Portefeuillehouder Openbaar Vervoer Lars Jansen

Transcriptie

1 agendapunt : B-2 vergaderdatum : 29 oktober 2015 onderwerp : OV tarieven 2016 aangemeld door : behandelend ambtenaar : paraaf afdelingshoofd : Portefeuillehouder Openbaar Vervoer Lars Jansen Gevraagde beslissing: 1. Voor het jaar 2016 de volgende tarieven vast te stellen en met ingang van 1 januari 2016 in werking te laten treden: een kilometertarief van 15,4 cent voor de concessie Amsterdam; een kilometertarief van 15,4 cent voor de concessie Waterland; een kilometertarief van 15,4 cent voor de concessie Zaanstreek; een kilometertarief van 14,2 cent voor de concessie Amstelland Meerlanden; de tarieven van de Randstad Noord Zone-abonnementen voor het vervoer in alle concessies van de Stadsregio Amsterdam; de overige tariefvoorstellen van GVB, EBS en Connexxion voor het jaar 2016; het tarief van de OV-studentenkaart ten behoeve van het vervoer in alle concessies van de Stadsregio Amsterdam; 2. Kennisnemen van de landelijke tariefvoorstellen 2016, waaronder dat van het basistarief van 0,89 voor vol tarief-reizen en 0,58 voor reductie-tarief reizen; 3. De portefeuillehouder Openbaar Vervoer te machtigen de bijbehorende Tariefbesluiten te ondertekenen. nb. Abusievelijk is voorstel niet via Weekendmap bij Portefeuillehouder ter doorgeleiding voorgelegd. Daarom bestaat eventueel de mogelijkheid dat Portefeuillehouder alsnog tot intrekking van voorstel overgaat, of mondeling een eventuele correctie in het DB meldt. Korte toelichting Met het beëindigen van de geldigheid van de strippenkaart binnen de gehele stadsregio per 3 juni 2010 is het niet langer de Minister van Infrastructuur en Milieu, maar het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio Amsterdam dat de tarieven van het regionaal openbaar vervoer per bus, tram en metro vaststelt. Daartoe worden jaarlijks door alle concessiehouders binnen de Stadsregio voorstellen ingediend, die eerst ter advisering aan de Reizigersadviesraad worden voorgelegd en vervolgens aan de Stadsregio ter vaststelling worden aangeboden. Kaderstellend voor de jaarlijkse tariefverhoging is de zogenaamde Landelijke Tariefindex (LTI). Hiermee wordt een beperkt assortiment aan landelijke vervoerbewijzen jaarlijks geïndexeerd. Dit betreft bijvoorbeeld het verchipte OV-Vrij-abonnement, de opvolger van de OV-jaarkaart, maar ook het landelijk basistarief. Een reiziger die op saldo reist met de OV-chipkaart betaalt per reis met bus, tram of metro één keer dit basistarief en vervolgens een bedrag per kilometer, dat per concessie kan variëren. Dit basistarief, als ook de andere tarieven uit het Landelijk Tarievenkader (LTK), wordt jaarlijks vastgelegd in de bijbehorende bijlage. De gezamenlijke Portefeuillehouders Openbaar Vervoer van de 12 OV-autoriteiten besluiten hierover, na consultatie van de vervoerders in het directeurenoverleg van het Regionaal Openbaar Vervoerberaad (ROVB). In dit beraad zijn de gezamenlijke bestuurders van de 12 OVautoriteiten in Nederland (12 provincies en 2 vervoerregio s/voormalige Stadsregio s) en

2 regionale vervoerbedrijven verenigd. Ook de Werkgroep Rocov s, waarin op landelijk niveau de (regionale) consumentenorganisaties zijn verenigd, wordt hierover geconsulteerd. Omdat de procedure rond de vaststelling van deze landelijke tarieven in 2014 is gestroomlijnd, hoeven deze landelijk geldende tarieven niet meer apart via een jaarlijks DB-besluit te worden bekrachtigd, maar volstaat het vaststellen van de genoemde jaarlijkse Bijlage bij het LTK door de Portefeuillehouders OV. Met de ondertekening van het Convenant Landelijk Tarievenkader OV-chipkaart (door de toenmalig Portefeuillehouder OV in 2009) heeft de Stadsregio zich geconformeerd aan het hanteren van dit basisprincipe van het hanteren van het landelijke basistarief en ook de jaarlijkse indexatie daarvan. De landelijke tariefindex bedraagt voor het jaar ,2%. In de Tariefverordening is voorgeschreven dat de regionale tarieven in principe ook jaarlijks met deze landelijke tariefindex worden aangepast. Via de aanpassing in de Tariefverordening zoals die in maart 2012 door de Regioraad is vastgesteld, is het wel mogelijk gemaakt dat vervoerders hierin kunnen differentiëren, zolang het gewogen gemiddelde van alle tariefstijgingen voor een concessie de Landelijke Tariefindex (LTI) niet zal overstijgen. Voor wat betreft de abonnementstarieven (Randstad Noord Zoneabonnementen, die ook geldig zijn in Noord-Holland en Almere) is door de vervoerders gemeenschappelijk voorgesteld deze in 2016 met genoemde LTI te verhogen. Voor wat betreft de overige regionale tarieven zijn door de verschillende vervoerders keuzes gemaakt voor hun concessies, die hierna kort per concessie worden toegelicht. Het gewogen gemiddelde van alle voorgestelde tariefwijzigingen komt uit op de genoemde LTI. Concessie Amsterdam, vervoerder GVB Door GVB is voor 2016 een tariefvoorstel gedaan waarbij wordt voorgesteld de prijzen voor het uurskaartje en ook de 24-uurskaart ongewijzigd te houden (op 2,90 resp. 7,50). De tarieven van meerdagen-kaarten (48 uur tot en met 144 uur) zullen met 0,50 cent stijgen, terwijl een 168-uurskaart (7 dagen achter elkaar geldig) 1 duurder zal worden. Deze tarieven zijn de afgelopen 3 jaar steeds gelijk gebleven. De interoperabele Randstad Noord-abonnementen zullen zoals eerder vermeld met de LTI stijgen, ook de eigen GVB-abonnementen zullen gemiddeld met een percentage rond de LTI in prijs stijgen. Het saldoreistarief zal met iets meer dan de LTI worden verhoogd, GVB stelt voor dit tarief te verhogen van 15,1 naar 15,4 cent per kilometer, een stijging van 2%. De reden waarom GVB deze keuze maakt is gelegen in het feit dat men de tarieven voor de uurs- en dagkaart (24 uur) komend jaar gelijk wil houden, zodoende is er bij saldoreizen, mede door de relatief lage LTI van dit jaar, iets meer ruimte voor tariefsverhoging. Die zal vergelijkbaar zijn met de afgelopen 2 jaar, toen is het tarief van saldoreizen ook telkens rond de 2% gestegen. Overigens zal een gemiddelde saldoreis in Amsterdam (bij een gemiddelde reis-lengte van 4,5 km) met slechts 1,5% in prijs stijgen, dit omdat het basistarief voor vol-tarief reizen met slechts 1 cent zal worden verhoogd (van 88 naar 89 cent per reis). De stijging van de gemiddelde reisprijs komt zo vrijwel overeen met de geprognotiseerde inflatie voor 2016, die 1,4% bedraagt. Concessie Amstelland Meerlanden, vervoerder Connexxion In deze concessie zal het saldoreistarief stijgen van 14,0 naar 14,2 cent per kilometer, wat nagenoeg overeenkomt met de LTI. De prijs van losse kaartjes in de bus wordt niet gewijzigd, terwijl de abonnementen meestal met de LTI in prijs zullen stijgen.

3 Voornaamste wijzigingen betreffen: 1. Het in 2015 geïntroduceerde door NS en GVB geïntroduceerde Amsterdam Tourist Ticket (ATT) zal in 2016 ook geldig zijn op de belangrijkste busverbinding tussen Schiphol en Amsterdam Centrum (Leidseplein), namelijk lijn 197 van Connexxion. Deze lijn 197 zal vanwege de stijgende reizigersaantallen ook in frequentie worden verhoogd (van 4 naar 6 bussen per uur). Voor toeristen in onze regio een enorme verbetering. Dit ATT is momenteel verkrijgbaar als 1, 2 of 3 daags-ticket en recht geeft op vrij vervoer tussen Schiphol en alle Amsterdamse stations, in combinatie met vrij vervoer bij GVB binnen Amsterdam. Datzelfde ticket is dus in 2016 ook geldig bij Connexxion. 2. In 2015 is door Connexxion een nieuw goedkoop kinderkaartje geïntroduceerd, dat slechts 1 kost. Die kaartjes zijn nu nog geldig voor 1 rit, maar zullen in 2016 voor dezelfde lage prijs als nu ( 1,-) een hele dag geldig zijn. Bovendien gelden de kaartjes dan ook in Connexxion-bussen in de buurconcessies van de provincies Noord-Holland en Utrecht. 3. De gemiddelde reisprijs van de saldoreiziger, uitgaande van een gemiddelde reisafstand van 7 km in deze concessie, zal stijgen met 1,3%, iets boven de LTI van 1,2% maar lager dan de geprognotiseerde inflatie voor 2016 (1,4%). Concessie Zaanstreek, vervoerder Connexxion Voor de concessie Zaanstreek is de belangrijkste wijziging het kilometertarief dat men wil gaan hanteren voor saldoreizen. Voorgesteld wordt dit te verhogen naar 15,4 cent per kilometer, waarmee het overeenkomt met het kilometertarief zoals dat door GVB wordt voorgesteld voor de concessie Amsterdam en door EBS wordt voorgesteld voor de concessie Waterland. Hiermee krijgen 3 van de 4 concessies binnen de Stadsregio weer eenzelfde kilometertarief, waarmee de situatie van vóór het jaar 2012, toen binnen alle concessies in de Stadsregio eenzelfde kilometertarief van toepassing was, nagenoeg is hersteld. Dit tot grote tevredenheid van de Reizigersadviesraad. Omdat een dergelijke verhoging niet zonder meer past binnen de kaders van de Tariefverordening, zal tegelijkertijd door Connexxion een kortingsproduct worden ingevoerd, waarmee buiten de spitsuren met 40% korting kan worden gereisd. Dit is hetzelfde kortingsproduct zoals dat in 2015 door EBS in de concessie Waterland is geïntroduceerd, waarmee het toepassingsgebied van dit product wordt verruimd tot al het streekvervoer boven het IJ dat onder de bevoegdheid van de Stadsregio valt. Ook beleidsmatig is dit een interessant idee, omdat het mee kan helpen de spits/dal-problematiek (volle hoogfrequente bussen in de spitsuren richting Amsterdam, daarbuiten in het algemeen nog veel lege stoelen in de bus) in deze concessie te verlichten. In zowel de concessie Amsterdam, als ook in de concessie Amstelland Meerlanden speelt dit probleem een stuk minder, omdat die vaak wel goede bezettingen in de daluren kennen. Een verhoging van het kilometertarief van laatstgenoemde concessie tot het niveau van de 3 andere concessies is daarmee in ieder geval voor komend jaar nog niet aan de orde, omdat dit niet past binnen de toetsingscriteria van de Tariefverordening. Met de invoering van een hoger kilometertarief in 2016, gecombineerd met de reguliere jaarlijkse indexatie, neemt de gemiddelde saldoreisprijs (die in deze concessie rond de 7 kilometer lang is) toe met 5,4%. Saldoreizigers die alleen 10 reizen in de daluren maken zijn bij deze reisafstand (als zij gebruik maken van het Dal-kortingsproduct van Connexxion en EBS) echter 42% goedkoper uit dan nu, en reizigers die 10 spits- en 10 dalreizen maken zijn ook nog steeds 21% goedkoper uit dan in de huidige situatie met lager kilometertarief, maar zónder dalkorting. Het kortingsproduct zal per maand 7,50 gaan kosten, wat betekent dat reizigers die voor meer dan 19 per maand aan saldoreizen maken in de daluren, dit product aantrekkelijk kan zijn. Voor de genoemde saldoreis van 7 km betekent dit dat bij 10 enkele reizen (in het dal) per maand het omslagpunt ligt.

4 Ook in deze concessie is in 2015 door Connexxion een nieuw goedkoop kinderkaartje geïntroduceerd, dat slechts 1 kost. Die kaartjes zijn nu nog geldig voor 1 rit, maar zullen in 2016 voor dezelfde lage prijs als nu ( 1,-) een hele dag geldig zijn. Bovendien gelden de kaartjes dan ook in Connexxion-bussen in de buurconcessies van de provincies Noord-Holland (en Utrecht). De prijzen van losse kaartjes op de bus, welke in 2014 voor het laatst in prijs zijn gestegen, zullen in 2016 niet wijzigen. Concessie Waterland, vervoerder EBS Na de introductie van het dal-product in 2015, in combinatie met een iets hoger kilometertarief, zullen in 2016 de tariefwijzigingen in deze concessie beperkt zijn. De (interoperabele) Randstad Noord-zoneabonnementen zullen gemiddeld met de LTI worden verhoogd, terwijl de prijzen van losse kaartjes en dagkaarten (Waterlanddagkaart en Amsterdam & Region Day ticket) niet zullen wijzigen. Het saldoreistarief zal net als in de concessie Amsterdam worden verhoogd tot 15,4 cent per kilometer. Omdat dit leidt tot een klein surplus in de opbrengsten (die stijgen daardoor iets meer dan met de LTI) zal in overleg met de RAR door EBS een pakket tariefmaatregelen (bijvoorbeeld acties) worden voorgesteld waarmee dit surplus aan de Waterlandse reiziger wordt teruggegeven. Advisering RAR De vervoerders hebben hun tariefvoorstellen voor advies voorgelegd aan de Reizigersadviesraad (RAR). De RAR heeft daar in haar vergadering van 2 oktober met de vervoerders over gesproken. Belangrijkste punt voor de RAR blijft de interoperabiliteit van kaarten in onze regio. In de RARvergadering hebben alle vervoerders toegezegd meer samen te werken op dit punt, zeker in het licht van de indienststelling van de Noord-Zuidlijn. Dat is ook iets waar de Stadsregio Amsterdam, via het Marketingbureau, flink op stuurt. Na opening van de Noord-Zuidlijn mag verwacht worden dat meer reizigers zullen moeten overstappen tussen streek- en stadsvervoer, waarmee interoperabiliteit van kaartsoorten nog belangrijker wordt. In de tariefvoorstellen voor 2016 zien we een paar kleine stapjes in de richting van meer interoperabiliteit. Tegelijkertijd wordt er binnen het Marketingbureau al wel onderzoek gedaan naar introductie van een interoperabele losse kaartsoort in 2017, zodat dit knelpunt in ieder geval tijdig voor introductie van de Noord-Zuidlijn is opgelost. Verder is de RAR verheugd over het verdergaand harmoniseren van de kilometertarieven, zoals daar in 2016 met het gelijktrekken van de kilometertarieven in Zaanstreek, Waterland en Amsterdam invulling aan wordt gegeven. Alleen de concessie Amstelland Meerlanden, waarvan de aanbesteding momenteel wordt voorbereid, behoudt een eigen, lager kilometertarief. Feitelijk is het kilometertarief van 15,4 ct/km voor Waterland iets te hoog (0,1 cent), maar hecht de RAR veel waarde aan het behouden van de eenheid van kilometertarieven. Omdat de opbrengsten daarmee iets te hoog zouden worden, komt EBS in overleg met de RAR met een voorstel op welke manier het surplus aan opbrengsten dat hiervan het resultaat is, zal worden teruggeven aan de Waterlandse reizigers. Tenslotte zou de RAR graag zien dat het tarief van de uurkaartjes in Amsterdam zou worden opgetrokken naar het ronde bedrag van 3,-, in plaats van de huidige 2,90. Argument hiervoor is dat de halteringstijd daardoor mogelijk fors zou verminderen en het gemak voor de kaartverkoop op het voertuig toeneemt. Dit zou echter tot forse extra opbrengsten (rond de 1 miljoen op jaarbasis) voor GVB leiden, waarmee het voorstel zeker niet zou voldoen aan de

5 financiële kaders zoals die in de Tariefverordening zijn gesteld. Een mogelijke verhoging van dit tarief, in combinatie met de introductie van een losse kaart die bij alle vervoerders geldig is, is pas op zijn vroegst in 2017 aan de orde. Al met al zijn de adviezen van de RAR voor de vervoerders geen aanleiding geweest grote wijzigingen in hun oorspronkelijke voorstellen aan te brengen. Meegezonden stukken / ter inzage gelegde stukken 4. Tariefvoorstellen van de diverse vervoerders (ter inzage bij het secretariaat van de Stadsregio) 5. (concept-)rar-advies (idem) 6. Concept DB-besluiten (idem, 1 per vervoerder) Behandeling in portefeuillehoudersoverleg Het portefeuillehoudersoverleg is in september geïnformeerd over het proces van vaststelling van de OV-tarieven in Het eerstvolgende portefeuillehoudersoverleg is op 5 november. Dat is na de DB-vergadering waarin het tariefbesluit moet worden vastgesteld. In de tussentijd zijn wel hun behandelend ambtenaren via de Werkgroep Verkeer en Vervoer ingelicht over de inhoud van de concept-tariefvoorstellen. Daarnaast is aangeboden om een extra bijeenkomst te houden indien er vanuit de gemeenten vragen zijn en behoefte is aan extra informatie. Behandeling in Regioraad Op dinsdag 22 september is aan leden van de Regioraad informatie verstrekt over het proces van vaststellen van de tarieven. Raadsleden hebben gevraagd of zij in de vergadering van december informatie kunnen ontvangen over de besteding van middelen van reizigers die zijn vergeten uit te checken en over de kaartsoorten die in de Stadsregio aan toeristen worden aangeboden. Wijze van voorbereiding Intern overleg Extern overleg Voorstel is reeds aan de RAR voorgelegd. Voor de inhoud van het RAR-advies en de reactie van de vervoerders wordt verwezen naar de korte toelichting. Vervolgacties Vervoerders met een aanbiedingsbrief een kopie van het tariefbesluit toezenden, via dit DB-besluit zal de Portefeuillehouder gemachtigd worden deze besluiten (1 per vervoerder) te tekenen. Financiële paragraaf De vervoerders dragen de opbrengstverantwoordelijkheid voor de concessie, daarmee zijn eventuele risico s op derving voor rekening en risico van hen.

6 Communicatie De vervoerders zullen via de daartoe geëigende media met hun (potentiële) klanten communiceren over de tarieven en de verkrijgbaarheid van de eigen kaartsoorten. Ook de Stadsregio zelf zal via de daartoe geëigende kanalen, zoals de website, Nieuws uit DB en het Regiojournaal (extern) communiceren over de genomen besluiten. Juridische Zaken Het besluit van het DB om de OV tarieven voor 2016 vast te stellen is een besluit dat open staat voor bezwaar en beroep. Om die reden is het onderwerp geagendeerd in de vergadering van 29 oktober: de bezwaar en beroep periode is dan bij inwerkingtreding op 1 januari 2016 verlopen, bij behandeling in een vergadering op een later moment zou dat niet het geval zijn. De tariefbesluiten worden bekend gemaakt door verzending daarvan aan de vervoerders; vanaf dat moment start de bezwaartermijn. Naast de gebruikelijke communicatie wordt van het besluit van het DB ook mededeling gedaan op de website van de Stadsregio Amsterdam en in Nieuws uit het DB. Besluit Dagelijks Bestuur: