Wat is MS? MS en leeftijd. Nieuwe ontwikkelingen bij MS

Transcriptie

1 Nieuwe ontwikkelingen bij MS B. Jelles, neuroloog Gelre ziekenhuizen lokatie Zutphen Wat is MS? Chronische ziekte van het centraal zenuwstelsel Auto-immuunziekte met ontsteking Sterk wisselend beloop MS en leeftijd 1

2 MS in de wereld Hoeveel mensen hebben MS? In Nederland: rond bekende gevallen circa 600 nieuwe gevallen per jaar vrouwen 2 keer zo vaak als mannen Waarom krijgt iemand MS? Invloed van buitenaf Erfelijke aanleg MS 2

3 Ontsteking Wat gebeurt er bij MS? Schede van Schwann Verlies van zenuwcellen Hypothese Ontsteking = Schubs Verlies van zenuwcellen = Geleidelijke achteruitgang Ontsteking en axonale degeneratie 3

4 Hoe verloopt MS? Beloop in de tijd: RRMS oogzenuwontsteking loopstoornis dubbelzien RRMS Beloop in de tijd: SPMS RRMS SPMS 4

5 Hoe wordt de diagnose gesteld? Klachten / afwijkingen die passen bij MS Op verschillende plaatsen in het zenuwstelsel Op verschillende momenten Hulpmiddelen bij de diagnose het verhaal lichamelijk onderzoek MRI-scan hersenvocht MRI-scan 5

6 Wat is nieuw bij diagnose? MRI-scan kan worden gebruikt om aan te tonen dat er in de tijd iets verandert om aan te tonen dat er op verschillende plaatsen in het zenuwstelsel iets aan de hand is Vroeger: wachten op 2e Schub voor diagnose. Klacht % Krachtsverlies 89 Gevoelsstoornissen 87 Ataxie 82 Blaasklachten 71 Vermoeidheid 57 Spasme 52 Diplopie 51 Visusklachten 49 Darmklachten 44 Dysarthrie 37 Vertigo 36 Aangezichtspijn 35 Geheugenklachten 32 Doofheid 17 Dysfagie 13 Klachten bij MS Vermoeidheid komt zeer vaak voor (60-80 %) vaak voornaamste klacht kan zeer beperkend zijn. Therapie: medicatie meestal gedeeltelijk resultaat combinatie energie-management, conditieverbetering 6

7 Cognitieve klachten frequentie? Waarschijnlijk vrij vaak soort klachten: traagheid, moeite informatie op te halen, moeite met multi-tasken. Therapie: informatie omgeving compensatie cognitieve training. Darmklachten Meestal obstipatie Soms urgency en incontinentie Therapie: obstipatie: geen specifieke therapie urgency: medicatie (zoals bij blaasurgency); clysma via incontinentie-verpleegkundige. Blaasklachten Blaasspasme Spasme kringspier Beide urgency niet goed uitplassen dyssynergie 7

8 Behandeling blaasklachten Preventie, behandeling blaasontsteking Medicatie: spasme blaas; bevorderen blaaslediging. CIC (zelfcatheterisatie) Botox blaas Therapie middelen om Schub te verkorten middelen om ziekte te beïnvloeden middelen om klachten te bestrijden Therapie bij een Schub Methylprednisolon-kuur: infuus 3-5 dagen doel: Schub sneller over (geen beter herstel) 8

9 Ziekteremmende therapie werkt voorlopig alleen bij MS met Schubs; grijpen aan op ontsteking geen remming van geleidelijke achteruitgang minder Schubs waarschijnlijk uiteindelijk minder beperkingen Ziekteremmende middelen interferon-beta (Avonex, Betaferon, Rebif ) glatirameeracetaat (Copaxone ) natalizumab (Tysabri ) Tysabri 9

10 Tysabri voorkomt dat actieve ontstekingscellen het zenuwstelsel binnenkomen sterkere remming dan Interferon en Copaxone infuus eens per maand alleen wanneer gewone middelen niet voldoende helpen veilig? Experimentele ontwikkelingen Fingolimod (pil!) Campath Rituximab e.v.a. Nieuwe ontwikkelingen inductiebehandeling met sterke middelen combinaties van medicijnen stamcellen transplantatie 10

11 Wat zouden we wensen een therapie die de ziekte stopt een therapie met minder bijwerkingen een therapie voor elke vorm van MS. een therapie die je niet hoeft te spuiten Revalidatie Intensieve revalidatie geeft verbetering (maar voor hoe lang?) Sporten/ conditieverbetering is goed Energie-management (door ergotherapeut) kan veel opleveren Revalidatiearts: bijv spasme, werk. De zorg voor iemand met MS teamwork één coordinator in overleg met eerste lijn 11