Aansluitmogelijkheden van projecten bij methodes Natuuronderwijs en Kerndoelen 2006

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Aansluitmogelijkheden van projecten bij methodes Natuuronderwijs en Kerndoelen 2006"

Transcriptie

1 Aansluitmogelijkheden van projecten bij methodes Natuuronderwijs en Kerndoelen 2006 Onderstaande projecten (2006) zijn bekeken op hun relatie met de nieuwe kerndoelen (2006) en aansluitmogelijkheden bij methodes natuuronderwijs. Projecten: 1. Spinnenwebben De Wegwijzer 2. Antistofeffer Eben Haezer 3. Geheime boodschappen De Rank Aardbeving De Wegwijzer 6. Vijverles De Veldhof 7. Spijsvertering De Wegwijzer 8. Windmolens De Wegwijzer 9. Zonnepanelen De Wegwijzer 10. Vuur maken De Wegwijzer 11. De vlinders De Vlieten 12. Oeps, ik val in een potje De Vlieten 13. Oei ik groei De Vlieten 14. Groene buren De Vlieten 15. Groeizaam weer De Vlieten 16. Slakken pakkenj De Vlieten 17. Vulkanen De Wegwijzer 18. Een bakhuis Bern. Lievegoed 19. Biologie buiten De Stuifhoek 20. Boomfeestdag De Schalkel 21. Schooltuin Alg. school Oost 22. Onze milieudienst De Golfslag 23. De natuur in school De Tweesprong 24. Natuurleerpad t Kempke 25. NME Kompas De Tjalk 26. Paddepoel t Kempke 27. De schoolboerderij De Schakel 28. De schooltuin De Radonkel 29. Vogelvrij De Zevensprong 30. De schooltuin Kempenaarsschool 31. Zaai en planttafel Prins. Margriet De volgende methodes zijn bekeken op aansluitmogelijkheden bij de projecten van Jopie Mos methode Leefwereld methode Leefwereld nieuwe editie methode Natuurlijk! methode Natuurlijk! nieuwe editie methode Wijzer door methode Vogelvlucht De seizoenswerkbladen van methode Natuurlijk zijn hier niet in opgenomen, maar wel zeer bruikbaar voor buitenopdrachten. De nummers verwijzen naar de nieuwe kerndoelen (zie onderaan) kerndoelen en aansluiting methodes,

2 1. Projectnaam: Spinnewebben School: De Wegwijzer Groep 6-8: Dieren (herfst, spin, web) 41 (2006) methode Leefwereld Groep: 5 Hoofdstuk: 6 methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 4 methode Natuurlijk! Groep: 7 Hoofdstuk: Seizoenblad 2 methode Vogelvlucht Groep: 7 Hoofdstuk: Blok 1 2. Projectnaam: Antistoffer School: Eben Haezer Groep 6-8: Omgeving (lucht, stof), Techniek Kerndoelen techniek: 45 (2006) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 9 (lucht) methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 14 (lucht) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 6.3 (lucht) methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: 1.2 (luchtdruk) 3. Projectnaam: Geheime boodschappen uit de ruimte School: De Rank Groep 5-6: Planten (bladeren), Dieren (mineerders), Techniek (waterraket) 41 (2006) 42 (2006) Techniek 45 (2006) methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 6 (galappel) methode Leefwereld Groep: 8 Hoofdstuk: 21 (raket) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 8.1 (gal) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 8.3b methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: 6.1, 6.2 (gallen) kerndoelen en aansluiting methodes,

3 5. Projectnaam: Aardbeving School: De Wegwijzer Groep 8: Omgeving (aardbeving) (les alleen geschikt voor groep 8) Kerndoelen aardrijkskunde: 49 (2006) * Dit onderwerp komt niet in natuurmethodes voor, wel in aardrijkskunde methodes 6. Projectnaam: Vijverles School: BS De Veldhof Groep 6: Planten (waterplanten), Dieren (waterdieren), Elementen (water, ph meten) 40 (2006) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 26, 27, 28 methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 11 (water) methode Natuurlijk! Groep: 5 Hoofdstuk: 4 (water) methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (water) methode Natuurlijk! Groep: 8 Hoofdstuk: 14 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 6.2, 6.4 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 2.3, 6.1 methode Wijzer door Groep: 5 Hoofdstuk: 2.1 methode Wijzer door Groep: 7 Hoofdstuk: 6.1, 6.3 methode Vogelvlucht Groep: 6 Hoofdstuk: Projectnaam: Spijsvertering School: De Wegwijzer Groep 6-8: Wijzelf (spijsvertering, darmen, ingewanden, voedsel) 41 (2006) methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 9 methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 13 methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 20 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 4. kerndoelen en aansluiting methodes,

4 8. Projectnaam: Windmolens School: De Wegwijzer Groep 5-6: Materialen en Verschijnselen (windmolen, elektriciteit,stroom) (tekst te moeilijk voor groep 5-6) 44 (2006) methode Leefwereld Groep: 8 Hoofdstuk: 20 methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 11 methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 13 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 3.2, 3.4 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 3.2 methode Wijzer door Groep: 8 Hoofdstuk: 1 9. Projectnaam: Zonnepanelen School: De Wegwijzer Groep 7-8: Materialen en Verschijnselen (zonnepanelen, zonne-energie,groene stroom, elektriciteit). Tekst veel te moeilijk voor groep 7-8 (geen leerlingentekst) 44 (2006) methode Leefwereld Groep: 8 Hoofdstuk: 20 methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 11 methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 13 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 3.2 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 3.1 methode Wijzer door Groep: 8 Hoofdstuk: Projectnaam: Vuur maken School: De Wegwijzer Groep 7-8: Elementen (vuur maken) 42 (2006) methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 10 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 3.1 methode Vogelvlucht Groep: 7 Hoofdstuk: 3 kerndoelen en aansluiting methodes,

5 11. Projectnaam: De Vlinders School: De Vlieten Groep 7-8: Dieren (vlinders), onderzoeksvaardigheden 40 (2006) methode Leefwereld Groep: 4 Hoofdstuk: 1 methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 30 methode Leefwereld nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 1 methode Natuurlijk! Groep: 5 Hoofdstuk: 20 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1.2, 1.4 methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 5.3 methode Vogelvlucht Groep: 5 Hoofdstuk: 6 methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: Projectnaam: Oeps, ik val in een potje School: De Vlieten Groep 7-8: Dieren (vlinders, insecten, vogels, muizen) 40 (2006) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 30 (vlinders), 6,13 (vogels), 2, 30 methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 25 (vogels), 24 (muizen) methode Leefwereld Groep: 8 Hoofdstuk: 3 (insecten) methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 20 (insecten) methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 20 (insecten) methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 19 (vogels) methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 4 (vogels), 1 (insecten) methode Natuurlijk! Groep: 5 Hoofdstuk: 20 (vlinders) methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 6, 17 (vogels) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1.2, 1.4 (vlinders) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 1.2, 8.3 (insecten) methode Wijzer door Groep: 5 Hoofdstuk: 2.3 (insecten) methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 5.3 (vlinders) methode Vogelvlucht Groep: 5 Hoofdstuk: 6 (vlinders) methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: 5.4 (vlinders) kerndoelen en aansluiting methodes,

6 13. Projectnaam: Oei, ik groei School: De Vlieten Groep 7-8: Planten (bonen groei), Elementen (grondsoorten) 41 (2006) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 21, 22, 23 methode Leefwereld Groep: 8 Hoofdstuk: 2, methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 17, 18 methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 18 methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 19 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1.3, 7.1 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 7.4 methode Wijzer door Groep: 5 Hoofdstuk: Project 1 methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: Projectnaam: Groene Buren School: De Vlieten maken) Groep 7-8: Planten (onderzoek, determineren, struiken, bomen, wilde planten, herbarium 40 (2006) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 1 methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 1, 4, 21, 23 methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1 methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1, 4, 17 methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 1 methode Natuurlijk! Groep: 8 Hoofdstuk: 15, 17, 20 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1.2, 2.2 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk:1.2 methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 1 methode Vogelvlucht Groep: 7 Hoofdstuk: 5.2, 5.4, methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: 5.3, 5.4 kerndoelen en aansluiting methodes,

7 15. Projectnaam: Groeizaam weer School: De Vlieten Groep 7-8: Planten (groeivoorwaarden planten), Elementen (weer, temperatuur, neerslag) 40 (2006) 41 (2006) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 21 methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 1 methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 17 methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1 methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 19 methode Natuurlijk! Groep: 7 Hoofdstuk: 19 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 7.1 methode Wijzer door Groep: 5 Hoofdstuk: 1 methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 1 methode Vogelvlucht Groep: 7 Hoofdstuk: 5.2, Projectnaam: Slakken pakken School: De Vlieten Groep 7-8: Dieren (slakken) 40 (2006) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: Projectnaam: Vulkanen School: De Wegwijzer Groep 6-8: elementen (vulkanen) Kerndoelen aardrijkskunde: 49 (2006) * Dit onderwerp komt niet in natuurmethodes voor, wel in aardrijkskunde methodes kerndoelen en aansluiting methodes,

8 18. Projectnaam: Een bakhuis bij de school School: Bernard Lievegoedschool Groep 5-8: Techniek (bouwen bakoven, broodbakken), Elementen (grondsoorten) Kerndoelen techniek: 44 (2006) 45 (2006) Geschiedenis 51 (2006) methode Leefwereld Groep: 4 Hoofdstuk: 8 (bouwen) methode Leefwereld Groep: 5 Hoofdstuk: 3, 4 (graan, bakken) methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 27 (bouwen) methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 3 (bouwen), 1,2 (graan) methode In de kijker Groep: 4 Hoofdstuk: 3 (graan) methode Natuurlijk! Groep: 5 Hoofdstuk: 10 (graan) methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 4 (bouwen),11 (graan) methode Natuurlijk! Groep: 8 Hoofdstuk: 1 (bouwen) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 7.1 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 3.3 (bouwen) methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 3 (brood) methode Wijzer door Groep: 7 Hoofdstuk: 5 (bouwen) methode Vogelvlucht Groep: 6 Hoofdstuk: 6.5 (graan) 19. Projectnaam: Biologie buiten School: De Stuifhoek Groep 7-8: Planten ( zaden, bessen, gallen, bomen, knoppen, bloemvormen), Dieren (insecten, waterdieren, uilenballen) 40 (2006) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 1,2 (bloemen), 3 (zaden), 15 braakbal (waterdieren), 30 (insect) methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 4 (boom), 6, 21(boom) methode Leefwereld Groep: 8 Hoofdstuk: 3 (insect), methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (bloemen), 4 (zaden), 20 (insect), 24 (waterdieren) methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 4 (boom) methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 1 (bloem), methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 18 (braakbal) methode Natuurlijk! Groep: 8 Hoofdstuk: 14 (waterdieren), 17 (bos) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1.2 (bloem), 2.2, 5.1 (braakbal) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 2.3 (zaden) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 1.2 (bloem) methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 1.1, 6.1 (braakbal) methode Wijzer door Groep: 7 Hoofdstuk: 2.2 (bos), 2.3 (zaden) methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: 5.3 kerndoelen en aansluiting methodes,

9 20. Projectnaam: De boomfeestdag School: De Schakel Groep 1-8: Planten (bomen, struiken, boomfeestdag, verzorgen) 40 (2006) methode Leefwereld Groep: 4 Hoofdstuk: 3, 13, 23, 29 methode Leefwereld Groep: 5 Hoofdstuk: 21 methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 4, 21, methode Leefwereld nieuw Groep: 3 Hoofdstuk: 5 methode Leefwereld nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 17 methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 17 methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 4 methode In de kijker Groep: 4 Hoofdstuk: 2 methode Natuurlijk! Groep: 8 Hoofdstuk: 20 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 2.3 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1.2, 2.2 methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk:1.1 methode Wijzer door Groep: 7 Hoofdstuk: Projectnaam: Schooltuin School: Algemene school Oost waterjuffer) Groep 7-8: Planten (schooltuin, dotterbloem, klaproos, bloemen, bessen), Dieren (libel, 40 (2006) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 1,2 (bloemen), 3 (zaden) 23 (schooltuin), 27 (waterdieren) methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 1 (planten) methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (bloemen), 4 (zaden), 24 (waterdieren) methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1 (planten) methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 1 (bloemen) methode Natuurlijk! Groep: 7 Hoofdstuk: 19 (schooltuin) methode Natuurlijk! Groep: 8 Hoofdstuk: 14 (sloot), 15 (berm) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1.2 (planten) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 1.2 (bloem) methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (planten) methode Wijzer door Groep: 7 Hoofdstuk: 2.3 (zaden) methode Vogelvlucht Groep: 6 Hoofdstuk: 6.5 (waterdiertjes) methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: 5.1 (bloemen) kerndoelen en aansluiting methodes,

10 22. Projectnaam: Onze Milieudienst School: De Golfslag Groep 1-8: Materialen (papier maken), Omgeving (schoon houden, zwerfafval opruimen en scheiden, energie- en watergebruik meten) Kerndoelen milieu: 39 (2006) Natuuronderwijs 44 (2006) methode Leefwereld Groep: 3 Hoofdstuk: 2 (afval) methode Leefwereld Groep: 5 Hoofdstuk: 9 (afval), 24 (papier maken) methode Leefwereld nieuw Groep: 1-2 Hoofdstuk: 5 (papier maken) methode Leefwereld nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 9 (afval) methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 11 (afval), 22 (papier maken) methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 2 (afval), 11 (energie) methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 24 (afval) methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 2 (milieu) methode In de kijker Groep: 4 Hoofdstuk: 9 (afval), 12 (afval) methode Natuurlijk! Groep: 5 Hoofdstuk: 7, 8 (afval), methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (watergebruik), 9 (afval) methode Natuurlijk! Groep: 7 Hoofdstuk: 3 (papier maken), 9 (afval) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 3.2 (energie) methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 2.3 (afval), 6.3 (afval, papier maken) methode Wijzer door Groep: 7 Hoofdstuk: 1.2 (afval) methode Wijzer door Groep: 8 Hoofdstuk: 3 (afval), Project 2, 1 (energie) 23. Projectnaam: De natuur in de school School: de Tweesprong Groep 1-2: Planten (zaaien, stekken) Dieren (dier op school van kinderboerderij, vlinders) 40 (2006) methode Leefwereld Groep: 1-2 Hoofdstuk: 4 (zomer-vlinders) methode Leefwereld nieuw Groep: 1-2 Hoofdstuk: 6, 7 kerndoelen en aansluiting methodes,

11 24. Projectnaam: Natuurleerpad t Kempke School: t Kempke Groep 1-2: Planten (boom), Dieren (kikker, kikkervisje, padden, sporen, vogelnestje, insecten) 40 (2006) 41 (2006) methode Leefwereld Groep: 5 Hoofdstuk: 23 (padden) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 27 (kikker) methode Leefwereld nieuw Groep: 1-2 Hoofdstuk: 6 (kikkers) methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 19 )padden) methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 14 (sloot) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 3 Hoofdstuk: 1.2 (kikkerdril) methode Wijzer door Groep: 5 Hoofdstuk: 5.3 (kikkerdril) methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: 6.4 (kikkerdril) 25. Projectnaam: NME Kompas School: De Tjalk Groep 1-2: Elementen (wind, sneeuw, regen, vriezen-dooien), Materialen en verschijnselen (drijven-zinken, magnetisme), Omgeving (afval, compost) (schoolbreed project in een leerlijn voor alle groepen, alleen voor gr 1-2 klaar) 42 (2006) 43 (2006) methode Leefwereld nieuw Groep: 1-2 Hoofdstuk: 8 (water) 26. Projectnaam: Van paddepoel tot Natuurleerpad School: t Kempke Groep 6-8: Dieren (padden), Omgeving (paddenpoel onderhouden, natuurontwikkeling) (geen leerling-materiaal bijgevoegd) Kerndoelen milieu: 39 Natuuronderwijs (2006) methode Leefwereld Groep: 5 Hoofdstuk: 23 (padden) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 27 (kikker) methode Leefwereld nieuw Groep: 1-2 Hoofdstuk: 6 (kikkers) methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 19 )padden) methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 14 (sloot) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 3 Hoofdstuk: 1.2 (kikkerdril) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 6 (natuurontwikkeling) methode Wijzer door Groep: 5 Hoofdstuk: 5.3 (kikkerdril) methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: 6.4 (kikkerdril) kerndoelen en aansluiting methodes,

12 27. Projectnaam: De schoolboerderij School: De Schakel Groep 1-8: Planten (boomfeestdag,planten herkennen, groep 3: bollen en knollen, zaaien, schooltuin, groeivoorwaarden, boomfeestdag)), Dieren (kinderboerderij dieren verzorgen), (Elementen (grondsoorten) 40 (2006) 41 (2006) methode Leefwereld Groep: 3 Hoofdstuk: 11 (bollen), 19 (bloemen) methode Leefwereld Groep: 4 Hoofdstuk: 26 (grond), 27 (planten), 28 (bodemdieren), 5, 6 (verzorging), methode Leefwereld Groep: 5 Hoofdstuk: 1, (bloem), 3 (granen), 27 (boerderij) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 1, 2 (bloemen,), 21 (zaden), 22, 23 (schooltuin), 30 (insecten) methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 21 (boomfeestdag), 1, 2 (schooltuin), 8 (voeding), 23 (vroege bloeiers) methode Leefwereld Groep: 8 Hoofdstuk: 3 (bio-bestrijding) methode Leefwereld nieuw Groep: 3 Hoofdstuk: 1 (bloemen), 3 (knuffel), 18 (kuiken) methode Leefwereld nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 5 (bodemdieren), 24 Kinderboerderij methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 1 (granen), 5 (bodemdieren), 18 (bollen) methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (bloemen), 17 (zaden), 18 (grond), 20 (insecten) methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1 (planten), 2 (oogsten), 12 (voeding), 17 (vroege bloeiers) methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 1 (bloemen), 19 (dierentaal) methode In de kijker Groep: 3 Hoofdstuk: 3 (voeding), 11 (planten) methode In de kijker Groep: 4 Hoofdstuk: 2 (bollen), 3 (voeding dieren), 11 kleine beestjes) methode Natuurlijk! Groep: 5 Hoofdstuk: 5 (grond), 10 (voeding),11 (voeding dieren), 17 (groeivoorwaarden) 18 (moestuin, voeding) methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 11 (voeding), 19 (schooltuin), 20 (voeding) methode Natuurlijk! Groep: 7 Hoofdstuk: 12, 13 (voeding), 19 (groeivoorwaarden), 20 (voeding) methode Natuurlijk! Groep: 8 Hoofdstuk: 12 (boerderij) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 3 Hoofdstuk: 2.1 (planten), 7, 8 (voeding) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 7 (granen) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 1 (planten), 2 (insecten), 6.3 (bodemdieren), 7 (voeding) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (planten, knollen), 7 (planten-vraat) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1.3 (zaden), 7 (voeding) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 1.2 (bloemen) methode Wijzer door Groep: 5 Hoofdstuk: 1.1 (planten), 2 (bodemdiertjes), 4, Project 2 (grond) methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 1.1, 1.2 (planten), 3 (granen), 5 (dieren verzorgen) methode Wijzer door Groep: 8 Hoofdstuk: 2.1 (overwinteren), 4.3 (voeding) methode Vogelvlucht Groep: 3 Hoofdstuk: 8 (appel), 9 (planten) methode Vogelvlucht Groep: 4 Hoofdstuk: 7, 8 (zaaien) methode Vogelvlucht Groep: 6 Hoofdstuk: 4 (grond), 6.2 (bodemdieren), 5.4 (bloemen) methode Vogelvlucht Groep: 8 Hoofdstuk: 5 (stekken etc.) kerndoelen en aansluiting methodes,

13 28. Projectnaam: De schooltuin School: De Radonkel Groep 5-6: Planten (schooltuin) 40 (2006) 41 (2006) methode Leefwereld Groep: 4 Hoofdstuk: 26 (grond), 27 (planten), 28 (bodemdieren) methode Leefwereld Groep: 5 Hoofdstuk: 1, (bloem), 3 (granen) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 1, 2 (bloemen,), 21 (zaden), 22, 23 (schooltuin), 30 (insecten) methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 21 (boomfeestdag), 1, 2 (schooltuin), 8 (voeding), 23 (vroege bloeiers) methode Leefwereld nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 5 (bodemdieren) methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 1 (granen), 5 (bodemdieren), 18 (bollen) methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (bloemen), 17 (zaden), 18 (grond), 20 (insecten) methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1 (planten), 2 (oogsten), 12 (voeding), 17 (vroege bloeiers) methode In de kijker Groep: 4 Hoofdstuk: 2 (bollen), 11 (kleine beestjes) methode Natuurlijk! Groep: 5 Hoofdstuk: 5 (grond), 10 (voeding),17 (groeivoorwaarden),18 (moestuin, voeding) methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 11 (voeding), 19 (schooltuin), 20 (voeding) methode Natuurlijk! Groep: 7 Hoofdstuk: 12, 13 (voeding), 19 (groeivoorwaarden), 20 (voeding) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 7 (granen) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 1 (planten), 2 (insecten), 6.3 (bodemdieren), 7 (voeding) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (planten, knollen), 7 (planten-vraat) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1.3 (zaden), 7 (voeding) methode Wijzer door Groep: 5 Hoofdstuk: 1.1 (planten), 2 (bodemdiertjes), 4, Project 2 (grond) methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 1.1, 1.2 (planten), 3 (granen) methode Vogelvlucht Groep: 4 Hoofdstuk: 7, 8 (zaaien) methode Vogelvlucht Groep: 6 Hoofdstuk: 4 (grond), 6.2 (bodemdieren), 5.4 (bloemen) kerndoelen en aansluiting methodes,

14 29. Projectnaam: Vogelvrij School: De Zevensprong Groep 7-8: Dieren (vogels) 40 (2006) Techniek 45 (2006) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 4, 5, 13 methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 25, 26 methode Leefwereld Groep: 8 Hoofdstuk: 5 methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 19 methode Leefwereld nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 4 methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 4 (bouwen, nest), 6, 17 methode Natuurlijk! Groep: 7 Hoofdstuk: 4, 10 methode Natuurlijk! Groep: 8 Hoofdstuk: 9, 16 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 6.1 methode Natuurlijk! nieuw Groep: 8 Hoofdstuk: 4.3 methode Wijzer door Groep: 7 Hoofdstuk: 5.3 methode Wijzer door Groep: 8 Hoofdstuk: 2.3 methode Vogelvlucht Groep: 7 Hoofdstuk: 2 kerndoelen en aansluiting methodes,

15 30. Projectnaam: Werken in de schooltuin School: Kempenaarsschool Groep 1-8: Planten (schooltuin, boom, struik, onderhoud) 40 (2006) methode Leefwereld Groep: 3 Hoofdstuk: 19 (bloemen) methode Leefwereld Groep: 4 Hoofdstuk: 27 (planten), 28 (bodemdieren) methode Leefwereld Groep: 5 Hoofdstuk: 1, (bloem) methode Leefwereld Groep: 6 Hoofdstuk: 1, 2 (bloemen,), 21 (zaden), 22, 23 (schooltuin), 30 (insecten) methode Leefwereld Groep: 7 Hoofdstuk: 1, 2 (schooltuin) methode Leefwereld nieuw Groep: 3 Hoofdstuk: 1 (bloemen) methode Leefwereld nieuw Groep: 4 Hoofdstuk: 5 (bodemdieren) methode Leefwereld nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 5 (bodemdieren) methode Leefwereld nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (bloemen), 17 (zaden),20 (insecten) methode Leefwereld nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1 (planten) methode In de kijker Groep: 3 Hoofdstuk: 11 (planten) methode In de kijker Groep: 4 Hoofdstuk: 11 kleine beestjes) methode Natuurlijk! Groep: 5 Hoofdstuk: 7 (groeivoorwaarden) methode Natuurlijk! Groep: 6 Hoofdstuk: 19 (schooltuin) methode Natuurlijk! Groep: 7 Hoofdstuk: 19 (groeivoorwaarden) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 3 Hoofdstuk: 2.1 (planten) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 5 Hoofdstuk: 1 (planten), 2 (insecten), 6.3 (bodemdieren) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 6 Hoofdstuk: 1 (planten) methode Natuurlijk! nieuw Groep: 7 Hoofdstuk: 1.3 (zaden) methode Wijzer door Groep: 5 Hoofdstuk: 1.1 (planten), 2 (bodemdiertjes) methode Wijzer door Groep: 6 Hoofdstuk: 1.1, 1.2 (planten) methode Vogelvlucht Groep: 3 Hoofdstuk: 8 (appel), 9 (planten), 10 (slakken) methode Vogelvlucht Groep: 4 Hoofdstuk: 1 (pissebed),7, 8 (zaaien) methode Vogelvlucht Groep: 6 Hoofdstuk: 6.2 (bodemdieren), 5.4 (bloemen) 31. Projectnaam: De zaai en planttafel School: Prinses Margrietschool Groep 1-2: Planten (zaaien, tuinboon, maïs, zonnebloem) 40 (2006) 41 (2006) methode Leefwereld nieuw Groep: 1-2 Hoofdstuk: 7 kerndoelen en aansluiting methodes,

16 47 ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD Karakteristiek In dit leergebied oriënteren leerlingen zich op zichzelf, op hoe mensen met elkaar omgaan, hoe ze problemen oplossen en hoe ze zin en betekenis geven aan hun bestaan. Leerlingen oriënteren zich op de natuurlijke omgeving en op verschijnselen die zich daarin voordoen. Leerlingen oriënteren zich ook op de wereld, dichtbij, veraf, toen en nu en maken daarbij gebruik van cultureel erfgoed. Kinderen zijn nieuwsgierig. Ze zijn voortdurend op zoek om zichzelf en de wereld te leren kennen en te verkennen. Die ontwikkelingsbehoefte is een aangrijpingspunt voor dit leergebied. Tegelijk stelt de samenleving waarin kinderen opgroeien haar eisen. Kinderen vervullen nu en straks taken en rollen, waarop ze via onderwijs worden voorbereid. Het gaat om rollen als con- 48 sument, als verkeersdeelnemer en als burger in een democratische rechtstaat. Kennis over en inzicht in belangrijke waarden en normen en weten hoe daarnaar te handelen, zijn voorwaarden voor samenleven. Respect en tolerantie zijn er verschijningsvormen van. Bij het leren kennen van de wijze waarop mensen hun omgeving inrichten, spelen economische, politieke, culturele, technische en sociale aspecten een belangrijke rol. Het gaat daarbij om datgene wat van belang is voor betekenisverlening aan het bestaan, om duurzame ontwikkeling, om (voedsel)veiligheid en gezondheid en om technische verworvenheden. Bij het oriënteren op de natuur gaat het om jezelf, om dieren en planten en natuurverschijnselen. Bij de oriëntatie op de wereld gaat het om de vorming van een wereldbeeld in ruimte en tijd. Leerlingen ontwikkelen een geografi sch wereldbeeld aan de hand van gebieden en met behulp van kaartvaardigheden. Ze ontwikkelen een historisch wereldbeeld. Dat betekent dat ze kennis hebben van historische verschijnselen in delen van de wereld en van chronologie. Leerlingen leren hun wereldbeeld (over henzelf en de wereld) aan de hand van actuele onderwerpen voortdurend bij de tijd te brengen. Waar mogelijk worden onderwijsinhouden over mensen, de natuur en de wereld in samenhang aangeboden. Dit komt het begrijpen door leerlingen 49 ten goede en draagt voorts bij aan vermindering van de overladenheid van het onderwijsprogramma. Ook inhouden uit andere leergebieden worden betrokken op de oriëntatie op jezelf en de wereld. Te denken valt aan het lezen en maken van teksten (begrijpend lezen), het meten en het verwerken van informatie in onder andere tabellen, tijdlijn en grafi eken (rekenen/wiskunde) en het gebruik van beelden en beeldend materiaal (kunstzinnige oriëntatie). Onderwijs is er immers vooral op gericht om leerlingen zicht te geven op betekenis en samenhang. 50 KERNDOELEN ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD > Mens en samenleving

17 51 34 De leerlingen leren zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van henzelf en anderen. 35 De leerlingen leren zich redzaam te gedragen in sociaal opzicht, als verkeersdeelnemer en als consument. 36 De leerlingen leren hoofdzaken van de Nederlandse en Europese staatsinrichting en de rol van de burger. 37 De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen. 38 De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met verschillen in opvattingen van mensen. 39 De leerlingen leren met zorg om te gaan met het milieu. 52 KERNDOELEN ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD > Natuur en techniek De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leren hoe ze functioneren in hun leefomgeving. 41 De leerlingen leren over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen. 42 De leerlingen leren onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur. 43 De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind. 44 De leerlingen leren bij producten uit hun eigen omgeving relaties te leggen tussen de werking, de vorm en het materiaalgebruik.

18 45 De leerlingen leren oplossingen voor technische problemen te ontwerpen, deze uit te voeren en te evalueren. 46 De leerlingen leren dat de positie van de aarde ten opzichte van de zon, seizoenen en dag en nacht veroorzaakt. 54 KERNDOELEN ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD > Ruimte De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die in omgevingen elders, in binnen- en buitenland, vanuit de perspectieven landschap, wonen, werken, bestuur, verkeer, recreatie, welvaart, cultuur en levensbeschouwing. In ieder geval wordt daarbij aandacht besteed aan twee lidstaten van de Europese Unie en twee landen die in 2004 lid werden, de Verenigde Staten en een land in Azië, Afrika en Zuid-Amerika. 48 Kinderen leren over de maatregelen die in Nederland genomen worden/werden om bewoning van door water bedreigde gebieden mogelijk te maken. 49 De leerlingen leren over de mondiale ruimtelijke spreiding van bevolkingsconcentraties en godsdiensten, van klimaten, energiebronnen en van natuurlandschappen zoals vulkanen, woestijnen, tropische regenwouden, hooggebergten en rivieren. 50 De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld. 56 KERNDOELEN ORIËNTATIE OP JEZELF

19 EN DE WERELD > Tijd De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren. 52 De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. 53 De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

Voorbereiding en planning van een thema

Voorbereiding en planning van een thema Voorbereiding en planning van een thema Thema: Bouw / groep(en): Periode: Doelstellingen: Kernbegrippen relatie kerndoelen en vakken: Wat is de inbreng van kinderen? (Wat zijn de interesses van leerlingen

Nadere informatie

612671 Speelkaarten.indd 1 12-06-2006 16:14:06

612671 Speelkaarten.indd 1 12-06-2006 16:14:06 NEDERLANDS > Mondeling taalonderwijs De leerlingen leren informatie te verwerven uit gesproken taal. Ze leren tevens die informatie, mondeling of schriftelijk, gestructureerd weer te geven. 1 612671 Speelkaarten.indd

Nadere informatie

Onderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken. Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel

Onderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken. Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel Onderzoekend en ontwerpend leren met zaakvakken Heleen van Ravenswaaij MSc, Dr. Tim van Wessel Programma Terugblik rekenles Introductie zaakvakken en OOL zand en water oefenen onderzoeksvragen formuleren

Nadere informatie

Aan welke kerndoelen heb je gewerkt?

Aan welke kerndoelen heb je gewerkt? Leergebied overstijgende kerndoelen (1) Werkhouding 1 De leerlingen hebben belangstelling voor de wereld om hen heen en ze zijn gemotiveerd deze te onderzoeken A ze kunnen gerichte vragen stellen B ze

Nadere informatie

AAN WELKE KERNDOELEN HEB JE GEWERKT?

AAN WELKE KERNDOELEN HEB JE GEWERKT? AAN WELKE KERNDOELEN HEB JE GEWERKT? Leergebied overstijgende kerndoelen (1) Werkhouding 1 De leerlingen hebben belangstelling voor de wereld om hen heen en ze zijn gemotiveerd deze te onderzoeken A B

Nadere informatie

Nieuws in de klas Postbus 12040 1100 AA Amsterdam t: 020-4309190 f: 020-4309199 e: info@nieuwsindeklas.nl w: www.nieuwsindeklas.nl

Nieuws in de klas Postbus 12040 1100 AA Amsterdam t: 020-4309190 f: 020-4309199 e: info@nieuwsindeklas.nl w: www.nieuwsindeklas.nl Aansluiting Nieuwsservice bij curriculum Bijlage bij Handleiding Nieuwsservice Primair Onderwijs is een uitgave van Nieuws in de klas. Deze bijlage hoort bij de Handleiding Nieuwsservice Primair Onderwijs

Nadere informatie

Stadswerken. Kerndoelen. Programma NMC. Groep 1 t/m 8. www.utrecht.nl/nmc

Stadswerken. Kerndoelen. Programma NMC. Groep 1 t/m 8. www.utrecht.nl/nmc Stadswerken Kerndoelen www.utrecht.nl/nmc Programma NMC Groep 1 t/m 8 Kerndoelen nader toegelicht De NMC-programma s geven met kerndoelen over Mens en Samenleving, Natuur en Techniek en Ruimte vooral invulling

Nadere informatie

Leerlijnen TULE SLO. Jory Tolkamp

Leerlijnen TULE SLO. Jory Tolkamp Leerlijnen TULE SLO Jory Tolkamp Om de doelen van mijn les te bepalen ging ik uit van de leerlijnen. Wat past bij de leerlingen qua stof van een ontwikkelingsgebied, waar zit het niveau? Maar een duidelijke

Nadere informatie

Burgerschap op het Overbos

Burgerschap op het Overbos Burgerschap op het Overbos Inleiding In de multiculturele samenleving waarin we op dit moment leven, is actief burgerschap steeds belangrijker geworden. Kennis hebben over en respect hebben voor andere

Nadere informatie

Aardrijkskunde vaardigheden (PO-vmbo)

Aardrijkskunde vaardigheden (PO-vmbo) Aardrijkskunde vaardighed (PO-vmbo) Sector kerndoel primair onderwijs kerndoel onderbouw kerndoel ob vmbo kb/gl/tl vmbo bovbouw bb examhed vmbo bovbouw kb examhed vmbo bovbouw gl/tl examhed Kern 1. Werk

Nadere informatie

Richtlijn Kerndoelen. Verwijzing naar - Datum vaststelling April 2010. Datum bijstelling 01-10-2013

Richtlijn Kerndoelen. Verwijzing naar - Datum vaststelling April 2010. Datum bijstelling 01-10-2013 Richtlijn Kerndoelen Omschrijving Bijlage kerndoelen Verwijzing naar - Doelgroep Opsteller Teamleden en ouders Directie De Drift Datum vaststelling April 2010 Datum bijstelling 01-10-2013 Ons basisonderwijs

Nadere informatie

Aardrijkskunde vaardigheden (PO-vmbo)

Aardrijkskunde vaardigheden (PO-vmbo) Aardrijkskunde vaardighed (PO-vmbo) Sector kerndoel primair onderwijs kerndoel onderbouw kerndoel ob vmbo kb/gl/tl vmbo bovbouw bb examhed vmbo bovbouw kb examhed vmbo bovbouw gl/tl examhed Kern 1. Werk

Nadere informatie

Wereldoriëntatie en de kerndoelen

Wereldoriëntatie en de kerndoelen Wereldoriëntatie en de kerndoelen In de inleidende tekst van de kerndoelen bij 'Oriëntatie op jezelf en de wereld staat onder andere het volgende: 'Kinderen zijn nieuwsgierig. Ze zijn voortdurend op zoek

Nadere informatie

IPC en de kerndoelen

IPC en de kerndoelen 1 IPC en de kerndoelen 2 IPC en de kerndoelen Doel: Ik weet in hoeverre het IPC kerndoelendekkend is. (of zelfs meer?) IPC en de kerndoelen Ouders: Mijn kinderen doen maar wat. Ze leren niet alles wat

Nadere informatie

Leerdoelen en kerndoelen

Leerdoelen en kerndoelen Leerdoelen en kerndoelen De leerdoelen in de leerlijn vallen in het leerdomein Oriëntatie op jezelf en de wereld. Naast de gebruikelijke natuur en milieukerndoelen (kerndoelen 39, 40 en 41) zijn ook de

Nadere informatie

Een kasteel in de buurt bezoeken

Een kasteel in de buurt bezoeken Een kasteel in de buurt bezoeken Als leerkracht heb je hier een begeleidende en sturende rol. Het is afhankelijk of jij als leerkracht de kinderen meeneemt en dingen aan ze verteld of dat er bijvoorbeeld

Nadere informatie

Waar halen ze de ENERGIE. vandaan? Leerlijn

Waar halen ze de ENERGIE. vandaan? Leerlijn Leerlijn Waar halen ze de ENERGIE vandaan? Inleiding De lesmethode van Solarkids heeft een doorgaande leerlijn voor het basisonderwijs. De leerlijn is gebaseerd op de kerndoelen die zijn opgelegd door

Nadere informatie

Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst)

Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Mens en maatschappij (aardrijkskunde, economie, geschiedenis, godsdienst) Kerndoelen 36. De leerling leert betekenisvolle vragen te stellen over maatschappelijke kwesties en verschijnselen, daarover een

Nadere informatie

Wereldoriëntatie en de kerndoelen

Wereldoriëntatie en de kerndoelen Wereldoriëntatie en de kerndoelen In de inleidende tekst van de kerndoelen bij 'Oriëntatie op jezelf en de wereld staat onder andere het volgende: 'Kinderen zijn nieuwsgierig. Ze zijn voortdurend op zoek

Nadere informatie

Keurmerk: Duurzame school

Keurmerk: Duurzame school Keurmerk: Duurzame school Doorlopende leerlijn voor duurzame ontwikkeling van basisonderwijs (PO) t/m voortgezet onderwijs (VO) PO-1 Kennis en inzicht (weten) Vaardigheden (kunnen) Houding (willen) Begrippen

Nadere informatie

Veilig leren lezen kim-versie en Wereldoriëntatie

Veilig leren lezen kim-versie en Wereldoriëntatie Veilig leren lezen kim-versie en Wereldoriëntatie Veilig leren lezen is een geïntegreerde taal-leesmethode waarin een compleet aanbod zit voor het domein van taal. Zowel schriftelijke taalvaardigheden

Nadere informatie

Duurzaamheidscentrum Assen

Duurzaamheidscentrum Assen lesaanbod Duurzaamheidscentrum Assen contactgegevens Duurzaamheidscentrum Assen Bosrand 2 9401 SL Assen T 0592 703018 duurzaamheidscentrum@assen.nl duurzaamheidscentrum.assen duurzaamheidscentrum www.duurzaamheidscentrumassen.nl

Nadere informatie

Schoon water voor iedereen?

Schoon water voor iedereen? Doelen Kerndoel 43: De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind. Kerndoel 47: De leerlingen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving

Nadere informatie

Canon en kerndoelen geschiedenis PO

Canon en kerndoelen geschiedenis PO Canon en kerndoelen geschiedenis PO bron: http://www.entoen.nu/primair-onderwijs/didactisch-concept/leerplan-(slo)/geschiedenis In dit hoofdstuk over canon en geschiedenis wordt eerst ingegaan op de recente

Nadere informatie

Mens en maatschappij vaardigheden (PO-vmbo)

Mens en maatschappij vaardigheden (PO-vmbo) Mens en maatschappij vaardigheden (PO-vmbo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw vmbo bovenbouw exameneenheden Vakkernen 1. Informatievaardigheden 50: De leerlingen leren omgaan met

Nadere informatie

KTWT module rekenen-wiskunde. Rekenen is leuker als je denkt

KTWT module rekenen-wiskunde. Rekenen is leuker als je denkt KTWT module rekenen-wiskunde Rekenen is leuker als je denkt Vincent Jonker n freudenthal instituut / o&t n www.rekenweb.nl n grote rekendag Inhoud n Deel 1: Startactiviteit n Deel 2: Onderzoekende houding

Nadere informatie

VOORSTEL HERZIENE KERNDOELEN BASISONDERWIJS

VOORSTEL HERZIENE KERNDOELEN BASISONDERWIJS VOORSTEL HERZIENE KERNDOELEN BASISONDERWIJS Inhoud Preambule 3 Nederlands 4 Engels 7 Friese taal 8 Rekenen/wiskunde 10 Oriëntatie op jezelf en de wereld 12 Kunstzinnige oriëntatie 15 Bewegingsonderwijs

Nadere informatie

Aardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo)

Aardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo) Aardrijkskunde inhouden (PO-havo/vwo) Sectoren kerndoelen primair onderwijs kerndoelen onderbouw havo bovenbouw exameneenheden vwo bovenbouw exameneenheden Kernen 1. Burgerschap 36: hoofdzak de Nederlandse

Nadere informatie

Primair Onderwijs. 6 lessen

Primair Onderwijs. 6 lessen Maak je eigen land! Voor de docent Vak(gebied) Schooltype/afdeling Oriëntatie op jezelf en de wereld, Aardrijkskunde Primair Onderwijs Leerjaar Groep 3/4 Tijdsinvestering Vakinhoud Kerndoelen 6 lessen

Nadere informatie

Archeologie op school. Handleiding voor de leerkracht

Archeologie op school. Handleiding voor de leerkracht Archeologie op school Handleiding voor de leerkracht 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Aan de slag: verkorte handleiding 4 3. Verantwoording 5 Archeologie en erfgoededucatie 5 Kerndoelen 5 Didactisch concept

Nadere informatie

Leerkrachtenhandleiding Peperduur

Leerkrachtenhandleiding Peperduur Leerkrachtenhandleiding Peperduur Geachte mevrouw/meneer, Voor u ligt de leerkrachtenhandleiding bij het onderwijsprogramma Peperduur. In deze handleiding vindt u informatie over het museumbezoek. Het

Nadere informatie

Aardrijkskunde. Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis. Bedoeling

Aardrijkskunde. Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis. Bedoeling Aardrijkskunde Thema / onderwerp Aardrijkskundeles met gebruikmaking van de geografische vierslag. Betekenis Welke betekenis heeft het thema / onderwerp voor de kinderen? Hoe leg je de relatie met de beginsituatie?

Nadere informatie

Kerndoelen De Poepfabriek.nl

Kerndoelen De Poepfabriek.nl Kerndoelen De Poepfabriek.nl Pre-ambule Basisonderwijs bevordert brede vorming van kinderen. Het onderwijs richt zich op - de emotionele en verstandelijke ontwikkeling, - op de ontwikkeling van de creativiteit

Nadere informatie

Geschiedenis/erfgoed

Geschiedenis/erfgoed Geschiedenis/erfgoed Kerndoel: Oriëntatie op jezelf en de wereld Tijd Kerndoel 51 De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling

Nadere informatie

Kerndoelen regulier basisonderwijs

Kerndoelen regulier basisonderwijs DC 45 Kerndoelen regulier basisonderwijs 1 Inleiding Dit thema gaat over de kerndoelen voor het reguliere basisonderwijs. De kerndoelen worden vastgesteld door de overheid, in overleg met het onderwijsveld.

Nadere informatie

Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk

Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk Inhoud 4 e druk Natuuronderwijs inzichtelijk Inleiding 1 PLANTEN 1.1 Indeling van het plantenrijk 1.1.1 De groene wereld van de planten 1.1.2 Wieren (algen) 1.1.3 Mossen 1.1.4 Paardenstaarten 1.1.5 Varens

Nadere informatie

Handleiding Echt gebeurd!

Handleiding Echt gebeurd! Handleiding Echt gebeurd! Inhoud 1. Introductie Pag. 1 2. Echt gebeurd! lessen Pag. 1 3. Kerndoelen Pag. 2 4. Excursies, lezingen en workshops Pag. 3 5. De website Pag. 4 7. Pag. 5 1. Introductie Welkom

Nadere informatie

KTWT module rekenen- wiskunde. rekenen is leuker als je denkt

KTWT module rekenen- wiskunde. rekenen is leuker als je denkt KTWT module rekenen- wiskunde rekenen is leuker als je denkt Inhoud Deel 1: Startac

Nadere informatie

Algemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen

Algemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen Algemene Docentenhandleiding bij de lesmaterialen over de archeologie van Vlaardingen Inhoudsopgave INLEIDING... 3 1 DE LESPAKKETTEN IN HET KORT... 3 2 DE OPBOUW VAN DE LESSEN... 4 3 ACHTEGRONDINFORMATIE

Nadere informatie

Naar buiten allemaal!

Naar buiten allemaal! Naar buiten allemaal! 1. Instructie voor leerkrachten Mytylschool Gabriël s-hertogenbosch Naar buiten allemaal! Kinderen meer in contact brengen met de natuur in de eigen omgeving en zelf ontdekken is

Nadere informatie

Themabrief Groei. In deze themabrief lezen jullie wat er per atelier de komende 9 weken gaat gebeuren. Heel veel plezier en GROEI toegewenst!

Themabrief Groei. In deze themabrief lezen jullie wat er per atelier de komende 9 weken gaat gebeuren. Heel veel plezier en GROEI toegewenst! Themabrief Groei Deze week zijn we gestart met het nieuwe thema Groei. Groeien staat dicht bij de kinderen, ze groeien elke dag! Het lijf van uw kind, maar ook de vaardigheden en talenten groeien. Ook

Nadere informatie

KERNDOELEN PRIMAIR ONDERWIJS

KERNDOELEN PRIMAIR ONDERWIJS KERNDOELEN PRIMAIR ONDERWIJS VOORAF De samenleving is volop in verandering. Het onderwijs wil zo goed mogelijk inspelen op deze veranderingen. De leerling, de leerkracht én de school staan immers middenin

Nadere informatie

Als u vragen heeft of prijs stelt op meer houvast en ondersteuning, kunt u terecht op: Met vriendelijke groet,

Als u vragen heeft of prijs stelt op meer houvast en ondersteuning, kunt u terecht op:  Met vriendelijke groet, VOORAF De samenleving is volop in verandering. Het onderwijs wil zo goed mogelijk inspelen op deze veranderingen. De leerling, de leerkracht én de school staan immers middenin de samenleving. Bij eigentijds

Nadere informatie

Als u vragen heeft of prijs stelt op meer houvast en ondersteuning, kunt u terecht op: www.kerndoelen.kennisnet.nl. Met vriendelijke groet,

Als u vragen heeft of prijs stelt op meer houvast en ondersteuning, kunt u terecht op: www.kerndoelen.kennisnet.nl. Met vriendelijke groet, VOORAF De samenleving is volop in verandering. Het onderwijs wil zo goed mogelijk inspelen op deze veranderingen. De leerling, de leerkracht én de school staan immers middenin de samenleving. Bij eigentijds

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln

Mentor Datum Groep Aantal lln Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor

Nadere informatie

bestand afkomstig van mijn website kerndoelen basisonderwijs 2006 inleiding Bart Voorzanger

bestand afkomstig van mijn website kerndoelen basisonderwijs 2006 inleiding Bart Voorzanger bestand afkomstig van mijn website kerndoelen basisonderwijs 2006 Bart Voorzanger Eigenlijk zou elke onderwijzer en onderwijzeres de Kerndoelen van het Basisonderwijs uit het hoofd moeten kennen. Dáárin

Nadere informatie

Naam leerlingen. Groep BBL1 Mens & Maatschappij. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment

Naam leerlingen. Groep BBL1 Mens & Maatschappij. Verdiepend arrangement. Basisarrange ment Groep BBL1 Mens & Maatschappij Leertijd; 3 keer per week 45 minuten werken aan de basisdoelen. - 3 keer per week 45 minuten basisdoelen toepassen in verdiepende contexten. Verdieping op de basisdoelen

Nadere informatie

lesbrief vervolgles Ulrum

lesbrief vervolgles Ulrum lesbrief vervolgles Ulrum Terpen- en Wierdenland lesbrief Ulrum Inhoud Inleiding 3 Lesoverzicht 4 Introductie 5 Kerndoelen 6 Aansluiting bij de canon 7 Deze lesbrief is ontwikkeld door erfgoedjuf Dineke

Nadere informatie

PTO Aardrijkskunde

PTO Aardrijkskunde PTO ardrijkskunde 2016-2017 Vereniging voor Protestants-Christelijk Onderwijs te Curaçao Sectie aardrijkskunde r. lbert Schweitzer havo/vwo [meesteradmiraal@gmail.com] Vak: ardrijkskunde Leerjaar: H1 Schooljaar:

Nadere informatie

NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL

NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL NEDERLAND VIERT 100 JAAR DE STIJL ONTDEK HET IN UTRECHT & AMERSFOORT! HANDLEIDING PRIKKELENDE EN LAAGDREMPELIGE LESSUGGESTIES VOOR HET BASISONDERWIJS 1 HANDLEIDING LESSUGGESTIES MONDRIAAN TOT destijlflyer_achterkant.pdf

Nadere informatie

INHOUD THIS IS HOLLAND IN DE KLAS / DOCENTENHANDLEIDING - BLAD 1 1 INLEIDING 2

INHOUD THIS IS HOLLAND IN DE KLAS / DOCENTENHANDLEIDING - BLAD 1 1 INLEIDING 2 THIS IS HOLLAND IN DE KLAS / DOCENTENHANDLEIDING - BLAD 1 INHOUD 1 INLEIDING 2 2 THIS IS HOLLAND: EEN EDUCATIEF PAKKET 3 Doelstellingen 3 Doelgroepen 4 Inzet van de lessen 4 Aansluiting bij methoden en

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln

Mentor Datum Groep Aantal lln Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Dilia Couwenberg P14EhvADT t Startblok Eindhoven Mentor

Nadere informatie

METHODEN EN THEMA S (1/6)

METHODEN EN THEMA S (1/6) METHODEN EN THEMA S (1/6) DAVINCI Onderbouw DaVinci Lente Onderbouw 35 Januari DaVinci Zomer Onderbouw 35 Januari DaVinci Herfst Onderbouw 35 Januari DaVinci Winter Onderbouw 35 Januari Middenbouw DaVinci

Nadere informatie

WATER TOOLKIT HANDLEIDING

WATER TOOLKIT HANDLEIDING WATER TOOLKIT HANDLEIDING Inhoudsopgave Algemeen Inleiding Materiaal Water Toolkit Digitaal lesmateriaal Groep 1/2 Lesinhoud Werkbladen Groep 3/4 Lesinhoud Werkbladen Groep 5/6 Lesinhoud Werkbladen Groep

Nadere informatie

HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK

HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK COMPLETE DOCENTENINFORMATIE: HIERIN VINDT U DE OPBOUW VAN HET PROGRAMMA EN DE GANG VAN ZAKEN IN DE PRAKTIJK DE TIJDSWINKEL VOOR GROEP 3-4 HET LEVEN VAN MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDSPERIODEN AAN DE HAND

Nadere informatie

Instroom pabo geschiedenis

Instroom pabo geschiedenis Keuzedeel mbo Instroom pabo geschiedenis gekoppeld aan één of meerdere kwalificaties mbo Code K0050 Penvoerder: Sectorkamer zorg, welzijn en sport Gevalideerd door: Sectorkamer Zorg, welzijn en sport Op:

Nadere informatie

Portfolio Natuurtalenten

Portfolio Natuurtalenten Portfolio Natuurtalenten Naschoolse Activiteiten van Natuur en Milieu Educatie Het NME heeft een breed aanbod van naschoolse cursussen waarbij Natuur en Milieu centraal staan, maar de werkvormen zeer divers

Nadere informatie

Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO

Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Voorstel van de Taakgroep Vernieuwing Basisvorming voor nieuwe kerndoelen onderbouw VO Onderdeel van de eindrapportage

Nadere informatie

Rijk Romeins Leven. Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5. Handleiding voorbereidende les

Rijk Romeins Leven. Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5. Handleiding voorbereidende les Les Rijk Romeins Leven Museum Park Matilo Cultuurlijn Tijd Groep 5 Handleiding voorbereidende les Rijk Romeins Leven INHOUD Inleiding Kader Begrippen Leerdoelen Aansluiting kerndoelen De lessen INLEIDING

Nadere informatie

Agenda Datum Activiteit. Jarigen. Doelen. Jaargang 1, nieuwsbrief 5 10 januari 2017

Agenda Datum Activiteit. Jarigen. Doelen. Jaargang 1, nieuwsbrief 5 10 januari 2017 Jaargang 1, nieuwsbrief 5 10 januari 2017 Agenda Datum Activiteit 11 jan. Studiedag, kinderen vrij! 12 jan. Luizencontrole 16-28 jan. Cito-toetsen 17 jan. 13.30-15.30 uur: Kijk- en doemiddag Agnieten College

Nadere informatie

CBS De Wegwijzer Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie

CBS De Wegwijzer Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie CBS De Wegwijzer Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie Datum eerste versie 01-09-2011 Datum laatste versie 01-09-2014 Documenteigenaar Team CBS De Wegwijzer Datum volgende

Nadere informatie

Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief

Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius. Lesbrief Onder onze voeten Schoolbezoek Min40Celsius Lesbrief Lesbrief Onder onze voeten U gaat met uw klas een bezoek brengen aan Min40Celsius, aan de hand van deze lesbrief kunt het bezoek (kort) voorbereiden.

Nadere informatie

Nieuwe stappers en stenen per augustus 2015 Aan deze lijst kunnen geen rechten worden ontleend

Nieuwe stappers en stenen per augustus 2015 Aan deze lijst kunnen geen rechten worden ontleend Groep -2 Nieuwe stappers en stenen per augustus 205 L0866 Schilder een haan Zorgen voor dieren L0867 Maak een vriendschapsarmband Omgaan met elkaar L0868 Maak een huisje Inrichten van je omgeving L0869

Nadere informatie

Wereldgrachten. Ontdek de geschiedenis van de Amsterdamse grachtengordel. handleiding. groep 7+8

Wereldgrachten. Ontdek de geschiedenis van de Amsterdamse grachtengordel. handleiding. groep 7+8 Wereldgrachten Ontdek de geschiedenis van de Amsterdamse grachtengordel handleiding groep 7+8 Wereldgrachten Ontdek de geschiedenis van de Amsterdamse grachtengordel Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Algemene

Nadere informatie

Poep & Plas Handleiding voor leerkrachten

Poep & Plas Handleiding voor leerkrachten Poep & Plas Handleiding voor leerkrachten onderwerp Educatie over reststromen in het basisonderwijs afzender IVN Flevoland Inhoudsopgave Inleiding... 3 Doel... 3 Over de handleiding... 3 Achtergrondinformatie...

Nadere informatie

INHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN

INHOUD DE TIJDSWINKEL. groep 3-4 HOE MENSEN IN VERSCHILLENDE TIJDEN LEVEN ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen. De

Nadere informatie

METHODEN EN THEMA S (1/7)

METHODEN EN THEMA S (1/7) METHODEN EN THEMA S (1/7) DAVINCI Onderbouw DaVinci Lente Onderbouw 35 Leverbaar DaVinci Zomer Onderbouw 35 Leverbaar DaVinci Herfst Onderbouw 35 Leverbaar DaVinci Winter Onderbouw 35 Leverbaar Middenbouw

Nadere informatie

STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2009. Versie november 2010

STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2009. Versie november 2010 STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2009 Versie november 2010 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Aardrijkskunde... 2 Biologie... 3 Culturele en Kunstzinnige Vorming... 4 Duitse taal en literatuur... 5 Economie... 6

Nadere informatie

Beleid Actief burgerschap & Sociale integratie

Beleid Actief burgerschap & Sociale integratie Beleid Actief burgerschap & Sociale integratie 1. Inleiding 1.1 Wetgeving Eind 2005 is een (onderwijs)wet aangenomen die scholen vraagt aandacht te besteden aan 'actief burgerschap en sociale integratie'.

Nadere informatie

DE RODE DRAAD VAN TWENTE

DE RODE DRAAD VAN TWENTE groep ERFGOEDEDUCATIE Het zinvol beleven van het erfgoed is een centraal begrip in de didactiek voor erfgoededucatie. Het werken met het erfgoed wordt gestuurd door het stellen van betekenisvolle vragen.

Nadere informatie

Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs. Reina Kuiper - SME Advies

Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs. Reina Kuiper - SME Advies Citizen science Waterkwaliteit en de aansluiting bij het onderwijs Reina Kuiper - SME Advies Inhoud Onderwijsontwikkeling Relevante vakken Kerndoelen Begrippen en concepten Waarde voor het onderwijs Onderwijsontwikkeling

Nadere informatie

CBS De Akker Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie

CBS De Akker Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie CBS De Akker Protocol Intercultureel leren, actief burgerschap en sociale integratie Datum eerste versie 19-12-2005 Intercultureel leren 09-03-2009 Actief Burgerschap en Soc. Integratie Datum laatste versie

Nadere informatie

B e r e d e n e e r d a a n b o d B a s i s p a k k e t L i f e s t y l e

B e r e d e n e e r d a a n b o d B a s i s p a k k e t L i f e s t y l e B e r e d e n e e r d a a n b o d B a s i s p a k k e t L i f e s t y l e Kits Primair Projectteam Lifestyle: Albert Boers Marga Heres Frank Klein Dolf Dekker Inleiding: doel, functie en kenmerken In opdracht

Nadere informatie

Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel De doelstellingen...

Inleiding Doelgroep Relatieschema Opzet van de lescyclus Algemeen doel De doelstellingen... 1 Inhoudsopgave Inleiding...3 1. Doelgroep...4 2. Relatieschema...4 3. Opzet van de lescyclus...5 3.1. Algemeen doel...5 3.2. De doelstellingen...5 4. Relatie met de kerndoelen...6 5. Voorbereidende activiteit

Nadere informatie

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen

DASSENWERK. werkbladen opdrachten Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen. Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen DASSENWERK werkbladen opdrachten Locatie De Drie Linden Giersbergen 8 Drunen 2012 Nationaal Park De Loonse en Drunense Duinen 1. Waar ben je? Je onderzoekt vandaag een klein gebied van Nationaal Park De

Nadere informatie

Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs (op basis van artikel 11b WVO)

Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs (op basis van artikel 11b WVO) Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs (op basis van artikel 11b WVO) Onderdeel A: Nederlands De eerste tien kerndoelen zijn vooral gericht op de communicatieve functie van de Nederlandse taal en kennen

Nadere informatie

Bibliotheek Inhoud per categorie

Bibliotheek Inhoud per categorie A1 Biologie Atlas bij de biologie Boek A1 Biologie De evolutie van het leven Boek A1 Biologie De ontwikkeling van het leven Artikel A1 Biologie Het ontstaan van het leven Artikel A1 Biologie Indeling van

Nadere informatie

Mens en maatschappij inhouden (PO-vmbo)

Mens en maatschappij inhouden (PO-vmbo) Ms maatschappij inhoud (PO-vmbo) Sector kerndoel primair onderwijs kerndoel onderbouw vmbo bovbouw examehed vmbo bovbouw bb examehed bb vmbo kb/gl/tl examehed Vakkern 1. Communicatie 37: zich te gedrag

Nadere informatie

STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2011. versie oktober 2011

STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2011. versie oktober 2011 STUDIEWIJZER HAVO COHORT 2011 versie oktober 2011 Inhoudsopgave Aardrijkskunde... 3 Biologie... 4 Culturele en Kunstzinnige Vorming... 5 Duitse taal en literatuur... 6 Economie... 7 Engelse taal en literatuur...

Nadere informatie

Afval: hoe duurzaam is jouw school? Esther van der Meer. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Afval: hoe duurzaam is jouw school? Esther van der Meer. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Esther van der Meer 01 October 2013 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/31580 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

SaNdWiCh RoBoT. Wat leren leerlingen van deze les?

SaNdWiCh RoBoT. Wat leren leerlingen van deze les? SaNdWiCh RoBoT leer programmeren zonder een computer te gebruiken! Bij deze les speelt de leraar of gastdocent de rol van een robot. Een robot die boterhammen maakt met boter en hagelslag. De leerlingen

Nadere informatie

= een beestje met 8 poten. Een spin kan een web maken. = een plant met scherpe stekels.

= een beestje met 8 poten. Een spin kan een web maken. = een plant met scherpe stekels. Woordenschat blok 8 gr5 Les 1 De spin De cactus Het spoor De stronk De bast De twijg De wildernis Het regenwoud Het insect = een beestje met 8 poten. Een spin kan een web maken. = een plant met scherpe

Nadere informatie

De zaken van zwijsen INLEIDING. Toelichting op de samenhang. De Zaken van Zwijsen bestaat uit:

De zaken van zwijsen INLEIDING. Toelichting op de samenhang. De Zaken van Zwijsen bestaat uit: INLEIDING De Zaken van Zwijsen bestaat uit: Tijdzaken: digibordmethode voor geschiedenis Wereldzaken: digibordmethode voor aardrijkskunde Natuurzaken: digibordmethode voor natuur en techniek Nieuwe Zaken:

Nadere informatie

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten Van de oogst van hun land en van hun dieren Jagers & boeren Wat

Nadere informatie

HvhV Mysterie van de Koppige Kogel LeerstofIntegratie. vs 01

HvhV Mysterie van de Koppige Kogel LeerstofIntegratie. vs 01 HvhV Mysterie van de Koppige Kogel LeerstofIntegratie. vs 01 Welke mogelijkheden zijn er om reguliere leerstof effectief te integreren in het avontuur. Daarmee wint werken in een onderzoekavontuur aan

Nadere informatie

PTA - HAVO

PTA - HAVO - HAVO 4 2018-2019 Nederlandse taal en literatuur Engelse taal en literatuur Franse taal en literatuur Wiskunde A Wiskunde B Wiskunde D Rekenen Biologie Natuurkunde Scheikunde Aardrijkskunde Economie Profielwerkstuk-Handelingsdeel

Nadere informatie

Van de regen in de drup

Van de regen in de drup Doelen Kerndoel 43: De leerlingen leren hoe je weer en klimaat kunt beschrijven met behulp van temperatuur, neerslag en wind. De leerlingen leren de waterkringloop. Kerndoel 47: De leerlingen leren de

Nadere informatie

Historisch denken. Historische benaderingen

Historisch denken. Historische benaderingen Historisch denken Inleiding Mensen hebben een besef van verleden, heden en toekomst. Ze hebben een bepaald beeld van wat er in hun leven is gebeurd tot op de dag van vandaag. Ze kunnen hun bestaan in het

Nadere informatie

Visie op wereldoriëntatie. Chaam, 7 november 2014 Auteur: Patricia Jansen Bs. de Driesprong, Chaam. Bs. de Driesprong, Chaam sept.

Visie op wereldoriëntatie. Chaam, 7 november 2014 Auteur: Patricia Jansen Bs. de Driesprong, Chaam. Bs. de Driesprong, Chaam sept. Visie op wereldoriëntatie Chaam, 7 november 2014 Auteur: Patricia Jansen Bs. de Driesprong, Chaam Bs. de Driesprong, Chaam sept. 14 1 Bs. de Driesprong, Chaam sept. 14 2 Voorwoord Het vak wereldoriëntatie

Nadere informatie

Project UK. Boris Berlijn ; ; CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Project UK. Boris Berlijn ; ; CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Boris Berlijn ; ; 17 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/74746 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

De Tien Tijdvakken. Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c.

De Tien Tijdvakken. Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c. De Tien Tijdvakken Tijd van de jagers en boeren, tot 3000 v.c. KA1: De levenswijze van jagersverzamelaars KA2: Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen KA3: Het ontstaan van de eerste stedelijke

Nadere informatie

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen

Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie. Kenmerkende aspecten. Begrippen Tijd van jagers en boeren? 3000 v. Chr. Prehistorie 1. De levenswijze van jager-verzamelaars. 2. Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen. 3. Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen.

Nadere informatie

Kinderboerderij Hagerhof Educatieprogramma

Kinderboerderij Hagerhof Educatieprogramma Kinderboerderij Hagerhof Educatieprogramma 2019-2020 1 Inhoud Inleiding 3 Missie Buiten zijn is kicken! 3 Doelstelling Respect, bewustwording, verantwoordelijkheid. 3 De kosten 4 Aanmelden 5 Overzicht

Nadere informatie

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :...

ONDERZOEKERS:...(vul je naam in) Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Rode opdracht: bomen Pak de boomzoeker 1, 2 en 3 uit de werkmap Volg de aanwijzingen en ontdek met de cijfercode wat de naam van de boom is. Onze boom heet :... Als je naar de takken van de boom kijkt,

Nadere informatie

Zelfregulering bij de zaakvakken in het primair onderwijs

Zelfregulering bij de zaakvakken in het primair onderwijs Zelfregulering bij de zaakvakken in het primair onderwijs Inleiding Het kennisgebied van de zaakvakken (OJW/OMW) omvat zowel de wereld dichtbij en veraf, als de wereld toen en nu (en misschien later),

Nadere informatie

Overzicht vakgebieden ZML SO en subdoelen & koppeling leerlijnen SO & VSO

Overzicht vakgebieden ZML SO en subdoelen & koppeling leerlijnen SO & VSO Overzicht vakgebieden ZML SO en subdoelen & koppeling leerlijnen SO & VSO 1.1. Communicatieve voorwaarden 1.1. Communicatieve voorwaarden 1.2. Zinsbouw 3.5. Zinsbouw 1.3. Woordvorming 3.6. Woordvorming

Nadere informatie

PTO - VWO

PTO - VWO PTO - VWO 4 2018-2019 Nederlandse taal en literatuur Engelse taal en literatuur Franse taal en literatuur Wiskunde A Wiskunde B Wiskunde D Rekenen Biologie Natuurkunde Scheikunde Aardrijkskunde Economie

Nadere informatie

SLO-analyse Speurtocht - ThiemeMeulenhoff

SLO-analyse Speurtocht - ThiemeMeulenhoff SLO-analyse Speurtocht - ThiemeMeulenhoff Stichting leerplanontwikkeling (SLO), Enschede Alle rechten voorbehouden. Mits de bron wordt vermeld is het toegestaan om zonder voorafgaande toestemming van de

Nadere informatie

Bijlage behorend bij artikel 1 van het Besluit kerndoelen onderbouw VO 1. Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs

Bijlage behorend bij artikel 1 van het Besluit kerndoelen onderbouw VO 1. Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs Bijlage behorend bij artikel 1 van het Besluit kerndoelen onderbouw VO 1 Kerndoelen onderbouw voortgezet onderwijs I. Kerndoelen op basis van artikel 11b WVO Onderdeel A: Nederlands De eerste tien kerndoelen

Nadere informatie

Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar

Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar Benodigde materialen Knuffels of plaatjes van: een vos een konijn een eekhoorn een egel 4 etensborden 4 (linnen) tasjes

Nadere informatie