U rekent zich rijk Gemeente Amsterdam Dienst Belastingen Gemeente Amsterdam

Transcriptie

1 Rapport Gemeentelijke Ombudsman U rekent zich rijk Gemeente Amsterdam Dienst Belastingen Gemeente Amsterdam 18 december 2009 RA Samenvatting Aan een bedrijf wordt een voorlopige aanslag Verontreinigingsheffing opgelegd. De definitieve aanslag blijkt aanmerkelijk lager te zijn. Aangezien het bedrijf de aanslag niet voor de vervaldag heeft betaald wordt invorderingsrente in rekening gebracht. De invorderingsrente wordt berekend over de hogere voorlopige aanslag. Verzoeker is het hier niet mee eens en legt de zaak voor aan de ombudsman. Deze informeert bij de Dienst Belastingen die laat weten dat de gang van zaken conform de wettelijke bepalingen is. De rijksbelastingdienst hanteert naast de invorderingsrente ook de zogenaamde heffingsrente. Op grond hiervan kan een rentevergoeding gegeven worden aan de belastingplichtige over teveel betaalde belasting. Deze systematiek van heffingsrente is echter niet van toepassing voor aanslagen Verontreinigingsheffing van de gemeente en verzoeker wordt dan ook niet gecompenseerd. De ombudsman oordeelt dat het rentebedrag berekend moet worden over het bedrag van de definitieve aanslag. Dit is immers het bedrag waar de gemeente recht op heeft. Door uit te gaan van het hogere bedrag van de voorlopige aanslag wordt in feite rentewinst gemaakt door de gemeente. Het handelen van de dienst is dan ook onzorgvuldig. Oordeel De onderzochte gedraging is onzorgvuldig Aanbeveling De ombudsman verzoekt de wethouder Financiën te bevorderen dat er een herberekening plaats vindt van de rente op grond van het bedrag van de definitieve aanslag.

2 Paginanummer : 2/7 Verzoek Het verzoek tot onderzoek is op 2 juni 2008 schriftelijk ingediend en betreft Dienst Belastingen Gemeente Amsterdam. Het gevraagde onderzoek heeft betrekking op: - de renteberekening bij een aanslag Verontreinigingsheffing Bevindingen Inleiding Invorderingsrente Rente die in rekening gebracht wordt bij de belastingplichtige indien na de geldende betalingstermijn betaald wordt. Heffingsrente Rentevergoeding die de belastingplichtige krijgt indien belasting in eerste instantie te hoog is vastgesteld. Indien de belasting in eerste instantie te laag is vastgesteld dan wordt er rente in rekening gebracht bij de belastingplichtige. Het systeem van heffingsrente is niet van toepassing voor de gemeenten. achtergrond van het verzoek Verzoeker beklaagt zich over de in rekening gebrachte invorderingsrente die de Dienst Belastingen (de dienst) berekent heeft over de opgelegde Verontreinigingsheffing Hij meent dat de dienst onterecht de invorderingsrente baseerde op de (hogere) voorlopige aanslag ( ,-) terwijl de definitieve aanslag ( ,20,-) substantieel lager is vastgesteld. Verzoeker is van mening dat de rente op dat laatste bedrag gebaseerd had moeten worden. Dit scheelt een bedrag van meer dan zevenduizend euro (zie bijlage 1). reactie Dienst Belastingen Gemeente Amsterdam Invorderingsrente wordt berekend op grond van artikel 28 Invorderingswet In dat artikel staat vermeld dat bij overschrijding van de voor de belastingaanslag geldende enige of laatste betaaltermijn aan de belastingschuldige invorderingsrente in rekening wordt gebracht over het op de belastingaanslag openstaande bedrag, met dien verstande dat voor het gehele tijdvak waarover de rente wordt berekend dit bedrag wordt verlaagd ingeval de belastingaanslag wordt verminderd. Volgens artikel 30 invorderingswet 1990 stelt de ontvanger het bedrag van de invorderingsrente vast bij voor bezwaar vatbare beschikking. Op 29 februari 2004 werd de voorlopige aanslag Verontreinigingsheffing 2004 opgelegd van ,- met als laatste vervaldatum 31 december In verband met een ingediend bezwaarschrift is de oorspronkelijke aanslag op 28 juli 2005 verlaagd tot ,-. Tegen deze uitspraak is geen beroep aangetekend. Daarmee stond de voorlopige aanslag onherroepelijk vast. Met dagtekening 30 september 2006 werd een definitieve aanslag Verontreinigingsheffing opgelegd voor een bedrag van ,20,-. Bij het vaststellen van de definitieve aanslag moet rekening gehouden worden met de eerder vastgestelde voorlopige.

3 Paginanummer : 3/7 Hieruit volgde dat na verrekening een negatief bedrag resulteert van ,80 (= bedrag definitieve aanslag minus bedrag voorlopige aanslag). Dit bedrag dient aan belastingschuldige te worden uitbetaald mits de voorlopige aanslag geheel is voldaan. Dit was niet het geval. Op de aanslag was slechts een bedrag van ,18 voldaan. Het terug te geven bedrag is derhalve verrekend met het nog te betalen deel van de voorlopige aanslag. Als gevolg hiervan werd, overeenkomstig de wettelijke regels, een bedrag aan invorderingsrente in rekening gebracht van 7.949,-. Met dagtekening 7 oktober 2006 werd de rentebeschikking verzonden. Tegen deze beschikking kon bezwaar aangetekend worden. Verzoeker heeft dit niet gedaan waarmee het vastgestelde rentebedrag onherroepelijk geworden is. De rijksbelastingdienst hanteert naast de invorderingsrente ook de zogenaamde heffingsrente. In een op te leggen belastingaanslag kan naast de verschuldigde belasting ook een heffingsrente worden berekend. Er kan aan de belastingplichtige een rentebedrag in rekening gebracht worden over te weinig betaalde belasting. Het kan ook een rentevergoeding betreffen aan de belastingplichtige bij teveel betaalde belasting. Deze systematiek van heffingsrente is, op grond van het gestelde in hoofdstuk VA artikel 30f, 2 e lid Algemene wet rijksbelastingen, echter niet van toepassing voor aanslagen Verontreinigingsheffing van de lagere overheden. De dienst verwijst naar de Kluwer vakstudienieuws, waarin een uitspraak van de Hoge Raad (2 september 2005, C04/104) is opgenomen, om het standpunt te onderbouwen dat de in artikel 28 van de Invorderingswet neergelegde regeling van de invorderingswet 1990 uitputtend van aard is en dat er ook geen ruimte is voor een op burgerlijk recht gebaseerde (aanvullende) vergoeding van de compensatoire rente. De dienst geeft aan dat het ook in het geval er een te lage voorlopige aanslag wordt opgelegd de gemeente ook geen heffings- of invorderingsrente in rekening kan brengen. De dienst ziet geen aanleiding om het in rekening gebrachte bedrag aan invorderingsrente in verband met onverdedigbare hardheid of uit coulance te laten vervallen. Er stonden genoeg wettelijke mogelijkheden open om zowel de hoogte van de voorlopige aanslag Verontreinigingsheffing als het in rekening gebrachte bedrag aan invorderingsrente te bestrijden. Hiervan is door verzoeker geen gebruik gemaakt. reacties op bevindingen Het resultaat van het onderzoek is als verslag van bevindingen naar verzoeker en naar de dienst. Zowel verzoeker als de dienst hebben gereageerd op het verslag van bevindingen. Voor zover relevant is de reactie van de dienst verwerkt in het verslag van bevindingen. Verzoeker geeft aan dat een tweede bezwaarschrift tegen de ambtshalve verminderde aanslag van 28 juli 2005 door de dienst is doorgezonden naar de rechtbank als zijnde een beroepschrift. Verzoeker laat verder weten bezwaar te hebben aangetekend tegen de rentebeschikking van 7 oktober Regelgeving zie bijlage 2

4 Paginanummer : 4/7 Behoorlijkheidsvereisten De ombudsman toetst de gedragingen en handelingen van gemeentelijke instanties aan behoorlijkheidsvereisten. In dit onderzoek is getoetst aan het redelijkheidsbeginsel. Overwegingen inleiding De dienst stelt dat er voor verzoeker wettelijke mogelijkheden openstonden om de berekening van de hoogte van de invorderingsrente te bestrijden. Verzoeker geeft aan dat hij (bezwaar) procedures gevoerd heeft. Hoewel de ombudsman er zich van bewust is dat verzoeker de mogelijkheid had om door te procederen acht hij het toch opportuun om een onderzoek in te stellen, nu de hier spelende problematiek structureel van aard is en mede voorvloeit uit de geldende rijksregelgeving. De ombudsman acht het van belang dit door een formele rapportage onder de aandacht van het gemeentebestuur te brengen. De ombudsman kan de dienst overigens niet volgen dat enerzijds wordt gesteld dat verzoeker had kunnen (door) procederen, terwijl anderzijds wordt gesteld dat de gang van zaken conform de wettelijke regels is. In dat geval lijkt (door) procederen niet zinvol. arrest Hoge Raad In het betreffende arrest van de Hoge Raad handelt het om een zaak die betrekking heeft op rijksbelastingen. Op rijksniveau is echter een stelsel van invorderings- én heffingsrente van kracht. De gemeente kent echter geen heffingsrente en het arrest ziet dan ook niet toe op deze situatie. de renteberekening Het redelijkheidsbeginsel eist dat bestuursorganen voorafgaand aan elk handelen het belang van het realiseren van een doelstelling afweeg tegen de belangen van de burgers. In het licht van het realiseren van de doelstelling mag de uitkomst van die belangenafweging niet onredelijk zijn. Doel van de invorderingsrente is dat de gemeente geen financiële schade lijdt indien een aanslag te laat betaald wordt. Hierbij behoort uitgegaan te worden van het bedrag van de definitieve aanslag omdat dit het bedrag is dat verschuldigd is. Door in verzoekers zaak uit te gaan van het hogere bedrag van de voorlopige aanslag wordt in feite rentewinst gemaakt door de gemeente. Om te voorkomen dat belastingplichtigen teveel of juist te weinig betalen, indien de hoogte van de definitieve aanslag afwijkt van de voorlopige aanslag, vindt op rijksniveau een correctie plaats door verrekening met de heffingsrente. De dienst stelt dat compensatie op lokaal niveau niet mogelijk is. De ombudsman ziet echter niet in dat de wettelijke regels hieraan in de weg staan. Hoewel het systeem van heffingsrente niet van kracht is voor gemeente wil dit niet zeggen dat de gemeente niet tot compensatie van teveel betaalde rente kan overgaan. Het is de ombudsman overigens niet duidelijk geworden dat dit niet zou kunnen op grond van de bepalingen aangaande de berekening van invorderingsrente in de Invorderingswet. Daarnaast geeft de dienst zelf aan dat de extra rente, coulancehalve dan wel wegens kennelijke hardheid, kan komen te vervallen. De ombudsman heeft oog voor het argument van de dienst dat het ontbreken van heffingsrente op lokaal niveau ook in het voordeel van een bedrijf kan zijn. De rekening hiervoor moet echter niet in een individueel geval bij een ondernemer worden gelegd. Het betreft immers een tekortkoming van het bestaande wettelijke systeem waarbij op lokaal niveau geen heffingsrente

5 Paginanummer : 5/7 berekend kan worden. Indien de gemeente dit systeem zou willen veranderen, dan moet dit op rijksniveau aangekaart worden. Gezien het voorgaande komt de ombudsman tot het oordeel dat de dienst bij de berekening van de invorderingsrente moet uitgaan van de hoogte van definitieve aanslag. Door dit niet te doen handelt de dienst onzorgvuldig. Oordeel De onderzochte gedraging is onzorgvuldig Aanbeveling De ombudsman verzoekt de wethouder Financiën te bevorderen dat er een herberekening plaats vindt van de rente op grond van het bedrag van de definitieve aanslag.

6 Paginanummer : 6/7 Bijlage 1 Verzoeker komt tot het volgende. Indien bij de renteberekening zou worden uitgegaan van de definitieve aanslag van ,20 dan zou over de periode van 31 december 2004 (vervaldag betaling eerste voorlopige aanslag) tot 22 juli 2007 (laatste betaling) circa ,- aan rente in rekening gebracht moeten worden. Omdat bij de berekening van de rente niet van de definitieve aanslag wordt uitgegaan, maar van de hogere voorlopige aanslag is aan verzoeker een bedrag van ,0 aan invorderingrente in rekening gebracht.

7 Paginanummer : 7/7 Bijlage 2 Regelgeving artikel 28 Invorderingswet 1. Bij overschrijding van de voor de belastingaanslag geldende enige of laatste betalingstermijn wordt aan de belastingschuldige rente - invorderingsrente - in rekening gebracht over het op de belastingaanslag openstaande bedrag, met dien verstande dat voor het gehele tijdvak waarover de rente wordt berekend dit bedrag wordt verlaagd ingeval de belastingaanslag wordt verminderd. 2. Invorderingsrente wordt niet in rekening gebracht over de tijd voor welke de belastingschuldige krachtens artikel 25, derde, vijfde, zesde, achtste, negende, elfde of zeventiende tot en met negentiende lid, uitstel van betaling is verleend. In afwijking in zoverre van de eerste volzin wordt invorderingsrente in rekening gebracht voor zover het krachtens artikel 25, vijfde, zesde, achtste, negende, elfde of zeventiende lid, verleende uitstel door de ontvanger wordt beëindigd of voor zover betaling niet plaatsvindt binnen de termijn waarvoor uitstel van betaling is verleend. 4. Ingeval bij vermindering van de belastingaanslag het bedrag van de vermindering meer beloopt dan het op de belastingaanslag nog openstaande bedrag, wordt aan de belastingschuldige invorderingsrente vergoed over het verschil, doch ten hoogste over het bedrag dat op de belastingaanslag is betaald. Algemene wet rijksbelasting artikel 30f tweede lid Met betrekking tot de loonbelasting, de omzetbelasting, de overdrachtsbelasting, de belasting van personenauto s en motorrijwielen, de accijns, de verbruiksbelastingen van alcoholvrije dranken en van pruimtabak en snuiftabak en de in artikel 1 van de Wet belastingen op milieugrondslag genoemde belastingen wordt heffingsrente berekend ingeval: a. een naheffingsaanslag wordt vastgesteld vanwege de omstandigheid dat de verschuldigde belasting meer beloopt dan die welke is aangegeven, tenzij die naheffingsaanslag het gevolg is van een vrijwillige verbetering van de aangifte, welke wordt gedaan binnen drie maanden na het einde van het kalenderjaar of het boekjaar waarop de nageheven belasting betrekking heeft; b. een teruggaaf van belasting plaatsvindt vanwege de omstandigheid dat de verschuldigde belasting minder beloopt dan die welke is aangegeven. Heffingsrente wordt eveneens berekend indien en voor zover de in onderdeel a bedoelde belasting te laat, doch voordat een naheffingsaanslag is vastgesteld, wordt betaald, behoudens ingeval de betaling plaatsvindt binnen drie maanden na het einde van het kalenderjaar of het boekjaar waarop de te laat betaalde belasting betrekking heeft.