JAARVERSLAG School Maatschappelijk Werk Primair onderwijs gemeente Zaltbommel 2011

Transcriptie

1 JAARVERSLAG School Maatschappelijk Werk Primair onderwijs gemeente Zaltbommel 2011 Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk werk Rivierenland Willy van Mil / Hilda van den Eerenbeemt Januari 2012

2 INHOUDSOPGAVE Algemene inleiding: 3 Doelstelling, werkwijze en taakgebieden SMW 5 Inzet 7 Afspraken met de Opmaat 8 MD team 12-9 Cijfers en uitleg: 10 Totaal aantal leerlingen 10 Aanmeldingen 10 Contacten met leerlingen, ouders en externe instanties 10 Verwijzingen 11 Problematiek 11 Gebruik van SMW door de diverse scholen 13 Conclusies en ontwikkelingen 14 2

3 ALGEMENE INLEIDING Voor u ligt het jaarverslag schoolmaatschappelijk werk (smw), uitgevoerd door de STMR (Stichting Thuiszorg en maatschappelijk Werk Rivierenland) in opdracht van de gemeente Zaltbommel. Aangezien wij wederom grote waarde hechten aan samenwerking, transparantie en kwaliteit willen wij de inzet van het schoolmaatschappelijk werk ook over 2011 inzichtelijk maken. Aan de hand van dit jaarverslag willen wij graag met u in gesprek om de inzet en wensen rondom het schoolmaatschappelijk werk te bespreken en waar nodig opnieuw af te stemmen. Mocht u opmerkingen of aanvullingen hebben waarmee dit jaarverslag in de toekomst verbeterd kan worden dan vernemen wij dit graag van u. Het schoolmaatschappelijk werk is laagdrempelig. Wanneer een leerkracht of een IB er (interne begeleider) zich zorgen maakt over een leerling op psychosociaal gebied kan er rechtsreeks contact worden opgenomen met de smw-er. De smw-er inventariseert het probleem en kijkt wat er nodig is. De hulpverlening die de smw-er aan ouders en/of leerling biedt is kortdurend en oplossingsgericht. Indien noodzakelijk verwijst de smw-er naar gespecialiseerde hulpverlening. Daarnaast kan de smw-er een coachende rol vervullen naar leerkrachten en IB ers. Doelstelling, werkwijze en taakgebieden SMW Doelstelling Voor schoolgaande kinderen en jongeren is het belangrijk dat zij zich, thuis en op school, goed kunnen ontwikkelen. Kinderen en jongeren brengen een groot deel van hun jeugd door op school. De leerkracht merkt vaak als eerste dat er iets is waardoor een leerling zich minder goed kan ontplooien of ontwikkelen. School zal dit met de ouders en/of de leerling opnemen en meestal wordt het in samenspraak opgelost. Soms is echter deskundige ondersteuning nodig: dan komt het schoolmaatschappelijk werk in zicht. Het doel van het schoolmaatschappelijk werk is ontwikkelingsbelemmerende factoren zodanig te beïnvloeden dat de leerling (het kind ) zich kan ontplooien tot een evenwichtige volwassene. Werkwijze Het schoolmaatschappelijk werk vervult een zogenaamde brugfunctie tussen: - ouders en leerling; - ouders en school; - leerling en school; - ouders/leerling en externe hulpverlenende instanties. De schoolmaatschappelijk werker probeert een situatie te creëren waarin het kind zoveel mogelijk kansen krijgt om zich zo goed mogelijk te ontwikkelen. Hierbij worden de signalen die het kind op school afgeeft als uitgangspunt genomen. Samenwerking en afstemming in de driehoek school gezin schoolmaatschappelijk werk is gericht op het adequaat functioneren van het kind, waardoor zijn/haar ontwikkeling onbelemmerd voortgang kan vinden. De schoolmaatschappelijk werker zal er daarom naar streven de communicatie tussen ouders, leerling, school en externe instanties zo goed mogelijk te laten verlopen. Samenwerken is een van de kernbegrippen binnen het schoolmaatschappelijk werk. De schoolmaatschappelijk werker probeert zoveel mogelijk aan te sluiten bij de bestaande organisatie van de leerling-zorg op iedere school. 3

4 Outreachend werken is een belangrijke werkwijze voor de schoolmaatschappelijk werker. Het is een tijdrovende wijze van hulpverlenen waarbij vaak sprake is van complexe problematiek. Het gaat om een doelgroep die zich meestal niet realiseert dat hulp noodzakelijk is. De vraag wordt vaak door de omgeving (de school) gedefinieerd. Het vraagt om een actieve benadering door de schoolmaatschappelijk werker om deze doelgroep te bereiken. Het creëren van een vertrouwensrelatie is een voorwaarde voor effectieve hulpverlening. Het kost tijd om de aangeboden hulp te laten accepteren. Indien noodzakelijk verwijst de schoolmaatschappelijk werker naar gespecialiseerde hulpverlening. Mogelijke invloeden vanuit de gezinssituatie (o.a. specifieke kenmerken vanuit het gezinssysteem; de maatschappelijk situatie; etnische achtergrond; interculturalisatie; de migratiegeschiedenis; individuele of relatieproblemen van de ouders), leeftijdgenoten, leefomgeving en de relatie met docenten en eventuele effecten van het pedagogisch klimaat op school, worden daarin meegenomen. Het schoolmaatschappelijk werk is professioneel. De schoolmaatschappelijk werker heeft kennis van de ontwikkeling en het functioneren van de leerling, is op de hoogte van relevante maatschappelijke ontwikkelingen en weet wat dit betekent voor gezinnen, kinderen en scholen. Hij/zij is op de hoogte van ontwikkelingen van het eigen vakgebied. Het schoolmaatschappelijk werk wordt op verschillende manieren aangeboden: De smw-er biedt de mogelijkheid om leerkrachten te coachen in de aanpak van leerlingen met bepaalde problemen, omgang met ouders, leerlingen, enz. In het primair onderwijs vinden de gesprekken veelal met de ouders plaats. Maar met toestemming van de ouders kan er ook met de leerling zelf gesproken worden. 4

5 Taakgebieden schoolmaatschappelijk werk Voor het primair onderwijs van de gemeente Zaltbommel voert de schoolmaatschappelijk werker de drie kerntaken van het schoolmaatschappelijk werk uit: 1. Schoolondersteuning De schoolmaatschappelijk werker sluit zoveel mogelijk aan bij de bestaande organisatie van de leerlingenzorg. Zo nodig kan de schoolmaatschappelijk werker ook adviezen geven m.b.t. het schoolklimaat of de zorgstructuur op school. Schoolondersteuning houdt het volgende in: Inbreng van kennis van de sociale kaart en hulpverlenings(on)mogelijkheden; Inbreng van specifieke deskundigheid over een gezonde psychosociale ontwikkeling en het leeftijdsadequaat functioneren van leerlingen; Inbreng van specifieke deskundigheid over het communiceren met ouders; Bemiddeling tussen leerlingen, ouders en school; Deelnemen aan relevante zorgoverleggen binnen de school of samenwerkingsverbanden; Deskundiger maken van leerkrachten in het signaleren van psychosociale problemen bij hun leerlingen; Deskundiger maken van leerkrachten in het omgaan met hun leerlingen en de klassensituatie; Consultatie en coaching van leerkrachten op gespreksvoering met ouders; Adviseren van de school en samenwerkingsverbanden met betrekking tot schoolklimaat en zorgbeleid, waar die lacunes vertonen of het functioneren van leerlingen negatief beïnvloed. 2. Hulpverlening aan ouders en kinderen De ervaring leert dat met name in het basisonderwijs de problemen bij een kind vaak door interne begeleiders (IB-ers) en / of door de ouders worden geconstateerd. De hulpvraag die bij het schoolmaatschappelijk werk terecht komt is vaak vanuit de IB-ers en / of ouders en deze zijn dan ook bijna altijd de gesprekspartner, de intrinsieke problemen van het kind worden vaak door docenten op desbetreffende scholen opgepakt, wel of niet m.b.v. orthopedagogen of psychologen. Samenwerking tussen de docenten andere disciplines en het schoolmaatschappelijk werk is van essentieel belang voor het kind. Schoolmaatschappelijk werkers hebben op het basisonderwijs dan ook vaak een keten regie functie. De hulpverlening die de schoolmaatschappelijk werker biedt is kortdurend en oplossingsgericht. Met oplossingsgericht werken wordt bedoeld dat we uitgaan van het oplossingsgerichte vermogen van de hulpvrager. Wij hebben als doel dat oplossingsgerichte vermogen te versterken waarna de hulpvrager zelf acties kan ondernemen gericht op de oplossing van zijn problemen. Daarbij wordt in eerste instantie het kernprobleem vastgesteld waarna gekeken wordt welke stappen of stapjes de leerling kan zetten om het kernprobleem aan te pakken en wat er in de thuissituatie verbeterd zou kunnen worden. Er wordt minder nadruk gelegd op de herkomst van het probleem of de omliggende problemen. De theorie hierachter is dat op deze manier de empowerment van de hulpvrager versterkt wordt waardoor hij in het vervolg makkelijker zelfstandig problemen die hij tegenkomt het hoofd kan bieden. De schoolmaatschappelijk werker richt zich in eerste instantie op ouders en voert de gesprekken met de docenten die de problemen vaak signaleren. 5

6 Wanneer dit nodig blijkt gaat de schoolmaatschappelijk werker in gesprek met het kind de ouders of andere instanties. De hulpverlening houdt het volgende in: Actief contact leggen met zorgleerlingen en/of hun ouders en hen motiveren voor verdere en/of andersoortige hulpverlening; Onderzoeken van het probleem en het in kaart brengen van (eerdere of reeds aanwezige) vormen van hulpverlening ; Analyseren en verhelderen van de hulpvraag; Opstellen en uitvoeren van (be)handelingsplannen; Afstemmen van (be)handelingsplannen met betrokkenen in samenwerking met de IBer van de school; Geven van informatie en advies aan leerlingen en ouders; Verlenen van kortdurende hulpverlening aan leerlingen en/of hun ouders, gericht op het vergroten van hun competenties in hun dagelijks functioneren; Bieden van laagfrequente ondersteuningscontacten indien (nog) niet verwezen kan worden; Evalueren en afronden van de hulpverlening en zo nodig bieden van nazorg. 3. Toeleiding naar speciale en geïndiceerde zorg Als de schoolmaatschappelijk werker al met een leerling of gezin op weg is en het blijkt nodig om te verwijzen, dan verzorgt de schoolmaatschappelijk werker de verwijzing. Dit wordt overlegd met de IB-er van school. Hierbinnen valt het volgende: Motiveren en ondersteunen van ouders en/of leerlingen bij verwijzing; Verwijzen van ouders en leerlingen naar begeleiding of hulpverlening voor niet schoolgerelateerde problemen; Voorbereiden van aanmelding en screening bij een verwijzing naar Bureau Jeugdzorg of een andere (jeugd)zorginstelling; Leveren van een bijdrage aan het leerling-dossier van de school bij aanvragen voor bovenschoolse voorzieningen of verwijzingen naar het speciaal onderwijs door de school; Indien nodig bemiddelen bij de contactlegging met en/of het begeleiden van ouders of leerlingen bij het eerste bezoek aan een instelling die de begeleiding of hulpverlening gaat uitvoeren; Controleren van de effectuering van verwijzingen en overleg voeren over de teruggang; (Toezien op) regelmatige terugkoppeling naar de school over de ingestelde behandeling door zorginstellingen. De meerwaarde van het schoolmaatschappelijk werk voor de school is: - Deskundigheid op het gebied van gespreksvoering / methodieken - Deskundigheid op het gebied van procesmatige hulpverlening - Kennis van sociale kaart en verwijs(on)mogelijkheden - Werken met systemen (b.v. kind en ouders) - Afbakening in tijd, aantal gesprekken, afstand/nabijheid - Onafhankelijke positie binnen school, vooral in de driehoek ouder/leerling/school - Bredere kennis van problematieke binnen een maatschappelijk- sociale context - Deskundig in het motiveren tot hulpverlening School is de vindplaats als het gaat om jongeren met problemen. De schoolmaatschappelijk werker is op school en kan direct met deze jongeren aan de slag. Het schoolmaatschappelijk werk kan zo zeer preventief werken om verdere escalatie van problemen (b.v. schooluitval) te voorkomen. In die zin gaat het altijd om problemen die op school zichtbaar zijn. Hierbij is het mogelijk dat het kernprobleem bij de ouders ligt en dat de jongere daar last van heeft en dit uit op school. Ook is het mogelijk dat het enkel gaat om problemen van de jongere. 6

7 Inzet Vanaf september 2007 is STMR gestart met de inzet van schoolmaatschappelijk werk binnen de basisscholen die aangesloten zijn bij het samenwerkingsverband Zaltbommel en omstreken. Ook in 2011 is er 10 uur per week smw ingezet door een schoolmaatschappelijk werker. De schoolmaatschappelijk werker is goed bereikbaar via mobiele telefoon en . De werkdagen zijn de dinsdag en woensdag maar de smw-er is in geval van crisis ook op andere dagen bereikbaar. Profilering. Omdat uit eerdere ervaringen bleek dat nog niet iedere school gebruik maakt van schoolmaatschappelijk werk is er ook in 2011 tijd en energie gestoken in de profilering. De schoolmaatschappelijk werker heeft ook in 2011 geregeld persoonlijke gesprekken gevoerd met directies en de IB-ers van verschillende scholen. De schoolmaatschappelijk werker heeft zich tijdens netwerkbijeenkomsten, via de mail en d.m.v. nadere kennismakingen in- en formele gesprekken geprofileerd bij de diverse IB-ers van de scholen. Door de kennismakingen en de lopende casussen werd de schoolmaatschappelijk werker nog meer gezien en ingezet door de diverse scholen, dan voorgaande jaren. In 2011 heeft de manager van de STMR de schoolmaatschappelijk werker werkbegeleiding gegeven. Daarnaast is er een periodiek smw-overleg, waaraan alle schoolmaatschappelijk werkers deelnemen hier komen o.a.zaken aan de orde als beleidsvragen en kennisoverdracht. In 2011 zijn er door een ervaren maatschappelijk werker 8 coachingsgesprekken gegeven m.b.t. basisschool problematieken. Ook is in 2011 door de schoolmaatschappelijk werker deel genomen aan aparte intervisie bijeenkomsten, waar geregeld geanonimiseerd een casus van een basisschool leerling werd voorgelegd. Deskundigheidsbevordering: Door de STMR en de schoolmaatschappelijk werker wordt er geregeld tijd en energie gestoken in deskundigheidsbevordering. Hierdoor kan de schoolmaatschappelijk werker nog beter aansluiten bij de veranderende problematieken. In 2011 zijn er de volgende trainingen cq congressen gevolgd: Training ontwikkelingspsychologie, Themacongressen: huiselijk geweld, herstructurering ouderschap, kinderen in echtscheiding, jeugdprostitutie en mensenhandel, gesprekstechnieken, samengestelde gezinnen en eergerelateerd geweld. In 2011 hebben wij tevens een training gevolgd m.b.t. de verwijsindex en zijn wij allen aangemeld als users. Ook is er in 2011 scholing geweest m.b.t. ons nieuwe registratiesysteem, Regipro. Dit nieuwe systeem moet er voor zorgen dat er nog meer inzicht gegenereerd kan worden uit de cijfers die de SMW-er invoert. De transparantie en inhoud van het werk van een schoolmaatschappelijk werker wordt daardoor nog inzichtelijker. In 2011 is er is veel tijd gestoken in het omzetten van oude dossiers in dit nieuwe systeem, en voor u ligt dan ook ons nieuwe jaarverslag die gevoed zijn met de gegevens vanuit dit nieuwe registratiesysteem. Helaas heeft ook dit nieuwe registratiesysteem een aantal kinderziektes, de hoop en verwachting is dat deze z.s.m. tot het verleden behoren. 7

8 Er zijn een tweetal bijeenkomsten bijgewoond voor het CJG waar vooral ook de nadruk lag op kwartiermaken en het nog beter vinden en gebruik maken van alle hulpverlenende instanties in de Bommelerwaard. In 2011 is er wederom in een buurt gemeente sprake geweest van het opstarten van schoolmaatschappelijk werk vanuit de STMR in het basisonderwijs. De uitwisseling van kennis tussen de 3 schoolmaatschappelijk werkers van STMR die werkzaam zijn binnen het basisonderwijs is productief en wenselijk gebleken. De schoolmaatschappelijk werker werkt volgens de methodiek van de KOT (kortdurende en oplossingsgerichte therapie). Deze methodiek heeft als effect dat de schoolmaatschappelijk werker de leerlingen en / of ouders, door middel van een beperkt aantal gesprekken, helpt hun zelfredzaamheid en oplossingcapaciteit te vergroten. Hierdoor zijn de leerling en / of ouders minder afhankelijk van langdurige hulp van buitenaf. Een aantal thema s hierin zijn; hulpbronnen zoeken en inschakelen, empowerment vergroten, inzicht in eigen mogelijkheden. Afspraken met de scholen in zaltbommel Volgens afspraak was de schoolmaatschappelijk werker gestructureerd op dinsdag en woensdag inzetbaar. Er werd flexibiliteit gewaarborgd doordat ook op maandag en donderdag de schoolmaatschappelijk werker per telefoon en / of per mail bereikbaar was voor crisisinterventies. Aanmelden bij het schoolmaatschappelijk werk loopt via de IB-er van school. De Opmaat heeft samen met STMR en de schoolmaatschappelijk werker de aanmeldprocedure laagdrempeliger gemaakt. De aanmeldingen gebeuren nu via de IB-er door middel van een mail of telefonisch contact en eens per kwartaal krijgt de Opmaat een overzicht van de gemaakte uren. De schoolmaatschappelijk werker heeft geen vaste spreekruimte, maar maakt gebruik van diverse ruimtes op de desbetreffende scholen en/ of gaat op huisbezoek. Ook kan de schoolmaatschappelijk werker op dinsdag en/of woensdag gebruik maken van een spreekruimte op de Johan van Oldenbarneveldtstraat 1a te Zaltbommel, een bureaulocatie van STMR. Zorgadviesteam. De schoolmaatschappelijkwerker is geen deelnemer aan het ZAT overleg van EC de Opmaat. Deelname van de schoolmaatschappelijk werker kan een positieve, aanvullende inbreng tot gevolg hebben. Ook bijvoorbeeld, wanneer er meer informatie aangeleverd dient te worden betreffende de leerling en/ of het gezinssysteem om binnen het ZAT tot een adequaat advies te kunnen komen. Tevens is de schoolmaatschappelijk werker goed op de hoogte van het aanbod en de ontwikkelingen bij andere instanties waardoor de verwijsmogelijkheden beter benut kunnen worden. Door het gezamenlijk bespreken van casuïstiek wordt de gezamenlijke deskundigheid optimaal benut en wordt kennis en deskundigheid onderling uitgewisseld. De schoolmaatschappelijk werker kan school gevraagd en ongevraagd van advies voorzien. Tot op heden is hier nog geen gebruik van gemaakt. 8

9 MDT12- De SMW-er neemt niet actief deel aan het MDT 12- maar heeft wel, als er casussen besproken worden die bekend zijn bij het SMW, overleg met de voorzitter van het MDT12-. Door het gezamenlijk bespreken van casuïstiek wordt de gezamenlijke deskundigheid optimaal benut en wordt kennis en deskundigheid onderling uitgewisseld. Deze overlegvorm wordt als erg productief en zinvol ervaren voor zowel de SMW-er als de voorzitter van het MDteam. Commissie van begeleiding SBO De Toermalijn De SMW-er neemt 6 keer per jaar deel aan de commissie van begeleiding van SBO De Toermalijn. In deze commissie worden casussen van de Toermalijn besproken in een team bestaande uit, de directrice en de IB-ers van de Toermalijn, de schoolarts en de schoolmaatschappelijk werker. Via deze casuïstiekbespreking is uitwisseling van kennis en het snel inzetten van verschillende disciplines mogelijk. Adviezen worden uitgewisseld en interventies sneller ingezet. 9

10 CIJFERS EN UITLEG Locatie PO gemeente Zaltbommel Totaal aantal leerlingen Per zaten er 2395 leerlingen (excl.112. lln Toermalijn) op de basisscholen ni de gemeente Zaltbommel Aanmeldingen Locatie PO gemeente Zaltbommel Doorlopend 2010 Nieuwe aanmeldingen 2011 Afgesloten 2011 Totaal Aantal dossiers Bijzonderheden: Er waren ook in 2011 weer anonieme consulten, toch waren dit er al aanzienlijk minder dan het jaar ervoor. IB-ers weten nu beter wanneer en voor welke problemen ze SMW in kunnen schakelen. Sommige anonieme consulten hebben als advies gekregen om bij SMW aan te melden, bij sommige is geadviseerd om door te verwijzen. Type contacten Locatie Totaal aantal casussen Face to face Contacten Leerling en / of ouders Totaal aantal contacten Fonkelsteen 1 1 Leiboom Franciscusschool De Burcht De Bron De Rank 1 21 Spelwert Toermalijn Walsprong W.v.Oranjeschool SMB Gameren 1 1 SMB Zuilichem 1 7 Bijzonderheden: Het aantal contacten is inclusief; , brieven aan leerling, ouders en derden (zoals leerkrachten), telefoontjes, smsjes, uitzoekwerk, overleg met derden, en indirect contact bijv. in de vorm van intervisie. In het aantal is niet de reistijden meegenomen terwijl deze op een dag flink op kan lopen en wel drukt op het beschikbaar aantal uren. Logistiek gezien is hier veel aandacht voor. Het aantal contacten is soms erg veel dit is inherent aan de complexiteit van de casussen, de wachttijden bij de diverse instanties en de weerstand die vaak ervaren werd bij ouders m.b.t. doorverwijzingen. 10

11 Verwijzingen Verwezen naar: PO gemeente Zaltbommel 1 e lijns gezondheidszorg 2 2 de lijns gezondheidszorg 2 GGZ 2 Regulier AMW 3 Vluchtelingenwerk 1 Bureau Jeugdzorg / AMK 2 Kerkelijke / levensbesch. inst. 1 Politie 1 Onderwijsinstellingen 4 Familie 1 Overige niet professioneel/ onbekend 10 Totaal 29 Bijzonderheden: Een groot aantal casussen hebben geleid tot een doorverwijzing naar een andere instantie, sommige hulpvragen vroegen zelfs om meerdere verwijzingen. De praktijk wijst uit dat het niet altijd gemakkelijk is om leerlingen te verwijzen. Hierbij spelen de volgende factoren een rol: de vaak erg lange wachtlijsten en financiële barrières, maar ook blijkt in de praktijk dat ouders en/ of leerlingen niet door verwezen willen worden nadat er vertrouwen is gegroeid met de SMW-er. Het kost dan tijd om ouders toch te motiveren voor de verwijzing. De SMW-er heeft daar waar nodig het eerste contact gelegd tussen ouders en de geïndiceerde voorziening. Een aantal casussen zijn gewezen op het aanbod van EC de Opmaat en via desbetreffende school is er alsnog primaire consultatie of een training voor een leerling aangevraagd. Op het moment dat er sprake was van schoolgerelateerde problemen is er vaak terug verwezen naar school en evt. coaching van de IB-er of leerkracht geboden. Problematiek Problematiek Aantal keren: Relatie met ouders / echtscheiding 12 Relatie met leeftijdsgenoten 5 Relatie met autoriteit 2 Motivatie / spijbelen 3 Verwerking 11 Identiteit 2 Psychische problemen 1 Gedragsproblemen. 8 Verslaving / automutilatie 0 Misbruik (seksueel, geestelijk of 0 lichamelijk) Mishandeling/ verwaarlozing / Multi 6 probleem Materiële problemen / schulden 0 11

12 Bijzonderheden: Het scoren op problematiek is ook dit jaar weer erg lastig gebleken, het een komt vaak voort uit het ander en de hulpvragen waren niet altijd even helder beschreven. Het komt zelden voor dat een leerling of de ouders een afgebakend probleem hebben. Veelal gaat het om verschillende problemen die een wisselwerking op elkaar hebben, maar niet passen binnen de definitie van Multi-problem. Relatief zien we veel problemen in de relaties met ouders, echtscheiding en gedragsproblemen. Ongeveer 6 leerlingen zijn getuige geweest van huiselijk geweld door (ex) partners en of buren, dit heeft veel impact op hen gehad. Deze leerlingen zijn niet altijd automatisch als zorgmelding door politie bij BJZ terecht gekomen, maar kwamen via school vaak bij het SMW terecht. De doorverwijzing naar BJZ werd gedurende het traject alsnog bewerkstelligd. Bij de aanmelding was nog niet duidelijk dat het om huiselijk geweld ging en is daardoor niet in de registratie als zodanig terug te vinden. Ouders en of IB-ers die kinderen aanmelden hebben vaak als probleem de psychische gesteldheid van de leerling benoemd. Regelmatig blijkt echter dat de psychische gesteldheid van de ouder(s) de oorzaak van een probleem bij het kind veroorzaakt. Het scoren op psychische problemen bij het kind zelf, waaronder ook ADHD en of PDD-nos valt, heb ik niet zo kunnen scoren omdat er wel vaak vermoedens waren van een van deze diagnoses maar onderzoek nog niet gestart was of dat vermoedens niet gestaafd konden worden. Dit omdat jonge kinderen nog zoveel en snel ontwikkelen. Ook is er bij meerdere casussen sprake geweest van verwerkingsproblematiek bij de kinderen. Hier was dan sprake van het verlies van een dierbare, een ouder die ernstig ziek was geweest en of de loyaliteitsproblemen en de verwerking van de scheiding van ouders. Met name de scheidingen waar nog veel verdriet en boosheid bij (ex) partners speelde hadden veel impact op de jeugdige en deze trajecten waren vaak complex en langdurig, ook doorverwijzingen van ouders kosten veel tijd en overredingskracht. We kunnen concluderen dat de problemen waarmee leerlingen worden aangemeld goed aansluiten bij de mogelijkheden van het schoolmaatschappelijk werk, wel zien we dat de zwaarte en complexiteit van de casussen erg toeneemt. Tav problemen met ouders kan het schoolmaatschappelijk werk indien noodzakelijk de samenwerking met het Algemeen Maatschappelijk Werk zoeken. Als het gaat om kinderen en gezinssystemen ligt de kracht van het Algemeen Maatschappelijk werk vooral bij: - Pedagogische hulp aan ouders. - Hulp aan kinderen met sociaal-emotionele problemen. Het gaat dan niet om kinderen met een stoornis. - Multi-problem gezinnen - Partner zijn in de ketenzorg rond multi-problem gezinnen - Casemanagement - Outreachend werken Met betrekking tot het Algemeen Maatschappelijk Werk zijn interne afspraken gemaakt rond taakverdeling / grensafbakening en verwijzingen. Het doel hiervan is dat de schoolmaatschappelijk werker korte lijnen heeft naar het Algemeen Maatschappelijk Werk. 12

13 Gebruik maken van SMW door de diverse scholen scholen Aantal casussen: De Bron 1 De Burcht 3 De Rank 1 De Franciscusschool 5 De Leiboom 1 School met de Bijbel Gameren 1 School met de Bijbel Zuilichem 1 De Spelwert 20 De Toermalijn 5 De van Dam school 0 De Walsprong 3 De Willem van Oranjeschool 3 De Fonkelsteen 1 Bijzonderheden In 2011 heeft de Spelwert het meeste gebruik gemaakt van het SMW. De problematieken die veelal geconcentreerd waren in een specifieke klas waren vaak complex en verweven met elkaar. De samenwerking tussen het schoolmaatschappelijk werk, directie en IB-ers van de school werd als zeer wenselijk en plezierig ervaren. Met name in zeer complexe casussen is het van essentieel belang dat er duidelijkheid is omtrent de verschillende werkwijzen, de verantwoordelijkheid en de afstemming van taakverdelingen. Spreekuren Een tweetal scholen hadden aan het begin van het jaar 2010 aangegeven behoefte te hebben aan spreekuren op vaste momenten op de scholen. Ondanks de behoefte is in 2011 in overleg met de scholen besloten om de spreekuren af te schaffen. Het was door de hoeveelheid casussen niet meer mogelijk om tijd in te plannen voor spreekuren en de laagdrempeligheid die we met spreekuren hadden aangeboden bleek dus niet nodig. Het was de keuze tussen spreekuren of het opstarten en vormgeven van trajecten. Extra taken die uitgevoerd zijn in 2011: Het schrijven en bespreken van het jaarverslag over Het schrijven van een artikel m.b.t. smw voor de diverse schoolkranten. Het schrijven en opnieuw kennismaken m.b.v. persoonlijk stukje en foto naar alle directieleden en IB-ers van de scholen. Uitzoeken, herschrijven en gebruik maken van specifieke werkboekjes voor basisschool leerlingen. 13

14 Conclusies en ontwikkelingen. Conclusie: Over het algemeen kan gesteld worden dat de PO scholen van de gemeente Zaltbommel, veel gebruik hebben gemaakt van het schoolmaatschappelijk werk. De meerwaarde van het schoolmaatschappelijk werk wordt steeds duidelijker. Daar waar de cliënten eerst niet in de hulpverlening terecht kwamen, lukt dit door de laagdrempeligheid van het schoolmaatschappelijk werk wel. De trajecten hebben over het algemeen positieve resultaten opgeleverd. Kinderen en of ouders zijn doorverwezen en / of het probleem kon met een paar gesprekken worden opgelost. Schoolmaatschappelijk werk is in principe kortdurend (ongeveer 5 gesprekken), dit lukt steeds minder door de complexiteit van de casus, de wachtlijsten bij de instanties waar naar wordt doorverwezen en het wegnemen van de weerstand bij ouders. Ook als er meer tijd nodig is om de leerling door te verwijzen bieden wij in de tussenliggende periode ondersteuning. Soms zijn er bij minder complexe problemen toch meer gesprekken nodig om het probleem op te lossen, dit kan dan ook gerealiseerd worden. Ontwikkelingen In 2012 verwachten we ons nieuwe registratie systeem volledig geïmplementeerd te hebben en zal invoer van cijfers nog meer duidelijkheid gaan verschaffen. In 2012 zullen de 10 uur per week SMW voor alle 15 basisscholen verdeeld worden over 2 SMW-ers, zij zullen ieder 5 uur inzetbaar zijn, de een op dinsdag ochtend de ander op de donderdag middag. Met deze verdeling van uren en casussen, en niet van scholen zal het SMW minder kwetsbaar zijn en zullen de beide SMW-ers meer ruggespraak kunnen houden met elkaar in complexe situaties. Ook in 2012 zal ingezet worden op de versterking van de positie van het SMW en het verbeteren van de kwaliteit van het product SMW door ons steeds weer te profileren op bijeenkomsten. In 2012 zullen beide SMW-ers voor de PO scholen de TRIPLE P scholing volgen. Ook in 2012 zal SMW gebruik maken van ons nieuwe registratiesysteem, dit systeem staat o.a. direct in verbinding met de afdeling AMW. Dit nieuwe systeem en de mogelijkheid voor SMW hier ook gebruik van te kunnen maken zal meerdere positieve uitwerkingen hebben en o.a. nog nauwgezetter bijhouden hoeveel tijd er aan welke casus wordt besteed. De evaluatie van de nieuwe aanmeldingsprocedure moet binnen de diverse scholen nog worden uitgevoerd, de wijze waarop men nu aanmeldt kan nog wat beter gestroomlijnd worden en de vraag is of de toestemmingsformulieren wel altijd met ouders worden gecommuniceerd. Deze evaluatie moet nog plaats vinden met de eindverantwoordelijke van EC de Opmaat maar is helaas blijven liggen door de afwezigheid van dhr. Van Doremaele. Begin februari wordt er kennis gemaakt met de plaatsvervanger en zullen we het een en ander doorspreken. SMW staat steeds meer op de Bommelerwaardse kaart en dat is een mooie ontwikkeling. 14