Crashtest. Rolstoelen die gecrashtest zijn volgens ISO

Transcriptie

1 Crashtest Rolstoelen die gecrashtest zijn volgens ISO

2 IMPROVING PEOPLES LIVES

3 INHOUDSOPGAVE Pagina 1. Inleiding 4 2. Een rolstoel vervoeren 5 3. Gecrashteste scootmobielen & rolstoelen 8 4. Geschiedenis Crashtest foto s Hoofdsteun Bevestigingspunten Checklist 22

4 1. INLEIDING In deze brochure treft u informatie aan over de rolstoelen van Sunrise Medical die onderworpen zijn aan een crashtest, volgens de ISO norm. Daarnaast vindt u informatie over het correct vervoeren van rolstoelgebruikers in een voertuig en de bevestigingssystemen die tijdens de crashtesten zijn gebruikt met daarbij een aantal voorbeelden. Op basis van de uitgevoerde testen en de daaruit voortvloeiende resultaten, weten we dat de producten van Sunrise Medical met goed gevolg een crashtest hebben doorstaan en bestand zijn tegen krachten die ontstaan tijdens een crashtest volgens ISO Op basis van deze wetenschap zijn deze producten geschikt om als zitplaats te gebruiken in een voertuig. De crashtest volgens ISO (een simulatie van een frontale botsing), kan niet alle situaties dekken die zich voordoen in het wegverkeer; de test is een fictieve laboratoriumtest. Daarom adviseren wij, voor zo ver mogelijk, de gebruiker tijdens het vervoer in een voertuig te laten plaatsnemen op een autostoel en de rolstoel op te bergen in de laadruimte. Door het ontwerp, de constructie en de wijze waarop de autostoel aan het chassis is gemonteerd, biedt een autostoel de meeste veiligheid. Als rolstoelen ontworpen zouden worden volgens de eisen die aan autostoelen worden gesteld, kunnen ze niet voldoen aan hun gebruiksdoel als hulpmiddel ter verbetering van de mobiliteit. Daarom zijn ook niet alle rolstoelen zodanig ontworpen dat ze een crashtest volgens ISO kunnen doorstaan. Alle rolstoelen die door Sunrise Medical aan een crashtest volgens ISO zijn onderworpen, kunnen absoluut in combinatie met de verkrijgbare bevestigingssystemen en veiligheids gordels worden vastgezet voor vervoer, mits deze systemen voldoen aan ISO Om vast te stellen of het bevestigingssysteem dat u gebruikt aan deze eisen voldoet, verwijzen wij u naar de fabrikant van het desbetreffende systeem. Sinds de komst van de ISO en ISO normen en in het bijzonder de nieuw e uitgaven voor rolstoelen EN 12183:2009 en EN 12184:2009, is er een nieuwe referentienorm. Hierdoo r is er zowel voor de rolstoelgebruiker, de bestuurder en ander e inzittende n van een voertuig meer veiligheid en beschermin g. 4

5 2. EEN ROLSTOEL VERVOEREN Een rolstoel die is vastgemaakt in een voertuig biedt niet dezelfd e mate van veiligheid als een autostoel. Daarom adviseert Sunrise Medical om gewoon plaats te nemen op de autostoel en de veiligheidsgordel te gebruiken tijdens het vervoe r in een auto. We zijn ons er echter van bewust dat dit in de praktijk niet altijd mogelijk is. Indien de gebruiker in zijn rolstoel blijft zitten tijdens het vervoer in een auto, is het onder staande advies van groot belang: 2. Voor zover mogelijk, moeten alle losse onderdelen worden verwijderd en veilig worden opgeborgen. Bijvoorbeeld: n Stoepklimmer n Krukken n Losse kussens n Werkbladen 1. De rolstoel moet in de voorwaartse rijrichting worden geplaatst, vervolgens dient de rolstoel in overeenstemming met de ISO of SAE J2249 normen te worden vastgezet met spanbanden en de gebruiker zelf met veiligheidsgordels. Het bevestigingssysteem voor het vastzetten van de rolstoel en de veiligheidsgordels voor de gebruiker moeten worden bevestigd in overeenstemming met de instructies van de fabrikant en de gebruikershandleiding van de rolstoelfabrikant (zie de checklist op pagina 22). 3. Zonder overleg met de rolstoelfabrikant mogen er geen veranderingen worden aangebracht of de bevestigingspunten op de rolstoel vervangen worden. Dit geldt ook voor onderdelen van het chassis of het frame. Het niet-naleven betekent dat een rolstoel niet langer in een voertuig kan worden vervoerd en dat de fabrieksgarantie ongeldig wordt. De crashtest is in overeenstemming met ISO uitsluitend van toepassing op het vervoer van rolstoelen die geplaatst zijn in de voorwaartse rijrichting. De rolstoel mag bijvoorbeeld nooit geplaatst en vervoerd worden met de zijkant naar de rijrichting (Figuur 1). Figuur 1 Met de zijkant naar voren. Rijrichting Met het gezicht naar voren. 5

6 4. Een elektrisch aangedreven rolstoel die men in een voertuig wil vervoeren, moet zijn voorzien van lekvrije, gesealde accu s, bijvoorbeeld een gel-type (dit type wordt het meest gebruikt). 5. Mocht er onverhoopt een ongeluk plaatsvinden, dan moet de rolstoel eerst door een dealer van Sunrise Medical worden gecontroleerd voordat de rolstoel weer gebruikt mag worden. 8. Standaard heupgordels, die worden gebruikt om de persoon in de rolstoel te positioneren en te voorkomen dat hij of zij uit de rolstoel valt, bijvoorbeeld de gordels die aan de rugleuning zijn bevestigd zijn niet geschikt. Positionerende ondersteunende middelen, zoals heupgordels, mogen niet worden gebruikt als veiligheidsgordel voor een rolstoelgebruiker in een bewegend voertuig, tenzij deze voldoen aan de normen zoals gespecificeerd is in ISO (of SAE J2249) en ISO Zowel de heupgordel als de diagonale gordel voor het boven lichaam moet worden gebruikt om de persoon in de rolstoel op zijn plaats te houden (Figuur 2). Op deze wijze wordt de kans verkleind dat het hoofd of de borst in botsing komt met onderdelen van de auto. De diagonale gordel voor het bovenlichaam moet niet over de hals komen. De heupgordel moet net boven de heupen worden vastgemaakt. Figuur 2 Gordel voor bovenlichaam Heupgordel 7. Waar mogelijk moet een voor vervoer geschikte hoofdsteun worden gemonteerd. Deze moet altijd in de juiste positie worden gesteld tijdens vervoer (Figuur 5). 6

7 Veiligheidsinstructies 1. De banden van de veiligheidsgordels moeten zo worden bevestigd dat ze laag ten opzichte van de voorzijde van het bekken liggen (Figuur 5); op een zodanige manier dat de heupgordel binnen een hoek van 30 tot 75 ligt ten opzicht e van een horizontale lijn (Figuur 3). Hoe groter de hoek hoe beter, d.w.z. zo dicht mogelijk bij 75, maar deze waarde mag niet worden overschreden. Figuur 3 2. Veiligheidsgordels mogen niet over onderdelen, zoals kleding beschermers, armsteunen, achter wielen of andere randen, van de rolstoe l worden geplaats t (Figuur 4). De veiligheidsgordels moeten dicht tegen het lichaam aanliggen (Figuur 6). 3. De gordel voor het bovenlichaam moet over de schouder en dwars over de borst worden bevestigd (Figuur 6). 4. De veiligheidsgordels moeten zo strak mogelijk worden vastgemaakt, zonder dat de persoon in de rolstoel wordt belemmerd. 5. De veiligheidsgordels mogen niet gedraaid zitten tijdens het gebruik. 6. Het wordt sterk aanbevolen geschikte hoofdsteunen, die op een juiste wijze zijn aangebracht, te gebruiken (Figuur 5) en lees hoofdstuk 6. Vaststellen van de hoek van de heupgordel Figuur 4 Figuur 5 Figuur 6 7

8 3. GECRASHTESTE SCOOTMOBIELEN & ROLSTOELEN De gecrashteste rolstoelen van Sunrise Medical zijn gecrashtest volgens ISO , in de rijrichting geplaatst bij een frontale botsing, vastgezet met een bevestigingssysteem voor rolstoelen (een 4-punts vastzetsysteem voor handbewogen rolstoelen en lichtgewicht elektrische rolstoelen en een 6-punts vastzetsysteem voor zware elektrische rolstoelen), waarbij een 3-punts veiligheidsgordel wordt gebruikt voor de rolstoelgebruiker (een heup- en een diagonale gordel, volgens ISO 10542). De producten werden getest met een hybride 2 crashtestdummy van 75 kg voor volwassen rolstoelen en 54 kg voor kinderrolstoelen (volgens de ISO norm). De lijst met producten die succesvol zijn gecrashtest volgens ISO wordt voortdurend uitgebreid. Bij het ter perse gaan van deze brochure is de volgende overzichtstabel met producten bekend die succesvol zijn gecrashtest voor vervoer volgens ISO Sommige varianten van geteste modellen zijn beoordeeld en worden geacht te voldoen aan de dynamische-test-eisen, omdat zij dezelfde constructie hebben als de gecrashteste modellen. Bijvoorbeeld dezelfde frameweerstand, stijfheid, structurele integriteit van onderdelen en verbindingen, evenals een geometrische gelijkenis met de modellen die zijn goedgekeurd voor vervoer in een voertuig. Deze producten staan in de tabellen aangemerkt met een sterretje (*) achter het model (bijvoorbeeld de Quickie Easy 200*). Gedurende vele jaren vonden de dynamische testen (crashtesten) van Sunrise Medical plaats parallel aan de ontwikkeling van de ISO norm. Van de allereerste werkgroepen eind 1996, tot de conceptvoorstellen van de commissies, eindigend bij de uiteindelijke versie van de ISO norm. De door ons verzamelde testresultaten hebben de ontwikkeling en verbetering van de ISO norm beïnvloed. Deze samenwerking is tot op de dag van vandaag voordelig voor alle huidige producten van Sunrise Medical. 8

9 Model Getest met een systeem volgens ISO Sterling Elite2 XS Sterling Elite2 RS Sterling Elite2 Plus Model Getest met een systeem volgens ISO Breezy 250 Breezy 300 Breezy UniX2 Breezy PariX2 Breezy BasiX2 Breezy BasiX2 Plus Breezy RubiX2 Breezy RubiX2 Plus Breezy RelaX 2 9

10 Model Getest met een systeem volgens ISO Quickie SR45 1 Quickie HeliX2 Comfort* Quickie HeliX2 Quickie Life Quickie Life R Quickie Life i Quickie Life T* Quickie Life RT* Quickie Xenon2 Quickie Xenon2 Hybrid Quickie Xenon2 SA Quickie Neon2 Quickie Easy 300 Quickie Easy 200* Quickie Helium Quickie Argon2 ¹ Gecrashtest volgens de Amerikaanse ANSI/RESNA WC 19 norm, komt overeen met ISO * Voldoet aan de testvereisten, omdat de constructie hetzelfde is (zie pagina 8). 10

11 Model Getest met een systeem volgens ISO Quickie Jive R2 Quickie Jive F Quickie Jive M Quickie Jive UP Quickie Salsa R2 Quickie Salsa M2 Quickie Tango Quickie Hula 11

12 Model Getest met een systeem volgens ISO Zippie Kids Xpress 1 Zippie RS Zippie TS 1 Zippie 2 RX Kids Zippie Youngster 3 Zippie Simba Zippie Jive R* Zippie Jive F* Zippie Jive M* Zippie Salsa R* Zippie Salsa M* ¹ Gecrashtest volgens de Amerikaanse ANSI/RESNA WC 19 norm, komt overeen met ISO * Voldoet aan de testvereisten, omdat de constructie hetzelfde is (zie pagina 8). 12

13 Model Getest met een systeem volgens ISO Jay J3 rugleuning Jay J3 rugleuning met hoofdsteun Jay Zip rugleuning 13

14 GEDISCONTINUEERD Model Getest met een systeem volgens ISO Breezy 100 Breezy 200 Breezy BasiX Breezy BasiX Plus Breezy Light Breezy RubiX Breezy RubiX Plus Breezy RelaX Breezy UniX Quickie Breezy X2 Quickie Breezy X3* Quickie Breezy X4* * Voldoet aan de testvereisten, omdat de constructie hetzelfde is (zie pagina 8). 14

15 Model Getest met een systeem volgens ISO Quickie 2 Classic Comfort* Quickie 2 Classic Quickie 2 HeliX Comfort* Quickie 2 HeliX Quickie 2 Quickie 2 Millennium Quickie Neon SA Quickie RXS Quickie Xenon SA Quickie Argon Quickie GPV Quickie GPSA* ¹ Gecrashtest volgens de Amerikaanse ANSI/RESNA WC 19 norm, komt overeen met ISO * Voldoet aan de testvereisten, omdat de constructie hetzelfde is (zie pagina 8). 15

16 Model Getest met een systeem volgens ISO Quickie Groove AWA Quickie Groove VWA Quickie Groove MWA Quickie F35 (PowerTec) Quickie F40 (PowerTec) Quickie F55 Quickie Jive R Quickie P220 Quickie Salsa R Quickie Salsa M Quickie Samba * Voldoet aan de testvereisten, omdat de constructie hetzelfde is (zie pagina 8). 16

17 Model Getest met een systeem volgens ISO Zippie Groove AWA* Zippie Groove VWA* Zippie Groove MWA* Quickie 2 Kids* Quickie 2 Millenium Kids* Quickie Simba Sopur Youngster 3 Sopur Youngster 2 * Voldoet aan de testvereisten, omdat de constructie hetzelfde is (zie pagina 8). 17

18 4. GESCHIEDENIS EN 12183:2009 & EN 12184:2009 Rolstoelnormen Sinds maart 2010 zijn de herziene versies van EN 12183:2009 en EN 12184:2009 rolstoelnormen van kracht. In beide normen wordt onvoorwaardelijk bepaald, dat indien een rolstoelfabrikant het vervoer van zijn rolstoel in een voertuig toestaat, de rolstoel met een goed resultaat door een crashtest moet zijn gekomen dit in overeenstemming volgens de ISO norm. Indien de rolstoel niet wordt onderworpen aan een crashtest of deze niet succesvol heeft doorstaan, mag de rolstoel niet als zitplaats in een voertuig worden gebruikt. De gebruiker moet worden overgebracht naar een goed bevestigde autostoel en de rolstoel moet, net als andere voorwerpen, veilig in de bagage ruimte worden vervoerd. Bevestigingssystemen van rolstoelen en veiligheidsgordels volgens ISO Er zijn diverse soorten bevestigingssystemen en veiligheidsgordels die voldoen aan de eisen die in ISO worden gesteld. De rolstoel wordt met deze systemen vastgezet door middel van lussen, haken, karabijnhaken, gespen en andere bevestigingsmiddelen. Het bevestigingssysteem voor de rolstoel en de veiligheidsgordels zijn ook onderworpen aan een dynamische crashtest. Hierbij wordt een zogenaamde surrogaat rolstoel gebruikt. Bij deze test wordt in het bijzonder gelet op het gewicht dat moet worden geborgd (het gewicht van de persoon en de rolstoel). Daarom moeten zware elektrische rolstoelen altijd met een 6-punts vastzet systeem vastgezet worden in een voertuig. ISO Crashtestnorm De rolstoelcrashtest is afgeleid van de crashtest zoals deze al in de auto-industrie werd gebruikt. De crashtest wordt uit gevoerd met een snelheid van 48 km/u en een botsingvertraging van 20 g. Het gewicht van de crashtestdummy wordt beperkt tot maximaal 54 kg voor kinderen en 75 kg voor volwassenen. Tot op heden zijn alleen frontale botsingen gesimuleer d voor rolstoelen. 18

19 5. CRASHTEST FOTO S Deze foto s laten zien wat er gebeurt tijdens een crashtest met een rolstoel. Voor de botsing - rolstoel is bevestigd op de rails. Na de botsing - rolstoel is bevestigd op de rails. 19

20 6. HOOFDSTEUN Het gebruik van een hoofdsteun wordt aanbevolen, hoewel de crashtest volgens ISO het gebruik van een hoofdsteun niet verplicht stelt. Een hoofdsteun biedt echter een betere bescherming, wanneer er tijdens het vervoer onverhoopt een ongeluk zou plaatsvinden. Een hoofdsteun kan bevestigd zijn aan de rolstoel of op een of andere wijze aan het voertuig. Hoofdsteun Geometrie Aanpassing (cm) Hoogte (cm) Aanpassen van de hoofdsteun Het belangrijkste kenmerk van een doeltreffende hoofdsteun is dat deze goed is afgesteld. Indien de hoofdsteun niet direct achter en dicht bij het hoofd van de gebruiker wordt geplaatst kan een whiplash niet meer worden vermeden, wanneer er een botsing plaatsvindt aan de achterzijde van de auto. De hoofdsteun moet minstens zo hoog zijn als het zwaartepunt van het hoofd of ongeveer 9 cm onder de bovenrand. De ruimte achter het hoofd moet zo klein mogelijk zijn. Indien de ruimte achter het hoofd meer dan 10 cm bedraagt, is er een verhoogd risico op een ernstige whiplash als er een ongeluk plaatsvindt. Bron: Insurance Institute for Highway Safety, Highway Loss Data Institute, Arlington, Verenigde Staten. Aanpassingshoogte (cm) Goed Aanpassing (cm) Gevaarlijk Acceptabel Marginaal 20

21 7. BEVESTIGINGSPUNTEN In dit hoofdstuk tonen wij u drie voorbeelden van de bevestigingspunten op een rolstoel. In overeenstemming met ISO is de rolstoe l voorzien van stickers die de bevestigingspunten aangegeven. Dit betekent dat haken, karabijn haken, lussen, etc. van het bevestigingssysteem vast gemaakt moete n worden aan deze bevestigingspunten. Hieronder tonen wij voorbeelden van de bevestigingspunten aan één kant van een rolstoel. Uiteraard moet het bevestigings systeem symmetrisch vastgemaakt worden, dus aan beide kanten. De getoonde foto s zijn voorbeelden van hoe een rolstoel vastgezet moet worden, dit kan per rolstoel verschillen. 4-punts vastzetsysteem (voorbeeld van een handbewogen rolstoel) Bevestigingspunt op de rolstoel (voorkant) Bevestigingspunt op de rolstoel (achterkant) 4-punts vastzetsysteem (voorbeeld van een lichtgewicht elektrische rolstoel) Bevestigingspunt op de elektrische rolstoel (voorkant) Bevestigingspunt op de elektrische rolstoel (achterkant) 6-punts vastzetsysteem (voorbeeld van een zware elektrische rolstoel) Bevestigingspunt op de elektrische rolstoel (voorkant) Bevestigingspunt op de elektrische rolstoel (achterkant) Let op: twee spanbanden aan iedere kant! 21

22 8. CHECKLIST Wanneer de persoon in het voertuig in de rolstoel blijft zitten adviseren wij de volgende punten in acht te nemen; 1. Sunrise Medical adviseert in de eerste plaats, waar mogelijk, de gebruiker van de rolstoel te verplaatsen naar een autostoel. 2. Wanneer een persoon vervoert moet worden in een auto, zittend in een rolstoel, omdat het niet mogelijk is hem of haar te verplaatsen naar een autostoel, dan moet het volgend e in acht worden genomen: B. Er moet een geschikte bevestigingssysteem en veiligheidsgordel worden gebruikt, in overeenstemming met ISO Dit betekent: een bevestigingssysteem met vier spanbanden voor alle standaard rolstoelen, een bevestigings systeem met zes spanbanden voor zware elektrische rolstoelen en veiligheidsgordels (3-punts bevestigingsgordel). C. De rolstoel met daarin de gebruiker moet in de auto in de rijrichting worden geplaatst en in de symmetrie-as boven de bevestigingsrails. A. De rolstoel moet zijn getest in overeenstemming met ISO De rolstoelen van Sunrise Medical die zijn gecrash test, zijn voorzien van relevante stickers. Op de sticke r vindt u het corresponderende symbool. D. Alle verwijderbare en losse onderdelen, zoals werkbladen, krukken, etc. moeten worden verwijderd en veilig opgeborge n zijn. Verwijder indien mogelijk, het zitkussen om het zwaartepunt omlaag te brengen. E. De rolstoel moet op de rem gezet worden. n De rolstoel is gecrashtest volgens ISO en goedgekeur d voor vervoer n De rolstoel is niet goedgekeurd voor het vervoer van een persoon, wanneer deze in een rolstoel blijft zitten F. Het bevestigingssysteem moet aan de rolstoel worden vastgemaakt volgens de aanbevelingen van de fabrikant van het bevestigingssysteem. De stickers met daarop een haaksymbool, geven aan waar de bevestigingspunten op de rolstoel zitten. Maak eerst de voorste spanbanden vast aan de rolstoel. Maak daarna de achterste banden vast. De achterste banden zetten het systeem op spanning. Hiervoor ontkoppelt u eerst de remmen, zodat de rolstoel aan de achterzijde verankerd kan worden. Hierna zet u de rolstoel weer terug op de rem. 22

23 G. Nadat de rolstoel goed aan de vloer van de auto is bevestigd, maakt u de veiligheidsgordels vast in overeenstemming met de aanbevelingen van de fabrikant. Let hierbij goed op dat de diagonale gordel voor het bovenlichaam en de heupgordel goed worden vastgemaakt. De veiligheidsgordels mogen niet gedraaid zitten en mogen niet over onderdelen, zoals de kledingbeschermers, armsteunen, achterwielen of andere randen, van de rolstoel worden geplaatst. De veiligheidsgordels moeten strak over het lichaam van de persoon in de rolstoel vallen. De gordel voor het bovenlichaam moet over de schouder en niet over de hals worden aangebracht. H. Aangeraden wordt om een hoofdsteun, goedgekeurd volgen s ISO , te gebruiken en correct af te stellen. I. Tot slot moeten alle banden en veiligheidsgordels nogmaals worden gecontroleerd om er zeker van te zijn dat ze op de goede plaats zitten. n Zijn de spanbanden van de rolstoel strak aangetrokken en zitten ze op de juiste plaats? n Is de heupgordel goed over het bekken gepositioneerd? n Is de diagonale gordel van het bovenlichaam goed over de schouder /het sleutelbeen gepositioneerd? n Zit de diagonale gordel van het bovenlichaam niet te dicht bij de hals? n Zitten alle veiligheidsgordels dicht tegen het lichaam aan? 3. Bekijk de rolstoel goed en neem altijd de tijd voor het vastzetten! Aandacht voor veiligheid is heel belangrijk, ook als er weinig tijd is. 4. Nooit op de volgende manieren vastzetten: n Bevestig de spanbanden nooit aan beensteunen, die kunnen namelijk afbreken! n Bevestig de spanbanden nooit aan de wielen, dit zijn namelijk geen stevige punten! n Bevestig de spanbanden nooit gekruist, hierdoor gaat de rolstoel kapot. n Gebruik nooit maar één spanband voor en/of achter, zet de rolstoel altijd aan beide zijden vast met spanbanden. n Bevestig de spanbanden nooit ongelijk naar één kant, dat is namelijk niet stevig genoeg bij een eventuele aanrijding. 23

24 Sunrise Medical B.V. Groningenhaven PE Nieuwegein The Netherlands T: +31 (0) E: SB-CRASH-TEST-NL-NL-REV-C05 02F16