Semester /15 INLEIDING

Transcriptie

1 BACHELOR 1 Semester /15 INLEIDING Semestercoördinator: Dr. M. van Egmond Mobile Learning Initiative VUmc Amsterdam

2 WAT IS EEN IBOOK? Een ibook is een interactief studieboek voor de ipad maar kan inmiddels ook met het programma ibooks op Mac s met OSX Mavericks worden gelezen. Meer weten over ibooks... De mogelijkheden voor interactiviteit zullen wij stapsgewijs uitbreiden. In dit ibook vinden jullie : interactieve widgets tips over de notitie- en studiekaartenfunctie video s!!! Mobile Learning Initiative VUmc

3 Interactive Wat is een ibook.1 Notities en Studiekaarten Trek de afbeelding met 2 vingers groot of klik 2 keer... (alleen voor ipads) ii

4 De ipad biedt echter veel meer mogelijkheden, is heel gemakkelijk bijvoorbeeld als tekentool te gebruiken. Hiervoor zijn vele verschillende apps beschikbaar, My Sketch Paper Adobe Sketch Paper dwarsdoorsnede huid Je kan natuurlijk met je vinger tekenen, maar er zijn ook verschillende pennen beschikbaar om op tablets te tekenen. Hiermee kan je nauwkeuriger tekenen en natuurlijk ook aantekeningen maken tijdens bijvoorbeeld colleges. Een hele fijne is de Bamboo stylus (rond de 20), maar een goedkoper en toch prima alternatief is de stylus van de Hema (rond de 7). In de ibooks vinden jullie ook de mogelijkheid direct in de digitale klapper te tekenen. Veel plezier!!!!!!!! Het MLI-team iii

5 SEMESTER 1.1 BACHELOR PROGRAMMALEIDER prof. dr. A.J.G. Horrevoets Afdeling Moleculaire Celbiologie en Immunologie VUmc, Van der Boechorststraat 7 T E bachelor.info@vumc.nl W

6 ORGANISATIE Afwezigheid (ziekmeldingen en dergelijken) bij verplichte semesteronderdelen: zie Regels m.b.t. aanwezigheid in deze klapper. Onderwijs Service Centrum Geneeskunde SEMESTERCOÖRDINATOR dr. M. van Egmond Afdeling Heelkunde VUmc, Van der Boechorststraat 7 T E bachelor.info@vumc.nl W De medewerkers van het Onderwijs Service Centrum (studentenbalie) staan je graag te woord. Zij kunnen je helpen met allerlei soorten vragen, advies of informatie geven over alles wat met jouw opleiding te maken heeft of doorsturen naar de verantwoordelijke persoon of instantie. Hier vind je de contactgegevens en openingstijden: index.asp Spreekuur:! Afspraken te maken via bachelor.info@vumc.nl (uitsluitend voor zaken die niet bij het Onderwijs Service Centrum Geneeskunde kunnen worden afgehandeld, tel ). Plaats:! Medische Faculteit, kamer MF-B244 Van der Boechorststraat 7, 1081 BT Amsterdam, De studieadviseurs kunnen helpen bij het oplossen van allerhande problemen die de studie hinderen. Op de website staat informatie over de studieadviseurs: wie zij zijn, wanneer zij aanwezig zijn, veel gestelde vragen en tips ter ondersteuning van het studeren. Afspraken met de studieadviseurs kunnen gemaakt worden via de link "Individuele afspraken" maken via de link hieronder: Het inloopspreekuur is op maandag t/m donderdag van 11:00-12:30 uur. 5

7 INLEIDING Gallery 1.1 Huid en Afweer Skin_layers.svg/1505px-Skin_layers.svg.png gemodificeerd J.Bretschneider In dit semester gaan de cursussen vooral over de opbouw van het lichaam. De huid vormt het uitgangspunt. Van daaruit wordt de opbouw van cellen en weefsels behandeld. Vervolgens komen de bouw en functie van organen aan bod. De ontwikkeling van de acht competenties die in het VUmc-compas centraal staan, loopt als een rode draad door het semester heen. Met studieopdrachten en practica leer je vaardigheden aan op het gebied van medisch expert, academicus, samenwerker, organisator, reflector, communicator, gezondheidsbevorderaar en beroepsbeoefenaar. In de eerste cursus van het semester, Huid en Afweer, worden in het openingscollege huidafwijkingen gepresenteerd. Deze afwijkingen worden gerelateerd aan genetische, cellulaire, fysiologische en immunologische veranderingen, en vergeleken met de normale situatie. 6

8 Gallery 1.2 Bouw en Bewegen Gallery 1.3 Metabole Systemen Bonamy Atlas Anatomie, Parijs 1860 Bonamy Atlas Anatomie, Parijs 1860 In de tweede cursus, Bouw en Bewegen, worden anatomische, histologische en fysiologische veranderingen in vergelijking met de normale situatie behandeld. De functie van normale zenuwgeleiding, de normale opbouw van botten, gewrichten en spieren gekoppeld aan hun functie worden besproken. In de derde cursus, Metabole Systemen, worden de ademhalingsroute en de spijsverteringsroute gerelateerd aan typische ziektebeelden. Bouw en functie van longen, neus-keelholte, mond (als start van het spijsverteringssysteem), maag en darmen worden behandeld. Ook de rol van de alvleesklier en de lever bij de normale regulatie komen aan de orde. 7

9 Gallery 1.4 Leeronderzoek verschillende middelen om doelbewust en gericht deze competenties te ontwikkelen. Maar maakt dit van de student een goede dokter? Goed dokterschap is meer dan de som der delen. In de lijn Leren dokteren wordt de vertaalslag gemaakt naar de complexe praktijk van de dokter, waarin het gaat om het geïntegreerd en evenwichtig kunnen toepassen van de acht competenties van VUmccompas. Vijf van de zes semesters van de bacheloropleiding worden afgesloten met een cursus Leren dokteren. Digidaan, VUmc De vierde cursus is Leeronderzoek I. De data die in de 2e en 3e cursus van het semester zijn verzameld in practica gewijd aan de competentielijn academicus worden dan verder uitgewerkt. Het semester wordt afgesloten met Leren dokteren 1. Het VUmc-compas is ingericht rond de competenties die een toekomstig arts nodig heeft: de student heeft niet alleen kennis nodig om arts te worden, maar verwerft ook vaardigheden en ontwikkelt een professionele instelling. Het onderwijsprogramma kent In de collegeserie en in de practica Klinisch redeneren maak je kennis met het redeneren van klacht tot diagnose. Een dokter verheldert de vraagstelling en/of het probleem, zo zag je al meerdere malen in de afsluitende colleges binnen de lijn Klinisch redeneren. Maar ook zul je zien dat de dokter probeert te achterhalen waarom de patiënt juist op dat moment is gekomen, en waarom bijvoorbeeld niet eerder. Had het probleem mogelijk zelfs voorkomen kunnen worden? Of: hoe werd vroeger over het ontstaan van dit ziektebeeld gedacht, vond men het gedrag van de mens hierbij belangrijk? Hoe denkt men daar nu over en wat zijn daarvan de consequenties voor het medisch handelen? Om deze vragen gaat het in deze cursus Leren dokteren 1. Voor een goede dokter is het van belang het gedrag van zijn patiënt te begrijpen, vanwege de cruciale invloed van gedrag op gezondheid en 8

10 (preventie van) ziekte. Het sociaal, cultureel en maatschappelijk, als ook het wetenschapsfilosofisch en wetenschapstheoretisch perspectief dient daarbij te worden betrokken. Cursussen Huid en Afweer! vrijdag 29 augustus t/m maandag 22 september 2014 Bouw en Bewegen! dinsdag 23 september t/m maandag 27 oktober 2014 Metabole Systemen! dinsdag 28 oktober t/m maandag 1 december 2014 Leeronderzoek 1! dinsdag 2 december t/m vrijdag 12 december 2014 Leren dokteren 1! maandag 5 januari t/m maandag 26 januari 2015 De inhoud van elke cursus staat globaal beschreven op de website Uiterlijk één week voorafgaand aan een cursus is de gedetailleerde informatie verkrijgbaar bij de MFVU winkel. Digitale versies zullen als pdf en ibooks beschikbaar zijn via Blackboard en - voor het eerst in 2014/15 als itunes U cursussen in itunes. Downloadlink voor itunes (voor PC) Op Mac's is itunes al geinstalleerd. Een projectgroep van een VUmc docent en studenten uit verschillende studiejaren is bezig met het maken van interactief studiemateriaal voor ipad-gebruik. Het maken van hetzelfde materiaal voor Android en Windows is momenteel niet mogelijk. De top 3 redenen waarom voor ipads is gekozen: ibooks Author interactieve digitale multitouch boeken itunes U courses eigen collecties van ons digitaal lesmateriaal in onze cursussen op itunes U Apps voor het onderwijs en patiëntenzorg Het gebruik van ipads wordt voor alle studenten aanbevolen. Heb je een ipad: Download de apps itunes U en ibooks. Na openen van itunes U op de ipad kan je op de naam van de cursus zoeken. 9

11 Abonneer je op de cursus en maak niet alleen gebruik van de cursusdocumenten (kies de ibook-variant), maar ook van aanvullend materiaal (video s, weblinks, apps). Maak notities in je ibooks, deel de notities met je medestudenten of maak study-cards om te leren. Wil je bijdragen aan ons project, wij zijn altijd op zoek naar talenten. Voor vragen en aanmerkingen graag contact opnemen met het team van de Mobile Learning Initiative VUmc. Belangrijk: & mlivumc.com Het gebruik van ipads wordt echter niet verplicht gesteld en alle documenten worden blijvend ook in pdf beschikbaar voor mobiel gebruik op Android en Windows tablets. Het gebruik van ipads geeft ons echter momenteel meer mogelijkheden digitaal en mobiel onderwijs verder te ontwikkelen. 10

12 TOETSING Het semester wordt met verschillende toetsvormen getoetst. Deze zijn globaal beschreven in de studiegids. Gedetailleerde informatie over de toetsen, de studiepunten en het toetsrooster staan vermeld op Blackboard. De parate kennis toetsen en de cursusafhankelijke toetsen (CAT) kunnen geoefend worden. Deze toetsen zijn beschikbaar op Blackboard bij de betreffende cursus. Voor de semestertoets (SET) komt er ook een oefentoets op Blackboard. Verder staan de beoordelingsformulieren van de BVD en de PG op Blackboard zodat studenten en docenten daar op kunnen anticiperen. Het portfolio start vanaf het begin van de studie. Alle informatie daarover krijg je in de tweede week van de cursus. Portfoliovragen staan op Blackboard onder Professionele ontwikkeling 1. 11

13 REGELS M.B.T. AANWEZIGHEID EN Deelname en actieve participatie aan alle practica en studiegroepen is verplicht en wordt getoetst d.m.v. de stempelkaart en het PG (professioneel gedrag in de studiegroep). Je dient altijd de practicumhandleiding mee te nemen. Om logistieke redenen is het alleen mogelijk om studiegroepen en practica te volgen op de voor jou in het rooster aangegeven tijden. Melden van afwezigheid door ziekte of bijzondere situaties U dient zich voorafgaand aan het practicum, met redenen omkleed, af te melden bij de practicumleider en voor studiegroepen bij de tutor en collega-studenten met wie je samenwerkt. In de studiegroep bereiden drie studenten gezamenlijk een presentatie voor. Bij ziekte van één van het trio dienen de anderen de presentatie te verzorgen. Bij (verwachte) langdurige afwezigheid moet je dit melden bij de tutor. De wijze waarop practica kunnen worden ingehaald zal op Blackboard worden gepubliceerd. Regels m.b.t. Digidaan, VUmc Je hebt een adres van de VU gekregen, dat onder meer gebruikt wordt als standaard communicatiekanaal vanuit de universiteit. Ook het instituut voor onderwijs en opleiden van het VUmc gebruikt deze communicatieweg. Het gebruik van dit VU- adres vergemakkelijkt de communicatie tussen jou en alle betrokkenen bij het 12

14 onderwijs. Het is voor onderwijsmedewerkers, docenten en practicumleiders nl. ondoenlijk je te benaderen via je privé (bijv. hotmail, gmail) adres. Om te voorkomen, dat je belangrijke boodschappen of oproepen mist, hierbij het dringende verzoek mail gericht aan jouw VU adres automatisch te laten forwarden naar je privé adres. Jij beheert deze forward-instellingen zelf. Je gaat daartoe naar de beheeromgeving ( mail doorsturen ), waar je dit kunt instellen. Bij vragen kun je terecht op het volgende adres: LET OP: s die niet verstuurd worden, zullen niet in behandeling genomen worden. Vermeld altijd je naam, studentnummer, studiegroep en het onderwerp. Bij vragen over practica, de juiste benaming en code van het practicum vermelden. 13

15 GEDRAGSREGELS BIJ PRACTICA WAARBIJ STUDENTEN ONDERLING OEFENEN De volgende gedragsregels zijn gebaseerd op de Patiëntgebonden vaardigheden en patiëntcontacten, regels en richtlijnen voor studenten en docenten die gelden voor studenten van het VU medisch centrum. De folder met deze richtlijnen is aan alle studenten toegestuurd. De regel over onverwachte pathologische bevindingen voert terug op een besluit van de Projectgroep Klinische Vaardigheden. Hier zijn de regels samengevat die betrekking hebben op de practica waarbij studenten met elkaar oefenen. In Recepten voor een goed gesprek is een hoofdstuk opgenomen over de betekenis van het lichamelijk onderzoek voor patiënten, met aanbevelingen voor de aanstaande arts. Gedragsregels Digidaan, VUmc 1.Het onderling oefenen van lichamelijk onderzoek (in het brede zin des woords, dus inclusief EHBO en anatomie in vivo), en wel bij beide geslachten, is verplicht voor alle studenten geneeskunde; deze verplichting geldt niet voor inwendig onderzoek bij mannen en vrouwen; voor oefening in deze onderdelen van het lichamelijk onderzoek worden alternatieven aangeboden in speciaal daartoe bestemd onderwijs. Het genitaal onderzoek wordt door alle studenten in het daartoe bestemde onderwijs geoefend. Dit vindt plaats in het vierde 14

16 studiejaar. Het onderzoek van de mammae wordt in principe wel onderling geoefend, in het tweede jaar. 2.In oefensituaties is niet alleen het innemen van de rol van de arts, maar ook het innemen van de rol van de patiënt een verplicht onderdeel en van wezenlijk belang voor de vorming tot arts. 3.Eventuele persoonlijke belemmeringen bij een student voor het ondergaan van lichamelijk onderzoek moeten ruim tevoren door de student zelf schriftelijk worden aangekaart bij een speciaal daartoe gemandateerde artsopleider. Het principe hierbij is: alle onderdelen zijn in beginsel verplicht voor iedereen tenzij de student reële argumenten aandraagt die worden ondersteund door de gemandateerde artsopleider. 4.Studenten dienen zich op de practica functioneel te gedragen, optimale hygiëne te betrachten en geen aanstoot te geven aan anderen. 5.Voor signalering van, en eventuele bemiddeling bij problemen rond de aan studenten gestelde eisen kan de student zich schriftelijk richten tot de gemandateerde artsopleiders. De student wordt dan uitgenodigd voor een gesprek. 6.Wanneer de student geconfronteerd wordt met een onverwachte mogelijk pathologische bevinding zal deze zelfs bij de geringste twijfel de begeleidende docent moeten waarschuwen. Deze zal de student naar een arts doorverwijzen tenzij de docent er zeker van is dat er geen sprake is van pathologie. Een student bij wie een (lichte) afwijking wordt gevonden hoeft niet bereid te zijn om als proefpersoon voor de hele groep te dienen. 7.Studenten die onderling oefenen worden geacht zich te houden aan de wettelijke geheimhoudingsplicht zoals die voor artsen geldt. Studenten geneeskunde ondertekenen aan het begin van de opleiding een verklaring tot geheimhouding. Dit vindt plaats bij het practicum Geheimhouding in de 2e week van de 1e cursus. Mis dit practicum dus beslist niet. Deze gedragsregels gaan op voor alle practica waar onderling geoefend wordt. Het adres van de gemandateerde artsopleiders is: Gemandateerde artsopleiders VU medisch centrum Afdeling Verloskunde en Gynaecologie, kamer ZH 8F003 Postbus MB Amsterdam 15

17 Openingscollege WEEKINDELING De week start met het plenaire openingscollege van 2 uur. In het eerste uur wordt een patiënt gepresenteerd die past bij het weekthema. In het tweede uur wordt dieper ingegaan op de achtergronden van het patiëntprobleem en er wordt een globaal overzicht gegeven van de inhoud van de week. Studiegroepen De studiegroep bestaat uit 12 studenten. Een studiegroepbijeenkomst duurt 2 uur. Je vindt er meer informatie over in de handleiding: Werken in studiegroepen in het VUmc compas. Informatie voor studenten. In deze semesterklapper wordt gedetailleerd het doel van en de werkwijze in de studiegroepen beschreven. Studieopdrachten zijn opgenomen in het cursusdeel van de semesterklapper (papieren versie - foto s en figuren in zwart wit). Zij zijn ook beschikbaar via Blackboard (foto s en figuren in kleur). Alle studiedocumenten zijn ook beschikbaar via itunes U als ibook en pdf, gratis. Hier de link... Digidaan, VUmc Aanwezigheid is verplicht. Ook bestudeer je de bijbehorende literatuur. Studiegroeptrainingen In de studiegroepen vervul je een aantal taken, zoals feedbacker en voorzitter. De studiegroeptrainingen 16

18 (SGT s) zijn bedoeld om je te ondersteunen bij het aanleren van de vaardigheden die nodig zijn bij het werken in de studiegroep. De SGT s bestaan uit oefeningen die door de tutor zelf tijdens de studiegroep worden gegeven. De volgende SGT s komen in ieder geval aan bod in semester 1.1: feedback geven en ontvangen, voorzitten, patiëntpresentatie. Uit de overige SGT s kan een keuze gemaakt worden, afhankelijk van de behoefte van de studiegroep. Hieronder vindt je de leerdoelen van de SGT s: 1. Feedback geven en ontvangen Na deze training kun je uitleggen wat feedback geven en ontvangen is en waarom het van belang is in de opleiding tot arts de belangrijkste regels van het geven en ontvangen van feedback noemen en toepassen 2. Voorzitten Na deze training kun je uitleggen wat het belang van een voorzitter is uitleggen wat de taken van een voorzitter zijn 3. Patiëntpresentatie Na deze training kun je de aspecten uit een observatielijst herkennen in een patiëntverhaal en benoemen een samenvatting geven van een patiëntverhaal volgens een in de gezondheidszorg gangbaar model beargumenteren waarom je bepaalde aspecten van een patiëntverhaal wel, of juist niet noemt tijdens de samenvatting 4. Presenteren met PowerPoint Na deze training kun je de belangrijkste criteria rondom het gebruik van PowerPoint bij presentaties noemen en deze toepassen in jouw eigen presentaties de technische mogelijkheden van PowerPoint zodanig benutten dat de overdracht van informatie efficiënt en aantrekkelijk verloopt 5. Notuleren Na deze training kun je aangeven wat het doel van notuleren is aangeven wat de taken van een notulist zijn tips noemen om een goede notulist in de studiegroep te worden 6. Functioneren als groepslid Na deze training kun je jouw eigen rol en die van de medestudenten herkennen binnen de studiegroep en deze benoemen 17

19 interventies omschrijven om jouw eigen gedrag en dat van anderen bij te sturen 7. Verdiepende vragen stellen Na deze training kun je uitleggen wat het nut van vragen stellen is voor jouw leerproces en het verdiepen van de brainstorm in de studiegroepen uitleggen wat het nut van vragen stellen is in het artsenberoep 8. Brainstormen Na deze training kun je in eigen woorden vertellen waarom de methode van brainstormen wordt gebruikt in een studiegroep aangeven hoe een brainstorm volgens de regelen der kunst uitgevoerd zou moeten worden benoemen wat de termen convergeren en divergeren betekenen in het kader van de brainstorm factoren benoemen die een effectieve brainstorm bevorderen of belemmeren Zelfstudie In de zelfstudietijd werk je met collega-studenten de studieopdrachten uit en bereidt je de tweede studiegroep voor. Studieruimte Voor studiegroepvoorbereiding kun je terecht in het VUmc, De Boelelaan 1117, 0B100. (tel ). Hier is een stilteruimte, een grote zaal waar overlegd mag worden en er staan ca. 70 pc s. Practica Per week zijn er 2 practica van elk 2 uur. In een aantal weken in dit semester is er een extra practicum. Eén van de practica is verbonden aan de cursusinhoud, de andere is verbonden aan één van de competenties van het VUmc-compas. In het rooster wordt het type practicum aangegeven en wordt vermeld welke competentie wordt geoefend. Aanwezigheid is verplicht. Slotcolleges De week eindigt met de plenaire conferentie van 2 uur. In het eerste uur wordt verdieping aangebracht op het thema. Er wordt verband gelegd tussen de studieopdrachten en de leerstof. Verder wordt er aandacht besteed aan de belangrijkste en moeilijkste onderwerpen die aan bod zijn gekomen. In het tweede uur worden met name de klinische condities verder uitgediept en staat de patiënt centraal. Ten slotte Naast de contacturen bestaat de studie uit zelfstudieuren. Een student die gemiddeld 40 uur per week vanaf de eerste week aan zijn studie besteedt, zal goed uitkomen. Het is onmogelijk achterstand in zelfstudie in de laatste week te compenseren. 18

20 STUDIE- GROEPEN De samenstelling van de studiegroepen met tutoren wordt bekend gemaakt tijdens de Algemene introductie (Semester 1.1).

21 HANDLEIDING "WERKEN IN DE STUDIEGROEP" Het onderwijsprogramma VUmc-compas bevat verschillende manieren om de stof aan te bieden. Eén daarvan is het samenwerken en leren in de studiegroep. De eerste drie jaar van je studie krijg je hier mee te maken. In deze handleiding vindt je instructies over het werken in de studiegroepen. Het is de bedoeling dat je samen met medestudenten in de studiegroepen actief werkt aan de studiestof aan de hand van patiëntproblemen. In de studiegroepen komt de studiestof op een levendige, begrijpelijke, bruikbare en efficiënte manier aan bod. 1. Waarom is werken in de studiegroep belangrijk? De student ziet zelf het belang in van de studiestof. Dat het geen "droge" kennis is, maar bruikbare kennis. Het zal de student motiveren om de nodige kennis eigen te maken en om zich in te spannen moeilijke stof te begrijpen. De student kan kennis gebruiken om praktische problemen te begrijpen en hiervoor oplossingen te bedenken. Door deze koppeling naar de praktijk zal ingewikkelde kennis makkelijker te begrijpen en te onthouden zijn. Het legt een goede basis voor het klinische redenen straks in de praktijk Digidaan, VUmc De student leert een bepaalde manier aan om problemen te begrijpen en op te lossen. Problemen die je nog nooit bent tegengekomen, zul je steeds makkelijker kunnen aanpakken. De student leert efficiënt te studeren. Verworven kennis zul je telkens opnieuw gebruiken, zodat je je 20

22 deze kennis steeds meer eigen zult maken. Resultaat is dat je een beter overzicht zult houden over wat je allemaal al weet en je zult leren hoe je ontbrekende kennis kunt opsporen en ordenen. De student leert op een overzichtelijke manier in gezamenlijkheid te werken aan de verschillende competenties die passen bij het profiel van de arts. 2. Wat houdt het profiel in? Het werken en leren in de studiegroep geeft je de mogelijkheid aan competenties te werken die deel uitmaken van het profiel van de arts. Het VUmc-compas is ingericht rond alle competenties die een toekomstige arts nodig heeft. Het profiel omvat acht rollen: De VUmc-arts is een medisch expert. Hij beschikt over de meest actuele medische kennis en bezit de vaardigheden deze toe te passen. Als academicus levert hij een wetenschappelijke bijdrage aan de gezondheidszorg. Hij vraagt zich altijd af wat de wetenschappelijke basis is van een bepaalde vorm van diagnostiek of therapie. Hij denkt en handelt op een wetenschappelijke manier, kijkt kritisch naar informatie en is in staat zelf een mening te vormen. De communicator kan een effectieve relatie aangaan en onderhouden met patiënten, collega s en andere zorgverleners. Zijn vermogen om helder te communiceren is van essentieel belang om hoog gekwalificeerde zorg te kunnen bieden. De arts als samenwerker is in staat doeltreffend samen te werken met collega s, andere zorgverleners, met patiënten en patiëntengroepen. Hij kan informatie overbrengen, onderhandelen, leidinggeven, consulteren en feedback geven. Elke dag neemt de arts als organisator besluiten over het te voeren beleid. Hij neemt verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van zorg in de volle omvang, kan prioriteiten stellen, deze uitvoeren en evalueren. Als gezondheidsbevorderaar erkent en bepleit hij het belang van preventieve gezondheidszorg voor de individuele patiënt, patiëntgroepen en de maatschappij. De beroepsbeoefenaar beoefent de patiëntenzorg volgens de hoogst geldende medische en ethische standaarden (richtlijnen ontwikkelen en naleven). Hij kan als reflector naar zijn persoonlijke en professionele functioneren kijken en weet waar zijn mogelijkheden en grenzen liggen. Hij is in staat zijn scholing en loopbaanontwikkeling hierop af te stemmen. U heeft dus niet alleen kennis nodig om arts te worden, maar ook ga je vaardigheden en de juiste houding aanleren. De combinatie van die drie, noemen wij 21

23 competenties. Het verwerven van bijvoorbeeld de competenties communicator, reflector, samenwerker, organisator, beroepsbeoefenaar zijn belangrijke elementen van het werken in studiegroepen. 3. Hoe passen studiegroepen in het programma? Het VUmc-compas is opgebouwd uit themacursussen. Alleen kennis is niet voldoende. Je werkt vanaf dag één ook aan het profiel van jezelf als toekomstige arts. Het profiel zit verweven in de inhoud van de cursus. Je zult merken dat het profiel met de acht rollen steeds op verschillende manieren terugkomt, in de studieopdrachten en (competentiegebonden) practica. De week start altijd met een openingscollege waarin een patiënt wordt gepresenteerd. Daarna bespreek je studieopdrachten in jouw studiegroep. Daar is het moment waarop je gezamenlijk de patiëntencasuïstiek combineert met droge kennis en eigen opvattingen en inzichten. Een tutor zal de studiegroep begeleiden en verdieping aanbrengen. De overige dagen van de week is er ruimte voor zelfstudie en volg je de geplande practica. Op de laatste dag van de themaweek heb je een tweede studiegroep en wordt de week afgesloten met een slotconferentie. Tijdens de tweede studiegroep presenteer je de resultaten van de studieopdrachten en daar discussieer je over in de studiegroep. Er zijn dus minder colleges, er is meer ruimte voor zelfstudie. Dat betekent een actieve houding: vanaf de eerste week 40 uur per week aan je studie besteden! 4. Hoe wordt het werken in de studiegroep getoetst? Kennisoverdracht aan anderen is een belangrijk aspect in de studiegroepen. Dit is namelijk ook een belangrijke vaardigheid voor de studie en latere beroepsuitoefening (denk aan uitleg geven aan anderen, bijvoorbeeld in het kader van de patiëntenvoorlichting, tijdens een patiëntbespreking, of in een wetenschappelijke voordracht). Deze vaardigheid laat zien dat je de stof beheerst en dat wordt op verschillende manieren getoetst. De belangrijkste is de Beoordeling Voordracht en Discussie (BVD). Het professioneel gedrag in de studiegroep wordt beoordeeld aan de hand van een PG-formulier. Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen hoe de student persoonlijk leert, hoe hij omgaat met taken en hoe hij samen met anderen werkt aan een resultaat. Daarin leer je ook je medestudenten te beoordelen. Dat betekent niet elkaar afvallen, maar elkaar goede feedback geven. Dat zijn de gratis tips, waar je veel van kan leren. Vanaf de eerst week gaat het portfolio (PTF) een rol spelen. Je maakt inzichtelijk wat je kunt en wil leren. Meer informatie over deze toetsingsvormen vind je op Blackboard > toetsing. 22

24 5. Hoe gaat het in de studiegroepen? Je vormt samen met 11 medestudenten een studiegroep en trekt een half jaar met elkaar op onder leiding van een tutor. Per week zijn er twee afgesproken bijeenkomsten in de studiegroep. Studiegroepen I en II horen bij elkaar. Kortweg gezegd staat tijdens studiegroep I het verkennen centraal en tijdens studiegroep II het begrijpen. De tutor zal als rolmodel in het begin van de studie als voorzitter van de studiegroep optreden. Zo snel mogelijk, op een moment dat de tutor en de studenten eraan toe zijn liefst al na een maand gaan de studenten de studiegroepen voorzitten en neemt de tutor de meer begeleidende rol op zich. Volgens een programma opbouw (zie agenda opbouw in bijlage 2) gaan studenten met elkaar de studieopdrachten bestuderen en de uitkomsten presenteren. Om resultaten te kunnen boeken, zijn afspraken nodig over de wijze van samenwerken. Denk aan de kunst van het vragen stellen, voorzitterschap en verslaglegging Hoe de studieopdrachten verkennen? (studiegroep I): Voor het verkennen van studieopdrachten is er eerst een rapportage van de patiënt van de openingssessie. Vervolgens gaan de studenten onder leiding van een student-voorzitter brainstormen. De eerste maand zal het de tutor zijn die als rolmodel laat zien hoe je als voorzitter het leren in de studiegroep stimuleert. De methode van brainstormen is erop gericht zoveel mogelijk ideeën te genereren, die met het onderwerp te maken hebben. Voor de start van de brainstorm, bespreekt de groep eerst per deelvraag - of alle begrippen in de studieopdracht helder zijn. Daarna start de brainstorm, een methode die je als arts vaak met je collega s zult toepassen. In de eerste fase (divergeren)zijn een paar spelregels: Iedereen mag alles zeggen wat bij hem opkomt, als oplossingsrichting. Reacties zijn kort, geen toelichting en geen discussie. Het gaat om zoveel mogelijke oplossingen te bedenken. Geen kritiek op elkaars inbreng. Dat komt later. Iedereen moet kunnen deelnemen. Ja, maar bestaat in deze fase niet. Verzin in deze fase niet alleen maar vragen, maar ook oplossingsrichtingen. Laat je niet teveel leiden door de deelvragen van de studieopdracht Noteer alle voorstellen (de notulist) In de tweede fase gaat de groep de vragen en mogelijke antwoorden kritisch tegen het licht gehouden (convergeren). Hier komt het aan op een actieve houding en de bereidheid van iedere student een studieopdracht uit te werken. Zijn alle vragen voldoende beantwoord en welke vragen dienen nog te worden uitgezocht om tot een 23

25 bevredigend antwoord op de studieopdracht te komen? In deze fase werkt de student-voorzitter met de groep toe naar eensgezindheid over de nog nader te bestuderen onderdelen van de studieopdracht. De studiegroep sluit af met afspraken over de verdere uitwerking in trio s. Is er duidelijkheid over welke bronnen worden geraadpleegd om de resterende vragen te kunnen beantwoorden? Daarbij moet niet alleen worden gedacht aan de leerboeken, maar ook aan andere bronnen zoals (betrouwbare) websites, artikelen in tijdschriften die via bibliotheekbestanden kunnen worden opgezocht of COO-materiaal. De notulist noteert de gemaakte afspraken over de uitwerking van de studieopdracht in de groepsruimte op Blackboard. Na de brainstorm geeft de student-voorzitter het woord weer terug aan de tutor voor feedback en evaluatie Hoe studiegroep II voorbereiden? In de voorbereiding voor studiegroep II werk je samen binnen je trio aan de studieopdracht. De bedoeling is dat je: 1.een verslag in eigen woorden - in Word maakt, dat de antwoorden op de vragen geeft 2.de antwoorden een logische opbouw voor een PowerPoint presentatie maakt, om te presenteren aan jouw studiegroep. 3.alle studenten zich voorbereiden op een mogelijke presentatie (zie bijlage 3) Als arts zul je veel instructie geven. Zowel aan patiënten en collega s als aan andere disciplines. Door jouw medestudenten uit te leggen wat je geleerd hebt, laat je zien het zelf te begrijpen Op deze manier leer je het meest en is het voor je studiegenoten ook goed te volgen. Let er bij het maken van het verslag op dat je duidelijk aangeeft waar het over gaat (bijvoorbeeld cursus, week, datum, namen trio). Naast het verslag werk je aan de presentatie voor studiegroep II. De bedoeling is dat je de leerstof boeiend, overzichtelijk en begrijpelijk kunt presenteren aan je studiegenoten Wat is de opbouw van de presentatie? Inleiding welke studieopdracht en vragen heb je uitgewerkt; wat is de opbouw van jouw verhaal en welke specifieke vragen of onderwerpen worden in de rapportage behandeld; 24