en cultuur en deskundigheid. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Hatice Bölek-Tokgöz: h.bolek@inter-lokaal.nl Om de problemen in een vroeg stadium aan te pakken organiseerde Het Interlokaal, in samenwerking met de NIM, twee cursussen over opvoeden in het Asielzoekerscentrum Nijmegen. Van deze training opvoedingsondersteuning is samen met Pharos een methodiek ontwikkeld, die landelijk ingezet zal worden. Deze kunt u hier lezen: In vier Nijmeegse wijken, Hatert, Neerbosch-Oost, Bottendaal en Dukenburg wordt taalondersteuning gegeven aan ongeveer zestig Somalische kinderen uit groep één tot en met acht. Het Inter-Lokaal ondersteunt en begeleidt dit. Bij deze activiteit zijn ongeveer 40 moeders en 23 vrijwilligers betrokken. 20 jaarverslag 2010

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Algemene brochure voor mensen met een beperking MEE maakt meedoen mogelijk 1 Colofon Tekst en samenstelling Eenvoudig Communiceren Amsterdam Afd. Communicatie

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk?

Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Wat doet NIM Maatschappelijk Werk? Hulp, informatie en advies voor iedereen die het nodig heeft Bij NIM Maatschappelijk Werk kan iedereen die het nodig heeft (in Nijmegen en de regio) aankloppen voor gratis

Nadere informatie

Pantar verbindt mensen met kansen op de arbeidsmarkt.

Pantar verbindt mensen met kansen op de arbeidsmarkt. Meedoen met werk Pantar verbindt mensen met kansen op de arbeidsmarkt. U werkt niet. Misschien heeft u nog nooit gewerkt. Of het wel geprobeerd maar dat ging mis. Dat kan allerlei redenen hebben. U heeft

Nadere informatie

Daarvoor gaat u naar Minters

Daarvoor gaat u naar Minters Opvoeden & Opgroeien Eigen functioneren & Relaties Een leefbare buurt Daarvoor gaat u naar Minters U weet zelf vaak het beste wat goed is voor uzelf of uw gezin. En u gaat voor goede raad of praktische

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Gelderse Poort MEE maakt meedoen mogelijk Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Over schulden gesproken

Over schulden gesproken Over schulden gesproken Verhalen uit de praktijk Sandra van der Stege 8 Inleiding In Nederland zijn veel mensen met schulden. Ongeveer 1 op de 5 mensen heeft moeite om elke maand rond te komen. In de schulden

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Opvoeding & Ontwikkeling

Opvoeding & Ontwikkeling MEE Utrecht, Gooi & Vecht Ondersteuning bij leven met een beperking Opvoeding & Ontwikkeling Opvoeding & Ontwikkeling MEE is een organisatie voor iedereen met een beperking of chronische ziekte. MEE biedt

Nadere informatie

WIJ en jij Wet investeren in jongeren

WIJ en jij Wet investeren in jongeren Ik heb een WW-uitkering. Krijg ik een werkleeraanbod? Je krijgt pas een werkleeraanbod als je WW-uitkering is afgelopen. Zolang je een WW-uitkering krijgt, geldt voor jou de sollicitatie- en reintegratieplicht

Nadere informatie

straks terug naar nederland?

straks terug naar nederland? straks terug naar nederland? Regel het nu! Informatie en tips voor gedetineerden in buitenlandse gevangenissen Wat doet Bureau Buitenland? Bureau Buitenland is onderdeel van Reclassering Nederland. Wij

Nadere informatie

Voorkomen van huurachterstand & huisuitzettingen

Voorkomen van huurachterstand & huisuitzettingen Voorkomen van huurachterstand & huisuitzettingen Onderzoeksteam: Marieke Holl, Dorieke Wewerinke, Sara Al Shamma, Linda van den Dries en Judith Wolf 29 oktober 2013 Studie naar huisuitzetting (Omz ZonMw)

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Publiekstekst Wet investeren in jongeren

Publiekstekst Wet investeren in jongeren Publiekstekst Wet investeren in jongeren Juni 2009 Deze publicatie is gemaakt door Stimulansz in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Stimulansz spreekt haar dank uit aan alle

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid

Meten van mediawijsheid. Bijlage 6. Interview. terug naar meten van mediawijsheid Meten van mediawijsheid Bijlage 6 Interview terug naar meten van mediawijsheid Bijlage 6: Het interview Individueel interview Uitleg interview Ik zal je uitleggen wat de bedoeling is vandaag. Ik ben heel

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Veelgestelde vragen Wet WIJ

Veelgestelde vragen Wet WIJ Veelgestelde vragen Wet WIJ Wat is de WIJ? WIJ staat voor Wet investeren in jongeren (WIJ). Deze nieuwe wet gaat in per 1 oktober 2009 en moet ervoor zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder!

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! Als we over cliënten praten, bedoelen we kinderen, jongeren en hun ouders. Als we over ouders praten, bedoelen we ook eenoudergezinnen, verzorgers, voogden en/of

Nadere informatie

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005 Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf

Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Programma Tienerclub. Tienerclub Blok 1 & 5: Adventure 4 Kids Op avontuur met jezelf Vijf woensdagmiddagen kunnen jongens en meiden tussen de 10 en 14 jaar op avontuur naar zichzelf. Het kind leert zichzelf

Nadere informatie

DE KLEINE ONDERNEMER 50% KORTING HEEFT OOK KLEINGELD, ZEG MAAR.

DE KLEINE ONDERNEMER 50% KORTING HEEFT OOK KLEINGELD, ZEG MAAR. DE KLEINE ONDERNEMER 50% KORTING HEEFT OOK KLEINGELD, ZEG MAAR. Die oorspronkelijke bewoners gingen weg omdat, punt 1, geen huizen met een tuin. Drie kamers, vier kinderen, dat werkt allemaal niet. We

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Aflevering 2: Solliciteren

Aflevering 2: Solliciteren Aflevering 2: Solliciteren Vragen vooraf: Heb je wel eens gesolliciteerd naar een baan? Hoe deed je dat? Heb je een curriculum vitae? Hoofditem Fragment 1 Korte inhoud: Milouska en Bayu kijken hoe je kunt

Nadere informatie

Workshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus

Workshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning aan ouders met tieners in Amsterdam Pauline Naber, Hogeschool INHolland Marjan de Gruijter, Verwey-Jonker Instituut http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl/

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten?

Ik heb een vraag over: Voorwoord. Ik voel me thuis niet prettig, kan ik met iemand praten? Ik heb een vraag...... over zorg, huiselijk geweld en kindermishandeling, hulp en ondersteuning, opvoeding en jeugdhulp, ziekenhuisopname, beschermd wonen, schulden, werkloosheid, mijn arbeidsbeperking

Nadere informatie

Rapportage Huisbezoek Allochtone Ouderen 60+ 2010-2012

Rapportage Huisbezoek Allochtone Ouderen 60+ 2010-2012 Rapportage Huisbezoek Allochtone Ouderen 60+ 2010-2012 Almelo, juli 2012 Rapportage Huisbezoek Allochtone Ouderen 60+ 2010-2012 In 2006 is Scoop gestart met het bezoeken van 75-plussers in de gemeente

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

gezinsvormen [ behandeling in een gezin ]

gezinsvormen [ behandeling in een gezin ] gezinsvormen [ behandeling in een gezin ] 03 Gezinshuis meestal een passend antwoord op een uithuisplaatsing voorwoord Ambiq biedt specialistische zorg aan kinderen, jongeren, hun ouders en volwassenen

Nadere informatie

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN

&Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN &Ons Tweede Thuis VOLWASSENEN & & VOLWASSENEN Ondersteuning voor mensen met een beperking Heb je een beperking of heeft je zoon of dochter een beperking? Dan is wat ondersteuning soms erg welkom. Ons Tweede

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz.

Almelo, 8 juli 2015. En dat is niet zo makkelijk voor iedereen want de meeste kinderen zijn gewend aan school, vrienden, azc, enz, enz. Almelo, 8 juli 2015 Onderwerp: Moeilijk verhuizen! Beste heer/mevrouw Ik ben (...) Ik ben 14 jaar oud. Ik woon met mijn ouders en mijn 2 kleine broertjes in azc Almelo. In deze vakantie moeten er ongeveer

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

Hoofdstuk 24. Financiële dienstverlening

Hoofdstuk 24. Financiële dienstverlening Hoofdstuk 24. Financiële dienstverlening Samenvatting De gemeente voert diverse inkomensondersteunende maatregelen uit die bedoeld zijn voor huishoudens met een lager inkomen. Ruim zeven op de tien Leidenaren

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Huiselijk geweld. Casus 1:

Huiselijk geweld. Casus 1: Huiselijk geweld Casus 1: Jonge vrouw, 32 jaar, meldt zich bij de huisarts. Ze is getrouwd en de man van deze vrouw is ook uw cliënt. Ze hebben 3 kinderen van 6-3 en 1 jaar. Ze heeft duidelijke zichtbare

Nadere informatie

Onderzoek POD en Sport

Onderzoek POD en Sport 2015 Onderzoek POD en Sport Inhoud Inleiding... 2 Conclusie... 3 Aanbevelingen... 6 Het bestuur... 7 Jeugdtrainers... 8 Jeugdleden... 9 Vrijwilligers... 10 Ouders... 11 Resultaten... 12 1 Inleiding Het

Nadere informatie

v r o u w e n o p v a n g R SA MANUS daar sta je dan!

v r o u w e n o p v a n g R SA MANUS daar sta je dan! v r o u w e n o p v a n g R SA MANUS daar sta je dan! Het besluit is genomen: je gaat weg. Weg uit de situatie van geweld en bedreiging. Je hebt een plek nodig waar je tot rust kunt komen en alles op een

Nadere informatie

U dient dit formulier tijdens het gepland gesprek mee te nemen. Dit formulier is onderdeel van het gesprek.

U dient dit formulier tijdens het gepland gesprek mee te nemen. Dit formulier is onderdeel van het gesprek. Geachte heer/ mevrouw, Hoe gaat het met u? Om duidelijk te krijgen hoe het op dit moment met u gaat, willen wij u vragen onderstaande vragen te beantwoorden. U mag bij elk onderwerp (het zijn er 11) in

Nadere informatie

Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente.

Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente. 1. Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente. 2. De overheid moet niet achter de voordeur van mensen willen treden. Dat is privégebied en de eigen

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Beschermingsbewind. Informatie- en aanmeldingspakket

Beschermingsbewind. Informatie- en aanmeldingspakket Beschermingsbewind Inhoudsopgave Wat is beschermingsbewind?... 3 Wat kost een beschermingsbewind?... 3 Beschermingsbewind in de praktijk, hoe werkt het?... 4 Overige informatie... 7 Aanmeldingsformulier...

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg

Minters Mantelzorg. Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals. Voor mantelzorgers. Voor professionals. Over mantelzorg Voor mantelzorgers Voor professionals Over mantelzorg Minters Mantelzorg Kenniscentrum voor mantelzorgers én professionals Zorgt u meer dan acht uur per week en/of langer dan drie maanden voor uw partner,

Nadere informatie

IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID

IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID IN GESPREK MET OUDEREN UIT VERSCHILLENDE CULTUREN OVER EENZAAMHEID Werkconferentie 6 juli 2017 VOORWOORD DE WERKCONFERENTIE Mens onder de mensen zijn, meedoen en meetellen. Dingen voor jezelf of anderen

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud

Nadere informatie

Wet investeren in jongeren (WIJ)

Wet investeren in jongeren (WIJ) Wet investeren in jongeren (WIJ) WIJ staat voor Wet investeren in jongeren (WIJ). Dit is een nieuwe wet die ervoor moet zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding volgen of werken. Wat is de WIJ?

Nadere informatie

Lesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer

Lesbrief. Schuld Anne-Rose Hermer Lesbrief Schuld Anne-Rose Hermer Doe meer met Thuisfront! Bij de boeken in de serie Thuisfront kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen, tips

Nadere informatie

Presentatie kwalitatief onderzoek beleving respondenten moestuinproject Asten - Someren

Presentatie kwalitatief onderzoek beleving respondenten moestuinproject Asten - Someren Presentatie kwalitatief onderzoek beleving respondenten moestuinproject Asten - Someren Dia 1: Hallo allemaal en welkom bij mijn presentatie. Ik heb onderzoek gedaan bij Moestuin d n Erpel in Someren.

Nadere informatie

Zo maakt MEE meedoen mogelijk

Zo maakt MEE meedoen mogelijk werk mediation uw mening ervaringsdeskundigheid Klik op de onderwerpen voor filmpjes en verhalen uit het dagelijks leven van mensen met een beperking. onafhankelijke cliëntondersteuning Zo maakt MEE meedoen

Nadere informatie

Voorwoord. Inhoudsopgave. Werk Informatie voor werkgevers 2

Voorwoord. Inhoudsopgave. Werk Informatie voor werkgevers 2 Mei 2014 Voorwoord In deze tweede digitale nieuwsbrief weer volop nieuws. Zo kunt u lezen over WeHelpen.nl; een nieuwe, laagdrempelige manier om hulp aan te bieden en te ontvangen. Zo kan iedereen een

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Ambulante ondersteuning

Ambulante ondersteuning Leven zoals jij dat wilt Ludo s motto: Neervallen, opstaan, kroontje rechtzetten en verder gaan! Ondersteund door SDW Welke informatie vind je in deze brochure? Heb jij bij lastige zaken wat hulp nodig

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving

Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving Een eigen huis.. Ervaringen van mensen met verstandelijke beperkingen of psychiatrische problemen met zelfstandig wonen en deelname aan de samenleving M.H. Kwekkeboom (red.) A.H. de Boer (SCP) C.van Campen

Nadere informatie

Vragenlijst: Wat vind jij van je

Vragenlijst: Wat vind jij van je Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op

Nadere informatie

NASCHOOLSE DAGBEHANDELING. Figaro. Welkom! Waarom kom jij naar de groep? Informatieboekje voor kinderen die komen kennismaken. Dit boekje is van:

NASCHOOLSE DAGBEHANDELING. Figaro. Welkom! Waarom kom jij naar de groep? Informatieboekje voor kinderen die komen kennismaken. Dit boekje is van: NASCHOOLSE DAGBEHANDELING Figaro Welkom! Binnenkort kom je kennismaken op Figaro. In dit boekje leggen we je alvast wat dingen uit. Het boekje is gemaakt voor kinderen die hier voor de eerste keer komen,

Nadere informatie

vooruitkomen OUDERS & OPVOEDERS

vooruitkomen OUDERS & OPVOEDERS > vooruitkomen + OUDERS & OPVOEDERS ! Via Bureau Jeugdzorg of uw huisarts bent u bij Rubicon jeugdzorg terecht gekomen. Soms zijn er problemen in het gezin die u niet zelf kunt oplossen. Uw kind is bijvoorbeeld

Nadere informatie

Nieuwsbrief Centrum voor Jeugd en Gezin Roosendaal

Nieuwsbrief Centrum voor Jeugd en Gezin Roosendaal Nieuws voor professionals op het gebied van opvoeden en opgroeien 10 Nieuwsbrief Centrum voor Jeugd en Gezin Roosendaal In deze nieuwsbrief vindt u als professional, informatie over de ontwikkelingen van

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

Welkom bij IrisZorg. Informatie voor cliënten

Welkom bij IrisZorg. Informatie voor cliënten Welkom bij IrisZorg Informatie voor cliënten IrisZorg is er voor u Het kan zijn dat uw leven anders loopt dan u wilt. Bijvoorbeeld door een verslaving of problemen op het gebied van wonen, werken en financiën.

Nadere informatie

Team Bemoeizorg Wageningen. Tientallen hulpvragen, twee organisaties, één meldpunt

Team Bemoeizorg Wageningen. Tientallen hulpvragen, twee organisaties, één meldpunt Team Bemoeizorg Wageningen Tientallen hulpvragen, twee organisaties, één meldpunt Team Bemoeizorg Wageningen Tientallen hulpvragen, twee organisaties, één meldpunt We willen allemaal wel hulp bieden aan

Nadere informatie

De Winckelsteegh. voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap

De Winckelsteegh. voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap De Winckelsteegh voor mensen met een ernstig verstandelijke handicap Maak kennis met De Winckelsteegh Wil je deze brochure lezen in eenvoudige taal? Zoek de plaatjes van het vergrootglas. Daaronder staan

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Gewoon meedoen! www.estinea.nl

Gewoon meedoen! www.estinea.nl Gewoon meedoen! Hoe wil jij meedoen? Dat vragen we aan iedereen die bij Estinea komt voor ondersteuning bij wonen, werken of leren. Meedoen in de samenleving - op je eigen niveau en je eigen manier - levert

Nadere informatie

Hoofdstuk 10. Financiële situatie

Hoofdstuk 10. Financiële situatie Hoofdstuk 10. Financiële situatie Samenvatting In hoofdstuk 9 is aan de hand van een aantal trendvragen kort ingegaan op de financiële situatie van de inwoners van Leiden. In dit hoofdstuk is uitgebreider

Nadere informatie

De Driestroom Begeleiding bij zelfstandig wonen

De Driestroom Begeleiding bij zelfstandig wonen De Driestroom voor mensen met een verstandelijke beperking Begeleiding bij zelfstandig wonen Begeleiding bij zelfstandig wonen Woont u zelfstandig of wilt u zelfstandig gaan wonen? Heeft u daar begeleiding

Nadere informatie

Verslag stage ID-dance

Verslag stage ID-dance Verslag stage ID-dance 1 Gabriëlle van Tussenbroek, 4D Inhoud Motivatie (pagina 3) Algemene gegevens (pagina 4) Gesprek werkplanning (pagina 5) Verloop stageperiode (pagina 6) Afsluitende beschouwing en

Nadere informatie

WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS. Avéro Achmea P13628

WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS. Avéro Achmea P13628 WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS P13628 INHOUDSOPGAVE KARAKTERISTIEKEN CONCLUSIE WAARDE VAN ADVIES KARAKTERISTIEKEN ONDERZOEKSOPZET CONCLUSIE CONCLUSIES DE WAARDE VAN ADVIES

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Hulpverlening Lijn5. Kom verder! www.ln5.nl LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT. Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers

Hulpverlening Lijn5. Kom verder! www.ln5.nl LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT. Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers Hulpverlening Lijn5 LVB-ZORG PROVINCIE UTRECHT Algemene informatiefolder voor jongeren, ouders en verwijzers Kom verder! www.ln5.nl Daarnaast geeft Lijn5 ook advies en consultatie aan bijvoorbeeld een

Nadere informatie

Ambulante ondersteuning

Ambulante ondersteuning Ambulante ondersteuning Wie zijn we? Tweb biedt ambulante ondersteuning aan mensen met een beperking die zelfstandig wonen of willen gaan wonen in de regio Vlaamse Ardennen. Wij worden gesubsidieerd door

Nadere informatie