Verslag Expertsessie Co-vergisting 26 november 2013 te Tiel

Transcriptie

1 Verslag Expertsessie Co-vergisting 26 november 2013 te Tiel Inleiding De expertsessie, van in totaal drie uur, heeft plaatsgevonden op 26 november 2013 in het kantoor van de Omgevingsdienst Rivierenland te Tiel. Deze werd georganiseerd door de Gelderse Omgevingsdiensten en de Overijsselse Uitvoeringsdiensten ten behoeve van het opstellen van een tactische analyse op de keten van covergisting. Om een multidisciplinaire expertsessie te organiseren zijn diverse partijen die te maken hebben met diverse processen in de keten van co-vergisting uitgenodigd. Onder andere de volgende partijen waren aangesloten; het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen, diverse Gelderse Omgevingsdiensten en Overijsselse Regionale Uitvoeringsdiensten, Waterschappen, diverse politiefunctionarissen, Provincie Gelderland, Functioneel Parket, Inspectie Leefomgeving en Transport en de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit. Voor een overzicht van de experts die hebben deelgenomen, zie bijlage 1. De sessie werd geleid door Priscilla van Hal en Edwin Lipholt, beiden analisten en opstellers van de tactische analyse co-vergisting voor de Omgevings/Uitvoeringsdiensten in Oost-Nederland. Tijdens drie verschillende deelsessies is getracht om overtredingen te beschrijven en ze te beoordelen op ernst van de schade en de kans dat de overtredingen zich voordoen. Individueel zijn de risico-indicatoren in kaart gebracht en de bronnen waaruit dat blijkt of kan blijken. Verder is samen met de experts geprobeerd uiteen te zetten hoe meer grip en zicht op de keten van co-vergisting kan worden verkregen en welke barrières daarbij kunnen worden opgeworpen om de overtredingen te voorkomen en aan te pakken met daarbij door welke organisaties. Van deze sessie is dit algemene verslag gemaakt. Risico s Elke deelnemer heeft individueel vanuit zijn of haar eigen werkorganisatie en eigen ervaring in een stroomschema aangegeven waar zijn/haar organisatie het bevoegd gezag is in de keten en waar zij de risico s in de keten zien. Daarvoor is gebruik gemaakt van het ketenschema 2012 van de KLPD/IPOL. Deze is voor de sessie aangepast (zie onderstaande figuur). Daarbij was de vraag of de getekende keten volledig was en of de experts de keten (indien nodig) konden aanvullen. Deze persoonlijke schematische weergaven zijn na afloop verwerkt in een overzicht (zie bijlage 2) en geven een beeld van de verschillende (overlappende) bevoegdheden en waar de experts de meeste risico s zien. 1

2 Een inspecteur van NVWA, en de parketsecretaris van het Functioneel parket, wezen op de ontbrekende schakel in de keten richting dier en mens als het gaat om de voedselveiligheid en de milieuhygiëne. Toezichthouders bij de RUD IJsselland, noemden de rechtstreekse transporten van ontdoener/transport naar het buitenland. Een milieudeskundige van de politie vulde dat aan met de opmerking dat ook de buitenlandse inzamelaars een rol spelen op de Nederlandse keten van de co-vergisting. Een inspecteur van de Inspectie Leefomgeving en Transport heeft eveneens opgemerkt dat de buitenlandse transporten en in het verlengde daarvan de buitenlandse vervoerders, handelaren en inzamelaars een belangrijke ketenrol vervullen. De op- en aanmerkingen van de deelnemers zijn verwerkt in een nieuwe schematische weergave van de keten die bij de tactische analyse zal worden gevoegd. Figuur 1: Keten co-vergisting grafisch o.b.v. KLPD/IPOL Het complementeren van de keten en het benoemen van de risico s per deelnemer, was een start om daarna in kleine groepjes verder de overtredingen in de keten te benoemen. Per overtreding is individueel door experts de ernst van de schade op de gebieden milieu, dier- en volksgezondheid, financieel economische schade, bestuurlijke gevoeligheid beoordeeld. Tevens is door de experts per overtreding de kans op het voordoen van de overtreding aangegeven. Indicatoren Daarna zijn de indicatoren individueel beschreven die op risico s kunnen wijzen en de bronnen waaruit deze indicatoren blijken. Tijdens de sessie hebben de experts met elkaar gesproken over mogelijke indicatoren. In de tactische analyse is een niet-limitatieve lijst opgenomen die is aangevuld met de bevindingen van deze sessie. Een milieudeskundige van de politie merkte op dat je bijvoorbeeld bij afvalwater de goede range moet pakken maar dat het kostenaspect vaak een probleem is. Hij geeft ook aan dat een goede AO/IC geen garantie is voor een goede functiescheiding. Een belangrijke indicator die genoemd werd is de route die de diverse stromen maken. Met behulp van de transportdocumenten in combinatie met de financiële administratie dient te worden bekeken of daar opvallende zaken in zitten. Zoals bij een route van A naar B terwijl er onderweg nog een derde locatie wordt aangedaan. Een inspecteur van de NVWA geeft als tip mee om een bedrijf eens te bezoeken en te praten met de diverse medewerkers over hoe het gaat met het bedrijf en hoe taken binnen het bedrijf zijn verdeeld. Dat levert vaak veel bruikbare informatie op. 2

3 Zicht, grip en aanpak Naast het inzichtelijk maken van de verschillende processtappen, risico s, overtredingen en indicatoren, is ook inzichtelijk gemaakt hoe volgens de experts meer zicht en grip op de overtredingen kan worden verkregen. Getracht is om interventies en barrières te bedenken op drie verschillende niveaus te weten preventie, repressie en voorkomen van recidive. En welke ketenpartners elkaar tijdens de aanpak kunnen versterken. Ook zijn knelpunten benoemd die zich voordoen bij het toezicht, de handhaving en de opsporing van de diverse overtredingen in de keten. Op deze wijze is getracht het probleem vanuit diverse gezichtspunten te benaderen. Zo blijkt dat gebrekkig toezicht bij de primaire ontdoeners en de onwetendheid van de risico s van (gevaarlijk) afval bij deze primaire ontdoeners, gelegenheid schept voor handelaren. Daarnaast is een gebrek aan heldere wet- en regelgeving een kans voor bewuste of onbewuste niet-nalevers. Een goede informatie-uitwisseling tussen toezichthoudende en opsporingsinstanties is een goede barrière. Echter door privacywetgeving is uitwisseling tussen bestuursrechtelijke en strafrechtelijke partners erg moeizaam en beperkt gebleken. Middels het informatieconvenant is al het nodige verbeterd, desondanks zouden de bestuursrechtelijke partners kunnen werken aan een beter informatieknooppunt. Verder werd ook geopperd om (meer) toezicht te houden op omvang en het gebruik van subsidiegelden. Resumé De rode draad door de sessie heen was dat de experts vooral risico s zien bij de vervoerders, inzamelaars, handelaren en bemiddelaars (VIHB-ers) en daarmee de verschillende transportmomenten in de keten. Daarnaast werd door als risico genoemd de grensoverschrijdende transporten, waarbij het bijna onmogelijk is om herkomst en identiteit vast te stellen. Regelmatig werd door deelnemers gezegd dat onduidelijkheid over definities als afvalstof en meststof een struikelblok is in de keten. In de groep hoorden we ook dat een enkeling liever praat over organische meststoffen dan over afval, omdat de term afval vaak een negatieve lading heeft. Een afgezant van de provincie Gelderland ziet vooral een risico in de onderlinge afstemming tussen de bevoegde gezagen. De parketsecretaris van het Functioneel Parket, ziet vooral het kennisgebrek bij het bevoegd gezag op het gebied van vergunningverlening en toezicht als risico. Milieudeskundigen van de politie deelden hun ervaringen met de collega s. Beiden merkten op dat de handelaar een belangrijke schakel is en dat het van belang is om goed te kijken naar de aanwezige transportdocumenten. Vaak zijn er meerdere documenten bij een transport aanwezig. 3

4 We kunnen terugkijken op een succesvolle bijeenkomst waarbij ook veel ruimte is geweest om te netwerken. Hiermee is ook een belangrijke stap gezet in de informatie-uitwisseling en heeft deze sessie een belangrijke bijdrage geleverd aan de tactische analyse op de co-vergistingsketen. Tiel, 18 december 2013 Priscilla van Hal, criminoloog en analist Gelderse Omgevingsdiensten Edwin Lipholt, informatieanalist/-makelaar Overijsselse uitvoeringsdiensten 4

5 Bijlage 1: overzicht experts en betrokkenen Expertsessie co-vergisting 26 november 2013 Ahoud, Hans Provincie Gelderland Project-/programmanager EFRO, ervaring met toezicht bij covergisters (voormalig coördinator handhaving) Berentsen, Jaap Omgevingsdienst Achterhoek Toezicht, onderzoek keten covergisting Bolink, Henk Politie eenheid Oost Milieudeskundige RMT Braakman, Joop Omgevingsdienst Rivierenland Specialist Co-vergisting Bruggeman, Alex Waterschap Groot Salland Toezichthouder industrie, adviseur proceswater Buma, Klaas NVWA Inspecteur, uitvoering team landbouw Stam, Frank RUD Twente en IJsselland Toezichthouder leveranciers en covergisters Graver, Siepko Functioneel Parket Parketsecretaris HHE Zwolle Groot, Danny de Omgevingsdienst de Vallei Industrieel toezichthouder, coördinator milieu Groot, Ruud Omgevingsdienst de Vallei Specialist Co-vergisting, handhaver milieu Hal, Priscilla van Programmateam Ketentoezicht Criminoloog/Tactisch analist Kasemir, Koos IL&T Handhaving afval met name EVOA Kroes, Jeroen RUD IJsselland Toezichthouder Kuunders, Dide Politie Oost-Brabant Recherchekundige i.o. Langeweg, Jan Dirk Politie Oost-Nederland, Informatiemanager Bovenregionale Recherche milieucriminaliteit BRNON, Afdeling Informatie- en Kenniscentrum (IKC) Liempt, Paul van Omgevingsdienst Noord Veluwe Specialist Co-vergisting, adviseur bodem Lipholt, Edwin RUD's IJsselland - Twente Informatieanalist/-makelaar Mierlo, Fred van Omgevingsdienst Achterhoek Specialist Co-vergisting Mierlo, Lex van NVWA Inspecteur toezichtsontwikkeling, landbouwthema, meststoffen Migchelbrink, Michiel Omgevingsdienst Regio Nijmegen Specialist Co-vergisting, toezichthouder Nijboer, Jan Henk Politie eenheid Oost Milieudeskundige RMT Peters, Ankie Omgevingsdienst Regio Operationeel beleidsmedewerker Nijmegen/Provincie Gelderland Rossum, Ronald van RUD IJsselland Toezichthouder Sagel Suierveld, Pieternel Omgevingsdienst Veluwe IJssel Specialist Co-vergisting Schoonenberg, Remco Landelijk Meldpunt Afvalstoffen Adviseur en analist Snel, Frits RUD IJsselland Toezichthouder (Ippc bedrijven, agrarisch) Soest, Kristian van Programmateam Ketentoezicht Informatiemakelaar Spijk, Monique van Politie Oost-Brabant Recherchekundige i.o. Wiel, Cobi van der Landelijke eenheid, Politie eenheid Den Haag Officier van dienst operations 5

6 Bijlage 2: uitwerking eigen gezag organisatie en risico s in en aanvullingen op de keten 6