de anesthesioloog Anesthesiologendagen 2014 Een reis om de wereld in twee dagen GASTSPREKER Peter van Uhm

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "de anesthesioloog Anesthesiologendagen 2014 Een reis om de wereld in twee dagen GASTSPREKER Peter van Uhm"

Transcriptie

1 Nieuwsbrief van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie nr de anesthesioloog Anesthesiologendagen 2014 Een reis om de wereld in twee dagen GASTSPREKER Peter van Uhm Vrijdag 23 mei: sessie over federatie, discussieer mee!

2 VOORWOORD Het ontmoeten van oude bekenden is een belangrijke functie van de Anesthesiologendagen, maar het programma blijft het belangrijkste. Ook dit jaar is het de secties en commissies gelukt om een mix te maken van actualiteiten en onderwerpen die een brede belangstelling verdienen en voldoende stof tot nadenken geven of om een levendige discussie uit te lokken. Daarbij wordt zoveel mogelijk aangehaakt aan het thema een reis om de wereld in 2 dagen, gebaseerd op de verhalen van Jules Verne. Een belangrijke verandering de komende tijd is de oprichting van de Federatie Medisch Specialisten. De federatie ontstaat door het omvormen van de Orde van Medisch Specialisten en dit is voor veel leden van de NVA het grootste triggerpoint. Ze waren immers met reden niet lid geworden van de Orde en zijn nu, door de bijdrage die wordt geheven via de contributiefactuur, automatisch lid. Het doel van de federatie is om alle medisch specialisten van Nederland te verenigen om samen een betere uitgangspositie te hebben in de onderhandelingen met de politiek. Op vrijdag 23 mei komt Rutger Jan van der Gaag uitleggen dat de federatie niet hezelfde is als de Orde en krijgt u de gelegenheid met hem en met elkaar in discussie te gaan over de zin en/of onzin van deze nieuwe manier van samenwerken. Wat een alliantie voor de anesthesioloog oplevert is natuurlijk de hamvraag. We hebben immers ons eigen specifieke werkterrein. Om een antwoord te krijgen op deze vraag is Generaal b.d. Peter van Uhm uitgenodigd. Van Uhm was van 2008 tot 2012 Commandant der Strijdkrachten en is nog steeds adviseur van de minister van defensie. Hij kent als geen ander de werking van de Haagse politiek en hoe deze te beïnvloeden is. Nieuw dit jaar is ook de stand van de NVA die niet langer in een hoekje staat maar prominent op de beursvloer. De bedoeling is dat de stand een ontmoetingsplek wordt, van leden, bureaumedewerkers en bestuur. Een plek waar ideeën kunnen worden uitgewisseld of om gewoon even bij te komen van de feestavond Peter Meijer Voorzitter Organiserend Comité Anesthesiologendagen 2 3

3 INHOUD Statusvoering is vaak het sluitstuk van ons werk, en de Anesthesiologendagen Waarom u juist onze sessie moet bijwonen.. enige controleerbare bron als Sprekers, commissies en secties vertellen u waarom juist hun sessie de moeite waard is om bij te er na een gesprek of wonen behandeling vragen rijzen Waarom niet een soort Holland House concept De NVA organiseerde onlangs samenwerkingsbijeenkomsten waarbij met de industrie van gedachten werd gewisseld over nieuwe vormen van samenwerking Nieuwe structuur NASC Verslag van een eerste bijeenkomst van de voorzitters van de Europese wetenschappelijke verenigingen voor anesthesiologie Juridische Commissie Coverfoto: Peter van Uhm is gastspreker tijdens de Anesthesiologendagen QR code programmaboekje JURIDISCH Dossier raadplegen en de overgang naar het elektronisch patiëntendossier KWALITEIT Kwaliteit in praktijk Anke Schuurhuis, Commissie Richtlijnen en indicatoren SECTIES Wijziging BHN-dataset Cardio-anesthesiologie Jan van Klarenbosch, Johan van der Maaten 26 COLUMN Healthcare Governance Marlon Scheuer en Hector Medina NIEUWSBERICHTEN Selectie berichten onlangs verstuurd via de NVA app MEDEDELINGEN NVA AGENDA de anesthesioloog

4 cience, my lad, is made up of mistakes, but they are mistakes which sit is useful to make, because they lead little by little tot the truth. Jules Verne Commissie Simulatieonderwijs Donderdag 22 mei Auditorium uur If you think safety is expensive, try an accident De nadruk op patiëntveiligheid neemt nog steeds toe. Op een operatiekamer komen incidenten of crises nog wel eens voor. Hoe werken we dan het beste samen? Hoe bereiden we ons het beste voor? Simulatietraining geeft de mogelijkheid om risicovolle handelingen te oefenen zonder de patiënt in gevaar te brengen. Crew (Crisis) Resource Management is een van de methoden om als team patiëntveiligheid naar een hoger plan te brengen. Dit jaar heeft de NVA een visiedocument uitgegeven aangaande simulatieonderwijs. Een uiteenzetting over de visie van de NVA op simulatie en CRM-onderwijs. Safety isn t expensive, its priceless Ondernemers in de Zorg Donderdag 22 mei Auditorium uur ZBC of Focus Factory: Zorgen voor Zorg De zorguitgaven zijn de afgelopen jaren met 20-30% toegenomen. Een belangrijk deel van de extra bestedingen ging richting ziekenhuizen, maar de doelmatigheid van deze bestedingen is niet meetbaar. De kwaliteit van de zorg is niet transparant en objectief te vergelijken en de klanttevredenheid is laag. Vergeleken met andere Europese landen is de Nederlandse gezondheidszorg in de laatste jaren afgegleden naar de middenmoot. Op alle dimensies (kosten, kwaliteit en snelheid) is ingeleverd. Overheid en verzekeraars beseffen dat marktwerking en concurrentie noodzakelijk zijn om het tij te keren. Tot op heden staat de huidige structuur van het gezondheidszorgsysteem, door ontbreken van de juiste prikkels, oplossingen en verbeteringen in de weg. De overheid komt in toenemende mate met maatregelen om veranderingen af te dwingen. Ziekenhuizen worden gedwongen om te concurreren en de verzekeraar en verzekerde krijgen meer vrijheid om in te kopen. Om dit te realiseren is de budgetteringssystematiek gewijzigd en is o.a. de DBCsystematiek geïntroduceerd. Daarnaast wordt aan ziekenhuizen de mogelijkheid geboden om in beperkte mate winst te maken. Verwacht wordt dat dit zal leiden tot (regionale) herstructurering van de ziekenhuizen, waarbij de meeste ziekenhuizen alleen zullen kunnen overleven door steeds verder te categoraliseren en een aantal ziekenhuizen zal verdwijnen. Een factor die dit proces in de komende tijd kan beïnvloeden is de wettelijke invoering van integrale tarieven. Enerzijds kan dit leiden tot meer specialisten die kiezen voor een loondienstverband, anderzijds kan dit leiden tot de vorming van medisch specialistische bedrijven (MSB s) die voor het handhaven van hun fiscale posities meer ondernemersrisico s moeten gaan lopen. Dit kan onder meer door te participeren in ziekenhuizen en/ of het starten van zelfstandige behandelcentra. De doelstelling van Focus Factory is een substantiële bijdrage te leveren aan (het tempo van) de herstructurering van de (niet-academische) ziekenhuizen. Het concept is gebaseerd op het creëren van centers of excellence die: gespecialiseerd zijn in geselecteerde diagnose behandelcombinaties (DBC s) voldoende schaalgrootte hebben voor het garanderen van optimale kwaliteit bedrijfsmatige proces- en besturingsmodellen (inclusief gezagsverhoudingen met medisch specialisten) implementeren procesgericht in plaats van functioneel gericht zijn, waarbij het logistieke proces en de patiënt het beeld van de organisatie bepalen duidelijke en meetbare kwaliteitscriteria en kwaliteitssystemen hebben samenwerken met andere ziekenhuizen in de regio door de portefeuille van behandelingen onderling te herverdelen zodat alle partijen toegroeien naar meer gelijksoortige behandelingen concurreren met andere regio s en niet-samenwerkende ziekenhuizen. De componenten van het Focus Factory concept zijn niet nieuw. In binnen- en buitenland zijn er voldoende voorbeelden van categorale klinieken of ziekenhuizen die bijvoorbeeld heupstraten hebben opgezet of een specialisatie hebben aangebracht. Ook in andere bedrijfstakken komen gespecialiseerde, procesmatige aanpakken voor. EasyJet en Kwik-Fit met hun heldere en gerichte concept zijn daar aansprekende voorbeelden van. Het doel van Focus Factory is om een versnelling aan te brengen in het tempo waarmee de (curatieve) gezondheidszorg beweegt naar een meer procesmatige aanpak. Het resultaat hiervan zal zijn dat er betere en snellere zorg tegen lagere kosten geleverd kan worden. Focus Factory blijft binnen de grenzen van het bestaande en toekomstige gezondheidszorgstelsel, gebruikt bestaande middelen en functioneert in een gecontroleerde omgeving, dus zonder experimenten, meetbaar en reproduceerbaar. Implementatie kan direct en zonder noemenswaardige investeringen beginnen. Op de komende Anesthesiologendagen zullen een aantal geslaagde ondernemers in de zorg hun visie geven op de kansen en risico s van nieuwe en bestaande Focus Factories. De Maartenskliniek in Nijmegen en het Oogziekenhuis in Rotterdam zijn voorbeelden. ZBC: hype of Realiteit? 6 7

5 one man can imagine, other men can make real Jules Verne Anything Complicatieregistratie donderdag 22 mei zaal 2.1 De Commissie Complicatieregistratie is weer nieuw leven ingeblazen! Het plan is een landelijke complicatieregistratie op te zetten voor de anesthesiologie, waarin maatschappelijke relevantie en (preventie van) schade de kernwoorden zijn. Ontwikkelingen vanuit de Inspectie, patiëntveiligheid en de media maken dit stuk van onze praktijk steeds belangrijker. Fouten, medische missers en de HSMR maken het noodzakelijk dat de kwaliteitsbewakers van het ziekenhuis, wij anesthesiologen de mooie taak hebben om de Nederlandse ziekenhuiszorg veiliger te maken met behulp van de kwaliteitscirkel van Deming: Do Check Act Plan. In de sessie zullen een paar interessante plaatjes als voorbeeld worden getoond. Komt dat zien! (zie ook pag. 32) Kwaliteitscirkel van Deming Commissie Wetenschap donderdag 22 mei Auditorium 1 Wetenschap topsport? Fraude. Citaties. Wetenschappelijke integriteit. Ranking. Roem. Wetenschap in de samenleving. Publicatiedruk. Presteren. Wetenschap bedrijven is topsport geworden en de vraag is of dat goed is. De initiatiefnemers van Science in Transition vinden dat er wijzigingen noodzakelijk zijn in het wetenschappelijke systeem. De incentives voor kennisproductie moeten niet alleen maar bestaan uit publicaties en eer. De maatschappelijke meerwaarde van wetenschappelijk onderzoek moet een grotere rol krijgen. Prof.dr. Frank Huisman is één van de initiatiefnemers van Science in Transition, en zal tijdens de Anesthesiologendagen een lezing verzorgen over het falen van het wetenschappelijke systeem en mogelijke oplossingen aandragen. Wij nodigen u van harte uit om deze lezing bij te wonen en mee te doen aan de discussie over het wetenschappelijke systeem in Nederland. Sectie Cardio-Anesthesiologie donderdag 22 mei zaal 2.1 Openbaar maken van Outcome Transparantie is een populair managementbegrip. Ranglijsten van verleende ziekenhuiszorg zijn inconsistent gebleken. De onderliggende data van ranglijsten zijn vaak nogal onbetrouwbaar. Ziekenhuizen zijn door de overheid gedwongen HSMR-gegevens te publiceren. De Nederlandse thoraxchirurgen hebben op hun eigen website een Funnel plot gepubliceerd van patient outcome gerelateerd aan een genoemd hartcentrum. De IGZ maakt een ronde langs alle Nederlandse hartcentra. Welke rol hebben de verzekeraars hier eigenlijk in? Kortom, er is veel te doen over het openbaar maken van resultaten van zorg. De Sectie Cardio-anesthesiologie organiseert daarom tijdens de NVA dagen een pro-/con debat met als werktitel: Landelijk openbaar maken van outcome van patiëntenzorg noodzakelijk? De sectie hoopt op een levendige discussie tijdens deze sessie. Pro: L. Noyez, cardiothoracaal chirurg, Radboud UMC Con: P. Bijlsma, intensivist, Elisabeth ziekenhuis Tilburg Achmea: mw. N. Hagoort Dr. J. Hofland, voorzitter sectie CA 9

6 The chance which now seems lost may present itself at the last moment. Jules Verne Sectie Obstetrische Anesthesie Kring Geschiedenis van de Anesthesiolgie donderdag 22 mei uur zaal 0.5 Remifentanil-PCA op de verloskamer Wanneer wordt u Honderd jaar geleden brak de eerste wereldoorlog uit en werden militaire artsen voor het eerst geconfronteerd met massale verwondingen bij honderden of zelfs duizenden gewonden tegelijk. Nederland bleef neutraal, maar mobiliseerde gedurende alle oorlogsjaren wel het leger, waardoor tweehonderdduizend mannen vier jaren van huis waren. Voor de Kring Geschiedenis aanleiding om zich te verdiepen in de anesthesie van honderd jaar geleden, zowel voor burgers als voor militairen. Waar vind je informatie over zoiets gewoons als de narcosetechnieken van honderd jaar geleden? De publicaties in het Tijdschrift voor Geneeskunde waren doorgaans van de hand van universitaire collegae, op het platteland ging het ongetwijfeld er anders aan toe. Maar hoe? En wie heeft dat ooit opgeschreven? En waar kunnen we dat vinden? Laura Krikken vond een prachtige bron en vertelt hoe het er werkelijk aan toeging in de Nederlandse plattelandshuisartsenpraktijk van honderd jaar geleden. Over de militaire geneeskunde van de Grote Oorlog is veel meer geschreven, Mattijn Buwalda heeft een overzicht samengesteld over WIE WAT HOE gaf. De ontwikkelende inzichten in de opvang van traumapatiënten en welke lijnen we door kunnen trekken naar onze huidige stand van zaken. Uiteraard zijn er heel veel mooie plaatjes te bewonderen tijdens deze presentaties van uw Kring Geschiedenis. teruggefloten? Vrijdag 23 mei Zaal 0.4 Waar vind je informatie over zoiets gewoons als de narcosetechnieken van honderd jaar geleden? 10 11

7 T here are no impossible obstacles; there are just stronger and weaker wills, that s all. Jules Verne Sectie Urgentiegeneeskunde Donderdag 22 mei zaal 0.5 Onbegrensdheid Onbegrensdheid, als uiting van het thema Reis om de wereld, komt terug in de keuze van onderwerpen tijdens de sessie van de SUG. Onbegrensdheid in figuurlijke zin, want het vak van anesthesioloog kent ook geen grenzen, zoals zal blijken uit de presentaties die zijn gewijd aan urgentiegeneeskunde. De urgentiegeneeskunde is een belangrijk onderdeel binnen de anesthesiologie. Diverse aspecten van urgentiegeneeskunde zullen op de Anesthesiologendagen 2014 dan ook ter sprake komen. Collega Rein Ketelaars zal een voordracht houden over de rol van prehospitaal gebruik van echodiagnostiek door de anesthesioloog-mmt-arts en de mogelijkheden voor de toekomst, in het bijzonder bij cardiale patiënten. Verder zal door collegae Fred van Eenennaam en Hans van Schuppen gesproken worden over de combinatie anesthesioloog en medisch manager ambulancedienst. Is dat de juiste mens op de juiste plaats? Patiëntveiligheid op de OK donderdag 22 mei Auditorium 2 Een belangrijk deel van de patiënten die op de operatiekamer acuut in een levensbedreigende situatie terechtkomt krijgt niet de juiste of meest volledige behandeling volgens de "standards of best care". Dit komt doordat artsen en verpleegkundigen in stresssituaties niet optimaal functioneren. De vraag is dan natuurlijk of er iets is dat ons als zorgverleners in die cruciale momenten kan helpen om ervoor te zorgen dat patiënten wel de juiste en meest volledige behandeling krijgen. Een strategie om om te gaan met de beperkingen van het menselijk brein bij stress is door deze cognitief te ontlasten door het gebruiken van een cognitive aid. Deze tool zorgt ervoor dat de zorgverlener de situatie beter blijft overzien en garandeert dat alle behandelstappen genomen kunnen worden. Wij hebben een bundel van deze cognitieve aids ontwikkeld voor gebruik op de operatiekamer, zodat noodgevallen effectiever gemanaged kunnen worden. We delen graag het ontwikkelingsproces en de veelbelovende mogelijkheden van deze tool met u. Ook tijdens de problem based learning discussion sessies wordt onbegrensd aandacht gegeven aan de urgentiegeneeskunde. Wat doe je als anesthesioloog als je bij hulpverlening na een grote natuurramp geconfronteerd wordt met patiënten met tetanus? U dient zich voor deze sessies wel snel op te geven, want vol is vol! De Sectie Urgentiegeneeskunde (SUG) hoopt op leuke discussies en ziet ernaar uit u weer in groten getale te ontmoeten in Maastricht. Wat doe je als je bij hulpverlening na een grote natuurramp geconfronteerd wordt met patiënten met tetanus? CASA BORREL Woensdag 21 mei vanaf Grand Café EDD s Heggenstraat 3 Maastricht 12 13

8 W Jules Commissie Juridische Zaken donderdag 22 mei Auditorium 2 e now know most things that can be measured in this world, except the bounds of human ambition! Verne Dossier raadplegen en de overgang naar het elektronisch patiëntendossier Vaak nemen we tijdens drukte, roosteraanpassingen of ad hoc vergaderingen de zorg over van een collega. Uitgebreide kennisname van het dossier schiet er hier vaak bij in: mondelinge overdrachten of snelle samenvattingen zijn de meest gebezigde manieren van informatievoorziening. Toch blijft het belangrijk altijd eerst het dossier in te kijken en u ervan te vergewissen dat er sprake is van een juiste indicatiestelling voordat u overgaat tot de behandeling van een patiënt. In het vorige nummer hebben wij een zaak belicht betreffende een zenuwwortelblokkade. De klachten betroffen onder andere het laten uitvoeren van de zenuwblokkade door een onervaren anesthesioloog. Het tuchtcollege oordeelde uiteindelijk dat de arts die de behandeling had uitgevoerd competent was om een zenuwwortelblokkade onder de supervisie van een ervaren pijnspecialist uit te voeren en wees de klacht van de patiënt af. In deze zaak had de patiënt ook geklaagd over het feit dat de anesthesioloog het medisch dossier niet had geraadpleegd voorafgaande aan de ingreep. Daardoor had deze geen kennis genomen van het feit dat dezelfde ingreep een jaar eerder niet probleemloos was verlopen. Het regionaal tuchtcollege had ook deze klacht afgewezen. Volgens dit college was het beter geweest als de anesthesioloog het dossier tevoren had geraadpleegd, maar het achtte het aan de andere kant niet tuchtrechtelijk verwijtbaar dat de anesthesioloog dit achterwege had gelaten. Destijds, in 2006, was de organisatie in de kliniek zo vorm gegeven dat indicatie en uitvoering van elkaar gescheiden waren en raadpleging van het dossier door de uitvoerder van de blokkade niet altijd voorkwam. Door bemoeienis van de Inspectie voor de Gezondheidszorg werd deze werkwijze daarna aangepast en het regionaal tuchtcollege beschouwde dat als een ontwikkeling ten goede. In hoger beroep bepaalt het Centraal Tuchtcollege echter dat de arts die een ingreep (laat) verricht(en) daaraan voorafgaand kennis behoort te nemen van de status. Het Centraal Tuchtcollege meent dat, ondanks de wijze waarop de werkzaamheden in de kliniek waren georganiseerd, de anesthesioloog alvorens een ingreep te (laten) verrichten het dossier behoort in te zien teneinde een compleet beeld van de patiënt te krijgen. De anesthesioloog krijgt hiervoor de maatregel van waarschuwing opgelegd. van een patiënt is dan gemakkelijker en sneller, en bovengenoemd probleem doet zich mogelijk niet meer voor. Door alle gegevens digitaal te organiseren kun je vaak veel verder terugbladeren in de geschiedenis van de patiënt en is de informatie voor alle collega s meteen toegankelijk. Maar hoe zorgen we ervoor dat de informatie overzichtelijk is en hoe ver moeten we iedere keer terugkijken om te weten of er afwijkingen waren? Nemen we iedere keer alle relevante gegevens over zodat onze collega s aan wie we hebben overgedragen niet ook de hele historie hoeven door te lezen? De organisatie hiervan begint op de preoperatieve poli. Door de snelle ontwikkelingen op ICT-gebied kan de patiënt zelf het preoperatieve screeningsformulier digitaal invullen. Patiëntenzuilen, ipads in de wachtkamer, mogelijkheden te over. Indien deze ICT-vooruitgang onze preoperatieve poli bereikt, kan het voor de hand liggen om patiënten die voor kleine ingrepen komen, gezond zijn en geen vragen hebben, naar huis te laten gaan, eventueel na een gesprek met de nurse practitioner. Maar moet je de patiënt dan zelf gezien hebben? Hoe is de informed consent op dit punt geregeld en hoe ver reikt die dan? En hoe geef je informatie over de procedure? Wie controleert de juistheid van de gegevens? En hoe ver moet er in de geschiedenis gezocht worden als patiënten bepaalde aandoeningen of complicaties bij eerdere narcoses niet zelf melden? Hoe voorziet het digitaal werken hierin? Dit zijn vragen die we met u willen beantwoorden tijdens de sessie van de commissie Juridische Zaken op de Anesthesiologendagen in Maastricht. U komt toch ook? Uitspraak Centraal Tuchtcollege Zaaknummer kterm=zenuwwortelblokkade&pagina=1&itemindex=1 Het is voor ons allen duidelijk dat de anesthesioloog de status had behoren in te zien. Echter, we weten ook allemaal dat er vaak gewerkt wordt onder hoge werkdruk en dat de organisatie van een afdeling ons soms belet om alles tot op de bodem uit te zoeken in de korte tijd die we voor onze patiënten hebben. Statusvoering is vaak het sluitstuk van ons werk, maar de enige controleerbare bron als er na een gesprek of behandeling vragen rijzen. Niet voor niets is men landelijk bezig dit te organiseren: diverse vormen van elektronische patiëntendossiers volgen elkaar in rap tempo op. Het inkijken van de status 14 15

9 How many things have been denied one day, only to become realities the next! Jules Verne Commissie Kwaliteit donderdag 22 mei Auditorium 2 Anesthesie de wereld rond vrijdag 23 mei Auditorium 2 Beroepsnormen als leidraad voor kwaliteit Om vakgroepen anesthesiologie de mogelijkheid te bieden zelf op gezette tijden de kwaliteit van het zorgproces en het functioneren van de vakgroep te kunnen toetsen, hebben de Commissie Kwaliteit en de Commissie Kwaliteitsvisitatie gezamenlijk de NVA Beroepsnormen opgesteld. Deze beroepsnormen zijn gebaseerd op de leidraad Waarderingssystematiek voor Kwaliteitsvisitaties, zoals opgesteld door de Orde van Medisch Specialisten. De NVA Beroepsnormen zijn in 2013 door de Ledenraad geaccordeerd en zullen vanaf juni 2014 formeel van kracht zijn. De normenset zal vanaf heden de basis zijn voor kwaliteitsvisitaties, maar kan ook vooral door vakgroepen zelf ingezet worden om de ontwikkelingen op het gebied van kwaliteit te monitoren en deze vorderingen te benchmarken met vakgroepen in andere ziekenhuizen. In deze sessie zal een toelichting worden gegeven op de NVA Beroepsnormen en op de wijze waarop deze gehanteerd zullen worden bij kwaliteitsvisitaties. Anesthesie onder primitieve omstandigheden Minimaal twee keer per jaar gebeurt er ergens in de wereld een grote ramp. We moeten daar gaan helpen, denkt u. Of, in dat land is nauwelijks goede geneeskunde, kan ik daar hulp bieden? Van een mooi idee naar een uitvoerbaar plan, hoe gaat dat? Wat komt u daar tegen en hoe gaat u ermee om. In deze presentatie komen een aantal aspecten van deze onderwerpen aan bod. Primitieve omstandigheden, primitieve anesthesie, primitieve patiënten en hoe wil de wereld eigenlijk dat we omgaan met deze problematiek? Raad van Hoogleraren vrijdag 23 mei Auditorium 1 In de sessie van de Raad van Hoogleraren wordt de toekomst van de anesthesiologie besproken. We staan als anesthesiologen voor essentiële keuzes. Blijven we voornamelijk op de OK of slaan we onze vleugels uit en worden we echte perioperatieve dokters? Vullen we het postoperatieve gat? Wat gaan of blijven we zelf doen en waar is er plaats voor taakherschikking en taakverschuiving? Wat verwachten anderen om ons heen van de anesthesioloog van de toekomst? En hoe passen deze keuzes in de Europese context? De output van de discussie zal gebruikt worden bij het opstellen van een nieuw opleidingsplan dat de huidige opleiding gaat vervangen. CASA vrijdag 23 mei zaal 0.4 Verleg je grenzen, verruim je blik kom naar de CASA sessie! Grensverleggend! Wat als je als jonge klare geen baan kan vinden in Nederland? Is werken in het buitenland een optie? In de CASA-sessie het verhaal van twee Nederlandse anesthesiologen die in het buitenland werkzaam zijn. Hoe bereid je je voor en waar krijg je mee te maken? Tevens presenteert de BKV (vacatures voor artsen in het buitenland) tips en tricks over solliciteren en werken als anesthesioloog in het buitenland. Thema 16 17

10 W Jules Sectie Kinderanesthesiologie vrijdag 23 mei zaal 2.1 e may brave human laws, but we cannot resist natural ones. Anesthesie de wereld rond vrijdag 23 mei Auditorium 2 Verne Hou je van reizen, ben je tolerant, flexibel, niet bang aangelegd, stressbestendig en is werken in het buitenland iets voor jou? Je bent anesthesioloog, en hebt dit jaar nog wat vakantiedagen over? Dan kun je zo aan de slag voor een project in.! U leest dit berichtje op een website, in een folder, of wordt gevraagd door een bekende. Maar hoe is het om naar een ontwikkelingsland te gaan en daar kinderanesthesie te geven? Wat treft men aan, en wat moet er eventueel aan apparatuur, disposables of medicatie worden meegenomen? Hoe regel ik dit in het eigen ziekenhuis? Wordt het een team van bekenden, of wordt dit samengesteld door de organisatie en wat is dan het verschil? Is het in combinatie met een vakantiereis en is het dan nog wel een medische missie of toch eerder een medical safari? Wat is de te verwachten patiëntenproblematiek en zijn er ook gevaren voor de anesthesioloog zelf? Gevaren??? De anesthesioloog op hoogte, hoe zat het ook alweer met de damp? Wanneer we naar hoogte gaan worden we geconfronteerd met een belangrijk fysisch verschijnsel dat al vroeg in de geschiedenis beschreven is. Aristoteles ( BCE) schreef over Mt. Olympus (2919 m.): "... air is to thin for respiration." Waar had hij het over? Met het naar hoogte gaan neemt de dichtheid van de lucht af. Zoals Evangelista Torricelli al beschreef in 1644, "we leven op de bodem van een luchtoceaan die druk op ons uitoefent." Dus hoe hoger we komen, hoe lager de druk zonder dat de samenstelling van de lucht verandert. Bob Beamen (USA) maakte hier tijdens de Olympische spelen in Mexico-Stad (2700 m.) gebruik van door het wereldrecord verspringen met 55 cm te verbeteren (8,90 m.), vele andere "sprint records" werden op deze spelen gebroken. Maar de andere kant van de medaille is het effect dat in de wet van Dalton beschreven wordt: een afname van de totaaldruk zorgt voor een afname van de individuele deeldrukken. De fractie van zuurstof neemt niet af maar wel de druk die zuurstof uitoefent en in het geval van dampvormige anesthetica, de betreffende damp. Daar onze patiënten niet onvoorwaardelijk slapen op een fractie, al staat dit wel op de regelaar van de verdamper, maar op de deeldruk zou hoogte wel eens effect kunnen hebben op de instelling van onze verdamper. Komt allen naar: reis om de wereld in de kinderanesthesiologie! Thema 18

11 Anything one man can imagine, other men can make real Jules Verne Sectie Intensive Care Sectie Intensive Care vrijdag 23 mei uur zaal 2.1 Welke rol heeft de anesthesioloog op de intensive care van de toekomst? En in welke ziekenhuizen is er straks eigenlijk nog een intensive care? En wie bepaalt dat? De nieuwe richtlijn? De zorgverzekeraar? Moet de anesthesioloog 24/7 in huis zijn om de PACU te bemannen en patiënten te vervoeren met de ambulance? En wat is de rol van toenemende automatisering? Helpt die bij de patiëntenzorg? Bijvoorbeeld door beslisondersteuning? Of wordt de anesthesioloog aangestuurd via telemedicine door een intensivist op afstand? Intensivist of anesthesioloog 24/7 in huis? Prof.dr. Hans van der Hoeven Peter van der Voort Hans van der Hoeven Sectie Obstetrische Anesthesie vrijdag 23 mei zaal 0.4 Remifentanil: verleden, heden en toekomst Pijnbestrijding tijdens de bevalling in Nederland, een voorbeeld? De discussie over het gebruik van Remifentanil in plaats van epidurale pijnstilling tijdens de bevalling heeft zich toegespitst op de veiligheid hiervan. De Inspectie voor de Gezondheidzorg maakt zich zorgen over deze veiligheid. Onder welke voorwaarden is Remifentanil tot nu toe gebruikt? Welke nadelige gevolgen heeft dit gehad? Is het gebruik in de toekomst nog geoorloofd? We gaan graag met u en de Inspectie in discussie! Vrijdag 23 mei zaal

12 is eminently perfectible, and that each theory has constantly to give way to a fresh one. Jules Verne Science Merel C.A. Boom (LUMC) Opioid Therapy: A trade-off between Opioid-Analgesia and Opioid-induced Respiratory Depression Nicolas H.L. Chua (UMCN) QST observations in Chronic Neck Pain: Towards a mechanism-oriented approach to Cerviccogenic Headache Gaby Franschman (VUmc) Prehospital management strategies and secondary factors in traumatic brain injury Liesbeth Knaepen (MUMC) Perinatal events and altered pain sensitivity in later life Ralph L.J.G. Maassen (MUMC) The Merits of Videolaryngoschopy during Glottic Visualisation for Endotracheal Intubation Gezina T.M.L. Oei (UVA) Helium induced cardioprotection: in sickness and in health, for better or for worse Virginie M.M. Piano (UMCN) Improving diagnosis and treatment of neuropathic pain in patients with cancer INGEZONDEN PROEFSCHRIFTEN TBV NVA-ABBVIE PROEFSCHRIFT AWARD Cornelis Slagt (Erasmus MC) Measuring Cardiac Output in the Critically I11 Franca Warmenhoven (UMCN) Depression in palliative care, normal sadness or disorder? Nicole Veldhorst-Janssen (MUMC) Intranasal delivery of rapid acting drugs Francis M. Wulfert (UMCG) In Vivo endothelial cell and neutrophil responses to shock vrijdag 23 mei uur Auditorium 1 Prijsuitreikingen Toekenning Young Investigator Grant 2014 De Commissie Wetenschap ontving dit jaar drie projectaanvragen uit verschillende klinieken. Prof. dr. Stephan Loer, voorzitter van de Commissie Wetenschap, zal bekend maken welke onderzoeker dit jaar de Grant ontvangt. De volgende aanvragen zijn ontvangen: mw. drs. Ing. M. (Marieke) Niesters (LUMC) Effect of cerebral small vessel disease on cognitive deterioration following anaesthesia in the elderly mw. dr. C.E. (Charissa) van den Brom (VUmc) Surgical stress-induced hypoperfusion: Role of acute hyperglycemia and insulin related mechanisms dr. M. (Matijs) van Meurs (UMCG) Translational studies in Acute Kidney Injury after cardiopulmonary bypass. The endothelial Angiopietin/ Tie2 as a therapeutic target Uitreiking beste voordracht aios 2014 In een voorselectie zijn door het organiserend comité de vijf beste abstracts geselecteerd. De vijf auteurs van de verkozen abstracts houden een voordracht op donderdag 22 mei om uur. De aios met de beste presentatie ontvangt de prijs voor de beste voordacht aios Uitreiking prijs beste artikel Nederlands Tijdschrift voor Anesthesiologie in 2013 De redactie van het NTvA selecteert het beste artikel uit alle artikelen die gepubliceerd zijn in het NTvA De hoofdredacteur van het NTvA zal de keuze bekendmaken en toelichten. Prof dr. Ritsema van Eck Award 2014 In samenwerking met MSD en het NTvA wordt net als voorgaande jaren de Ritsema van Eck Award uitgereikt

13 De NVA zou meer aandacht moeten besteden aan U bent de NVA! KOM NAAR UW KIESKRINGBIJEENKOMST en discussieer mee! donderdag 22 mei

14 SECTIES De Begeleidingscommissie Hartinterventies Nederland (BHN), waarin de Sectie Cardioanesthesiologie van de NVA participeert, houdt al sinds 1995 een systematische landelijke registratie bij van gegevens over hartinterventies. Hieronder valt een cardioanesthesiologische dataset die betrekking heeft op cardiochirurgie bij volwassenen. De BHN... De BHN (Begeleidingscommissie Hartinterventies Nederland) is een samenwerkingsverband tussen de Nederlandse Verenigingen voor Thoraxchirurgie, Cardiologie, Anesthesiologie en Kindercardiologie. De BHN stelt zich ten doel bij te dragen aan het optimaal functioneren van de cardiochirurgie, de interventiecardiologie en de interventie-kindercardiologie. De BHN houdt een systematische landelijke registratie bij van gegevens m.b.t. hartinterventies: de BHN Hartinterventieregistratie. Daarnaast voert de BHN een maandelijkse enquête uit m.b.t. wachttijden van hartcentra: de BHN Wachtlijstregistratie. Alle Nederlandse hartcentra participeren in de BHN registraties. De BHN registratie wordt sinds 1999 financieel ondersteund door Zorgverzekeraars Nederland (ZN). Onder auspiciën van de BHN wordt het beheer en de bewerking van de registratie uitgevoerd binnen de afdeling Klinische Informatiekunde van het AMC. Jan van Klarenbosch en Joost van der Maaten Vertegenwoordigers Sectie Cardio-anesthesiologie in de BHN Wijziging BHN-dataset Cardio-anesthesiologie De deelnemende centra ontvangen per kwartaal een terugrapportage waaraan de eigen resultaten ten opzichte van de andere deelnemende centra kunnen worden gespiegeld. Dit biedt de mogelijkheid het als kwaliteitsinstrument te hanteren voor trendmatige analyse van de geregistreerde patiëntenkarakteristieken. In 2013 participeerden 11 van de 16 hartchirurgische centra in de landelijke cardio-anesthesiologische dataregistratie. De cardio-anesthesiologische dataset heeft in de loop der tijd enkele revisies ondergaan waaronder het aanpassen van de items die deel uitmaken van de Euroscore 1 in Het Rapport van de Externe Onderzoekscommissie over het zorgproces rond de cardiochirurgische patiënt in Nijmegen uit 2006 toonde de noodzaak van een betere morbiditeits- en mortaliteitsregistratie. Daarom werd de bestaande cardiochirurgische dataset Landelijke Registratie Verrichtingen Cardiochirurgie (LRVC) uitgebreid met de Landelijke Risicogewogen Mortaliteitsregistratie Hartchirurgie Volwassenen (LRMHV) in 2007 en de Landelijke Complicatieregistratie Hartchirurgie Volwassenen (LCRHV) in Hierdoor ontstond toenemend overlap tussen de datasets cardiochirurgie en cardioanesthesiologie. Dit was aanleiding voor een aanpassing van de dataset cardio-anesthesiologie waarbij het uitgangspunt was dubbelregistratie van items te voorkomen, meer specifieke items op te nemen die mede bepalend kunnen zijn voor de uitkomst van de patiënt en tot een gezamenlijke terugrapportage te komen inclusief de cardiochirurgische data. Elk deelnemend centrum zal dan ook een gezamenlijke terugrapportage ontvangen. Tijdens het gezamenlijke najaarscongres van vorig jaar van de sectie Cardio-anesthesiologie en de Nederlandse Vereniging voor Thoraxchirurgie is de vernieuwde dataset reeds besproken. De samenstelling van de items bestrijkt de cardio-anesthesiologische praktijkvoering in brede zin. Er is goed gekeken of de betreffende items uit bestaande anesthesieverslagleggingssystemen, PDMS systemen of ziekenhuisinformatiesystemen kunnen worden betrokken. Dit lijkt voor veel items haalbaar. Er is meer nadruk komen te liggen op bloed- en stollingsmanagement, monitoring en extra-corporele circulatie. De keuze is echter niet rigide op de langere termijn. Mocht na verloop van tijd uit de registratie blijken dat revisie gewenst is, dan kan de sectie Cardioanesthesiologie hiertoe een voorstel doen. De cardio-anesthesiologische dataset bevat perioperatieve data verdeeld over 8 categorieën. Een belangrijke verandering is dat de Euroscore items zijn komen te vervallen. Zowel Euroscore 1 als 2 zijn nu opgenomen in de cardiochirurgische dataset. De belangrijkste wijzigingen en aanvullingen in de vernieuwde dataset zijn: Pre/peroperatief Hb/Ht (mate van anemie), gebruik (nieuwe) anti coagulantia en thrombocytenaggregatieremmers Monitoring: TEE, neuromonitoring (BIS, NIRS), thromboelastometrie Medicatie: soort anesthesie en anesthetica, dexamethason Lab:glucoseregulatie, hemodilutie (laagste Hb/ Ht) Extra Corporele Circulatie (ECC) soort ECC systeem, retrograde autologe priming, hemofiltratie Intraoperatieve hart- en circulatieondersteuning Medicatie: inotropica, vasopressors, vasodilata tors Assist device: IABP, LVAD, ECMO Hemostase en bloedmanagement: fibrinogeen, pro thrombinecomplex, Novoseven, cellsaver, totaal aantal en soort bloedproducten tijdens de ge hele ziekenhuisopname De leden van de sectie Cardio-anesthesiologie hebben de vernieuwde dataset van de Landelijke Cardio-Anesthesiologie Registratie vooruitlopend op de definitieve versie van het volledige Handboek reeds ontvangen. De definitieve versie is nu beschikbaar en toegankelijk voor de coördinatoren cardio-anesthesiologie van alle Nederlandse hartchirurgische centra via de website van de BHN ( Met het nieuwe met daarin opgenomen de Landelijke Cardio-Anesthesiologie Registratie (LCAR) is een nieuwe weg ingeslagen om gezamenlijk met de cardiothoracaal chirurgen te komen tot een uitgebreide, complementaire registratie van patiëntenkarakteristieken, operatieve procedures en de uitkomst van de hartchirurgische patiënt. Deze registratie is per 1 januari 2014 effectief geworden. Dit betekent overigens niet dat de tot op heden verzamelde gegevens niet langer beschikbaar zullen zijn. De niet meer geregistreerde gegevens zullen gearchiveerd worden en zijn daardoor nog steeds voor analyse toegankelijk. Lokaal dienen cardio-anesthesiologen en cardiochirurgen afspraken te maken op welke wijze de verzamelde gegevens aan de BHN aan te leveren. Het streven blijft alle centra te laten participeren en daar ook de faciliteiten voor te bieden. Het uitgangspunt is complete deelname van alle centra bij het uitbouwen van de cardio-anesthesiologische dataset als instrument voor kwaliteitsbevordering in de cardio-anesthesiologie

15 ACTUEEL Minder budget en meer congressen, dat is een probleem waar veel exposanten tegenaan lopen. Je kunt het maar één keer uitgeven. Soms staan we liever tien keer op een refereeravond dan éénmaal op de Anesthesiologendagen, aldus een van de aanwezigen. Waarom niet een soort Holland House concept tekst: Sandra Gijtenbeek De NVA organiseerde in maart en april een bijeenkomst voor contacten in de industrie. Niet zoals sommigen vermoedden om ter plaatse stands of sponsorpakketten te verkopen, maar om met ons mee te denken over nieuwe vormen van samenwerking in de toekomst. De doelstellingen van de exposanten lopen uiteen. De een wil graag een nieuw product introduceren en een ander investeert graag in activiteiten die zich richten op relatiemanagement. De verschillende behoeftes hebben uiteraard ook te maken met de positie in de markt. Nieuwkomers hebben relatief weinig budget en moeten nog relaties opbouwen. Zij vinden het lastig een ingang te vinden bij deze doelgroep. Een van de aanwezigen is een softwareontwikkelaar die nog maar net deze markt betreedt: Ik heb een product ontwikkeld waarmee een dubbelcheck op medicatie plaatsvindt. Ik ben nieuwkomer in deze markt en starter en ik heb nog geen budget voor een stand op de Anesthesiologendagen. Een grotere exposant legt uit: Ik hoef niet zo nodig achter die stand te staan, ik zie veel meer in een soort Holland House concept waarbij we op informele manier in contact kunnen komen met onze relaties. Meer aanwezigen beamen dat de stand misschien wel zijn beste tijd heeft gehad en dat andere vormen van sponsoring misschien wel beter aansluiten op de doelstellingen van de organisatie. Ondanks de verschillende motieven die bedrijven hebben om te sponsoren blijkt tijdens een bijeenkomst dat er toch een grote gemene deler is. Helaas worden we door sommigen nog steeds gezien als bedrijven die alleen maar uit zijn op geld verdienen terwijl we daarnaast een gemeenschappelijk doel hebben, namelijk de gezondheidszorg verbeteren voor patiënten. We vinden het ook belangrijk om hierover met anesthesiologen van gedachten te wisselen: waar hebben zij behoefte aan? Een andere aanwezige deelt deze mening en geeft aan dat ook het inhoudelijke programma van het congres bepalend kan zijn om wel of niet te participeren. Tijdens de tweede bijeenkomst kwam de vrijdagmiddag van de Anesthesiologendagen ter sprake; voor veel exposanten levert deze middag weinig meerwaarde op omdat deelnemers in de middag al vertrokken zijn of niet meer langs de stands lopen. Peter Meijer, voorzitter van het organiserend comité, herkent dat en geeft aan graag met de bedrijven te willen meedenken over oplossingen. Vorig jaar bleven mensen langer door de bijzondere lezing van Andre Kuipers. Doorgaans zijn dergelijke sprekers zeer kostbaar. Wellicht dat de exposanten daar ook een bijdrage aan kunnen leveren. De NVA ziet veel meerwaarde in een intensievere samenwerking met de industrie. Er is ontzettend veel aanbod aan congressen, vertelt Jan Willem Kallewaard. De industrie maakt keuzes en wij willen uiteraard graag dat ze voor ons kiezen. Door op maat gesprekken met hen te voeren kunnen we onderzoeken hoe we voor beiden meerwaarde uit de relatie kunnen halen. De NVA-app bijvoorbeeld kan nog voor zoveel meer doeleinden gebruikt worden, zoals een omrekenmodule voor medicatie. Helaas zijn dat zeer kostbare aangelegenheden en zijn contributiegelden niet altijd toereikend om onze ambities uit te voeren. Samenwerking maakt het mogelijk om dit soort zaken te ontwikkelen. Sponsormanagement Deze nieuwe manier van samenwerking vraagt om professioneel sponsormanagement. Daarom brengt de NVA haar sponsorcontacten voortaan onder bij Aangename Zaken. Aangename Zaken heeft het overzicht en denkt mee over nieuwe vormen van samenwerking. Aangename Zaken maakt afspraken met de geïnteresseerden om te onderzoeken waarin we elkaar kunnen vinden. Jan Willem Kallewaard: De afgelopen jaren ontstond er versnippering: voor de Wetenschapsdag hadden de exposanten een ander contact dan voor de Anesthesiologendagen en de Pijndagen, en ook de secties maken voor hun bijeenkomsten steeds vaker gebruik van sponsors. Op die manier gingen we onze eigen bijeenkomsten beconcurreren. Bovendien, als een standhouder geen budget had voor een stand werd er niet verder besproken wat de NVA binnen het budget nog meer kon betekenen. Uiteraard moet dit passen binnen de bestaande regelgeving en de wensen van de NVA leden. Bovendien kan sponsoring niet bovengeschikt zijn aan het doel van de bijeenkomst. Meer hierover hoort u tijdens de Ledenbijeenkomst op donderdag 22 mei om uur 28 29

16 COLUMN Marlon Scheuer&Héctor Medina Healthcare Governance Uw tool voor het waarborgen van uw positie als medisch specialist Elke organisatie - groot en klein - werkt met een bepaalde set van regels. Voorschriften die afhankelijk van de mate waarin de omgeving verandert regelmatig herzien en aangepast moeten worden. Een dergelijke set van regels wordt in de gezondheidszorg healthcare governance genoemd. Het zijn de afspraken die wij als medisch specialisten maken met het bestuur van het ziekenhuis waar wij werken. In Nederland vallen deze healthcare governance regels onder de overkoepelende Zorgbrede Governance Code van 2010 ( en zijn mede ondertekend door vele zorgorganisaties waaronder de Orde van Medisch Specialisten. Zoals afgesproken gaat het hier om een dynamisch document. Terecht, gezien de vele veranderingen in de zorg. Maar het is exact het dynamische karakter van dit document dat ons als anesthesiologen talrijke mogelijkheden biedt om op ziekenhuisniveau - en uiteraard ook op afdelingsniveau - de governance code aan te passen. Het schept ons de gelegenheid om de code dusdanig aan te passen dat we de regie niet verliezen over de veranderingen die op ons afkomen. In principe zouden wij zo ver kunnen gaan dat we zelf de prestatieindicatoren en 360 graden beoordelingen gaan ontwikkelen á la IFMS voor managers en bestuurders in de zorg. Ingrijpende veranderingen nu en in de toekomst Maar wat betekent healthcare governance voor de Nederlandse zorg nu en straks per 1 januari 2015? Op grond van de nieuwe door de Orde voorgestelde samenwerkingsvormen zullen in elk geval de modus operandi van ziekenhuizen en van de medisch specialist volgend jaar drastisch veranderen. In sommige samenwerkingsvormen zullen de vrijgevestigde specialisten samen met hun ziekenhuis meer financiële risico s moeten dragen met als gevolg dat de belangen van de stakeholders gaan veranderen en - als reflectie hierop - de regels van goed bestuur vanzelfsprekend aangepast moeten worden. Immers, de vrijgevestigde specialist die gezamenlijk met zijn ziekenhuis het risico draagt, zal ook meer invloed willen uitoefenen op de strategie van het ziekenhuis en misschien zelfs op de keuze van zijn bestuurder of Raad van Toezicht. Een tweede situatie is die van de specialist in loondienst. Die zal zich opeens geconfronteerd zien met productieafspraken en financiële prestaties op basis van prestatieindicatoren, zonder dat hij enig bestuurlijk mandaat heeft en/of het budget om de productie te faciliteren of die op adequate wijze te beïnvloeden. Borging van invloed op de beleidskoers Deze twee situaties laten zien hoe belangrijk het is dat elke medisch specialist de ziekenhuis governance code een keer goed doorneemt met als doel de mogelijkheden te waarborgen om invloed op de koers van zijn organisatie uit te oefenen. Het spreekt daarnaast vanzelf dat hij of zij ook bewust is van het levende karakter van de governance code, en dat die code dus vervormbaar is. Anesthesiologen zijn centrale stakeholders in het ziekenhuis en mogen zich daarom meer inzetten om hun belangen en positie te verdedigen in het nieuwe zorgstelsel. Verder zouden met betrekking tot het tweede voorbeeld uw prestatieindicatoren op de agenda moeten staan van een nieuwere versie van de governance code van het ziekenhuis. Daarvoor is het belangrijk dat u als medisch specialist het draagvlak en de medewerking van andere stakeholders verwerft, zodat de bedrijfsvoering omgebogen kan worden tot een duidelijk bestuurlijk mandaat en budget voor uw afdeling. Als anesthesioloog zou u ook zorg moeten dragen voor een goede nullijn en adequate monitoring van de voor de patiënt essentiële indicatoren, indien nodig handin-hand met de patiëntenverenigingen. Medisch specialist onvoldoende betrokken bij ziekenhuis governance Ook voor het dagelijks management is de governance code van groot belang. Met de code kunnen lastige organisatorische problemen uit de specialistenpraktijk herleid worden naar governance niveau en ook op dat niveau adequaat worden opgelost. Een voorbeeld hiervan is het voorschrift uit de governance code dat de raad van bestuur een expliciete verantwoordelijkheid draagt voor de kwaliteit en veiligheid binnen het ziekenhuis. Als concrete uitwerkingen daarvan echter ontbreken, kunnen conflicten ontstaan tussen de ziekenhuispraktijk en de medische evidence. In een dergelijk geval zou de raad van bestuur aangesproken kunnen worden op het niet consequent toepassen van de meest up-to-date regels van veiligheid die gebaseerd zijn op de beschikbare medische evidence. Zulke conflicten kunnen voorkomen worden, door betere samenwerking met de medische specialist waarbij deze regels worden opgenomen in de governance code. Jammer genoeg wordt de medisch specialist veel te weinig betrokken bij het op- cq bijstellen van de ziekenhuis governance code, hetgeen uiteraard een effect heeft op de dagelijkse praktijkvoering en voor de patiënt als end-user van de zorg. Professionalisering op bestuurlijk vlak Wat is nu een mogelijke concrete aanpak voor medici binnen het ziekenhuis? Één van de mogelijkheden is een brede code waarin expliciet is opgenomen dat het ziekenhuis een bedrijf is waarin belang wordt gehecht aan de input van medici op bestuurlijk vlak. Voorts dienen volgens deze code ook fondsen vrijgemaakt te worden voor de bijscholing van de medici in vakgebieden die hun participatie in het bestuur helpen professionaliseren. Te denken valt aan nationale en internationale programma s voor bestuurders en toezichthouders in de zorg. Voor toezichthouders in de zorg is dit nu al een feitelijk onderdeel van de governance code. Daarin wordt namelijk voorgeschreven dat de raad van toezicht zich zal bijscholen om het bedrijfsproces te doorgronden. Ten bate van alle stakeholders Een governance code werkt niet anders dan een wetgevend parlement waarin de regels gemaakt worden waaraan iedereen binnen een democratische samenleving zich dient te houden. Als wij zeggenschap willen over hoe ónze samenleving wordt ingericht, dienen we net als de parlementsleden actief mee te denken en te helpen bij het schrijven van deze wetten/codes. Hierbij mogen we niet uit het oog verliezen dat we als medici slechts één van de stakeholders zijn in het zorgproces, en dat er van ons verwacht wordt dat we niet uitsluitend ons eigen belang vooropstellen maar een zorgvuldige afweging maken met respect voor de belangen van de andere stakeholders. Doen we dit niet, dan volgt een fragiele situatie zoals we die kennen in schijndemocratieën. De arts die de eed van Hypocrates als morele professionele basis heeft zal zich hier zeker van zijn beste zorgplichtkant kunnen laten zien. Daar hebben wij het volste vertrouwen in. Uw commentaar en vragen zijn welkom via info@medina.net. U kunt ons vinden op LinkedIn! Marlon Scheuer, MBA en Héctor Medina, MBA, MSc (veranderingsmanagement) zijn beiden anesthesiologen en ondernemers. Volgend thema: werksubstitutie door technologie de anesthesioloog

17 Kwaliteit in praktijk De Commissie Kwaliteit van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie is de beleidscommissie die zich richt op de samenhang in kwaliteitsbeleid binnen de vereniging. Onderstaand artikel is onderdeel van een reeks die periodiek in de anesthesioloog verschijnt en inzicht geeft in de activiteiten van deze commissie en de betekenis ervan voor de anesthesiologische praktijkvoering. door Anke Schuurhuis, namens de Commissie Richtlijnen en Indicatoren Op 14 maart 2014 kwamen de voorzitters van de Europese wetenschappelijke verenigingen voor anesthesiologie voor het eerst sinds de herstructurering van de ESA in Brussel samen voor de meeting van de NASC. Nieuwe structuur NASC Hans Knape, namens het bestuur WAT SPEELT ER? De huidige lijst van minimaal te registreren complicaties bevat voornamelijk fysiologische parameters die feitelijk weinig inzicht geven in de zorguitkomst voor de patiënt. Het beleid van de NVA is erop gericht om structurele terugkoppeling te kunnen bieden over het postoperatieve beloop. Op deze manier kan een bijdrage geleverd worden aan het verbeteren van de kwaliteit van de anesthesiologische zorg. Het registreren van complicaties en het voeren van complicatiebesprekingen gebeurt in vrijwel alle ziekenhuizen. De lijst van minimaal te registreren complicaties is veelal opgenomen in het ZIS, waardoor nu al lokaal analyses en terugkoppeling mogelijk zijn. Momenteel ontbreekt echter de mogelijkheid tot het melden van complicaties en near misses op landelijk niveau. Een landelijke registratie zou kunnen bijdragen aan analyses op grotere schaal en het daarmee verbeteren van het landelijke anesthesiologische beleid. WAT DOEN WE ERAAN? Op dit moment is de Commissie Complicatieregistratie bezig met de organisatie van een (geanonimiseerde) landelijke registratie van complicaties via het eigen ZIS. In de praktijk komt het nieuwe registratiesysteem erop neer dat er een elektronisch complicatie en near miss meldformulier komt dat via het ZIS gemakkelijk toegankelijk is om anoniem melding van een incident te maken. Er zal hierbij gebruik worden gemaakt van een begrippenlijst die gebaseerd is op definities die door de IGZ zijn geaccordeerd. Uitgangspunt hierbij is dat elke onbedoelde gebeurtenis die tot schade kan leiden of heeft geleid, gemeld kan worden. Voorwaarden daarbij zijn eenvoudige toegankelijkheid, anonimiteit en een goede integratie binnen de reguliere werkwijze. Belangrijk doel van deze centrale registratie is analyse en terugkoppeling naar alle betrokkenen. WAT GAAT U ERVAN MERKEN? Er zal in eerste instantie een pilot worden uitgevoerd in een aantal ziekenhuizen, waarin wordt onderzocht op welke wijze de nieuwe registratie is in te voegen in het ZIS. Na deze testfase zal de landelijke complicatieregistratie beschikbaar worden gemaakt voor aansluiting op de meest gebruikte ZISsen. Mocht uw vakgroep geïnteresseerd zijn om deel te nemen aan deze pilot, dan kunt u dat via het NVA-bureau laten weten. WAAR GAAT HET TOE LEIDEN? Naast de reguliere complicatieregistratie hebben een aantal wetenschappelijke verenigingen ervoor gekozen om een specifieke dataset aan te leveren bij de DICA (Dutch Institute for Clinical Auditing) om op die wijze een continue terugkoppeling te kunnen krijgen over de kwaliteit van een bepaalde behandeling. DICA heeft inmiddels nationale consensus bereikt en werkt multidisciplinair. Bovendien worden deze registraties deels gefinancierd door de zorgverzekeraars. DICA heeft echter nog nauwelijks koppeling met bestaande ZISsen. Daarnaast hebben inmiddels 3 grote Nederlandse ziekenhuizen zich aangesloten bij MPOG (Multicenter Peroperative Outcomes Group), een internationale anesthesiedatabase (met inmiddels ruim 2 miljoen records), geschikt voor retrospectief onderzoek, maar ook zeer geschikt voor het aanleveren van prestatieindicatoren. Het grote voordeel van deze aanpak is dat er gebruik gemaakt wordt van reeds geregistreerde ziekenhuisdata. Hiervoor dient wel extra ICT-expertise te worden ingezet om het systeem te configureren en te onderhouden. De NVA onderzoekt op dit moment de mogelijkheden van de diverse methoden en met name ook een manier om hiermee voorbereid te zijn op alle toekomstige kwaliteitsregistraties. (zie ook pag. 8: Sessie Anesthesiologendagen) In het verleden was er een oude NASC waarvan het bestuur bestond uit een voorzitter en 8 gekozen leden. Daarnaast was er een algemene vergadering, de general assembly, waarin elk land vertegenwoordigd was met een aantal leden in evenredigheid met het aantal betalende leden van de respectievelijke wetenschappelijke verenigingen. Elk jaar was er dus een vergadering van het bestuur van de NASC, een vergadering van de voorzitters van de wetenschappelijke verenigingen, de presidents advisory meeting, en een algemene vergadering, de general assembly. Dat was wel erg dubbelop. In de nieuwe structuur is er nu een enkele NASC, bestaande uit een voorzitter van elke wetenschappelijke vereniging voor anesthesiologie per land of diens vertegenwoordiger. Deze heeft bij stemming een gewogen stem naar rato van het aantal leden. De NVA heeft bijvoorbeeld 5 stemmen, Slovenie 1 stem, Duitsland 17 stemmen. Er is geen algemene vergadering en geen presidents advisory committee meer. TAKEN VAN DE NASC 1. De NASC heeft als vertegenwoordiging van de individuele landen een adviserende functie voor de ESA Board of directors en voor de ESA Council, het parlement van de ESA. 2. De NASC levert vanuit de individuele landen input voor de European Board of Anaesthesiology, de politieke poot van de Organisatie van Medische Specialisten van de Europese Unie (UEMS) over onderwerpen als opleiding, continue professionele ontwikkeling, migratie en work force zaken. 3. De voorzitter van de NASC, de president van de EBA en de president van de ESA zijn lid van elkaars board of directors. De bijeenkomst in Brussel begon met een minuut stilte voor het recente, plotselinge overlijden van de huidige voorzitter van de NASC, Geraldine O Sullivan. De vergadering koos de Franse voorzitter van de wetenschappelijke vereniging, Dan Langrois, als nieuwe voorzitter. Daarna splitste de vergadering in werkgroepen om in eerste instantie de behoeften van de verschillende landen, die zeer uiteenliepen, te onderzoeken. Na een presentatie zullen de belangrijkste en meest dringende zaken het uitgangspunt vormen voor de ontwikkeling van een visie voor de NASC in de komende jaren en het resultaat daarvan zal in Stockholm in mei 2014 worden bediscussieerd en vastgesteld. Empowerment of anesthesiology en Patient safety in anesthesiology staan hoog op de agenda. De European Society of Anaesthesiology (ESA) vertegenwoordigt ongeveer 5000 anesthesiologen, de National Association of Societies Committee vertegenwoordigt ongeveer Europese anesthesiologen en de European Board of Anaesthesiology (EBA) representeert Europese anesthesiologen

18 nieuwsberichten De afgelopen weken zijn via de app en via ingen nieuwsberichten verstuurd. Op deze pagina een selectie uit de nieuwsberichten. PROEFSCHRIFTEN-OVERLEDEN-OPROEPEN-BE- NOEMINGEN-MEDEDELINGEN-AANKONDIGIN- GEN-CONGRESSEN-PROMOTIES-BETREKKINGEN OVERLEDEN 8 april 2014 Op 85 jarige leeftijd Ben A.J. van Acker. Bij leven werkzaam in De Wever Ziekenhuis te Heerlen. Ben van Acker is lange tijd vertrouwenspersoon van de NVA geweest Voortaan seperate mail richtlijnen 8 mei Het bestuur acht het van groot belang dat u kunt reageren op zaken die grote implicaties kunnen hebben voor uw praktijk. Richtlijnen zijn daarvan een voorbeeld. Naast de maandelijkse digitale nieuwsbrief ontvangt u daarom sinds kort een separate mail waarin richtlijnen worden verstuurd, zodat u al in de onderwerpregel kunt zien waar het om gaat. Oproep commentaar richtlijn Pijn bij mensen met een verstandelijke beperking (deadline 1 juni) 24 april Het concept van de richtlijn Pijn bij mensen met een verstandelijke beperking (+ onderbouwing) is nu beschikbaar voor commentaar. De richtlijn wordt ontwikkeld in opdracht van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) en het Ministerie van VWS. Wij verzoeken u uw commentaren vóór 1 juni 2014 aan te leveren per mail (nva@anesthesiologie.nl). HEBBEN WIJ NOG UW JUISTE ADRES? DE NVA communiceert steeds vaker via . Wilt u op de hoogte gehouden worden en iedere maand onze digitale nieuwsbrief ontvangen? Dan ontvangen wij graag uw juiste adres. Wijzigingen kunt u doorgeven via: nva@anesthesiologie.nl Wilt u ook push berichten ontvangen met het laatste NVA-nieuws? Download nu de app! COLOFON Redactieraad J.W. Kallewaard mw. M. van Grotel Redactie Sandra Gijtenbeek Corrector Marjolein Swinkels Druk Graficiënt Printmedia, Almere De NVA Nieuwsbrief is een officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie en wordt ca. vier maal per jaar gratis aan de leden toegestuurd. Deadline inzenden kopij voor volgende Nieuwsbrief: 22 september 2014 Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie opgericht 6 april 1948 Bureau NVA Mercatorlaan BL Utrecht Correspondentieadres Postbus LB Utrecht Telefoon Algemeen nummer: (zie achterzijde voor meer nummers) nva@anesthesiologie.nl Website

19 NVA AGENDA mei Anesthesiologendagen MECC Maastricht 23 mei Ledenvergadering Sectie Intensive Care MECC Maastricht ( ) 13/14 juni Zomercongres Sectie Kinderanesthesiologie 20 juni Nascholing Sectie Pijn: Neuromodulatie 4 september Ledenvergadering Sectie Kinderanesthesiologie AMC 11 september Ledenvergadering Sectie Cardio-anesthesiologie 19 september Wetenschapsdag 2014 FIGI 22 september Ledenvergadering Sectie Obstetrische anesthesie WKZ november Ledenvergadering + congres Sectie Cardio anesthesiologie 10 november Ledenvergadering Sectie Kinderanesthesiologie WKZ 19 november Ledenvergadering Sectie Intensive Care Algemeen nummer Marloes van Grotel Directeur Martine Teeuwisse Directiesecretaresse Ledenadministratie Hans van Breugel Beleidsmedewerker Kwaliteit Laura Bolten Projectmedewerker kwaliteit Ronald Hortensius Beleidsmedewerker Opleiding/Wetenschap Sandra Gijtenbeek Communicatiemedewerker Marjolein Swinkels Financiën Regionale Pijn Spreekuren 11 JUNI 2014 Noord West Nederland 16 JUNI 2014 Noord Nederland 17 JUNI 2014 Oost Nederland 19 JUNI 2014 Zuid Nederland 24 JUNI 2014 Randstad Meer informatie over congressen en bijeenkomsten zie de NVA-website en de NVA app Anne van Mierlo Bureaumedewerker Cursus en examens Liesbet Stobbe Bureaumedewerker GAIA

NVA BEROEPSNORMEN. Zorgprocessen

NVA BEROEPSNORMEN. Zorgprocessen NVA BEROEPSNORMEN De NVA beroepsnormen worden uitgedrukt in een minimumnorm en een tweetal streefnormen. De systematiek van de kwaliteitsvisitatie sluit hierbij aan: 1. Minimumnorm - Het inzicht, de maatregel

Nadere informatie

Samenvatting Beleidsplan Kwaliteit 2015-2017

Samenvatting Beleidsplan Kwaliteit 2015-2017 Samenvatting Beleidsplan Kwaliteit 2015-2017 Inleiding De Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) heeft als doel kwaliteitsverbetering te bewerkstelligen bij iedere uroloog ten gunste van iedere patiënt.

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Pagina 1 van 6. Zorgprocessen

Pagina 1 van 6. Zorgprocessen Zorgprocessen 1. Implementatie kwaliteitsstandaarden NVA 2. Complicatiebesprekingen 3. Het optimaliseren van werkwijzen met behulp van kwaliteitsindicatoren 4. Perioperatieve afspraken 5. Overdrachten

Nadere informatie

LEIDRAAD KWALIFICERING CHIRURGIE BIJ KINDEREN IN ALGEMENE ZIEKENHUIZEN

LEIDRAAD KWALIFICERING CHIRURGIE BIJ KINDEREN IN ALGEMENE ZIEKENHUIZEN LEIDRAAD KWALIFICERING CHIRURGIE BIJ KINDEREN IN ALGEMENE ZIEKENHUIZEN 2007 Deze notitie is tot stand gekomen vanuit een samenwerkingsverband tussen onderstaande verenigingen en secties: NVKCh SKAZ SCK

Nadere informatie

Beleidsdocument 2012-2016

Beleidsdocument 2012-2016 Beleidsdocument 2012-2016 uw zorg, onze zorg Inhoudsopgave 1. Voorwoord...3 2. Zorggroep de Bevelanden...4 3. Waar staat Zorggroep de Bevelanden voor (Missie, Visie en Doelstellingen)...4 4. Uitwerking:

Nadere informatie

Handleiding Veiligheidsrondes

Handleiding Veiligheidsrondes Utrecht, maart 2006 Handleiding Veiligheidsrondes Project Veiligheidsmanagement Bouwen aan Veiligheid in de Zorg Auteurs: drs. I. van der Veeken, drs B. Heemskerk, E. Nap Inleiding Niet alleen de Raad

Nadere informatie

15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) ( )

15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) ( ) 15Niet-pluisgevoel Rubriekhouder: Mw. dr. G. A. Donker, (NIVEL) (2010-2012) Inleiding Tijdens de opleiding leren huisartsen systematisch en door middel van vragen en onderzoek tot een diagnose te komen.

Nadere informatie

Masterclass Patiëntveiligheid III: Kwetsbare ouderen en preventie van risico s

Masterclass Patiëntveiligheid III: Kwetsbare ouderen en preventie van risico s Masterclass Patiëntveiligheid III: Kwetsbare ouderen en preventie van risico s Onderdeel van 4 sessies om Iedere patiënt altijd veilig op uw afdeling waar te maken 17 april 2012 19 juni 2012 25 september

Nadere informatie

EXPERTS MEET THE. Seminars voor financials in de zorg WWW.BAKERTILLYBERK.NL/FINANCE4CARE DE ZORG: ANDERS DENKEN VOOR EFFICIËNTERE ZORG

EXPERTS MEET THE. Seminars voor financials in de zorg WWW.BAKERTILLYBERK.NL/FINANCE4CARE DE ZORG: ANDERS DENKEN VOOR EFFICIËNTERE ZORG MEET THE EXPERTS KENNISMAKING MET LEAN IN DE ZORG: ANDERS DENKEN VOOR EFFICIËNTERE ZORG DOOR DR. VINCENT WIEGEL OP 16 OKTOBER 2014 VERBINDENDE CONTROL DOOR MR. DR. HARRIE AARDEMA OP 6 NOVEMBER 2014 INKOOP

Nadere informatie

Masterclass Veiligheidsmanagementsysteem

Masterclass Veiligheidsmanagementsysteem Masterclass Veiligheidsmanagementsysteem PART zorg 13 mei 2014 Agenda 1 2 3 4 5 Introductie VMS - huiswerkopdracht Introductie VIM Casus en gespreksoefening Taken VIM-team Discussie + afsluiting Plaats

Nadere informatie

Hart voor je patiënt, goed in je vak, trots op je werk

Hart voor je patiënt, goed in je vak, trots op je werk Visie Verpleging & Verzorging VUmc 2015 Preventie Zorg plannen Pro-actief State-of-the-art zorg Samen Zorg uitvoeren Gezamenlijk verant wo or de lijk Screening & diagnostiek Efficiënt Zinvolle ontmoeting

Nadere informatie

sedatie Franske Keuter Coördinerend specialistisch inspecteur IGZ Projectleider Sedatie Heerenveen 17 september 2013 Sedatie 14-11-2012

sedatie Franske Keuter Coördinerend specialistisch inspecteur IGZ Projectleider Sedatie Heerenveen 17 september 2013 Sedatie 14-11-2012 sedatie Franske Keuter Coördinerend specialistisch inspecteur IGZ Projectleider Sedatie Heerenveen 17 september 2013 2 Sedatie 14-11-2012 1 context Behoefte zal alleen maar toenemen: aantal ingrepen buiten

Nadere informatie

Procedure voor dataverkrijging en terugkoppeling

Procedure voor dataverkrijging en terugkoppeling Procedure voor dataverkrijging en terugkoppeling Doel: In het verleden zijn er te weinig concrete afspraken gemaakt over de tijdstippen waarop de aan NCDR deelnemende centra hun data aanleveren en op welke

Nadere informatie

Raamwerk patiëntveiligheid IC-AMC

Raamwerk patiëntveiligheid IC-AMC Raamwerk patiëntveiligheid IC-AMC 2 e generatie patiëntveiligheid Intensive Care: procesbeschrijving TBM/Safety Science Group Coen van Gulijk Mrt. 2009 1 TBM Waarom is versterken patiëntveiligheid belangrijk?

Nadere informatie

Namens het NeSECC bestuur en de NeSECC studiecommissie

Namens het NeSECC bestuur en de NeSECC studiecommissie NeSECC Uitnodiging Het NeSECC bestuur en de NeSECC studiecommissie nodigen u van harte uit om een bijzondere najaarsbijeenkomst bij te wonen. Het programma is gevuld met een rijk pallet aan sprekers. Zij

Nadere informatie

Kwaliteitsnormen. Blaascarcinoom

Kwaliteitsnormen. Blaascarcinoom Kwaliteitsnormen Blaascarcinoom Versie 6 September 2018 Achtergrond herziening 2017 De NVU heeft eind 2010 de eerste kwaliteitsnormen blaascarcinoom openbaar gemaakt en deze in 2012 en 2014 herzien. Sinds

Nadere informatie

Kwaliteitssysteem datamanagement. Meetbaar Beter

Kwaliteitssysteem datamanagement. Meetbaar Beter Kwaliteitssysteem datamanagement Meetbaar Beter Datum: 20 juli 2017 Versie : 0.10 Kwaliteitssysteem Meetbaar Beter versie 0.10.docx Pagina 1 van 8 Voorwoord Het aantal centra dat is aangesloten bij Meetbaar

Nadere informatie

Hij draagt in deze hoedanigheid zorg voor:

Hij draagt in deze hoedanigheid zorg voor: Inleiding Patiënten worden in het ziekenhuis regelmatig door meerdere medisch specialisten tegelijk behandeld. In het verleden is verschillende malen geconstateerd dat de onderlinge verantwoordelijkheden

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 15 mei 2013 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 15 mei 2013 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

Integrale bekostiging en betere zorg?! Pascale Voermans manager Inkoop Medisch Specialistische Zorg Congres Zorgvisie, 26 november 2015

Integrale bekostiging en betere zorg?! Pascale Voermans manager Inkoop Medisch Specialistische Zorg Congres Zorgvisie, 26 november 2015 Integrale bekostiging en betere zorg?! Pascale Voermans manager Inkoop Medisch Specialistische Zorg Congres Zorgvisie, 26 november 2015 1 2 Integrale bekostiging: beoogd Opheffen aparte financiering zorg

Nadere informatie

De kracht van het netwerk

De kracht van het netwerk De kracht van het netwerk 2 e landelijk symposium voor IC-netwerken 28 november 2018 Kwaliteit bevorderen van IC zorg in de regio: leren van elkaar een interactieve verdiepingssessie Woensdag 28 november

Nadere informatie

Overzicht kwaliteitsregistraties in Nederland

Overzicht kwaliteitsregistraties in Nederland Leids Universitair Medisch Centrum MIC2016, Antwerpen 25 november 2016 Organisatie Leids Universitair Medisch Centrum Afdeling Medische Statistiek en Bioinformatica Moleculaire Epidemiologie Medische Statistiek

Nadere informatie

Leren van onverwacht ernstige gebeurtenissen in de zorg

Leren van onverwacht ernstige gebeurtenissen in de zorg Leren van onverwacht ernstige gebeurtenissen in de zorg Openbaar maken van (mogelijke) calamiteiten in de patiëntenzorg Alle zorgverleners van het Jeroen Bosch Ziekenhuis doen hun uiterste best om er voor

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 13 juni 2013 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG. Datum 13 juni 2013 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter, > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 255 XP DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

De toekomst van consultancy

De toekomst van consultancy De toekomst van consultancy Course Assignment Management Consulting 5 oktober 2013 Teska Koch 2518936 Teska.koch@hotmail.com Word count: 1.510 Een kijkje in de glazen bol: Wat is de toekomst van consultancy?

Nadere informatie

VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens

VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens VRAGEN EN ANTWOORDEN over de elektronische uitwisseling van medische gegevens Wat? In december 2011 zijn de organisaties van huisartsen(posten), apothekers en ziekenhuizen met de NPCF tot een akkoord gekomen

Nadere informatie

Leiderschap in de Cardio-thoracale chirurgie Ervaringen in het Radboud en Haga ziekenhuis Prof. dr. ir. H.A. van Swieten

Leiderschap in de Cardio-thoracale chirurgie Ervaringen in het Radboud en Haga ziekenhuis Prof. dr. ir. H.A. van Swieten Leiderschap in de Cardio-thoracale chirurgie Ervaringen in het Radboud en Haga ziekenhuis Prof. dr. ir. H.A. van Swieten Ziekenhuissterfte Hartchirurgische centra, Website Ned Ver. v. Thoraxchirurgie Crisis

Nadere informatie

Kwaliteitssysteem datamanagement. Meetbaar Beter

Kwaliteitssysteem datamanagement. Meetbaar Beter Kwaliteitssysteem datamanagement Meetbaar Beter Datum: 22 maart 2016 Versie : 0.8 Kwaliteitssysteem Meetbaar Beter versie 0.8 Pagina 1 van 8 Voorwoord Het aantal centra dat is aangesloten bij Meetbaar

Nadere informatie

Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar

Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar Sciatica MED Trial resultaten na 1 jaar Micro endoscopische operatie (buisjesmethode) voor lage rughernia minder effectief U doet mee aan de Sciatica MED Trial, het doelmatigheidsonderzoek naar de behandeling

Nadere informatie

Patiënten Informatie formulier. SPLINT-trial

Patiënten Informatie formulier. SPLINT-trial Patiënten Informatie formulier SPLINT-trial Preventie van urologische complicaties bij niertransplantaties van levende donoren: splint of geen splint? Versie 2 09-10-2013 pagina 1 van 8 Titel van het onderzoek

Nadere informatie

HOOFDSTUK VI. KWALITEITSVISITATIEREGLEMENT

HOOFDSTUK VI. KWALITEITSVISITATIEREGLEMENT HOOFDSTUK VI. KWALITEITSVISITATIEREGLEMENT Doel Artikel 61 De Commissie Kwaliteitsvisitatie heeft tot doel het bevorderen van de kwaliteit van de anesthesiologische praktijk in Nederland door middel van

Nadere informatie

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker

Nadere informatie

Actueel beleidsplan. Stichting Vrienden van Hubrecht Instituut 2014-2016

Actueel beleidsplan. Stichting Vrienden van Hubrecht Instituut 2014-2016 Stichting Vrienden van het Hubrecht Instituut Actueel beleidsplan Stichting Vrienden van Hubrecht Instituut E vrienden@hubrecht.eu 2014-2016 1.1 Inleiding Naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek

Nadere informatie

Handleiding Veiligheidsrondes

Handleiding Veiligheidsrondes Utrecht, maart 2006 Handleiding Veiligheidsrondes Project Veiligheidsmanagement Bouwen aan Veiligheid in de Zorg Auteurs: drs. I. van der Veeken, drs B. Heemskerk, E. Nap Inleiding Niet alleen de Raad

Nadere informatie

De anesthesioloog en de snijdend specialist zijn tezamen verantwoordelijk voor de preoperatieve zorg.

De anesthesioloog en de snijdend specialist zijn tezamen verantwoordelijk voor de preoperatieve zorg. ANESTHESIOLOGISCHE ZORGVERLENING (2004) PREOPERATIEVE ZORG De anesthesioloog en de snijdend specialist zijn tezamen verantwoordelijk voor de preoperatieve zorg. Doel Het doel van het anesthesiologische

Nadere informatie

64 e Bedrijfsgeneeskundige Dagen. 23 en 24 mei Jan Willem Peeters Voorzitter Commissie NVAB Nascholing

64 e Bedrijfsgeneeskundige Dagen. 23 en 24 mei Jan Willem Peeters Voorzitter Commissie NVAB Nascholing 64 e Bedrijfsgeneeskundige Dagen 23 en 24 mei 2019 Jan Willem Peeters Voorzitter Commissie NVAB Nascholing Terugblik op de Bedrijfsgeneeskundige Dagen 2018: de retraite Waardering vorig jaar: 7,8 Verbeteringen/

Nadere informatie

NOTA KWALITEITSINDICATOREN

NOTA KWALITEITSINDICATOREN NOTA KWALITEITSINDICATOREN Versie 1.0 Datum Goedkeuring 01-11-2004 Methodiek Consensus based Discipline Verantwoording NVOG Doelstelling Het doel van deze nota is het vaststellen van de beleidsvisie van

Nadere informatie

Oncologisch Centrum Strategische doelstellingen ONCOLOGISCH CENTRUM ONCOLOGISCH HANDBOEK DEEL 1

Oncologisch Centrum Strategische doelstellingen ONCOLOGISCH CENTRUM ONCOLOGISCH HANDBOEK DEEL 1 Oncologisch Centrum Strategische doelstellingen ONCOLOGISCH CENTRUM ONCOLOGISCH HANDBOEK DEEL 1 OH_OC_deel 1_2017-2018 Inhoud 1. Voorwoord... 3 2. Doelstellingen... 4 Het belang van het Oncologische Centrum

Nadere informatie

Welkom. Stichting Zeldzame Ziekten Nederland. Uitslag enquete Nationaal Plan. 15 maart 2012

Welkom. Stichting Zeldzame Ziekten Nederland. Uitslag enquete Nationaal Plan. 15 maart 2012 Welkom Stichting Nederland Uitslag enquete Nationaal Plan 15 maart 2012 Agenda 1. Doel van de bijeenkomst 2. Overzicht reacties op de enquête 3. Conclusies uit de enquête t.b.v. Nationaal Plan 4. Plannen

Nadere informatie

Kwaliteitsvisitaties. Joppe Tra Adviseur Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten

Kwaliteitsvisitaties. Joppe Tra Adviseur Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten Kwaliteitsvisitaties Joppe Tra Adviseur Kennisinstituut van de Federatie Medisch Specialisten Kwaliteitsvisitatie Bezoek aan een vakgroep medisch specialisten vanuit de wetenschappelijke vereniging Eens

Nadere informatie

EPA s in de opleiding anesthesiologie

EPA s in de opleiding anesthesiologie EPA s in de opleiding anesthesiologie Invitational Conference Opleidingsplannen 23 juni 2015 Dr. Reinier Hoff Opleider anesthesiologie UMC Utrecht Redenen voor verandering Anesthesiologie niet in de volle

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag www.rijksoverheid.nl Uw

Nadere informatie

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen

We zien een datagedreven wereld vol kansen. Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien een datagedreven wereld vol kansen Toepassingscentrum voor big data oplossingen We zien succesvolle organisaties groeien door big data 50% van de meest succesvolle organisaties Volg ons op twitter:

Nadere informatie

AAN De leden van de Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie De leden van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging

AAN De leden van de Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie De leden van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging AAN De leden van de Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie De leden van de Nederlandse Orthopaedische Vereniging Referentie NVvN 17-0347 Betreft Wervelkolomchirurgie: registratie en indicatoren transparantiekalender

Nadere informatie

Visie op verpleegkundige professionaliteit

Visie op verpleegkundige professionaliteit Visie op verpleegkundige professionaliteit Verpleegkundige professionaliteit en trots Verpleegkundigen zijn van cruciaal belang voor het leveren van kwalitatief hoogstaande zorg in het MCL. De afgelopen

Nadere informatie

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap

Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap Verzekeringsgeneeskunde en Wetenschap hoop voor de toekomst! Em. Prof. Dr. Haije Wind, verzekeringsarts Amsterdam, 14 maart 2019 Amsterdam UMC locatie AMC, Coronel Instituut voor Arbeid en Gezondheid,

Nadere informatie

Toegang tot weesgeneesmiddelen en zorg

Toegang tot weesgeneesmiddelen en zorg Toegang tot weesgeneesmiddelen en zorg NFK Staat voor mensen geraakt door kanker Pauline Evers, beleidsmedewerker 15 november 2013 Nationaal plan En nu? DOEL-workshop Implementatie van het nationaal plan

Nadere informatie

Is er een expertisecentrum?

Is er een expertisecentrum? Hand-out perspectief lysosomale stapelingsziekten 05-06-2014 De ervaringen met de zorg van patiënten met lysosomale stapelingsziekten zijn door middel van een online enquête onderzocht, in het kader van

Nadere informatie

LEIDRAAD. Verantwoordelijkheid medisch specialist bij aanschaf, ingebruikname en gebruik van medische apparatuur

LEIDRAAD. Verantwoordelijkheid medisch specialist bij aanschaf, ingebruikname en gebruik van medische apparatuur LEIDRAAD Verantwoordelijkheid medisch specialist bij aanschaf, ingebruikname en gebruik van medische apparatuur 1 Januari 2014 1 INLEIDING Medisch specialisten zijn voor een goede en veilige uitoefening

Nadere informatie

Op wat voor manier bent u de afgelopen maand in contact gekomen met HorSense? (meerdere opties mogelijk) Anders, namelijk.

Op wat voor manier bent u de afgelopen maand in contact gekomen met HorSense? (meerdere opties mogelijk) Anders, namelijk. Op wat voor manier bent u de afgelopen maand in contact gekomen met HorSense? (meerdere opties mogelijk) 9 8 7 6 5 4 1 Anders, namelijk. o op bezoek geweest bij de boerderij o leden vergadering o tijdens

Nadere informatie

GECOMBINEERD AORTAKLEPLIJDEN EN 5CORONAIRLIJDEN

GECOMBINEERD AORTAKLEPLIJDEN EN 5CORONAIRLIJDEN GECOMBINEERD AORTAKLEPLIJDEN EN CORONAIRLIJDEN Patiënten die de diagnose gecombineerd aortakleplijden en coronairlijden krijgen, kunnen worden behandeld middels coronaire bypasschirurgie (CABG) en een

Nadere informatie

Rond om de hartklep een multidisciplinaire benadering

Rond om de hartklep een multidisciplinaire benadering Rond om de hartklep een multidisciplinaire benadering Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie Sectie Cardio Anesthesiologie 14 en 15 november 2014 Hotel Arena Amsterdam Voorwoord Met veel genoegen

Nadere informatie

De alles-in-1 Zorgapp

De alles-in-1 Zorgapp De alles-in-1 Zorgapp Tevreden cliënten en medewerkers Impact van zorgapps op de zorgverlening Meerwaarde van zorgapps in het zorgproces De rol van de zorgverlener verandert in rap tempo door nieuwe technologie

Nadere informatie

Implementatie Zorgstandaard Integrale Geboortezorg

Implementatie Zorgstandaard Integrale Geboortezorg Implementatie Zorgstandaard Integrale Geboortezorg Uitwerking cruciale elementen Zorgstandaard Fase Wat Wanneer Fase 0 Face 0 Plan van aanpak 1-7-2017 HD Fase 0 Gezamenlijke besluitvorming, bejegening

Nadere informatie

Wat doet de CKBU voor U

Wat doet de CKBU voor U Wat doet de CKBU voor U dissectie van kwaliteit en beroepsuitoefening Elisabeth Bloemena, lid CKBU, patholoog VUmc +28 Medische WVen De Medisch specialist 2015 (OMS) De Medisch specialist 2015 (OMS) Kwaliteit

Nadere informatie

Jaarverslag calamiteiten in de patiëntenzorg 2017

Jaarverslag calamiteiten in de patiëntenzorg 2017 Jaarverslag calamiteiten in de patiëntenzorg 2017 Ondanks onze inspanningen om goede en veilige zorg te leveren, gaan er soms dingen mis in het ziekenhuis. Ernstige incidenten en calamiteiten hebben grote

Nadere informatie

INDIVIDUELE PROFILERING

INDIVIDUELE PROFILERING INDIVIDUELE PROFILERING EN ACTUELE THEMA S IN DE MEDISCHE VERVOLGOPLEIDING Op weg naar de specialist van de toekomst Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 4 1.1 Gezondheidszorg in verandering 4 1.2 Vakoverstijgende

Nadere informatie

Normen Kwaliteitsvisitatie

Normen Kwaliteitsvisitatie Normen Kwaliteitsvisitatie Inhoudsopgave- Uitleg diverse normen... 2 1. Voorwaarden (V)... 2 2. Zwaarwegend adviezen (ZA)... 2 3. Aanbevelingen (A)... 2 4. Basisnorm (B)... 2 5. Streefnorm (S)... 2 Kwaliteitsdomein

Nadere informatie

Hoe artsen registreren en wat artsen ervoor terug willen. Stevie Tan, oogarts VUmc

Hoe artsen registreren en wat artsen ervoor terug willen. Stevie Tan, oogarts VUmc Hoe artsen registreren en wat artsen ervoor terug willen Stevie Tan, oogarts VUmc Hoe artsen registreren en wat artsen ervoor terug willen Registreren Statusvoering Gestructureerd of vrije tekst Terugwillen

Nadere informatie

Project CanBetter. Patiëntveiligheid. Doelmatigheid. Ouderenzorg. Medisch Leiderschap 01-04-2014 2

Project CanBetter. Patiëntveiligheid. Doelmatigheid. Ouderenzorg. Medisch Leiderschap 01-04-2014 2 Medisch Leiderschap Prof.dr. Margriet Schneider Loes Nissen, aios MDL Jessica Vogel, Bedrijfsleider MDL Judith Voogt, student geneeskunde, onderzoeker V & V Project CanBetter Patiëntveiligheid Doelmatigheid

Nadere informatie

Functieomschrijving Circulation Practitioner

Functieomschrijving Circulation Practitioner Functieomschrijving Circulation Practitioner Landelijke Vakgroep van Circulation Practitioners Definitie functie specialistisch verpleegkundige IC 1 /CC 2 specialisatie binnen het aandachtsgebied van de

Nadere informatie

Najaarscongres VMP/VHMZ. Nijkerk, 19 november 2015 Dr. Wilma van der Scheer

Najaarscongres VMP/VHMZ. Nijkerk, 19 november 2015 Dr. Wilma van der Scheer Najaarscongres VMP/VHMZ Nijkerk, 19 november 2015 Dr. Wilma van der Scheer Thema s 1. Setting of the scene: veranderende visie op zorg enzo... 2. Consequenties voor beroepsbeoefenaren (vier trends) 3.

Nadere informatie

Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP)

Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP) Visiedocument Expertisenetwerk Kinder- en Jeugdpsychiatrie (EKJP) I/ Inleiding Het aantal kinderen en jongeren met ernstige psychische problemen is goed bekend. Zowel in Nederland als in andere landen

Nadere informatie

Uitnodiging. Take In en Out. de cockpit en de zorg. Maandagavond 26 mei Albert Schweitzer ziekenhuis, locatie Amstelwijck

Uitnodiging. Take In en Out. de cockpit en de zorg. Maandagavond 26 mei Albert Schweitzer ziekenhuis, locatie Amstelwijck Uitnodiging Take In en Out de cockpit en de zorg Maandagavond 26 mei Albert Schweitzer ziekenhuis, locatie Amstelwijck Voorwoord Geachte collega, Uit grote medische dossierstudies blijkt dat een aanzienlijk

Nadere informatie

Regiebehandelaar & Kwaliteitsstatuut

Regiebehandelaar & Kwaliteitsstatuut Regiebehandelaar & Kwaliteitsstatuut Niet meer Insurance Based werken? Joost Walraven, Klinisch Psycholoog / Manager Zorg Hoofddocent management KP-opleiding blog.walraven@gmail.com NVGzP 25 juni 2015

Nadere informatie

Keuzedeel mbo. Zorg en technologie. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0137

Keuzedeel mbo. Zorg en technologie. gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo. Code K0137 Keuzedeel mbo Zorg en technologie gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0137 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op: 26-11-2015

Nadere informatie

Voorwaarden voor vergoeding

Voorwaarden voor vergoeding Voorwaarden voor vergoeding Introductie in de procedures voor de aanvraag van een DBC. Mr. Ron de Graaff 12 maart 2008 Vergoeding medische technologie Extramuraal (Regeling Hulpmiddelen) AWBZ gefinancierde

Nadere informatie

Implementatieplan Indicatoren ambulancezorg

Implementatieplan Indicatoren ambulancezorg Implementatieplan Indicatoren ambulancezorg definitieve versie maart 2015 1 1. Inleiding In oktober 2014 heeft het bestuur van Ambulancezorg Nederland de indicatorenset ambulancezorg vastgesteld. Hiermee

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

PATIËNTENPARTICIPATIECULTUUR OP MICRONIVEAU IN ALGEMENE EN PSYCHIATRISCHE ZIEKENHUIZEN

PATIËNTENPARTICIPATIECULTUUR OP MICRONIVEAU IN ALGEMENE EN PSYCHIATRISCHE ZIEKENHUIZEN 23 JANUARI 2020 PATIËNTENPARTICIPATIECULTUUR OP MICRONIVEAU IN ALGEMENE EN PSYCHIATRISCHE ZIEKENHUIZEN Presentatie: belang van het thema in het kader van: Het P4Pprogramma Het derde meerjarige programma

Nadere informatie

Visie document Zelfstandige behandelcentra zijn de logische speler naast gezondheidscentra en ziekenhuizen

Visie document Zelfstandige behandelcentra zijn de logische speler naast gezondheidscentra en ziekenhuizen Visie document Zelfstandige behandelcentra zijn de logische speler naast gezondheidscentra en ziekenhuizen Leidschendam februari 2011 Zelfstandige behandelcentra als speler naast gezondheidscentra en ziekenhuizen

Nadere informatie

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen

Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Verstandelijke Beperking en Psychiatrie; praktijk richtlijnen Congres Focus op Onderzoek, 22 juni 2015 Gerda de Kuijper, AVG/senior senior onderzoeker CVBP/UMCG Dederieke Festen AVG/senior onderzoeker

Nadere informatie

Perspectief van de zorgondernemer. Prof. dr. Robert Slappendel, anesthesioloog Manager kwaliteit en Veiligheid Amphia Ziekenhuis

Perspectief van de zorgondernemer. Prof. dr. Robert Slappendel, anesthesioloog Manager kwaliteit en Veiligheid Amphia Ziekenhuis Perspectief van de zorgondernemer Prof. dr. Robert Slappendel, anesthesioloog Manager kwaliteit en Veiligheid Amphia Ziekenhuis Heeft dit zorgstelsel adequate prikkels om kwalitatief goede zorg te leveren?

Nadere informatie

Benchmark van complicaties en reïnterventies van pacemaker- of ICD implantaties. Concept / 10 januari 2019 / versie

Benchmark van complicaties en reïnterventies van pacemaker- of ICD implantaties. Concept / 10 januari 2019 / versie Benchmark van complicaties en s van pacemaker- of ICD implantaties Concept / 10 januari 2019 / versie 2018.0.4 Versie: 2018.0.4 Datum: 10 januari 2019 Voor informatie neem contact op met: Nederlandse Hart

Nadere informatie

N I E U W S B R I E F Dutch Surgical Colorectal Audit

N I E U W S B R I E F Dutch Surgical Colorectal Audit N I E U W S B R I E F Dutch Surgical Colorectal Audit In deze editie: Laatste nieuws DSCA congres Mijn DSCA voortaan wekelijks geactualiseerd Mijn DSCA levert percentage heroperaties Nodig de opblaas-darm

Nadere informatie

COMMUNICATIE-EN IMPLEMEMENTATIEPLAN

COMMUNICATIE-EN IMPLEMEMENTATIEPLAN Bijlage 9 ETHIEK IN RICHTLIJNEN bij Arbeid en Gezondheid (EiR-A) COMMUNICATIE-EN IMPLEMEMENTATIEPLAN Versie INHOUD 1 Inleiding 2 Contextanalyse 2.1 Situatie en omgeving 2.2 De actoren 2.3 Het product 3

Nadere informatie

E-HEALTH @ DE VERLOSKUNDIGE PRAKTIJK. 21e Nijmeegse nascholingsdag voor verloskundigen en huisartsen

E-HEALTH @ DE VERLOSKUNDIGE PRAKTIJK. 21e Nijmeegse nascholingsdag voor verloskundigen en huisartsen E-HEALTH @ DE VERLOSKUNDIGE PRAKTIJK 21e Nijmeegse nascholingsdag voor verloskundigen en huisartsen Donderdag 11 oktober 2012 Toelichting PAO Heyendael organiseert op donderdag 11 oktober 2012 de cursus:

Nadere informatie

1 Leren op de werkplek

1 Leren op de werkplek 1 Leren op de werkplek Wat is leren op de werkplek? Om dit te verduidelijken onderscheiden we in dit hoofdstuk twee vormen van leren: formeel en informeel leren. Ook laten we zien welke vormen van leren

Nadere informatie

Inleiding. Geachte leden,

Inleiding. Geachte leden, (Ook) Inleiding Geachte leden, Het bestuur is gevraagd om namens de achterban een oordeel vanuit patiëntenperspectief te geven over de kwaliteit van een XX. Dit verzoek heeft de VSOP namens de NFU aan

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

REGLEMENT REGISTRATIECOMMISSIES

REGLEMENT REGISTRATIECOMMISSIES REGLEMENT REGISTRATIECOMMISSIES Artikel 1. Definities In dit Reglement hebben de volgende begrippen, telkens aangeduid met een hoofdletter, de volgende betekenis: AVG: NHR: OGV: Persoonsgegevens: Privacycommissie:

Nadere informatie

Convenant Eenvormige Toetsing Gezondheidsonderzoek vanuit het Parelsnoer Instituut

Convenant Eenvormige Toetsing Gezondheidsonderzoek vanuit het Parelsnoer Instituut Convenant Eenvormige Toetsing Gezondheidsonderzoek De ondergetekenden: 1. Academisch Medisch Centrum Amsterdam... gevestigd aan... te..., vertegenwoordigd door... (hierna te noemen...) en 2...., gevestigd

Nadere informatie

Cliëntenraad Elkerliek ziekenhuis. Jaarverslag 2015

Cliëntenraad Elkerliek ziekenhuis. Jaarverslag 2015 Cliëntenraad Elkerliek ziekenhuis Jaarverslag 2015 Het is een goed gebruik om jaarlijks openbaar verslag te doen van de werkzaamheden van de Cliëntenraad. Dat is ook in ons huishoudelijk reglement vastgelegd.

Nadere informatie

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID

Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Programma Stichting Educatie Atrium Innovations GEZONDHEID Groeien in gezondheid door kennis Onze gezondheid is ons belangrijkste bezit. Daarom is het goed dat we ons er steeds meer van bewust worden dat

Nadere informatie

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn

Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn 1 Kaders bij zelfsturing: financieel gezond zijn Zelfsturende teams hebben in de meeste organisaties 4 doelen: Tevreden cliënten Tevreden medewerkers Kwaliteit van zorg Financieel gezond zijn Financieel

Nadere informatie

Weerbaarheidsnieuws. Thema: duurzame inzetbaarheid. Nr. 17 NIEUWSBRIEF. Inhoudsopgave: Weerbaarheidsnieuws

Weerbaarheidsnieuws. Thema: duurzame inzetbaarheid. Nr. 17 NIEUWSBRIEF. Inhoudsopgave: Weerbaarheidsnieuws Programma Versterking Professionele Weerbaarheid NIEUWSBRIEF Nr. 17 juli 2015 Weerbaarheidsnieuws Eind 2015 stopt het programma. De onderzoek-portefeuille gaat over naar de Politieacademie. Tijdens het

Nadere informatie

In de bijlage treft u het definitieve rapport aan, uw reactie op het concept rapport is hierin verwerkt.

In de bijlage treft u het definitieve rapport aan, uw reactie op het concept rapport is hierin verwerkt. > Retouradres Postbus 2518 6401 DA Heerlen LangeLand Ziekenhuis Raad van bestuur T.a.v. Postbus 3015 2700 KJ ZOETERMEER Stadsplateau 1 3521 AZ Utrecht Postbus 2518 6401 DA Heerlen T 088 120 50 00 F 088

Nadere informatie

PKV NIEUWSBRIEF september 2015 Samen bereiken we meer door onze kennis en ervaring te delen!

PKV NIEUWSBRIEF september 2015 Samen bereiken we meer door onze kennis en ervaring te delen! PKV NIEUWSBRIEF september 2015 Samen bereiken we meer door onze kennis en ervaring te delen! Meld u nu aan voor de Regiotour 2015: Versterk elkaar! In het najaar 2015 trekt het bestuur weer het land in

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Bewust willen en kunnen 4. Performance Support 5. Informele organisatie 5. Waarom is het zo moeilijk? 6

Inhoudsopgave. Bewust willen en kunnen 4. Performance Support 5. Informele organisatie 5. Waarom is het zo moeilijk? 6 Inleiding De afgelopen vijftien jaar hebben we veel ervaring opgedaan met het doorvoeren van operationele efficiencyverbeteringen in combinatie met ITtrajecten. Vaak waren organisaties hiertoe gedwongen

Nadere informatie

In behandeling bij het NPI

In behandeling bij het NPI In behandeling bij het NPI Optimale begeleiding In behandeling bij NPI U ontvangt deze folder omdat u in behandeling gaat bij het NPI. Hierin leest u hoe we te werk gaan bij het NPI en wat u van ons kunt

Nadere informatie

Belangen spreker. Kwaliteitsregistratie: het werkt! 1-11-2013. Marc van Tilburg chirurg 30 oktober 2013

Belangen spreker. Kwaliteitsregistratie: het werkt! 1-11-2013. Marc van Tilburg chirurg 30 oktober 2013 --23 Kwaliteitsregistratie: het werkt! Marc van Tilburg chirurg 3 oktober 23 Belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Voor bijeenkomst

Nadere informatie

No show in de zorg. Voorstel om verspilling in de gezondheidszorg aan te pakken. Pia Dijkstra Tweede Kamerlid D66.

No show in de zorg. Voorstel om verspilling in de gezondheidszorg aan te pakken. Pia Dijkstra Tweede Kamerlid D66. No show in de zorg Voorstel om verspilling in de gezondheidszorg aan te pakken. Notitie Juli 2012 Pia Dijkstra Tweede Kamerlid D66 Inleiding De kosten van de gezondheidzorg stijgen hard. Dat komt voornamelijk

Nadere informatie

REGELGEVING EN ETHIEK IN DE MEDISCHE PRAKTIJK

REGELGEVING EN ETHIEK IN DE MEDISCHE PRAKTIJK REGELGEVING EN ETHIEK IN DE MEDISCHE PRAKTIJK Medische fouten, incidenten en meldingsplicht voor specialisten en AIOS Vrijdag 8 juni 2012 Toelichting PAO Heyendael organiseert op 8 juni 2012 de cursus

Nadere informatie

Ontevreden?, klachten of een suggestie, laat het ons weten!

Ontevreden?, klachten of een suggestie, laat het ons weten! Patiëntenvoorlichting Ontevreden?, klachten of een suggestie, laat het ons weten! Wat u vooraf moet weten Wat is een klacht precies Onze klachtenprocedure Overige klachtenbehandeling Aansprakelijkheid

Nadere informatie

Waarderingssystematiek voor de kwaliteitsvisitaties NVR 2016.

Waarderingssystematiek voor de kwaliteitsvisitaties NVR 2016. Waarderingssystematiek voor de kwaliteitsvisitaties NVR 2016. Met de waarderingssystematiek voor kwaliteitsvisitaties NVR volgen we het advies van de Raad Kwaliteit vastgelegd in het document Waarderingssystematiek

Nadere informatie

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Inspectie voor de Gezondheidszorg Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport > Retouradres Postbus 2680 3500 GR Utrecht OMS, NVZ St. Jacobsstraat 16 3511 OS Utrecht Postbus 2680 3500 GR Utrecht T

Nadere informatie

Eindopdracht Verbeterplan zorg aan chronisch zieken

Eindopdracht Verbeterplan zorg aan chronisch zieken OEFENTOETS 2 Dit document bevat een uitwerking van de eindopdracht behorende bij de Praktijkcursus Gezondheidszorg, namelijk het schrijven van een verbeterplan voor de zorg aan chronisch zieke patiënten

Nadere informatie

Pilot nieuwe functie: Het concept ziekenhuisarts Het belang van generalisten in het ziekenhuis. Abe Meininger UMCG

Pilot nieuwe functie: Het concept ziekenhuisarts Het belang van generalisten in het ziekenhuis. Abe Meininger UMCG Pilot nieuwe functie: Het concept ziekenhuisarts Het belang van generalisten in het ziekenhuis Abe Meininger UMCG Vergrijzing, multimorbiditeit en chronische zorg Zorgcomplexiteit neemt toe Te hoge kosten,

Nadere informatie