Urologie Blaaskatheter via de buik / suprapubische katheter

Transcriptie

1 Urologie Blaaskatheter via de buik / suprapubische katheter polikliniek urologie = route 12 poliklinisch Inleiding De uroloog heeft met u gesproken over de noodzaak om bij u een suprapubische katheter aan te leggen. In deze folder kunt u alles nog eens rustig doorlezen. We hebben geprobeerd alle belangrijke informatie voor u zo goed mogelijk op een rijtje te zetten. Het is niet de bedoeling dat deze folder de persoonlijke gesprekken met uw uroloog vervangt. U kunt met problemen en vragen, ook naar aanleiding van deze folder bij hem of bij de verpleegkundigen van de polikliniek urologie terecht. Wat is een suprapubische katheter Een blaaskatheter kan ingebracht worden via de plasbuis of door middel van het aanprikken van de blaas boven het schaambeen (suprapubisch). Deze folder gaat over de suprapubische katheter. Een suprapubische blaaskatheter zorgt ervoor dat de urine goed uit de blaas kan stromen. De meest voorkomende reden om deze katheter in te brengen is retentie (het onvermogen om de urine op natuurlijke wijze te lozen) en soms incontinentie (ongewenst urineverlies). De katheter blijft permanent in de blaas, en wordt daarom ook wel verblijfskatheter genoemd. Wat te doen als u bloedverdunnende medicijnen neemt Het is belangrijk dat u vermeld of u bloedverdunners gebruikt. Uw arts bespreekt dan met u wat u moet doen met uw antistollingsmedicatie (bloedverdunners)

2 Voorbereiding op het inbrengen van een suprapubische katheter De ingreep gebeurt meestal onder plaatselijke verdoving op de polikliniek urologie route 12. U hoeft hiervoor niet nuchter te zijn. Het plaatsen van de suprapubische katheter gebeurt onder steriele omstandigheden om infecties te voorkomen. Het is prettig als u met een volle blaas kan komen. Voor het aanprikken van de suprapubische katheter is dit noodzakelijk. Als de blaas niet voldoende gevuld is, wordt op de polikliniek via de plasbuis een katheter ingebracht waarmee vloeistof in de blaas wordt gebracht. Voor de ingreep scheert de polikliniekmedewerker de buikwand tussen navel en schaambeen. Na desinfectie van de buikwandhuid met jodium wordt de huid verdoofd via een injectie. Hoe wordt een suprapubische katheter ingebracht Om een suprapubische katheter in te brengen maakt de arts een kleine snede in de verdoofde huid en prikt de blaas aan met een dikkere naald (fig. 1). Dit kan gevoelig zijn. De naald zit in een hol buisje. Na verwijdering van de naald wordt de katheter via dit buisje in de blaas geplaatst (fig. 2). Het buisje wordt verwijderd en de ballon van de katheter wordt gevuld met steriel water om te voorkomen dat de katheter uit de blaas valt (fig. 3 en 4). Na plaatsing van de suprapubische katheter wordt de blaaskatheter, die zonodig was aangebracht om de blaas te kunnen vullen (vulkatheter), verwijderd. De insteekopening van de suprapubische katheter wordt bedekt met een steriel gaas. Na de ingreep kunt u meteen weer naar huis. Geadviseerd wordt voor begeleiding en vervoer te zorgen. fig.1 fig. 2 fig. 3 fig. 4 2

3 Om de zes weken moet de katheter verwisseld worden. Dit kan gedaan worden door een polikliniekmedewerker, maar ook door uw huisarts of verpleegkundige van de thuiszorg. Duur van de ingreep De ingreep duurt ongeveer 15 minuten. Na het inbrengen van een suprapubische katheter De suprapubische verblijfskatheter vereist een verzorging, maar dat kunt u (of een directe naaste) zelf doen. Soms is hierbij hulp van een verpleegkundige van de thuiszorg nodig. Na 24 uur mag u het gaasje van de insteekopening verwijderen en weer douchen. Het wondje is dan voldoende dicht. Als het gaasje vastzit aan het wondje kunt u het onder de douche losweken. Na het douchen het wondje droogdeppen. Dagelijkse verzorging van de insteekopening - Was de huid rondom de plaats waar de katheter is ingebracht met water en droog de huid zorgvuldig af. - Rondom de insteekopening hoeft u geen verband of pleisters aan te brengen, tenzij er urine of wondvocht uit de opening lekt. - Komt er pus uit de insteekopening dan doet u een beetje betadinezalf rondom de insteekopening en bedekt dit met een gaasje. - De insteekopening rondom de katheter kan rood, soms gezwollen zijn. Dit is normaal en meestal geen ontsteking. - U kunt gewoon douchen en baden met de katheter. Urinezakje Het is noodzakelijk een urinezakje aan te sluiten op de katheter. Dit zakje kan op het been gefixeerd worden met een speciaal bandsysteem. Voor de nacht kan dit zakje worden doorgekoppeld aan een nachtzak. De nachtzak kan met een metalen hanger bevestigd worden aan de bedrand. De urinezak moet altijd lager hangen dan het niveau van de blaas! Op de polikliniek wordt u uitleg gegeven over het verwisselen van de katheterzakken. Het is belangrijk dat u goed uw handen wast voor en na het loskoppelen of vervangen van de katheterzak. 3

4 De katheterzakken kunt u twee tot drie dagen gebruiken. Bij het dagelijks wisselen van de katheterzak is het raadzaam om de ontkoppelde katheterzak door te spoelen met water en deze op een schone plek neer te hangen tot deze weer opnieuw wordt aangesloten. Zorgt u ervoor dat ook het aansluitpunt van de katheterzak schoon blijft. U kunt het beste loszittende kleding dragen zodat de katheterslang niet wordt afgeknikt of er druk op wordt uitgeoefend. Nieuwe katheter zakken kunt u bestellen bij de medisch speciaalzaak. In het pakket dat u hebt meegekregen, zit een kaartje met contactgegevens. Katheterventiel Er bestaat ook een speciaal katheterventiel ( kraantje ). Hiermee kunt u overdag de katheter afsluiten, zodat u geen beenzak hoeft te gebruiken. Bij gebruik van een katheterventiel dient u regelmatig te gaan plassen (bijvoorbeeld elke drie tot vier uur). U mag het katheterventiel alleen gebruiken in overleg met uw uroloog. Voor de nacht koppelt u een nachtzak aan het katheterventiel en zet u het katheterventiel open. De urine kan dan continu aflopen. Werkwijze gebruik katheterventiel 1. Na het plassen zet u het ventiel open en laat de urine die in de blaas is achtergebleven weglopen. 2. Als u de hoeveelheid achtergebleven urine moet meten, vangt u deze op in een maatbeker. 3. Deze hoeveelheid noteert u op de speciale lijst die u van de uroloog hebt meegekregen. Neem deze lijst mee bij uw volgende bezoek aan de uroloog. 4. Als het niet lukt om spontaan te plassen of er blijft te veel urine achter (meer dan 100ml) moet u de katheterzak aansluiten en de urine continu laten aflopen. Anders is de belasting voor de blaas te groot. Klachten na het inbrengen van een suprapubische katheter Nadat de suprapubische katheter is ingebracht, kunnen enkele klachten optreden. De katheter kan irriteren, waardoor soms blaaskrampen ontstaan. De krampen worden eventueel behandeld met spasmen remmende medicijnen. 4

5 Blaaskrampen kenmerken zich door gevoel van aandrang om te plassen, urineverlies uit de plasbuis of pijn aan de top van de penis (eikel). Controleer bij deze klachten ook altijd even of de afvoer van urine uit de katheter niet is belemmerd door een knik in de katheterslang of door een bloedstolsel in de urine. Let op met onnodig gebruik van antibiotica, omdat een verblijfskatheter altijd bacteriën in de urine met zich meebrengt. Antibiotische behandeling is pas noodzakelijk als u tekenen van een infectie hebt. Het gebruik van een verblijfskatheter veroorzaakt soms neerslag (slijm of gruis) in de blaas. Dit hangt samen met afgestoten blaaswandslijmvlies. Soms worden er ook stenen gevormd. Om dat te voorkomen is het vooral belangrijk dat u voldoende drinkt. Dit wil zeggen méér dan 2 liter per 24 uur. Zo nodig kan op advies van de uroloog de blaas gespoeld worden. Contact opnemen Neemt u contact op met de polikliniek urologie als: - De katheter uitvalt. Er moet zo spoedig mogelijk een nieuwe katheter worden ingebracht, omdat de insteekopening zich anders sluit. - U aanhoudende buikpijn hebt die niet verdwijnt met vier maal daags- om de zes uur- twee tabletten paracetamol van 500 mg. - U koorts hebt boven de 38.5 C of langer dan 24 uur vanaf 38 C. - De katheter verstopt is (er komt geen urine in de opvangzak) en blaasspoeling - als dit is afgesproken - niet lukt. - De urine bloederig is met stolsel(tje)s. Tijdens kantooruren belt u de polikliniek urologie tel. (0344) Buiten kantooruren neemt u contact op met de huisartsenpost die u eventueel doorverwijst naar het ziekenhuis. Vragen Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen, bespreekt u deze dan met de assistente van de polikliniek urologie of met uw behandelend arts. 5

6 Bericht van verhindering Bent u voor een afspraak verhinderd, bel dan zo snel mogelijk de polikliniek urologie. Er kan dan nog een andere patiënt in uw plaats komen. Deze patiëntenvoorlichtingsfolder is gebaseerd op informatie, verstrekt door de Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU). Polikliniek Urologie Tel. (0344)

7 Ruimte voor aantekeningen 7

8 Ziekenhuis Rivierenland Tiel Pres. Kennedylaan WP Tiel Postbus HA Tiel Tel. (0344) Fax (0344) Internetsite: