Mijn eerste keer was doodeng. magazine van Saxion. Marieke LARP t. Studiereis! Op reportage naar Riga & Tallinn

Transcriptie

1 magazine van Saxion juni #8 Studiereis! Op reportage naar Riga & Tallinn 10 Bierbrouwen Chemiestudent brouwt eigen bier 14 Edith Stein Einde van een cultuur 40 International Difficult times for Nepalese student Marieke LARP t Mijn eerste keer was doodeng

2 Werk je bij Saxion? Columnist gezocht Heb je een scherpe, uitdagende en vlotte pen? Durf je iets te zeggen en vind je het niet eng om de grenzen op te zoeken? Wij zoeken een medewerker- of docentcolumnist die zijn emoties, denkbeelden en meningen wil verspreiden met een vaste column in SAX magazine. Als columnist heb je veel vrijheid en prikkel je de lezer met standpunten en de zaken die je bezighouden. De ene keer tegendraads of bijtend. De andere keer humoristisch of belerend. Geïnteresseerd? Mail dan voor vrijdag 3 juli een voorbeeldcolumn naar sax@saxion.nl van ongeveer 400 woorden. Draag bij aan de draagbare kunstnier. Word collectant. Met slechts een paar uur collecteren brengt u de draagbare kunstnier dichterbij. Een wereldwijde doorbraak die nierpatiënten hun vrijheid en energie teruggeeft. Meld u aan op nierstichting.nl/collectant. Collecteweek 20 t/m 26 september. Gaan we hopeloos vastlopen op klimaat? Nu in de boekhandel: De sociale dimensie van de opwarming Nijssen & Walter Een lange termijn analyse van de sociale cohesie rond het dempen van de opwarming, met behulp van een systeemtheoretisch basis-model over waardenontwikkeling in individuen en gemeenschappen. Details en achtergronden op socdim.info sax-nijssen indd :15

3 magazine van saxion inhoud 3 Colofon SAX is een redactioneel onafhankelijke uitgave van Saxion. SAX wordt gratis verspreid onder studenten en medewerkers van Saxion in de vestigingen Deventer, Enschede, Apeldoorn en Hengelo. SAX verschijnt negen keer per jaar. Het dagelijks nieuws over Saxion en het hoger onderwijs lees je op Je vindt SAX ook op Twitter (@Sax_nu) en Facebook (Sax Media). Redactiesecretariaat Postbus , 7500 KB Enschede kamer B5.17, Deventer Abonnementen/toezending communicatie@saxion.nl Hoofdredactie Thijs Klaverstijn, Wendy van Til , sax@saxion.nl Eindredactie Désirée van Hattum desiree@vanhattumtekst.nl Aan dit nummer werkten mee Anne Berentsen, Jasper Brester, Marco Krijnsen, Monique Lubbers, Ricco van Nierop, Nicolien Oldeman, Soraya Petzoldt, Inke Schaap, Thijs Tomassen Fotografie Tessa Wiegerinck (cover), Toma Tudor, Auke Pluim, Lucas Munninghof Vormgeving Marije Wietsma-van der Veen, Gideon Goderski, Twin Media bv Drukwerk MediaCenter Rotterdam Advertenties Bureau van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Volgende SAX 8 september Beeldmateriaal en teksten mogen alleen met toestemming van de redactie door derden worden gereproduceerd Inhoud 4 Warming up Voorwoord, opinie en Hier is dat feestje 6 Interview Marieke LARP t 10 Kennis Bierbrouwen doe je zo! 12 Belicht 13 Column Anne 14 Achtergrond Edith Stein weg uit Hengelo 17 Opinie 18 Pabo meets techniek 21 Stage Aan de Cote d Azur 22 Ingezoomd 24 Forum Toetsinschrijving: wat moet anders? 26 Reportage Van feeststemming naar cultuurshock 31 Column Inke 32 Passie & Ambitie 33 Oud-student 34 Ondernemen Niet voor iedereen een goed idee? 37 Mededelingen 38 Cool stuff 40 International Difficult times for Nepalese student Rode onderwerpen: op de cover

4 4 warming up magazine van saxion opinie + Kamers in Apeldoorn Nieuwe studentenkamers in Apeldoorn? Maar daar wonen toch nauwelijks studenten? Het lijkt misschien geen echte studentenstad, maar de 72 nieuwe studentenkamers die later dit jaar worden opgeleverd in het voormalig kantoorpand Hertog van Gelre waren binnen twee weken weg. Misschien wordt Apeldoorn dan toch onderschat en zit er meer potentie in die stad dan werd gedacht. Hoe dan ook: goed bezig! - FB-petitie mislukt Als je het ergens niet mee eens bent of vindt dat er iets niet klopt wat betreft je opleiding, dan wil je daar vanzelfsprekend iets aan doen. Een Facebook-petitie is dan een optie. Dat dachten ook twee Pabostudenten die kritiek hadden op de kennisbasistoets Rekenen-Wiskunde. Maar als je eerste bericht op Facebook al drie spelfouten bevat, wordt het lastig om serieus genomen te worden, hoe terecht de kritiek ook is. 1,4 miljoen euro RAAK PRO subsidie voor twee onderzoeksprojecten van Saxion. in beeld Hier is dat feestje! Wat Spring Fling Waar Aspen Valley, Enschede Wanneer 27 mei 2015 Wie Studievereniging CEMENTi Waarom Heb je een reden nodig voor een goed feestje?

5 FOTO TOMA TUDOR EEN OVERZICHT VAN HET BELANGRIJKSTE NIEUWS VAN DE AFGELOPEN WEKEN ZOALS GEPUBLICEERD OP ONZE NIEUWSSITE SAX.NU Kort nieuws lees meer op sax.nu Betonkanoërs in de prijzen De Betonkanorace 2015 in Rotterdam werd voor de deelnemende Bouwkundestudenten een groot succes. Ze pakten drie prijzen, waaronder die voor het beste hbo-team. Studiesucces daalt Minder dan de helft van de hbo ers haalt binnen vijf jaar zijn diploma. Van alle studenten die in 2009 begonnen aan een hbo-studie, haalde slechts 49 procent in 2014 het diploma. Minder studenten, groter marktaandeel Saxion telt minder aanmeldingen voor het komend studiejaar dan voor vorig jaar. Vergeleken met andere hbo-instellingen zit Saxion echter wel boven het landelijke gemiddelde, waardoor het marktaandeel van de hogeschool is toegenomen. Bindend studieadvies Een bindend studieadvies wordt lang niet altijd goed onderbouwd door een academiedirecteur of manager. Dat leidt ertoe dat studenten in beroep gaan, stelt het College van Beroep voor de Examens. poll sax.nu Heb jij weleens een toets gemist omdat er iets was misgegaan met je inschrijving? Ja, naam niet op de lijst Ja, vergeten in te schrijven 21,2% 6,2% 5,5% 11% Nee 56,2% Ja,ik werd niet toegelaten Ja, anders... voorwoord thijs en wendy Sexy einde We sluiten het jaar natuurlijk niet zomaar af. Dat moet met een big bang. Bang is een term die de lading wel dekt. Dekken trouwens ook. Let vooral even op de dubbelzinnige, maar vooral flauwe woordspelingen in de voorgaande zinnen, want het onderwerp waar we je aandacht voor willen vragen is wat platter dan je van ons gewend bent. We gaan namelijk een onderzoek doen naar seks, drugs en rock- n-roll onder Saxion-studenten. We deden dat twee keer eerder: in 2007 en in Nu willen we dus nieuwe informatie van jullie om die met de uitkomsten van toen te vergelijken. Inhoudelijk willen we natuurlijk wel dat het artikel op feiten gebaseerd is. In 2011 waren de meeste maagden te vinden op de academie Life Science, Engineering en Design: 26 procent maar liefst! De grootste drankbakken (meer dan twintig glazen per week) studeerden aan Saxion Next en aan de toenmalige academie Bedrijfskunde en Ondernemen (dat zou nu de academie Business Building en Technology zijn). Binnenkort word je per mail uitgenodigd om de sexy vragenlijst in te vullen. Dat gebeurt uiteraard anoniem. Wie meedoet maakt kans op een van de tien cadeaubonnen van Bol. com ter waarde van 50 euro. Oh ja, studeer je aan de academie Financiën, Economie en Management, dan word je niet via mail uitgenodigd. Lang verhaal kort: we kregen geen toestemming om jullie vragen te stellen. Dus dan doen we het maar via deze weg: surf naar Sax.nu en klik op het linkje naar de vragenlijst. De resultaten publiceren we in het septembernummer. Bij welke academie maak je meeste kans op een one-night-stand? Binnenkort weet je het. 5 Thijs Klaverstijn en Wendy van Til Hoofdredacteuren SAX

6 6 interview live action role playing magazine van saxion Marieke LARP t Ik ren zonder schaamte hysterisch gillend door het dorp Ze ziet eruit alsof ze met een tijdmachine van de Middeleeuwen naar het hier en nu is getransporteerd. Maar Marieke Storck, 23, jurk van bruin vilt en beige linnen, stapt de roltrap af alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Dat is het ook. Marieke LARP t. Wat is Live Action Role Playing? LARP is een vorm van improvisatietheater, maar dan zonder publiek. Acteurs hoeven zich niet aan een script te houden en ook spelen ze geen historische gebeurtenissen na. Bij LARP bedenk je eerst een setting, een wereld waarin het verhaal zich afspeelt. Dat kan middeleeuwse fantasy zijn of science fiction of iets post-apocalyptisch. Een verhaal kan zich ook in de moderne tijd afspelen, maar dan geven we er toch een twist aan, bijvoorbeeld door uit te beelden hoe de wereld eruit had gezien als Hitler de oorlog had gewonnen. Binnen die categorieën kun je een low of een high fantasy-verhaallijn creëren. In het eerste geval komt er misschien af en toe een elf of dwerg voorbij, in het tweede geval kunnen de meest vreemde wezens worden uitgebeeld. Lord of the Rings in het kwadraat zeg maar. Gelden er regels in die werelden? Ja en ook die bedenk je. Is het bijvoorbeeld een wereld waarin magie mag worden gebruikt of is dat juist verboden? Door LARP ben ik veel spontaner, minder bang om fouten te maken Er worden ook verschillende figurantenen karakterrollen geformuleerd, maar je mag zelf bepalen welke rol je wilt spelen en hoe je die vormgeeft. Tijdens een spel over een wereld waarin magie verboden was, heb ik eens een vrouw gespeeld die net deed of ze geestelijk gestoord was, alleen om te verbergen dat ze een magiër was. Ik bazelde de hele tijd alleen maar over eekhoorns. Grinnikend: Superirritant voor mijn medespelers natuurlijk. Maar dat is het mooie van LARP: hoe ergerlijk je elkaar soms tijdens het spel ook vindt, naderhand drink je gewoon weer gezellig een biertje. Hoe kwam je in aanraking met LARP? Een neef van me deed het en vertelde er altijd heel enthousiast over. Wij lijken erg op elkaar en zitten vaak op dezelfde golflengte, vandaar dat ik er serieus over na ben gaan denken. Daarbij komt dat ik boeken en films in het middeleeuwse fantasy-genre altijd al heerlijk vond. Plus dat ik vroeger op scouting heb gezeten en graag buiten ben. LARP doe je grotendeels buiten. Hoe was je eerste keer? Doodeng. Ik speelde een magiër en moest een godheid aanroepen om mij te helpen met een spreuk. Ik heb zeker tien minuten met mijn mond vol tanden gestaan. Inmiddels ben ik de schaamte voorbij en kan ik hysterisch gillend door het dorp rennen. Tot een jaar of twee geleden was spreken in het openbaar voor mij een nachtmerrie. LARP heeft daar verandering in gebracht. En als ik

7 TEKST MONIQUE LUBBERS FOTO S TESSA WIEGERINCK EN GC BRUGGELING 7 Ook LARP en? Marieke Storck, derdejaars Verpleegkunde aan Saxion, is sinds september vorig jaar bestuurslid van Stichting Fabel. In deze stichting zijn spellenvereniging Fanaat, theatersportvereniging Pro Deo en cultuurorganisatie Apollo samengegaan. Fabel is er zowel voor UT- als Saxion-studenten. Marieke: LARPevenementen duren meestal een heel weekend, wat niet betekent dat je 24/7 in je rol zit. Buiten de speeltijden kun je gewoon jezelf zijn. De weekenden van Stichting Fabel vinden meestal plaats op een buitenterrein Eibergen. Er wordt gezamenlijk gegeten. Iedereen neemt zijn eigen tent mee en afhankelijk van hoe die eruitziet (knalrood polyester oogt niet echt Middeleeuws ) mag hij op het spelterrein staan of erbuiten. Op www. stichtingfabel.nl kun je je aanmelden voor meer informatie of een keer proefdraaien.

8 8 interview live action role playing magazine van saxion soms toch zenuwachtig ben, speel ik gewoon even een rol waar ik me een beetje achter kan verschuilen. Maar dan wel eentje die dicht bij me staat. Wat heeft LARP je nog meer gebracht? Het heeft mijn persoonlijke ontwikkeling een flinke boost gegeven. Toen ik negen was, verhuisden we van Hengelo naar Winterswijk. Bepaald geen wereldreis, maar het veranderde mijn leven totaal. Op mijn nieuwe school werd ik gepest om mijn alternatieve stijl en dat ging in de eerste klassen van de middelbare school door. Ik raakte er steeds meer van overtuigd dat ik raar was en werd onzeker. Onze LARP-groep bestaat uit zo n driehonderd mensen die elkaar accepteren zoals ze zijn. Het is een heel open, gezellige club waarin echt iedereen erbij hoort en de mensen die sociaal wat minder handig zijn op sleeptouw worden genomen. Ik kan er helemaal mezelf zijn en ben inmiddels ook daarbuiten niet meer bezig met hoe ik overkom. Ook het acteren, de zelfexpressie, heeft me enorm geholpen. Ik ben veel spontaner, minder bang om fouten te maken, minder zelfbewust. Wat typeert mensen die aan LARP doen? Er is geen type. De deelnemers zijn heel verschillend, ook qua levensstijl en achtergrond. We hebben politieagenten en verpleegkundigen, vuilnismannen en studenten. Wat we delen is een rijke fantasie en, zo ervaar ik het tenminste, een zelfde gevoel voor humor. Het is natuurlijk vaak heel grappig wat we doen. Leeft LARP ook buiten Nederland? Zeker, op veel plaatsen zelfs veel meer dan hier. Ik ga binnenkort naar Conquest, een enorm middeleeuwse fantasy-larp in Duitsland waar mensen van over de hele wereld komen. Dat lijkt me fantastisch. En ik wil heel graag een keer In Zweden hebben ze eens een marineschip geregeld als setting

9 9 naar Scandinavië, want het niveau is daar heel hoog. In Zweden hebben ze het eens voor elkaar gekregen om een marineschip te regelen als setting. Dat maakt het toch wel extra bijzonder. In Scandinavië heb je zelfs scholen waar ze lesgeven volgens LARP-principes. Een groep krijgt dan bijvoorbeeld de opdracht om een eigen bedrijf op te zetten en is dan eigenlijk bezig een hele economie na te bootsen. Of ze moeten een cruiseschip veilig van A naar B varen, terwijl er onderweg een gevaarlijke storm opsteekt. Op deze manier leren ze ook van alles over geografie, aardrijkskunde en geschiedenis, alleen op een heel andere manier. Waar haal je de spullen vandaan die je nodig hebt om het spel geloofwaardig vorm te geven? De props voor de setting, zoals stadsmuren, tenten, wapentuig en de kostuums voor de figuranten worden door de vereniging geleverd en kunnen steeds Ik bazelde de hele tijd alleen maar over eekhoorns opnieuw worden gebruikt. Maar als je een karakterrol speelt, moet je zelf voor je kleding en props zorgen. Toevallig vind ik het leuk om mijn kostuums te naaien, dus dit gewaad heb ik zelf gemaakt. In die borduursels en kralen is aardig wat tijd gaan zitten, maar daar zijn treinreizen goed voor. We zijn op dit moment bezig met een verhaallijn die is geïnspireerd op de game Empty Epsilon. Daarvoor hebben een aantal leden zich intensief beziggehouden met het programmeren van onder meer het bedieningspaneel en de radarschermen van het ruimteschip waarmee we tijdens het spel gaan vliegen. We hebben een paar weken geleden proefgedraaid en zijn nu bezig de kinderziektes eruit te halen. Hoe kijken anderen aan tegen deze hobby? Tja... hoe kijken mensen aan tegen voetbalsupporters die uitbundig uitgedost naar een wedstrijd gaan? Of tegen mannen die aan een vijver urenlang naar een dobber staren. De één zal het prachtig vinden en de ander onbegrijpelijk.

10 10 kennis bierbrouwen magazine van saxion Chemiestudent brouwt thuis speciaalbieren Fantastisch om te experimenteren met hoppen Lokale bierbrouwerijen schieten als paddenstoelen uit de grond. Biercafés draaien als een tierelier en er duiken steeds meer bierwinkels op. Speciaalbier is hot. Als er iemand is die daar blij mee is, is het wel Tjeerd Maalderink (24). De scheikundestudent is bierliefhebber en hobbybrouwer. SAX hielp een middag bierbrouwen in de schuur van de familie Maalderink. This is where the magic happens. Of we in zijn voor een klein experimentje, vraagt Tjeerd na de kennismaking. Hij heeft het recept van zijn vader voor de bereiding van een American Pale Ale iets aangepast. Tjeerd wil dit hoppige biertje een frissere smaak geven, het is immers lente. En dus vervangt hij de hopsoort Columbus voor de aromahop Amarillo. Want hop is dé smaakmaker van dit biertje en bepalend voor het karakter. We staan in een schuur, al is de benaming biertempel meer op zijn plaats. Tegen een muur staan in een grote kast tientallen speciaalbiertjes opgesteld. Flesjes van bekende merken als La Chouffe, Duvel en Trappiste, maar ook biertjes van eigen makelij, in deze schuur geproduceerd. Vandaag voegen we daar een nieuwe

11 TEKST THIJS TOMASSEN FOTO S ILONA HENDRIKS 11 variant van de American Pale Ale aan toe. Al duurt het nog even voordat het bier kan worden gebotteld. This is where the magic happens, zegt Tjeerd. De brouwketel staat klaar om in actie te komen, maar eerst moet stap één worden gezet: schroten (jargon voor vermalen). Officieel zit daar nog een stap voor: mouten, het verwerken van granen tot gedroogde, gekiemde korrels. Maar Tjeerd heeft al diverse soorten mout in huis, klaar om te schroten. Met snelle bewegingen draait hij handenvol mouten (ontkiemde en gedroogde granen) door de molen, zodat het zetmeel loskomt. Hiermee kneus ik de waterafstotende vliesjes die om de mouten heen zitten. Het zetmeel moet straks worden omgezet in suiker en dat gaat niet als er geen water bij kan. Tjeerd neemt een slok speciaalbier. Dat hoort er een beetje bij, proeven tijdens het brouwen. Het is een lang proces, er zit veel tijd tussen alle stappen, genoeg tijd om te proeven dus. Dat blijkt wel tijdens de volgende stap: maischen. Tjeerd doet de geschrote mout in de met heet water gevulde brouwketel. Het mengsel lost veertig minuten lang op bij een watertemperatuur van 65 graden, twintig minuten bij 72 graden en vijf minuten bij 78 graden. Tijdens dit proces wordt zetmeel omgezet in vergistbare suikers, legt Tjeerd uit. Na het maischen tovert Tjeerd een zelfgeproduceerde koperbuisfilter tevoorschijn waarmee hij het overgebleven mengsel aftapt. De vaste moutdeeltjes blijven achter in de brouwketel, terwijl door de filter een suikerrijke substantie vloeit die wort heet. Het dampende wort geurt al aardig naar gerstenat. Tjeerd: Dit is ons toekomstige bier. India Achter de American Pale Ale schuilt overigens een mooi verhaal: De American Pale Ale komt voort uit de Indian Pale Ale, dat vroeger speciaal voor Engelse scheepslieden werd gebrouwen. Door veel hop toe te voegen bleef het bier namelijk lang goed. Lang genoeg voor overzeese tochten naar onder meer India. Het is tijd om het wort te koken, zodat de bacteriën worden gedood. Het koken duurt bijna anderhalf uur. Tussendoor voegt Tjeerd hopsoorten toe: groenige korrels die luisteren naar namen als Proeven tijdens het brouwen hoort er een beetje bij Ambitie Het is geen toeval dat Tjeerd Maalderink vijf jaar geleden als student chemie met bierbrouwen begon. Het is allebei een beetje experimenteren hè? Meestal brouwt hij samen met zijn vader Arie, ook een groot bierliefhebber. In zijn schuur toont Tjeerd hun eigen pareltjes: Trippel, Zwaarblond, Weizen, Stout, American Pale Ale en Bockbier. Ze laten familie en vrienden er weleens van proeven, maar drinken het uiteraard ook zelf. Het blijft mooi om in je eigen bier terug te proeven hoe je het hebt gemaakt. Ambities om zijn bierbrouwkunsten te professionaliseren heeft Tjeerd niet. Het is een fantastische hobby, maar ik ga voor een carrière in de chemie. Cascade, Amarillo en Simcoe. De hoeveelheden luisteren nauw, dus alles wordt gewogen. Zeker in dit biertje bepaalt hop voor een belangrijk deel de smaak. Hoppen zorgen voor de bekende bitterheid en daarin zit veel verschil. Ik vind experimenteren met hoppen fantastisch. Je kunt er smaaktechnisch veel mee bereiken. Na het koken volgt een meetmoment. Tjeerd neemt een monster van het wort om de dichtheid te bepalen: Even kijken of we op koers liggen. Dat liggen we. Het mengel is klaar om te koelen. Vervolgens giet hij het in een gistvat en voegt er gist aan toe zodat de vergistbare suikers worden omgezet in onder meer alcohol en koolzuurgas. Het gistvat is nog van zijn opa geweest. Het gistingsproces kan beginnen. De eerste gistingsfase duurt ongeveer twee weken. Tjeerd: Daarna bottelen we het bier en vergeten we het zes weken voor de tweede gisting. En dan is deze American Pale Ale op z n best!

12 In Belicht laten deskundigen van Saxion hun 12 belicht licht schijnen over een actuele kwestie. magazine van saxion Films en series on demand Onbeperktkijkendiensten als Netflix, Videoland Unlimited en NLziet winnen aan populariteit. Meer dan drie miljoen huishoudens maken inmiddels gebruik van video on demand. Is dit het begin van het einde van lineair tv kijken? Of zal er altijd een plekje blijven voor zenders van NPO, RTL en SBS? Je favoriete films of series kijk je op een televisie op een vooraf vastgesteld tijdstip. Zo ging het in elk geval sinds de eerste Nederlandse televisie-uitzending in Donderdag volgt tv-minnend Nederland het spannende Wie is de Mol?, vrijdagavond is The Voice onverslaanbaar en Boer zoekt vrouw heeft een monopolie op de zondagavond. Hoe lang is een programmagids nog nodig? Netflix zette in 2013 het conventionele tv kijken op zijn kop door alle dertien afleveringen van de serie House of Cards tegelijk beschikbaar te stellen. Sindsdien deden ze dat met een veelvoud aan andere originele tv-series, waarna hun voorbeeld door anderen werd gevolgd. Lekker een serie of film kijken op een moment dat het jou uitkomt. Nederland adopteert de nieuwe manier van tv kijken steeds meer. Vooral onder jonge (< 35) Nederlanders is video on demand een hit: meer dan de helft maakt er gebruik van. Slaafs gedrag is niet meer van deze tijd, zegt Benno Grootelaar van Media, Informatie en Communicatie. Grootelaar werkte in het verleden onder andere als regisseur en gaf leiding aan de cameraploeg van de eerste Big Brother. Hare majesteit de NOS kan niet meer bepalen dat we om acht uur het journaal moeten kijken. Oudere mensen zijn veel meer geconditioneerd om op een vast tijdstip tv te kijken, maar ook bij hen verandert het. Het is allang niet meer zo dat alleen jongeren Popcorn Time of Netflix gebruiken. Martijn Derkzen, docent bij Kunst & Techniek en in het bezit van een master Media Innovation, ziet toch ook een verschuiving optreden. Het is allang niet meer zo dat alleen jongeren Popcorn Time of Netflix gebruiken. De kracht van Netflix en vergelijkbare aanbieders wordt door Grootelaar goed samengevat: Mensen willen tegenwoordig steeds meer regisseur van hun eigen avond zijn. Traditionele televisiezenders van NPO, RTL en SBS verliezen steeds meer jonge kijkers. De NPO ziet ook dat Netflix succes heeft en probeert met de betaalde dienst NPO Plus in te springen. Derkzen ziet de meerwaarde niet. Ze bieden content aan die ik ooit gratis op hun zender kon zien en die in sommige gevallen nog steeds gratis is te zien via het Belgische Ooit gemist. Mobiel kijken Een initiatief als KPN Lekker Gaan heeft meer toekomst, denkt Derkzen. Dat richt zich vooral op het streamen van content naar mobiele devices, bijvoorbeeld in de trein. Ze verzamelen goede content die hen weinig kost. Dat betekent dat klanten van KPN een grotere databundel nodig hebben als ze gebruik willen maken van Lekker Gaan. Grootelaar denkt niet dat televisiezenders het eeuwige leven hebben. Het zou me

13 TEKST THIJS KLAVERSTIJN 13 column anne Televisiezenders hebben niet het eeuwige leven Joggingbroek Twee joggingbroeken, drie valuepacks extra dark koffiepads en een maaltijdsalade in m n armen en twee dagen oude, verlopen make-up op m n gezicht. Daarmee sjouw ik door de Hema richting kassa. Van langslopende leeftijdgenoten krijg ik een blik van herkenning en het dametje achter me in de rij trekt haar linkerwenkbrauw wel opvallend hoog op. Ze weet het. Het is blijkbaar aan me af te zien dat ik die twee slobberbroeken niet ga combineren met een paar hardloopschoenen. niet verbazen als ze helemaal verdwijnen. Misschien dat er door de overheid nog iets gefinancierd wordt. Maar zendgemachtigden zoals de AVRO, TROS en VPRO zullen eerder productiehuizen worden die series voor andere platforms produceren. In een later stadium volgen RTL en SBS wellicht in hun voetstappen. Toch zijn er tv-programma s die live moeten worden gekeken. Wie is de Mol? is daar volgens Derkzen een goed voorbeeld van. Ze ontwikkelen een platform voor de kijker en houden hun doelgroep ook tussen de uitzendingen door geboeid, via hints op de website en op de radio. Het RTL-programma Weet Ik Veel, een kennisquiz waaraan het thuispubliek live kan deelnemen, is volgens Derkzen ook een goed voorbeeld van een programma dat de live-kijker beloont. Toch lijkt on demand de toekomst te hebben. Het gaat te ver om te zeggen dat Netflix momenteel een monopolie op die markt heeft, maar ze zijn wel de grootste en dat blijft voorlopig ook wel zo, denkt Derkzen. Uiteindelijk is er best kans dat er meerdere aanbieders komen omdat de consument dat eist. Hoe series en films in de toekomst worden aangeboden, blijft ook voor de twee ACT ers koffiedik kijken. Grootelaar: Misschien dat we een soort model à la itunes of Blendle krijgen. Dat gebalanceerde dieet van koffie en maaltijdsalades, door sommigen aangevuld met Red Bull, instant noodles en dat net iets grotere pakje sigaretten, is ondertussen een redelijk vast tafereel zo rond de tentamens. In mijn met deadlines gevulde leven is het bijna routine. Oké, het kopen van twee nieuwe sweatpants is geen routine, maar nu ik er over nadenk zou m n wasmand wel met iets meer regelmaat aandacht kunnen gebruiken. Sinds twee jaar ben ik chronisch ziek. Supervervelend en onvermijdelijk natuurlijk, maar het werk gaat gewoon door. Ondertussen heb ik mijn woonkamer omgebouwd tot een prima kantoorruimte: m n muur hangt vol met scrums, SWOT s, Business Model Canvassen en een eindeloze hoeveelheid Post-it s. Mijn koffiezetapparaat en de drie valuepacks extra dark koffiepads zijn naast mijn laptop de belangrijkste items op mijn bureau. Werken doe ik met één been in m n nek, want sweatpants. Ik begin m n dag met koffie, het voeden van mezelf en het voeden van m n Buzzfeed-verslaving. Oh, en m n joggingbroek. Vervolgens ga ik aan het werk. In m n joggingbroek. Ik hou pauze. Met m n joggingbroek. Ik haal boodschappen in m n joggingbroek (maar wel met een paar excuussportschoenen aan om het enigszins goed te praten). Ah, hell Ik doe alles in dat ding. s Avonds kook ik erin en vervolgens kijk ik ergens tussen het vreemdgaan met mijn Macbook en het slapen door een romantische film, waarna ik uiteraard moet uithuilen bij m n favoriete sweats. Voor iemand die naast chronisch ziek ook chronisch single door het leven gaat, komt dit het dichtst in de buurt van een echte relatie. We lachen samen, huilen samen. Delen dezelfde denkbeelden. Maar na verloop van tijd is hij de strakste niet meer, begint hij te stinken en groeien we uit elkaar. Nog één jaar en dan studeer ik af. Tijd voor een rituele verbranding van de herinneringen aan m n jeugdvriendjes. Anne Berentsen is derdejaarsstudent Media, Informatie en Communicatie

14 14 achtergrond edith stein verhuist magazine van saxion Gemengde gevoelens bij vertrek Edith Stein uit Hengelo Einde van een cultuur Begin juli sluit de pedagogische academie voor het basisonderwijs in Hengelo haar deuren om een dikke maand later haar onderwijsactiviteiten voort te zetten in Enschede. Het einde van een tijdperk. En ook een beetje het einde van de typische Edith Stein-cultuur.

15 TEKST MARCO KRIJNSEN FOTO S TOMA TUDOR 15 In het schoolgebouw aan de M.A. de Ruyterstraat in Hengelo hangt een weemoedige sfeer. Het studielandschap is nagenoeg leeg. Ook elders in de wandelgangen is het wel eens drukker geweest. De laatste weken Hengelo lijken zich in stilte te voltrekken. Ben Snijders, adviseur kwaliteitszorg, ziet het naderende afscheid met gemengde gevoelens tegemoet. Hij heeft de werkomgeving sinds zijn komst in 1990 steeds weer zien veranderen. Toen ik hier begon, was de lerares levensbeschouwing nog de baas. Ze had als enige een vaste plek in de personeelskamer. Van villa naar villa Ter gelegenheid van het vertrek van de lerarenopleiding uit Hengelo verschijnt het boek Villa Het Tichelwerk. De titel verwijst naar de villa uit 1900, gebouwd door fabrikant Stork, waar in 1955 de fraters van Utrecht neerstreken. Deze fraters bestierden de R.K. Mgr. Hoogveld Kweekschool, de voorloper van de latere Hogeschool Edith Stein. Het schoolgebouw werd er pal naast gebouwd. Pas in de jaren tachtig vertrok de laatste frater (Simplicius) uit de villa. Daarna werd de villa gebruikt voor lessen, vergaderingen en als onderkomen voor de directie. De verhuizing naar Enschede betekent dat de ene villa wordt ingeruild voor een andere: Villa Serphos uit Het boek Villa Het Tichelwerk is geschreven door oud-docent geschiedenis Frank van Zuijlen van de Hogeschool Edith Stein. Haar vak had een bepaalde status, de pabo was nog heel erg katholiek. Dat is in de jaren negentig vrij snel veranderd. De Edith Stein is door verschillende fusies een interdenominatieve school (katholiek, protestants-christelijk en openbaar) geworden. Betrokkenheid De fusies van de jaren negentig zorgden voor een groei naar studenten (nu gedaald naar ongeveer de helft) en maakte uitbreiding van het gebouw noodzakelijk. Er kwam een groot studielandschap met verdiepingslokalen en werkplekken om de lesstof te verwerken. Voor studenten is in Hengelo te weinig reuring Snijders heeft er moeite mee om al die faciliteiten na de zomer achter te laten. Dit gebouw is ontstaan vanuit de wensen en behoeften van docenten. Uniek. De totstandkoming paste helemaal bij de typische Edith Stein-cultuur. Door de kleinschaligheid is hier altijd een hoge mate van betrokkenheid geweest die heel veel werkplezier heeft gegeven. Het is een uitdaging om die terug te krijgen in een grote organisatie als Saxion. Je hebt nu minder zicht op het grote geheel en zit meer in de verantwoordelijkheid van je eigen taak. In de oude situatie werden bijvoorbeeld onze pr-folders gemaakt door de docent beeldende vorming. Later moesten we daarvoor een professioneel bureau inschakelen. Dat was lang niet altijd een verbetering. Toen ik aan mijn studenten eens vroeg welke van twee folders ze beter vonden, wezen ze allemaal die oude folder aan. Nog steeds verlangen veel medewerkers terug naar de tijd dat de Edith Stein nog de Edith Stein was, denkt Snijders. Het algemene gevoel is dat de fusie met Saxion ons is opgedrongen. Niemand stond te springen toen het gebeurde. Het was een gevolg van megalomaan beleid. De directie wilde zó veel dat de beste docenten zijn weggehaald uit het onderwijs. Daardoor hebben we harde klappen gekregen: een lagere notering in de keuzegids en flink minder aanmeldingen. Op kleine schaal kun je goed onderwijs geven, daarvoor hoef je niet te fuseren. Kleine zelfstandige pabo s doen het in de keuzegids vaak zelfs beter dan de pabo-opleidingen van een brede hogeschool. Dynamiek Ook docent Sander Kamphuis, oud-student en inmiddels alweer vijftien jaar docent, wijst op de typische Edith Stein-cultuur. Er is hier altijd een enorme betrokkenheid van docenten geweest. Daardoor kon een open, vertrouwde en veilige sfeer ontstaan waarbij iedereen

16 16 achtergrond edith stein verhuist magazine van saxion Afscheid in etappes Het schoolgebouw van Edith Stein in Hengelo wordt op verschillende momenten uitgeluid: Op zaterdag 13 juni was er een bijeenkomst voor oud-personeel, oud-studenten en buurtbewoners. Op vrijdagavond 26 juni houden de studenten hun afscheidsfeest. Op donderdag 9 juli vindt het officiële afscheid voor medewerkers plaats met de presentatie van het boek Villa Het Tichelwerk, een diner en een slotfeest. elkaar bij naam kent. De kleinschaligheid zorgde voor een enorme dynamiek. Als school kun je namelijk snel inspringen op nieuwe trends en ontwikkelingen. We waren bijvoorbeeld de eerste pabo die werd geaccrediteerd. En we waren, eerder dan veel andere scholen, erg internationaal georiënteerd. Maar we hadden als Edith Stein soms ook de neiging om te veel te willen. Nu we onderdeel van Saxion zijn, merk ik dat we minder snel kunnen schakelen. Het gaat allemaal over meer schijven. Toch wil Kamphuis niet te veel met weemoed terugblikken. Hij kijkt liever vooruit. De nieuwbouw in Enschede biedt veel voordelen, hoewel we er in bepaalde opzichten ook op achteruitgaan. De ruimte die we in Hengelo hebben, krijgen we niet terug in Enschede. En ook faciliteiten als de grote theaterzaal en een ruim muzieklokaal zullen we missen. We zijn hier in dat opzicht verwend. Maar ik zie veel mogelijkheden door de aanwezigheid van andere Saxion-academies. Een voorziening als de LEGO-studio past helemaal bij ontdekkend leren. Bij Edith Stein kende iedereen elkaar bij naam Fraters Leonie Beijen heeft de Hengelose lerarenopleiding in nagenoeg alle gedaanten meegemaakt. Toen ze er als student in 1966 voor het eerst kwam, heette de school nog de Mgr. Hoogveld Kweekschool. De Fraters der Goddelijke Voorzienigheid zwaaiden er de scepter vanuit de naastgelegen villa Het Tichelwerk. Bijna vijftig jaar later zijn de fraters verdwenen, net als de katholieke identiteit en de kleinschaligheid. Leonie Beijen is er nu programmaleider scholing en professionalisering. Is ze blij met de verhuizing naar Enschede? Voor de stad Hengelo is het een aderlating, maar voor studenten is hier gewoon te weinig reuring. Het gebouw ligt buiten de binnenstad en is te groot geworden. In Enschede zitten onze studenten straks veel meer in een academische omgeving. Het is veel boeiender om ook de jongens van de technische en economische opleidingen te ontmoeten. Zo n kleinschalige school in Hengelo biedt op zich een veilige en beschermde omgeving. Vooral studenten uit de kleine dorpen in Twente vinden dat aantrekkelijk. Die kiezen daarom vaak voor Hengelo en niet voor Deventer. Maar juist voor deze groep studenten is het goed om straks in een meer stedelijke omgeving te zitten. Dan is de schok niet zo groot als ze ooit in Amsterdam of Utrecht terechtkomen. Wim Boomkamp en de mysterieuze villa Saxion-voorzitter Wim Boomkamp heeft een speciale band met de lerarenopleiding in Hengelo. Vanuit zijn ouderlijk huis keek hij vroeger uit op het terrein van Villa Tichelwerk, waar later de toenmalige Mgr. Hoogveld Kweekschool werd gebouwd. De villa had iets mysterieus. Wie daar woonden of verbleven bleef raadselachtig. Later vergaderde Boomkamp regelmatig in de villa als toezichthouder van de Hogeschool Edith Stein en als bestuurder van Saxion.

17 opinie 17 Een agent die ervoor moet zorgen dat ik zo snel mogelijk als een wandelend scorebord met afgevinkte competenties het systeem verlaat Wat mogen wij terug verwachten? Ik heb altijd al een ingewikkelde dialoog met het hbo gevoerd. Ik loop tegen zoveel dingen aan die niet werken en nu ik afstudeer in een land waar niets volgens een systeem lijkt te gaan ik maak een documentaire in Bali vraag ik me af of we het afstuderen niet beter kunnen afschaffen. Voor ik mocht beginnen aan mijn afstudeeropdracht diende ik een afstudeerplan te schrijven. In zo n plan beschrijf je van meer dan honderd competenties in welke mate je ze bezit. Tijdrovend en zinloos om te doen. Je hebt namelijk al een keer bewezen die competenties voldoende te bezitten, anders zou je niet je vakken gehaald mogen hebben. Daarnaast hoef je om mooie verhaaltjes over competenties op te hangen alleen competent te zijn in creativiteit. Echt bewijs leveren dat je over een vaardigheid beschikt doe je door dat te laten zien, niet door er over te schrijven. Precies om die reden heb ik ervoor gekozen om een documentaire te maken. Het lijkt mij ook een leerzamere ervaring dan het schrijven van een scriptie en ook nuttiger voor de toekomst. In welk beroep schrijf je na je afstuderen een scriptie? Ik zie het schrijven van een scriptie dan ook hoofdzakelijk als het opstellen van een bon; een verantwoording dat de overheid een succesvolle investering in mij heeft gedaan. Een bon die zo systematisch aan allerlei regels dient te voldoen dat het voor mij een onbetaalbare tol begint te eisen. Regels die voor frustratie zorgen. Niet alleen bij mij, maar ook bij medestudenten die aan het afstuderen zijn. Regels waarvan het soms moeilijk is om het nut er van in te zien. Het lijkt wel alsof wij studenten het equivalent van een bedrijf zijn geworden met docenten als onze klanten. Het onderwijssysteem verwacht heel wat van ons studenten, maar wat mogen wij nog terug verwachten? In mijn optiek ben ik de klant en betaal ik mijn docenten om mij de dingen te leren die ik wil leren. Ik zou als klant van het onderwijs de zaak moeten omdraaien. Ik zou mijn begeleider een moeten sturen met daarin mijn verwachtingen, behoeftes en een lijst met competenties waarvan ik wil dat hij daarover beschikt. Mocht hij daar niet aan kunnen voldoen, prima, dan zoek ik een andere begeleider. Ik betaal nu niet voor echte begeleiding, ik betaal slechts voor een agent die ervoor moet zorgen dat ik zo snel mogelijk als een wandelend scorebord met afgevinkte competenties het systeem verlaat, zodat ik netjes een nieuw systeem, het bedrijfsleven, in kan rollen. SORAYA PETZOLDT ZIT IN HET LAATSTE JAAR VAN DE OPLEIDING MEDIA, INFORMATIE EN COMMUNI- CATIE. VOOR HAAR AFSTUDEREN MAAKT ZE IN BALI EEN DOCUMENTAIRE OVER PERMACULTUUR IN BALINESE GEVANGENISSEN.

18 18 achtergrond pabo & techniek magazine van saxion Nieuwe LEGO Studio voor (aankomend) leraar én technisch student Veel kinderen vinden techniek niet meer leuk Pabo meets techniek Techniek en onderwijs kunnen elkaar niet meer ontlopen bij Edith Stein in Enschede. Het nieuwbouwcomplex van Saxion moet de ontmoetingsplek worden voor (aankomend) leraren en technisch studenten. Dat geldt zeker voor de LEGO Studio, in Europa de enige in z n soort.

19 TEKST MARCO KRIJNSEN FOTO S TOMA TUDOR 19 Aanpassen aan Saxioncultuur Anika Embrechts studeerde Chemische Technologie aan de Universiteit Twente en promoveerde daarna op een onderzoek in de nanotechnologie. Een mooie wetenschappelijke carrière lag in het verschiet. Maar Embrechts koos ervoor haar leven te wijden aan goed techniekonderwijs voor jongeren. Zo kwam ze uiteindelijk terecht bij de pabo van Saxion. Ze geeft er nu vorm en inhoud aan de Lego Education Innovation Studio (LEGO Studio), die op 2 september wordt geopend aan de Tromplaan in Enschede. De passie voor techniekonderwijs zit in haar genen, zou je kunnen zeggen. Vader Embrechts was fijnmachinebankwerker, moeder leerkracht aan de basisschool. Ik denk dat ik van beiden iets heb meegekregen. Op school gaf ik al bijles in technische vakken. Techniek heb ik vooral geleerd door veel met de handen bezig te zijn, door te proberen en uit te proberen. Helaas moet je in het onderwijs van deze tijd vooral lezen over techniek en vragen beantwoorden. Veel kinderen vinden daardoor techniek niet meer leuk. Het daagt niet uit, de verwondering is eraf. Zonde! Onderzoeken en ontwerpen In de nieuwe LEGO Studio kan Embrechts haar missie handen en voeten geven. Hier krijgen kinderen en (aankomend) leerkrachten straks letterlijk de ruimte om concreet aan de slag te gaan met techniek en nieuwe dingen te ontdekken. De zestig vierkante meter grote studio wordt ingericht voor alle fases van het zogeheten onderzoekend en ontwerpend leren: van de eerste brainstormsessie in een kleine groepje tot het testen van de zelfbedachte constructies. De bedoeling is dat niet alleen pabo-studenten hier aan de slag gaan, maar dat ook basisschoolleraren en hun leerlingen er gebruik van maken. De verhuizing van de lerarenopleiding van Hengelo naar Enschede betekent verdere aanpassing aan de Saxion-cultuur. De pabo-studenten waren gewend aan lessen van 55 minuten. Komend schooljaar krijgen ze 45 minuten les, al zullen veel docenten overgaan op blokuren van negentig minuten. Een andere verandering is de overgang van semesters (halfjaar-programma s) naar kwartielen van tien weken. Het betekent dat er om de tien weken getoetst gaat worden en niet twee keer per jaar. We hopen dat de studeerbaarheid daardoor beter is voor onze studenten, zegt manager onderwijs Gabi Brühne van de pabo. Het grootste verschil met Hengelo zal de schaalgrootte zijn. De pabo-studenten delen nu een groot gebouw met andere opleidingen en zullen voor bepaalde activiteiten en voorzieningen naar het hoofdgebouw aan de overkant van de straat moeten. De eerste scholen hebben zich al aangemeld voor workshops in de LEGO Studio. Dat is niet zo vreemd, want het basisonderwijs moet meer gaan doen met wetenschap en techniek. Vanaf 2020 moet het vak geïntegreerd zijn in het lesprogramma, zo is afgesproken in het Techniekpact. Maar veel basisscholen vragen zich af hoe ze dat moeten aanpakken zonder dat het ten koste gaat van de uren taal en rekenen. En waar vinden leerkrachten de tijd om technieklessen ook nog eens leuk en uitdagend te maken voor kinderen?

20 20 achtergrond pabo & techniek magazine van saxion De bewoners van de nieuwbouw De Academie Pedagogiek en Onderwijs (APO) wordt de hoofdbewoner van de nieuwbouw aan de Tromplaan in Enschede. Het complex heeft daarom de naam Edith Stein gekregen, de oude naam van de lerarenopleiding in de Hengelose tijd. Hier bevinden zich leslokalen, praktijkruimtes, kantoren en het studielandschap van de opleiding. Maar het gebouw biedt ook onderdak aan technisch studenten van de Academie Creatieve Technologie (ACT) en de Academie Life Science Engineering & Design (LED): Mechatronica Light Weight Construction Technische Informatica Ambient Intelligence en het Kenniscentrum Design & Technologie. Vandaar dat de vier deelgebouwen zijn vernoemd naar personen die veel voor de technieksector in Twente hebben betekend: Stork, Hazemeijer, Ainsworth en Hofstede-Crull. Naast de LEGO Education Innovation Studio krijgen ook de hightech werkplaats Fablab en Platform Bètatechniek er een plek. LEGO Education is het middel om creatief bezig te zijn met techniek Nauwelijks ruimte Embrechts ziet het probleem. Kinderen zijn eigenlijk al van jongs af aan bezig met ontdekken en ontwerpen, met dingen uitproberen. Zo zitten ze nu eenmaal in elkaar. In het onderwijs is daar nog nauwelijks ruimte voor. Tijdens de eerste twee kleuterjaren vaak nog wél, maar vanaf groep 3 draait het vooral om rekenen en taal. Door lessen in een maatschappelijke context te plaatsen en technische elementen op een slimme manier toe te voegen aan de basisvakken, ontstaat tijdwinst. Maar vooral krijg je zo aantrekkelijk onderwijs voor kinderen. Pabo-studenten maken tijdens de opleiding al kennis met onderzoekend en ontwerpend leren (OOL). Ze krijgen onder meer LEGO Education-lessen, die straks dus in de LEGO Studio worden gegeven. LEGO Education is het middel om creatief bezig te zijn met techniek, zegt Embrechts. Het gaat veel verder dan het bouwen met blokjes. Het is bijvoorbeeld ook robotica en werktuigbouwkunde in de meest elementaire en speelse vorm. Door met LEGO robots te bouwen krijgen kinderen op een visuele manier het programmeren onder de knie. Je kunt werken met zonnecollectoren en bladen voor windmolens. Je leert een zelfsturende auto te bouwen. Kinderen vinden dat fascinerend. Ze ontwerpen, bouwen, testen de eerste versie van hun auto uit op een parcours en passen het ontwerp op basis daarvan aan. Binnen een uur zijn ze in staat om een zelfrijdende auto te maken. Zo maken kinderen spelenderwijs kennis met de onderzoeks- en ontwerpprocessen uit het bedrijfsleven en krijgen ze een divers beeld van de wereld van techniek. Telefoon vergeten De LEGO Studio helpt om het probleemoplossend vermogen te bevorderen, weet Embrechts. Je traint er de ontwerpvaardigheden mee en je hebt ook nog eens een heel leuke les. Het werken met LEGO Education maakt heel fanatiek. Dat merk ik ook bij onze pabo-studenten die er al mee werken. Ze vergeten in dat uur zelfs hun mobiele telefoon, zo gefocust zijn ze op het ontwerpproces. Na afloop vroegen ze zelfs of we volgende week misschien twee uur konden inruimen voor LEGO. Embrechts verwacht dat de nieuwbouw in Enschede zorgt voor een kruisbestuiving van verschillende opleidingen. Docenten en studenten van de pabo weten veel van didactiek, maar hebben vaak nog weinig technische achtergrond meegekregen vanuit hun opleiding. De mensen van techniekopleidingen vinden het vaak weer lastig om goed te communiceren op het niveau van kinderen. Combineer je deze didactische en technische kennis, dan heb je ineens heel sterke technieklessen en wetenschapscommunicatie. Ik zie nu al aanvragen van opleidingen binnen Saxion die iets in hun curriculum willen doen met de LEGO Studio, om studenten te leren programmeren in de minor Serious Gaming bijvoorbeeld. Ik denk dat we veel aan elkaar kunnen hebben.