reportage 14 VERTREK NL

Transcriptie

1 14 VERTREK NL JANUARI 2015

2 In 2013 kregen 215 Nederlanders van Migrationsverket (de Zweedse immigratiedienst) het recht om zich vanwege hun werk in Zweden te vestigen. In 2012 waren dit er 279. Ondanks de relatief kleine afstand tussen Nederland en Zweden, zijn er naast overeenkomsten ook verschillen tussen de twee landen. Zowel zakelijk als privé verandert er veel als je deel gaat uitmaken van de Zweedse arbeidsmarkt. Of die verandering positief is? Lees hier de verhalen van Nederlanders die in Zweden bij een multinational werken en oordeel zelf. TEKST sanne portman JANUARI 2015 VERTREK NL 15

3 Tom Doorten werkte van 2003 tot 2013 onder meer als SPS (Scania Productie Systeem) manager bij Scania Production in Zwolle. Een jaar geleden verhuisde hij met zijn vrouw en hun toen een paar maanden oude dochter naar Oskarshamn, een klein plaatsje in het zuiden van Zweden. Tom: Het komt vaak voor dat mensen die in Nederland bij Scania werken, de overstap naar Scania in Zweden maken. Mijn vrouw en ik spraken hier vaak over en het leek ons een mooi avontuur. Toen we een jaar geleden hoorden dat ik in Zweden aan de slag kon, twijfelden we geen moment. Het leven in Zweden bevalt ons erg goed. Natuurlijk zijn er verschillen met werken in Nederland. Zo worden bepaalde afkortingen en termen die ik tijdens mijn werk bij Scania in Zwolle gebruikte, hier anders geïnterpreteerd. Ook geven Zweden weinig stevige feedback, terwijl dat in Nederland aan de lopende band gebeurt. Ik geef die feedback hier wel, en dat vinden mensen soms lastig. Dat komt ook doordat ze hier net wat sneller tevreden zijn dan in Nederland. Nederlanders zijn uitzonderlijk ambitieus, stellen hele hoge eisen. Ze zijn daardoor beter dan wie dan ook in het behalen van kwaliteitsdoelstellingen. Die instelling probeer ik hier ook door te voeren. Een groot voordeel hier vind ik dat mensen veel minder gestrest zijn. Dat komt voor een groot deel door efficiency. Er worden hier minder uren gewerkt, maar de uren die ze werken, benutten Zweden heel efficiënt. Die gejaagdheid uit Nederland kennen ze niet op de werkvloer, en ook niet in hun privéleven. Emigreer niet omdat je per se weg wilt uit Nederland. Je loopt in elk land tegen dezelfde dingen aan en problemen zitten vaak in jezelf. Die neem je dus altijd mee. 16 VERTREK NL JANUARI 2015

4 Roos woonde samen met haar man in zijn geboorteland: Engeland. Ze werkten beiden bij IKEA en hadden het goed. Toch knaagde er iets. Eigenlijk zochten ze een plek waar ze hun liefde voor ruimte en natuur konden combineren met hun werk en kinderen. Zweden bleek hier het perfecte land voor te zijn en daarom vertrokken ze in het najaar van 2007 naar Scandinavië. Roos: Zowel mijn man als ik houden erg van ons werk. In Zweden kunnen we dat perfect combineren met het leven buiten, de natuur en onze drie kleine kinderen. De balans tussen werk en privé is hier heel belangrijk en het hele leven is ingericht rond Zorg dat je een plan hebt voordat je emigreert. Je hoort zo vaak dat mensen wel zullen zien en dat het dan niet werkt. Verlies de realiteit niet uit het oog en zorg bijvoorbeeld dat een van de twee al een baan in Zweden heeft voordat je vertrekt. Daarnaast is het erg belangrijk om de taal zo snel mogelijk te leren. Wanneer je Zweeds spreekt, kun je makkelijker communiceren met bijvoorbeeld buren en collega s en bouw je sneller een band op. werkende ouders. Je hebt hier bijna een jaar zwangerschapsverlof, en daarna gaat bijna elke vrouw weer aan de slag. Dit kan, omdat de kinderopvang perfect geregeld is. Je brengt kleine kinderen s ochtends naar de dagis (kinderopvang). Vervolgens start je eigen werkdag tussen zeven en acht uur. s Middags haal je je kinderen weer op en heb je tijd voor hen. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen: die zijn hier totaal gelijkwaardig. Zweden praten dan ook vaak over hen (onzijdig), in plaats van over han (hij) of hon (zij). Werken in Zweden is volledig gebaseerd op overeenstemming: het is belangrijk dat iedereen meegaat in het hele proces. Dit uit zich in veel vergaderingen, waarbij alles met iedereen wordt besproken. Dat is wel even wennen, zeker als je de directe aanpak van Nederlanders gewend bent. Maar ik denk wel dat het goed is. Het dwingt je namelijk om naar iedereen te luisteren. Daardoor werk je nog meer samen en versterk je elkaar, waardoor het resultaat uiteindelijk beter is. In 1983 vertrok Joannis Vendrig voor de liefde naar Noorwegen. Hij ging daar naar de universiteit en kreeg samen met zijn grote liefde drie kinderen. Om wat bij te verdienen, ging hij aan de slag als kok in een pizzarestaurant. Joannis: Ik werkte bij Peppes Pizza, de grootste pizzaketen van Scandinavië. Ik groeide door in het bedrijf en in 2000 werd ik algemeen directeur van de keten. In 2012 kwam ik in contact met de directeur van Starbucks en werd ik verantwoordelijk voor Starbucks in Noorwegen en Zweden. Scandinaviërs zijn echte koffiedrinkers. De Finnen drinken het meest maar de Noren en Zweden volgen snel. Het was dus te verwachten dat Starbucks hier goed zou lopen. Zelfs onze Frappuccino is hier populair, ondanks het vaak koude weer. JANUARI 2015 VERTREK NL 17

5 Een groot verschil tussen Nederland en Scandinavië is dat de inkomensverschillen hier veel kleiner zijn. Ik vind dat alleen maar goed: het is toch niet nodig dat een directeur zoveel meer verdient dan een serveerster? Over salarissen wordt niet geheimzinnig gedaan, dat is allemaal heel transparant. Je kunt van iedereen inzien wat hij of zij verdient en hoeveel belasting er wordt betaald. Je hebt hier als werknemer veel rechten, je bent nog beter beschermd dan in Nederland. En vrouwen staan hoog in het vaandel, daar wordt extra goed voor gezorgd. Je krijgt lang De vakanties naar Zweden van Nicolien van Os en haar man bevielen zo goed, dat ze besloten er een huis te kopen. Nog niet om er te wonen, maar wel om er vaker heen te gaan. Toen Nicolien, die in Nederland bij IKEA werkte, hoorde dat er een nieuwe vestiging in het Zweedse Karlstad werd geopend, grepen ze hun kans. In 2007 emigreerden ze naar Zweden. Nicolien: Ik heb de stoute schoenen aangetrokken en contact opgenomen met de storemanager van IKEA Karlstad. Mijn sollicitatiegesprek was meer een kennismaking: ze waren alleen maar blij met mijn ervaring bij IKEA in Nederland. We hebben het hier enorm naar ons zin. Werken bij IKEA geeft een beetje het TROS-gevoel; het is één grote familie. Verder is de omgeving prachtig, er is veel natuur en je hebt de ruimte. In het begin moest ik wel wennen aan het verschil in drukte bij IKEA. In Nederland kun je op een regenachtige zwangerschapsverlof, dat je eventueel kunt delen met je man. De kinderbijslag is hoog en veel vrouwen hebben een topfunctie. Het is hier allemaal heel goed geregeld. Kom naar Scandinavië! Door de afspraken met de EU is het redelijk makkelijk om te emigreren. Het is echt een paradijs om te wonen. Nelleke van Hoof werkte in Nederland als freelance illustrator maar wilde graag aan de slag als Print Designer. Toen ze een vacature voor een dergelijke functie zag op het hoofdkantoor van H&M in Stockholm, besloot ze te solliciteren. Ze werd aangenomen en vertrok in mei 2013 naar Zweden. Nelleke: In de eerste weken kreeg ik een cursus om zo snel mogelijk te integreren. Er werd mij toen verteld dat de Zweedse cultuur het meest lijkt op die van Japan. Dat komt vooral doordat het in beide landen erg belangrijk is dat je je neutraal opstelt. Deze werkhouding vinden ze in zowel Zweden als Japan erg professioneel. Het streven om de beste te zijn, kennen ze hier niet. Je bent als team verantwoordelijk voor de resultaten en het vertrouwen dat iedereen zijn deel bijdraagt, is er automatisch. Het is daarom heel belangrijk dat je past binnen het team. 'Lagom' zeggen ze hier. Dat betekent: niet te veel en niet te weinig, maar precies goed. Dit geldt op de werkvloer, maar ook privé. Tijdens het werkproces is het van belang dat er altijd overeenstemming wordt bereikt voordat je verder gaat met de volgende stap. Hierdoor zijn er veel vergaderingen en laten beslissingen langer op zich wachten dan je in Nederland gewend bent. Zoek een Zweeds bedrijf dat ook een Nederlandse tak heeft en ga daar eerst aan de slag. Zo doe je ervaring op die goed van pas kan komen tijdens een sollicitatie. dag over de hoofden lopen, hier heb je zelfs in een druk weekend nog tijd voor andere dingen dan klanten helpen. Alles gaat hier efficiënt, maar ook langzamer. Dat zorgt ervoor dat ik weleens vind dat collega's wat harder kunnen werken. Maar ik zie nu ook in dat je wel heel hard kunt lopen, maar dat je, als je wat zachter loopt, hetzelfde gedaan krijgt en vaak nog beter ook." Heb geduld met de Zweedse bevolking. Het duurt even voordat het ijs gebroken is, maar het komt goed. En ook al blijven de mensen wat gereserveerd, je hoort er wel echt bij." 18 VERTREK NL JANUARI 2015