Idee Levend Netwerk als inspiratiebron voor meer verbonden groen in de stadsrand en de Voorkempen

Transcriptie

1 Idee Levend Netwerk als inspiratiebron voor meer verbonden groen in de stadsrand en de Voorkempen De groene gebieden in de stadsrand opwaarden en verbinden RVB Regionaal Landschap de Voorkempen, 23 november Een eerste kennismaking -

2 INHOUD I. Groen in de stadsrand + Het totaalplan Levend Netwerk II. Nut aaneengesloten groengebieden en faunaverbindingen in stadsrand en Voorkempen III. Hoe crëer je faunaverbindingen? IV. Conclusie

3 Levend Netwerk = 1. Intro voorstel netwerk: alle groengebieden verbinden 40 ingrepen op weldoordachte plaatsen netwerk van mensen, organisaties, besturen, bedrijven Initieel in stadsrand: ca. 5 km buiten Ring Idee groeit verder uit! Link met een grote reeks projecten in stadsrand, o.a: A102 2de spoorontsluiting haven Oosterweel & Ringland Waterlopen Regionaal Landschap Voorkempen Fortengordel (Brialmont-) Stadsregionale samenwerking Park Groot Schijn & Rivierenhof De Kanaalkant Bebouwd Perifeer Landschap Bovenlokaal groenplan stad Antwerpen Glastuinbouwgebied Boechout Ranst Luchthaven Deurne Blue Gate en Scheldeboord Landschapspark Zuidrand (+ mobiliteit) Bedrijventerrein Terbekenhof Wilrijk Signaalgebieden Gebiedsgericht programma Rupelstreek Scheldelandschapspark

4 Werkingsgebied Regionaal Landschap de Voorkempen Groenkaart Vlaanderen: veel hoog groen, maar niet handig voor vinden van structurerende ingrepen -> Visieopbouw vanuit invalshoek stadsrand

5 Verstedelijking (bebouwing, wonen, industrie) vs. Natuurlijke structuur en open ruimte

6 Van 7 tot 13 km afstand van Ring zijn nog grote (+/-)verbonden open ruimte structuren die connecteren met hoogwaardige natuur (habitatrichtlijngebieden, ) 7 km 13 km

7 Tot 7 km van Ring heeft verstedelijking de bovenhand. Hoe dichter bij stad, hoe meer natuur geïsoleerd (eiland) met slechts fragmenten open ruimte. Connectie met groene 7-13km rand. 7 km

8 Plan Levend Netwerk focuste initieel op verbindingen creëren tussen groengebieden binnen ca. 5 km van ring rond Antwerpen. ca. 5 km Prijswinnend plan Levend Netwerk

9 LEVEND NETWERK 40 ingrepen in totaalvisie natuur stadsrand

10 LEVEND NETWERK = Prijswinnaar «Mijn Groen Idee» Agentschap Natuur en Bos 40 ingrepen in totaalvisie natuur stadsrand Stadslab

11 REALISATIE VIA PROJECTEN IN DE STADSRAND Ekeren Brasschaat SCHIL 1 Doel = alle groengebieden met elkaar verbinden door robuuste faunapassages (aquatisch en terrestrisch): -> ecotunnels -> bermbeheer -> barrières wegwerken -> De groengebieden Hoboken en de tussenliggende Wilrijk open ruimte is bij uitbreiding ook deel van de totaalvisie. Hemiksem Antwerpen Merksem Berchem Edegem Deurne Mortsel Schoten Borsbeek Hove Wijnegem Wommelgem Boechout Schilde Ranst Aartselaar

12 REALISATIE VIA PROJECTEN IN DE STADSRAND Ekeren Brasschaat SCHIL 2 Merksem Schoten Bonus: link leggen met regio: - Havengebied - Antitankgracht Wijnegem - Bossen van Ranst - BoRa: Boechout/Ranst Antwerpen - Bos van Moretus Deurne - Landschapspark Zuidrand Wommelgem - Vallei Vliet/Struisbeek Borsbeek - Rupelstreek Berchem - Baasrode/Rupelmonde Hoboken Wilrijk Mortsel Boechout Ook in de 7-13 km rand rond Antwerpen kan dit idee Edegem verder doorgetrokken Hove worden Hemiksem Aartselaar Schilde Ranst

13 PROJECTEN IN DE STADSRAND

14 GEBIEDSGERICHTE PROJECTEN IN DE STADSRAND 2 spoorontsluiting haven Bebouwd perifeer landschap De groene 6 Regionaal Landschap de Voorkempen GruunRant A102 (Poort Oost) De Kanaalkant Blue Gate Ring, Oosterweel Fortengordel BoRa Macrozone glastuinbouw Stadsregionale samenwerking Landschapspark Zuidrand

15 Noordoostelijk deel : 35 km² potentieel samenhangend geheeld = GruunRant Een positief constructief aanbod Een nieuwe manier van samenwerken Acties rond: verbinden, ontsnipperen, beschermen, beheer, toegankelijk maken, wandelingen Enthousiaste vrijwilligers

16 Principes werken verder door in tweede schil met antitankgracht als blauwe draad

17 Principes werken verder door in tweede schil met antitankgracht als blauwe draad

18 Direct relevant voor de meeste gemeenten van het Regionaal Landschap de Voorkempen Voor 14 op 18 (deel)gemeenten direct relevant Direct relevant aantal schil 1 8 schil 2 10 schil 1 en/of 2 14 geen directe relatie 4

19 II. Het nut van verbonden groen in de stadsrand en de Voorkempen Mens: in een verstedelijkte context kan iedereen baat hebben aan een groene plek om: Rust te vinden, gevoel van ruimte te ervaren Te recreëren In contact te komen met natuur Zich veilig te verplaatsen over grotere afstand Natuur: meer biodiversiteit (zie verder) Klimaat: Verkoeling tegen hitte effect: extra opwarming in stedelijke context Waterberging: wapen tegen overstroming + infilatratie naar grondwater

20 II. Het nut van verbonden groen in de stadsrand Er wordt momenteel sterk gekeken naar de stadsrand voor de verwachte bevolkingstoename van de stad (en ruimer dan de huidige grenzen van de fusiestad) (filmpje stad Antwerpen) Klik voor Filmpje Labo XX gehalveerde speeltijd

21 Ontwerpend onderzoek Labo XX -> verdichting woongebieden stadsrand

22 Nut van faunapassages voor natuur

23 Nut van faunapassages voor natuur Minder kans op lokaal uitsterven van soorten Stedelijke stress: grotere kans op lokaal uitsterven Herkoloniseren naburig gebied via faunapassage Soorten die het (buiten stadsrand) opnieuw goed doen, kunnen uitzwermen naar en door stadsrand Klimaatadaptatie: grotere mobiliteit van soorten nodig om areaal aan te passen Minder verkeersslachtoffers en

24 III. Hoe creëer je faunaverbindingen? Beheer: wegbermen, groenbuffers, Ontsnippering: faunaverbindingen (bestaande infrastructuur aanpassen of meeliften bij ontwerp nieuwe infrastructuur) Verwerving en/of inrichting: tussengebied tussen groengebieden vrijwaren en functioneel invullen Ruimtelijke planning: visie groter geheel verankeren

25 Concreet voorbeeld: Groningen

26 Concreet voorbeeld: Groningen Ook vertrokken van totaalvisie Na 10 jaar zijn 100 faunapassages gerealiseerd Tactiek: vraag om faunapassages te integreren in bouwprojecten op de strategische plekken Wachten tot er dynamiek is (dynamiek verstedelijking bekijken als een kans) Er vroeg genoeg bij zijn, met concreet voorstel «Rood betaalt groen» (klein % totaalkost) Veel aandacht naar beheer en monitoring

27 Naslagwerk Nederlandse praktijk

28 Leidraad faunavoorzieningen bij infrastructuur

29 Boombrug Boombrug Boombruggen zijn oversteekplaatsen voor bijvoorbeeld eekhoorns en boommarters. Ze bevinden zich doorgaans tussen bomen, hoog in de lucht. Natuurbericht 8 mei 2015: 4 eekhoornbruggen in Schoten Goedele Verbeylen

30 Boombrug - een simpel touw kan wonderen doen Goedele Verbeylen

31 Ecoduiker (merk: Aco Pro)

32 Ecoduiker en faunatunnel

33 De faunapassages worden al gebruikt voor ze helemaal af zijn filmpje Faunaduiker onder Boomsestraat Niel

34 Als onderdeel project gebiedsontwikkeling 2 grote ecotunnels + 1 faunaduiker onder nieuwe weg 2 faunaduikers onder weg Groen- en waterbuffer ecologisch ingericht faunaduiker onder fietspad Groenbuffer ecologisch ingericht Uitstapplaats Rupel POM Antwerpen: Niel watergebonden bedrijventerrein (juni 2015)

35 Als onderdeel project beleid waterlopen

36 Als onderdeel project beleid waterlopen Van Leugenberg tot Kattekesberg (via Schoon Schijn)

37 Als onderdeel project beleid waterlopen

38 Binnen groenbuffer bedrijventerrein, met hulp via Biodiva (

39 Ecoduct Ecoduct Een ecoduct, wildwissel, natuurbrug of wildviaduct is een viaduct waarbij (meestal) de bovenste laag gereserveerd is om dieren een weg te laten oversteken. Bij een ecoduct is de maatregel tegelijkertijd een soort natuurgebied boven een snelweg. Soms worden ecoducten ook gebruikt door anderen. Denk dan aan fietsers of wandelaars.

40 Leidraad faunavoorzieningen bij infrastructuur Voorbeeld: ree Ree is veeleisend

41

42

43

44 Mogelijke locaties voor faunapassages op terrein evalueren op kansrijkheid en haalbaarheid

45 Dieren onder wielen Ree Inventaris verkeersslachtoffers kan ook helpen om keuze locatie faunapassages te bepalen

46 Dieren onder wielen Eekhoorn Hulpmiddel voor keuze beste locaties boombruggen eekhoorn

47 Bruine kikker Een deel van de logische groenverbindingen voor ree zijn ook nuttig voor bruine kikker. Verbinden van geschikte biotopen + tussenliggende biotopen creëren

48 Hazelworm Voor sommige zeldzame soorten zijn verbindingen zelfs relevant voor de goede instandhouding

49 Nog ecoducten? -> ree Levend Netwerk: - Ecoduct Albertkanaal bij nieuwe Hoogmolenbrug - Meerdere uitstapplaatsen Albertkanaal - Ecoduct E19 Aartselaar/Edegem - Ecotunnel onder A12 ter hoogte ISVAG

50 De Kanaalkant + aansluiting bedrijventerrein op A102 + Park Groot Schijn De Kanaalkant Aansluiting A102

51 De Kanaalkant De Kanaalkant Ontwerp nieuwe Hoogmolenbrug

52 Deurne, Schoten en Wijnegem gaan samenwerken en groengebieden met elkaar verbinden Het Regionaal Landschap de Voorkempen onderzoekt nu samen met Schoten, Wijnegem en Deurne de mogelijkheden om de groengebieden ten zuiden Albertkanaal te verbinden.

53 Bovenlokaal groenplan stad Antwerpen Schoten Stadsgrenzen te beperkend Schoten essentieel om visie stad sluitend te maken

54 Faunapassages in de voorkempen! Een praktisch uitvoerbaar iets en aanknopingspunt in de zoektocht naar een goede invulling van de verdere verstedelijking (voldoende groen, rust, trage wegen, recreatiemogelijkheden, biodiversiteit, grotere groenstructuren, verkoeling vs stedelijk hitte effect klimaatopwarming, ). Een invalshoek die leidt tot identificatie van plekken waar de toegevoegde waarde van ingrepen het hoogst zijn (helpt bij prioriteiten te stellen). Een project waar de gemeenten in het regionaal landschap echt actief kunnen samenwerken.

55 IV. Conclusie Er zijn een reeks nieuwe visies en initiatieven rond het realiseren van grote aaneengesloten groengebieden in de stadsrand Groningen leert dat een grote stedelijke dynamiek kansen biedt voor realisatie -> Dit is nu zeker het geval! Ook heel wat kansen voor de Voorkempen (twee schillen rond de stad) Interesse om dit idee verder uit te werken?