De kwaliteit van de jeugdhulp bij Mentraining Salland

Transcriptie

1 De kwaliteit van de jeugdhulp bij Mentraining Salland Lettele Utrecht, juli Inspectie Jeugdzorg

2 Motto Naar zichtbare kwaliteit in de jeugdhulp! Missie De Inspectie Jeugdzorg, de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de Inspectie Veiligheid en Justitie voeren het landelijk toezicht in het kader van de Jeugdwet uit. Als waren zij één inspectie zien zij in het kader van de Jeugdwet toe op de kwaliteit van de jeugdhulp, de jeugdbescherming en jeugdreclassering en de andere instellingen in het jeugddomein. Daarnaast zien zij toe op de naleving van de wetgeving. Het landelijk toezicht jeugd stimuleert met haar toezicht de voorzieningen tot goede en veilige verzorging, opvoeding en behandeling van kinderen in de jeugdhulp en in de jeugdbescherming en jeugdreclassering en de ondersteuning van ouders en verzorgers van die kinderen. Het landelijk toezicht jeugd draagt er aan bij dat de samenleving er op kan vertrouwen dat kinderen en ouders op tijd en op maat de hulp en zorg krijgen van de instellingen en de professionals. Het onafhankelijke oordeel van het landelijk toezicht jeugd over de kwaliteit van de jeugdhulp, de jeugdbescherming en jeugdreclassering is relevant voor de professional, de instelling en de overheid en helpt bij het verbeteren van die kwaliteit. De foto op de voorkant betreft geen personen in de jeugdhulp en is uitsluitend ter illustratie. 2 Inspectie Jeugdzorg

3 De kwaliteit van de jeugdhulp bij Mentraining Salland Lettele

4 Samenvatting In juni 2016 hebben de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg naar aanleiding van een signaal van de gemeente Deventer onderzoek gedaan bij Mentraining Salland te Lettele. Doel van het onderzoek was om te bepalen in hoeverre Mentraining ervoor zorgt dat kinderen verantwoorde hulp krijgen. Mentraining Salland is een leer- en zorgboerderij die kinderen en jongeren van 6 jaar tot 25 jaar met gedragsstoornissen en/of psychische problemen begeleidt in hun persoonlijke ontwikkeling en groei. Deelnemers kunnen bij Mentraining Salland op de boerderij aan het werk in het kader van arbeidstoeleiding. Daarnaast biedt Mentraining Salland dagbesteding en verblijf. Het eindoordeel van de inspecties luidt dat de kwaliteit van de uitvoering van de jeugdhulp van Mentraining Salland onvoldoende is. De inspecties constateren risico s met betrekking tot de veiligheid in het algemeen en de medicatieveiligheid in het bijzonder. De inspecties zijn van oordeel dat de kwaliteit van Mentraining Salland op alle onderzochte criteria voldoende dient te zijn. De inspecties hebben geconstateerd dat Mentraining Salland een aantal zaken heeft opgepakt na de eerdere toetsingen van de Inspectie voor de Gezondheidszorg in 2011 en 2012 en na de eerste bezoekdag van de inspecties in juni De inspecties zien dat Mentraining echter vooral reactief verbeteringen doorvoert, dat de verbeteringen niet altijd voldoen aan de wettelijke eisen en dat het Mentraining Salland niet altijd lukt doorgevoerde verbeteringen te borgen. De inspecties adviseren Mentraining Salland dan ook zich door deskundigen te laten bijstaan bij het doorvoeren van de noodzakelijke verbeteringen. Gezien de geconstateerde risico s voor de jeugdigen verwachten de inspecties dat Mentraining Salland ervoor zorgt dat vóór 2 augustus 2016 aan de volgende criteria voldaan is: De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit; Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen; De instelling zorgt ervoor dat kinderen op veilige wijze medicatie ontvangen. De inspecties verwachten verder dat Mentraining Salland ervoor zorgt dat uiterlijk 19 oktober 2016 aan de volgende getoetste criteria voldaan is: Professionals bieden passende hulp; Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van kinderen; De instelling zet gekwalificeerde professionals in; De instelling handelt wat betreft de Meldcode Kindermishandeling en Verklaringen Omtrent het Gedrag conform de wet om haar doelen te bereiken.

5 De inspecties verwachten dat Mentraining Salland de inspecties uiterlijk op respectievelijk 9 augustus en 26 oktober 2016 schriftelijk informeert over de stand van zaken betreffende de implementatie van bovenstaande criteria.

6 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 4 Mentraining Salland... 4 Toetsingskader Bevindingen Uitvoering hulpverlening Veiligheid Leefklimaat Cliëntenpositie Organisatie Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag Eindoordeel en vervolg Bijlage 1 - Toetsingskader Verantwoorde hulp voor Jeugd Bijlage 2 Verantwoording... 20

7 1 Inleiding In juni 2016 hebben de Inspectie Jeugdzorg -die toezicht houdt op de Jeugdwet- en de Inspectie voor de Gezondsheidzorg -die toezicht houdt op de Jeugdwet en de Wet langdurige zorg (Wlz)- onderzoek gedaan bij zorgboerderij Mentraining Salland naar aanleiding van een signaal van de gemeente Deventer (gemeentelijke toezichthouder voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) over de kwaliteit van de geboden zorg aan kinderen. Doel van het onderzoek was om te bepalen in hoeverre Mentraining Salland ervoor zorgt dat kinderen verantwoorde hulp krijgen. Mentraining Salland Mentraining Salland is een leer- en zorgboerderij die kinderen en jongeren van 6 jaar tot 25 jaar met gedragsstoornissen en/of psychische problemen begeleidt in hun persoonlijke ontwikkeling en groei. Deelnemers kunnen bij Mentraining Salland op de boerderij aan het werk in het kader van arbeidstoeleiding. Daarnaast biedt Mentraining Salland dagbesteding en verblijf. De nadruk bij de begeleiding ligt op wat iemand kan en interesseert. Het stimuleren van eigenwaarde en eigen verantwoordelijkheid en loslaten waar dat kan zijn belangrijke elementen in de missie van Mentraining Salland. De boer en boerin, beiden zonder zorgachtergrond, zijn mede-eigenaar en werken op de boerderij. Naast twee familieleden zijn vier medewerkers in dienst en zijn twee stagiaires werkzaam bij Mentraining Salland. Tijdens het onderzoek van de inspecties kregen 16 cliënten begeleiding van Mentraining Salland, van wie een deel alleen dagbesteding ontvangt en een deel bij Mentraining verblijft (Zie onderstaande tabel). De jongste cliënt is 9 jaar en de oudste 27. Cliëntpopulatie Wet maatschappelijke Wet langdurige zorg Jeugdwet AWBZ Totaal ondersteuning Onder 18 2 cliënten met 11 jaar verblijf (Persoonsgebonden budget) 9 cliënten met dagbesteding (Zorg in Natura) Boven 18 3 cliënten met 1 cliënt met verblijf 1 cliënt met 5 jaar verblijf (Persoonsgebonden budget) (Persoonsgebonden budget) verblijf (Persoonsgebonden budget) Totaal Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

8 De Inspectie voor de Gezondheidszorg bracht in 2012 een rapport uit over Mentraining Salland in het kader van het toezicht nieuwe toetreders die toen onder de Kwaliteitswet Zorginstellingen vielen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg concludeerde het volgende: - Mentraining Salland voldoet minimaal aan de drie door de wet vastgestelde eisen (aanwezigheid zorgplan, klachtenregeling en medezeggenschap); - De voorwaardenscheppende onderwerpen zijn in eerste aanleg voldoende vastgelegd. De Inspectie voor de Gezondheidszorg zag dit resultaat als een eerste aanzet en concludeerde dat verdere verbetering en verdieping en uitvoering van beleid noodzakelijk was. Toetsingskader In dit onderzoek maakten de inspecties op basis van de informatie uit het ontvangen signaal een selectie uit de te toetsen criteria uit het toetsingskader Verantwoorde hulp voor Jeugd. Daarnaast onderzochten de inspecties in hoeverre professionals adequaat handelen bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het volledige toetsingskader Verantwoorde Hulp voor Jeugd is opgenomen in bijlage 1. De vetgedrukte items zijn onderzocht bij Mentraining Salland. 5 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

9 2 Bevindingen In dit hoofdstuk geven de Inspectie Jeugdzorg en de Inspectie voor de Gezondheidszorg hun oordeel weer op de onderzochte criteria uit de thema s uitvoering hulpverlening, veiligheid, leefklimaat, cliëntenpositie, organisatie en voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag. Ieder thema is uitgewerkt in een aantal criteria. Elke paragraaf bevat de verwachting van de inspecties en een tabel met de oordelen van de inspecties over elk criterium: V O voldoende onvoldoende Het volledige toetsingskader is opgenomen in bijlage Uitvoering hulpverlening De inspecties verwachten dat kinderen die jeugdhulp krijgen, de hulp krijgen die zij nodig hebben om zich onbedreigd te kunnen ontwikkelen. Oordeel Uitvoering hulpverlening Professionals bieden passende hulp. O Onderbouwing Professionals bieden passende hulp De plannen voor cliënten die wonen bij Mentraining Salland bevatten de standaard onderdelen: Wonen, Werken/school, Vrije Tijd en Contacten. De plannen van Mentraining Salland bevatten geen beschrijving van de psychosociale problematiek, zodat niet zichtbaar is of de hulp aansluit bij de relevante psychosociale problematiek. Zo is niet duidelijk hoe aan de hechtingsproblematiek, die bij een van de kinderen gediagnosticeerd is, gewerkt wordt. Ook is veiligheid geen item in het plan. In de plannen is niet aangetroffen wat de stand van zaken is met betrekking tot de realisatie van de doelen. Medewerkers stellen zelf samen met het kind het plan op; van een gedragsdeskundige inbreng is geen sprake. Voor het jongste kind stelde de voogd in samenspraak met Mentraining Salland een Kindplan Voogdij met daarin de zorgen en werkdoelen op. De door Mentraining Salland aan cliënten geboden hulp sluit deels aan bij de achtergrond, eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van kinderen. Zo schakelde Mentraining Salland in samenspraak met de voogd van een kind speltherapie in (geboden op school) nadat het 6 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

10 kind aangaf extra hulp nodig te hebben. Voor een andere deelnemer werkt Mentraining nauw samen met het FACT-team 1, dat de locatie wekelijks bezoekt. Eén cliënt heeft één-op-één-begeleiding nodig. Sinds februari 2016 wees de plaatsende gemeente daarvoor ook budget toe, maar dit kan niet altijd gerealiseerd worden omdat hiervoor niet altijd voldoende personeel beschikbaar is. Voor de cliënten die deelnemen aan de dagactiviteiten stelt Mentraining Salland geen plannen op. Er wordt op deze manier niet zichtbaar rekening gehouden met de problematiek van deze cliënten. De medewerkers van Mentraining Salland zorgen ervoor dat kinderen contact kunnen (onder)houden met hun ouders en hun netwerk. Voor het jongste kind werkt Mentraining Salland actief mee aan bezoekregelingen met ouders en broers/zussen. 2.2 Veiligheid De inspecties verwachten dat kinderen die jeugdhulp krijgen, worden beschermd tegen gevaren die hun ontwikkeling bedreigen. Oordeel Veiligheid Professionals houden goed zicht op de veiligheid van kinderen. Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen. De instelling zorgt ervoor dat kinderen op een veilige wijze medicatie ontvangen. O O O Onderbouwing Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van kinderen De medewerkers van Mentraining Salland schatten de veiligheid van de kinderen niet systematisch in. Een beoordeling van de veiligheid en van mogelijke veiligheidsrisico s (zoals of er sprake is geweest van geweld of van betrokkenheid bij seksueel grensoverschrijdend gedrag) bij de intake, zoals de boerin vertelde uit te voeren, is door de inspecties niet aangetroffen. Mentraining Salland betrekt geen gedragswetenschapper bij het inschatten van de veiligheid van kinderen. De medewerkers van Mentraining Salland hebben deels een actueel beeld van de veiligheid. Medewerkers weten waar cliënten zich bevinden. Bij de dagbesteding van kinderen, die gescheiden plaatsvindt van de dagbesteding van de meerderjarige deelnemers, zijn twee begeleiders aanwezig, onder wie in ieder geval een vaste medewerker. s Nachts zijn de boer en boerin 1 FACT is een afkorting voor 'Flexible Assertive Community Treatment'. Het is een werkwijze waarbij er vanuit een team van hulpverleners wijkgerichte ambulante behandeling en begeleiding worden geboden 7 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

11 bereikbaar in geval bewoners zich onveilig zouden voelen; zij slapen op dezelfde verdieping als de twee minderjarige bewoners. De oudste deelnemer is 27, de jongste deelnemer 9. Deelnemers hebben uiteenlopende problematiek, zoals ADHD, autisme spectrum stoornissen en hechtingsproblematiek. Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen Van een systematische inschatting van de veiligheid en veiligheidrisico s van cliënten is geen sprake. Daarom kan niet gesteld worden dat professionals vaststellen of de veiligheidsrisico s zijn verminderd. Daar waar medewerkers een onveilige gedragsmatige situatie opmerken treden zij wel zichtbaar en actief op. Bijvoorbeeld door op dreigende taal te corrigeren. De voogd van het jongste kind dat bij Mentraining Salland verblijft, concludeerde na een inschatting van de veiligheid van het kind dat vermeden moet worden dat het kind geconfronteerd wordt met externaliserend probleemgedrag van medebewoners. Mentraining Salland probeert de verzorging van het jongste kind dat bij Mentraining Salland verblijft en de dagbesteding van de minderjarige kinderen zo veel mogelijk fysiek te scheiden van die van de oudere cliënten met externaliserende problematiek. Dit gebeurt onder andere door een medewerker en stagiaire vrij te maken speciaal voor de dagbesteding van de niet-verblijfkinderen en door één-op-één-begeleiding van één van de bewoners. De instelling zorgt ervoor dat kinderen op een veilige wijze medicatie ontvangen De boerin en een medewerker hebben in november 2015 een cursus Toediening van geneesmiddelen gevolgd. Echter, tijdens het inspectiebezoek deelde een medewerker, die hierin niet bekwaam is de medicatie van cliënten uit. De medewerker deed de medicatie voor de cliënten in plastic bekers (zonder naamindicatie) en zette de bekers op tafel zodat cliënten de bekers zelf konden pakken. Er was onvoldoende zicht op de bekers en wie welke medicatie pakte en innam. Van maar één van de vijf cliënten die gebruik maken van medicatie is een medicatieoverzicht van de apotheek aanwezig. Dit medicatieoverzicht bleek niet actueel. Daarnaast waren er verschillende notities gemaakt op de medicatielijst. De boerin maakte na de eerste bezoekdag van de inspecties uit eigen beweging een aftekenlijst voor alle cliënten die medicijnen gebruiken, per cliënt per dag. Dit is echter geen aftekenlijst van de apotheek. Daarnaast wordt de medicatie niet op een eenduidige manier aangeleverd. Zo wordt voor twee cliënten de medicatie in een aparte verpakking per innamemoment aangeleverd door de apotheek. Voor drie cliënten wordt de medicatie in losse verpakkingen aangeleverd. Mentraining Salland bewaart medicijnen verantwoord. Het vertrek en de kast waarin de medicatie is opgeborgen is afgesloten. Hoewel in zorgovereenkomsten van Mentraining Salland beschreven staat dat de medicatie in eigen beheer van de cliënten wordt gegeven, blijkt in de praktijk dat Mentraining Salland de medicatie zelf beheert. 8 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

12 2.3 Leefklimaat De inspecties verwachten dat kinderen in de residentiële jeugdhulp, verblijven in een aandachtvolle omgeving. Oordeel Leefklimaat De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit. Professionals hebben een respectvolle houding naar de kinderen. O V Onderbouwing De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit De fysieke veiligheid voor de cliënten is onvoldoende. Op het terrein van Mentraining Salland troffen de inspecties tijdens het eerste bezoek een open put aan zonder afrastering. Volgens Mentraining Salland werd die dag gewerkt aan het oplossen van een afwateringssysteem en zou diezelfde dag het gat nog gedicht worden. Op de tweede toezichtdag was het gat inderdaad gedicht en was de bestrating weer in orde. Andere voorbeelden van aangetroffen fysieke onveiligheid zijn een oude auto die rust op bakstenen, losse bakstenen bij de schuur naast de ongemaaide speelweide waar metalen objecten in liggen. Aan een schuur hangt een lange metalen lus. Tenslotte zitten er verschillende gaten en deuken in de deuren en is er in de gang naar de slaapkamers een ruit kapot. Zaken die kapot zijn worden alleen hersteld wanneer zij niet meer functioneren. Het terrein maakt een rommelige, niet overzichtelijke indruk. Materialen voor het werk op de boerderij worden niet direct na gebruik opgeruimd. Slechts een keer per week wordt het terrein opgeruimd. Ook het washok en de slaapkamer van één van de bewoners in het woonhuis waren ten tijde van het eerste inspectiebezoek niet opgeruimd. Driejaarlijks vindt controle van de RI&E 2 plaats. Dit betreft de fysieke veiligheid op het bedrijf. In juli 2016 zal de volgende controle plaatsvinden. Mentraining Salland bekijkt dit zelf eens per jaar, maar handelt hierin onvoldoende proactief gezien het door de inspecties geconstateerde achterstallig onderhoud aan het terrein en gebouwen. Alle cliënten hebben een eigen toilet en douche op de kamer. Er zijn geen indicaties voor brandonveiligheid. Aandachtspunt voor Mentraining is dat wanneer het brandalarm afgaat niet alle deelnemers zoals afgesproken naar de afgesproken verzamelplek gaan. Daarom zijn er afspraken gemaakt met de vrijwillige brandweer, die een avond op de locatie van Mentraining Salland zal komen om de urgentie met betrekking tot de brandveiligheid bij de deelnemers verder te vergroten. 2 Risicoinventarisatie en evaluatie. 9 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

13 Professionals hebben een respectvolle houding naar de kinderen De professionals van Mentraining Salland hebben tijd en aandacht voor de kinderen. Zij belonen positief gedrag van kinderen en tonen voorbeeldgedrag. Kinderen vertrouwen de professionals. Zowel de medewerkers als de boer en de boerin gaan op een respectvolle manier met de cliënten om. De cliënten lijken op hun gemak op de boerderij en spreken op een vertrouwde manier met de medewerkers en met de boer en de boerin. Ze lijken hierbij open te staan voor aansturing. Met één cliënt wordt aan het einde van de werkdag meestal nog even de dag doorgenomen. In dit gesprek wordt dan besproken hoe de dag is verlopen, wat er goed ging en wat er beter kan. De boerin reageert tijdens het inspectiebezoek op een cliënt wanneer deze verbaal niet netjes uit de hoek komt. Tijdens de maaltijd maakt de boer afspraken met individuele cliënten over wanneer regelzaken met hen op te pakken. Een andere cliënt krijgt op zijn verzoek alvast te horen wat hij na de lunch kan gaan doen. Medewerkers kunnen vertellen dat om te de-escaleren het beter is naast een cliënt dan tegenover een cliënt te staan en de cliënt even met rust te laten om later op het gebeuren terug te kijken. De slaapkamer van de 11-jarige jongen is conform de leeftijd ingericht. Voor hem is leeftijdsadequaat speelgoed aanwezig. Soms komen vriendjes of vriendinnetjes bij hem spelen. Ook is aandacht zichtbaar voor de interesses van andere cliënten. De 16-jarige deelnemer die bij Mentraining verblijft heeft in een schuur een aparte ruimte waar hij aan computers kan knutselen. Een volwassen deelnemer beschikt over een deel van een schuur waar hij kan sleutelen en lassen. 2.4 Cliëntenpositie De inspecties verwachten dat instellingen die jeugdhulp bieden, kinderen en hun ouders voldoende mogelijkheden bieden om voor hun individuele en gemeenschappelijke belangen op te komen. Oordeel Cliëntenpositie De instelling geeft kinderen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen. V Onderbouwing De instelling geeft kinderen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen Mentraining Salland onderneemt actie indien kinderen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de aan hen geboden hulp. Klachten en onvrede worden meteen besproken. De bijeenkomst die iedere vrijdagmiddag met medewerkers en cliënten als afsluiting van de week wordt gehouden biedt een van de mogelijkheden om klachten en onvrede te uiten. Een voorbeeld van inspraak is dat deelnemers tijdens een inspraakmoment vroegen om meer aanwezigheid van 10 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

14 de boer op het terrein. Hieraan is gehoor gegeven door andere medewerkers te belasten met administratieve werkzaamheden die de boer voorheen uitvoerde. Mentraining Salland is aangesloten bij de Federatie Landbouw en Zorg en beschikt over het keurmerk Kwaliteitswaarborg Zorgboerderijen. Via de federatie is Mentraining Salland aangesloten bij een onafhankelijke klachtencommissie. De federatie heeft daarnaast ook de beschikking over vertrouwenspersonen, waar Mentraining Salland gebruik van kan maken. Mentraining Salland heeft in het intakeformulier benoemd dat cliënten gebruik kunnen maken van de klachtencommissie en vertrouwenspersoon. In dit intakeformulier staan ook de naam en de bereikbaarheidsgegevens van de vertrouwenspersoon. Niet alle deelnemers beschikken echter over een eigen intakeformulier. 2.5 Organisatie De inspecties verwachten dat instellingen die jeugdhulp bieden, voorzien in de voorwaarden om verantwoorde hulp te leveren. Oordeel Organisatie De instelling zet gekwalificeerde professionals in. De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken. O O Onderbouwing De instelling zet gekwalificeerde professionals in Mentraining Salland zet deels medewerkers in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. De deskundigheid sluit echter onvoldoende aan bij de zware hulpvraag/problematiek van de cliënten en beschikt Mentraining niet over SKJ-geregistreerde medewerkers of een gedragsdeskundige voor het opstellen/evalueren van zorgplannen en vormgeven van de juiste begeleiding. Hoewel Mentraining Salland zich naar aanleiding van de eerdere toetsingen door de Inspectie voor de Gezondheidszorg voornam hoogfrequent en gestructureerd werkoverleg in te voeren, vindt op dit moment eenmaal in de twee maanden een werkoverleg plaats met de medewerkers. In dit werkoverleg worden cliënten individueel besproken, maar niet op een planmatige manier. Er wordt geen zichtbaar verband gelegd met de zorgplannen van de cliënten. De boer en de boerin zijn eigenaar van en werkzaam op de zorgboerderij. Beiden hebben geen zorgachtergrond. Twee familieleden (respectievelijk met afgeronde hbo-opleiding Bouwkunde en afgeronde hbo-opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening) verrichten voornamelijk 11 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

15 administratieve taken, al verleent één van hen incidenteel ook zorgtaken. Mentraining Salland heeft vier andere medewerkers in dienst, van wie er drie een zorgopleiding hebben afgerond: twee van deze medewerkers hebben een opleiding sociaal pedagogisch werk (mbo, niveau 4) afgerond en één medewerker heeft een opleiding maatschappelijk werk (mbo, niveau 4). Een medewerker heeft een agrarische opleiding afgerond. Voor de verblijfcliënten heeft Mentraining Salland contact met behandelaars. Zo is er eens in de week overleg met het FACT-team, gaat de boerin mee wanneer een cliënt naar de psycholoog gaat en heeft het 11-jarige kind, op aanvraag van Mentraining Salland, speltherapie. Voor één van de meerderjarige cliënten heeft Mentraining Salland MEE ingeschakeld om deze te (helpen) begeleiden op het thema relatievorming/seksualiteit. Mentraing Salland is momenteel bezig twee hbo ers aan te trekken: één voor de dagbesteding en één voor wonen. Dit om beter aan de zorg- en ondersteuningsbehoeften van de cliënten te kunnen voldoen. Mentraining Salland werkt niet met een inwerkprogramma. Nieuwe medewerkers draaien twee keer boventallig mee voordat ze zelfstandig gaan werken. De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken Voor alle medewerkers en stagiaires is een Verklaring Omtrent het Gedrag (hierna: VOG) aanwezig. Niet alle VOG s voldoen echter aan de wettelijke vereisten. Zo zijn drie VOG s niet afgegeven voor de juiste functie en zijn twee VOG s afgegeven voor een andere werkgever van Mentraining Salland. De VOG van drie medewerkers was ouder dan drie maanden op het moment van indiensttreding. Sinds kort is de meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling onderdeel van het beleid van Mentraining Salland. Momenteel wordt deze besproken met de medewerkers en is dus nog niet volledig geïmplementeerd. Uit de plek waar de inspecties de meldcode aantroffen, namelijk in het intakeformulier voor deelnemers, leiden de inspecties af dat het gebruik van de meldcode nadere aandacht verdient binnen Mentraining Salland. 12 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

16 2.6 Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag De inspecties verwachten dat professionals adequaat handelen bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag. Oordeel Voorkomen seksueel grensoverschrijdend gedrag Bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag hanteert de instelling een vastgestelde werkwijze. Professionals treden direct actief en vasthoudend op bij (vermoedens van) seksueel grensoverschrijdend gedrag. V V Onderbouwing De instelling hanteert een vastgestelde werkwijze Na de twee incidenten met betrekking tot seksueel grensoverschrijdend gedrag in 2015 heeft Mentraining Salland de volgende maatregelen genomen: De deelnemers aan de dagactiviteiten zijn gescheiden van de bewoners; Bij de start wordt aan plaatsers gevraagd naar risico s op seksueel grensoverschrijdend gedrag; s Nachts kunnen cliënten hun slaapkamerdeur op slot doen (medewerkers kunnen er wel in als het moet) en de afspraak is: niet bij elkaar op de kamer. Hoewel er geen deurverklikkers zijn, horen de boer en boerin het direct wanneer er iemand op de gang is. Omdat alle deelnemers een eigen toilet en douche op de kamer hebben is er ook geen reden om s nachts de kamer de verlaten en valt dat de boer en boerin direct op. Verder hanteert Mentraining Salland een procedure ongewenste intimiteiten en strafbare handelingen en is er een protocol voor onderlinge relaties. Professionals treden direct actief en vasthoudend op De medewerkers spreken deelnemers direct aan op ongepaste opmerkingen, staan onthullende kleding niet toe en houden actief toezicht op de minderjarige deelnemers. Bij overtreding van de gestelde regels volgt een waarschuwing en een gesprek. Bij een nieuwe of ernstige overtreding volgt een gele kaart of beëindiging van het verblijf bij Mentraining Salland. 13 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

17 3 Eindoordeel en vervolg Het eindoordeel van de inspecties luidt dat de kwaliteit van de uitvoering van de jeugdhulp bij Mentraining Salland onvoldoende is. De inspecties constateren risico s met betrekking tot de veiligheid in het algemeen en de medicatieveiligheid in het bijzonder. De inspecties zijn van oordeel dat de kwaliteit van Mentraining Salland op alle criteria voldoende dient te zijn. De inspecties hebben geconstateerd dat Mentraining Salland een aantal zaken heeft opgepakt na eerdere toetsingen door de Inspectie voor de Gezondheidszorg in 2011 en 2012 en na de eerste bezoekdag van de inspecties in juni De inspecties zien dat Mentraining vooral reactief verbeteringen doorvoert, dat de verbeteringen niet altijd voldoen aan de wettelijke eisen en dat het Mentraining Salland niet altijd lukt doorgevoerde verbeteringen te borgen. De inspecties adviseren Mentraining Salland dan ook zich door deskundigen te laten bijstaan bij het doorvoeren van de noodzakelijke verbeteringen. Gezien de geconstateerde urgente risico s voor de jeugdigen verwachten de inspecties dat Mentraining Salland ervoor zorgt dat vóór 2 augustus 2016 aan de volgende criteria voldaan is: De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit. De inspecties verwachten dat leefruimtes (zowel binnen als buiten) van Mentraining Salland waar kinderen komen veilig, schoon en opgeruimd zijn en een verzorgde indruk maken. Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen. De inspecties verwachten dat Mentraining Salland vaststelt dat geconstateerde veiligheidsrisico s (zowel fysiek als sociaal-emotioneel) zijn verminderd. De instelling zorgt ervoor dat kinderen op veilige wijze medicatie ontvangen. De inspecties verwachten dat Mentraining Salland het omgaan met medicatie zorgvuldig organiseert en dat medewerkers een actueel medicatieoverzicht gebruiken. Ook verwachten de inspecties dat Mentraining ervoor zorgt dat incidenten met medicatie worden gemeld, besproken, geanalyseerd en dat er op basis daarvan verbeteracties worden uitgevoerd. De inspecties verwachten verder dat Mentraining Salland ervoor zorgt dat uiterlijk 19 oktober 2016 aan de volgende getoetste criteria voldaan is: Professionals bieden passende hulp. De inspecties verwachten dat Mentraining Salland voor alle kinderen aantoonbaar hulp biedt die aansluit bij relevante ontwikkelgebieden, problematiek, achtergrond eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van kinderen, ouders en hun netwerk 14 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

18 en dat vastlegt. Dit houdt ook in dat er voor ieder kind een plan is dat multidisciplinair tot stand komt. Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van de kinderen. De inspecties verwachten dat Mentraining Salland veiligheidsrisico s (zowel fysiek als sociaal-emotioneel) voor kinderen op systematische wijze in kaart brengt aan de hand van een instrument met vaste vorm en inhoud en dat bijstelt wanneer veranderingen in de situatie van het kind daar om vragen. De instelling zet gekwalificeerde professionals in. De inspecties verwachten dat Mentraining Salland medewerkers inzet die aantoonbaar geschoold zijn voor de functie die zij uitoefenen. Hieronder verstaan de inspecties dat de deskundigheid van de medewerkers aansluit bij de hulpvraag/problematiek van de kinderen en dat zij voldoende geschoold zijn in het herkennen van signalen van seksueel grensoverschrijdend gedrag. De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken. De inspecties verwachten dat Mentraining Salland beschikt over Verklaringen Omtrent het Gedrag van medewerkers, stagiaires en vrijwilligers die betrekking hebben op de functie en niet ouder zijn dan 3 maanden bij indiensttreding. De inspecties verwachten dat Mentraining Salland de inspecties uiterlijk respectievelijk 9 augustus en 26 oktober 2016 schriftelijk informeert over de stand van zaken betreffende de implementatie van bovenstaande criteria. 15 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

19 Bijlage 1 - Toetsingskader Verantwoorde hulp voor Jeugd 1. UITVOERING HULPVERLENING Kinderen krijgen de hulp die zij nodig hebben om zich onbedreigd te kunnen ontwikkelen. 1.1 Professionals bieden passende hulp. Professionals bieden hulp die aansluit bij de relevante ontwikkelgebieden en de problematiek van de kinderen. Professionals bieden hulp die aansluit bij de achtergrond, eigen mogelijkheden en het probleemoplossend vermogen van kinderen, hun ouders en hun netwerk. Professionals zorgen ervoor dat kinderen contact kunnen (onder)houden met hun ouders en hun netwerk. 1.2 Professionals bieden hulp van goede kwaliteit. Professionals werken volgens professionele standaarden. Professionals zetten de hulp tijdig in. Professionals nemen kernbeslissingen in multidisciplinair verband. Professionals zorgen voor continuïteit van de hulp. 1.3 Professionals betrekken kinderen en ouders bij de hulp. Professionals werken met een plan dat door of in overleg met kinderen en hun ouders is opgesteld. Professionals bieden kinderen en hun ouders duidelijkheid over de inhoud en uitvoering van de hulp. Professionals bejegenen kinderen en hun ouders met respect en nemen hen serieus bij de uitvoering van de hulp. 1.4 Professionals stemmen af met de bij de kinderen en hun ouders betrokken instanties. Professionals stemmen het plan af met de plannen van de overige betrokken instanties. Professionals evalueren regelmatig het resultaat van de geboden hulp met de overige betrokken instanties. Professionals zorgen voor een tijdige en volledige overdracht naar de overige betrokken instanties. 16 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

20 2. VEILIGHEID Kinderen worden beschermd tegen gevaren die hun ontwikkeling bedreigen. 2.1 Professionals houden goed zicht op de veiligheid van kinderen. Professionals hebben een actueel beeld van de veiligheid van kinderen. Professionals schatten de veiligheid van kinderen in aan de hand van een gestandaardiseerd risicotaxatie instrument. Professionals beoordelen de veiligheid in multidisciplinair verband. 2.2 Professionals beperken de veiligheidsrisico s voor kinderen. Professionals bepalen mede op basis van de veiligheidsrisico s de in te zetten hulp. Professionals bewaken de gemaakte afspraken over het beperken van de veiligheidsrisico s. Professionals stellen vast of de veiligheidsrisico s zijn verminderd. 2.3 Professionals zorgen ervoor dat acuut onveilige situaties voor kinderen worden opgeheven. Professionals treden bij acute onveiligheid actief op. Professionals bepalen multidisciplinair hoe bij acute onveiligheid van kinderen te handelen. Professionals zijn toegerust om met acuut onveilige situaties voor kinderen om te kunnen gaan. 2.4 De instelling zorgt ervoor dat kinderen op een veilige wijze medicatie ontvangen. De instelling organiseert het omgaan met medicatie. Professionals gebruiken een actueel medicatieoverzicht. Professionals bewaren medicijnen verantwoord. 3. LEEFKLIMAAT Kinderen verblijven in een aandachtvolle omgeving. 3.1 De fysieke leefomgeving is van goede kwaliteit. Kinderen zijn tevreden over de fysieke leefomgeving. De leefomgeving is schoon, passend en veilig. Kinderen hebben invloed op de inrichting van de fysieke leefomgeving. 3.2 Het leefklimaat is passend bij de kinderen. Het leefklimaat past bij de leeftijd en de ontwikkelingsfase van de kinderen. Kinderen kennen de dagelijkse routine en de regels binnen de instelling. Kinderen leiden een voor hen zo gewoon mogelijk leven, inclusief onderwijs en vrijetijdsbesteding. 3.3 Professionals hebben een respectvolle houding naar de kinderen. Kinderen vertrouwen de professionals. Professionals hebben tijd en aandacht voor de kinderen. Professionals belonen positief gedrag van kinderen. Professionals tonen voorbeeldgedrag. 17 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

21 4. CLIËNTENPOSITIE Kinderen en hun ouders krijgen voldoende mogelijkheden om voor hun individuele en gemeenschappelijke belangen op te komen. 4.1 De instelling geeft kinderen en hun ouders de mogelijkheid om voor hun individuele belangen op te komen. De instelling onderneemt actie indien kinderen en/of hun ouders aangeven ontevreden te zijn over de aan hen geboden hulp. Kinderen en/of hun ouders kunnen gebruikmaken van een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Kinderen en/of hun ouders kunnen een klacht indienen bij een onafhankelijke klachtencommissie. 4.2 De instelling draagt zorg voor de behartiging van gemeenschappelijke belangen van kinderen en hun ouders. De instelling beschikt over een representatieve cliëntenraad. De instelling draagt er zorg voor dat de cliëntenraad naar behoren kan functioneren. De instelling gebruikt de adviezen van de cliëntenraad. De instelling informeert kinderen en hun ouders actief over de cliëntenraad en de wijze waarop de medezeggenschap binnen de instelling is georganiseerd. 4.3 De instelling gaat zorgvuldig om met de gegevens van kinderen en hun ouders. De instelling waarborgt de privacy van kinderen en hun ouders. De instelling zorgt voor waarheidsgetrouwe verslaglegging. De instelling reageert adequaat op een inzage-, afschrift-, of wijzigingsverzoek van kinderen en/of hun ouders. 18 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

22 5. ORGANISATIE De instelling voorziet in de voorwaarden om verantwoorde hulp te leveren. 5.1 De instelling voert systematisch kwaliteitsmanagement uit. De instelling heeft een visie op hoe zij verantwoorde hulp biedt. De instelling verzamelt systematisch informatie over de kwaliteit van de hulp. De instelling brengt op basis van de verzamelde informatie veranderingen aan om de kwaliteit van de hulp te verbeteren. 5.2 De instelling zet gekwalificeerde professionals in. De instelling zorgt voor een verantwoorde werktoedeling. De instelling zet professionals in die aantoonbaar zijn geschoold voor de functie die zij uitoefenen. De instelling biedt medewerkers de mogelijkheid kennis en vaardigheden actueel te houden. De instelling heeft richtlijnen en procedures vastgesteld voor het handelen van de professionals. 5.3 De instelling handelt conform de wet om haar doelen te bereiken. De instelling beschikt over actuele VOG s van medewerkers die contact hebben met kinderen of hun ouders. De instelling handelt volgens een meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling. De instelling past vrijheidsbeperkende maatregelen toe conform de wettelijke kaders. De instelling hanteert de wettelijke bewaartermijn voor dossiers. 5.4 De instelling zorgt voor jeugdhulp in samenhang met andere hulp. De instelling heeft samenwerkingsafspraken met haar ketenpartners vastgelegd. De instelling stelt haar professionals in staat samen te werken met ketenpartners. 5.5 De instelling werkt volgens de Governancecode. De instelling beschikt over een Raad van Toezicht die intern toezicht houdt. De instelling beschikt over een Raad van Toezicht die het externe toezicht regelt. De instelling beschikt over een Raad van Toezicht die aan belanghebbenden verantwoording aflegt. 19 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

23 Bijlage 2 Verantwoording Bij Mentraining Salland is het toezicht onverwacht en onaangekondigd uitgevoerd op 3 juni Op 7 juni 2016 was het toezicht aangekondigd. Het toezicht bestond uit de volgende onderdelen: 1. Observaties van leefruimten en het terrein. 2. Interviews met: de eigenaars; medewerkers; cliënten. 3. Controle van alle dertien relevante personeelsdossiers op de aanwezigheid van de Verklaring Omtrent het Gedrag van medewerkers. 4. Inzien van vier hulpverleningsplannen van cliënten. 5. Analyse van ter plekke aangetroffen en nagestuurd beleid. 20 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

24 Wat is het landelijk toezicht jeugd? Het landelijk toezicht jeugd bestaat uit de Inspectie Jeugdzorg (IJZ), de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) en de Inspectie Veiligheid en Justitie (IVenJ). Wat zegt de wet over het landelijk toezicht jeugd? De Jeugdwet geeft de inspecties die het landelijk toezicht jeugd vormen de volgende taken: onderzoek doen naar de kwaliteit in algemene zin van de jeugdhulp, de gecertificeerde instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering, de certificerende instelling, het adviespunt huiselijk geweld en kindermishandeling, de Raad voor de Kinderbescherming en de justitiële jeugdinrichtingen; toezicht houden op de naleving van de kwaliteitseisen die in de wet staan; voorstellen doen voor verbetering. Het toezicht gebeurt uit eigener beweging of op verzoek van de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en/of de minister van Veiligheid en Justitie. Het landelijk toezicht houdt bij de vervulling van haar taak rekening met de behoeften van gemeenten. Wat is toezicht? Toezicht houden betekent dat de inspecties informatie verzamelen over de kwaliteit van de instellingen die onder de Jeugdwet vallen, zich een onafhankelijk oordeel vormen en zo nodig ingrijpen. Daarbij kijken zij of het beleid voor deze instellingen in de praktijk goed werkt. De rapporten zijn in principe openbaar. De openbaar gemaakte rapporten staan op de website van de inspecties. Wat wil het landelijk toezicht jeugd bereiken? Het landelijk toezicht jeugd wil met haar onderzoeken bijdragen aan: het behouden en bevorderen van de kwaliteit van de jeugdhulp en de instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering en de andere instellingen in het jeugddomein; het versterken van de positie van jeugdigen en hun ouders of verzorgers (de cliënten); de uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid van het beleid. Waarop houdt zij toezicht? Er zijn vijf verschillende wetten en regelingen met toezichttaken en bevoegdheden voor de inspecties die het landelijk toezicht jeugd vormen: Jeugdwet; Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen; Wet opneming buitenlandse kinderen ter adoptie; Wet Centraal Orgaan opvang Asielzoekers; Subsidieregeling opvang kinderen van ouders met een trekkend/varend bestaan. Op grond van die wetten en al dan niet in samenwerking met andere inspecties wordt er toezicht gehouden op de volgende organisaties: de jeugdhulpaanbieders (jeugdzorg, jeugd-ggz en jeugd-lvb); de certificerende instelling voor jeugdbescherming en jeugdreclassering; de instellingen voor jeugdbescherming en jeugdreclassering; Veilig Thuis: het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling; de justitiële jeugdinrichtingen; de vergunninghouders voor interlandelijke adoptie; de opvangvoorzieningen voor (alleenstaande) minderjarige vreemdelingen; de Raad voor de Kinderbescherming; Halt; de schippersinternaten. 21 Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg

25 Inspectie Jeugdzorg Postbus AL Utrecht Inspectie Jeugdzorg Inspectie voor de Gezondheidszorg