Samen werken aan Adreskwaliteit 2014

Transcriptie

1 Samen werken aan Adreskwaliteit 2014 Eindrapport Auteur Jaap Korpel, Dirk Sikkel, Roland van de Boel, Sylvia Kuilboer Documentnr Versie Versie 1.2 / Definitief Datum Omvang 43 pagina's Wilhelmina van Pruisenweg AN Den Haag Postbus AA Den Haag (T) (E) info@ictu.nl (W) I (B) NL88RABO I KvK

2 Documentbeheer Documenthistorie Datum Versie Auteur Opmerking v0.1 Jaap Korpel v0.2 Jaap Korpel v0.3 Jaap Korpel v1.0 Jaap Korpel v1.1 Jaap Korpel v1.2 Jaap Korpel

3 Inhoudsopgave Management-samenvatting Aanpak adresonderzoek Aanleiding Doelstellingen van Samen Werken aan Adreskwaliteit Opzet onderzoek Meten adreskwaliteit in BRP Risico-gestuurd adresonderzoek Resultaten adresonderzoek Kwaliteit van het adresgegeven in de BRP Kwaliteitspercentage per persoon Kwaliteitspercentage per adres Verantwoording van de kwaliteitscijfers Effectiviteit van selectie van risico-adressen Follow up van de adresbezoeken: mutaties in de BRP Nadere analyses bevindingen risico-adressen Adressen waarop een briefadres gevestigd Laatst bekende adressen van VOW-ers Kenmerken van de VOW-ers Actueel ingeschreven personen op de VOW-adressen Adressen met hoge bewonersdichtheid Leegstandsadressen (o.b.v. BAG/BRP) CJIB-adressen, niet woonachtig (o.b.v. politiewaarneming) Verwonder-adressen van Belastingdienst Suggesties voor volgende meting Aanbevelingen Bijlage 1. Projectorganisatie Bijlage 2. Deelnemende gemeenten /

4 Management-samenvatting In 2014 is het landelijk percentage correct geregistreerde personen op een adres bepaald op 97,09%. Bij de gehanteerde risico-signalen in 2014, werden meer dan tien keer zoveel fouten gevonden als bij het bezoeken van willekeurige adressen. Risico-gestuurd adresonderzoek is dus zeer effectief. In totaal hebben 91 gemeenten 6845 huisbezoeken uitgevoerd, waarvan 5671 succesvol zijn onderzocht. In 1004 gevallen werd het adres één of meer keer tevergeefs bezocht, er werd niet opengedaan. In 170 gevallen weigerde de bewoner medewerking aan het onderzoek. Op de onderzochte adressen bleek er in bijna een derde van de gevallen inderdaad een verschil te zijn tussen de ingeschreven personen en de personen die daar feitelijk wonen. Waarmee wordt aangetoond dat deze vorm van huisbezoek daadwerkelijk een effectief middel is om te komen tot een actuelere en betrouwbare adresregistratie. 4/

5 Kwaliteit van het adresgegeven in de BRP De gehele overheid maakt gebruik van persoonsgegevens uit de Basisregistratie Personen (BRP). De kwaliteit van de gegevens in de BRP is daarom van groot belang. Om deze kwaliteit verder te verbeteren heeft het ministerie van BZK de afgelopen jaren verschillende maatregelen genomen en laat bovendien onderzoek doen naar de kwaliteit van de BRP. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door ICTU en spitst zich toe op het meest veran derlijke gegeven in de BRP: het adres van de geregistreerde personen. Omdat het adres zoveel vaker verandert, is de kans ook groter dat het bijvoorbeeld door nalatigheid voor kortere of langere tijd onjuist geregistreerd staat. Het adresgegeven speelt daarnaast een rol bij diverse toeslagen en uitkeringen, wat sommigen ertoe verleidt om bewust de registratie af te laten wijken van de (actuele) werkelijkheid. Voor u ligt de eindrapportage van dit onderzoek, onderdeel van het project Samen Werken aan Adreskwaliteit. In dit project wordt de aanpak, die in 2013 door ICTU werd ontwikkeld in het kader van het project Samen Leren, breder toegepast en verder verfijnd. Door direct op pad te gaan en (risico-)adressen te bezoeken (risicogestuurde huisbezoeken) stellen gemeenten aan de deur vast of de op dat adres geregistreerde personen daar volgens de bewoner ook wonen. Wanneer daarbij verschillen geconstateerd worden ( adres of persoon niet correct ) is dat voor de gemeente aanleiding om langs de daarvoor gebruikelijke weg nader onderzoek te doen en uiteindelijk de gegevens in de BRP aan te passen. Project Samen Werken aan Adreskwaliteit Het project Samen Werken aan Adreskwaliteit heeft een drieledige doelstelling: 1. Het verder ontwikkelen van de in 2013 ontwikkelde slimme methodiek voor het meten van de kwaliteit van adres-gegeven in de BRP, zodat het onderzoek jaarlijks op dezelfde manier kan worden uitgevoerd en de kwaliteitsindicatoren vergelijkbaar zijn over de jaren heen. 2. Het meten van de kwaliteit van de BRP, in het bijzonder van het geregistreerde woonadres van personen. Dit is immers het meest geraadpleegde èn het meest veranderlijk gegeven. 3. Een bijdrage leveren aan het nog verder verbeteren van de kwaliteit van de BRP. De adresbezoeken, die gemeenten uitvoeren, leveren correcties op van de onjuiste gegevens. Daarnaast heeft het project ook als doel: meer samenwerking en begrip creëren tussen gemeenten en afnemers bij adresonderzoek, en vaststellen welke typen risico-adressen het meest effectief zijn. De lessen van het vorige project zijn ter harte genomen en daarom is dit jaar ondermeer een steekproef van gemeenten naar inwonertal getrokken (in plaats van deelname op basis van vrijwilligheid zoals in 2013) en zijn de steekproeven van de random en de risico-adressen centraal getrokken en aangeleverd aan de gemeenten. Dit heeft de betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van de uitkomsten sterk vergroot. Daarnaast zijn de vragenlijst en de applicatie aangepast op basis van de feedback van gemeenten. Het heeft dit jaar meer inspanning gevergd om voldoende gemeenten aan het adresonderzoek te laten deelnemen. Het was voor gemeenten, en zeker voor medewerkers burgerzaken, een ongewoon druk jaar: de invoering van de RNI, de gemeenteraadsverkiezingen en de Europese verkiezingen in dezelfde periode waarin de adresbezoeken zouden moeten plaatsvinden. Toch 5/

6 hebben 91 gemeenten aan het project deelgenomen, en zij hebben kort voor de zomer samen bijna 7000 adressen bezocht. De gegevens die de gemeenten daarmee hebben verzameld zijn geanalyseerd en de uitkomsten worden in dit rapport gepresenteerd. De belangrijkste bevindingen vatten wij hier kort samen. Kwaliteitspercentage: 97,09% correct geregistreerde personen op een adres Voor de bepaling van de kwaliteit van het adresgegeven op landelijk niveau zijn dit jaar in totaal 2081 (random) adressen succesvol onderzocht. De BRP is een register van ingeschreven personen, waarvan (onder andere) het adres is geregistreerd. Elke ingeschreven persoon in de BRP kan op het juiste adres, dan wel op een onjuist adres zijn geregistreerd. Het percentage juist geregistreerde personen is daarom de voornaamste kwaliteitsindicator voor de BRP. Daarnaast kan gekeken worden naar het percentage adressen waarvan de feitelijke bewoners precies overeenkomen met alle in de BRP op het adres geregistreerde personen. Het percentage adressen waar dit het geval is, wordt hier als tweede indicator gehanteerd. Beide indicatoren zijn weergegeven in onderstaande figuur. In 2014 wordt het landelijk percentage correct geregistreerde personen op een adres bepaald op 97,09 %. Dat is iets lager dan in 2013 (97,72 %). Deze afname van het kwaliteitspercentage is statistisch niet significant. De statistische marge rond dit percentage bedraagt dit jaar plus/min 0,50 %-punt, dat wil zeggen: met 95% betrouwbaarheid ligt het landelijk percentage tussen 96,59% en 97,59%. De berekening is daarmee bovendien dit jaar nauwkeuriger dan in 2013 (plus/min 0,98 %-punt) en ligt binnen de marges van de berekening van vorig jaar. 6/

7 Het landelijk percentage correct geregistreerde adressen wordt in 2014 bepaald op 95,15 %. Dat is iets beter dan in 2013 (94,97 %). De statistische marge rond dit percentage bedraa gt dit jaar plus/min 0,98 %punt, dat wil zeggen: met 95% betrouwbaarheid ligt het landelijk percentage tussen 94,17 % en 96,13 %. De berekening is daarmee dit jaar een stuk nauwkeuriger dan in 2013 (plus/min 2,55 %punt) en ligt overigens binnen de marges v an de berekening van vorig jaar. In paragraaf 2.1 wordt nader ingegaan op deze cijfers. Risico-gestuurd adresonderzoek Bij risico-gestuurd adresonderzoek worden vooral adressen bezocht waarvoor aanwijzingen zijn dat de gegevens van één of meer bewoners onjuist zijn. Op die manier kunnen gemeenten de beschikbare menskracht veel effectiever inzetten. Zij zijn daarom gebaat bij informatie over de effectiviteit van verschillende typen risico-adressen. Door de selectie van dergelijke adressen verder aan te scherpen kan de effectiviteit nog worden vergroot. Voor het vaststellen van de effectiviteit van de zes typen risico-adressen zijn 3590 adressen succesvol onderzocht. Het bezoeken van 100 willekeurige adressen levert gemiddeld 7 personen op waarvoor de inschrijving niet klopt met wie er volgens de bewoner op dat adres wonen. De meeste van de zes typen risico-adressen leveren een meer dan tien maal zo groot rendement op van het uitvoeren van adresbezoeken. De selecties van briefadressen 1, adressen met hoge bewonersdichtheid en verwonder-adressen 2 van de Belastingdienst zijn het meest effectief gebleken: 52,33% van de briefadressen bleek niet correct; het bezoeken van 100 briefadressen levert gemiddeld 65,7 personen op waarvan de geregistreerde gegevens niet kloppen; 33,99% van de adressen met hoge bewonersdichtheid bleek niet correct; het bezoeken van 100 adressen met hoge bewonersdichtheid levert gemiddeld 105,9 personen op waarvan de geregistreerde gegevens niet kloppen; op basis van de nadere analyse wordt voorgesteld om volgend jaar de grens voor de selectie op te trekken tot 15 m 2 per bewoner; 31,35% van de verwonder-adressen van de Belastingdienst bleek niet correct; het bezoeken van 100 verwonder-adressen levert 128,6 personen op waarvan de gegevens niet kloppen. Ook de selecties van VOW-adressen en van het CJIB bleken redelijk effectief: 16,94% van de VOW-adressen bleek niet correct; het bezoeken van 100 VOW-adressen levert gemiddeld 44,1 personen op waarvan de geregistreerde gegevens niet kloppen; 22,79% van de CJIB-adressen 3 bleek niet correct; het bezoeken van 100 CJIB-adressen levert gemiddeld 102,4 personen op waarvan de geregistreerde gegevens niet kloppen. Alleen de (nieuwe) selectie van leegstands-adressen is niet effectief gebleken: 1 Adressen waarop een briefadres is gevestigd. 2 Dit zijn adressen waarop meer dan één toeslag van eenzelfde soort werd uitgekeerd en daarnaast adressen waarvan post onbestelbaar retour is gekomen. 3 Adressen waar (bij het innen van verkeersboetes) uiteindelijk de politie heeft geconstateerd dat de betreffende persoon niet op het adres woont. 7/

8 1,29% van de leegstands-adressen bleek niet correct; daarom wordt voorgesteld om volgend jaar in samenwerking met de gemeenten te zoeken naar een andere selectie. In paragraaf 2.2 en Hoofdstuk 3 wordt nader ingegaan op deze cijfers. Ook dit jaar bevat de rapportage een aantal aanbevelingen, deze zijn te vinden in Hoofdstuk 4. Enkele belangrijke aanbevelingen zijn: voor het jaarlijks vaststellen van de kwaliteit van het adresgegeven in de BRP de methodiek in 2015 en de jaren daarna opnieuw en op grotere schaal toepassen; risico-gestuurd adresonderzoek door gemeenten faciliteren, ondermeer door het centraal selecteren en aanleveren van gegevens, maar ook daar een structurele juridische basis voor te realiseren; een landelijke aanpak van adresonderzoek, de komende jaren uit te breiden naar alle gemeenten, met in 2015 als eerste stap een verdubbeling tot 200 gemeenten; daarbij goed aansluiten bij de wensen van gemeenten, en structurele samenwerking tot stand brengen met afnemers van BRP-gegevens; het aanscherpen van de selectie van enkele van de risico-adressen en het uitbreiden van het aantal risico-signalen. 8/

9 1. Aanpak adresonderzoek 1.1 Aanleiding De Basisregistratie Personen (BRP) is de bron van persoonsgegevens voor de gehele overheid: voor het uitschrijven van verkiezingen, het heffen van belastingen, het verstrekken van toelagen en nog veel meer. Er zijn meer dan 600 afnemers van de BRP. Deze baseren hun processen op de (juistheid van de) inhoud van de BRP. De kwaliteit van de gegevens in de BRP is daarom van groot belang voor het functioneren van de overheid. Alleen als de gegevens kloppen kunnen gebruikers van de BRP hun taken (mede) baseren op deze registratie. Om deze kwaliteit verder te verbeteren heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) de afgelopen jaren verschillende maatregelen genomen en laat bovendien onderzoek doen naar de kwaliteit van de BRP. In 2013 is een methodiek ontwikkeld om enerzijds goede uitspraken te doen over de kwaliteit van de BRP, anderzijds om gericht te zoeken naar mogelijke fouten. Deze methodiek is in 2014 als basis gebruikt om opnieuw een meting te doen naar de kwaliteit van de BRP. Het gericht zoeken naar mogelijke fouten gebeurt op basis van signalen van een aantal afnemers en op basis van een modelmatige analyse van de registratie in de BRP. Dit wordt in dit onderzoek een risico-gestuurde aanpak genoemd. In 2013 is voor een aantal van deze signalen beoordeeld in hoeverre deze een goede voorspeller zijn van fouten in de BRP-registratie. De beste drie signalen (met het grootste percentage fouten in de registratie) zijn in 2014 ook gebruikt. Het Centraal Justitie en Incassobureau (CJIB) en de Belastingdienst zijn dit jaar als afnemende partijen betrokken om adressen aan te reiken die onderzocht zijn. Het onderzoek spitst zich toe op het adres van de geregistreerde personen. Dit is een van de meest geraadpleegde gegevens en is tevens het meest aan verandering onderhevig. Om die reden is dit gegeven ook gevoelig voor onjuistheden. Veel werkprocessen van afnemers van de BRP zijn gebaseerd op het woonadres, daarom is het van belang dat dit gegeven correct is. Aanpak/Werkwijze onderzoek is risicogestuurd huisbezoeken uitvoeren: Door direct op pad te gaan en (risico-)adressen te bezoeken, stellen gemeenten aan de deur vast of de op dat adres geregistreerde personen daar volgens de bewoner ook wonen. Wanneer daarbij verschillen geconstateerd worden ( adres of persoon niet correct ) is dat voor de gemeente aanleiding om langs de daarvoor gebruikelijke weg nader onderzoek te doen en uiteindelijk de gegevens in de BRP aan te passen. 9/

10 1.2 Doelstellingen van Samen Werken aan Adreskwaliteit Het project Samen Werken aan Adreskwaliteit, dat ICTU dit jaar in opdracht van BZK uitvoert, heeft drie hoofddoelstellingen: 1. Het verder ontwikkelen van de in 2013 ontwikkelde herhaalbare slimme methodiek voor het meten van de kwaliteit van de BRP voor wat betreft het adres-gegeven, zodat het onderzoek jaarlijks op dezelfde manier kan worden uitgevoerd en de kwaliteitsindicatoren vergelijkbaar zijn over de jaren heen. Tevens het vaststellen welke signalen het best gebruikt kunnen worden om gericht te kunnen zoeken naar fouten in de BRP; 2. Het meten van de kwaliteit van de BRP in Nederland, in het bijzonder va n het geregistreerde woonadres van personen. 3. Een bijdrage leveren aan het verbeteren van de kwaliteit van de BRP. De adresbezoeken, die gemeenten in het kader van het project uitvoeren, leveren correcties op van de onjuiste gegevens. Daarnaast heeft het project ook als doel: meer samenwerking en begrip creëren tussen gemeenten en afnemers bij adresonderzoek; leren van ervaringen die gemeenten al hebben met (risico-gericht) adresonderzoek; leveren van input voor de uitwerking van de manier waarop het adres onderzoek structureel ingebed kan worden bij de werkprocessen van gemeenten / gebruikers van de BRP. Voor gemeenten levert deelname aan het project bovendien informatie, op basis waarvan zij direct gegevens in de BRP kunnen aanpassen. Deze rapportage gaat met name in op de acties die zijn gericht op het bereiken van de eerste drie doelstellingen. In de instrumentenmap bij dit onderzoek wordt nader ingegaan op de wijze waarop invulling is gegeven aan het bereiken van de nevendoelstellingen. 10/

11 1.3 Opzet onderzoek In onderstaande afbeelding is schematisch aangegeven op welke manier het onderzoek is opgezet. Op basis van signalen uit de BRP en van afnemers, zijn risico-adressen benoemd. Uit de BRP zijn hierbij de corresponderende persoonsgegevens toegevoegd (extractie) en neergelegd in een onderzoeksset. De extractie heeft plaatsgevonden door het Agentschap Basisregistratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR) De onderzoeksset is basis geweest voor de gemeenten om adresbezoeken uit te voeren. o Hierbij zijn alle adressen fysiek bezocht om vast te stellen in hoeverre de registratie in de BRP overeenkomt met de werkelijkheid; alle personen van dat adres zijn getoetst. o Aan de hand van een digitale vragenlijst zijn personen geïnterviewd. De resultaten zijn vastgelegd in de onderzoeksset. De onderzoeksresultaten zijn gebruikt voor nadere analyse en herstel in de BRP. 1.4 Meten adreskwaliteit in BRP Gedeelde verantwoordelijkheden. Gemeenten zijn bronhouder voor de BRP en daarmee primair verantwoordelijk voor de kwaliteit van de gegevens. Maar zij niet alleen: de kwaliteit van de BRP-gegevens is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van gemeenten, burgers en de zogeheten afnemers. 11/

12 Als er twijfel bestaat over de juistheid van een gegeven in de BRP dan start de gemeente een nader onderzoek. Vaak eerst een administratief onderzoek en zonodig daarna een onderzoek op locatie: een huisbezoek. Hiervoor gelden vastgelegde onderzoekprocedures. Burgers zijn wettelijk verplicht om verhuizingen te melden bij de gemeente. Maar zij doen dit niet altijd: met name mensen die veel verhuizen, zoals buitenlandse werknemers en studenten, laten dit wel eens achterwege. Soms is dit onachtzaamheid, waarschijnlijk is niet iedereen zich bewust van het belang van de BRP. Het belang wordt pas duidelijk als er financiële belangen gemoeid zijn met de gegevens in de BRP, zoals het verkrijgen van een toeslag of een uitkering. Vanwege dergelijke financiële belangen onttrekken sommigen zich bewust aan een juiste registratie. Men hoopt op die manier de verplichting te ontlopen om belasting te betalen of boetes te voldoen, of men probeert ten onrechte aanspraak te maken op huurtoeslag, studietoelage, hypotheekrenteaftrek, kinderbijslag, AOW of een andere uitkering. Afnemers, de organisaties die gegevens uit de BRP gebruiken, hebben de verplichting om bij twijfel aan de juistheid van een BRP-gegeven dit terug te melden aan de gemeente. Zij hebben contact met de burger in het kader van de uitvoering van hun taken en de dienstverlening aan die burger. Als de afnemer in dat verband andere of betere gegevens te weten komen, moeten zij dat terugmelden aan de BRP. Afnemers verschillen in de discipline waarmee dit gebeurt. Terugmeldingen van afnemers verschillen ook in kwaliteit. Wanneer alleen een adres of de naam van een persoon wordt aangeleverd, zonder dat duidelijk is omschreven welk gegeven om welke reden in twijfel wordt getrokken, dan is het voor gemeenten lastig om effectief te controleren en om verbeteringen door te voeren. Gezien het belang van de BRP streeft het Ministerie van BZK naar een hoge kwaliteit van de BRP. Dat geldt ook voor de Tweede Kamer. De Tweede Kamer heeft in 2007 aangegeven dat 99% correctheid van alle gegevens in (toen nog) de GBA de norm moet zijn. BZK en gemeenten hebben de afgelopen jaren verschillende maatregelen genomen om de kwaliteit van de BRP te verbeteren, zowel door correcte registratie van gegevens als door verbetering van werkprocessen en procedures bij overheidsorganisaties en gemeenten. Ook is de burger gewezen op het belang van het juist geregistreerd staan in de BRP, door middel van de campagne Voorkom gedoe, kijk het na. En burgers kunnen zelf zien aan wie hun gegevens worden verstrekt, via WieKrijgtMijnGegevens.nl. Het onderzoek heeft zich gericht op de kwaliteit van de BRP voor Nederland als geheel. Daarbinnen zullen verschillen per gemeenten bestaan. Uitspraken over de individuele gemeenten zijn op basis van dit onderzoek echter niet te doen. Dat zou een grotere set te onderzoeken adressen vragen per gemeente. 12/

13 1.5 Risico-gestuurd adresonderzoek Kwaliteits-percentage en effectiviteit risico-signalen Het adresgegeven is meestal correct geregistreerd, slechts in een paar procent van de gevallen blijkt dit niet te kloppen. Maar voor de kwaliteit van de gegevens in de BRP ligt de lat hoog: het streven is dat 99% van alle gegevens correct is. Om het landelijk kwaliteitspercentage van het adresgegeven te meten is daarom zorgvuldig onderzoek noodzakelijk. Tegelijkertijd is het voor gemeenten, die de kwaliteit van de BRP verder willen verbeteren, niet efficiënt om jaarlijks een groot aantal willekeurige inschrijvingen te controleren. Zij kunnen hun capaciteit beter inzetten voor risico-gestuurd adresonderzoek: hierbij worden adressen bezocht waarvan de gegevens mogelijk onjuist zijn. Deze aanpak is uitgebreid getest in het vorige onderzoek, dat in is uitgevoerd. Met risico-gestuurd adresonderzoek levert dezelfde inzet veel meer resultaten (niet-correcte adresgegevens) op. Risico-adressen worden enerzijds geselecteerd op basis van ervaringsgegevens van gemeenten, analyses van onjuiste registraties uit eerdere onderzoeken en anderzijds op basis van risico - signalen van afnemers zoals het CJIB en de Belastingdienst. 13/

14 2. Resultaten adresonderzoek 2014 De kwaliteit van de gegevens in de BRP is van groot belang voor het functioneren van de gehele overheid. Om deze kwaliteit verder te verbeteren heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) dit jaar het project Samen Werken aan Adreskwaliteit door ICTU en een groot aantal gemeenten laten uitvoeren. Onderdeel van dit projec t is het onderzoek naar het meest veranderlijke gegeven binnen de BRP: het adres van de geregistreerde personen, waarover hier wordt gerapporteerd. In grote lijnen was reeds bekend dat het adresgegeven van bijna alle ingeschreven personen in de BRP correct geregistreerd is, en dat in slechts een paar procent van de gevallen dit niet blijkt te kloppen. Maar voor de kwaliteit van de gegevens in de BRP ligt de lat hoog: het streven is immers dat 99% van alle gegevens correct is. Overigens gaat het ministerie van BZK er van uit, dat de gegevens die niet frequent veranderen de burgerlijke staat gegevens bijvoorbeeld nagenoeg 100% betrouwbaar zijn. Het adresgegeven verandert veel vaker en is daardoor van wat minder hoge kwaliteit, maar moet natuurlijk ook in hoge mate betrouwbaar zijn. Om het landelijk kwaliteitspercentage van het adresgegeven te meten is daarom zorgvuldig onderzoek noodzakelijk. Om het kwaliteitspercentage met voldoende betrouwbaarheid te kunnen bepalen moeten de steekproef om te beginnen voldoende adressen bevatten. Verder moet de steekproeftrekking correct plaatsvinden, moet de steekproef van gemeenten die de adresbezoeken uitvoeren een voldoende representatieve afspiegeling vormen van alle gemeenten in Nederland (ook naar inwonertal) en moeten de adres-steekproeven voor de grotere gemeenten groter zijn dan voor de kleinere. Het doel is om het kwaliteitspercentage te bepalen met een smalle nauwkeurigheidsmarge. Tegelijkertijd zou het voor gemeenten, die de kwaliteit van de BRP verder willen verbeteren, niet efficiënt zijn om jaarlijks een groot aantal willekeurige inschrijvingen te controleren. Zij kunnen hun capaciteit beter inzetten voor risico-gestuurd adresonderzoek: hierbij worden adressen bezocht waarvan de gegevens mogelijk onjuist zijn. Deze adressen worden enerzijds geselecteerd op basis van ervaringsgegevens van gemeenten, analyses van onjuiste registraties uit eerdere onderzoeken en anderzijds op basis van risicosignalen van afnemers zoals het CJIB en de Belastingdienst. In het kader van het project Samen Werken aan Adreskwaliteit is daarom dit jaar enerzijds de kwaliteit van het adresgegeven in de BRP op landelijk niveau zo zorgvuldig mogelijk vastgesteld (zie paragraaf 2.1), en is anderzijds onderzocht wat het rendement is van zes verschillende typen risico-adressen (zie paragraaf 2.2) ten behoeve van risico-gestuurd adresonderzoek. 2.1 Kwaliteit van het adresgegeven in de BRP Het adres is het meest veranderlijke begrip in de BRP en er is daarom een grotere kans dat het adres niet correct geregistreerd is dan bijvoorbeeld de geboortedatum of een voornaam. In veruit de meeste gevallen is het adres correct geregistreerd, maar in e nkele procenten van de 14/

15 gevallen niet. Zorgvuldig en statistisch verantwoord onderzoek is hier noodzakelijk om een nauwkeurige en betrouwbare berekening te maken van het percentage correcte adressen in de BRP (het kwaliteits-percentage ). Om de betrouwbaarheid en nauwkeurigheid van de berekening van het kwaliteitspercentage verder te vergroten is dit jaar de random steekproef centraal getrokken, waarna de adressen aan de 91 deelnemende gemeenten zijn aangeleverd. Bovendien is, zoals gezegd, hierbij een steekproef naar inwonertal getrokken uit alle Nederlandse gemeenten. In totaal zijn 2550 random adressen aangeleverd, waarvan 2474 adressen door de gemeenten één of meer keren zijn bezocht 4. Hiervan werden 342 adressen (binnen de onderzoeksperiode) één of meer keren tevergeefs bezocht, omdat niet werd opengedaan. In 51 gevallen weigerde de bewoner medewerking aan het onderzoek (2,1 % van de bezochte random adressen). Dat betekent, dat uiteindelijk 2081 random geselecteerde adressen succesvol o nderzocht zijn: de bewoner heeft de vragen beantwoord, zodat vastgesteld kon worden welke personen volgens de bewoner feitelijk op dat adres wonen 5 en in hoeverre dat overeenkomt met de personen die in de BRP op dat adres geregistreerd staan. Danwel (in enkele gevallen) er is geconstateerd dat het adres duidelijk niet bewoond is, zodat eventuele op dat adres ingeschreven personen niet correct geregistreerd kunnen zijn. Onvermijdelijk verstreek er enige tijd tussen het moment waarop de adresgegevens (centraal) zijn geselecteerd en het moment dat het adres door een gemeente werd onderzocht. Daarom is de gemeenten gevraagd om voorafgaand aan het adresbezoek de actuele BRP -gegevens te checken. Bij de hier gepresenteerde cijfers is uitgegaan van deze, door de ge meenten vooraf zonodig geactualiseerde gegevens Kwaliteitspercentage per persoon De BRP is een register van ingeschreven personen, waarvan (onder andere) het adres is geregistreerd. In de meeste gevallen is dit het woonadres van deze personen, in een beperkt aantal gevallen heeft iemand op dat adres een briefadres gevestigd (bijvoorbeeld omdat zij tijdelijk niet over een vast woonadres beschikken). Elke ingeschreven persoon in de BRP kan op het juiste adres, dan wel op een onjuist adres zijn geregistreerd. Het percentage juist geregistreerde personen is de voornaamste kwaliteitsindicator voor de BRP. Van alle 4980 ingeschreven personen op de 2081 onderzochte random adressen bleek 97,09% correct geregistreerd te zijn. Er werden 35 personen door de bewoner genoemd die niet op het adres geregistreerd stonden (0,70%), 77 geregistreerde personen woonden volgens de bewoner niet op dat adres (1,55%), 20 geregistreerde personen waren volgens de bewoner vertrokken naar buitenland, onbekend waarheen (0,40%) en 11 personen die volgens de BRP op het adres (alleen) een briefadres hadden gevestigd woonden er volgens de bewoner feitelijk (0,22%). 4 Aan de resterende 76 adressen zijn de gemeenten binnen de onderzoeksperiode niet toegekomen. 5 In het kader van dit onderzoek zijn de antwoorden van de bewoner niet getoetst. Gemeenten kunnen naar aanleiding van deze antwoorden besluiten een nader onderzoek te doen, volgens de daarvoor geldende procedures. 6 Meer gedetailleerde gegevens zijn te vinden in de Instrumentenmap Adresonderzoek Zonder deze actualisering op basis van de lokale BRP zou het percentage correcte adressen (ten onrechte) geschat zijn op 93,05%, omdat de actuele feitelijke situatie vergeleken zou zijn met voor sommige adressen inmiddels achterhaalde oude gegevens uit de BRP. 15/

16 Tabel 1: Correct en niet-correct geregistreerde personen aantal personen (gewogen) in % exacte match: correct geregistreerd ,09 % niet-correct geregistreerd, waarvan: 145 2,91 % * geregistreerde persoon woont er niet (77) (1,55 %) * geregistreerde persoon is volgens bewoner VOW (20) (0,40 %) * geregistreerde briefadresser woont op adres (11) (0,22 %) * geregistreerde briefadresser is niet bekend (0) * niet-geregistreerde persoon woont op adres (35) (0,70 %) * niet-geregistreerde briefadresser heeft briefadres (1) (0,02 %) Totaal ,00 % In 2014 wordt het landelijk percentage correct geregistreerde personen op een adres bepaald 7 op 97,09 %. Dat is iets lager dan in 2013 (97,72 %). Deze afname van het kwaliteitspercentage is statistisch niet significant. De statistische marge rond dit percentage bedraagt dit jaar plus/min 0,50 %-punt, dat wil zeggen: met 95% betrouwbaarheid ligt het landelijk percentage tussen 96,59% en 97,59%. De berekening is daarmee bovendien dit jaar nauwkeuriger dan in 2013 (plus/min 0,98 %-punt) en ligt binnen de marges van de berekening van vorig jaar. Kenmerken van de niet correct geregistreerde personen De kenmerken van de 145 personen op de 101 random adressen die niet-correct bleken, zijn in tabel 2 weergegeven. Tabel 2: Kenmerken van niet-correcte personen (random adressen) Kenmerk aantal personen niet correct (gewogen) in % Leeftijd verdeling van alle personen op random adressen (in %) 0-14 jaar 12 8,9% 15,5 % jaar 26 19,5% 13,3 % jaar 54 40,6% 23,0 % jaar 20 15,3% 27,9 % 65 en ouder 21 15,7% 20,2 % Geslacht man 85 59,9% 49,0 % vrouw 57 40,1% 51,0 % Nationaliteit Nederlandse 92 63,7% 95,2 % Europese 7 5,0% 1,6 % Noord-Amerikaanse 0 0,0% Overige 4 3,0% 1,4 % Ons onbekend 41 28,4% 2,3 % Totaal ,00 % 100,00 % 7 Striktgenomen gaat het hier om een statistische schatting van het kwaliteitspercentage. 16/

17 Vooral personen van jaar oud (40,6%) en in mindere mate ook jongeren van jaar oud (19,5%) zijn relatief vaak niet correct geregistreerd, vergeleken met het landelijk gemiddelde (op basis van alle ingeschreven personen op de random adressen). Ook mannen (59,9%) zijn oververtegenwoordigd. Daarnaast zijn personen waarvan de nationaliteit in het kader van het onderzoek onbekend was oververtegenwoordigd (28,4%) Kwaliteitspercentage per adres Daarnaast kan gekeken worden naar het percentage adressen waarvan de feitelijke bewoners precies overeenkomen met alle in de BRP op het adres geregistreerde personen. Het percentage adressen waar dit het geval is, wordt hier als tweede indicator gehanteerd. Bij de 2083 onderzochte random adressen 8 bleken op 95,15% van de adressen alle personen correct geregistreerd te zijn. Tabel 3: Correct en niet-correct geregistreerd, per adres aantal adressen (gewogen) in % exacte match: iedereen correct geregistreerd ,15 % niet-correct geregistreerd, waarvan: 101 4,85 % * één of meer geregistreerde personen wonen er niet (50) (2,40 %) * één of meer geregistreerde personen volgens bewoner VOW (17) (0,82 %) * één of meer geregistreerde briefadressers wonen op adres (9) (0,43 %) * één of meer geregistreerde briefadressers is niet bekend (0) * één of meer niet-geregistreerde personen wonen op adres (24) (1,15 %) * één of meer niet-geregistreerde briefadressers heeft briefadres (1) (0,05 %) Totaal ,00 % Op 50 adressen woonden volgens de bewoner één of meer geregistreerde personen niet op dat adres (2,40%), op 24 adressen werden één of meer personen door de bewoner genoemd die niet op het adres geregistreerd stonden (1,15%), op 17 adressen waren één of meer geregistreerde personen volgens de bewoner vertrokken naar buitenland, onbekend waarheen (0,82%) en op 9 adressen woonden één of meer personen die volgens de BRP op het adres (alleen) een briefadres hadden gevestigd daar volgens de bewoner feitelijk (0,43%). Het landelijk percentage correct geregistreerde adressen wordt in 2014 bepaald 9 op 95,15 %. Dat is iets beter dan in 2013 (94,97 %). De statistische marge rond dit percentage bedraagt dit jaar plus/min 0,98 %punt, dat wil zeggen: met 95% betrouwbaarheid ligt het landelijk percentage tussen 94,17 % en 96,13 %. De berekening is daarmee dit jaar een stuk nauwkeuriger dan in 2013 (plus/min 2,55 %punt) en ligt overigens binnen de marges van de berekening van vorig jaar. 8 Voor deze analyses heeft een herweging plaatsgevonden (zie Bijlage 5 van Instrumentenmap Adresonderzoek 2014), daardoor ontstaan kleine verschillen in de totaal-aantallen ten opzichte van de ongewogen aantallen en totalen. 9 Striktgenomen gaat het hier om een statistische schatting van het kwaliteitspercentage. 17/

18 Dat het percentage correct geregistreerde personen hoger is dan het percentage correcte adressen is niet verrassend. Immers, wanneer bijvoorbeeld één van vier personen op een adres verkeerd is geregistreerd is daarmee het gehele adres incorrect, maar sl echts een kwart van de personen op het adres. De uitkomsten in 2013 en 2014 voor beide indicatoren, het kwaliteitspercentage personen en het kwaliteitspercentage adressen, zijn weergegeven in onderstaande figuur. De marge rond de uitkomsten is weergegeven een verticale streep. Figuur 4: Kwaliteitspercentages personen en adressen, 2013 en Verantwoording van de kwaliteitscijfers Het onderzoek is gebaseerd op een tweetraps-steekproef: een steekproef van gemeenten, en voor elk van deze gemeenten een steekproef van random adressen. Steekproef van gemeenten Vorig jaar hebben 50 gemeenten op vrijwillige basis deelgenomen, dit jaar is een steekproef van gemeenten getrokken waarbij rekening gehouden is met het aantal inwoners per gemeente. Aanvankelijk zijn 101 gemeenten getrokken, waarbij de trekkingskans evenredig was aan de populatieomvang van de gemeente. Bij de grotere gemeenten is een groter aantal dan het standaardaantal adressen getrokken, zodat alle adressen in Nederland ongeveer dezelfde kans hadden om in de steekproef te vallen. 18/

19 Het was voor gemeenten een ongewoon druk jaar (invoering van de RNI, gemeenteraads - verkiezingen en Europese verkiezingen). Een aantal gemeenten bleek niet bereid om mee te werken, veelal omdat zij daarvoor de menskracht niet konden vrijmaken. Zij zijn vervangen door gemeenten met ongeveer dezelfde populatieomvang. Uiteindelijk hebben 91 gemeenten aan het onderzoek meegewerkt. Van de oorspronkelijke steekproef deden uiteindelijk 45 gemeenten mee, daarnaast deden 46 gemeenten mee als vervanger. De verdeling naar inwonertal van deze 91 gemeenten komt redelijk overeen met die van de oorspronkelijke steekproef, de gemeenten zijn enigszins ondervertegenwoordigd en de gemeenten kleiner dan juist oververtegenwoordigd. Nagegaan is, in hoeverre deze gemeenten een representatief landelijk beeld vormen. Uit die analyse 10 bleek, dat vooral in postcodegebieden met een hoog percentage niet-westerse allochtonen het aantal geslaagde gesprekken wat lager is geweest dan gemiddeld. Daarom is besloten om te herwegen naar het percentage niet-westerse allochtonen per postcodegebied. Steekproef random adressen Alle deelnemende gemeenten kregen (centraal getrokken) porties te onderzoeken adressen aangeleverd, waaronder per portie 25 random adressen. De grotere gemeenten kregen meer dan één portie adressen aangeleverd. In totaal zijn 2550 random adressen aangeleverd, daarvan zijn er 2081 succesvol onderzocht 11. De berekening van het landelijk kwaliteitspercentage is gebaseerd op (alleen) deze random adressen. 2.2 Effectiviteit van selectie van risico-adressen Bij risico-gestuurd adresonderzoek worden vooral adressen bezocht waarvoor aanwijzingen zijn dat de gegevens van één of meer bewoners onjuist zijn. Op die manier kunnen gemeenten de beschikbare menskracht veel effectiever inzetten: als 95% van de adressen correct is dan zijn er gemiddeld 20 adresbezoeken aan willekeurige adressen nodig voor 1 niet -correct adres, maar als een bepaald type risico-indicator gemiddeld in 50% van de gevallen een niet-correct adres oplevert dan zijn voor 1 niet-correct adres slechts 2 adresbezoeken nodig en kan met dezelfde capaciteit het tienvoudige resultaat worden bereikt. Gemeenten zijn daarom geïnteresseerd in (en gebaat bij) informatie over de effectiviteit van verschillende typen risico-adressen. Door de selectie van dergelijke adressen verder aan te scherpen kan de effectiviteit nog worden vergroot. Voor risico-gestuurd adresonderzoek is de kernvraag welke adressen het beste bezocht kun nen worden, daarom hebben de meeste percentages in deze paragraaf betrekking op het aantal adressen en niet op het aantal personen (op die adressen). Voor het onderzoek naar risico-adressen zijn zes steekproeven getrokken 12, waarna de adressen zijn aangeleverd aan de 91 deelnemende gemeenten. Voor de zes typen risico -adressen samen 10 Zie hiervoor Bijlage 5 van de Instrumentenmap Adresonderzoek Bij een volgende meting verdient het aanbeveling om naderhand een non-respons-analyse uit te voeren. 12 In Bijlage 5 van de Instrumentenmap Adresonderzoek 2014 is de steekproeftrekking beschreven en verantwoord, en in 19/

20 zijn in totaal netto 4570 adressen aangeleverd, waarvan 4371 adressen door de gemeenten één of meer keren zijn bezocht 13. In 662 gevallen werd het adres (binnen de onderzoeksperiode) één of meer keren tevergeefs bezocht, er werd niet opengedaan. In 119 gevallen weigerde de bewoner medewerking aan het onderzoek (2,7 % van de bezochte risico -adressen). Dat betekent, dat uiteindelijk 3590 risico-adressen succesvol onderzocht zijn: de bewoner heeft de vragen beantwoord, zodat vastgesteld kon worden welke personen volgens de bewoner feitelijk op dat adres wonen en in hoeverre dat overeenkomt met de personen die in de BRP op dat adres geregistreerd staan. Of er is geconstateerd dat het adres duidelijk niet bewoond is (of zelfs dichtgetimmerd of gesloopt), zodat eventuele op dat adres ingeschreven personen niet correct geregistreerd kunnen zijn. De effectiviteit van de zes typen risico-adressen is weergegeven in onderstaande tabel 14. Tabel 5: Effectiviteit van zes typen risico-adressen Type risico-adres Adressen succesvol bezocht (gewogen) Percentage adressen niet correct (gewogen) Aantal personen niet correct per 100 adressen T.o.v. random adressen (7 per 100) Adressen waarop briefadres gevestigd ,3 % 65,7 x 9,4 Laatst bekende adressen VOW-ers ,9 % *) 44,1 *) x 6,3 *) Adressen met hoge bewonersdichtheid ,0 % 105,9 x 15,2 Leegstandsadressen (BAG/BRP) 856 1,3 % 1,3 x 0,2 CJIB-adressen, niet woonachtig (politie) ,8 % 102,4 x 14,7 Verwonder-adressen Belastingdienst ,4 % 128,6 x 18,5 Totaal risico-adressen ,1 % **) 62,3 x 8,9 *) NB: Dit is niet het percentage niet correct voor de VOW-ers op deze adressen, maar voor de personen die actueel ingeschreven staan op adressen waar een VOW-er heeft gewoond. **) Percentage en effectiviteit voor vijf van de zes risico-adressen samen, exclusief VOW-adressen. Het percentage niet correcte adressen is voor briefadressen het grootst (52,3%). De effectiviteit kan ook worden afgemeten aan het aantal niet correcte personen per 100 adressen, dit is het hoogst voor de verwonder-adressen van de Belastingdienst (100 adresbezoeken leveren 128,6 personen op waarvan het adresgegeven niet klopt), en ook voor adressen met een hoge bewonersdichtheid (105,9) en CJIB-adressen (102,4) is dit hoog. De leegstandsadressen vormen een uitzondering, hier bleek de nieuwe selectie die dit jaar is gehanteerd niet effectief. In hoofdstuk 3 wordt elk van de zes typen risico-adressen op basis van nadere analyses van de beschikbare gegevens uitgebreider besproken. Bijlage 6 is beschreven welke queries zijn uitgevoerd om deze adressen te selecteren. 13 Aan de resterende 199 adressen zijn de gemeenten binnen de onderzoeksperiode niet toegekomen. Bij een volgende meting verdient het aanbeveling om naderhand om ook voor de risico-adressen een non-respons-analyse uit te voeren. 14 Voor deze analyses heeft een herweging plaatsgevonden (zie Bijlage 5 van Instrumentenmap Adresonderzoek 2014), daardoor ontstaan kleine verschillen in de totaal-aantallen ten opzichte van de ongewogen aantallen en totalen. 20/

21 2.3 Follow up van de adresbezoeken: mutaties in de BRP In het kader van het project Samen Werken aan Adreskwaliteit hebben 91 gemeenten in totaal 5671 adressen succesvol bezocht. Op 1658 van die adressen (101 random adressen en 1557 risico-adressen) bleek er een verschil te zijn tussen de personen die volgens de BRP op het adres ingeschreven staan en de personen die daar volgens de bewoner feitelijk wonen. Daar houdt het project Samen Werken aan Adreskwaliteit op, en begint het reguliere werk van de gemeenten. Naar aanleiding van de bevindingen van het adresbezoek kan de gemeente besluiten nader onderzoek te doen en op basis daarvan kan uiteindelijk een wijziging van de gegevens in de BRP worden doorgevoerd. Dat moet uiteraard met zorgvuldigheid gebeuren, en hiervoor gelden vastgelegde procedures. Dat betekent dat het project Samen Werken aan Adreskwaliteit niet alleen leidt tot meer inzicht (in het kwaliteitspercentage en in de effectiviteit van verschillende typen risico -adressen), maar uiteindelijk ook een directe bijdrage levert aan het verhogen van de kwaliteit van de BRP. Een interessante vraag is daarom in welke mate (en op welke termijn) de adresbezoeken van project Samen Werken aan Adreskwaliteit hebben geleid tot correcties in de BRP. Het komend halfjaar zal dit worden onderzocht. Daarop vooruitlopend is in september 2014 aan de deelnemende gemeenten een korte enquête gestuurd over de follow up van de adresbezoeken. De vragenlijst is door 55 gemeenten beantwoord. Van de adressen die bij deze gemeenten aanleiding gaven voor vervolgacties was bij 76 % van de adressen inmiddels gestart met deze vervolgacties en bij 50 % waren deze bovendien reeds afgerond. Van de op dat moment afgeronde vervolgacties heeft 78 % geleid tot één of meer mutaties in de BRP. Het zorgvuldig uitvoeren van de 'follow up' vergt tijd (en bij de gemeenten beschikbare capaciteit): 40 % van de gemeenten verwacht alle vervolgacties in oktober afgerond te hebben, 37 % in november of december van dit jaar en 22 % begin /

22 3. Nadere analyses bevindingen risico-adressen 2014 Voor elk van de zes typen risico-adressen hebben wij een nadere analyse gemaakt van de over die adressen beschikbare gegevens. Hoofddoel hiervan is het zoeken naar aanknopingsputen om volgend jaar de selectie van het risico-adres zo mogelijk verder aan te scherpen. Daarnaast leveren de nadere analyses meer inzicht op in de kenmerken van de risico -adressen en van de personen waarvoor het adresgegeven niet correct bleek te zijn. 3.1 Adressen waarop een briefadres gevestigd In de afgelopen jaren is het totaal aantal personen met een briefadres gestaag afgenomen. Het blijft echter nuttig om aandacht te besteden aan de (resterende) briefadressen. In een deel van de gevallen is het gebruik hiervan legitiem, maar net als bij verhuizingen geldt ook hier dat niet iedereen er aan denkt om een briefadres weer op te heffen. In dit onderzoek is een selectie 15 van briefadressen bezocht. Percentage niet-correct voor briefadressen Bij de 665 onderzochte adressen waarop een briefadres is gevestigd bleken op 47,67% van de adressen alle personen correct geregistreerd te zijn. Bij ruim de helft (52,3 %) van de bezochte risico-briefadressen bleek de registratie niet te kloppen. De selectie die voor dit type risico - adres is gehanteerd blijkt dus zeer effectief. Ook in 2013 bleek deze selectie zeer ef fectief, toen was 50,6 % van de briefadressen incorrect. In de meeste gevallen bleek de briefadresser gewoon op het adres te wonen: op 271 adressen woonden één of meer personen, die volgens de BRP op het adres (alleen) een briefadres hadden gevestigd, daar volgens de bewoner feitelijk (40,75%). Daarnaast waren op 51 adressen één of meer van de geregistreerde briefadressers niet bij de bewoner bekend (7,67%). De andere verschillen kwamen veel minder vaak voor. Tabel 6: Brief-adressen: correct en niet-correct geregistreerd aantal adressen (gewogen) in % exacte match: iedereen correct geregistreerd ,67 % niet-correct geregistreerd, waarvan: ,33 % * één of meer geregistreerde personen wonen er niet (5) (0,75 %) * één of meer geregistreerde personen volgens bewoner VOW (9) (1,35 %) * één of meer geregistreerde briefadressers wonen op adres (271) (40,75 %) * één of meer geregistreerde briefadressers is niet bekend (51) (7,67 %) * één of meer niet-geregistreerde personen wonen op adres (0) * één of meer niet-geregistreerde briefadressers heeft briefadres (5) (0,75 %) Totaal ,00 % Door herweging (zie Bijlage 5 van Instrumentenmap Adresonderzoek 2014) ontstaan kleine verschillen ten opzichte van de ongewogen aantallen en totalen. 15 Adressen waarop volgens de BRP een briefadres is gevestigd, met uitzondering van stichtingen zoals Leger des Heils. 22/

23 Op briefadressen staan gemiddeld 3,4 personen per adres ingeschreven, dat is iets meer dan op een gemiddeld adres (op de random adressen staan gemiddeld 2,4 personen ingeschreven). Kenmerken van niet-correcte personen op briefadressen Wat zijn de kenmerken van de personen op de 348 adressen die niet-correct bleken? In tabel 7 zijn enkele kenmerken van de 437 personen op deze adressen, waarvoor de geregistreerde gegevens niet bleken te kloppen met de feitelijke situatie, weergegeven. Tabel 7: Kenmerken van niet-correcte personen op brief-adressen Kenmerk aantal personen niet correct (gewogen) in % Leeftijd verdeling van alle personen op random adressen (in %) 0-14 jaar 9 2,1% 15,5 % jaar 28 6,5% 13,3 % jaar 90 20,7% 23,0 % jaar ,3% 27,9 % 65 en ouder ,4% 20,2 % Geslacht man ,6% 49,0 % vrouw ,4% 51,0 % Nationaliteit Nederlandse ,7% 95,2 % Europese 7 1,6% 1,6 % Noord-Amerikaanse 0 Overige 6 1,4% 1,2 % Ons onbekend 10 2,3% 1,9 % Totaal ,00 % 100,00 % Allereerst valt op dat veel (42,4%) van de briefadressers waarvan de gegevens niet correct waren 65 jaar of ouder zijn, ruim twee keer zo veel als het landelijk gemiddelde ( op basis van alle ingeschreven personen op de random adressen). Kinderen en jongeren onder de 25 jaar zijn juist duidelijk ondervertegenwoordigd. De verdeling naar nationaliteit komt juist vrijwel exact overeen met het landelijk gemiddelde. De huidige selectie voor dit type risico-adres is (nog altijd) zeer effectief. Er is geen aanleiding om de selectie aan te scherpen, en de nadere analyse biedt daarvoor ook geen duidelijke aanknopingspunten. 3.2 Laatst bekende adressen van VOW-ers Ruim personen zijn in de BRP geregistreerd als zogeheten VOW-er: vertrokken onbekend waarheen. Het kan bijvoorbeeld gaan om buitenlandse studenten of werknemers, die weer naar hun eigen land zijn teruggekeerd maar zich niet in Nederland hebben laten 23/

24 uitschrijven. Deze personen zijn ambtshalve geregistreerd als geëmigreerd naar een niet bekend adres in het buitenland. Uit de laatst bekende adressen van VOW-ers die sinds maximaal 5 jaar VOW staan is een steekproef getrokken. De (wel) op dat adres ingeschreven personen zijn aangeleverd aan de gemeenten, samen met de naam (of namen) van de VOW-er(s) die voorheen op dat adres ingeschreven hebben gestaan. De gemeenten is gevraagd om van elke VOW-er na te gaan of deze eerder VOW heeft gestaan (en tussentijds weer ingeschreven is geweest ) en of deze in de periode een paspoort, identiteitskaart of rijbewijs heeft aangevraagd. Vervolgens zijn de geselecteerde VOW-adressen bezocht Kenmerken van de VOW-ers Percentage niet-correct voor laatst bekende adressen van VOW-ers Als een VOW-er in de werkelijkheid nog op het betreffende adres zou wonen, dan kan de bewoner zijn of haar naam spontaan genoemd hebben. Dit is nauwelijks gebeurd: van de 1404 VOW-ers werden er vijf (spontaan) door de bewoner genoemd als woonachtig op het adres. Door een fout in de routing van de vragenlijst is helaas niet vervolgens doorgevraagd en expliciet aan de respondent gevraagd of de VOW-er(s), die ooit op dat adres ingeschreven hebben gestaan, daar nog wonen en of de respondent weet waarheen deze vertrokken is. Daardoor is de informatie die over dit type risico-adres is verzameld helaas beperkter dan de bedoeling was. Het loont de moeite om de laatstbekende adressen van VOW-ers te bezoeken en/of navraag te doen naar deze VOW-ers. De gemeente Amsterdam heeftn dat voor 51 geselecteerde VOWadressen (met in totaal 72 VOW-ers) op een aantal manieren gedaan. Daarbij werd over vrijwel alle VOW-ers nadere informatie verkregen, veelal over het land waarheen deze vertrokken waren, waarna de registratie kon worden aangepast. Kenmerken van de VOW-ers Wat zijn de kenmerken van de VOW-ers die (ooit) op deze 836 adressen hebben gewoond? In tabel 8 zijn de kenmerken van deze 1404 VOW-ers weergegeven. Een belangrijk deel van de VOW-ers staat al geruime tijd geregistreerd als vertrokken onbekend waarheen, bijna de helft sinds 2011 of eerder. Voor een deel van de VOW -ers (533 van 1404) hebben de gemeenten nagegaan of deze eerder VOW hebben gestaan (en tuss entijds weer ingeschreven zijn geweest. Dat blijkt voor 20,64% van deze 533 VOW -ers het geval, een deel van hen heeft zelfs 2 keer of vaker VOW gestaan. Ook is nagegaan of zij in de afgelopen vijf jaar een paspoort/identiteitsbewijs en/of een rijbewijs hebben aangevraagd: 26,83% blijkt dat gedaan te hebben, in de meeste gevallen een paspoort of identiteitsbewijs. 24/