Studie van de geothermische en hydrothermische technieken toepasbaar in Brussel

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Studie van de geothermische en hydrothermische technieken toepasbaar in Brussel"

Transcriptie

1 Studie van de geothermische en hydrothermische technieken toepasbaar in Brussel Studie uitgevoerd door VITO (J. Desmedt & H.Hoes) in opdracht van het BIM H.Hoes

2 Inhoud Inleiding Doel studie Methodologie Kenmerken bodem + kansenkaarten Resultaten residentieel tertiair Wettelijke context Milieu-impact Goede praktijk Besluiten

3 Inleiding doel studie Studie van geothermische en hydrothermische technieken in Brussel - Welke geotechnieken? - Het technisch economisch potentieel in Brussel? - De wettelijke context? - De milieu-impact van de geotechnieken? - Goede praktijk minimumeisen en milieuvoorwaarden Studie geeft opdrachtgever de nodige kennis om vergunningen te kunnen evalueren/verlenen Studie wordt uitgevoerd door VITO te Mol in opdracht van het BIM (bijzonder bestek Energie nr E05-087)

4 Methodologie studie Analyse Brusselse bodem (geologie) Selectie geotechnieken (7-tal) Opmaken kansenkaarten geotechnieken Definitie type gebouwen (13-tal) - Energietarieven - Warmte en koudevraag/vermogen gebouwen (studie 3E/KUL) - Renovatie en nieuwbouw - Residentieel (appartementen en woningen) - Tertiair (kantoren, ziekenhuis, rusthuis en winkel) Geotechnieken in combinatie met warmtepompen Bepaling technisch potentieel (primaire energie en CO 2 besparing) tov situatie zonder geotechnieken Economische analyse (investeringen, totale actuele kost)

5 Geothermische technieken GEO -EN ERG IE LAAG ENTHA LPIE (O N DIEP) (G RO ND )W ATER / G LYCO L LUC HT HO O G ENTHALPIE (DIE P) Tem peratuur M aakt geen deel uit van studie Grondw ater HYD RO TH ERM IE W ater/glycol AERO THER M IE M edium O pen G esloten Technologie Horizontale w isselaars Verticale w isselaars Koudewarm teopslag O nttrekking O nttrekking Boorgatenergieopslag O nttrekking Energiepalen G rondbuizen Technieken

6 ATES Aquifer Thermal Energy Storage KWO of Koude-WarmteOpslag

7 BTES Borehole Thermal Energy Storage BEO of BoorgatEnergie-Opslag

8 Kenmerken Brusselse bodem Zeer sterk relief Sterke variatie in formaties Twee grote zones Open systemen niet overal toepasbaar Alternatief gesloten systemen Formatie Lid Voornaamste lithologisch kenmerk Watervoerend (W) Scheidend (S) Doorlatendheid (m/dag) Quartair W Formatie van Kalkhoudend fijn tot W 6-17 Brussel grof zand + kalksteenbanken Formatie van Kalkrijk fijn zand met W 6-17 Lede grind Formatie van Glauconiethoudend fijn W/S 1 2,5 Gent zand Formatie van Afwisselend fijn zand W/S Maldegem en kleilagen Formatie van Klei en siltige klei W/S Tielt Formatie van Lid van Zandhoudende W/S Kortrijk Moen klei/zand Lid van Stijve klei S Saint Maur Lid van Zandhoudende klei S Mont- Héribu Formatie van Lid van Zand W 2 4 Hannut Grandglise Lid van Zandig silt/kalksteen W/S 2-4 Lincent Krijt Wit tot grijs krijt W/S Primair Veldspaathoudende W/S zandsteenbanken

9 Kansenkaarten KWO en BEO Kansenkaarten: ruwe geografische indicatie van mogelijkheden 2 kansenkaarten werden opgesteld : KWO (open systeem) en BEO (gesloten systeem). Kansenkaarten kunnen het veldwerk niet vervangen en hebben evenmin de bedoeling om een geologische verkenning overbodig te maken. Bovendien is de beschikbare informatie i.v.m. de geologie niet in die mate aanwezig dat voor elke willekeurige plaats in Brussel een precieze evaluatie kan gegeven worden. Op de kaart kan wel afgelezen worden of verdere investeringen in onderzoek naar de open of gesloten systemen op de locatie in Brussel verantwoord zijn of niet. Kaarten werden opgesteld zonder gebruik Landeniaan. Bestanden zijn beschikbaar in GIS formaat voor aanpassingen/verfijningen.

10

11

12 Resultaten residentieel -1 PEB % tov referentie Open systemen Grondwater Horizontale Hydrothermie Gesloten systemen Verticale Aërothermie lucht - bodem ID gebouw ID TECHNIEK TECH -1 TECH 2 TECH 3 TECH 4 TECH 5 TECH 6 TECH 7 GEOTECHNIEKEN KWO Onttrekking Onttrekking BEO Onttrekking Energiepalen Grondbuizen Res 1 Appartement renovatie (klein) - 47% Res 2 Appartement renovatie (groot) - 47% Res 3 Appartement nieuwbouw (klein) - 47% % - - Res 4 Appartement nieuwbouw (groot) - 47% % - - Res 5 Rijwoning modern (nieuwbouw) % - 49% - 9% Res 6 Rijwoning herenhuis (renovatie) % PEB kwhp/m² Open systemen Grondwater Horizontale Hydrothermie Gesloten systemen Verticale Aërothermie lucht - bodem ID gebouw ID TECHNIEK TECH -1 TECH 2 TECH 3 TECH 4 TECH 5 TECH 6 TECH 7 GEOTECHNIEKEN KWO Onttrekking Onttrekking BEO Onttrekking Energiepalen Grondbuizen Res 1 Appartement renovatie (klein) Res 2 Appartement renovatie (groot) Res 3 Appartement nieuwbouw (klein) Res 4 Appartement nieuwbouw (groot) Res 5 Rijwoning modern (nieuwbouw) Res 6 Rijwoning herenhuis (renovatie)

13 Resultaten residentieel - 2 Meerinvesteringen per m² Open systemen Grondwater Horizontale Hydrothermie Gesloten systemen Verticale Aërothermie lucht - bodem ID gebouw ID TECHNIEK TECH -1 TECH 2 TECH 3 TECH 4 TECH 5 TECH 6 TECH 7 GEOTECHNIEKEN KWO Onttrekking Onttrekking BEO Onttrekking Energiepalen Grondbuizen Res 1 Appartement renovatie (klein) Res 2 Appartement renovatie (groot) Res 3 Appartement nieuwbouw (klein) Res 4 Appartement nieuwbouw (groot) Res 5 Rijwoning modern (nieuwbouw) Res 6 Rijwoning herenhuis (renovatie) Terugverdientijd (jaren) Open systemen Grondwater Horizontale Hydrothermie Gesloten systemen Verticale Aërothermie lucht - bodem ID gebouw ID TECHNIEK TECH -1 TECH 2 TECH 3 TECH 4 TECH 5 TECH 6 TECH 7 GEOTECHNIEKEN KWO Onttrekking Onttrekking BEO Onttrekking Energiepalen Grondbuizen Res 1 Appartement renovatie (klein) - > Res 2 Appartement renovatie (groot) Res 3 Appartement nieuwbouw (klein) - > > Res 4 Appartement nieuwbouw (groot) - > > Res 5 Rijwoning modern (nieuwbouw) - - > 20 - > Res 6 Rijwoning herenhuis (renovatie)

14 Resultaten residentieel Ver ww app klein nieuwbouw 45 Meerinvesteringen per m² vloeroppervlakte (EURO/m m²) Ver ww app groot nieuwbouw Grondwater app klein nieuwbouw Grondwater app groot nieuwbouw Grondwater app klein renovatie Grondwater app groot renovatie Primaire energiebesparing per m² vloeroppervlakte (kwhp/m².jaar)

15 Resultaten tertiair - 1 PEB % tov referentie Open systemen Grondwater Horizontale Hydrothermie Gesloten systemen Verticale Aërothermie lucht - bodem % tov referentie ID gebouw ID TECHNIEK TECH -1 TECH 2 TECH 3 TECH 4 TECH 5 TECH 6 TECH 7 GEOTECHNIEKEN KWO Onttrekking Onttrekking BEO Onttrekking Energiepalen Grondbuizen Ter-1 Kantoor 1 (nieuwbouw) 47% % - 42% 16% Ter-2 Kantoor 2 (nieuwbouw) 58% % - 53% - Ter-3 Kantoor 3 (renovatie) 48% % Ter-4 Kantoor 4 (renovatie) 59% % Ter-5 Winkel (nieuwbouw) 37% % - 32% - Ter-6 Ziekenhuis (renovatie) 34% % Ter-7 Rusthuis (renovatie) 30% % PEB kwhp/m² Open systemen Grondwater Horizontale Hydrothermie Gesloten systemen Verticale Aërothermie lucht - bodem kwhp/m² ID gebouw ID TECHNIEK TECH -1 TECH 2 TECH 3 TECH 4 TECH 5 TECH 6 TECH 7 GEOTECHNIEKEN KWO Onttrekking Onttrekking BEO Onttrekking Energiepalen Grondbuizen Ter-1 Kantoor 1 (nieuwbouw) Ter-2 Kantoor 2 (nieuwbouw) Ter-3 Kantoor 3 (renovatie) Ter-4 Kantoor 4 (renovatie) Ter-5 Winkel (nieuwbouw) Ter-6 Ziekenhuis (renovatie) Ter-7 Rusthuis (renovatie)

16 Resultaten tertiair - 2 Meerinvesteringen per m² Open systemen Grondwater Horizontale Hydrothermie Gesloten systemen Verticale Aërothermie lucht - bodem Meerinvesteringen per m² ID gebouw ID TECHNIEK TECH -1 TECH 2 TECH 3 TECH 4 TECH 5 TECH 6 TECH 7 GEOTECHNIEKEN KWO Onttrekking Onttrekking BEO Onttrekking Energiepalen Grondbuizen Ter-1 Kantoor 1 (nieuwbouw) Ter-2 Kantoor 2 (nieuwbouw) Ter-3 Kantoor 3 (renovatie) Ter-4 Kantoor 4 (renovatie) Ter-5 Winkel (nieuwbouw) Ter-6 Ziekenhuis (renovatie) Ter-7 Rusthuis (renovatie) Terugverdientijd (jaren) Open systemen Grondwater Horizontale Hydrothermie Gesloten systemen Verticale Aërothermie lucht - bodem terugverdientijd (jaren) ID gebouw ID TECHNIEK TECH -1 TECH 2 TECH 3 TECH 4 TECH 5 TECH 6 TECH 7 GEOTECHNIEKEN KWO Onttrekking Onttrekking BEO Onttrekking Energiepalen Grondbuizen Ter-1 Kantoor 1 (nieuwbouw) Ter-2 Kantoor 2 (nieuwbouw) Ter-3 Kantoor 3 (renovatie) Ter-4 Kantoor 4 (renovatie) Ter-5 Winkel (nieuwbouw) Ter-6 Ziekenhuis (renovatie) Ter-7 Rusthuis (renovatie)

17 Resultaten tertiair Meerinvesteringen per m² vloeroppervlakte (EURO/ /m²) EP kantoor 1 nieuwbouw EP kantoor 2 nieuwbouw BEO kantoor 3 renovatie BEO kantoor 4 renovatie BEO kantoor 1 nieuwbouw BEO kantoor 2 nieuwbouw KWO kantoor 3 renovatie KWO kantoor 4 renovatie KWO kantoor 1 nieuwbouw KWO kantoor 2 nieuwbouw Grondbuis kantoor 1 nieuwbouw Primaire energiebesparing per m² vloeroppervlakte (kwhp/m².jaar)

18 Wettelijke context (Voorheen) geen wetgeving in Brussel rond geothermie Vlaanderen : Vlarem wetgeving (eisen + voorwaarden) Nederland : Grondwaterwetgeving Wallonie : Grondwater en natuurlijke rijkdommen Duitsland : VDI 4640 richtlijnen Thermische nutzung des undergrundes + wasserrecht/bergrecht Interessante opties voor (toekomstige) wetgeving/richtlijnen - Studie geohydrologie + locatie + technische beschrijving - Opzetten gezamenlijke wetgeving met verschillende instanties - Opzetten databank inventaris ondergrondse toepassingen - Informeren gebruikers rond kansenkaarten KWO/BEO - Monitoring geothermieprojecten (debieten, temperaturen, ) - Verder onderzoek naar gebruik Landeniaan

19 Milieu-impact Door gebruik van bodem kunnen milieu-effecten ontstaan - Verontreiniging van de bodem - Hydraulisch en thermisch invloedsgebied - Lekken van vloeistoffen of grondwater naar bodem Oplosbaar en verwaarloosbaar door goed en doordacht ontwerp Geen extra kosten indien opgenomen in ontwerp

20 Goede praktijk - milieuvoorwaarden Grondwatersystemen Bodemwarmte - geen grondwateronttrekkingen in openbare - afdichten van het boorgat watervoorzieninggebieden - onttrekking- en infiltratiefilters in hetzelfde watervoerend pakket zowel fysisch als chemisch - voorzien van kleistoppen ter hoogte van scheidende lagen - voorzien van kleistoppen ter hoogte van scheidende lagen - bij boringen dieper dan 50 m boorverslag opstellen - voorzien van peilbuis per filter - bij buitendienststelling boorgaten afdekken en opvullen - voorzien van metingen onttrekking- en infiltratiedebiet en vermogen - voorzien van energiemetingen en temperaturen ondergrond - geen lozing van opgepompt grondwater op de oppervlaktewateren of in riool (uitgezonderd spuien) - opleggen pompproef indien onvoldoende zekerheid omtrent grondwaterdebiet - opleggen thermische repons test indien bodemkenmerken niet gekend zijn en bij grote systemen vanaf 20 boringen standaard op te nemen

21 Goede praktijk minimum eisen Minimum eisen Grondwatersystemen Bodemwarmte Grondwaterdebiet Min 10 m³/h NT Watervoerende laag Min 30 m aquifer en NT niet dieper dan 150 m Natuurlijke grondwaterstroming < 30 m/jaar < m/jaar Nodig koelvermogen Min 150 kw Geen eis Temperatuurstraject verwarming C C met warmtepomp Temperatuurstraject koeling 12/18 C 14/18 C Thermische straal 500 m 300 m

22 Thermische respons test 1.Geologische / geohydrologische karakterisatie 2.Temperatuurrespons in functie van vermogen en tijd 3.Bepaling van warmtegeleidingscoëfficiënt λ (bodemopbouw) 4.Bepaling van boorgatweerstand R b (boorgatopbouw) 5.Natuurlijke bodemtemperatuur 6.Invloed van grondwaterstroming

23 T [ C] Flow [ml/s] Thermische respons test Tijd [m in] T-in T-uit Flow

24 Besluit studie Geotechnieken zijn technisch en economisch mogelijk in BHG Brusselse bodem heeft een zeer sterk relief, niet overal mogelijkheden voor open systemen (KWO). Gesloten systemen (BEO) overal mogelijk. Kansenkaarten KWO en BEO geven een eerste ruwe indicatie Grote appartementen, kantoren, ziekenhuizen en rusthuizen meest belovende sectoren Hoge primaire energiebesparing en CO 2 reductie mogelijk Terugverdientijden van 5-10 jaar haalbaar (zonder subsidie) Randvoorwaarden in studie zijn belangrijk (wijzigen trend niet) Preventieve maatregelen maken milieu-impact verwaarloosbaar Milieuvoorwaarden opleggen aan vergunning Studie vervangt geen ontwerp van een installatie Metingen bodemkarakteristieken zijn belangrijk bij ontwerp Gebruik van Landeniaan vraagt extra onderzoek

25 TERRA ENERGY biedt : Haalbaarheid- en rendabiliteitstudies Analyses en testboringen (TRT, ) Volledig ontwerp (incl. bestek, opvolging, monitoring, ) Optimale integratie in HVAC Turn-key aanbieding Hans Hoes / hanshoes@terra-energy.beenergy.be energy.be

26 Vragen? VITO Expertisecentrum energietechnologie Hans Hoes (Tel 014/ ) Johan Desmedt (Tel 014/ ) Boeretang 200 B-2400 Mol hans.hoes@vito.be johan.desmedt@vito.be

Naar de bron van de warmtepomp

Naar de bron van de warmtepomp C on d e ns o r Ve r d am p e r Studienamiddag : Introductie tot alternatieve en duurzame energieopwekking voor KMO s Energik Voka Mechelen 7 juni 2007 Naar de bron van de warmtepomp H.Hoes 1 Naar de bron

Nadere informatie

De geothermische warmtepomp biedt nieuwe uitdagingen H.Hoes, VITO

De geothermische warmtepomp biedt nieuwe uitdagingen H.Hoes, VITO De geothermische warmtepomp biedt nieuwe uitdagingen H.Hoes, VITO 1 Condensor Verdamper De geothermische warmtepomp Geothermie, hernieuwbare energie Ondiepe geothermische technologieën Praktijkvoorbeelden

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2018 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2017 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE

Nadere informatie

a spin off company by met de warmtepomp

a spin off company by met de warmtepomp a spin off company by Groene warmte én koude met de warmtepomp p N.Robeyn Inhoud Waarom groen verwarmen en koelen? Waarom de bodem als thermos? Hoe geothermisch koppelen? Vergunning aanvragen? Steunmaatregelen?

Nadere informatie

Koelen en verwarmen: de bodem als energiebron

Koelen en verwarmen: de bodem als energiebron Jaarlijkse Informatievergadering Particulier Historisch Patrimonium 14 juni 2008, Kasteel van Hex te Heers Koelen en verwarmen: de bodem als energiebron J. Van Bael 1 Koelen en verwarmen : de bodem als

Nadere informatie

Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis. S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy

Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis. S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel optimaal klimaat

Nadere informatie

11/09/2012 CASE 1. kantoor GRONTMIJ - situering - Mechelen

11/09/2012 CASE 1. kantoor GRONTMIJ - situering - Mechelen CASE 1 kantoor GRONTMIJ - situering - Mechelen 1 kantoor GRONTMIJ randvoorwaarden gebouw Grondige renovatie kantoor, vernieuwbouw!!! Conditionering: Betonkernactivering (50% GLV, 100% 1 ste en 2 de verdiep)

Nadere informatie

HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE

HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE Ir.L.François HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE Programma 17u00 Smart Geotherm-project: Potentieel, EPB-verloop,

Nadere informatie

MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken?

MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? H.Hoes, TERRA ENERGY 1 Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? De straat als zonnecollector Van geothermie naar

Nadere informatie

Evaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout

Evaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout 01/06/2012 Evaluatie van ondiepe en diepe geothermie voor de Parkwijk in Turnhout Geert Schoofs (DE ARK) en Ben Laenen (VITO) Situering Eigendom 245 won + 205 app Bouwjaren Parkwijk 24 1 24 83 235 27 32

Nadere informatie

Beperkte verspreiding. (contract 06/1369)

Beperkte verspreiding. (contract 06/1369) Beperkte verspreiding (contract 06/1369) Studie van de geothermische en hydrothermische technieken die toepasbaar zijn in Brussel: wettelijke context, milieuimpact, goede praktijk en economisch potentieel

Nadere informatie

Geothermische boringen. Johan Verheyden, ing Zaakvoerder Verheyden bvba

Geothermische boringen. Johan Verheyden, ing Zaakvoerder Verheyden bvba Geothermische boringen Johan Verheyden, ing Zaakvoerder Verheyden bvba Inhoud Geologie Geothermische eigenschappen Boortechnieken Verticale bodemwarmtewisselaar Project Fortis Brussel Regelgeving Erkenning

Nadere informatie

Geothermische screeningstool & energiepalen

Geothermische screeningstool & energiepalen Geothermische screeningstool & energiepalen Studiedag Geothermie VCB 2015 Gust Van Lysebetten gvl@bbri.be Onderzoeker Afdeling Geotechniek WTCB Studiedag Geothermie VCB 12/05/2015 Slide 1/30 Smart Geotherm

Nadere informatie

Demo Geothermische Screeningstool

Demo Geothermische Screeningstool Innovatiesessie: Hoe geld verdienen met energie uit eigen bodem? Gust Van Lysebetten gvl@bbri.be Onderzoeker Afdeling Geotechniek WTCB Innovatiesessies Gent en Hasselt Hoe geld verdienen met energie uit

Nadere informatie

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen Open en gesloten WKO systemen Open systemen Een kenmerk van open systemen is dat er grondwater onttrokken en geïnfiltreerd wordt. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen doubletsystemen, monobronsystemen

Nadere informatie

Smart Geotherm. Afstemming van aanbod, vraag en buffering van (geo-)thermische energie in (middel)grote gebouwen

Smart Geotherm. Afstemming van aanbod, vraag en buffering van (geo-)thermische energie in (middel)grote gebouwen Smart Geotherm Afstemming van aanbod, vraag en buffering van (geo-)thermische energie in (middel)grote gebouwen Gust Van Lysebetten Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) Afdeling

Nadere informatie

Indien gekend, Lambert 72-coördinaten:

Indien gekend, Lambert 72-coördinaten: FORMULIER IN TE VULLEN EN TERUG TE BEZORGEN AAN DE AFDELING "VERGUNNINGEN" VAN LEEFMILIEU BRUSSEL, BIM, Thurn & Taxis, Havenlaan 86C/3000, B-1000 Brussel BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST BETROKKEN GEMEENTE:

Nadere informatie

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem Mogelijke innovaties tot energiebesparing in de Vlaamse glastuinbouw Evert Eriksson 23 oktober, PCS Destelbergen Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem Overzicht 1. Situatie glastuinbouw

Nadere informatie

Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM

Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM Dilbeek, 14 november 2013 DE TOEKOMST... EN HET HEDEN SMART GEOTHERM Agenda Situering van het project Doel van het project Scope tov geotabs Aanpak + resultaten Innovatiebegeleiding Communicatie Situering

Nadere informatie

Is de aanvrager eigenaar van het kadastrale perceel of de kadastrale percelen waarop grondwaterwinning (bemaling) plaatsvindt?

Is de aanvrager eigenaar van het kadastrale perceel of de kadastrale percelen waarop grondwaterwinning (bemaling) plaatsvindt? FORMULIER IN TE VULLEN EN TERUG TE BEZORGEN AAN DE AFDELING "VERGUNNINGEN" VAN LEEFMILIEU BRUSSEL, BIM, Thurn & Taxis, Havenlaan 86C/3000, B-1000 Brussel BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST BETROKKEN GEMEENTE:

Nadere informatie

Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten

Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Uitgegeven door Hernieuws (http://www.renouvelle.be) Home > Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Michel HUART, Jean

Nadere informatie

Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten

Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Uitgegeven door Hernieuws (http://renouvelle.be) Home > Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Geothermie: Brussel onderzoekt de toekomst onder zijn voeten Michel HUART, Jean CECH,

Nadere informatie

Recente en op til staande wijzigingen m.b.t. boringen/grondwaterwinningen

Recente en op til staande wijzigingen m.b.t. boringen/grondwaterwinningen Recente en op til staande wijzigingen m.b.t. boringen/grondwaterwinningen VLAREM Nieuwe indelingslijst: rubriek 55.1 niet langer arbitraire diepte van 50 meter onder maaiveld voor klassebepaling, maar

Nadere informatie

Projectnummer: D03011.000284. Opgesteld door: Ons kenmerk: Kopieën aan: Kernteam

Projectnummer: D03011.000284. Opgesteld door: Ons kenmerk: Kopieën aan: Kernteam MEMO Onderwerp Geohydrologisch vooronderzoek Amsterdam, WTC 5C, 2 oktober 2013 Van mw. M. Duineveld MSc. Afdeling IBZ Aan ZuidasDok Projectnummer D03011.000284. Opgesteld door mw. M. Duineveld MSc. Ons

Nadere informatie

Vlaamse wetgeving m.b.t. ondiepe geothermie

Vlaamse wetgeving m.b.t. ondiepe geothermie Vlaamse wetgeving m.b.t. ondiepe geothermie Ywan De Jonghe afdeling Operationeel Waterbeheer Dienst Grondwaterbeheer 10 februari 2010 Overzicht wetgeving Milieuvergunningendecreet en titels I en II van

Nadere informatie

GEOTHERMISCHE SCREENINGSTOOL

GEOTHERMISCHE SCREENINGSTOOL check online de mogelijkheden van ondiepe geothermie GEOTHERMISCHE SCREENINGSTOOL http://www.smartgeotherm.be/geothermische-screeningstool/ Inleiding Ondiepe geothermie kan een gebouw op een duurzame wijze

Nadere informatie

Jos Van Steenwinkel. Bestuurder. IF Tech

Jos Van Steenwinkel. Bestuurder. IF Tech Uw logo Jos Van Steenwinkel Bestuurder IF Tech Seizoensmatige energieopslag in bodem en grondwater inzicht in de werking & proactief beheer Inhoudstafel 1. Begrippen energieopslag en geothermie 2. Ondergrondse

Nadere informatie

Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis

Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis Gerrit Draelants Raf Schildermans Overzicht presentatie 1 Overzicht presentatie Milieuvergunningsaanvraag + interactie Onderscheiden verantwoordelijkheden

Nadere informatie

WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld. Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012

WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld. Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012 WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012 Inhoud 1. Introductie 2. Inventarisatie a. Bodemgeschiktheid b. Bouwontwikkelingen c. Omgevingsbelangen

Nadere informatie

AANVULLENDE INFORMATIE BIJ EEN AANGIFTE OF BIJ EEN AANVRAAGFORMULIER VAN EEN MILIEUVERGUNNING VOOR EEN PERMANENTE GRONDWATERWINNIG

AANVULLENDE INFORMATIE BIJ EEN AANGIFTE OF BIJ EEN AANVRAAGFORMULIER VAN EEN MILIEUVERGUNNING VOOR EEN PERMANENTE GRONDWATERWINNIG AANVULLENDE INFORMATIE BIJ EEN AANGIFTE OF BIJ EEN AANVRAAGFORMULIER VAN EEN MILIEUVERGUNNING ---------- VOOR EEN PERMANENTE GRONDWATERWINNIG Wanneer moet u deze aanvullende informatie verstrekken? Wanneer

Nadere informatie

Infiltratieonderzoek autobedrijf Van den Brink Rosendaalsestraat 437-441

Infiltratieonderzoek autobedrijf Van den Brink Rosendaalsestraat 437-441 Notitie Contactpersoon Wietske Terpstra Datum 25 oktober 2011 Kenmerk N001-4817394TER-mfv-V01-NL Infiltratieonderzoek autobedrijf Van den Brink Rosendaalsestraat 437-441 1 Inleiding Autobedrijf Van den

Nadere informatie

Definitie Voorbeelden Roadmap Cases

Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 1 Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 2 DEFINITIE LATENT = LAge Temperatuur EnergieNeT Lage temperatuur: energiebron < 40 C Energienet: energielevering aan verschillende verbruikers Warmte en/of Koude

Nadere informatie

Boorgat Energie Opslag

Boorgat Energie Opslag Boorgat Energie Opslag foto cover: wachtbuizen zitten klaar in de boorbakken. foto: uitgegraven bouwput voor de kapel van het ziekenhuis. Het Antwerpse ziekenhuis Sint-Vincentius haalt warmte en koeling

Nadere informatie

collectieve energiewinning uit de bodem

collectieve energiewinning uit de bodem Hertogensite en Janseniushof collectieve energiewinning uit de bodem een MIP-demonstratieproject ir. Pedro Pattijn 3 december 2014 Masterplan Energie Hertogensite Stap 1: Energiestrategie Stap 2: demoproject

Nadere informatie

Thermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk

Thermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk Thermische energie uit oppervlaktewater Business case stadhuis Harderwijk Colofon Datum 28 februari 2018 Referentie Betreft Behandeld door Gecontroleerd door Versienummer 67149/LH/20180228 Thermische

Nadere informatie

Single hole geothermische systemen - Wat kun je er mee? Guus Willemsen, IF Technology

Single hole geothermische systemen - Wat kun je er mee? Guus Willemsen, IF Technology Single hole geothermische systemen - Wat kun je er mee? Guus Willemsen, IF Technology Veel onderzoek, weinig commerciële toepassingen Ondiep (tot 200 m-mv) zijn concepten met single hole geothermische

Nadere informatie

Zorgeloze en betaalbare groene verwarming en koeling. 25 maart 2018

Zorgeloze en betaalbare groene verwarming en koeling. 25 maart 2018 Zorgeloze en betaalbare groene verwarming en koeling 25 maart 2018 Onze collectieve klimaatuitdagingen 2020-20% CO² uitstoot 20% hernieuwbare energie 20% energieefficiëntie 2030-40% CO² uitstoot 27% hernieuwbare

Nadere informatie

Bewaar de zon in de grond

Bewaar de zon in de grond Bewaar de zon in de grond J.Van Bael VITO 1 Traditionele Hernieuwbare bronnen Zon Water Wind Biomassa 2 Het vijfde alternatief : GEOTHERMIE Geo = Aarde en Thermie = warmte Temperatuur op 10 100 m diepte

Nadere informatie

Boringen in rots t.b.v. geothermische toepassingen

Boringen in rots t.b.v. geothermische toepassingen SMART GEOTHERM 12 mei 2015 Boringen in rots t.b.v. geothermische toepassingen Project TREBEL te BRUSSEL : Wilfried MARTENS gebouw Het Project : Brussel Belliardstraat, Trierstraat 42000m² kantoorgebouw

Nadere informatie

AGENDA. Samenbrengen van kennis uit literatuur, experten en stakeholders. » Kader» Stappenplan

AGENDA. Samenbrengen van kennis uit literatuur, experten en stakeholders. » Kader» Stappenplan AGENDA Samenbrengen van kennis uit literatuur, experten en stakeholders» Kader» Stappenplan» Inventaris warmtepompen» Hernieuwbare Energie Inventaris» Enkele karakteristieken van de technologieën» Potentieel

Nadere informatie

TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE

TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE Grondwaterwinningsmogelijkheden in de ondiepe watervoerende lagen ter hoogte van de NV te Ardooie (Fase 1) ) 1\Ü. /.AfL. 111111 UNIVERSITEIT GENT Fase 1 -I- Ondiep

Nadere informatie

14. Geohydrologie Zuidbuurt eemnes Tauw Kenmerk N001-4524746BTM-V01 06-12-2007

14. Geohydrologie Zuidbuurt eemnes Tauw Kenmerk N001-4524746BTM-V01 06-12-2007 14. Geohydrologie Zuidbuurt eemnes Tauw 06-12-2007 Notitie Concept Contactpersoon Maaike Bevaart Datum 6 december 2007 Geohydrologie Zuidbuurt Eemnes 1 Inleiding Ter voorbereiding op de ontwikkeling van

Nadere informatie

Het Geologisch 3D Model van Vlaanderen. Katrien De Nil

Het Geologisch 3D Model van Vlaanderen. Katrien De Nil Het Geologisch 3D Model van Vlaanderen Katrien De Nil Wat is het Geologisch 3D Model? Een geologische voorstelling van de Vlaamse ondergrond. Opeenstapeling van lagen, die we qua lithologie herkennen en

Nadere informatie

Watertoets Klaproosstraat 13, Varsseveld

Watertoets Klaproosstraat 13, Varsseveld Notitie Contactpersoon Inkie Goijer Datum 1 augustus 2008 Kenmerk N002-4579913IGO-evp-V03-NL 1.1 Inleiding De watertoets De watertoets is een instrument dat ruimtelijke plannen toetst op de mate waarin

Nadere informatie

Geothermie als Energiebron

Geothermie als Energiebron Geothermie als Energiebron Even voorstellen: Paul Mast -- Geoloog Johan de Bie --Technical Sales manager ESPs Ynze Salverda -- BD Analist Er zijn verschillende vormen van duurzame energie. Daarvan is geothermie

Nadere informatie

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = 140.650 en Y = 447.600.

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = 140.650 en Y = 447.600. Bijlage I Technische beoordeling van de vergunningsaanvraag van Ontwikkelingsverband Houten C.V. voor het onttrekken van grondwater ten behoeve van de bouw van een parkeerkelder onder het nieuw realiseren

Nadere informatie

LABORATORII:JM VOOR jjiqeg PA5ll: GEOlOGIE EN lni DROGE0 061É

LABORATORII:JM VOOR jjiqeg PA5ll: GEOlOGIE EN lni DROGE0 061É LABORATORII:JM VOOR jjiqeg PA5ll: GEOlOGIE EN lni DROGE0 061É STUDIE VAN DE GRONDWATERWINNINGSMOGELIJKHEDEN IN DE FREATISCH WATERVOERENDE LAAG VAN DE BEDRIJFSTERREINEN VAN BEKAERT TEXTILES N. V. GELEGEN

Nadere informatie

Geohydrologisch onderzoek Centrumplan Oldebroek

Geohydrologisch onderzoek Centrumplan Oldebroek Notitie Contactpersoon Wietske Terpstra Datum 2 februari 2006 Kenmerk N001-4425137TER-pla-V01-NL 1.1 Bodemopbouw De regionale bodemopbouw is afgeleid uit de Grondwaterkaart van Nederland 1 en boorgegevens

Nadere informatie

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = 140.125 en Y = 455.100.

De projectlocatie ligt globaal op de coördinaten: X = 140.125 en Y = 455.100. Bijlage I Technische beoordeling van de vergunningsaanvraag van de Gemeente Utrecht voor het onttrekken van grondwater ten behoeve van het tot stand brengen van de Hoogwaardig Openbaar Vervoer (HOV) baan

Nadere informatie

Notitie. De kamp. Figuur 1 Locatie De Kamp in Cothen. Referentienummer Datum Kenmerk 4 oktober 2010 300342. Betreft Geohydrologisch onderzoek Cothen

Notitie. De kamp. Figuur 1 Locatie De Kamp in Cothen. Referentienummer Datum Kenmerk 4 oktober 2010 300342. Betreft Geohydrologisch onderzoek Cothen Notitie Referentienummer Datum Kenmerk 4 oktober 2010 300342 Betreft Geohydrologisch onderzoek Cothen 1 Inleiding De gemeente Wijk bij Duurstede is gestart met de ontwikkeling van een woningbouwprogramma

Nadere informatie

Ons Kenmerk: IBZ7339. Versie. Definitief. Datum: 1 mei Kopiën aan:

Ons Kenmerk: IBZ7339. Versie. Definitief. Datum: 1 mei Kopiën aan: MEMO Onderwerp: IO 08-Me-70 Bepalen waterbezwaar voor bemaling Piet Kranenbergpad Opgesteld door: L.F.M. van Beek Van: IBZ Aan: Gemeente Amsterdam Ons Kenmerk: IBZ7339 Versie Definitief Datum: 1 mei 2017

Nadere informatie

Beschrijving geohydrologische situatie Vondelpark en Willemsparkbuurt te Amsterdam

Beschrijving geohydrologische situatie Vondelpark en Willemsparkbuurt te Amsterdam Notitie Projectleider drs. A.J. (Arjan) Varkevisser Adviseur drs I.A. (Inger) de Groot Datum 19 november 2013 Kenmerk N001-1217942AJA-vvv-V01-NL Beschrijving geohydrologische situatie Vondelpark en Willemsparkbuurt

Nadere informatie

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe Warmte Koude Opslag Wat is WKO? Diep onder Drenthe Klimaatbestendig Drenthe Klimaatveranderingen van vele eeuwen zijn nog steeds zichtbaar in het Drentse landschap. Voorbeelden hiervan zijn de Hondsrug

Nadere informatie

Greenbridge Oostende GEBRUIKERSCOMMISSIE 21 OKTOBER 2014

Greenbridge Oostende GEBRUIKERSCOMMISSIE 21 OKTOBER 2014 Greenbridge Oostende GEBRUIKERSCOMMISSIE 21 OKTOBER 2014 Agenda 11.00u 12.00u: Bezoek aan testopstelling WIG palen Oostende 12.00u 13.30u: ontvangst en broodjes te Greenbridge Verwelkoming (Marianne Martens,

Nadere informatie

Gebruikerscommissie 21/10/2016

Gebruikerscommissie 21/10/2016 Gebruikerscommissie 21/10/2016 IWT-VIS Smart Geotherm Gust Van Lysebetten gvl@bbri.be Projectleider Afdeling Geotechniek WTCB Gebruikerscommissie Smart Geotherm 21/10/2016 Slide 1/26 Gebruikerscommissie

Nadere informatie

Bijlage 1: Kaart Aanwijzing Interferentiegebied

Bijlage 1: Kaart Aanwijzing Interferentiegebied Bijlage 1: Kaart Aanwijzing Interferentiegebied Toelichting Algemeen Artikel 1 Begripsomschrijving Op 1 juli 2013 treedt het Besluit bodemenergiesystemen in werking. Het besluit bevat regels over het installeren

Nadere informatie

Raf Schildermans. Business unit manager IFTech

Raf Schildermans. Business unit manager IFTech Raf Schildermans Business unit manager IFTech Collectieve energievoorziening vanuit bodem/grondwater Inhoud 1. Collectieve energievoorziening vanuit bodem/grondwater 2. Ervaringen in het buitenland 3.

Nadere informatie

Ontwerp besluit ingevolge de Grondwaterwet / Verordening Waterhuishouding Limburg 1997

Ontwerp besluit ingevolge de Grondwaterwet / Verordening Waterhuishouding Limburg 1997 Ontwerp besluit ingevolge de Grondwaterwet / Verordening Waterhuishouding Limburg 1997 Nummer : 2006-1489 Venlo, 4 augustus 2006 Bijlage(n) : 1 Op 10 maart 2006 is een verzoek binnengekomen van de Gemeente

Nadere informatie

Mathias Coomans, Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM CASES

Mathias Coomans, Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM CASES Mathias Coomans, Dilbeek, 14 november 2013 SMART GEOTHERM CASES 1 Onderzoeksactiviteiten 1. Kennisopbouw & State-of-art 2. Praktijkonderzoek (energiepalen) 3. Modellering componenten 4. Globaal simulatiemodel

Nadere informatie

De warmtepomp, een niet te onderschatten potentieel in Brussel!

De warmtepomp, een niet te onderschatten potentieel in Brussel! Seminarie Duurzaam Bouwen: De warmtepomp, een niet te onderschatten potentieel in Brussel! 4 maart 2016 Leefmilieu Brussel De warmtepomp in het gebouw van Leefmilieu Brussel: een te volgen voorbeeld Michel

Nadere informatie

Heat Exchanging Asphalt Layers : Studie naar de implementatie in Vlaanderen

Heat Exchanging Asphalt Layers : Studie naar de implementatie in Vlaanderen Heat Exchanging Asphalt Layers : Studie naar de implementatie in Vlaanderen Ing. Ian Severins, dr.ing. Cedric Vuye, Dr.Ing. Wim Van den bergh Artesis Hogeschool Antwerpen & Universiteit Antwerpen (Fac.

Nadere informatie

Grondwatereffectberekening Paleis het Loo. 1. Inleiding. 2. Vraag. Datum: 16 september 2016 Goswin van Staveren

Grondwatereffectberekening Paleis het Loo. 1. Inleiding. 2. Vraag. Datum: 16 september 2016 Goswin van Staveren Grondwatereffectberekening Paleis het Loo Project: Grondwatereffectberekening Paleis het Loo Datum: 16 september 2016 Auteur: Goswin van Staveren 1. Inleiding Voor de ondergrondse uitbreiding van het museum

Nadere informatie

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld: Besteco wil aan de hand van een korte, eenvoudige uitleg algemene informatie verstrekken omtrent warmtepompinstallaties en waar de aandachtspunten liggen. De meest optimale installatie is een zuinige installatie.

Nadere informatie

3D SUBSURFACEVIEWER VOOR DE NIEUWE 3D-MODELLEN. Katrien De Nil, ALBON

3D SUBSURFACEVIEWER VOOR DE NIEUWE 3D-MODELLEN. Katrien De Nil, ALBON 3D SUBSURFACEVIEWER VOOR DE NIEUWE 3D-MODELLEN Katrien De Nil, ALBON G3Dv2 H3O-Roerdalslenk Delfstoffenmodellen G3DV2, HET MODEL Eerste sluitend Geologisch 3D Model van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk

Nadere informatie

Effectenstudie bodemenergiesysteem

Effectenstudie bodemenergiesysteem voor open bodemenergiesystemen: tot 50 m³/uur en 250.000 m³/jaar en dieper dan 20 m-mv Project: Projectlocatie: OLO-nummer: Datum: Referentie: Vergunningaanvrager: Adviseur: Klik hier als u een datum wilt

Nadere informatie

Traject 2: Kansenkaart riothermie

Traject 2: Kansenkaart riothermie 16/10/2014 STEP-UP Coaching trajecten: 2) Antwerpen kansenkaart riothermie Vlaams Smart Energy City Netwerk 8/10/2014 Traject 2: Kansenkaart riothermie» Riothermie» Het onttrekken van warmte uit het rioolwater

Nadere informatie

Info sessie warmtepompen met bodem energie

Info sessie warmtepompen met bodem energie Info sessie warmtepompen met bodem energie Waarom warmtepomp Werking warmtepomp Waarom hybride Werking hybride Leo Janssen TPA Vaillant T.b.v Omgevings Dienst Midden Holland November 2013 Waarom een warmtepomp?

Nadere informatie

Opbarstrisico in kaart

Opbarstrisico in kaart Opbarstrisico in kaart donderdag 20 november 2014 Mattijs Borst 27-11-2014 Overzicht Wat is opbarstgevaar? De plaats van opbarsten in het rioolontwerp Opbarstgevaar eerder in het ontwerpproces Indicatieve

Nadere informatie

Betreft: k-waarde bepaling Molenweg 2 te Epe 1/3

Betreft: k-waarde bepaling Molenweg 2 te Epe 1/3 Kruse Milieu BV Bezoekadres: Huyerenseweg 33 7678 SC Geesteren Internet: info@krusegroep.nl www.krusegroep.nl Ad Fontem T.a.v. de heer J. Klompmaker Hoofdstraat 43 7625 PB Zenderen Postadres: Postbus 51

Nadere informatie

Smart Energy Mix. Victor van Heekeren Platform Geothermie

Smart Energy Mix. Victor van Heekeren Platform Geothermie Smart Energy Mix Victor van Heekeren Platform Geothermie Inhoud 1. Hoe ziet het er uit (globale contouren) 2. Vragen 3. Profiel/introductie Platform Geothermie 4. Blockers & Drivers, het krachtenveld 5.

Nadere informatie

LABORATORIUM VOOR TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE. GRONDWATERWINNINGSMOGELIJKHEDEN VOOR HET REKREATIEDOMEIN nde BRIELMEERSENn TE DEINZE

LABORATORIUM VOOR TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE. GRONDWATERWINNINGSMOGELIJKHEDEN VOOR HET REKREATIEDOMEIN nde BRIELMEERSENn TE DEINZE - LABORATORIUM VOOR TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE GRONDWATERWINNINGSMOGELIJKHEDEN VOOR HET REKREATIEDOMEIN nde BRIELMEERSENn TE DEINZE STAD DEINZE 0 IIIJII RIJKSUNIVERSITEIT GENT lillil RIJKSUNIVERSITEIT

Nadere informatie

Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest

Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest Steunmaatregelen voor geothermische investeringen in het Vlaamse Gewest 8 november 2012 VCB - Brussel ing. Eddy Jonckheere, accountmanager transformatie & duurzaamheid - energie Overzicht Agentschap Ondernemen

Nadere informatie

Startpunt Wonen. Caspar Cluitmans Bert Hage (verificatie) Peter Geerts (validatie)

Startpunt Wonen. Caspar Cluitmans Bert Hage (verificatie) Peter Geerts (validatie) Memo Aan Startpunt Wonen Van Caspar Cluitmans Bert Hage (verificatie) Peter Geerts (validatie) Betreft Herontwikkeling Viteliaterrein te Neer Onderdeel: Watertoets Projectnummer: LEU139-0002 Datum 23-06-2016

Nadere informatie

Grondwaterwinningsmogelijkheden in de ondiepe watervoerende lagen ter hoogte van de NV Horafrost te Staden (Fase 1)

Grondwaterwinningsmogelijkheden in de ondiepe watervoerende lagen ter hoogte van de NV Horafrost te Staden (Fase 1) TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE Grondwaterwinningsmogelijkheden in de ondiepe watervoerende lagen ter hoogte van de NV te Staden ()..i!l. 111111 UNIVERSITEIT GENT .. Affii> 111111 UNIVERSITEIT GENT

Nadere informatie

De geomorfologie in het gebied wordt voor een belangrijk deel bepaald door de stuwwalvorming tijdens de Saale-ijstijd (afbeelding I.1).

De geomorfologie in het gebied wordt voor een belangrijk deel bepaald door de stuwwalvorming tijdens de Saale-ijstijd (afbeelding I.1). De geomorfologie in het gebied wordt voor een belangrijk deel bepaald door de stuwwalvorming tijdens de Saale-ijstijd (afbeelding I.1). Afbeelding I.1. Vorming stuwwal Nijmegen en stuwwal Reichswald Zandige

Nadere informatie

TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE

TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE Grondwaterwinningsmogelijkheden in de ondiepe watervoerende lagen ter hoogte van de NV Pasfrost te Passendale ().A?L. 111111 UNIVERSITEIT GENT .. AiitL.. 111111 UNIVERSITEIT

Nadere informatie

Gebiedsgericht Grondwaterbeheer pilot Botlek

Gebiedsgericht Grondwaterbeheer pilot Botlek KIVI-NIRIA 20 november 2014 Doorlatendheidsmeting met sondeertechniek Grip op doorlatendheid Bert de Doelder, Ingenieursbureau Gemeente Rottedam Volkert Lubbers, Fugro GeoSevices B.V. Waarom onderzoek?

Nadere informatie

Energiebesparingen voor tuinbouw en gebouwen

Energiebesparingen voor tuinbouw en gebouwen Energiebesparingen voor tuinbouw en gebouwen KHK, Geel 19 april 2007 Dirk De Keukeleere dirk.dekeukeleere@vito.be vertrouwelijk 2005, VITO NV alle rechten voorbehouden 1 Overeenkomst tuinbouw -gebouwen

Nadere informatie

(ONTWERP) VERGUNNING VOOR GRONDWATERONTTREKKING OP GROND VAN DE WATERWET

(ONTWERP) VERGUNNING VOOR GRONDWATERONTTREKKING OP GROND VAN DE WATERWET (ONTWERP) VERGUNNING VOOR GRONDWATERONTTREKKING OP GROND VAN DE WATERWET verleend aan Telecom Service Leek B.V. De activiteit water in de bodem brengen of eraan te onttrekken Locatie: De Hoogte 1 leek

Nadere informatie

15/06/2012. 15/06/2012 Geothermie in Limburg: enkele geologische aspecten Matsen Broothaers WAT IS GEOTHERMIE? 15/06/2012 2 2012, VITO NV

15/06/2012. 15/06/2012 Geothermie in Limburg: enkele geologische aspecten Matsen Broothaers WAT IS GEOTHERMIE? 15/06/2012 2 2012, VITO NV 15/06/2012 Geothermie in Limburg: enkele geologische aspecten Matsen Broothaers WAT IS GEOTHERMIE? 15/06/2012 2 1 WAT IS GEOTHERMIE?» Warmte uit de kern van de Aarde» neemt toe met de diepte» Radioactief

Nadere informatie

Single hole geothermische systemen

Single hole geothermische systemen Single hole geothermische systemen Veel onderzoek weinig commerciële toepassingen Ondiep (tot 200 m-mv) zijn de concepten met single hole geothermische systemen erg veel toegepast. Diepere systemen (>

Nadere informatie

Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business. Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect)

Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business. Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect) Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect) Elbert Raben Product Manager IT Controlelijst EU Code of Conduct Best

Nadere informatie

DE HAALBAARHEIDSSTUDIE, SLEUTELELEMENT TER ONDERSTEUNING VAN DE BESLISSING

DE HAALBAARHEIDSSTUDIE, SLEUTELELEMENT TER ONDERSTEUNING VAN DE BESLISSING Seminarie Duurzaam Gebouw MICRO-WARMTENETTEN 18 november 2016 DE HAALBAARHEIDSSTUDIE, SLEUTELELEMENT TER ONDERSTEUNING VAN DE BESLISSING Ir Pedro PATTIJN Ingenium 2 3 4 AGENDA Verwarming & koeling 2020

Nadere informatie

Warmtepompen - de toekomst. Hans Wiessner Welkom

Warmtepompen - de toekomst. Hans Wiessner Welkom Warmtepompen - de toekomst Hans Wiessner 21-06-2018 Welkom Moderne techniek als de Warmtepomp heeft de toekomst Installatietechniek, regeltechniek, LT afgifte systemen, wooncomfort Wat is een warmtepomp

Nadere informatie

Greenbridge Oostende EXPERTS IN SUSTAINABLE BUILDINGS

Greenbridge Oostende EXPERTS IN SUSTAINABLE BUILDINGS Greenbridge Oostende Oostende, 2014-10-21 ir. Matthias Zuliani, expert energy ir. Pedro Pattijn, Business Unit Manager energy & sustainability Voorstelling Ingenium 75 werknemers Ingenium nv Nieuwe St-Annadreef

Nadere informatie

MEMO DHV B.V. Logo. : SAB Arnhem : Michiel Krutwagen. : St Elisabethgaarde Winterswijk : Watertoetsnotitie. Datum : 13 januari 2012

MEMO DHV B.V. Logo. : SAB Arnhem : Michiel Krutwagen. : St Elisabethgaarde Winterswijk : Watertoetsnotitie. Datum : 13 januari 2012 DHV B.V. Logo MEMO Aan Van Dossier Project Betreft : SAB Arnhem : Michiel Krutwagen : BA94-5- : St Elisabethgaarde Winterswijk : Watertoetsnotitie Ons kenmerk : LW-DE227 Datum : 3 januari 22 Classificatie

Nadere informatie

Mts. Slingerland-Van Beijnum Middenpolderweg LB Streefkerk

Mts. Slingerland-Van Beijnum Middenpolderweg LB Streefkerk Mts. Slingerland-Van Beijnum Middenpolderweg 29 2959 LB Streefkerk Oirschot, 2 mei 217 Betreft: Briefrapportage aanvullende boringen Middenpolderweg 29 te Streefkerk (17267A) Geachte heer, mevrouw, In

Nadere informatie

Effectenstudie. Onderwerp: Bodemenergiesysteem Hudson Bay Amstelveen Datum: Referentie: 16BB161

Effectenstudie. Onderwerp: Bodemenergiesysteem Hudson Bay Amstelveen Datum: Referentie: 16BB161 Effectenstudie Onderwerp: Bodemenergiesysteem Hudson Bay Amstelveen Datum: 5-1-2016 Referentie: 16BB161 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1. Aanleiding... 3 1.2. Bodemenergieplan... 3 1.3. Leeswijzer...

Nadere informatie

DUBO. Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht

DUBO. Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht 1 Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht 2 Voor het energiegebruik zijn de belangrijke punten: - Beperk energieverliezen - Voorkom onnodig energiegebruik - Gebruik zoveel mogelijk oneindige

Nadere informatie

Samenvatting. Geothermische energie uit Trias aquifers in de ondergrond van Noord-Brabant

Samenvatting. Geothermische energie uit Trias aquifers in de ondergrond van Noord-Brabant 1 Samenvatting Geothermische energie uit Trias aquifers in de ondergrond van Noord-Brabant De gemeenten Breda, Tilburg en Helmond hebben in samenwerking met de Provincie Noord-Brabant, Brabant Water en

Nadere informatie

Rapportage Geotechnisch Bodemonderzoek te Lelystad

Rapportage Geotechnisch Bodemonderzoek te Lelystad Rapportage Geotechnisch Bodemonderzoek te Opdrachtnummer : 61140249 Project :, Warande Deelgebied 1 en 2 Nieuwbouw Opdrachtgever : Gemeente t.a.v. Crediteuren administratie Postbus 91 Stadhuisplein 2 8200

Nadere informatie

Wavin Diensten BV. Energiebesparing. warmte-koudeopslag restwarmte. Door Thom Cremer Manager locatiebeheer Wavin Diensten B.V.

Wavin Diensten BV. Energiebesparing. warmte-koudeopslag restwarmte. Door Thom Cremer Manager locatiebeheer Wavin Diensten B.V. Wavin Diensten BV Energiebesparing warmte-koudeopslag restwarmte Door Thom Cremer Manager locatiebeheer Wavin Diensten B.V. Inhoud 2 Inhoud Wavin locatie algemeen Koude opslagsysteem Ombouw naar warmte-koude

Nadere informatie

Geohydrologisch onderzoek

Geohydrologisch onderzoek Geohydrologisch onderzoek Hogenkampseweg te Renkum Gemeente Renkum Projectnummer: P2232. Datum: 2 februari 25 Versie: definitief Geohydrologisch onderzoek Hogenkampseweg te Renkum Gemeente Renkum Opdrachtgever:

Nadere informatie

Behoort bij ontwerpbesluit van B&W

Behoort bij ontwerpbesluit van B&W Geohydrologisch onderzoek T.b.v. Zorgcentrum Campagne Aan de Medoclaan te Maastricht Opdrachtnummer: GC150500 Rapportnummer: R01 Versie: v1.0 Datum rapport: 23 maart 2016 Opdrachtgever: Van Wijnen Sittard

Nadere informatie

HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE

HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE JORIS KOORNNEEF DERDE NATIONAAL CONGRES BODEMENERGIE UTRECHT 29 JUNI 2018 GEOTHERMIE FAMILIE Ondiepe geothermische systemen

Nadere informatie

De maaiveldhoogte is ca. NAP +0,5 m. In tabel 1 is een globale schematisatie van de bodemopbouw gegeven.

De maaiveldhoogte is ca. NAP +0,5 m. In tabel 1 is een globale schematisatie van de bodemopbouw gegeven. Bijlage I Technische beoordeling van de vergunningsaanvraag van Multi Veste 25 BV voor het onttrekken van grondwater ten behoeve van een koude- en warmteopslag (KWO) systeem in de bodem voor het koelen

Nadere informatie

Invloed damwand Meers-Maasband op grondwaterstroming

Invloed damwand Meers-Maasband op grondwaterstroming NOTITIE Onderwerp Invloed damwand Meers-Maasband op grondwaterstroming Project Grensmaas Opdrachtgever Projectbureau Consortium Grensmaas Projectcode HEEL14-29 Status Definitief Datum 18 mei 2016 Referentie

Nadere informatie

RIJKSUNIVERSITEIT GENT

RIJKSUNIVERSITEIT GENT .W.. DE BaE LABORATORIUM VOOR TOEGEPASTE GEOLOGIE EN HYDROGEOLOGIE HYDROGEOLOGISCH ONDERZOEK VAN DE BEDRIJFSTERREINEN VAN DE N.V. SOPAR TE ZELZATE VERSLAG VAN DE DROGE BORING.AFL. 111111 RIJKSUNIVERSITEIT

Nadere informatie