Gemeente Noordenveld november 2012

Transcriptie

1 Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Noordenveld november 2012

2 Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan Gemeente Noordenveld november

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Samenvatting Inleiding Aanleiding Leeswijzer Geldigheidsduur Procedure Wetgeving en plannen Inleiding De Waterwet Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken Relaties met andere partijen Relaties met andere plannen Evaluatie Inleiding Evaluatie doelen GRP Evaluatie financiën Toetsingskader en beleid Inleiding Toetsingskader Toetsing huidige situatie en opgave Inleiding Huidige situatie en opgave t.a.v. de zorgplicht van de inzameling van afvalwater Algemeen Organisatie Maatregelen inzameling afval-en hemelwater Inventarisatie en opgave hemelwater zorgplicht Inventarisatie en opgave grondwater zorgplicht Middelen en kostendekkingsplan vgrp Inleiding De exploitatie De investeringen Het kostendekkingsplan GRP Verklarende woordenlijst Bijlage 1 Reacties op het conceptplan Bijlage 2 Overzicht overstorten en regenwateruitlaten Bijlage 3 Raadsvoorstellen stand van zaken en actualisatie GRP Bijlage 4 Doelen,functionele eisen en maatstaven (DoFeMa) Bijlage 5 Overzichtskaart (grond)wateroverlast Noordenveld Bijlage 6 Hemelwaterverordening Noordenveld Bijlage 7 Stedelijke wateropgave Roden Bijlage 8 Kostendekkingsplan Bronvermelding

4 Tabel 1 Totaal overzicht lasten...7 Tabel 2 Nieuw aangelegde bergbezinkbassins...19 Tabel 3 Overzicht vervanging/aanleg riolering periode Tabel 4 Nieuw aangelegde gemalen...21 Tabel 5 Overzicht kernen en jaar van berekeningen (BRP)...22 Tabel 6 Overzicht huidig stelsel...33 Tabel 7 Afkoppelgebieden Roden en Nietap...37 Tabel 8 Overzicht exploitatie...40 Tabel 9 Investeringen gemalen...41 Tabel 10 Investeringen drukriolering en IBA's...41 Tabel 11 Investeringen afkoppelen...42 Tabel 12 Stedelijke wateropgave / grondwater...42 Tabel 13 Totaaloverzicht lasten

5 Samenvatting Inleiding Op 1 januari 2008 is de Wet gemeentelijke watertaken (Wgw) in werking getreden. Deze nieuwe wetgeving stelt de gemeente beter in staat een bijdrage te leveren aan de aanpak van watervraagstukken in bebouwd gebied. De gemeente heeft met deze wet de zorgplichten gekregen voor hemel- en grondwater binnen bebouwd gebied. De gemeente dient in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) naast de gebruikelijke zorg voor de riolering vast te leggen hoe zij deze wettelijke zorgplichten voor hemelwater en grondwater in gaat vullen. We noemen dit GRP dan ook het verbrede GRP( vgrp) vanwege de uitbreiding met de nieuwe zorgplichten. Evaluatie vorig GRP Het vorige GRP is over een langere tijd dan gepland volledig uitgevoerd. Dit betekent dat de gestelde doelen zoals het behalen van de basisinspanning gehaald zijn. Met het plaatsen van negen bergbezinkbassins en het afkoppelen van regenwater is voldaan aan de normen voor het hydraulisch functioneren van het bestaande stelsel. De opgaven vanuit het verleden zijn afgerond. De stijging van het rioolrecht is de afgelopen jaren zoals beloofd, beperkt gebleven tot een tientje per jaar. Vanwege de aanpassing van de regelgeving als gevolg van de Waterwet moest de financieringsstructuur aangepast worden en is de verbrede rioolheffing ingevoerd. De voorziening van de riolering mag namelijk niet meer negatief zijn. Daarnaast zijn in het kader van de verbrede zorgplichten de kosten van het onderhoud van de schouwsloten onder de nieuwe verbrede rioolheffing gebracht. Toetsingskader gemeentelijke watertaken. Doelen gemeentelijke watertaken: 1. Doelmatig inzamelen en transporteren van stedelijk afvalwater naar een geschikt lozingspunt. 2. Doelmatig inzamelen van regenwater (daar waar de perceelseigenaar redelijkerwijs niet in staat is dit zelf te doen). 3. Doelmatig verwerken van het ingezameld regenwater. 4. Voorkomen dat grondwater de bestemming van een gebied structureel belemmert. 5. Voorkomen van overlast voor de omgeving (in de brede zin van het woord). De eerste twee doelen omvatten feitelijk het oude toetsingskader van het vorige GRP. Het begrip doelmatig dient om aan te geven dat de riolering zo ingericht moet zijn dat er zoveel mogelijk afvalwater en hemelwater ingezameld wordt. De doelen drie en vier hebben betrekking op de nieuwe zorgplichten voor de verwerking van het hemelwater en het voorkomen van grondwateroverlast. 4

6 Zorgplicht hemelwater De nieuwe wetgeving geeft aan dat hemelwaterverwerking uit twee stappen bestaat: 1. Omgaan met hemelwater op het perceel waar het valt (de bron). Hiervan zegt de wet dat de gemeente moet beoordelen in welke situaties zij redelijkerwijs van de particulier kan vragen om zelf het hemelwater te verwerken. 2. Verdere verwerking van hemelwater door de gemeente (zorgplicht). Hiervan zegt de wet dat de gemeente moet beoordelen of verdere afvoer van hemelwater via een gemeentelijk systeem nodig is, omdat de perceelseigenaar in redelijkheid het hemelwater niet zelf kan verwerken. Nieuwe wet/ meer mogelijkheden Om de zorgplicht van hemelwater te borgen, krijgt de gemeente met de nieuwe wetgeving meer mogelijkheden om de perceelseigenaar op zijn verantwoordelijkheid aan te spreken. Per verordening kunnen gemeenten regels en/of een termijn stellen aan de aanbieding van hemelwater door perceelseigenaren. Kosten en baten in verhouding Bij het stellen van eisen aan perceelseigenaren staat redelijkheid centraal. Zo dienen bij het afdwingen van afkoppelen de kosten en baten in redelijke verhouding tot elkaar te staan. De gemeente wil graag dat de percelen afgekoppeld worden, maar zal per woning bekijken wat een doelmatige oplossing is. Als de eigenaren van de percelen mee moeten betalen aan een oplossing kan dit voor verschillende situaties zeer uiteenlopende kosten met zich meebrengen. Vandaar het advies om de kosten voor rekening te laten komen van de gemeenschap. Door deze opstelling blijft de gemeente altijd redelijk, ook als zij kiest voor een handhavingstraject op basis van de nieuwe hemel- en grondwaterverordening. Extra berging noodzakelijk (15,4 ha afkoppelen) Om het watersysteem, zoals in het Nationaal Bestuursakkoord Water en het Regionaal Bestuursakkoord Water is vastgelegd, robuust te maken is de realisatie van extra berging noodzakelijk. De omvang van die berging volgt uit de stedelijke wateropgave ( SWO). Een belangrijke afspraak hierin was dat er geen extra randvoorziening gemaakt hoefde te worden als er extra verhard oppervlak afgekoppeld zou worden. Het afkoppelen van hemelwater is eveneens een maatregel die volgt uit de Kader Richtlijn Water. ( KRW) De maatregel om 15,4 ha af te koppelen is opgenomen in het Stroomgebiedbeheersplan en kadert de zorgplicht voor het hemelwater van de gemeente Noordenveld. Investering 1,8 miljoen euro Alle afgekoppelde en af te koppelen gebieden zijn voor Roden en Nietap in kaart gebracht in het bijgevoegde regenwaterstructuurplan. In deze gebieden wordt bestaande bebouwing afgekoppeld. Hierbij gaat het alleen om die bebouwing waarbij de inspanning in verhouding staat tot de opbrengst. De investeringen volgend uit het Regenwaterstructuurplan worden voor de komende jaren geschat op een totaal van 1,8 miljoen euro en betreffen voornamelijk het afkoppelen van 2500 particuliere percelen. 5

7 Kosten gezamenlijk opbrengen De investeringen vanuit de stedelijke wateropgave stoelen op de gedachte dat het water, dat valt op verhard oppervlak, zoveel mogelijk vastgehouden dan wel geborgen moet worden. De eerder genoemde bestuurs-akkoorden bepalen dat de kosten gezamenlijk opgebracht worden. De gemeente investeert samen met het waterschap in de maatregelen. Geredeneerd vanuit dit principe beperkt de gemeentelijke wateropgave zich tot het compenseren van de (extra) aangelegde vierkante meters verhard oppervlak. Immers, het waterschap had in het verleden de taak om te zorgen voor droge voeten. Waterberging in Roden en Nietap. Voor de komende planperiode gaat het om de meest noodzakelijke investeringen. Voor de kern Roden is het de bedoeling aan de kant van Terheyl een waterberging van circa m3 te realiseren. Het project wordt gezamenlijk met waterschap Noorderzijlvest opgezet en de investering is geraamd op Ook voor de kern Roden is het de bedoeling om bij de Zulther Bitse een waterberging van circa m3 aan te leggen. De investering daar is geraamd op en ook hier wordt samengewerkt met het waterschap. Voor de kern Nietap is het de bedoeling om een waterberging van circa 3000 m3 aan de zuidkant van Nietap te realiseren. Het project wordt gezamenlijk met de gemeente Leek en waterschap Noorderzijlvest opgezet en de investering is geraamd op Het Piepke wordt nu als een knelpunt ervaren. Met de aanleg van het parkeerterrein dient er extra berging gecreëerd te worden om in Leek wateroverlast te voorkomen. Verordening Om de maatregelen ten behoeve van de in het komende GRP vastgestelde hemel- en grondwaterbeleid te kunnen uitvoeren moet de gemeente Noordenveld beschikken over een verordening afvoer hemelwater en grondwater. Deze verordening kan worden vastgesteld nadat de Raad heeft ingestemd met het nieuwe GRP In bijlage 6 van het GRP is in concept de opzet van de Verordening afvoer hemelwater en grondwater Noordenveld weergegeven. Zorgplicht voor grondwater Onze zorgplicht voor het grondwater houdt in dat de gemeente in het openbaar gebied maatregelen moet treffen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand zo veel mogelijk te voorkomen of te beperken. Bij structureel nadelige gevolgen op zowel particulier als openbaar terrein streeft de gemeente naar een gezamenlijke en doelmatige oplossing. Grondwateroverlast wordt als structureel beschouwd als er én te hoge grondwaterstanden zijn én meldingen over grondwateroverlast. Structureel te hoge grondwaterstanden treden op als de gemiddelde hoogste grondwaterstand (GHG) of de representatieve hoogste grondwaterstand (RHG) gedurende meerdere aaneengesloten jaren hoger is dan de gewenste grondwatersituatie. Als richtlijn voor de grondwaterstand stellen we de volgende ontwateringdieptes voor: Openbare wegen: 0,7 meter Bouwgrond: 0,7 meter Openbare groenvoorzieningen: 0,5 meter Deze richtlijnen worden nu voor het bouwrijp maken van woongebieden gebruikt. 6

8 Het aantal locaties waar sprake is van mogelijke (grond) wateroverlast is volgens de uitgevoerde inventarisatie van het Waterplan Gemeente Noordenveld beperkt. Gezien de grondslag ( veen en klei ) in die gebieden is het ontwateren ( droogmaken) van de grond met behulp van de hemelwaterafvoer de meest geëigende oplossing. Als de percelen afgekoppeld worden zal zoveel als mogelijk getracht worden om eventuele grondwaterproblemen die er spelen mee te nemen. Is er daadwerkelijk sprake van structurele grondwateroverlast kan de aan te leggen hemelwateraansluiting ook gebuikt worden voor de afvoer van overtollig grondwater. Maatregelen en kostendekkingsplan voor GRP Naast de normale investeringen die gepaard gaan met de vervanging van oude kapotte rioolstrengen en rioolgemalen worden in het nieuwe GRP alleen de genoemde investeringen uit dit advies meegenomen. De bijgevoegde overzichten laten zien dat de totaalberekening van de heffing de komende 4 jaar leidt tot een stabiele ontwikkeling van de verbrede rioolheffing. Het kostendekkingsplan voor de komende jaren met alle maatregelen vertaalt zich in de volgende stijging van de opbrengst van de rioolheffing. De stijging blijft beperkt de komende tien jaar. Vooralsnog is het dekkingsplan voor de komende 4 jaar neutraal te noemen. Gezien de ervaringen vanuit het verleden en het beperkte zicht op de gebiedsontwikkelingen met betrekking tot de verdere uitwerking van de stedelijke wateropgave, adviseren wij deze opzet te accorderen. Tabel 1 Totaal overzicht lasten Totaal overzicht lasten Kapitaallasten Totaal exploitatie +schouwsloten Totalen investeringen BTW compensatie Mutatie reserve Totaal opbrengst verbrede rioolheffing Stijging percentage 0,0 0,0 0,8 1,8 3,7 Communicatie paragraaf Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan De door ons voorgestelde burgerparticipatie zoals feitelijk bedoeld op basis van de nota gaat niet verder dan in eerste instantie informeren en in tweede instantie raadplegen. De mogelijkheden om actief mee te denken over de wijze waarop de doelen van het GRP behaald dienen te worden, zijn beperkt. Het GRP is een wettelijk verplicht plan. De nieuwe ontwikkelingen in dit vgrp hebben betrekking op de uitbreiding van de gemeentelijke watertaken en hebben een wettelijke basis. Het verbrede GRP is gebaseerd op veranderde wetgeving en de samenwerkingsakkoorden die in het verleden gesloten zijn. De gemeente dient zich te houden aan deze uitgangspunten. 7

9 De inspraak op het geformuleerde beleid is beperkt omdat de taakuitbreiding voor het grootste gedeelte geregeld is in de wet. Het vgrp dient verplicht zes weken ter inzage te liggen. De bedoeling is om naast de burger- participatie zoals bedoeld in de communicatienota, het vgrp 6 weken ter inzage te leggen. Aan de andere kant bevat het vgrp ook een aantal maatregelen die deze ontwikkelingen praktisch vertalen zoals het afkoppelen van verhard oppervlak en het creëren van bergingen in Roden en Nietap voor afgekoppeld hemelwater. Deze maatregelen hebben voor sommige bewoners directe gevolgen in hun leefomgeving. Een van de voornaamste maatregelen in dit GRP is het afkoppelen van 2500 particuliere percelen. De participatie kent hier een individueel belang waarbij de inspraak niet zozeer is gericht op het plan, maar op de uitvoering van de voorgenomen maatregel. Met andere woorden de zogenaamde beïnvloedingsruimte is beperkt, hoewel het belang van de individuele burger groot kan zijn. Het afkoppelen van particuliere percelen heeft voor een groot aantal burger/eigenaren rechtstreekse gevolgen. Vandaar ook dat we voorstellen om eerst te informeren en daarna in de uitvoering de mensen te raadplegen. Participatieladder : Informeren en raadplegen De bedoeling is om in eerste instantie een informatieavond te organiseren met het overkoepelende orgaan van de wijkverenigingen. De informatieronde betreft een algemene uitleg over de nieuwe zorgplichten van de gemeente en de maatregelen (o.a. afkoppelen percelen) die dat tot gevolg heeft. Daarna zal vooraf aan de uitvoering van bijvoorbeeld het realiseren van een berging met de omliggende bewoners direct gecommuniceerd over de voorliggende plannen. De inspraak van de burgers is in deze situatie groter omdat het direct betrekking heeft op hun leefomgeving en de gemeente het te behalen doel misschien ook op een iets andere manier kan halen dan gepland. 8

10 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente is wettelijk verplicht een gemeentelijk rioleringsplan op te stellen.1 Vroeger was de gemeente alleen verantwoordelijk voor een goede werking van de riolering. Sinds de invoering van de Wet gemeentelijke watertaken die per 1 januari 2008 in werking is getreden, is dit veranderd. De wet geeft de gemeente extra zorgplichten ten aanzien van het beheer van hemelen grondwater. Zorgplichten waarvoor de gemeente beleid moet ontwikkelen. In dit gemeentelijke water- en rioleringsplan is weergegeven hoe de gemeente Noordenveld haar zorg voor de inzameling en transport van het stedelijk afvalwater, de afvoer van het hemelwater, de grondwaterproblematiek en het duurzaam en integraal waterbeheer in de planperiode 2013 t/m 2017 vorm wil geven. Voor het verkrijgen van inzicht in de nieuwe taken betreffende de afvoer van het hemelwater, de grondwater-problematiek en eventuele maatregelen voortvloeiend uit de Kaderrichtlijn Water en WB21e eeuw is overleg gevoerd met het waterschap Noorderzijlvest over afstemming van taken en eventuele oplossingsrichtingen. Nader onderzoek heeft uitgewezen dat het nemen van een aantal maatregelen zowel voor de stedelijke wateropgave als voortvloeiend uit de KRW op basis van bestaand beleid noodzakelijk is. Dit verbreed Gemeentelijk Water- en RioleringsPlan (vgrp) stelt de kaders en geeft inzicht in de beheercyclus, de kwaliteit en kosten van alle facetten van de gemeentelijke watertaken voor de planperiode Met het vgrp is de gemeente Noordenveld beter in staat een bijdrage te leveren aan watervraagstukken in bebouwd gebied. Voor het kunnen uitwerken van de zorgplicht voor het hemelwater was het nodig om de Stedelijk Wateropgave (SWO) te bepalen. Het bepalen van deze SWO als basis voor dit vgrp heeft veel tijd gekost. De afgelopen twee jaren tussen het oude GRP en dit voorliggende plan zijn daarom overbrugd met twee jaarprogramma s. Inmiddels is de SWO bepaald en ligt dit verbreed GRP voor u. Wij gaan er vanuit dat de gevonden balans tussen de beleidsuitgangspunten, voorgestelde maatregelen en voorgestelde stijging van de rioolheffing uw goedkeuring kan wegdragen. 1.2 Leeswijzer Dit gemeentelijk water- en rioleringsplan is conform de aanbevelingen in de Leidraad Riolering (ref.1) opgezet en bestaat uit de volgende hoofdstukken: Hoofdstuk 1 bevat de aanleiding, de geldigheidsduur en de gevolgde procedure. Hoofdstuk 2 gaat in op de wetgeving en plannen die over riolering en waterbeheer gaan. Met name wordt de nieuwe waterwet onder loep genomen. In hoofdstuk 3 komt de evaluatie van het gemeentelijk rioleringsplan en de jaarprogramma s aan de orde. Dit is de beginsituatie voor het vgrp W et Milieubeheer artikel

11 In hoofdstuk 4 worden voor de komende planperiode (en de periode daarna) de te behalen doelen beschreven en uitgewerkt. Er wordt een toetsingskader gecreëerd waarmee op een praktische manier de geformuleerde doelen getoetst kunnen worden. In het vijfde hoofdstuk wordt de huidige situatie getoetst en wordt de opgave voor de komende periode bepaald en vertaald in operationele maatregelen. Daarmee wordt invulling gegeven aan lid 2b en 2c van artikel 4.22 van de Wet milieubeheer. In het financiële hoofdstuk 6 wordt de in hoofdstuk 5 weergegeven opgave vertaald naar benodigde personele en financiële middelen en een wijze van kostendekking (Wet milieubeheer, artikel 4.22 lid e). Tot slot geeft hoofdstuk 7 een samenvatting en bevat het uiteindelijke besluit. Daarnaast wordt in dit hoofdstuk uitgelegd hoe de communicatie opgepakt wordt. 1.3 Geldigheidsduur Op basis van onderzoeken en informatie uit het gemeentelijk rioleringsbeheersysteem kan een goed beeld worden gegeven van de, voor de invulling van de rioleringszorg. te verrichten activiteiten en de te nemen maatregelen in het kader van de gemeentelijke watertaken. De geldigheidsduur van dit vgrp is gesteld op de periode van 2013 tot en met Procedure De totstandkoming van dit gemeentelijk water- en rioleringsplan is in nauwe samenwerking met medewerkers van diverse afdelingen van de gemeente Noordenveld opgesteld. Dit is inclusief de financiële paragrafen. Verder zijn medewerkers van het waterschap Noorderzijlvest en de provincie Drenthe betrokken bij het opstellen van dit plan. Na vaststelling door de raad wordt het definitieve gemeentelijk rioleringsplan aan deze instanties toegezonden en aan het ministerie van Landbouw en Milieu. Ook zal het vastgestelde gemeentelijk rioleringsplan ter inzage worden gelegd in het kader van de openbaarmaking besluit vaststelling gemeentelijk rioleringsplan. In artikel 4.23 van de Wet milieubeheer is aangegeven dat verschillende instanties bij de voorbereiding van het gemeentelijke rioleringsplan moeten worden betrokken. Het conceptplan is voor advies en beoordeling toegestuurd aan het waterschap Noorderzijlvest. De reactie op het conceptplan is opgenomen in bijlage 1. 10

12 2 Wetgeving en plannen 2. 1 Inleiding De afgelopen jaren is de frequentie en intensiteit van hevige regenbuien toegenomen. Met als gevolg een stijgende kans op wateroverlast in bebouwd gebied. Daarnaast zijn in ongeveer 40% van de gemeenten grondwaterproblemen aanwezig. De oude wetgeving was onvoldoende geschikt voor een adequate aanpak van deze opgaven door gemeenten. Niet geregeld was bijvoorbeeld de rol van de gemeente bij grondwaterproblemen in bebouwd gebied. Ook ontbrak een geschikt heffingsinstrument waarmee de investeringen volgend uit de nieuwe agenda bekostigd kunnen worden. Daarnaast was de wettelijke basis van het gemeentelijke rioleringsplan als planningsinstrument te beperkt voor de invulling van de bovenstaande vraagstukken waarvoor de gemeenten staan. Vandaar dat diverse wetten gewijzigd zijn. Om de opgave voor het (stedelijk) waterbeheer efficiënter uit te voeren is het noodzakelijk gebleken het wettelijk instrumentarium te stroomlijnen en te moderniseren. Daarbij staat integraal waterbeheer centraal. Hiervoor is de Waterwet ontwikkeld. Op 1 januari 2008 is de Wet gemeentelijke watertaken als voorloper op de nieuwe Waterwet in werking getreden. Deze wijzigingswet heeft de Wet milieubeheer, de Wet verontreiniging oppervlaktewater en de Gemeentewet veranderd. Door zorgplichten voor stedelijk afvalwater, regenwater en grondwater te introduceren verbreedt de Wet gemeentelijke watertaken de scope van traditioneel rioleringsbeheer naar (stedelijk) waterbeheer. Voor bekostiging van de gemeentelijke watertaken is het rioolrecht gewijzigd in een bestemmingsheffing, de zogenaamde verbrede rioolheffing. Vervolgens is op 22 december 2009 de Waterwet in werking getreden. Deze wet voegt acht bestaande waterbeheerwetten samen (waaronder o.a. de Wet verontreiniging oppervlakte- water en de Wet op de waterhuishouding). De nieuwe Waterwet heeft geleid tot nieuwe verhoudingen tussen de verschillende partijen die annex zijn met het beheer van het watersysteem. 2.2 De Waterwet De nieuwe wetgeving stelt gemeenten beter in staat een bijdrage te leveren aan de aanpak van watervraagstukken in bebouwd gebied. De gemeente heeft middels deze wet de zorgplichten gekregen voor hemel- en grondwater binnen bebouwd gebied. Ook verduidelijkt de nieuwe wetgeving de taakverdeling tussen gemeente en burger. Gemeenten zijn geen waterbeheerders in de zin van de Waterwet, maar zijn op grond van art. 3.5 en 3.6 Waterwet wel belast met de uitvoering van de hemelwaterzorgplicht en de grondwater(peil)-zorgplicht. Deze zorgplichten waren voorheen al opgenomen in de Wet op de waterhuishouding (via de Wet gemeentelijke watertaken). Wetgeving kader zorgplicht hemelwater Voor het eerst wordt nu in de wetgeving een onderscheid gemaakt tussen het 'echte' afvalwater en hemelwater. De oude zorgplicht is in de nieuwe wetgeving opgesplitst in twee nieuwe zorgplichten: Een zorgplicht voor inzameling en transport van stedelijk afvalwater. Stedelijk afvalwater is in de nieuwe terminologie huishoudelijk afvalwater en al het andere water wat daarmee eventueel vermengd wordt. 11

13 Een zorgplicht voor doelmatige inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater, dat de perceelseigenaar niet redelijkerwijs zelf kan verwerken. De nieuwe wetgeving en bijbehorende zorgplichtformulering geven aan dat hemelwaterverwerking uit twee stappen bestaat: 1. Omgaan met hemelwater op het perceel waar het valt (de bron). Bij het omgaan met hemelwater aan de bron moet de gemeente beoordelen in welke situaties zij redelijkerwijs van de particulier kan vragen om zelf het hemelwater te verwerken. 2. Verdere verwerking van hemelwater door de gemeente (zorgplicht), na het oordeel van de gemeente dat verdere afvoer van hemelwater via een gemeentelijk systeem nodig is omdat de perceelseigenaar in redelijkheid het hemelwater niet zelf kan verwerken. De nieuwe wetgeving maakt een duidelijk onderscheid tussen de eigen verantwoordelijkheid van de perceelseigenaar enerzijds en de verantwoordelijkheid van de gemeente anderzijds. Het hemelwater dat valt op particulier terrein, zou bij voorkeur door de particulier zelf verwerkt moeten worden. Hierbij dient gedacht te worden aan infiltratie op eigen terrein, het regenwater opvangen met een regenton of de afvoer van regenwater op de sloot achter het huis. De gemeenten moeten beoordelen in hoeverre van de perceelseigenaar gevraagd kan worden of deze het afvloeiend hemelwater zelf kan verwerken. Als de perceeleigenaar het hemelwater niet op eigen terrein kan verwerken dient de gemeente een voorziening aan te bieden, zodat de perceeleigenaar zich kan ontdoen van het hemelwater. In sommige gevallen kan dit tot verschillen van inzicht leiden tussen perceeleigenaar en de gemeente. In die gevallen is de gemeente verantwoordelijk voor de uitvoering van de zorgplicht; om de zorgplicht van hemelwater te borgen, heeft de gemeente de mogelijkheid om de perceelseigenaar op zijn verantwoordelijkheid aan te spreken. Per verordening kunnen gemeenten regels en/of een termijn stellen aan de aanbieding van hemelwater door perceelseigenaren. Bij het stellen van eisen richting perceelseigenaren staat redelijkheid centraal. De gemeentelijke zorgplicht treedt in werking als van de perceelseigenaar niet redelijkerwijs gevraagd kan worden zelf het hemelwater te verwerken. De gemeente bepaalt zelf via welke systeem (gemengd of gescheiden) het hemelwater wordt ingezameld. Doelmatigheid en vergelijking van kosten en baten zijn daarbij de centrale uitgangspunten. Zo dienen bij het afdwingen van afkoppelen de kosten en baten in redelijke verhouding tot elkaar te staan. Afdwingen van afkoppelen is niet redelijk als dit tot hoge kosten leidt. Of als de baten beperkt zijn of daarover twijfels zijn. Het is ook niet redelijk perceelseigenaren tot afkoppelen te dwingen, als verharde oppervlakken niet schoon zijn en/ of redelijkerwijs niet schoon gehouden kunnen worden. Baten van afkoppelen kunnen liggen in het verminderen van de lozing van vuil via overstorten, doordat minder hemelwater het riool in stroomt. Baten kunnen ook betrekking hebben op het verkleinen van het risico op waterhinder in bebouwd gebied, doordat dit de afvoer van hemelwater vertraagd. Voorwaarde voor het halen van beide doelen via afkoppelen, is wel dat de afvoercapaciteit in het afvalwatersysteem hetzelfde blijft. 12

14 Wettelijk kader zorgplicht voor grondwater De grondwaterzorgplicht houdt in dat de gemeente in het openbaar gemeentelijke gebied (dus niet op het terrein van de perceelseigenaar) maatregelen moet treffen om structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand voor de aan de grond gegeven bestemming zo veel mogelijk te voorkomen of te beperken. Dit geldt voor zover het treffen van die maatregelen doelmatig is en dit niet tot de verantwoordelijkheid van het waterschap of de provincie behoort. Bij het voorkomen en beperken van grondwaterproblemen is onderscheid tussen aanpakken in de bestemmings-, inrichtings- en beheerfase. De nieuwe wetgeving heeft vooral gevolgen voor de aanpak van grondwaterproblemen in de beheersfase. De taken van andere partijen en de gemeentelijke rol bij het bestemmen en inrichten van nieuw bebouwd gebied blijven ongewijzigd. De wetgeving geeft aan dat een perceeleigenaar met grondwateroverlast bij de gemeente terecht moet kunnen. De gemeente is het eerste aanspreekpunt (loket) voor de burger. Ook is de gemeente regisseur van het proces, waarin oplossingen van structurele problemen worden verkend. Van de perceeleigenaar mag worden verwacht dat hij de vereiste (waterhuishoudkundige en/of bouwkundige) maatregelen neemt om grondwaterproblemen te voorkomen of te bestrijden, voor zover deze problemen niet aantoonbaar worden veroorzaakt door onrechtmatig handelen of nalaten van een ander, particulier of overheid. Daarbij horen ook eigen wensen ten aanzien van het object, zoals wonen in de kelder. De zorgplicht heeft het karakter van een inspanningsverplichting. Dat wil zeggen dat de gemeente niet verantwoordelijk is voor handhaving van het grondwaterpeil in bebouwd gebied. De zorgplicht werkt niet met terugwerkende kracht en leidt niet tot aansprakelijkheid voor schadesituaties uit het verleden. De zorgplicht heeft alleen betrekking op waterhuishoudkundige maatregelen. In de praktijk komt het erop neer dat de gemeente dan zorgt voor een voorziening, waarop de perceelseigenaar het overtollig grondwater kan lozen. De gemeentelijke zorgplicht begint als er sprake is van structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand. Bij incidentele grondwaterproblemen (bijvoorbeeld bij extreme regenval) heeft de gemeente dus geen taak en zal de perceeleigenaar zelf de benodigde maatregelen moeten nemen. De gemeente bepaalt wanneer gesproken kan worden van structurele problemen. Voorwaarde voor maatregelen is dat de grondwaterstanden negatieve gevolgen moeten hebben voor de bestemming (bijvoorbeeld woonfunctie). Er moet dus een probleem zijn. In de afweging van gemeentelijke maatregelen moeten de financiële implicaties, de omvang en de duur van de problemen meegenomen worden, alsmede de verschillende mogelijke oplossingen om grondwateroverlast tegen te gaan (beïnvloeden van het grondwaterpeil in probleemgebieden versus laten nemen van bouwkundige maatregelen). De gemeentelijke zorgplicht geldt alleen voor maatregelen die niet tot de verantwoordelijkheid van het waterschap of de provincie behoren. 13

15 2.3 Wet verankering en bekostiging gemeentelijke watertaken Per 1 januari 2008 is de Wet verankering en bekostiging van gemeentelijke watertaken van kracht. De wet creëert voor de bekostiging van de drie gemeentelijke watertaken binnen de Gemeentewet een aparte heffingsbevoegdheid. Deze houdt een verbreding van de bestaande rioolheffing in de vorm van een belasting in. Op zich kan het bestaande heffingensysteem voor de rioolheffing daarbij intact blijven. De enige wettelijke begrenzing is dat het gaat om het verhalen van kosten specifiek voor de drie genoemde watertaken. Dit kunnen ook twee afzonderlijke (bestemmings-) heffingen worden voor de financiering van de kosten die voor de gemeente verbonden zijn aan: a. de inzameling, berging, transport van huishoudelijk afvalwater en bedrijfsafvalwater, alsmede zuivering van huishoudelijk afvalwater; b. de inzameling en verwerking van afvloeiend hemelwater, alsmede het treffen van maatregelen teneinde structurele gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. 2.4 Relaties met andere partijen. De zorg en verantwoordelijkheid voor het water in gemeente Noordenveld ligt, naast de gemeente, in handen van waterschap Noorderzijlvest 2, de Provincie Drenthe, Waterleidingmaatschappij Drenthe en particulieren/ondernemers. De betrokkenen hebben verschillende taakstellingen en verplichtingen. Sommige verplichtingen zijn wettelijk vastgelegd, een aantal verplichtingen zijn vastgesteld in Europees, landelijk, provinciaal of regionaal beleid. De Wet milieubeheer, de Waterwet en de Gemeentewet bepalen elk voor een deel wat de gemeenten bij de gemeentelijke watertaken moeten doen en hoe ze het moeten organiseren. De nieuwe waterwet heeft ook geleid tot nieuwe verhoudingen tussen de verschillende partijen die annex zijn met het beheer van het watersysteem in Drenthe. Grondeigenaar (particulier) De grondeigenaar is verantwoordelijk voor de staat van zijn woning en perceel. Dit betekent dat hij zelf verantwoordelijk is voor het op eigen perceel treffen van maatregelen voor de inzameling van stedelijk afvalwater en de afwatering van hemel- en grondwater. Zo is hij in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor het hemelwater wat op zijn terrein valt. Ook de gevolgen van overtollig grondwater of een lage grondwaterstand vallen onder de verantwoordelijkheid van de grondeigenaar. Pas als de particulier zich niet met redelijke inspanning van deze zorg kan ontdoen ligt er een taak voor de gemeente. Het ingezamelde stedelijke afvalwater dient de perceelseigenaar af te voeren naar de erfgrens. Hier gaat de verantwoordelijkheid over naar de gemeente. Veelal is op de erfgrens een zogenaamd ontstoppingsstuk aangebracht. Via dat ontstoppingsstuk kan in geval van een verstopping worden nagegaan in welke deel van de riolering de verstopping aanwezig is (particulier of gemeente). Waterschap Noorderzijlvest Het Waterschap zorgt voor schoon water, voldoende water en veiligheid. Dit betekent dat zij zorg draagt voor de waterkering, de aan- en afvoer van water, het peilbeheer, kleinschalige onttrekkingen van grondwater, het zuiveren van rioolwater, het oppervlaktewater kwaliteitsbeheer en het gedelegeerd vaarwegbeheer. 2 Een zeer klein deel van het grondgebied van de gemeente Noordenveld valt onder het beheersgebied van het waterschap Reest & Wieden. 14

16 Provincie Drenthe De Provincie Drenthe formuleert het overall beleid (RO en Water) en is verantwoordelijk voor het beheer van het diepe grondwater, grootschalige onttrekkingen van grondwater, de zwemwaterkwaliteit en is vaar- wegbeheerder van de belangrijke vaarroutes. Waterleiding Maatschappij Drenthe De Waterleiding Maatschappij Drenthe (WMD) is in de gemeente Noordenveld verantwoordelijk voor ons drinkwater. Het waterbedrijf haalt het drinkwater uit de grond. Het waterbedrijf zuivert hiervoor het grondwater en pompt het naar hun klanten. Rijk Het Rijk bepaalt de hoofdlijnen van het landelijke beleid voor waterbeheer. 2.5 Relaties met andere plannen. Dit gemeentelijk rioleringsplan heeft ook relaties met andere plannen, zowel van de gemeente als van andere overheden. Een aantal relaties wordt kort tekstueel toegelicht. Voor uitgebreide informatie wordt verwezen naar de betreffende (beleid) stukken. De afgelopen jaren is duidelijk geworden dat het waterbeleid de nodige aandacht vraagt. De Europese Kaderrichtlijn water (KRW), Het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) en Waterbeheer 21 eeuw (WB21) zijn bepalend voor de stedelijke wateropgave. Riolering speelt in het waterbeleid, zeker op lokaal niveau, een belangrijke rol. Regionaal spelen de beleidsdocumenten van het waterschap Noorderzijlvest en de provincie Drenthe een belangrijke rol. Bestuursakkoorden In de bestuursakkoorden Water (NBW/RBW 3 ) is vastgelegd dat moet worden ingespeeld op de verwachte klimaatsverandering: Het watersysteem moet robuust worden gemaakt. De droge voeten agenda worden met deze akkoorden vormgegeven. Daarom is inzicht in de stedelijke wateropgave noodzakelijk, zodat bepaald kan worden waar en hoe eventueel extra berging gecreëerd kan worden. Afkoppelen van schone oppervlakken, zodat relatief schoon regenwater niet meer naar de rioolwaterzuiveringsinrichting wordt getransporteerd, is een aanpak die past in de huidige ontwikkelingen. De tritsen vasthouden-bergen-afvoeren en schoonhouden-scheidenschoonmaken zijn daarbij leidend. Het voormalige ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer heeft een regenwaterbrief uitgebracht die aangeeft hoe de regenwaterproblematiek bij gemeenten het best kan worden aangepakt. Er zijn vier pijlers van het regenwaterbeleid benoemd: 1. aanpak bij de bron: het voorkomen van verontreiniging van regenwater; 2. regenwater vasthouden en bergen; 3. regenwater gescheiden van afvalwater afvoeren; 4. integrale afweging op lokaal niveau. In het Regionaal Bestuursakkoord Water Groningen en Drenthe werken aan water is afgesproken, dat de extra waterafvoer die binnen gemeenten is te verwachten door de klimaatverandering niet mag worden afgewenteld op het waterschap of het milieu. Ook in stedelijk gebied geldt dat het eigen water moet worden vastgehouden. 3 Nationaal Bestuursakkoord W ater en Regionaal Bestuursakkoord W ater 15

17 Het stand-still-beginsel wordt gehanteerd voor het watersysteem. Dit principe betekent dat de aanwezige berging voor opvang van afval- en hemelwater in het systeem zeker niet minder mag worden. Kaderrichtlijn Water De Kaderrichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn en is erop gericht de kwaliteit van watersystemen te verbeteren, onder meer door het aanpakken van lozingen.. Verder is het de bedoeling het duurzaam gebruik van water te bevorderen en de verontreiniging van grondwater aanzienlijk te verminderen. Naast een verbetering van de waterkwaliteit is het streven ook de Europese waterwetgeving te harmoniseren, uiterlijk in De KRW stelt voor alle wateren een ecologische en kwaliteitsdoelstelling. Met name voor wateren met verhoogde natuurdoelstellingen kan verwacht worden, dat nog grote inspanningen geleverd moeten worden. De toekomstige invulling van het waterkwaliteitsspoor zal sterk gerelateerd worden aan de implicaties van de KRW. Aansluitend op de rijksnotitie betreffende de KRW is de nota Schoon en gezond water in Noord Nederland uitgebracht. Deze nota beschrijft de doelen en maatregelen die voortvloeien uit KRW in Noord-Nederland. Uit de overlegsituaties tussen gemeenten en het waterschap is bepaald dat de meest geëigende maatregel voor de gemeente het afkoppelen van afvoerend hemelwater is. De gemeente Noordenveld heeft de stedelijke wateropgave vastgesteld en heeft afgesproken in dit kader tot ,42 ha af te koppelen 4, naast de reeds behaalde basisinspanning. Waterketen In het Bestuursakkoord Waterketen 2007 NBW willen alle partijen in de waterketen gezamenlijk een extra impuls geven aan de ontwikkeling van een meer doelmatige en transparante waterketen, met behoud en versterking van de goede prestaties op het gebied van volksgezondheid, milieu en leveringszekerheid. Belangrijke speerpunten uit dit akkoord zijn: doelmatigheid en transparantie. Een instrument hiervoor is de Benchmark. In navolging op het Bestuursakkoord Waterketen uit 2007 heeft de gemeente Noordenveld ingestemd het Bestuursakkoord Water (2011). Door deelname aan het Samenwerkingsverband Waterketenakkoord voor Groningen en Noord-Drenthe wordt hieraan invulling gegeven. Waterplan Noordenveld In 2005 heeft gemeente Noordenveld samen met het waterschap Noorderzijlvest het Waterplan Noordenveld opgesteld. Het doel van dit waterplan is het verkrijgen van een gezamenlijke visie van gemeente en waterschap op het stedelijke en landelijke waterbeheer, het afstemmen van waterbeleid tussen de gemeente het waterschap en andere partijen en het maken van concrete afspraken over ambities, maatregelen en het bekostigen daarvan. De noodzakelijke activiteiten zijn opgenomen in een projectenplan. In het waterplan Noordenveld is de missie voor water in de gemeente Noordenveld verwoordt. Deze luidt als volgt: Door een duurzame en integrale benadering van water een optimale situatie scheppen voor een hoogwaardige, leefbare en economisch gezonde gemeente, nu en in de toekomst. 4 Bij het opstellen van dit vgrp is al 7,2 ha van genoemde 15,42 ha afgekoppeld. 16

18 Belangrijkste ingrediënten: - de kwantitatieve drietrapsstrategie vasthouden, bergen en dan pas afvoeren van water. - de kwalitatieve drietrapsstrategie schoonhouden, scheiden en dan pas zuiveren van waterstromen. - toepassen van de watertoets bij ruimtelijke planvorming Maatregelen in het kader van het waterplan blijken voornamelijk binnen projecten te vallen van andere disciplines, waaronder riolering. In het Milieubeleidsplan is ook nader ingegaan op het aspect water. De actualisatie van het waterplan wordt meegenomen in dit vgrp Noordenveld, passend binnen de bestaande watervisie en aansluitend aan bestaand beleid (milieubeleidsplan, strategische visie ). 17

19 3 Evaluatie 3.1 Inleiding Het gemeentelijke rioleringsplan heeft een duidelijke rol vervuld: er is een beleidsmatig kader voor de rioleringszorg; er is een planning vastgesteld voor de noodzakelijke maatregelen; er zijn structureel middelen ter beschikking gesteld voor het onderhoud en beheer van het riool. Het GRP was in eerste plaats vooral gericht op een doelmatige rioleringszorg. In de tweede plaats was het GRP een GRP plus. Dit hield in dat al rekening werd gehouden met de invoering van de zorgplichten, waarbij een inschatting was gemaakt van de te verwachten opgaven voor grondwater en stedelijk water. Deze opgaven werden betiteld als de spreekwoordelijke plus van het GRP. Het begrip doelmatige rioleringszorg is vormgegeven middels onderstaand toetsingskader. Een doelmatige rioleringszorg wordt gekenmerkt door: 1. Inzameling van het binnen gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater; 2. Inzameling van het hemelwater dat niet mag of kan worden gebruikt voor de lokale waterhuishouding; 3. Transport van het ingezamelde water naar een daarvoor bestemd lozingspunt, waarbij: 4. Ongewenste emissies naar oppervlaktewater, bodem en grondwater worden voorkomen; en 5. Geen overlast voor de omgeving wordt veroorzaakt (in de brede zin van het woord). 6. Effectief rioleringsbeheer. Dit toetsingskader is de basis van het vorige GRP. Hiervan is de opgave voor het oude GRP van afgeleid. Dit toetsingskader voor de rioleringszorg in Noordenveld is opgebouwd uit vier componenten te weten: doelen, functionele eisen, maatstaven en meetmethoden (DoFeMaMe). De doelen geven aan wat de gemeente wilde bereiken. Vanuit deze doelen zijn de eisen afgeleid, die aan het functioneren van de riolering als systeem of aan de toestand van de objecten (riolen, putten, randvoorzieningen) worden gesteld, de zogenaamde functionele eisen. De functionele eisen zijn vervolgens verder geconcretiseerd via maatstaven en/ of meetmethoden In deze evaluatie wordt gekeken in hoeverre de maatregelen uitgevoerd zijn en of de maatregelen conform financiële planning uitgevoerd zijn. Daarnaast vindt er tegelijkertijd een toetsing plaats aan de hand van het geformuleerde toetsingskader voor doelmatige rioleringszorg. 18

20 3.2 Evaluatie doelen GRP Inzameling van het binnen gemeentelijk gebied geproduceerde afvalwater; 2. Inzameling van het hemelwater dat niet mag of kan worden gebruikt voor de lokale waterhuishouding; Deze doelen hebben betrekking op een optimale inzameling van het geproduceerde afvalwater en hemelwater. Met het behalen van de basisinspanning en het voldoen aan het waterkwaliteitsspoor wordt voldaan aan deze doelen. De basisinspanning is behaald, doordat alle geplande randvoorzieningen gerealiseerd zijn. De basisinspanning is een maat voor het hydraulisch functioneren van het riool. De overstort capaciteit is daarbij gerelateerd aan een regenbui die gemiddeld genomen twee keer per jaar voorkomt. De bedoeling is dat het systeem in een dergelijke omstandigheid niet meer overstort; er in feite genoeg berging in het systeem is om deze bui te kunnen opvangen. Als met de basisinspanning de gewenste waterkwaliteit niet kan worden gehaald kan het waterschap aanvullende eisen stellen. Dit wordt het waterkwaliteitsspoor genoemd. In het verlengde hiervan is de afgelopen jaren getracht om zoveel mogelijk percelen in de gemeente aan te sluiten op de riolering, opdat zoveel mogelijk afvalwater via de riolering afgevoerd wordt. Daarnaast is het sinds lange tijd beleid om het hemelwater bij vervanging van de riolering zoveel mogelijk af te koppelen om te voorkomen dat het schone hemelwater vermengd wordt met afvalwater. De in het GRP+ voorgestelde maatregelen zijn bijna allemaal uitgevoerd. De belangrijkste maatregel betrof de aanleg van diverse bergbezinkbassins (BBB). Dit is een grote ondergrondse kelder waar overtollig rioolwater tijdelijk kan worden geborgen, zodat het niet in een (overstort)vijver terechtkomt. Is er weer genoeg ruimte in het riool dan kan het water daar alsnog heen. Zo vinden er minder overstorten plaats. Het milieu wordt dus door een afname van het aantal overstorten van afvalwater dusdanig minder verontreinigd, dat de basisinspanning behaald is. Bij een aantal kernen is gelijktijdig met de basisinspanning een extra inspanning geleverd omdat er wordt geloosd op een water met een verhoogde kwaliteitsdoelstelling. In het kader van het kwaliteitsspoor is daarom bij de meeste bergbezinkbassins extra berging gerealiseerd, zodat de overstortfrequentie nog verder is gedaald. Tabel 2 Nieuw aangelegde bergbezinkbassins aantal jaar aanleg BBB Roden zuid BBR Norgerweg, Een BBB Vogelwikke, Roden BBB Langelo BBR Tichelwerk, Altena BBR Poelakkers, Peize BBR Lieveren BBB Steenbergen Daarnaast zijn de laatste niet gerioleerde percelen aangesloten, waaronder de percelen van het recreatieterrein de Natuurvrienden. Voor 19 percelen heeft de gemeente Noordenveld ontheffing van de zorgplicht aangevraagd bij de provincie Drenthe. 19

21 Tabel 3 Overzicht vervanging/aanleg riolering periode Relining gemengd VWA 3,8 km Vervangen gemengd VWA 19,6 km Aangelegd gescheiden DWA 8,1 km RWA 20,3 km Met het vervangen van riolering zijn voor een groot gedeelte de bestaande gemengde rioolstelsel vervangen door gescheiden stelsels. Er is circa 7,2 ha aan verhard oppervlak afgekoppeld. Als gevolg van het afkoppelen is het aantal regenwateruitlaten gestegen met 17 stuks tot een aantal van 28. Het aantal overstortputten is mede om diezelfde reden gedaald met 4 stuks tot een aantal van 29. In de bijlage 2 is het overzicht opgenomen van de overstorten vuilwater en uitlaten/overstorten regenwater. Per nieuwbouw of inbreidingslocatie is de afgelopen jaren bepaald hoe met het afval- en regenwater moet worden omgegaan. Hierbij is rekening gehouden met de stand van de techniek van dat moment en de relatie met de omliggende rioolstelsels, waarbij het scheiden van afval- en regenwater telkens is gerealiseerd. De afgelopen jaren zijn alle locaties gescheiden aangelegd waaronder Roderveld IV (Roden) en Lange Streeken II (Peize). 3. Transport van het ingezamelde water naar een daarvoor bestemd lozingspunt, waarbij: 4. Ongewenste emissies naar oppervlaktewater, bodem en grondwater worden voorkomen; en 5. Geen overlast voor de omgeving wordt veroorzaakt (in de brede zin van het woord). Deze doelen hebben betrekking op een doelmatig transport en het voorkomen van ongewenste emissies. Hiervoor dienen alle vergunning goedgekeurd te zijn en moet de gemeente zelf toezien op ongewenste lozingen. Daarnaast dienen de gemalen adequaat te functioneren om zorg te dragen voor het verpompen van het ingezamelde water. Lozingen op de riolering worden op basis van de Wet milieubeheer geregeld. In het kader van de Wet milieubeheer is de gemeente de vergunningverlenende en toezichthoudende instantie. Controles zijn regelmatig uitgevoerd. Hiermee wordt voldaan aan de maatstaven met betrekking tot het terugdringen van ongewenste lozingen op de riolering. Controle op de lozing van bedrijfsafvalwater is een onderdeel van de integrale milieucontrole. Daarnaast vinden controles plaats naar aanleiding van klachten of problemen met de riolering. De gemeente Noordenveld beschikt over een aansluitvergunning van het Waterschap Noorderzijlvest voor de aansluiting van de diverse rioolstelsels op de rioolwater zuiveringsinstallaties (RWZI) Eelde en Tolbert. De gemeente heeft voor alle rioolstelsels een Wvo-vergunning voor het lozen van overstortwater op oppervlaktewater. In die zin voldoet de gemeente aan de oude situatie. Met de invoering van de nieuwe waterwet is de gemeente autonoom verantwoordelijk voor een correcte lozing van het afvalwater en hoeft het waterschap geen vergunning meer af te geven. Uiteraard vindt er nog wel afstemming plaats tussen beide overheden. 20

22 Qua maatregelen heeft de gemeente in het afgelopen GRP+ gekozen voor een integrale, duurzame aanpak in het nemen van maatregelen aan de gemeentelijke riolering. De voorgestelde maatregelen (milieu- en verbeteringsmaatregelen) in het kader van het waterkwaliteitspoor en verbetering van de afvoercapaciteit zijn geheel uitgevoerd. In dit kader zijn er een viertal gemalen bijgekomen. Tabel 4 Nieuw aangelegde gemalen Locatie Aantal Jaar van aanleg Haarveen, Roden Korvemaker, Peize Natuurvrienden, Norg Het beheer en onderhoud van de bestaande pompgemalen is conform GRP+ uitgevoerd. In het rioolstelsel bevinden zich 537 minigemalen en 93 rioolgemalen. Gemalen worden door de gemeente zelf beheerd en onderhouden. 6. Effectief rioleringsbeheer. Effectief rioleringsbeheer is een afgeleid doel van de voorgaande doelen. Effectief rioleringsbeheer heeft betrekking op de wijze waarop de gemeente de werking van de riolering monitoort en onderhoudt De afdeling OW&A voldoet aan de gestelde eisen en voert conform gesteld toetsingskader een effectief rioleringsbeheer. De gemeente Noordenveld beschikt over een klachtenregistratie. De afgelopen planperiode zijn er haast geen klachten geweest met betrekking tot wateroverlast. Een uitzondering is de wijk de Vijfde Verloting in Roden. Naar aanleiding van de klachten is er een nieuw gemaal geplaatst. Voor het overige betreffen de klachten vooral grondwaterwateroverlast in Peize en Nietap. Op verschillende plaatsen is deze reeds opgelost. Op de andere plaatsen wordt het gevolgd en bekeken of maatregelen noodzakelijk zijn. Monitoring en onderhoud Het gegevensbestand is nagenoeg volledig actueel en betrouwbaar. De geplande inspecties van het vrijverval rioolstelsel met behulp van een camera zijn uitgevoerd (16 km/jaar). De inspecties zijn per woonkern uitgevoerd om een goed inzicht te krijgen. Reiniging van de riolering en kolken heeft conform de voorgestelde frequenties plaats gevonden; De belangrijkste rioolgemalen en pompinstallaties zijn voorzien van telemetrie. Het telemetrie systeem geeft via een dataverbinding informatie door aan de beheerder over storingen en werking van de installatie. De basisrioleringsplannen (BRP s) van alle kernen zijn grotendeels nog actueel. In onderstaande tabel is een overzicht gegeven van alle bemalingsgebieden en het jaar dat er een BRP is opgesteld. 21