De onderwijsvisitatie Musicologie

Transcriptie

1 De onderwijsvisitatie Musicologie Een evaluatie van de kwaliteit van de opleidingen Bachelor in de Musicologie en Master in de Musicologie van de Katholieke Universiteit Leuven Brussel Juni 2009

2

3 V L I R Vlaamse Interuniversitaire Raad De onderwijsvisitatie Musicologie Een evaluatie van de kwaliteit van de opleidingen Bachelor in de Musicologie en Master in de Musicologie van de Katholieke Universiteit Leuven Brussel Juni 2009

4 De onderwijsvisitatie Musicologie Een gedrukte versie van dit rapport kan tegen betaling verkregen worden op: VLIR-secretariaat, Ravensteingalerij 27, 1000 Brussel T +32 (0) F +32 (0) administratie@vlir.be Het rapport is elektronisch beschikbaar op de webstek van de VLIR: Wettelijk depot: D/2009/2939/4

5 Voorwoord van de voorzitter van de vlir Dit rapport bevat de bevindingen van de visitatiecommissie die de bachelor- en masteropleiding in de Musicologie van de Katholieke Universiteit Leuven heeft geëvalueerd. De commissie heeft haar taak uitgevoerd in de periode van oktober 2008 tot mei 2009, met inbegrip van het bezoek aan de Faculteit. Dat initiatief kadert in de opdracht die de Vlaamse overheid gaf aan de Vlaamse universiteiten en aan de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) betreffende de externe kwaliteitszorg van het academisch onderwijs. De commissie heeft de visitatieprocedure gevolgd zoals die is vastgelegd in de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR/VLHORA (Brussel, februari 2005). Naast relevante suggesties en aanbevelingen in het kader van de continue verbetering van het academisch onderwijs, formuleert de commissie een beoordeling en geeft zij een evaluatiescore aan de zes onderwerpen en onderliggende facetten van het accreditatiekader van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). Samen met de kwalitatieve beoordelingen vormen die scores in het opleidingsrapport een belangrijk element ten behoeve van de accreditatiebesluiten van de NVAO. Het visitatierapport is in de eerste plaats bedoeld voor de betrokken opleidingen en in het bijzonder gericht op de handhaving en verbetering van de kwaliteit ervan. Daarnaast beoogt het rapport ook de samenleving objectief in te lichten over de kwaliteit van de geëvalueerde opleidingen. Daartoe zijn de visitatierapporten publiek gemaakt op de webstek van de VLIR ( De lezer moet er rekening mee houden dat het visitatierapport een momentopname is en slechts één fase vertegenwoordigt in het proces van blijvende zorg voor onderwijskwaliteit. Al na korte tijd kunnen de opleidingen immers grondig zijn gewijzigd en verbeterd, mee in antwoord op de resultaten van interne onderwijsevaluaties door de universiteit zelf of als reactie op aanbevelingen van de betrokken visitatiecommissie. Graag dank ik de visitatiecommissie voor de tijd die zij geïnvesteerd heeft in de doorlichting van de opleidingen, maar ook voor de grote deskundigheid waarmee zij haar opdracht heeft uitgevoerd. Deze visitatie was enkel mogelijk dankzij de inzet van velen die binnen de universiteit betrokken waren bij de voorbereiding en uitvoering ervan. Ik ben hen daarvoor zeer erkentelijk. Het is mijn hoop dat zij de positieve opmerkingen van de visitatiecommissie mogen ervaren als een bevestiging van hun inspanningen en tevens een bijkomende stimulans vinden in de geformuleerde aanbevelingen ten einde de kwaliteit van het academisch onderwijs verder te verbeteren en te versterken. Prof. dr. Marc Vervenne Voorzitter VLIR

6

7 Woord vooraf van de voorzitter van de visitatiecommissie Wie het voorliggende rapport zorgvuldig leest, zal begrijpen dat de visitatiecommissie Musicologie met tevredenheid terugblikt op de door haar uitgevoerde evaluatie van de opleidingen tot Bachelor en Master in de Musicologie van de Katholieke Universiteit Leuven. Maar een rapport is een rapport en een dergelijk soort tekst biedt nu eenmaal weinig ruimte aan de beschrijving van de sfeer waarin de werkzaamheden van de commissie plaatsvonden. Aan dat aspect wil ik daarom hier enkele regels wijden. Wij hebben ons vanaf het eerste moment welkom gevoeld bij de Faculteit Letteren en de opleiding Musicologie. Dit heeft het visitatiewerk bijzonder veraangenaamd. Tijdens onze contacten met vertegenwoordigers van alle relevante geledingen van bestuur, personeel, studenten en alumni hoefden eigenlijk nooit barrières te worden geslecht van welke aard dan ook. Daardoor konden alle gesprekken in grote openheid worden gevoerd. Wij waren verheugd over de constructieve bijdragen van de kant van de studenten en onder de indruk van de gedachtenwisseling met de alumni. Wat niet minder indruk maakte was het enthousiasme en de professionaliteit van het aan de opleiding verbonden personeel. Wij leerden een hecht team kennen dat een esprit de corps uitstraalt, waarin levendige discussie en gemeenschappelijk engagement elkaar versterken. Daarmee is een essentiële voorwaarde gecreëerd voor de realisatie van de hoge kwaliteit van het onderwijs. Al bij de besprekingen die de leden van de commissie voerden voorafgaand aan de eigenlijke visitatie, kreeg ik het volste vertrouwen dat wij op een goede manier zouden kunnen samenwerken. Dat vertrouwen werd bevestigd tijdens het intensieve tweedaagse bezoek aan de Leuvense opleiding Musicologie. Onze gesprekken waren geanimeerd en inspirerend. En wij wisten elkaar op de juiste momenten aan te vullen. Voor het werk van de commissie vormde het met bijzonder veel zorg samengestelde zelfevaluatierapport van de opleiding Musicologie een stevig fundament. Maar een minstens even fundamentele rol werd vervuld door de persoon van Steven Van Luchene, die door de Vlaamse Interuniversitaire Raad aan de commissie als secre taris was toegewezen. Hij heeft ons in alle fases van het visitatieproces op een werke lijk voorbeeldige wijze ondersteund. De commissie is hem daarvoor zeer erkentelijk. Prof. dr. Paul Op de Coul Voorzitter visitatiecommissie Musicologie Amsterdam, april 2009

8

9 Inhoud Voorwoord van de voorzitter van de VLIR 3 Voorwoord van de voorzitter van de visitatiecommissie 5 Deel 1: Algemeen deel 9 I. De onderwijsvisitatie Musicologie 11 II. Het referentiekader 17 III. Tabel met scores, onderwerpen en facetten 27 Deel 2: Opleidingsrapport 31 Bijlagen Bijlage 1: Personalia van de leden van de visitatiecommissie 71 Bijlage 2: Het bezoekschema 79

10

11 Deel 1 Algemeen deel

12

13 ide onderwijsvisitatie Musicologie inleiding In dit rapport brengt de visitatiecommissie Musicologie verslag uit van haar bevindingen over de bachelor- en masteropleiding Musicologie van de Katholieke Universiteit Leuven, die zij in het najaar 2008 in opdracht van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) heeft bezocht. Dit initiatief kadert in de werkzaamheden van de VLIR inzake externe kwaliteitszorg, waarmee de Vlaamse universiteiten gevolg geven aan de decretale verplichtingen terzake. 1 De betrokken opleidingen Ingevolge haar opdracht heeft de visitatiecommissie van 7 tot en met 9 december 2008 de volgende opleidingen aan de Katholieke Universiteit van Leuven bezocht: - Bachelor in de Musicologie - Master in de Musicologie 2 De visitatiecommissie 2.1. Samenstelling De samenstelling van de visitatiecommissie Musicologie werd op 26 juni 2008 bekrachtigd door de Erkenningscommissie Hoger Onderwijs. De visitatiecommissie werd vervolgens door de VLIR ingesteld bij besluit van 30 september De onderwijsvisitatie Musicologie 11 Deel 1

14 De visitatiecommissie had bij haar instelling de volgende samenstelling: Voorzitter -- Prof. dr. Paul Op de Coul, gewezen gewoon hoogleraar aan de afdeling Musicologie van de Universiteit Utrecht. Vakdeskundige leden -- Prof. dr. Christian Martin Schmidt, gewoon hoogleraar, TU Berlin, Musikwissenschaft; -- Prof. dr. Nicolas Meeùs, gewoon hoogleraar, Sorbonne, UFR Musique et Musicologie. Onderwijskundig lid -- Prof. dr. Joost Lowyck, gewezen gewoon hoogleraar Pedagogische wetenschappen K.U.Leuven. Student-lid -- De heer Kasper Bastiaan van Kooten, student opleiding Muziekwetenschap aan de Universiteit van Amsterdam. Dr. Steven Van Luchene, stafmedewerker van de Cel Kwaliteitszorg van de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR), trad op als projectbegeleider voor deze visitatie. Voor korte curricula vitae van de commissieleden wordt verwezen naar Bijlage Taakomschrijving De opdracht aan de visitatiecommissie die in het instellingsbesluit is omschreven, luidt als volgt: -- op basis van de door de faculteiten aan te leveren informatie en door middel van ter plaatse te voeren gesprekken zich een oordeel te vormen over de kwaliteit van de opleiding (inclusief de kwaliteit van de afgestudeerden) en over de kwaliteit van het onderwijsproces (inclusief de kwaliteit van de onderwijsorganisatie), mede gelet op de eisen/verwachtingen die voortvloeien uit de facultaire taak om iedere student voor te bereiden op de zelfstandige beoefening van de wetenschap of de beroepsmatige toepassing van wetenschappelijke kennis; -- het formuleren van aanbevelingen om te komen tot kwaliteitsverbetering; -- het beoordelen of de kwaliteit van de opleiding voldoet aan de beoordelingscriteria van het accreditatiekader en het geven van een integraal oordeel over de opleiding waarop de NVAO zich zal baseren bij de accreditatie. 12 De onderwijsvisitatie Musicologie Deel 1

15 2.3. Werkwijze Voorbereiding Ter voorbereiding van de visitatie werd aan de opleidingen gevraagd een uitgebreid zelfevaluatierapport op te stellen. De Cel Kwaliteitszorg van de VLIR heeft hiervoor een visitatieprotocol 1 ter beschikking gesteld, waarin de verwachtingen ten aanzien van de inhoud van het zelfevaluatierapport uitgebreid zijn beschreven. Het zelfevalu atierapport volgt het accreditatiekader. Naast feitelijke beschrijvingen per onderwerp en per facet van het accreditatiekader wordt aan de opleidingen ook gevraagd hun toekomstperspectieven kenbaar te maken en een kritische sterktezwakteanalyse op het niveau van het onderwerp op te nemen in het zelfevaluatierapport. Daarnaast worden een aantal verplichte bijlagen opgenomen, onder andere een beschrijving van het programma, cursusbeschrijvingen, examenvragen en studenten- en personeelstabellen. De visitatiecommissie ontvangt het zelfevaluatierapport een aantal maanden voor het eigenlijke bezoek, waardoor zij de gelegenheid krijgt dit document vooraf zorgvuldig te bestuderen en het bezoek grondig voor te bereiden. De commissieleden worden bovendien verzocht om voor elke opleiding een tweetal eindverhandelingen te selecteren uit een lijst van recente eindverhandelingen. De geselecteerde eindverhandelingen worden eveneens een aantal weken voor het eigenlijke bezoek door de Cel Kwaliteitszorg aan de commissieleden bezorgd. Elk commissielid heeft bijgevolg per opleiding minstens twee eindverhandelingen grondig gelezen vooraleer het bezoek plaatsvindt. De visitatiecommissie hield haar installatievergadering op 6 oktober Op dat ogenblik hadden de commissieleden het visitatieprotocol en het zelfevaluatierapport reeds in hun bezit. Tijdens deze vergadering werden de commissieleden verder ingelicht over het visitatieproces en hebben zij zich concreet voorbereid op de af te leggen bezoeken. Verder heeft de visitatiecommissie op deze vergadering haar referentiekader geformuleerd (zie hoofdstuk II). Daarnaast werd het programma van de bezoeken opgesteld (zie bijlage 2) en werd een eerste bespreking gehouden van de zelfevaluatierapporten Bezoek aan de instellingen De tweede bron van informatie wordt gevormd door de gesprekken die de visitatiecommissie tijdens haar bezoek aan de opleidingen heeft gevoerd met alle geledingen die betrokken zijn bij de aangeboden programma s. Ook wordt aan de Faculteit gevraagd als een derde bron van informatie om een veelheid van documenten ter inzage te leggen ten behoeve van de visitatiecommissie. Tijdens het bezoek is voldoende tijd uitgetrokken om de visitatiecommissie de gelegenheid te geven om deze documenten te bestuderen. De documenten die typisch ter inzage van de visita tie- 1 Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR/VLHORA. Brussel, februari 2005 ( De onderwijsvisitatie Musicologie 13 Deel 1

16 commissie worden gelegd, zijn: het leermateriaal (cursussen, handboeken, syllabi), portfolio s en verslagen van de studenten, verslagen van de belangrijke beleidsvormende of beleidsopvolgende organen (faculteitsraad, onderwijscommissies, departementsraden), documenten die betrekking hebben op de interne kwaliteitszorg (enquêteformulieren, niet-persoonsgebonden evaluatie van het onderwijs), documenten aangaande de procedures van curriculumherzieningen, voorbeelden van informatieverstrekking aan aspirant-studenten, etc. Bovendien worden nog enkele eindverhandelingen bijkomend ter inzage gelegd. Daar waar de visitatiecommissie het noodzakelijk achtte heeft zij bijkomende informatie opgevraagd tijdens het bezoek om haar oordeel goed te kunnen onderbouwen. Het bezoekschema voorziet naast gesprekken met het bestuur van de faculteit, de opleidingsverantwoordelijken, de studenten, de assistenten, de docenten en de facul taire en opleidingsgebonden beleidsmedewerkers steeds in een bezoek aan de faciliteiten (inclusief bibliotheek, les- en practicalokalen en computerfaciliteiten), een gesprek met de afgestudeerden van de opleidingen en een spreekuur waarop de visitatiecommissie bijkomend leden van de opleiding kan uitnodigen of waarop personen op een vertrouwelijke wijze door de visitatiecommissie kunnen worden gehoord. De gesprekken die de commissie heeft gevoerd, waren openhartig en verhelderend en vormden een goede aanvulling bij de lectuur van het zelfevaluatierapport. Aan het einde van het bezoek werden, na intern beraad van de visitatiecommissie, de voorlopige bevindingen mondeling aan de opleidingsverantwoordelijken meegedeeld Rapportering Als laatste stap in het visitatieproces heeft de visitatiecommissie haar bevindingen, conclusies en aanbevelingen in voorliggend rapport vastgelegd. Bovendien geeft zij, overeenkomstig de bepalingen voor de visitaties in het kader van de accreditatie, een oordeel over de zes onderwerpen uit het accreditatiekader volgens een binaire beoordelingsschaal voldoende/onvoldoende en een integraal oordeel over de betrokken opleidingen. De opleidingsverantwoordelijken van de betrokken opleidingen werden in de gelegenheid gesteld om op het concept van het rapport te reageren alvorens de tekst van de rapporten definitief werd vastgelegd. 14 De onderwijsvisitatie Musicologie Deel 1

17 4 Een korte terugblik op de visitatie De visitatiecommissie heeft conform haar opdracht het academisch onderwijs in de betrokken opleidingen nader bestudeerd en heeft de unieke gelegenheid gehad om onder vakgenoten te reflecteren en te debatteren over de aard, de kwaliteit en de toekomst van het academisch voortgezet onderwijs in dit domein. De visitatiecommissie heeft de haar toegewezen opdracht met veel belangstelling en toewijding uitgevoerd en waardeert in het bijzonder de openhartige gesprekken die zij heeft kunnen voeren met alle geledingen, waardoor zij zich een goed beeld heeft kunnen vormen over de opleidingen. Tijdens het bezoek heeft de commissie getracht, om op een kritische en constructieve wijze, voorstellen te formuleren voor de verdere verbetering van de opleidingen. Voor de visitatie Musicologie is het VLIR-VLHORA-visitatieprotocol (Brussel, Februari 2005) gebruikt dat is afgestemd op de accreditatievereisten. Het visitatierapport zal ook worden gebruikt voor de accreditatieaanvraag van de betreffende opleidingen. Met het voorliggend rapport hoopt de commissie dan ook een bijdrage te leveren tot de verdere positieve ontwikkeling van het academisch onderwijs in de door haar bezochte opleidingen. De commissie wenst met het rapport in de eerste plaats een discussie op gang te brengen binnen de betrokken opleidingen, faculteit en universiteit met de bedoeling na te gaan op welke punten verbetering nodig is binnen de opleidingen en in welke mate dit binnen de gegeven randvoorwaarden te verwezenlijken is. Verder hoopt de commissie dat het voorliggend rapport in zijn geheel ook aan de buitenwereld nuttige informatie verschaft en een goed inzicht geeft in de eigenheid en de kwaliteit van de gevisiteerde opleidingen. De visitatiecommissie dankt de bestuurders, alle medewerkers, studenten en afgestudeerden van de betrokken opleidingen die door hun inspanningen tijdens de voorbereiding en door de open dialoog tijdens de bezoeken hebben bijgedragen tot het welslagen van deze visitatie. De onderwijsvisitatie Musicologie 15 Deel 1

18 5 Opzet en indeling van het rapport Het voorliggend rapport bestaat uit twee delen. In het eerste deel van het rapport beschrijft de commissie in hoofdstuk II het referentiekader van waaruit zij de gevisiteerde opleidingen heeft beoordeeld. In hoofdstuk III worden de toegekende scores in tabelvorm samengevat. De visitatiecommissie benadrukt dat de tabel niet los van het opleidingsrapport kan geïnterpreteerd worden. In het tweede deel van het rapport brengt de visitatiecommissie verslag uit over de opleidingen die zij heeft gevisiteerd. De aanbevelingen van de commissie worden in dit opleidingsrapport achteraan samengevat. 16 De onderwijsvisitatie Musicologie Deel 1

19 ii Het referentiekader van de visitatiecommissie Musicologie 2008 inleiding Voor het beoordelen van het onderwijs gaat de visitatiecommissie uit van een referentiekader gebaseerd op geformuleerde doelstellingen, omschreven eindtermen en vastgestelde kwaliteitseisen waaraan naar haar oordeel de gevisiteerde opleiding dient te voldoen. De commissie kan immers niet volstaan met het geven van oordelen, maar moet ook aangeven waarop deze oordelen zijn gebaseerd. Het referentiekader beschrijft in de eerste plaats waaraan dient te worden voldaan aangaande de domeinspecifieke minimumeisen voor een academische opleidingen Musicologie (1. Doelstellingen en eindtermen). Daarnaast dient er volgens de commissie ook voldoende inzicht te zijn in de algemeen onderwijskundige uitgangspunten van een academische opleiding, de eisen aangaande de onderwijsorganisatie, het personeelsbeleid en het onderwijzende personeel, de interne kwaliteitszorg en de resultaten. Daartoe formuleert de commissie enkele onderwijskundige en onderwijsorganisatorische richtlijnen (2. Onderwijskundige en onderwijsorganisatorische richtlijnen). Bij het opstellen van het referentiekader heeft de commissie een aantal bronnen geraad pleegd. Onder meer heeft zij kennis genomen van het referentiekader zoals gehanteerd in bij de onderwijsvisitatie Kunstwetenschappen in Nederland en Vlaanderen (VSNU, november 1994), het rapport van de in 2005 uitgevoerde onderwijsvisitatie Kunst en Cultuur, Faculteit Letteren, Universiteit Utrecht (uitgave: QANU 2007), de doelstellingen en eindtermen die de opleiding in het zelfevaluatierapport voor hun eigen onderwijs heeft geformuleerd, het Vlaamse structuurdecreet (2003) en het toetsingskader van het Nederlands-Vlaams Accreditatie Orgaan (NVAO). Het referentiekader 17 Deel 1

20 Het referentiekader werd vóór het bezoek, maar na het inleveren van de zelfevaluatie, voorgelegd aan de opleiding. Tijdens het bezoek van de visitatiecommissie wordt de mogelijkheid geboden om het referentiekader met de opleiding te bediscussieren. 1 Doelstellingen en eindtermen 1.1. Algemene minimale doelstellingen (Dublin Descriptoren) Voor de omschrijving van de algemene (minimale) doelstellingen van een academische bacheloropleiding en een academische masteropleiding baseert de commissie zich op vijf Dublin-Descriptoren, met name (1) kennis en inzicht, (2) toepassen van kennis en inzicht, (3) oordeelsvorming, (4) communicatie en (5) leervaardigheden: Kwalificatie bacheloropleiding Kwalificatie masteropleiding A. Kennis en inzicht B. Toepassen van kennis en inzicht C. Oordeelsvorming D. Communicatie E. Leervaardigheden Heeft aantoonbare kennis en inzicht van/in een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet (secundair) onderwijs en dit wordt overtroffen; functioneert doorgaans op een niveau waarop met ondersteuning van specifieke leermiddelen, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is. Is in staat om zijn/haar kennis en inzicht op verantwoorde wijze in de beroepsuitoefening toe te passen, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen in een breed georiënteerd vakgebied. Is in staat om relevante gegevens te verzamelen en te interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van cultureel, sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. Is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten en niet-specialisten. Bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Heeft aantoonbare kennis en inzicht, gebaseerd op het verworven niveau van de bachelor en die deze overtreffen of verdiepen, evenals een basis of een kans bieden om een originele bijdrage te leveren aan het ontwikkelen en/of toepassen van ideeën, vaak in onderzoeksverband. Is in staat om kennis en inzicht en probleemoplossende vermogens toe te passen in nieuwe of onbekende omstandigheden binnen een brede multidisciplinaire context die gerelateerd is aan het vakgebied; is in staat om kennis te integreren en met complexe materie om te gaan. Is in staat om oordelen te formuleren op grond van onvolledige of beperkte informatie en daarbij rekening te houden met culturele, sociaal-maatschappelijke en ethische verantwoordelijkheden, die zijn verbonden aan het toepassen van de eigen kennis en oordelen. Is in staat om conclusies, evenals de kennis, motieven en overwegingen die hieraan ten grondslag liggen, duidelijk en ondubbelzinnig over te brengen op een publiek van specialisten en niet-specialisten. Bezit de leervaardigheden om zich verder zelfstandig te ontplooien en een vervolgstudie aan te gaan met een grotendeels zelfgestuurd of autonoom karakter. 18 Het referentiekader Deel 1

21 1.2. Domeinspecifieke eisen De visitatiecommissie verwacht dat de bachelor- en masteropleidingen Musicologie voldoen aan de volgende minimale eisen: a. Hoewel de musicologie zowel de westerse als de niet-westerse muziek bestudeert, hebben de omvang van het materiaal en de diversiteit van de onderzoeksmethoden tot gevolg dat opleidingen zich doorgaans op een van beide gebieden richten. De commissie is van mening dat elke opleiding ter verruiming van de muzikale horizon op zijn minst één inleidende cursus zou moeten aanbieden over een deelgebied van de muziek dat in het curriculum niet centraal staat. b. De commissie vindt het van belang dat het curriculum enkele relevante contextvakken bevat die de studie van de muziek voorzien van een ruim cultuurhistorisch kader. c. Het onderwijs dient in belangrijke mate te worden gedragen door wetenschappelijk onderzoek dat binnen de opleiding wordt verricht. d. Het onderwijs dient methodologische pluriform te zijn, zodat studenten kennismaken met de verschillende benaderingen die binnen het internationale musicologische forum gangbaar zijn. e. Het is wenselijk dat een stage onderdeel is van een masteropleiding musicologie. Een stage biedt de student immers de mogelijkheid ervaring op te doen met het functioneren buiten de universiteit en met de toepassing van de musicologie in de praktijk van het muziekleven. f. Een universitaire opleiding behoort een actief beleid te voeren ten aanzien van alumni. A. Eindkwalificaties bacheloropleiding 1. Globale kennis met betrekking tot het gehele onderzoeksdomein van de musicologie. 2. Goede kennis van de geschiedenis van de westerse muziek. 3. Ruime kennis en praktische vaardigheid op het gebied van de muziektheorie. 4. Goede kennis van analysetechnieken en bekwaamheid in de toepassing daarvan. 5. Basiskennis van verschillende systematische disciplines van de musicologie. 6. Basiskennis op het gebied van enkele niet-musicologische contextdisciplines. 7. Kennis (vooral passieve, in mindere mate actieve kennis) van de gangbare musi cologische onderzoeksmethoden en technieken. 8. Vaardigheden ten aanzien van heuristiek, literatuuronderzoek en ICT-toepassingen. 9. Verdiepte kennis van een deelgebied van de musicologie, neergelegd in een schriftelijk eindwerkstuk dat is gebaseerd op zelfstandige verwerking van secun daire literatuur. Het referentiekader 19 Deel 1

22 10. Afgestudeerden beschikken over voldoende kennis en vaardigheden om beroepen of functies te kunnen vervullen waarvoor een wetenschappelijke bacheloropleiding musicologie vereist is. B. Eindkwalificaties masteropleiding 1. Verdiepte kennis op deelterreinen van de muziekgeschiedenis, muziektheorie en muzikale analyse. 2. Internationale musicologische vakliteratuur en de daarin vervatte opinies kritisch kunnen analyseren en verwerken. 3. Kennis van de complexiteit en diversiteit van het vakgebied en het vermogen om deze kennis toe te passen bij de uitvoering of beoordeling van musicologisch onderzoek. 4. Grondige kennis en actieve beheersing van musicologische onderzoeksmethoden en technieken. 5. In staat zijn om kennis van verschillende bestudeerde domeinen te integreren. 6. Het vermogen tot actieve deelname aan een discussie met (internationale) vakgenoten. 7. In staat zijn om een wetenschappelijk onderzoek op te zetten en uit te voeren dat adequaat is naar plan, probleemstelling en methodologie. 8. Afgestudeerden beschikken over voldoende kennis en vaardigheden om beroepen of functies in de culturele sector op academisch niveau te kunnen vervullen. 2 Onderwijskundige en onderwijsorganisatorische richtlijnen De visitatiecommissie stelt, naast de domeinspecifieke eisen, verder onderstaande richtlijnen met betrekking tot onderwijskundige en onderwijsorganisatorische aspecten voorop als nastrevenswaardige doelen, waarop de opleidingen gericht dienen te zijn: 2.1. Doelstellingen en eindkwalificaties -- De doelstellingen en eindtermen van de opleiding zijn mede gebaseerd op de wettelijke regelingen, de ontwikkelingen in het wetenschaps- en vakgebied, de arbeidsmarkt voor de afgestudeerden, de kennis omtrent leren en onderwijzen en relevante maatschappelijke ontwikkelingen. -- De keuzes die daarbij door de opleiding zijn gemaakt zijn helder en expliciet vastgelegd. -- De doelstellingen en eindtermen zijn helder en concreet. De eindtermen zijn beschreven aan de hand van bij de student waarneembare en toetsbare leerresultaten. 20 Het referentiekader Deel 1

23 -- In de doelstellingen en eindtermen komt de wetenschappelijke/professionele oriëntatie van de opleiding concreet tot uitdrukking. -- De doelstellingen en eindtermen zijn richtinggevend voor het onderwijsaanbod. -- Doelstellingen en eindtermen zijn zowel geformuleerd op het niveau van de opleiding als op het niveau van de opleidingsonderdelen. -- Elk opleidingsonderdeel ook stage draagt op een eigen wijze bij aan de doelstellingen van de opleiding als geheel Programma Aansluiting programma op academische en professionele eisen De opleiding stelt zich garant voor de wetenschappelijke, maatschappelijke en beroepsvoorbereidende relevantie van het onderwijs, de doelmatigheid en doeltreffendheid van het opleidingsprogramma. Dat betekent dat de opleiding: -- voldoet aan standaarden bepaald door de ontwikkelingen in het vak- en wetenschapsgebied en rekening houdend met verwachtingen die de arbeidsmarkt stelt. -- op de hoogte is van de beschikbare wetenschappelijke kennis over leren en onderwijzen nodig voor het ontwerpen, uitvoeren en evalueren van het onderwijs. -- zo veel als mogelijk rekening houdt met relevante maatschappelijke ontwikkelingen. Wetenschaps- en vakgebied -- De opleiding is op de hoogte van de (meest recente) theorievorming en van de ontwikkelingen in het vakgebied. Deze zijn terug te vinden in de inhoud en de opbouw van het onderwijsprogramma. Arbeidsmarkt -- De opleiding bouwt contacten op met het werkveld. -- De kennis van en ervaring met het werkveld wordt daar waar mogelijk en zinvol vertaald naar het onderwijsaanbod, bv. via stages. -- De opleiding voert een actief alumnibeleid. Wetenschappelijke visie omtrent leren en onderwijzen -- Die visie is mede uitgangspunt voor de inrichting van het programma. Relevante maatschappelijke ontwikkelingen -- De opleiding is op de hoogte van het belang/de betekenis van de informatietechnologie op het vak- en wetenschapsgebied en houdt hiermee rekening in het onderwijsprogramma. Het referentiekader 21 Deel 1

24 -- De opleiding heeft een duidelijke en geëxpliciteerde visie op de internationalisering van de opleiding. -- De opleiding is op de hoogte van de maatschappelijke evoluties in het brede werkveld van de afgestudeerden. Studeerbaarheid Studeerbaarheid -- De programmaorganisatie van de opleiding dient de studeerbaarheid te bevorderen. -- Het programma dient door de gemiddelde student te kunnen worden afgerond in de ervoor gestelde tijd. Studierendement/Studietijd -- De opleiding bewaakt systematisch de studietijd. -- De opleiding houdt cijfermatige gegevens bij aangaande studievoortgang en studieloopbaan. Instroom/Toelatingsvoorwaarden -- De opleiding geeft duidelijk aan welk beginniveau van de studenten wordt vereist. Aanwezigheid studiebevorderende/studiebelemmerende factoren -- Studiebelemmerende factoren worden in kaart gebracht. Een remediëring wordt uitgewerkt. -- Studiebevorderende maatregelen worden genomen, opgevolgd en bijgestuurd waar dit nodig blijkt. Het onderwijsleerproces -- De opleiding heeft een expliciete en wetenschappelijk gefundeerde visie op leren en onderwijzen. -- De visie op leren en onderwijzen is concreet vertaald naar door de opleiding noodzakelijk geachte werkvormen en didactiek. -- Het leerproces van de student staat centraal en is vertrekpunt voor de invulling en vormgeving van het onderwijsprogramma. -- Het leerproces wordt ondersteund door een adequate didactische uitrusting en door goed aansluitende onderwijs- en leermiddelen die in voldoende mate voor de studenten beschikbaar zijn. -- Er wordt gebruik gemaakt van aangepaste didactische werkvormen en een efficiënte begeleiding ervan met relevante technologieën (bv. elektronisch leerplatform). -- De invulling van de werkvormen is stimulerend en activerend. 22 Het referentiekader Deel 1

25 Beoordeling en toetsing -- De visie op leren en onderwijzen is concreet vertaald naar de vorm en inhoud van de evaluatie. -- Er wordt gestreefd naar een zo gunstig mogelijke planning van de evaluatieactiviteiten tijdens de examenperiodes. -- De exameneisen en -vormen zijn vooraf aan de studenten duidelijk bekend gemaakt. -- De beoordeling vindt plaats op basis van vooraf vastgelegde beoordelingscriteria. -- De opleiding voorziet in feedback over de toetsresultaten aan de studenten. Kwaliteitseisen m.b.t. de masterproef 1 -- De masterproef is een individuele proeve van bekwaamheid en vormt het sluitstuk van de opleiding. -- De opleiding is zo ingericht dat de student zich op een adequate manier kan voorbereiden op het volbrengen van de masterproef, bijvoorbeeld door de mogelijke organisatie van stages. -- Met de masterproef tonen de studenten aan dat ze een onderzoeksprobleem op een creatieve en wetenschappelijk verantwoorde manier kunnen analyseren, aanpakken en uitvoeren, en de resultaten ervan helder kunnen rapporteren, schriftelijk en eventueel mondeling. -- De masterproef heeft een omvang van ten minste één vijfde van het totale aantal studiepunten met een minimum van 15 en een maximum van 30 studiepunten. -- De beoordelingscriteria zijn helder en expliciet vastgelegd en bekendgemaakt. Internationalisering -- De opleiding heeft structurele contacten met andere (buitenlandse) instellingen voor hoger onderwijs. -- De opleiding moedigt internationalisering en mobiliteit aan zowel binnen als buiten Europa. -- Er worden initiatieven genomen om de internationale dimensie ook voor hen die niet naar het buitenland vertrekken in het onderwijs in te bouwen. -- De kwaliteit van het in het buitenland gevolgd onderwijs wordt opgevolgd. -- De curriculumstructuur en organisatorische randvoorwaarden van de opleiding houden in de mate van het mogelijke rekening met de mobiliteit van studenten. 1 Dit sluit niet uit dat de masterproef in groep kan worden voorbereid. Een individuele beoordeling moet evenwel mogelijk zijn. Het referentiekader 23 Deel 1

26 3 Inzet van Personeel Kwaliteitseisen onderwijzende staf -- De kwaliteitseisen van de onderwijzende staf hebben vooral betrekking op: CCde wetenschappelijke deskundigheid CCde onderwijsdeskundigheid CCde vertrouwdheid en, indien relevant, de ervaring met het werkveld -- Er wordt gestreefd naar een koppeling van onderzoek en onderwijs van de staf bij de toekenning van de onderwijsopdracht. -- Er wordt gestreefd naar betrokkenheid bij het werkveld van de staf bij de toekenning van de onderwijsopdracht. -- De internationale gerichtheid van de opleiding veronderstelt van de staf de uitbouw van internationale contacten met een terugkoppeling naar het onderwijs en/of onderzoek door middel van participatie aan internationale netwerken en samenwerkingsverbanden. -- De staf van de academische opleidingen beschikt over een wetenschappelijk curriculum en neemt actief deel aan het wetenschappelijk onderzoek. -- De staf heeft voeling met de wetenschappelijke en maatschappelijke evoluties in het domein van werkveld. Personeelsbeleid (vanuit een onderwijsperspectief) -- De procedure aangaande aanwervingen en benoemingen van personeel is helder omschreven en voor iedereen raadpleegbaar. -- Selectie en bevordering van personeel gebeurt mede op basis van de onderwijskwaliteit van de betrokkene. -- De opleiding heeft een geëxpliciteerd professionaliseringsbeleid. -- Het personeel is aanspreekbaar en bereikbaar. -- Er wordt gezorgd voor voldoende evenwicht tussen de omvang van het personeelsbestand en de specifieke kwaliteit die wordt vereist van het personeel in functie van de opleiding/afstudeerrichtingen. -- Er wordt een actieve politiek gevoerd inzake gelijkekansenbeleid. 4 Voorzieningen/onderwijsorganisatie Materiële voorzieningen/faciliteiten -- De staf kan beschikken over voldoende materiële voorzieningen (kwantiteit en kwaliteit) en over adequate accommodatie ter ondersteuning van het onderwijsproces. -- De studenten kunnen beschikken over voldoende middelen (kwantiteit en kwaliteit) en adequate accommodatie ter ondersteuning van het onderwijs- en leerproces. 24 Het referentiekader Deel 1

27 Studie-informatie en -begeleiding -- Er wordt adequate informatie beschikbaar gesteld voor (potentiële) studenten. -- Het onderwijs- en examenreglement, inclusief de klachtenprocedure in het geval van betwisting, zijn vooraf bekend gemaakt. -- De opleiding voert een beleid gericht op het detecteren van veranderingen in de instroom. -- In het onderwijs zijn mogelijkheden ingebouwd om de deficiënties in voorkennis en vaardigheden weg te werken en/of hiervoor door te verwijzen naar andere instanties. -- De opleiding voorziet in een systeem van studie- en studentenbegeleiding en neemt gericht maatregelen om de resultaten en de studievoortgang van de studenten te bevorderen. 5 Interne kwaliteitszorg -- De opleiding beschikt over een duidelijk omschreven kwaliteitszorgsysteem met betrekking tot onderwijs. -- Het kwaliteitsbeleid en -systeem is zowel preventie/borging als controle/verbeteringsgericht. -- Er is duidelijk vastgelegd wie welke bevoegdheid heeft in het kader van het kwaliteitszorgsysteem. -- Er is een duidelijke structuur aanwezig ter ondersteuning van het kwaliteitszorgproces. -- De opleiding werkt zo veel mogelijk met streefdoelen voor het beoordelen voor de beoordeling van de mate waarin de gewenste kwaliteit wordt gerealiseerd. -- De opleiding betrekt medewerkers, studenten, alumni en vertegenwoordigers van het werkveld in haar kwaliteitszorgsysteem. 6 Resultaten De opleiding kan aantonen dat zij haar doelstellingen realiseert en dat zij oog heeft voor haar onderwijsrendement. De volgende elementen zijn in deze context relevant: -- Het eindniveau van de afgestudeerden (onder meer het niveau van de bachelor/ masterproef en/of de stage, de tewerkstelling, de waardering van de afgestudeerden over de opleiding, en indien relevant de waardering van het werkveld over de afgestudeerden). -- de streefdoelen of streefcijfers inzake onderwijsredement (onder meer de analyse van instroom-doorstroom-uitstroom. Het referentiekader 25 Deel 1

28

29 iii Tabel met scores, onderwerpen en facetten Verklaring van de scores op de facetten (vierdelige schaal): E Excellent best practice, kan (internationaal) als voorbeeld dienen voor andere opleidingen G Goed de kwaliteit stijgt uit boven de basiskwaliteit V Voldoende voldoet aan de basiseisen O Onvoldoende voldoet niet aan de minimumeisen NVT Niet van toepassing Verklaring van de scores op de onderwerpen (binaire schaal): + Voldoende voldoet ten minste aan de minimumeisen voor basiskwaliteit; er is geen verdere schaalverdeling om verdere graden van excellentie aan te duiden. Onvoldoende voldoet niet aan de minimumeisen voor basiskwaliteit. Tabel 27 Deel 1

30 BA MA Onderwerp 1: Doelstellingen van de opleiding + + Facet 1.1. Niveau en oriëntatie G G Facet 1.2. Domeinspecifieke eisen G G Onderwerp 2: Programma + + Facet 2.1. Relatie doelstelling en inhoud G G Facet 2.2. Eisen professionele en academische gerichtheid E G Facet 2.3. Samenhang van het programma G G Facet 2.4. Studieomvang 1 OK OK Facet 2.5. Studietijd G G Facet 2.6. Afstemming vormgeving en inhoud E G Facet 2.7. Beoordeling en toetsing G G Facet 2.8. Masterproef nvt G Facet 2.9. Toelatingsvoorwaarden G G Onderwerp 3: Inzet van personeel + + Facet 3.1. Kwaliteit personeel E E Facet 3.2. Eisen professionele en academische gerichtheid G G Facet 3.3. Kwantiteit personeel V V Onderwerp 4: Voorzieningen + + Facet 4.1. Materiële voorzieningen V V Facet 4.2. Studiebegeleiding G G Onderwerp 5: Interne kwaliteitszorg + + Facet 5.1. Evaluatie resultaten G G Facet 5.2. Maatregelen tot verbetering G G Facet 5.3. Betrekken van medewerkers, studenten, alumni, beroepenveld G G Onderwerp 6: Resultaten + + Facet 6.1. Gerealiseerd niveau E G Facet 6.2. Onderwijsrendement G G 1 Het facet studieomvang wordt gescoord met OK, indien de opleiding voldoet aan de decretale eisen m.b.t. de studieomvang, uitgedrukt in studiepunten. 28 Tabel Deel 1

31

32

33 Deel 2 Opleidingsrapport

34

35 ide opleidingen bachelor in de Musicologie en master in de Musicologie van de Katholieke Universiteit leuven inleiding De opleidingen bachelor in de Musicologie en master in de Musicologie van de Katholieke Universiteit Leuven worden binnen de Groep Humane Wetenschappen aangeboden door de Faculteit Letteren, waar zij deel uitmaken van de Subfaculteit Archeologie, Kunstwetenschap en Musicologie. In Vlaanderen heeft de opleidingscyclus het statuut van unieke opleiding : alleen aan de K.U.Leuven kan men een diploma van bachelor, master (en doctor) in de Musicologie behalen. De organisatie en de bewaking van de kwaliteit van het onderwijs berust bij de Permanente Onderwijscommissie Archeologie, Kunstwetenschappen en Musicologie. Binnen deze Permanente Onderwijscommissie is het de Curriculumcommissie Musicologie die verantwoordelijk is voor de dagelijkse opvolging van de in dit rapport besproken opleidingen. De bacheloropleiding (180 studiepunten) is sedert de opvolger van de tweejarige kandidatuursopleiding Musicologie. De masteropleiding (60 studiepunten) is sinds de opvolger van de tweejarige licentiaatsopleiding Musicologie. Ten tijde van het bezoek van de commissie (december 2008) hadden twee generaties studenten het bachelorprogramma volledig doorlopen en werd het masterprogramma voor de tweede keer ingericht. Ondanks het feit dat beide opleidingen zich nog in volle overgangsfase bevinden, heeft de commissie er een goed beeld van kunnen krijgen. Zij baseerde haar oordelen op de open en constructieve gesprekken met studenten, staf en alumni en op de secure beschrijvingen uit het zelfevaluatierapport. Tevens steunde de commissie op haar studie van de voor het onderwijs gebruikte cursussen en handboeken, een keur aan recente examenvragen en personeelgegevens, en waar relevant op extrapolaties van slaag- en rendementscijfers van de uitgedoofde kandidaturen en licenties. Opleidingsrapport 33 Deel 2

36 De bacheloropleiding Musicologie kende tijdens het academiejaar in totaal 38 studenten (respectievelijk: Ba1, 19 / Ba2, 10 / Ba3, 9), het masterjaar Musicologie kon in datzelfde jaar op 14 studenten rekenen. Het kader (zelfstandig academisch personeel) verantwoordelijk voor de musicologische vakken tijdens het hele traject bedraagt 3,25 VTE. Tweejarige master De commissie leerde uit het zelfevaluatierapport dat er plannen bestaan voor de uitbreiding van de master van 60 naar 120 studiepunten vanaf het academiejaar Deze plannen kaderen in het eertijdse voornemen van de Vlaamse Overheid om de invoering van een tweejarige master in alle basisopleidingen van de Letterenfaculteiten in Vlaanderen te onderzoeken. In het zelfevaluatierapport worden de krachtlijnen van de voor de master Musicologie uitgetekende programmahervorming geschetst en geeft de opleiding aan dat zij zich reeds stilaan in functie hiervan aan het organiseren is. Hoewel de commissie zich, conform haar opdracht, in de eerste plaats heeft gericht op het beoordelen van de bestaande situatie, heeft zij uiteraard ook de plannen voor de tweejarige master bekeken en besproken met de opleidingsverantwoordelijken. Naast het geven van een oordeel over de bestaande eenjarige master (dat in de tekst van het rapport zelf te vinden is) wenst de commissie op deze plaats de opleidingsverantwoordelijken uitdrukkelijk te steunen in de voorgenomen plannen. De contouren voor het tweejarige programma zijn volgens de commissie veelbelovend en het optrekken van het studiepuntenaantal zal de opleiding ongetwijfeld de nodige ruimte bieden de reeds behaalde hoge kwaliteit via de uitgezette lijnen nog verder te versterken en vooral robuust te verankeren. De Vlaamse opleiding Musicologie die, zoals in onderstaande tekst zal worden getoond, kwalitatief erg hoogstaand is en zich internationaal kan meten, verdient volgens de commissie een dergelijke ruimte om zich verder te ontwikkelen. Problematisch vindt de commissie de onzekerheid die er rond dit dossier hangt. Ten tijde van het visitatiebezoek zelf bestond er nog steeds geen duidelijkheid of de overheid al dan niet door wil gaan met het algemene uitbreidingsplan voor de masteropleidingen in de Letteren. Deze onduidelijkheid dreigt volgens de commissie voor de betrokkenen stilaan tot een onhoudbare situatie te leiden. Enerzijds is er binnen de opleidingen een breed gedragen enthousiasme voor de implementatie van de plannen (te merken in alle gesprekken die de commissie daarover heeft gevoerd met faculteitsbestuur, docenten, studenten en alumni) dat door de onzekerheid evenwel voortdurend dient te worden getemperd. Anderzijds is er een 34 Opleidingsrapport Deel 2

37 duidelijk en eenstemmig engagement tegenover de nieuw omgevormde opleiding in haar huidige vorm en de wil om die, zo nodig binnen de limieten van de 60 studiepunten, verder te optimaliseren. De commissie dringt er dan ook ten zeerste op aan dat de verantwoordelijke overheid in dit dossier klaarheid zou scheppen, teneinde de opleidingsverantwoordelijken en alle betrokkenen een duidelijk kader te bieden waarbinnen zij verder kunnen werken aan de permanente kwaliteitsverbetering van de opleidingen. Opleidingsrapport 35 Deel 2

38 Onderwerp 1: Doelstellingen Beknopte beschrijving van de doelstellingen: Bachelor in de Musicologie Algemeen gesteld beoogt de opleiding tot bachelor in de Musicologie volgens het zelfevaluatierapport in de eerste plaats de wetenschappelijke studie van muziek. Zij concentreert zich daarbij op de studie van de Westerse klassieke muziek, van het Gregoriaans tot heden. Drie muziekwetenschappelijke disciplines worden daarbij als centrale pijlers aangemerkt: -- Ten eerste is er een sterke muziekhistorische component, die moet waarborgen dat de student een volledig historisch overzicht krijgt van het genoemde onderzoeksveld. -- Ten tweede wordt de muziekhistorische studie rechtstreeks gekoppeld aan de ontwikkeling van elementaire muziekanalytische competenties, zodat studenten op termijn de bekwaamheid verwerven om zelfstandig muziekwerken te analyseren. -- Ten derde streeft de opleiding ook naar het bijbrengen van muziektheoretische vaardigheden die tot doel hebben het muzikale voorstellingsvermogen te trainen, de omgang met het muzikale materiaal te stimuleren en zodoende de basis te leggen voor de ontwikkeling van de eigen analytische competenties. Naast het bijbrengen van deze drie hoofddomeinen wil de bacheloropleiding de student ook vertrouwd maken met enkele systematische disciplines uit de musicologie, zodat verschillende types van muziekgerelateerde onderzoeksvormen en vraagstellingen kunnen worden ontwikkeld. De opleiding streeft er voorts naar de studie van de muziek in een bredere cultuurhistorische context te situeren. Ten slotte beoogt de opleiding tot bachelor in de Musicologie de ontwikkeling van elementaire academische competenties, in het bijzonder de vaardigheid om met toenemende zelfstandigheid onderzoek te verrichten, en om daaraan mondeling en schriftelijk uitdrukking te geven. Het zelfevaluatierapport geeft ook aan dat de opleiding ernaar streeft de wetenschappelijke en kritische attitude aan te scherpen en de zelfstandigheid van de studenten in toenemende mate te ontwikkelen. Deze algemene doelstellingen worden in het zelfevaluatierapport op de volgende manier vertaald in eindtermen: -- Muziekhistorisch: bachelors in de Musicologie hebben een goede tot zeer goede kennis van de Westerse klassieke muziekgeschiedenis van het Gregoriaans tot heden. Zij zijn vertrouwd met de verschillende muzikale genres, stijlen en tendensen en hebben inzicht in de algemene evolutie ervan. Zij zijn vertrouwd met het oeuvre van de belangrijkste componisten en hebben een goede kennis van het basisrepertoire. Zij zijn in staat om luisterfragmenten en partituuruittreksels muziekhistorisch te situeren en te duiden. 36 Opleidingsrapport Deel 2

39 -- Muziekanalytisch: bachelors in de Musicologie hebben een goede tot zeer goede kennis van analysetechnieken voor de verschillende muziekhistorische periodes en repertoires. Zij zijn zowel vertrouwd met de theoretische en methodologische fundamenten ervan als met de concrete toepassingsmogelijkheden. Zij hebben daarbij de vaardigheid ontwikkeld om zelfstandig partituren te analyseren uit alle periodes van de Westerse muziekgeschiedenis en om de analytische inzichten te relateren aan hun muziekhistorische kennis. -- Muziektheoretisch: bachelors in de Musicologie kunnen vlot een partituur lezen in de zeven sleutels van het traditionele Westerse notatiesysteem. Zij hebben de praktische vaardigheid om zich een klankmatige voorstelling te maken van eenvoudige tot relatief complexe partituren, zowel voor kleine als grote bezettingen. Zij zijn in staat om compositiesystemen te detecteren, om harmonische patronen te herkennen en om deze patronen ook zelf uit te werken, zowel schriftelijk als aan de piano. -- Systematische disciplines: bachelors in de Musicologie hebben een basiskennis van enkele syste matische disciplines uit de musicologie, in het bijzonder de muziekesthetica, de muzieksociologie en de instrumentenkunde. Deze kennis biedt hen de mogelijkheid de muziekhistorische en muziekanalytische kennis in een ruimer perspectief te plaatsen en hun eigen vraagstelling te verbreden. -- Cultuurhistorisch: bachelors in de Musicologie hebben een goede basiskennis van (een of meer) historische periodes en van de algemene kunstgeschiedenis. Zij zijn vertrouwd met de basisbegrippen en -concepten van de fundamentele wijsbegeerte en van een supplementaire filosofische discipline naar keuze. Zij verwerven ook basiskennis van een periode uit de Westerse literatuurgeschiedenis. De kennisname van deze disciplines garandeert dat bachelors in de Musi cologie de muziek als een cultuurhistorisch geïntegreerd fenomeen leren te begrijpen. -- Academische competenties: bachelors in de Musicologie zijn in staat een substantieel werkstuk te schrijven van ca tekens, dat grotendeels gebaseerd is op de zelfstandige verwerking van secundaire literatuur; zij zijn tevens in staat om, in samenspraak met een promotor, een gepaste methodologie te ontwikkelen en systematisch uit te werken (bachelorproef). Deze competenties vormen het sluitstuk van een gradueel opgebouwd parcours waarin geleerd wordt om bronnen accuraat op te sporen en te hanteren (heuristiek), om wetenschappelijke kennis via literatuur op te bouwen en om deze op een adequate manier schriftelijk uit te drukken. De bachelors verwerven daarbij ook de vaardigheid om muziekvoorbeelden elektronisch aan te maken (Sibelius 5). Opleidingsrapport 37 Deel 2

40 Master in de Musicologie Algemeen gesteld beoogt de opleiding tot master in de Musicologie volgens het zelfevaluatierapport de gespecialiseerde wetenschappelijke studie van de Westerse klassieke muziek van de middeleeuwen tot heden. Enerzijds streeft zij daarbij, in het verlengde van de bacheloropleiding in de Musicologie, naar een uitdieping van de muziekhistorische kennis en een verfijning van de analytische vaardigheden. Anderzijds doelt de opleiding er ook op om nieuwe aspecten van het musicologisch onderzoek aan te leren, in het bijzonder voor zover zij de algemene onderzoekscompetentie en de intellectuele zelfstandigheid van de masterstudenten ten goede komen, en voor zover zij hun instappositie op de arbeidsmarkt verstevigen. Daarbij wordt volgens het zelfevaluatierapport in toenemende mate aandacht beoogt voor de ontwikkeling van schrijfvaardigheden en voor de competentie om een publieke presentatie te houden. Ook wordt gestreefd de masterstudent inzage te verschaffen in de belangrijkste facetten van het professionele musicologische werkveld. Ten slotte wordt ten doel gesteld de masterstudenten in contact te brengen met de recentste tendensen in de musicologie en daarbij ook hun gerichtheid op internationale ontwikkelingen te stimuleren. Deze algemene doelstellingen worden in het zelfevaluatierapport op de volgende manier vertaald in eindtermen: -- Muziekhistorisch en muziekanalytisch: masters in de Musicologie hebben een gespecialiseerde kennis van enkele muziekhistorische en muziekanalytische topics (case studies). Vooral op analytisch vlak zijn de competenties verder aangescherpt. Masters zijn in staat verschillende analytische tradities en benaderingswijzen te hanteren en met elkaar te vergelijken. Zij hebben daarbij de competentie ontwikkeld om de geanalyseerde muziek steeds ook weer te relateren aan de gepaste muziekhistorische context. Verder zijn zij ook in staat hun muziekhistorische kennis als zodanig te thematiseren en theoretisch in vraag te stellen, zodat zij hun eigen kennismodellen aan de nodige reflectie en kritiek kunnen onderwerpen. Masters in de Musicologie hebben aldus een veelzijdig beeld van analytische tradities en een goed inzicht in de betekenis en implicaties van verschillende (muziek)historische en (muziek)historiografische modellen en strategieën, waardoor zij zich op een verstandige manier tegenover hun eigen onderzoeksveld kunnen positioneren. -- Praktijkgerelateerde disciplines: masters in de Musicologie hebben de competentie om de belangrijkste muzieknotatiesystemen uit de oude en nieuwe Westerse muziek te ontcijferen, en zijn vertrouwd met de basisbeginselen van het wetenschappelijk editeren van partituren. -- Internationale oriëntatie en perspectiefverruiming: masters in de Musicologie zijn in staat een lezing van internationaal niveau in een musicologische forumtaal te begrijpen en er de essentiële gedachten van te reconstrueren. Zij hebben zicht op (enkele) belangrijke internationale tendensen en een elementair begrip van enkele muziekwetenschappelijke tradities die in de Leuvense opleiding zelf minder aan bod komen. 38 Opleidingsrapport Deel 2