God straft niet onmiddellijk. Deltares
|
|
- Janne Maes
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 God straft niet onmiddellijk
2 Het duurt soms even en dat is het verraderlijke Delares
3 Risico Iets met gevolgen Iets met kansen Fear of harm ought to be proportional not merely to the gravity of the harm, but also to the probability of the event A. Arnoud, La Logique, or l art de penser, 1662
4 A. Arnoud, La Logique, or l art de penser, 1662
5 Verwachtingswaarde R = p*c n i 1 R p * c i i Bij een kans van 1*10-6 om een milioen Euro te winnen is dat 1*10-6 *1*10 +6 = 1 De verwachtingswaarde van met dobbelstenen gooien i i 6 i 1 i 1 R p * c * i ( )/ DAT KAN JE NIET GOOIEN
6 Pensioen Er was een ABP wet Die bevatte een artikel waarin de premie voor de komende decennia werd vastgelegd op 21.5% In 1982 kwam het kabinet Lubbers Die kwamen met de zogenaamde uitname wetten Nu is er een probleem met de dekking Zou er een relatie zijn?
7 Hoogleraar Afdelingshoofd Beleidsmedewerker Directeur onderzoerker assistent salaris euro
8 AEXindex premie % kapitaalmarktrente % inflatie %
9 werkelijk abpwet werkelijke premie kapitaalmarktrente abpwet en werkelijke rente
10 Leren Verkeerde Handeling Verkeerd besluit Verkeerd ontwerp Afwijkende condities Verkeerde Handeling Ongeval Verkeerde Handeling Hier is alle tijd om na te denken Hier wordt meestal eerst de schuldige gezocht
11 Deepwater Horizon Al is er nog veel discussie Eigenlijk was het een beginnersfout Die iedereen kon zien aankomen.
12 Houston 2005 Ook al een beginnersfout Die ze hadden kunnen zien aankomen
13 2003 Amercentrale Niet goed uitgerekend Maar had wel gekund
14 ETC
15 Waarom leren we dan niet van onze fouten Omdat we het beter weten WIJ maken geen fouten Omdat we het wel weten maar geen zin hebben er iets aan te doen Dat moet toch even kunnen Omdat we niet met kansen kunnen omgaan Het gaat toch altijd goed Omdat het ons niet kan schelen
16 Vraag Na elke ramp blijkt er een hoop niet te hebben gedeugd bij de instelling en de overheden die bij de ramp betrokken waren. Dat HOEFT niets te zeggen Het zou namelijk zo kunnen zijn dat je op een ramp afstevent als je je niet aan de regels houdt En dat geen ramp = volgt de regels of gedraagt zich Het kan ook betekenen dat iedereen maar wat doet En dat de kans dat er iets fout gaat gewoon laag is
17 Model van Ap Dijksterhuis Bewustzijn proces Centrale INFORMATIE proces proces proces proces
18 Zoek de verschillen
19 Zoek de verschillen
20 Denkmodel van Reason Vaardigheden Regels Kennis OK? ja Nee Nee No OK? Probleem Wat is het Eerder gezien? Lijkt het ergens op? Ja ja Probleem opgelost? Nee Gebruik de opgeslagen regel ja Ja Denken Proberen en zien wat er van komt OK?
21 We kunnen niet te veel tegelijk aan ons hoofd hebben Als we worden afgeleid Vallen we terug op vaardigheden En vergeten dus dingen Die ons soms het leven kosten
22 Afglijden We merken veranderingen al niet echt op Als een afwijking goed afloopt gaan we die normaal vinden (speculeren met pensioengelden van anderen bijvoorbeeld) Zeker als we er geen verstand van hebben Bhopal, 1983
23 Risicomaten Individueel risico Kans per jaar dat een persoon die permanent aanwezig is overlijdt. Groepsrisico Kans per jaar dat zich een ongeval voordoet met minstens een bepaald aantal slachtoffers. Verwachtingswaarde Aantal doden per jaar Gesommeerd gewogen risico Som van de individuele risico s bij elk huis. Bij rampen altijd laag
24 Kans 1.e -2 Groepsrisico 1.e -3 1.e -4 1.e -5 1.e -6 1.e -7 1.e -8 1.e Gevolgen
25 Wij zijn slecht met kansen Dat is meestal een goede overlevingsstrategie Als je ziet dat een beer je neefje op eet is het wel handig als je er vervolgens van uitgaat dat dat hetgene is wat leeuwen doen: mensen opeten Als vervolgens een leeuw zomaar voorbij loopt is dat niet meteen een reden om je mening over leeuwen te herzien. Dat werk echter niet goed als iets gewoonlijk goed afloopt of een tijdje Maar soms niet
26 Mortaliteit Roken 5*10-3 Verkeer (1999) 8*10-5 Bliksem 5*10-7 Aardgas 4*10-7 Bijensteek 2*10-7 Dijkdoorbraak 1*10-7 Schiphol 2*10-8 Chemie 6*10-9 Verplichte APK keuring voor Woningen? Lage mortaliteit dus de kans dat het onszelf overkomt is laag
27 Mortaliteit Roken 5*10-3 Verkeer (1999) 8*10-5 Bliksem 5*10-7 Aardgas 4*10-7 Bijensteek 2*10-7 Dijkdoorbraak 1*10-7 Staatsloterij 1*10-7 Bankgiroloterij 4*10-8 Lotto 2*10-8 Schiphol 2*10-8 Postcodeloterij 1*10-8 Chemie 6*10-9 Sponsorloterij 3*10-12
28 Wat Maakt Het Oordeel Negatiever Gevolgen en kansen rampzaligheid onvrijwilligheid onbillijkheid (veronderstelde) onbeheersbaarheid van optreden of gevolgen (mate van persoonlijke invloed) gebrek aan vertrouwen in of openheid van verantwoordelijke instanties onvertrouwde, nieuwe technologie verborgen, uitgestelde en onomkeerbare schade onhelderheid over maatschappelijke voordelen van risicodragende activiteit mogelijkheid tot identificatie met slachtoffers schadelijke intentie veroorzakers
29 Onbekend Vreselijk Microwave DNA pil X-ray antibiotica caffeine Niet angstaanjagend roken alcohol DES pesticiden DDT Dam Radioactief afval Kernenergie angstaanjagendd Niet vreselijk fiets vuurwerk auto Bekend
30 Identification Quantification Consequences and Probabilities Qualification Kind of Risk Decision Reduction (when required) Monitor
31 Volkskrant
32 Je hoeft er geen verstand van te hebben Dat hoeft inderdaad niet En meestal loopt dat goed af En het risico ligt toch bij een ander
33 Hypotheken Gaan er vanuit dat mensen genoeg gaan verdienen om in dertig jaar tijd de rente en de aflossing te betalen En dat dat maar zelden mislukt Dus kun je pakketten hypotheken doorverkopen Tenzij de allemaal niet kunnen worden terugbetaald Omdat je een bonus betaalde voo het verkopen van hypotheken Of de aflossingsvrije hypotheek had bedacht Dan gaat er dus iets mis Maar niet meteen, dan moet er iemand achterkomen die erover praat in plaats van het pakket meteen door te verkopen.
34 Processturing Veronderstelt dat er iemand is die weet wat de goede uitkomst is Veronderstelt dat signalen kunnen worden doorgegeven Veronderstelt dat fouten corrigeerbaar zijn, wat moeilijk kan zijn als De foutenmaker dood is De onderneming failliet Kies een actie Diagnose correct Terug naar de normale toestand Het signaal wordt ontvangen Er wordt een signaal afgegeven Afwijking van normaal
35 regelgeving Is er niet voor niets gekomen Is in veel gevallen een handleiding Hoe bouw ik een gebouw dat in stort En een manier om iemand te verhinderen zich van het leven te beroven kom van het dak af
36 Oude kennis Zit vaak in hoofden Die met pensioen gaan Of hun job roteren We weten niet wat we weten En dat kan heel lastig worden
37 Hazard Barrier Target model HAZARD BARRIER TARGET
38 Zwitserse kaas model Verdedigingslinie Defecten
39 Zwitserse kaas model Verdedigingslinie
40 De mens en het management Voorwaarden Procedures Spullen Ergonomie Beschikbaarheid Competentie Communicatie Motivatie Conflict-oplossing TAKEN Verschaffen Gebruiken onderhouden Toezicht Barriere of veiligheidsfunctie
41 Voorwaarden Procedures Spullen Ergonomie Beschikbaarheid Competentie Communicatie Motivatie TAKEN Verschaffen Gebruiken onderhouden Toezicht Conflict-oplossing Oorzaak gevolg Gebroken barriere Primaire barrier 41
42 Voorwaarden Procedures Spullen Ergonomie Beschikbaarheid Competentie Communicatie Motivatie TAKEN Verschaffen Gebruiken onderhouden Toezicht Conflict-oplossing Incentive structure Oorzaak Latente fout Preconditie Aktieve fout Oorzaak Gevolg 42 Primary barrier
43 Incentive structuur Incentive (neiging tot het nemen van risico s) Strijdige doelstellingeh Gebrek aan confictoplossing Onmiddellijke persoonlijke beloning Gebrek aan regels Uitgesproken beleid Onmiddellijke ondernemings voordelen Gebrek aan procedures motief Risico s nemen levert geld op Het nemen van risico s wordt geprezen door collegas s Het nemen van risico s wordt geprezen door de bazen Men is een misdadiger (of erger) gelegenheid middel
44 Frequentie F De BEVI risico driehoek ALARA Installaties Orienterende waarde Onaanvaardbaar Limiet IR = 10-6 Verwaarloosbaar
45 Risico s waar geen statistiek voor is Global warming Bevolkingsgroei Watertekort En we kunnen ook niet experimenteren Want er is maar een aarde En we kunnen (nog) niet terug in de tijd
46 Niet alles past op EEN A4tje
47 Meestal is dit goed genoeg
48 Maar niet altijd Als je OP de maan moet zijn is het wel handig als jij en de maan ongeveer tegelijkertijd op dezefde plaats zijn met ongeveer gelijke snelheid
49 Intractability The law of requisite complexity Inmaneagability Naar Eric Hollnagel, Esrel 2011
50 In search of excellence We kijken naar een tent die het goed doet En kopiëren dan de organisatiemethode En de management stijl Daar zit echter een belangrijke aanname onder: Namelijk dat het management iets met het succes te maken had.
51 DAT DACHT HET MANAGEMENT VAN BP EN NASA OOK
52 Dat valt dan tegen
53 Als het niet zo treurig was Wie laat er nu de achterdeur van een DC 10 openstaan Wie zet nu een LPG tank in het verlengde van het spoor Welke gek heeft dit nu weer goedgevonden
54 Mensen zijn niet dom Ze zijn behulpzaam Ze vallen de baas niet graag lastig Ze willen op tijd naar huis Ze willen anderen ook op tijd thuis laten komen
55 Het nu veel gehoorde excuus is: achteraf heb je makkelijk praten. Oftewel met de wetenschap van toen. Maar de meeste wetenschap van NU is de wetenschap van TOEN Het enige verschil is dat we zes gegooid hebben (gegokt en verloren)
56 Zoals de krediet crisis Je kunt het ene gat best vullen met het andere gat Maar dan moet niet iemand steeds een beetje materiaal achterover drukken In de vorm van rente, commissie en andere bonuscreërende kosten Dan wordt het gat namelijk steeds groter Dat gat is nu zo n euro diep Ongeveer 140miljoen hoogleraarsalarissen En het wordt dieper.
57 En Dat er wapening in gewapend beton hoort te zitten Dat steigerdelen die op rek belast horen te worden niet kunnen verbuigen Dat valhelmen niet voor niets worden uitgedeeld Dat leuningen aan een trap een functie hebben Dat een bodemafsluiter moet werken En dat je de dijken maar beter in orde kunt hebben (vooral als de zeespiegel alsnog gaat stijgen).
58 Verbetering Extrapolatie NU Kosten
59 Verbetering Extrapolatie NU Kosten
60 Waterschappen Schieland (1273) Rijnland (1286) Delfland (1319)
61 Blijft: Theorie gemeenschappelijk Praktijk verschillend De devil is in de details Je kunt er dus maar beter verstand van hebben
62 Kortom Wij doen het echt allemaal zelf We kunnen van onze fouten leren en van die van anderen Als we de moeite nemen bij risico s stil te staan En het ons genoeg kan schelen om er iets aan te doen En er daarom blijvend aandacht voor hebben.
63
RISICO en de Human Factor HUFAG
RISICO en de Human Factor En met dit soort dingen ook Wetenschap Hoe werkt het hier En hoe kunnen we daar aan sleutelen Waarom Al was het maar in de vorm: waarom deden we het ook al weer? Dat leidt uiteindelijk
Nadere informatieProfessor Ben Ale. Hoogleraar Veiligheid en Rampenbestrijding, Technische Universiteit Delft, faculteit Techniek, Bestuur en Management
Professor Ben Ale Hoogleraar Veiligheid en Rampenbestrijding, Technische Universiteit Delft, faculteit Techniek, Bestuur en Management 12-6-2009 1 Grote brand, geen ramp en toch Een gewaarschuwd mens Arcadisjuly2008.....
Nadere informatieZaken die niet meer zo zeker zijn
Een goed gesprek over Zaken die niet meer zo zeker zijn Met u praten wij vaak over zekerheid. Dat is namelijk ons vak: het organiseren van uw zekerheid. Dat kan op vele manieren. Bijvoorbeeld door verstandig
Nadere informatieBeste lezers van De Geldfabriek,
Beste lezers van De Geldfabriek, Ik hoop dat jullie veel plezier hebben gehad met het lezen van dit verhaal. Vonden jullie ook dat Pippa wel erg veel aan mooie spullen dacht? En dat sommige mensen onaardig
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieLucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn?
Lucas 10:25-37 - Mag Jezus jouw naaste zijn? Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Bij deze preek is geen powerpoint
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatiede digitale les Fix je Risk
1 Handleiding bij de digitale les Fix je Risk Dit is de handleiding die hoort bij de digitale les Fix je Risk. De les is geschikt voor groep 7 en 8. De digitale les heeft als doel leerlingen uit te leggen
Nadere informatieDe ijnmanager. Cartoons januari 2015. Luc Timmers
De ijnmanager Cartoons januari 2015 Luc Timmers Gezelligheid kent geen tijd Is het alweer 2015? Wat vliegt de tijd hé? Logisch toch? Ooit spaghetti de kop boven het maaiveld uit zien steken? Nou dan!
Nadere informatieWat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?
Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid
Nadere informatieAssertiviteit. BOL 1 e jaars AG studenten
BOL 1 e jaars AG studenten In de beroepspraktijk verwacht men van je dat je kunt opkomen voor jezelf en voor je opvattingen over je stage, de hulpverlening etc. Men verwacht tegelijkertijd dat je dit op
Nadere informatieLYRICS. 1. Dat is de toon van de waarheid Door: A.L. Snijders, 26 oktober 2006
LYRICS 1. Dat is de toon van de waarheid Door: A.L. Snijders, 26 oktober 2006 omdat ik ontdekt heb dat er niets boven de waarheid gaat die hele toon die is zo bijzonder dat is de toon van de waarheid begrijp
Nadere informatiespeciaal onderwijs lesbrief gokken UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL
speciaal onderwijs UITGAVE: STICHTING VOORKOM! T (030) 637 31 44 E-MAIL: STICHTING@VOORKOM.NL WWW.VOORKOM.NL inhoud LES 1: KENNISMAKING MET GOKKEN 3 HOE KUN JE GOKKEN? 3 WIE IS DE WINNAAR? 4 EENS OF ONEENS?
Nadere informatieWerkboek Het is mijn leven
Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er
Nadere informatieDit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is:
Dit boekje is van... Mijn naam is: Mijn gezinsvoogd heet: Het telefoonnummer van de gezinsvoogd is: Mijn gezinsvoogd werkt bij de William Schrikker Jeugdbescherming. Wat een toestand, zeg! Wat gebeurt
Nadere informatie1 Ben of word jij weleens gepest?
Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6
Nadere informatieWIJ en jij Wet investeren in jongeren
Ik heb een WW-uitkering. Krijg ik een werkleeraanbod? Je krijgt pas een werkleeraanbod als je WW-uitkering is afgelopen. Zolang je een WW-uitkering krijgt, geldt voor jou de sollicitatie- en reintegratieplicht
Nadere informatieVeelgestelde vragen Wet WIJ
Veelgestelde vragen Wet WIJ Wat is de WIJ? WIJ staat voor Wet investeren in jongeren (WIJ). Deze nieuwe wet gaat in per 1 oktober 2009 en moet ervoor zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding
Nadere informatieVoorwoord. 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde
Voorwoord 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde Fluitsma & Van Tijn, 2007 Het zijn er inmiddels 16 miljoen en het zullen er ook nog
Nadere informatie1. Luister naar het gesprek. 2. Lees de zinnen. 3. Welke informatie hoort u? Kruis aan: JA of NEE.
Werkblad 6.1 Opdracht 3, module 5, les 6 1. Luister naar het gesprek. 2. Lees de zinnen. 3. Welke informatie hoort u? Kruis aan: JA of NEE. 1. Mevrouw Celik maakt een afspraak met de decaan. 2. De afspraak
Nadere informatieVragen bij het prentenboek 'De tovenaar die vergat te toveren'
De tovenaar tovert De verhalenvertelster vertelt Wat zou een tovenaar allemaal kunnen toveren? Hoe zouden de kinderen zich voelen? Waar zie je dat aan? Is de tovenaar blij/ boos/ verdrietig of bang? Hoe
Nadere informatie3 Hoogbegaafdheid op school
3 Hoogbegaafdheid op school Ik laat op school zien wat ik kan ja soms nee Ik vind de lessen op school interessant meestal soms nooit Veel hoogbegaafde kinderen laten niet altijd zien wat ze kunnen. Dit
Nadere informatieWie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld
Wie wil geen vervuld leven? 7 Een comfortabel leven 11 Een gezond leven 17 Een leven in geluk en liefde 23 Liefde beoefenen 29 Oefen je binnenwereld meer liefde 39 Oefen je met de buitenwereld meer evenwicht
Nadere informatiePubliekstekst Wet investeren in jongeren
Publiekstekst Wet investeren in jongeren Juni 2009 Deze publicatie is gemaakt door Stimulansz in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Stimulansz spreekt haar dank uit aan alle
Nadere informatieDe 7 Doodzonden tegen Blijvende Verbeteringen
De 7 Doodzonden tegen Blijvende Verbeteringen Zijn de Blijvende Verbeteringen binnen jouw organisatie steeds het Slachtoffer van één van de 7 Doodzonden? Doodzonde 1: Ontwikkelen van systemen en processen
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatieDat we hier vanavond bij elkaar zijn wordt vooral bepaald door de wereldse kalender. En niet de kalender van de christelijke feesten.
Preek op Oudjaarsavond 2013 Dat we hier vanavond bij elkaar zijn wordt vooral bepaald door de wereldse kalender. En niet de kalender van de christelijke feesten. Oudjaarsdag: het lijkt een dag als alle
Nadere informatieY-choice. Luister naar De keuzes die je maakt van Van Dik Hout. Het nummer staat op de CD Het beste van 1994-2001. De songtekst vind je in bijlage 1.
Kiezen Opwarmertje Een eigen keuze (Naar: Kiezels 10 e jaargang, nr. 5) Laat één jongere beginnen met het noemen van een drietal belangrijke zaken uit zijn leven, bijvoorbeeld iemand kiest scooter, voetbal
Nadere informatieGevaarlijke liefde. Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Ik geloof dat hij Ramon heet!
Gevaarlijke liefde Gevaarlijke liefde In de pauze Mooi hè, Kim? Maar wel duur! Weet jij wie die jongen is? Zit hij ook bij ons op school? Als je verliefd wordt ben je in de wolken. Tegelijk voel je je
Nadere informatieIn gesprek met medewerkers over verzuim
TIP: dit is een interactieve pdf. de inhoudsopgave en het menu onder aan de pagina s zijn clickable. In gesprek met medewerkers over verzuim Inhoud 1. verzuim bespreken met medewerkers Het is belangrijk
Nadere informatieDesiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag
Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven
Nadere informatieThema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer
Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer Deze les gaat over praten in de wachtkamer. Meneer Bashir gaat naar de huisarts. Hij moet even wachten. Hij zit in de wachtkamer. Er zitten veel mensen. Ze praten.
Nadere informatieWaar kies je voor? Colofon: Dit is een uitgave van de Centrale Ondernemingsraad van Unilever in Nederland
Waar kies je voor? We leven in een dynamische tijd. De wereldeconomie staat voor uitdagingen die in tientallen jaren niet zo groot zijn geweest. Ook het bedrijfsleven moet zich voortdurend aanpassen aan
Nadere informatieJe motivatie vormt de basis om dingen te veranderen.
Je motivatie vormt de basis om dingen te veranderen. Om iets te bereiken moet je actie ondernemen. Je moet vanuit jezelf iets doen. Om iets te doen moet je gemotiveerd zijn. Je zou dus kunnen stellen dat
Nadere informatieVragenlijst Depressie
Vragenlijst Depressie Deze vragenlijst bestaat uit een aantal uitspraken die in groepen bij elkaar staan (A t/m U). Lees iedere groep aandachtig door. Kies dan bij elke groep die uitspraak die het best
Nadere informatieVerenigde Staten: Je bent goed bezig. Kies nog duidelijker partij voor ofwel de Verenigde Staten, ofwel Bangladesh en Ethiopië!
Het klimaat: onder ons gezegd en gezwegen Weer > 3 e graad > lesmateriaal > moderatorkaart Verenigde Staten: Vergeet niet: je bent er vooral voor de mensen van de Verenigde Staten! Zorg er vooral voor
Nadere informatieSpeciaal onderwijs LESBRIEF OVER GOKKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144
Speciaal onderwijs LESBRIEF OVER GOKKEN UITGAVE: STICHTING VOORKOM! POSTBUS 91 3990 DB HOUTEN TELEFOON 030-6373144 Lesbrief over gokken INHOUD pagina Colofon: Deze lesbrief hoort bij het gokpreventieproject
Nadere informatieLes 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts
Les 1 Vragen stellen Leestekst: De tandarts "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vandaag gaan we weer een tekst lezen. Daarbij gaan we een nieuwe strategie leren. Deze strategie heet vragen stellen. We gaan
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieA. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.
Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders
Nadere informatieHET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN
HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF
Nadere informatieGELOOFSVRAGEN EN LEVENSVRAGEN
WAAROM??? DAAROM!!! Soms sta je met je mond vol tanden, wanneer je kind je met een vraag overvalt. "Waarom zijn de bomen groen?", "Waarom regent het vandaag?" Waarom... waarom..., steeds weer waarom. De
Nadere informatieIn 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt
In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?
Nadere informatieDaphne. Wij hebben de g.k.ij. op bezoek gekregen. We hebben spelletjes gedaan. Dat moest bij. Met 1 arm of iets anders.
Wij hebben de g.k.ij. op bezoek gekregen. We hebben spelletjes gedaan. Dat moest bij. Met 1 arm of iets anders. Zo konden we voelen hoe is om gehandicapt te zijn. Ik zelf vond het heel leerzaam en heb
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieVerslag gehandicapten platform.
Verslag gehandicapten platform. 5 Maart kwamen er gehandicapten mensen bij ons op school. Ze waren niet gehandicapt in hun hoofd en gedrag maar ze waren lichamelijk gehandicapt. We begonnen met een paar
Nadere informatieKinderen leren omgaan met geld
Kinderen leren omgaan met geld Een onderzoek onder ouders van kinderen in groep 7 en 8 Rapportage November 2012 Samenvatting (1/4) 1.Negen op de tien kinderen in groep zeven en acht krijgen zakgeld Het
Nadere informatieDe Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!
De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even
Nadere informatieAls je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts.
Thema 5 Les 1: De angst: Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts. De schrik: Als iemand ineens achter je staat, dan schrik je. Je bent dan ineens
Nadere informatieDyslexie. Een grote tegenvaller. Een vervelend probleem
Dyslexie Een grote tegenvaller Als iemand dyslexie heeft heet dat een dyslecticus. Het meervoud van een dyslecticus is dyslectici. Dyslexie is een woord uit de Griekse taal, het betekent `slecht lezen`.
Nadere informatieThema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer
Thema Gezondheid. Lesbrief 2. De wachtkamer Deze les gaat over praten in de wachtkamer. Een man, meneer Wong, gaat naar de huisarts. Hij moet even wachten. Hij zit in de wachtkamer. Er zitten veel mensen.
Nadere informatieblad Ontmoet Paul op www.onsbpfschilders.nl wat vinden blijft gelijk 5 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 Premie in 2015:
Pensioen blad voor ondernemers april 2015 Meer inzicht in je pensioen: met UPO & de Pensioenplanner 2 wat vinden we van ons pensioenfonds 4 Premie in 2015: pensioenpremie blijft gelijk 5 Welk pensioenloon
Nadere informatieDe Bijbel open 2012 37 (22-09)
1 De Bijbel open 2012 37 (22-09) Onlangs kreeg ik een vraag over twee genezingen in de bijbel. De ene gaat over de verlamde man in Lukas 5 die door het dak van een huis tot Jezus wordt gebracht en door
Nadere informatieDeze vraag gaat over je eigen ervaring. Je krijgt op deze vraag geen feedback.
Feedbackvragen Verantwoordelijkheid en bevoegdheid Vraag 1 Bekijk de Leerdoelen die bij deze casus horen. Beantwoord daarna de vraag. Geef per doel aan of je dit al beheerst, waarbij N = nee, O = om verder
Nadere informatieWet investeren in jongeren (WIJ)
Wet investeren in jongeren (WIJ) WIJ staat voor Wet investeren in jongeren (WIJ). Dit is een nieuwe wet die ervoor moet zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding volgen of werken. Wat is de WIJ?
Nadere informatieDrie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven
Drie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven Situatie John volgt een opleiding coaching. Hij wil dat vak dolgraag leren. Beschikt ook over de nodige bagage in het begeleiden van mensen, maar
Nadere informatie1. Een van mijn collega s, liet een mooi verhaal zien: De opgave was: Los op ln(x + 2) ln(x + 1) = 1.
Tentamen-wiskunde?. De basiswiskunde. Een van mijn collega s, liet een mooi verhaal zien: De opgave was: Los op ln(x + 2) ln(x + ) =. Oplossing : ln(x + 2) = + ln(x + ) x + 2 = ln + x + 3 = ln dus x =
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieLes 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?
Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het
Nadere informatieBINNENSUIS Jehudi van Dijk
BINNENSUIS Jehudi van Dijk Op het toneel staat een vrouw. Ze draagt gewone kleren en ze heeft een horloge om. Ook staat er een stoel en een prullenbak en ligt er een pluisje op de grond. Ik denk altijs
Nadere informatieDe Budget Ster: omgaan met je schulden
De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE
Nadere informatieEen wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.
Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.
Nadere informatie1. Welke mogelijke risicobronnen* bevinden zich volgens u in uw woonomgeving? (binnen een straal van ongeveer 500 meter)
1. Welke mogelijke risicobronnen* bevinden zich volgens u in uw woonomgeving? (binnen een straal van ongeveer 500 meter) * Bedrijven of instellingen die gevaarlijke stoffen gebruiken of opslaan. Gevaarlijke
Nadere informatieSlim zoeken op internet
Op internet kun je heel veel informatie vinden. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is wel iets over te vinden. Internet is daarom wel te vergelijken met een hele grote hooiberg waar jij op zoek bent
Nadere informatieInhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!
1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk
Nadere informatiePreek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I
Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of
Nadere informatieDagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?
Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je
Nadere informatieAllereerst wil ik je feliciteren met het ondernemen van actie en het downloaden van dit
Vliegangstcursus.com 2013 Introductie Allereerst wil ik je feliciteren met het ondernemen van actie en het downloaden van dit rapport. Dit toont aan dat je iemand bent die van plan is wat te gaan doen
Nadere informatieChecklist samenwonen voor partners waarvan alleen de man kinderen heeft
Checklist samenwonen voor partners waarvan alleen de man kinderen heeft Vul afzonderlijk van elkaar allebei de vragen in. Bij elke vraag moet je een antwoord kiezen. Als je niet kunt kiezen, kies dan het
Nadere informatie13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl
13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met
Nadere informatieDe waarde van een plaats in een getal.
Komma getallen. Toen je net op school leerde rekenen, wist je niet beter dan dat getallen heel waren. Dus een taart was een taart, een appel een appel en een peer een peer. Langzaam maar zeker werd dit
Nadere informatieSectorwerkstuk 2010-2011
Sectorwerkstuk 2010-2011 Namen: ---------------------------------------------------------------------------------------- Klas: -------------------- Sector: --------------------------------------------
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatie7.5 Script en plaatjes post-test
7.5 Script en plaatjes post-test De vorige keer waren we hier om Drakie wat beter te leren praten en Drakie heeft toen een heleboel van jou geleerd. Dat vond ie heel leuk. Vandaag gaan we wat dingen die
Nadere informatieWanneer vertel je het de kinderen? Kies een moment uit waarop je zelf en de kinderen niet gestoord kunnen worden.
Hoe vertel je het de kinderen? Op een gegeven moment moet je de kinderen vertellen dat jullie gaan scheiden. Belangrijk is hoe en wat je hen vertelt. Houd rekening daarbij rekening met de leeftijd van
Nadere informatieEnquete resultaten Normen en Waarden 2014
Enquete resultaten Normen en Waarden 214 Deze enquête is afgenomen in de derde en vierde klas op de middelbare school de Guido de Bres in Amersfoort. Dit zijn de statistieken van de anwoorden die de leerlingen
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieProtestantse Gemeente Biddinghuizen. Gezinsdienst. Thema: Ja is ja
Zondag 25 oktober 205 Protestantse Gemeente Biddinghuizen Gezinsdienst Thema: Ja is ja Voorganger: ds. Sifra Baayen - Op t Land Meevoorbereid door WJV Muzikale medewerking: True Colors Welkom - door de
Nadere informatieKinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT
Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas
Nadere informatieWaarde-volle zorg is ook nog JONG!
Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal
Nadere informatieAan de hand van 11 kleine stapjes, kan deze methode jou helpen om jou einddoel te bereiken!
Oplossingsgericht werken Misschien wil je graag iets veranderen in je leven? Zit je met een probleem waar je graag zelf een oplossing voor wil vinden? Hier onder staat een methode beschreven, die het mogelijk
Nadere informatiePrediker 7:3 - Wat moet ik met verdriet?
Prediker 7:3 - Wat moet ik met verdriet? Iedereen wordt geconfronteerd met de dood. Moeilijk is dat. Maar volgens Prediker is het mooi om op een begrafenis te zijn. Want verdriet om de dood zet je stil,
Nadere informatieIk ben David de Graaf
Ik ben David de Graaf geboren in 1984. met Downsyndroom Surprise! Ook voor mijzelf Ik heb het niet alleen, maar... ik ben ook in vaste dienst van de Stichting Downsyndroom Kort: de SDS www.downsyndroom.nl
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieEen goed leven voor.
Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een
Nadere informatieMonica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.
Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.
Nadere informatieGemeenteviering rond Jesaja 9:5b
Gemeenteviering rond Jesaja 9:5b 1 Verkondiging Enkele kinderen vragen in de kerk: waarom vieren we kerst? En wat betekent het voor u? Reactie op de antwoorden Ja, waarom vieren we kerst? En wat betekent
Nadere informatieWijkgemeente Ichthus Noordwijk. Met de rug tegen de. LEER ME LEREN 5, bewaarexemplaar. Ds. F. van Roest, zondag 15 december
LEER ME LEREN 5, bewaarexemplaar Wijkgemeente Ichthus Noordwijk Met de rug tegen de muur 1 Ds. F. van Roest, zondag 15 december De HEERE is een alwetend God, Zijn daden zijn recht. Hanna 2 H.C. zondag
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd 0 tot 4 jaar
ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND Leeftijd 0 tot 4 jaar Het leren praten van uw kind gaat vaak bijna vanzelf. Toch is er heel wat voor nodig voordat uw kind goed praat. Soms gaat het niet zo vlot met
Nadere informatieIn de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen
14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie
Nadere informatieTekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen,
Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd Liturgie: Welkom Gezang 172: 1,3,4 Begroeting Psalm 139: 1,2 Gebed Projektlied: Nieuw leven Kindernevendienst Schriftlezing:
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieHet onze Vader. Naam:
Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.
Nadere informatieEerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo
Dé Afkickmethode Eerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo isbn: 978-90-484-2558-7 nur: 751 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel
Nadere informatieKoningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande
Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie
Nadere informatieCompetence Navigator - Individueel rapport. Piet Pienter 16.03.2015. Competence Navigator - Individueel rapport Piet Pienter 16.03.2015 11:05 1.
16.03.2015 16.03.2015 11:05 1. Algemene verdeling van de indicaties Aantal deelnemers: 7, Aantal indicaties 136 / 140 In het 360 diagnose proces over jouw competenties, hebben 7 mensen, waaronder jijzelf,
Nadere informatieVerhaal: Jozef en Maria
Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele
Nadere informatie