Beweeggames: kansen voor het stimuleren van beweging?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Beweeggames: kansen voor het stimuleren van beweging?"

Joannes Abbink
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

2 Beweeggames: kansen voor het stimuleren van beweging? Monique Simons, Maaike van de Bovenkamp en Emely de Vet Inleiding Het beeld van buiten spelende kinderen, rennend achter een bal, tikkertje en verstoppertje spelend, lijkt steeds minder voor te komen. Vandaag de dag zitten kinderen vaker binnen, met hun mobieltje of tablet in de hand of gamend achter de televisie of de computer. De aantrekkingskracht van technologie lijkt het bij veel kinderen te winnen van het sporten en buiten spelen. Zo speelt 95 procent van de jongens en 81 procent van de meisjes in Nederland videogames en besteden zij hieraan gemiddeld respectievelijk 9,8 uur en 3,9 uur per week (Newzoo, 2009). Vaak wordt gezegd dat al deze technologische ontwikkelingen (zoals videogames) en digitalisering van de maatschappij, schuldig zijn aan het feit dat veel jongeren te veel zitten en te weinig bewegen. Maar mogelijk kan de digitale revolutie ook een oplossing bieden en kan technologie juist worden ingezet om jongeren uit de stoel te krijgen en meer te laten bewegen. In het afgelopen decennium hebben diverse games de gamingmarkt betreden, waarbij de speler moet bewegen om het spel te spelen. Deze games worden vaak beweeggames genoemd, omdat de speler moet bewegen om het spel te spelen en dit grotere bewegingen zijn dan alleen de minimale pols- en handbewegingen die verreist zijn bij de traditionele games. Eén van de eerste beweeggames op de markt was de Dance Dance Revolution, maar de meest bekende zijn waarschijnlijk de Nintendo Wii beweeggames. Deze spelcomputer, die in 2006 werd gelanceerd in Nederland, maakt gebruik van draadloze controllers, Wiimotes, waarmee je bijvoorbeeld tennis- of boksbewegingen kunnen maken die vertaald worden in het spel. In plaats van op knopjes te drukken om je avatar (het poppetje in de game) te laten tennissen of boksen, zoals bij de traditionele niet-actieve games gebeurt, moet je bij de Wii-games zelf de bewegingen uitvoeren die je je avatar wilt laten doen. De nieuwste generatie spelcomputers waarop beweeggames gespeeld kunnen worden, zijn de PlayStation Move (Sony) en XBox Kinect (Microsoft), die beide in 2010 in Nederland werden gelanceerd. De PlayStation Move werkt net zoals de Wii ook met een controller (Move controller) die je in je hand moet houden. De Move controller maakt verbinding met een bewegingsgevoelige camera die aangesloten is op de Beweeggames: kansen voor het stimuleren van beweging? 205

3 televisie en de spelcomputer. Hiermee worden alle bewegingen van de controller één op één vertaald naar de game. Voor de beweeggames op de Xbox Kinect is helemaal geen controller meer nodig, je lichaam is de controller. De Kinect werkt met een bewegingssensor die alle bewegingen van het lichaam detecteert en deze vertaalt in de game. Beweeggames krijgen steeds meer aandacht in het veld van de gezondheidsbevordering voor de jeugd en worden gezien als een veelbelovend middel om jongeren uit de stoel en in beweging te krijgen. In theorie lijken beweeggames kansrijk, maar er spelen ook nog veel vragen over de mogelijkheden en effecten van beweeggames als middel voor bewegingsstimulering. In dit hoofdstuk zullen we de volgende vragen behandelen: - Hoe intensief is het spelen van beweeggames? Is de bewegingsintensiteit voldoende om een bijdrage aan de gezondheid te leveren? - Wat vinden jongeren van de beweeggames? Daarbij richten we specifieke aandacht op de vergelijking met traditionele niet-actieve games. Met andere woorden kunnen de beweeggames concurreren met de traditionele niet-actieve games? - Hoeveel jongeren spelen er al beweeggames? Zijn er specifieke groepen te onderscheiden die beweeggames spelen? Hoeveel tijd besteden ze aan het spelen van beweeggames? Welke activiteit wordt vervangen door het spelen van beweeggames? - Welk effect heeft het inzetten van beweeggames op het beweeggedrag van jongeren? Gaan jongeren meer bewegen en minder zitten? Zo ja, blijven de veranderingen in gedrag ook op de langere termijn standhouden? - Welke settingen (thuis/gezin, school) zijn geschikt om beweeggames in te zetten? Bij het bespreken van deze vragen zullen we putten uit onderzoek dat we hebben verricht aan de Vrije Universiteit Amsterdam en TNO Leiden, maar we zullen ook ingaan op internationaal onderzoek. We bespreken onderzoeksresultaten en de implicaties hiervan, maar gaan ook in op lopend onderzoek en welke onderzoeken nog nodig zijn binnen dit thema. Beweegintensiteit van beweeggames De Nederlandse Norm Gezond Bewegen stelt dat jongeren (tot achttien jaar) elke dag minimaal zestig minuten ten minste matig intensieve lichaamsbeweging moeten hebben. Daarnaast is het ook belangrijk dat jongeren minimaal twee keer per week activiteiten verrichten die gericht zijn op het verbeteren of handhaven van lichamelijke fitheid (Hildebrandt, 2013). Willen beweeggames een bijdrage leveren aan de gezondheid van jongeren, dan is het belangrijk dat het spelen van beweeggames minimaal matig intensief is. De meeste studies laten zien dat de beweegintensiteit 206 Van tikken naar taggen

4 van de meeste beweeggames inderdaad matig intensief is (Barnett et al., 2011). Beweeggames die zowel beweging vragen van het bovenlichaam, maar vooral ook van het onderlichaam (bijvoorbeeld boksspelen) lijken het meest intensief (Biddiss et al., 2010). Ook lijken meer geoefende spelers een hogere beweegintensiteit te halen (Sell et al., 2008). Er kan ook onderscheid gemaakt worden tussen beweeggames voor thuisgebruik en beweeggames die vanwege de ruimte die ze in beslag nemen en het prijskaartje dat eraan hangt, alleen geschikt zijn voor publieke ruimtes. Deze games kunnen bijvoorbeeld worden geplaatst op scholen, entertainmentcentra of gebruikt worden tijdens evenementen. Het spelen van deze beweeggames voor publieke ruimtes, lijkt intensiever te zijn dan de thuisbeweeggames (Simons et al., in press). Dit lijkt met name te komen doordat deze beweeggames meer speelruimte gebruiken en grotere verplaatsingen vragen. Bij bijvoorbeeld de ApartGame 1 moeten de spelers rondom een grote ronde tafel (met een diameter van negen meter) rennen om een lichtje op de tafel uit te slaan. Hierdoor bewegen de spelers meer dan bij bijvoorbeeld een spel op de Wii, waarbij de speler recht voor de televisie moet blijven staan in het bereik van de sensor. De aantrekkingskracht van technologie lijkt het bij veel kinderen te winnen van het sporten en buiten spelen. Wat vinden jongeren van beweeggames? Motivatie is een belangrijke factor bij het stimuleren van een activiteit. De Self Determination Theory stelt dat wanneer iemand intrinsiek gemotiveerd is, de kans groter is dat hij met de activiteit begint en deze ook volhoudt op de langere termijn. Iemand die intrinsiek gemotiveerd is doet een activiteit om de activiteit zelf, omdat hij plezier heeft in het uitvoeren van de activiteit. Uitgaande van deze theorie is het dus belangrijk dat jongeren beweeggames leuk en uitdagend vinden om te spelen. En als de beweeggames de traditionele niet-actieve games (deels) moeten gaan vervangen, moeten ze minimaal net zo leuk zijn als deze niet-actieve games. Om te verkennen wat jongeren vinden van beweeggames en hoe zich dit verhoudt met de traditionele games die zittend worden gespeeld, hebben we groepsinterviews afgenomen bij acht- tot twaalfjarigen en twaalf- tot zestienjarigen (De Vet et al., 2012; Simons et al., 2012). De acht- tot twaalfjarigen gaven aan beweeggames leuk te vinden en zelfs leuker dan de traditionele games. Het feit dat ze mogen bewegen tijdens het spelen en het gevoel te hebben echt in het spel te zitten, werden benoemd als positieve aspecten van beweeggames. 1 Beweeggames: kansen voor het stimuleren van beweging? 207

5 Sport en Kennis Deze preview is een gedeelte uit het boek: Van tikken naar taggen Digitalisering van bewegingsonderwijs en sport Meer informatie Voor meer artikelen en andere uitgaven kunt u terecht op

Vergelijkbare documenten

Gamend sporten en sportend gamen: Hoe sportidentiteit en sportgames samenkomen

Gamend sporten en sportend gamen: hoe sportidentiteit en sportgames samenkomen Niek Pot Sporten is gezond. Dat is althans de boodschap die de laatste decennia steeds meer terug te vinden is in allerhande