Lichamelijke aandoeningen & Ernstige psychiatrische aandoeningen. Maarten Bak

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lichamelijke aandoeningen & Ernstige psychiatrische aandoeningen. Maarten Bak"

Transcriptie

1 Lichamelijke aandoeningen & Ernstige psychiatrische aandoeningen Maarten Bak

2 Ernstige psychiatrische aandoening Gezondheid Faculty name 2

3 Mensen met EPA overlijden op jongere leeftijd Munk-Laursen 2014 Ann Rev Clin Psych Faculty name 3

4 EPA verkorte levensverwachting Man Vrouw Nordentoft 2013 PlosOne Faculty name 4

5 Risico op ernstige lichamelijke aandoeningen GAP =Alg Australische populatie Faculty name 5 Gladigau 2014 IMJ

6 Kans vroeger overlijden Schizofrenie Suicide Cardiaal Metabool Faculty name 6 Munk-Laursen 2014 Ann Rev Clin Psych

7 Faculty name Munk-Laursen 2011 PlosOne 7

8 Faculty name 8 Munk-Laursen 2011 PlosOne

9 Risico factoren voor mortaliteit Schoefp 2014 Eur Arch Psy Clin Neurosci Faculty name 9

10 Lichamelijke aandoeningen & EPA De Hert 2011 World Psych Faculty name 10

11 Osteoporose Javaid 2008 J PsyPhar Faculty name 11

12 BMI en mortaliteitsrisico Saarni 2009 Psychol Med Faculty name 12

13 DM-II MetS Heald 2010 Eur Psych Faculty name 13

14 CVD risico Faculty name McLean 2014 Schiz Res 14

15 Nr psychotische symptomen DM-II Ernst psychose DM-II Nuevo 2011 J Clin Psych Faculty name 15

16 OR Behandeling lichamelijke problemen & EPA 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,2 0 EPA Affectief Overig Meta-analyse betreffende de behandeling met: Antivirale middelen, ACE-remmers, β-blokkers, anticoagulantia en Cholesterol verlagende middelen Mitchell 2012 BJP Faculty name 16

17 Ernstige psychiatrische aandoening Gezondheid Medicatie Faculty name 17

18 Mortaliteitsrisico bij gebruik AP Voor grootste deel door verlaging Suicide risico Tiihonen 2009 Lancet Faculty name 18

19 Mortaliteit en medicatie Tenback 2012 J Clin PsyPharm Faculty name 19

20 Mortaliteit & Dosis AP Faculty name 20 Ray 2009 NEJM

21 AP & Bewegingsstoornissen Acute dystonie Acathisie (Tardieve) dyskenisie Tremor FGA (klassiek) >> SGA (atypisch) SSRI s & TCA s 15-45% Lithium & Valproinezuur Tremor Van Harten 2015 TvP; Tenback 2015 TVP Faculty name 21

22 AP en osteoporose OR 2,5 2 1,5 1 0,5 0 geen AP AP in verleden FGA SGA Pouwels 2009 Osteoporosis Int Faculty name 22

23 KG Faculty name Bak 2014 PlosOne 23

24 20 Gewichtsverandering AP naïef kg Bak 2014 PlosOne Faculty name 24

25 Medicatie en metabole problemen Mitchell 2013 Schiz Bull Faculty name 25

26 Wat moet u doen? Monitoren Uitslagen bespreken Problemen aanpakken Medicatie veranderen? Faculty name 26

27 Wat moeten we ook doen! Aanpassen NHG standaard Cardiovasculair risico management: Maak patiënt 20 jaar ouder Faculty name 27

28 Belemmeringen voor SMI patiënten Psychiater gerelateerde factoren Patiënt Focus Behandeling Andere gerelateerde op psychisch hulpverleners gerelateerde functionerenfactoren factoren factoren Lichamelijke Schadelijke Stigma Organisatie klachten gevolgen begrijpen van factoren psychofarmaca als psychisch Geen adequate hulpvraag door symptomen Matige Psychosomatische Financiën communicatie / investeren interpretatie in zorg klachten Begrijpen Matige Beperkte advies Kosten kwaliteit monitoring geïntegreerde van zorg en follow-up zorg Gezondheid Richtlijnen Complex risico s Toegang somatische psychische meer tot zorg zorg en onbekend lichamelijke Minder behandeltrouw Beperkte problemen Wie kennis verantwoordelijk samen somatiek aan te pakken voor somatische zorg? Etnische Verkeerde diversiteit Fragmentatie aannames zorg: effectiviteit psychiatrisch/ interventies somatisch Beperkte Slecht sociale toegeruste vaardigheden zorg en teams De Hert 2011 World Psych Faculty name 28

29 Tijd voor actie Neem verantwoordelijkheid voor somatische zorg Implementeer monitoring Deel uitslagen met patiënten en 1 e lijn Includeer lifestyle in EPA programma Ondersteun gezonde keuzes patiënten De Hert 2011 World Psych Faculty name 29

30 Doel van monitoring / interventies Voorkomen dat een patiënt met Ernstige Psychiatrische Aandoening ook nog last krijgt van een Ernstige Somatische Aandoening EPA ESA Faculty name 30

Somatiek en leefstijl Hoe zorgen wij dat onze patiënten 10 jaar langer leven? Focus op EPA

Somatiek en leefstijl Hoe zorgen wij dat onze patiënten 10 jaar langer leven? Focus op EPA Somatiek en leefstijl Hoe zorgen wij dat onze patiënten 10 jaar langer leven? Focus op EPA Deze workshop wordt verzorgd door de specialismegroepen psychosen, EPA en somatiek Liesbeth Bergman, Specialismeleider

Nadere informatie

Zorgprogramma Lijf & Leven. Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid.

Zorgprogramma Lijf & Leven. Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid. Zorgprogramma Lijf & Leven Beter in je lijf, beter in je hoofd Herstel van psychiatrische aandoeningen door een betere lichamelijke gezondheid. Levensverwachting met tot wel 20 jaar verkort 85% van patienten

Nadere informatie

6/27/2014. Vermijdbare dood bij ernstige psychiatrische aandoeningen (= EPA) Tegenstrijdige belangen. Casus: 48-jarige man met schizofrenie

6/27/2014. Vermijdbare dood bij ernstige psychiatrische aandoeningen (= EPA) Tegenstrijdige belangen. Casus: 48-jarige man met schizofrenie Vermijdbare dood bij ernstige psychiatrische aandoeningen (= EPA) Tegenstrijdige belangen Dr. Dan Cohen Psychiater FACT-team Heerhugowaard Hoofd Polikliniek Metabole Screening Maatschappelijke Psychiatrie,

Nadere informatie

Samenwerking tussen huisarts en GGZ lessen voor de praktijk

Samenwerking tussen huisarts en GGZ lessen voor de praktijk Samenwerking tussen huisarts en GGZ lessen voor de praktijk Fenneke van Hasselt Samenvatting EPA patiënten zijn om diverse redenen kwetsbaar voor lichamelijke ziekten Met relatief eenvoudige oplossingen

Nadere informatie

Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie. GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep

Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie. GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep Hoofdboodschap Ondanks de introduc/e van nieuwere types an/psycho/ca

Nadere informatie

Als het niet over gaat

Als het niet over gaat Als het niet over gaat Begeleiding van chronisch psychiatrisch patiënten in de huisartsenpraktijk Marian Oud en Ingrid Houtman kaderartsen ggz Na deze workshop heb je: Leerdoelen kennis van de componenten

Nadere informatie

Disclaimer. Deze presentatie kan off-label informatie bevatten. Raadpleeg altijd de SmPC alvorens enige medicatie voor te schrijven.

Disclaimer. Deze presentatie kan off-label informatie bevatten. Raadpleeg altijd de SmPC alvorens enige medicatie voor te schrijven. Disclaimer De inhoud van deze presentatie is onafhankelijk samengesteld door de spreker(s). De slides representeren de persoonlijke mening van de spreker(s). Deze presentatie kan off-label informatie bevatten.

Nadere informatie

Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen

Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen Symptomatische behandeling bij psychosen Effectiviteit: 70 a 90% Indicaties Schizofrenie Manie Depressie met psychot. kenm. Waanstoornis Psychose NAO Psycho-org.

Nadere informatie

Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn. Het zijn net gewone mensen

Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn. Het zijn net gewone mensen Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn Het zijn net gewone mensen Voorstellen Julia Machielsen (POH-GGZ/verpleegkundig specialist GGZ) Ingrid Houtman (Huisarts/Kaderarts

Nadere informatie

Cannabis, vitamine D & het metabool risico van mensen met een psychotische aandoening

Cannabis, vitamine D & het metabool risico van mensen met een psychotische aandoening Cannabis, vitamine D & het metabool risico van mensen met een psychotische aandoening Dr. Jojanneke Bruins j.bruins@lentis.nl Promotoren: Prof. dr. Marieke Pijnenborg Prof. dr. Edwin van den Heuvel Co-promotoren

Nadere informatie

Aan de slag met de richtlijn somatische screening! Ervaringen met de implementatie. GGZ Midden-Holland Clary Dogterom 11 Februari 2015 Mind the Body

Aan de slag met de richtlijn somatische screening! Ervaringen met de implementatie. GGZ Midden-Holland Clary Dogterom 11 Februari 2015 Mind the Body Aan de slag met de richtlijn somatische screening! Ervaringen met de implementatie GGZ Midden-Holland Clary Dogterom 11 Februari 2015 Mind the Body 1 Inhoud Theorie VMSL GGZ GGZ Midden Holland Praktijkervaringen

Nadere informatie

Verpleegkundige Monitoring bij Gebruik van Antipsychotica (VMGA)

Verpleegkundige Monitoring bij Gebruik van Antipsychotica (VMGA) Verpleegkundige Monitoring bij Gebruik van Antipsychotica (VMGA) Digna van der Kellen, Verpleegkundig Specialist GGZ Amersfoort, 16-6-2011 1 PROGRAMMA Aanleiding onderzoek Fases onderzoek Het instrument

Nadere informatie

Chapter 10 Samenvatting

Chapter 10 Samenvatting Chapter 10 Samenvatting Chapter 10 De laatste jaren is de mortaliteit bij patiënten met psychotische aandoeningen gestegen terwijl deze in de algemene populatie per leeftijdscategorie is gedaald. Een belangrijke

Nadere informatie

Somatische zorg voor mensen met een psychotische aandoening

Somatische zorg voor mensen met een psychotische aandoening Somatische zorg voor mensen met een psychotische aandoening zorggebruik, resultaten 1 dr. Wilma Swildens a, dr. Fabian Termorshuizen b,c, drs. Alex de Ridder M.D. a, dr. Hugo Smeets, M.D. b,d,, prof dr.

Nadere informatie

Een kwestie van maatwerk

Een kwestie van maatwerk Medicamenteuze interventies ter vermindering van agressief gedrag Een kwestie van maatwerk Dr Rob Heerdink Pharmacoepidemiology & Clinical Pharmacology Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences Universiteit

Nadere informatie

Psychiatrie, somatiek, en de eerste lijn

Psychiatrie, somatiek, en de eerste lijn Soma, Psyche en de eerste lijn 16-06-2011 Psychiatrie, somatiek, en de eerste lijn Josse Rutten, somatisch arts GGZ Amersfoort, 16 juni 2011 Huisarts in een APZ Sedert ruim 15 jaar Lid van de NVASP Somatisch

Nadere informatie

Acute ingrijpmedicatie. Dr. Maarten Bak, psychiater Benjamin Richartz, afdelingshoofd Mondriaan / Universiteit Maastricht

Acute ingrijpmedicatie. Dr. Maarten Bak, psychiater Benjamin Richartz, afdelingshoofd Mondriaan / Universiteit Maastricht Acute ingrijpmedicatie Dr. Maarten Bak, psychiater Benjamin Richartz, afdelingshoofd Mondriaan / Universiteit Maastricht Disclosure Maarten Bak Speaker fees received from: Astra Zeneca, Lundbeck Positions

Nadere informatie

Reeks 14: Ik ben toch niet gek?! Dr. Maarten Bak, psychiater

Reeks 14: Ik ben toch niet gek?! Dr. Maarten Bak, psychiater Reeks 14: Ik ben toch niet gek?! Dr. Maarten Bak, psychiater Ziekte Gezondheid Gek Normaal Wat is een psychose? Waarnemen Denken Betekenis geven Wat is een psychose? Hallucinatie Waan Hallucinaties

Nadere informatie

Richtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017

Richtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017 Richtlijn Antipsychotica Richtlijnenmiddag 2017 Voor wie Daarvoor is de indeling volgens de DSM 5: 297.1 Waanstoornis 298.8 Kortdurende psychotische stoornis 295.40 Schizofreniforme stoornis 295.90 Schizofrenie

Nadere informatie

11-10-2014. Ypsilon 30 jaar. Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart

11-10-2014. Ypsilon 30 jaar. Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht - Ypsilon en onderzoekers trekken sinds die tijd met elkaar op Wat hebben we gezamenlijk bereikt!

Nadere informatie

Somatische complicaties bij

Somatische complicaties bij Somatische complicaties bij antipsychotica Psychofarmaca en seksualiteit gebruik Mariëlle de Ruijter verpleegkundig specialist GGZ Mariëlle de Ruijter NP/ VS GGZ Lianne Tammenga VS GGZ i.o. 16-06-2011

Nadere informatie

De rol van leefstijl en somatische gezondheid bij herstel van psychose. dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht

De rol van leefstijl en somatische gezondheid bij herstel van psychose. dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht De rol van leefstijl en somatische gezondheid bij herstel van psychose dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht A builder, an artist and a psychiatrist are out walking on a hot summer's day. The builder says, 'I am

Nadere informatie

Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking

Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Congres Mind the Body 12 februari 2015 Barber Tinselboer, AVG s Heeren Loo locatie Apeldoorn Inhoud Casus Medicatie en de cliënt met een verstandelijke

Nadere informatie

Ouderen met Ernstige Psychiatrische Aandoeningen (EPA) Noor Houben, VS Eveline Janssen, psychiater

Ouderen met Ernstige Psychiatrische Aandoeningen (EPA) Noor Houben, VS Eveline Janssen, psychiater Ouderen met Ernstige Psychiatrische Aandoeningen (EPA) Noor Houben, VS Eveline Janssen, psychiater Inhoud 1. Casus 2. Definitie 3. Meest voorkomende aandoeningen 4. Aandacht voor EPA 5. Casus EPA 6. Samen

Nadere informatie

Screening op bijwerkingen van psychofarmaca Polikliniek bijwerkingen

Screening op bijwerkingen van psychofarmaca Polikliniek bijwerkingen Screening op bijwerkingen van psychofarmaca Polikliniek bijwerkingen Lianne Tammenga, Verpleegkundig Specialist GGZ Marielle de Ruijter, Coördinator Polikliniek bijwerkingen Verpleegkundig Specialist GGZ

Nadere informatie

Hokjesdenken in de zorg. Wiepke Cahn+ UMCUtrecht/Altrecht

Hokjesdenken in de zorg. Wiepke Cahn+ UMCUtrecht/Altrecht Hokjesdenken in de zorg Wiepke Cahn+ UMCUtrecht/Altrecht Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen / Zie hieronder

Nadere informatie

GGZ Curacao Sinds april 2010

GGZ Curacao Sinds april 2010 Disclosure belangen sprekers Petra Gelan, Michel Dings Geen belangenverstrengeling Nieuwe ontwikkelingen ter verbetering van de zorg bij EPA (Ernstige Psychiatrische Aandoeningen) binnen Ggz Curacao. Van

Nadere informatie

Bijwerkingen van psychofarmaca. M. de Ruijter en L. Tammenga Verpleegkundig specialist GGZ Polikliniek bijwerkingen GGz Centraal

Bijwerkingen van psychofarmaca. M. de Ruijter en L. Tammenga Verpleegkundig specialist GGZ Polikliniek bijwerkingen GGz Centraal Screenen is zinloos Bijwerkingen van psychofarmaca M. de Ruijter en L. Tammenga Verpleegkundig specialist GGZ Polikliniek bijwerkingen GGz Centraal Disclosure belangen sprekers Geen Leerdoelen Na het volgen

Nadere informatie

BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE Acute medicatie geïnduceerde bewegingsstoornissen. Prof. dr. Peter N van Harten.

BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE Acute medicatie geïnduceerde bewegingsstoornissen. Prof. dr. Peter N van Harten. BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE Acute medicatie geïnduceerde bewegingsstoornissen Prof. dr. Peter N van Harten Themanummer: Bewegingsstoornissen in de Psychiatrie Vanuit Maastricht University en

Nadere informatie

Meer te weten komen over schizofrenie.

Meer te weten komen over schizofrenie. Meer te weten komen over schizofrenie www.schizofreniex.nl Dopamine Dopamine productiecentrum DOPAMINE DOPAMINE Stahl S. Antipsychotics & Mood Stabilizers. Essential psycho pharmacology p- Dopaminebalans

Nadere informatie

Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona

Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona Behandeling van eerste psychose (waar de richtlijn niet over spreekt) Dr H.J. Gijsman, psychiater Hoofd Zorgprogramma Psychose Pro Persona Environment Genotype Phenotype Omgeving Gen Psychose Omgeving

Nadere informatie

Overzicht. Begeleid Leren. Jong volwassenheid heeft een hoger risico om psychische problemen te krijgen

Overzicht. Begeleid Leren. Jong volwassenheid heeft een hoger risico om psychische problemen te krijgen Begeleid Leren Overzicht Symposium Success@School Utrecht, 29 november 2018 Doelgroep Begeleid Leren Positionering van Begeleid Leren Ontwikkelde kennis, producten en diensten Dr. Lies Korevaar Agenda

Nadere informatie

Diseasemanagement. Jaarlijkse evaluatie van de gezondheid

Diseasemanagement. Jaarlijkse evaluatie van de gezondheid Utrecht, 18 december 2008 Irene Lako, RGOc/UMC Groningen Diseasemanagement Jaarlijkse evaluatie van de gezondheid Irene Lako, S Schorr, K van der Elst, H Knegtering, C Slooff, JRBJ Brouwers, K Taxis, R

Nadere informatie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie Kennislacunes Kennislacunes 1. Het nut van screening naar depressie bij mensen met een chronische somatische aandoening in de (noot 15-16). 2. De 4DKL als instrument om het verloop van de (ernst van de)

Nadere informatie

Cluster A Cluster B Cluster C Excentriek(zonderling) Paranoïde

Cluster A Cluster B Cluster C Excentriek(zonderling) Paranoïde PAK Psychisch functioneren en cognitie 1. Bipolaire stoornissen [Bron: Leerboek Psychiatrie. Hengeveld MW, van Balkom AJLM. 3e geheel herziene druk, de Tijdstroom 2016 - Hfdst 9 Bipolaire-stemmingsstoornissen

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Blauwdruk voor EPA Zorg (in de wijk)

Blauwdruk voor EPA Zorg (in de wijk) Blauwdruk voor EPA Zorg (in de wijk) Philippe Delespaul F-ACT Congres Netwerken werkt Apeldoorn 18 september 2013 GGZ taakstelling in cijfers (Nemesis) 6+% Schetsontwerp GGZ agenda maatschappelijk geïntegreerd

Nadere informatie

Slaapstoornissen in de psychiatrie: het belang van behandeling

Slaapstoornissen in de psychiatrie: het belang van behandeling Slaapstoornissen in de psychiatrie: het belang van behandeling - Dr. Marike Lancel - Divisie Forensische Psychiatrie Slaapcentrum voor Psychiatrie Assen Het interactieve brein in slaap 12-10-2012 Slaapstoornissen

Nadere informatie

Schizofrenie en mortaliteit

Schizofrenie en mortaliteit ELIPS Schizofrenie en mortaliteit Effectiviteit van een leefstijlinterventie bij langdurig opgenomen SMI patiënten Dr. Frederike Jörg Senior onderzoeker GGZ Friesland Postdoc RGOc/ICPE/UCP Financiering:

Nadere informatie

Depressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie?

Depressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie? Depressie bij ouderen Herstel als voorwaarde voor rehabilitatie? Rob Kok, psychiater, epidemioloog Parnassia Bavo Groep Den Haag Waarom rehabilitatie? Eerherstel van wie? Over welke ouderen hebben we het

Nadere informatie

CAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013

CAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 CAT VRAGEN OEFENEN Week 1 Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 1.Psychiatrisch onderzoek: De cognitieve functies bestaan o.a. uit: a. geheugen,

Nadere informatie

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater

Psychiatrie rond zwangerschap. Corné van Lieshout, psychiater Psychiatrie rond zwangerschap Corné van Lieshout, psychiater Casus 1 Mw. Pietersen 32 jaar Na 1 e partus (25 e ) depressief, na 2 mnd spontaan over Na 2 e partus (28 e ) weer depressief. HA gaf 50mg sertraline

Nadere informatie

Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis

Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Pakkende ondertitel Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding

Nadere informatie

Zorg voor het lichaam bij ambulante EPA patiënten

Zorg voor het lichaam bij ambulante EPA patiënten Zorg voor het lichaam bij ambulante EPA patiënten AIOS GGZ WNB Onderzoeker RUG Fenneke van Hasselt Inhoud EPA Lichamelijke gezondheid Monitoring in de praktijk Adviezen dagelijkse praktijk Samenvatting

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Psychofarmaca bij d e de ouderen Waarom slikken zij? A D. D Hooghe Hooghe

Psychofarmaca bij d e de ouderen Waarom slikken zij? A D. D Hooghe Hooghe Psychofarmaca bij de ouderen Waarom slikken zij? A. D Hooghe Psychofarmaca Benzodiazepines en aanverwanten Antidepressiva Antipsychotica Antipsychotica Assessment of antipsychotic prescribing in Belgian

Nadere informatie

Roken...moet je ze dat ook nog afnemen?

Roken...moet je ze dat ook nog afnemen? Roken...moet je ze dat ook nog afnemen? 10jaarMANPCongres Donderdag 23 januari 2014 Doorn Ronald van Gool, Verpleegkundig specialist GGZ ingeest Agenda Inleiding Het probleem Oorzaak en gevolgen Wat staat

Nadere informatie

Complexiteit vraagt maatwerk. Henk Mathijssen 12 oktober 2017

Complexiteit vraagt maatwerk. Henk Mathijssen 12 oktober 2017 Complexiteit vraagt maatwerk Henk Mathijssen 12 oktober 2017 Welkom Deze foto van Onbekende auteur is gelicentieerd onder CC BY-NC-SA Deze foto van Onbekende auteur is gelicentieerd onder CC BY-SA Arnoud

Nadere informatie

FACT en het Lichaam. Wat doen we met somatiek in de T van Treatment?

FACT en het Lichaam. Wat doen we met somatiek in de T van Treatment? FACT en het Lichaam Wat doen we met somatiek in de T van Treatment? Wat doen we met somatiek in de T van Treatment? Cardiovasculair Risicomanagement Dr. F.M.M.A. van der Heijden, plaatsvervangend opleider

Nadere informatie

TO CONTINUE OR NOT TO CONTINUE. Hersteld van een eerste psychose: doorgaan of stoppen met antipsychotica?

TO CONTINUE OR NOT TO CONTINUE. Hersteld van een eerste psychose: doorgaan of stoppen met antipsychotica? HAMLETT* TO CONTINUE OR NOT TO CONTINUE Hersteld van een eerste psychose: doorgaan of stoppen met antipsychotica? Prof. dr. Iris Sommer Dr. Marieke Begemann * Handling Antipsychotic Medication: Long-term

Nadere informatie

Voel je Vrij! Roken...moet je ze dat ook nog afnemen? Vrijdag 7 november 2014 Amersfoort

Voel je Vrij! Roken...moet je ze dat ook nog afnemen? Vrijdag 7 november 2014 Amersfoort Roken...moet je ze dat ook nog afnemen? Voel je Vrij! Vrijdag 7 november 2014 Amersfoort Dr. Jorge Moctezuma, psychiater The Busy People Tim Kreuger, ervaringswerker GGz ingeest en Ronald van Gool, Verpleegkundig

Nadere informatie

Visiedocument FACT GGZ Friesland

Visiedocument FACT GGZ Friesland Visiedocument FACT GGZ Friesland Soort document: Visiedocument Versie: 02 Visie Rehabilitatie begint bij de voordeur! Vanaf het eerste behandelcontact staat het individuele herstelproces van de patiënt

Nadere informatie

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA Het voorschrijven van geneesmiddelen is = een proces en niet louter een beslissing van de arts. Hierbij is een belangrijke taak weggelegd

Nadere informatie

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF)

Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Zorgpad Atriumfibrilleren (AF) Highlights Ziekenhuizen 2017 Hans Ros, ziekenhuisapotheker Inhoud Wat is AF? Hoe ontstaat een CVA (beroerte)? Behandeling AF: 4 peilers Orale antistolling 1 2016 ESC Guidelines

Nadere informatie

Dr. W. Veling, UMCG

Dr. W. Veling, UMCG Disclosures: ZonMw en NWO subsidies. Bedrijven: Samenwerking CleVR. Angst en Psychose dansen de tango Turning and turning in the widening gyre, the falcon cannot hear the falconer. Things fall apart; the

Nadere informatie

dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht

dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart - Ypsilon en onderzoekers trekken met elkaar op sinds die tijd Epidemiologische studies genetica

Nadere informatie

Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL

Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen Peter F M Verhaak NIVEL 12-maands prevalentie stemmings-, angst- en middelenstoornis 250 200 N/1000 patiënten 150 100 50 Depressie

Nadere informatie

Roken...moet je ze dat ook nog afnemen? Mind the Body. Donderdag 16 juni Amersfoort. Ronald van Gool, Verpleegkundig specialist GGZ ingeest

Roken...moet je ze dat ook nog afnemen? Mind the Body. Donderdag 16 juni Amersfoort. Ronald van Gool, Verpleegkundig specialist GGZ ingeest Roken...moet je ze dat ook nog afnemen? Mind the Body Donderdag 16 juni Amersfoort Ronald van Gool, Verpleegkundig specialist GGZ ingeest Agenda Inleiding Het probleem Oorzaak en gevolgen Wat staat ons

Nadere informatie

Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat

Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat Waarom stigma rondom AD(H)D bestaat N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting De levensverwachting van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) is gemiddeld 13-30 jaar korter dan die van de algemene bevolking. Onnatuurlijke doodsoorzaken zoals

Nadere informatie

Monitoren van bijwerkingen antipsychotica m.b.v. een invulschema

Monitoren van bijwerkingen antipsychotica m.b.v. een invulschema Monitoren van bijwerkingen antipsychotica m.b.v. een invulschema Inleiding De laatste jaren is duidelijk geworden dat antipsychotica invloed kunnen hebben op het vetspectrum en tot het metabool syndroom

Nadere informatie

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring

Nadere informatie

P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ

P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ Dilemma s bij risicotaxatie Risicotaxatie is een nieuw en modieus thema in de GGZ Veilige zorg is een illusie Hoe veiliger de zorg, hoe minder vrijheid voor

Nadere informatie

Juni Erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode (bron: Thesaurus Zorg en Welzijn).

Juni Erkende afspraken, specificaties of criteria over een product, een dienst of een methode (bron: Thesaurus Zorg en Welzijn). Toezicht op de ambulante ggz voor cliënten met chronisch psychische aandoeningen Juni 2018 Inleiding De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (hierna: inspectie) ziet toe op de naleving van

Nadere informatie

Digitale beslistool Psychose zorg op maat

Digitale beslistool Psychose zorg op maat Digitale beslistool Psychose zorg op maat NKO Festival 30 nov 2017 Nynke Boonstra (GGz Friesland) Wim Veling (UMCG) Daniëlle van Duin (Trimbos) Programma Achtergrond beslistool Ontwikkeling Visie cliënt

Nadere informatie

Onverklaard maakt onbemind. 8 februari 2011 Utrecht

Onverklaard maakt onbemind. 8 februari 2011 Utrecht Psychiatrisch Consultatieve Dienst SLAZ/VUmc Onverklaard maakt onbemind Prof.dr.Adriaan Honig 8 februari 2011 Utrecht Onverklaard maakt onbemind AGENDA Wat verstaan we onder somatisch onvoldoende verklaarde

Nadere informatie

behandeling van psychotische stoornissen

behandeling van psychotische stoornissen Workshop: De plaats van depotantipsychotica bij de medicamenteuze behandeling van psychotische stoornissen Dr. P.F.J. (Raphael) Schulte Opleider psychiatrie Psychiater behandelcentrum bipolaire stoornissen,

Nadere informatie

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer

De psychopathologische gevolgen van pijnklachten. Eric de Heer De psychopathologische gevolgen van pijnklachten Eric de Heer Psycholoog i.o. tot GZ-psycholoog Senior onderzoeker VIP (Vroege Interventie Psychose) Tilburg GGz Breburg Pijn! pijn is een stressvolle ervaring

Nadere informatie

Monitoring van psychofarmaca in de praktijk: meten is weten

Monitoring van psychofarmaca in de praktijk: meten is weten Monitoring van psychofarmaca in de praktijk: meten is weten Mirjam Simoons en Bennard Doornbos Apotheker/onderzoeker en psychiater Wilhelmina Ziekenhuis Assen en GGZ Drenthe Disclosure Geen relaties met

Nadere informatie

Antipsychoticastudie en bewegingsstoornissen. Vilans, 31 Januari 2019 Marie-Louise Hoekstra & Sylvie Beumer

Antipsychoticastudie en bewegingsstoornissen. Vilans, 31 Januari 2019 Marie-Louise Hoekstra & Sylvie Beumer Antipsychoticastudie en bewegingsstoornissen Vilans, 31 Januari 2019 Marie-Louise Hoekstra & Sylvie Beumer Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Bewegingsstoornissen door antipsychotica

Bewegingsstoornissen door antipsychotica Bewegingsstoornissen door antipsychotica Antipsychotica kunnen wanen en hallucinaties verminderen, maar ook bewegingsstoornissen veroorzaken. Deze stoornissen komen frequent voor en hebben een negatieve

Nadere informatie

De revisie van de richtlijn angststoornissen

De revisie van de richtlijn angststoornissen De revisie van de richtlijn angststoornissen Ton van Balkom VU-MC/GGZ ingeest Amsterdam Dagelijkse behandeling angststoornis (Young et al, Arch Gen Psychiatry 2001) Depressie Angst Angst + Depressie

Nadere informatie

10 jaar Phamous: the best is yet to come. Richard Bruggeman Afdeling psychosen UCP Rob Giel Onderzoek centrum

10 jaar Phamous: the best is yet to come. Richard Bruggeman Afdeling psychosen UCP Rob Giel Onderzoek centrum 10 jaar Phamous: the best is yet to come Richard Bruggeman Afdeling psychosen UCP Rob Giel Onderzoek centrum Deelnemende instellingen UCP - UMCG Lentis GGZ Friesland GGZ Drenthe Dimence Mediant Deelnemende

Nadere informatie

Hans Oolders, psychiater Anand Ramlal, internist Dag van de Inhoud PG Haaglanden

Hans Oolders, psychiater Anand Ramlal, internist Dag van de Inhoud PG Haaglanden Hans Oolders, psychiater Anand Ramlal, internist Dag van de Inhoud 28-9-2017 PG Haaglanden 1 Disclosure belangen spreker Ramlal / Oolders (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

2. Exclusie: 1.Hoofdbehandelaar in tweedelijn voor CVRM. 2. Hoofdbehandelaar tweedelijn voor zowel GGZ als CVRM. 3. Org.psychose/delier.

2. Exclusie: 1.Hoofdbehandelaar in tweedelijn voor CVRM. 2. Hoofdbehandelaar tweedelijn voor zowel GGZ als CVRM. 3. Org.psychose/delier. Richtlijn metabole screening voor POH-GGZ praktijk Juli 2018 Doel: Preventie en behandeling van metabool syndroom (*tabel 1),verstoord bloedsuikergehalte, obesitas en dyslipidemie (waardoor risico op hart-

Nadere informatie

Ik zorg dus ik Phamous. Meten en verbeteren. Achtergronden: Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie 2012 (1)

Ik zorg dus ik Phamous. Meten en verbeteren. Achtergronden: Multidisciplinaire Richtlijn Schizofrenie 2012 (1) Implementatie van shared decision making in het behandelproces door invoering van FUR (Follow Up Rom) gesprekken 31 januari 2013 Marga van Leersum Verpleegkundig Specialist (MANP) UMCG, UCP Ik zorg dus

Nadere informatie

CVRM addendum (kwetsbare) ouderen

CVRM addendum (kwetsbare) ouderen CVRM addendum (kwetsbare) ouderen Prof. Dr. Majon Muller Internist-OUDGNK Hoofd sectie OUDGNK Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Versie juni

Versie juni HARTFALEN Apeldoornse/Zutphen TWA Inleiding Hartfalen is een veel voorkomende aandoening. Tussen 20 en 30% van de bevolking krijgt te maken met hartfalen, meestal als zij ouder zijn dan 70 jaar. Momenteel

Nadere informatie

Leefstijlinterventies voor personen met een ernstig psychiatrische aandoening

Leefstijlinterventies voor personen met een ernstig psychiatrische aandoening Leefstijlinterventies voor personen met een ernstig psychiatrische aandoening Resultaten van 2 studies in de praktijk welke lessen hebben we geleerd? Frederike Jörg Eva Corpeleijn Anne Looijmans RGOc,

Nadere informatie

4. INVENTARISATIE OUDERENZORG

4. INVENTARISATIE OUDERENZORG 4. INVENTARISATIE OUDERENZORG Ingevuld door : Datum : PERSOONSGEGEVENS Naam : Geboortedatum : Telefoon (check) : BSN : Verzekering (check) : Huisarts : Naam contactpersoon : Telefoon contactpersoon : HULPVRAAG

Nadere informatie

Praktijkleerplan. Julia Machielsen Student MANP-GGZ, cohort 2009 Studentnummer 1571450

Praktijkleerplan. Julia Machielsen Student MANP-GGZ, cohort 2009 Studentnummer 1571450 Praktijkleerplan Julia Machielsen Student MANP-GGZ, cohort 2009 Studentnummer 1571450 1 Inleiding Voor je ligt mijn praktijkleerplan in het kader van de opleiding MANP-GGZ 2009-2011. Vertrekpunt van dit

Nadere informatie

, v26; FK Achtergrondinformatie Bipolaire Stoornis

, v26; FK Achtergrondinformatie Bipolaire Stoornis 2015041635, v26; FK Achtergrondinformatie Bipolaire Stoornis 5 Consultatiedocument Farmacotherapeutisch Kompas voor registratiehouders Graag reactie voor 30 november 2017 van de registratiehouders die

Nadere informatie

Omgaan met meer GGZ in de thuisverpleging

Omgaan met meer GGZ in de thuisverpleging Omgaan met meer GGZ in de thuisverpleging Luc Heirstrate Oostende 22 maart 2017 Wit-Gele Kruis van Antwerpen 1 Thuisverpleging: diversiteit troef Jong en oud Belgisch en niet-belgisch Acuut en chronisch

Nadere informatie

Congres ziekenhuispsychiatrie

Congres ziekenhuispsychiatrie Congres ziekenhuispsychiatrie Het belang van integrale zorg psychiatrie & somatiek belicht vanuit de visie van de zorgverzekeraar 7 november 2013 Anouk Mateijsen Regio manager, Achmea Divisie Zorg & Gezondheid

Nadere informatie

Verbeteren van de leefstijl van langdurig opgenomen GGZ-patiënten. Dr. Frederike Jörg Senior onderzoeker GGZ Friesland Postdoc ICPE/UMCG

Verbeteren van de leefstijl van langdurig opgenomen GGZ-patiënten. Dr. Frederike Jörg Senior onderzoeker GGZ Friesland Postdoc ICPE/UMCG Verbeteren van de leefstijl van langdurig opgenomen GGZ-patiënten Dr. Frederike Jörg Senior onderzoeker GGZ Friesland Postdoc ICPE/UMCG Leefstijl VT Wonen? Leefstijl Way of life? Leefstijl Levensfase?

Nadere informatie

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Dr. Martina Bühring psychiater / medisch manager Altrecht Psychosomatiek Inhoud lezing Luisteren naar de patiënt,

Nadere informatie

Somatische screening in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie: een pilotstudie. NVVP Voorjaarscongres 2 april 2015 J.B.Muskens

Somatische screening in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie: een pilotstudie. NVVP Voorjaarscongres 2 april 2015 J.B.Muskens Somatische screening in de Kinder- en Jeugdpsychiatrie: een pilotstudie NVVP Voorjaarscongres 2 april 2015 J.B.Muskens Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

MOPHAR binnen psychiatrische poliklinieken: Verontrusting en Hoop in de Noord Nederlandse GGz.

MOPHAR binnen psychiatrische poliklinieken: Verontrusting en Hoop in de Noord Nederlandse GGz. MOPHAR binnen psychiatrische poliklinieken: Verontrusting en Hoop in de Noord Nederlandse GGz. NNNSA symposium 2019 vrijdag de 13 de september Danielle Cath, Hans Mulder, Edith Liemburg, Bennard Doornbos,

Nadere informatie

FAQs tijdens intakes op de polikliniek kinderpsychiatrie Spreekuur: het jonge kind

FAQs tijdens intakes op de polikliniek kinderpsychiatrie Spreekuur: het jonge kind FAQs tijdens intakes op de polikliniek kinderpsychiatrie Spreekuur: het jonge kind Elemi Breetvelt, kinderpsychiater UMC Utrecht, The Netherlands University Health Network, Toronto, Canada Overzicht presentatie

Nadere informatie

ZORGPROGRAMMA PERINATALE GEESTELIJKE GEZONDHEID. Gilbert Lemmens Innovaties in de GGZ Gent 2017

ZORGPROGRAMMA PERINATALE GEESTELIJKE GEZONDHEID. Gilbert Lemmens Innovaties in de GGZ Gent 2017 ZORGPROGRAMMA PERINATALE GEESTELIJKE GEZONDHEID Gilbert Lemmens Innovaties in de GGZ Gent 2017 Zorgprogramma perinatale geestelijke gezondheid? Mentale stoornissen zijn meest voorkomende ziekten tijdens

Nadere informatie

Probleemgedrag bij Dementie. Duodagen 6 en 7 April 2017 M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater H.P.A. Bom en A.A. Tewarie, huisartsen

Probleemgedrag bij Dementie. Duodagen 6 en 7 April 2017 M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater H.P.A. Bom en A.A. Tewarie, huisartsen Probleemgedrag bij Dementie Duodagen 6 en 7 April 2017 M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater H.P.A. Bom en A.A. Tewarie, huisartsen Inhoud Definitie Differentiaal diagnose Gevolgen Probleemgedrag Signalering

Nadere informatie

Doen bij Depressie. Module 3 Fase 4 - Behandelen. Medicamenteuze behandeling van depressie bij cliënten van verpleeghuizen.

Doen bij Depressie. Module 3 Fase 4 - Behandelen. Medicamenteuze behandeling van depressie bij cliënten van verpleeghuizen. Doen bij Depressie Module 3 Fase 4 - Behandelen Module 3 Medicamenteuze behandeling Bijlage 8 Medicamenteuze behandeling van depressie bij cliënten van verpleeghuizen Protocol gebaseerd op het Addendum

Nadere informatie

Dag van de geriatrie: Psychiatrie en dementie. Dr. P. Geerts

Dag van de geriatrie: Psychiatrie en dementie. Dr. P. Geerts Dag van de geriatrie: Psychiatrie en dementie Dr. P. Geerts Voorstelling en disclosure Psychiater AZ Groeninge Afdelingspsychiater STAP (ouderenpsychiatrie) Afdelingspsychiater liaisonpsychiatrie Systeemtherapeut

Nadere informatie

Training Psychiatrie en Palliatieve Zorg

Training Psychiatrie en Palliatieve Zorg Training Psychiatrie en Palliatieve Zorg Voorwoord Het netwerk palliatieve zorg Eemland is een samenwerkingsverband van zorginstellingen dat sinds 2004 gezamenlijk werkt aan de verbetering van de kwaliteit

Nadere informatie

BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE

BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE Prof. dr. Peter N van Harten BEWEGINGSSTOORNISSEN

Nadere informatie

Dr. C. Slofstra, Lentis

Dr. C. Slofstra, Lentis Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Sponsoring of onderzoeksgeld Bedrijfsnamen Menzis Gemeente Groningen Christien Slofstra Hoe zorg je voor een sterk herstelondersteunend netwerk

Nadere informatie

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart

Nadere informatie

Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes

Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes September 2017 Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek tgv diabetes 1 Vooraf Patiënten met diabetes kampen met veel

Nadere informatie