Immuun trombocytopenische purpura (ITP)
|
|
- Cornelis van de Veen
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Interne geneeskunde/hematologie Patiënteninformatie Immuun trombocytopenische purpura (ITP) U ontvangt deze informatie, omdat bij u immuun trombocytopenische purpura (ITP) is vastgesteld. Bij deze bloedaandoening maakt u lichaam antistoffen aan tegen uw eigen bloedplaatjes (trombocyten). Hierdoor stolt uw bloed minder goed en loopt u extra risico op bloedingen. Hierna informeren wij u verder over ITP, de diagnose, de behandeling en de vooruitzichten. Wat is ITP? ITP heette vroeger ook wel de ziekte van Werlhof, genoemd naar de ontdekker van de aandoening. Bij ITP maakt het lichaam zelf antistoffen aan die de trombocyten (bloedplaatjes) afbreekt. Deze antistoffen heten auto-antistoffen (auto = zelf). De ziekten waartoe ITP behoort, heten autoimmuunziekten (immuun = afweer, auto-immuun = afweer tegen zichzelf). Bij auto-immuunziekten is de afweer abusievelijk tegen onderdelen van het lichaam zelf gericht. Oorzaak van ITP De oorzaak van de ziekte ITP is niet bekend. Soms kunnen virusinfecties of bepaalde geneesmiddelen de ziekte in gang zetten, maar meestal ontstaat het ziektebeeld zomaar. Er bestaat een acute vorm, waar soms een virusinfectie aan vooraf gaat. Bij deze acute vorm hebben patiënten meestal last van plotseling ontstane bloedingen. De acute vorm kan overgaan in een chronische vorm. Chronisch wil zeggen dat het ziektebeeld minstens zes maanden aanwezig moet zijn. Bij sommige patiënten treffen we alleen de chronische vorm aan. Soms ontdekken we bij toeval een verlaging van de bloedplaatjes, zonder dat de patiënt zich kan herinneren of er ooit problemen zijn geweest. Bij wie zien we ITP vaak? ITP komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor. Bij jonge kinderen is er altijd sprake van een acute vorm. Bij volwassenen, en dan vooral bij jongvolwassenen (tussen de twintig en veertig jaar, meer vrouwen dan mannen), is het beeld naast acuut vaker chronisch. Niet alleen jongvolwassenen, maar ook ouderen kunnen een ITP krijgen. ITP is zeldzaam: we stellen de aandoening in Nederland elk jaar bij circa drie op de honderdduizend mensen vast. Bij jonge kinderen is ITP meestal een voorbijgaande aandoening die vaak optreedt na een infectie. Vaak is een behandeling bij jonge kinderen niet nodig. Bij oudere kinderen en volwassenen is ITP echter een ziekte die ernstig kan zijn en die we meestal wel moeten behandelen. Deze informatie gaat vooral over de volwassen patiënt. Symptomen van de ziekte ITP Om ITP te begrijpen is het nodig de functie van de trombocyten (de bloedplaatjes) te bespreken. Trombocyten zijn de celelementjes die een belangrijke rol spelen bij de bloedstolling (zie ook onze Pagina 1/6
2 patiënteninformatie over Bloed, beenmerg en lymfklieren). Ze ontstaan in het beenmerg uit voorlopercellen, de megakaryocyten. Voor de aanmaak van trombocyten is een bloedhormoon nodig: trombopoiëtine, afgekort TPO. Als ze eenmaal vanuit het beenmerg zijn afgeleverd aan het bloed, circuleren de trombocyten ongeveer tien dagen in het bloed. Bij een verwonding of andere bloeding vormen ze een stolsel samen met een ingewikkeld systeem van eiwitten uit het bloed, de stollingsfactoren. Zo kunnen ze de bloeding stelpen. Grote voorraad bloedplaatjes Het lichaam bouwt een enorme reserve trombocyten in, want er ontstaan pas bloedingsproblemen bij een sterke verlaging van het aantal trombocyten, en zelfs dan nog lang niet altijd. Pas als het normale aantal (normaal 150 tot /liter bloed) sterk afneemt tot bijvoorbeeld onder de /l, kunnen bloedingen ontstaan. Dit verklaart ook de symptomen bij ITP. Puntbloedingen Bij ITP gaat het om symptomen als bloedingen die vooral optreden in de huid in de vorm van kleine puntbloedingen. Deze noemen we petechiën of purpura. Ook grotere blauwe plekken komen voor, die kunnen ook in de slijmvliezen (de mond, binnenkant van de wangen en het tandvlees) ontstaan. Ook kan een verhoogde bloedingsneiging zich uiten in inwendige bloedingen met bloedverlies bij de ontlasting, bloed in de urine of veel heviger bloedverlies tijdens de maandelijkse menstruatie. Trombocytopenie en purpura Een tekort aan trombocyten heet trombocytopenie; de bloedingen die erbij kunnen ontstaan heten purpura. Dit verklaart dus de naam van de ziekte ITP. Omdat ITP ook zonder purpura kan voorkomen, is de naam nu aangepast in immuun trombocytopenie. Oorzaken van ITP Bij de ziekte ITP maakt het lichaam antistoffen gericht tegen eiwitten op het oppervlak van de trombocyten. Waarom het lichaam plotseling antistoffen tegen de eigen bloedplaatjes gaat maken, is tot nu toe niet bekend. B-lymfocyten, antistoffen en minder trombocyten De cellen verantwoordelijk voor de auto-antistofproductie zijn de B-lymfocyten, of B-cellen. De B- cellen zijn overal in het lichaam aanwezig, maar vooral in de lymfklieren, het bloed, het beenmerg en in de milt. De antistoffen die de B-cellen produceren, komen in de bloedbaan terecht en hechten zich aan de trombocyten. De milt en andere cellen in het lichaam verwijderen deze trombocyten sterkt versneld (binnen enkele minuten) met antistof en al. Die milt is een orgaan waar al het bloed doorheen gaat. Hij verwijdert elementen via cellen waarop een receptor zit die antistoffen kan binnen. Het maakt niet uit wat er aan die antistoffen vastzit. Het uiteindelijke resultaat is dat de trombocyt uit de bloedbaan verdwijnt. Dit leidt tot een sterke daling van de trombocyten. Het Pagina 2/6
3 lichaam probeert als compensatie wel meer trombocyten aan te maken, maar meestal lukt dit onvoldoende. Problemen bij ITP Een tweede, soms optredend, probleem bij ITP is dat de aanmaak van trombocyten is aangetast, mogelijk ook als gevolg van die antistoffen. Het resultaat is dat het aantal voorlopercellen (de megakaryocyten) in het beenmerg, in plaats van sterk toegenomen, verminderd kan zijn. Een laatste factor in het falende compensatiemechanisme is dat de hoeveelheid TPO (het hormoon verantwoordelijk voor de aanmaak) soms tekortschiet. Dit hormoon bindt namelijk aan de voorlopercellen in het beenmerg, maar ook aan de trombocyten zelf. Bij zo'n enorme turn-over van de trombocyten raakt het TPO als het ware op. Alle therapiemogelijkheden proberen dan ook op deze verschillende oorzaken in te spelen. Andere oorzaken Ook andere oorzaken voor een tekort aan trombocyten zijn bekend: Sommige geneesmiddelen kunnen leiden tot een sterke verlaging van de trombocyten. Nadat u stopt met het middel herstelt het beeld zich weer. Sommige toxische stoffen, zoals alcohol, kunnen trombocytopenie veroorzaken. Een tekort aan vitaminen, zoals foliumzuur of vitamine B12, verlaagt het aantal trombocyten, maar bijna altijd in combinatie met een verlaging van de andere bloedcellen. Trombocyten kunnen gaan klonteren in de bloedbuis die we opsturen naar het laboratorium. Door deze klontering lijkt het of het totale aantal sterk verlaagd is. Dit heet pseudotrombocytopenie. Het is een volkomen onschuldig fenomeen, waarvoor geen verder onderzoek, laat staan behandeling nodig is. Als we het bloed in een ander antistollingsmiddel afnemen, kunnen we dit fenomeen herkennen. Het beenmerg maakt de trombocyten aan (zie ook onze patiënteninformatie Algemeen: bloed, beenmerg en lymfklieren). Als sprake is van een beenmergziekte die de megakaryocyten aantast waaruit later de bloedplaatjes ontstaan, of als sprake is van een andere ziekte die groeit in het beenmerg, dan kan ook een tekort aan bloedplaatjes ontstaan. Vrijwel altijd zien we dan ook afwijkingen aan de rode en witte cellen. Bovendien vertoont een patiënt dan ook meestal meer symptomen dan alleen maar in relatie tot de verhoogde bloedingsneiging. Als de milt sterk vergroot is, kan het aantal trombocyten ook verlaagd zijn. Dit is zelden zo laag dat een patiënt hier bloedingsproblemen door heeft. Bij ernstige stollingsproblemen met sterk toegenomen stollingsneiging kan er een sterke verlaging van de trombocyten optreden. Voorbeelden hiervan zijn de ziekte TTP of het ziektebeeld diffuse intravasale stolling, iets wat we eigenlijk alleen zien bij ernstig zieke patiënten. Pagina 3/6
4 Zwangere vrouwen kunnen onverklaard een lichte daling van de trombocyten vertonen zonder dat dit klinische betekenis heeft en zonder dat dit risico's heeft voor de bevalling en het kind. Onderzoek gericht op ITP Om de diagnose ITP te stellen, moeten we extra onderzoek doen. Dit onderzoek is enerzijds gericht op een bevestiging van de diagnose en anderzijds gericht op uitsluiting van andere oorzaken van trombocytopenie. De kans dat er sprake is van een andere oorzaak voor een tekort aan bloedplaatjes neemt toe met de leeftijd. Als u een gezonde jongere patiënt bent met alleen een plotseling tekort aan bloedplaatjes, dan is de kans erg groot dat er sprake is van een ITP. In dat geval is het meestal niet nodig een beenmergonderzoek te doen. Als we echter twijfelen over de diagnose, als u niet vlot reageert op de eerste behandeling of als u wat ouder bent (ouder dan vijftig tot zestig jaar), dan doen we voor de zekerheid wel beenmergonderzoek. Via bloedonderzoek tonen we aan dat de overige bloedcellen helemaal normaal zijn. Ook kijken we naar recent doorgemaakte virusinfecties. Verder doen we onderzoek naar andere auto-antistoffen, omdat het ziektebeeld soms samengaat met andere auto-immuunziekten, zoals de ziekte SLE. ITP met maaginfectie Een enkele keer blijkt ITP samen te gaan met een maaginfectie, veroorzaakt door Helicobacter Pylori, de verwekker van maagzweren en maagontsteking. Het kan daarom zinvol zijn dat we hier onderzoek naar doen. Zo nodig geven we u een antibioticakuur. Aanvullend onderzoek Het is mogelijk de aanwezigheid van auto-antistoffen op de trombocyten aan te tonen, maar die test is zo onbetrouwbaar dat we deze meestal achterwege laten. In sommige ziekenhuizen is het mogelijk om aan te tonen dat de bloedplaatjes beladen met antistoffen inderdaad een veel kortere overlevingstijd in het bloed hebben dan normale trombocyten. De milt vangt de bloedplaatjes weg. Daarom maken we meestal ook een echo of scan van uw milt. Behandeling van ITP Bij de behandeling moeten we onderscheid maken tussen de acute vorm, waarbij een patiënt voor het eerst aan ITP lijdt, en de chronische vorm. Het voornaamste doel van de behandeling in alle situaties is het voorkomen van bloedingscomplicaties. Dit betekent dat het niet altijd nodig is (zeker niet bij de chronische vorm) om het aantal trombocyten tot een normaal aantal terug te brengen. Een flinke verhoging tot boven de dertig kan al veiligheid betekenen. In de praktijk betekent dit dat bij een acute ITP de behandeling start als het aantal trombocyten kleiner is dan /l, of als u bij een hoger aantal last heeft van bloedingsproblemen. Pagina 4/6
5 Het is nooit zinvol om trombocyten toe te dienen via een trombocytentransfusie, omdat de antistoffen in uw lichaam de nieuwe bloedplaatjes onmiddellijk wegvangen. Voor ITP bestaan veel verschillende behandelingsmogelijkheden, waarbij van geen enkele is bewezen dat deze de beste is. Dat neemt niet weg dat de meeste artsen beginnen met prednisonbehandeling. Als de ziekte daar onvoldoende op reageert of bij het minderen van de prednison weer activiteit vertoont, kennen we meerdere alternatieve behandelmogelijkheden. Behandeling Prednison of dexamethason Splenectomie (verwijderen van de milt) Gammaglobuline of anti-resus immuunglobuline Rituximab Azathioprine (Imuran) Cyclofosfamide (Endoxan) Danazol Eltrombopag en Romiplostim Overige (ciclosporine, MMF) Aangrijpingspunt 1. Schakelt B-cellen uit 2. Blokkeert de receptor in de milt 1. Vangt trombocyten minder gemakkelijk weg 2. Schakelt een grote bron van B-cellen uit Blokkeert voor enkele dagen de receptor in de milt Schakelt B-cellen uit Schakelen B-cellen uit Stimuleert de aanmaak van trombocyten Bootsen de werking van TPO na door aan diens receptor te binden en deze te stimuleren Grijpen grotendeels in op het mechanisme van autoimmuunziekten Wat te doen bij zwangerschap? Omdat ITP karakteristiek bij jonge vrouwen voorkomt, kan het gebeuren dat we toevallig tijdens de zwangerschap ITP ontdekken. Dit lijkt in één op de duizend zwangerschappen het geval te zijn. In dat geval hanteren we dezelfde richtlijnen als bij ITP zonder zwangerschap: we behandelen pas wanneer het aantal trombocyten minder dan /l is, of bij bloedingen. Rond de bevalling (die per definitie in het ziekenhuis moet plaatsvinden) moet het aantal trombocyten het liefst groter zijn dan /l. Als we u wel moeten behandelen tijdens de zwangerschap, passen we de behandeling uiteraard aan. We moeten immers sterk rekening houden met de veiligheid van de medicijnen voor het kind. Pagina 5/6
6 Over het algemeen is het veilig en verantwoord om met prednison te starten. Ook het geven van gammaglobuline is veilig. Vrouwen met een chronische ITP, en ook vrouwen die een ITP gehad hebben en die zwanger (willen) worden, verdienen extra zorg en begeleiding. Ook is het altijd belangrijk te overleggen met de behandelend hematoloog en gynaecoloog, als het kan al van tevoren. De auto-antistoffen kunnen de placenta (de moederkoek) passeren, zodat ook het kind (gelukkig maar een kleine) kans heeft op een verlaging van de bloedplaatjes, zelfs als deze bij de moeder nog normaal zijn. Onderzoek naar ITP tijdens zwangerschap Naar het type bevalling bij patiënten met een ITP, is veel onderzoek gedaan. De experts raden aan om de bevalling via de natuurlijke weg te laten verlopen en niet standaard een keizersnede uit te voeren. Evenmin is het nodig om tijdens de bevalling via een schedelpunctie het trombocytenaantal van het kind te meten. De kans is erg klein dat de trombocyten bij het kind zo laag zijn dat het risico loopt op een bloeding. Daarentegen is de kans veel groter dat door de bloedingstest complicaties optreden. Wel is het belangrijk om bij de vaginale bevalling gebruik van een vacuümpomp of verlostang te vermijden. Samenvattend ITP is een auto-immuunziekte die gepaard gaat met een verlaging van de trombocyten. Hierdoor loopt u meer risico op bloedingen. Behandeling start pas als het aantal trombocyten gevaarlijk laag wordt. Prednison is de eerste keus als behandelmethode. Een derde van de patiënten geneest hiermee. Als de ITP terugkomt, bieden we vele verschillende andere behandelopties. Meer informatie Er is een patiëntenvereniging voor patiënten met ITP. Ze hebben een uitgebreide website en veel bijeenkomsten. Website: Tel: (033) info@itp-pv.nl Meer informatie en onze contactgegevens vindt u op onze website Versie: augustus 2015 Pagina 6/6
hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078)
ITP Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64. 1 Inleiding U heeft van de specialist
Nadere informatieIMMUUN TROMBOCYTOPENIE (ITP) tips voor het dagelijks leven
IMMUUN TROMBOCYTOPENIE (ITP) tips voor het dagelijks leven Eindredactie E.H. Coene, H. Vinke Redactie H. van Duijn, S. Kollaard COLOFON Uitgave van Stichting September, eerste druk, 2014 Deze uitgave is
Nadere informatieTTP. Anke te Stroet Hemovigilantiemedewerker
TTP Anke te Stroet Hemovigilantiemedewerker Disclosure belangen spreker bijeenkomst Onderwijsbijeenkomst Kennisplatform Transfusiegeneeskunde ZO Geen (potentiële) belangenverstrengeling Naam: Anke te Stroet
Nadere informatieEssentiële Trombocytose
Essentiële Trombocytose Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64. Inleiding U
Nadere informatieImmuun trombocytopenie (ITP) Een overzicht
Immuun trombocytopenie (ITP) Een overzicht Dr. Peter A.W. te Boekhorst Internist-hematoloog Erasmus MC ITP: Inleiding Ziekte van Werlhof Paul Werlhof (1699-1767) Idiopathische trombocytopenische purpura
Nadere informatieWie van deze kinderen heeft ITP
Wie van deze kinderen heeft ITP Informatiebrochure over AITP (Auto-immuun Trombocytopenische Purpura) bij kinderen Dit boekje werd geproduceerd in samenwerking met: R.Y.J. Tamminga, kinderarts, Beatrix
Nadere informatieBloedtransfusie. Informatiebrochure
Bloedtransfusie Informatiebrochure Inhoudstafel INHOUDSTAFEL... 3 1 WAAROM EEN BLOEDTRANSFUSIE?... 4 2 WAARUIT BESTAAT BLOED?... 4 3 HOE VINDEN WE PASSEND BLOED?... 5 4 HOE GEBEURT EEN BLOEDTRANSFUSIE?...
Nadere informatieInformatie bijeenkomst. Aplastische Anemie. Afdeling Hematologie 12 december 2016
Informatie bijeenkomst Aplastische Anemie Afdeling Hematologie 12 december 2016 Wat is Aplastische Anemie? Fred Falkenburg Internist-hematoloog Stamcellen in het beenmerg maken alle bloedcellen en afweercellen
Nadere informatieWie van deze kinderen heeft ITP?
Wie van deze kinderen heeft ITP? Informatiebrochure over Immuun Trombocytopenie bij kinderen VOORWOORD Dit boekje is een informatiebrochure over ITP (Immuun Trombocytopenie) bij kinderen. Het is speciaal
Nadere informatieHairy cell leukemie (HCL)
Interne geneeskunde Patiënteninformatie Hairy cell leukemie (HCL) U ontvangt deze informatie, omdat bij u hairy cell leukemie (HCL) is geconstateerd. Hairy cell leukemie (HCL) is een zeldzame aandoening,
Nadere informatiePatiënteninformatie. Rituximab terTER_
Patiënteninformatie Rituximab 1234567890-terTER_ Rituximab Ter voorbereiding op uw afspraak informeren we u met deze folder over de gang van zaken rondom rituximab. Daarnaast zetten we een aantal praktische
Nadere informatieHairy cell leukemie. Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc
Hairy cell leukemie Mariëlle Wondergem hematoloog VUmc Wie krijgen leukemie? Elk jaar krijgen in Nederland rond de 1500 mensen leukemie Ongeveer 750 acute leukemie Bij de anderen gaat het om chronische
Nadere informatieHandleiding voor patiënten. Belangrijke informatie voor patiënten die beginnen aan een behandeling met LEMTRADA
Handleiding voor patiënten Belangrijke informatie voor patiënten die beginnen aan een behandeling met LEMTRADA Inhoudsopgave 1> Wat is LEMTRADA en hoe werkt het? 03 2> Bijwerkingen 04 3> Planning van uw
Nadere informatieTrombopenie. (tekort aan bloedplaatjes) Interne Geneeskunde/Oncologie
Trombopenie (tekort aan bloedplaatjes) Interne Geneeskunde/Oncologie Trombopenie Trombopenie is een tekort aan bloedplaatjes (trombocyten). Normaalwaarde in het bloed is 150-400 (miljard trombocyten per
Nadere informatieInformatie over onderhoudsmedicatie voor (zeer) actieve Multiple Sclerose
Multiple Sclerose Centrum Noord Nederland Informatie over onderhoudsmedicatie voor (zeer) actieve Multiple Sclerose Patiënteninformatie 1905 Informatie over onderhoudsmedicatie voor (zeer) actieve Multiple
Nadere informatieEndoxan (cyclofosfamide)
Endoxan (cyclofosfamide) U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u in verband met reumatische klachten Endoxan (cyclofosfamide, Cicloblastine) gaat gebruiken. Deze folder geeft informatie
Nadere informatieWat zijn infectieziekten
Wat zijn infectieziekten Infectieziekten zijn ziekten die veroorzaakt worden door micro-organismen. Dit zijn hele kleine, levende deeltjes zoals virussen en bacteriën. Ze worden meestal van de ene mens
Nadere informatieWerkstuk Biologie Bloed
Werkstuk Biologie Bloed Werkstuk door een scholier 1195 woorden 14 juni 2004 6,2 321 keer beoordeeld Vak Biologie De inleiding Waarom doen wij ons werkstuk over bloed? Wij doen ons werkstuk over bloed,
Nadere informatieSystemische Lupus Erythematodes (SLE)
Systemische Lupus Erythematodes (SLE) Systemische lupus erythematodes (SLE) is een ontstekingsziekte. Deze ontstekingen kunnen in het gehele lichaam (systemisch) voorkomen. SLE is een auto-immuunziekte.
Nadere informatiePatiëntverhaal BLOED IS LEVEN
4 Patiëntverhaal BLOED IS LEVEN Charlotte werd tijdens haar zwangerschap getroffen door een zeldzame ziekte van het beenmerg, met extreme vermoeidheid tot gevolg. Transfusies met donorbloed brachten haar
Nadere informatieAlles wat u moet weten over molazwangerschap
Verloskunde Patiënteninformatie Alles wat u moet weten over molazwangerschap U ontvangt deze informatie, omdat u meer wilt weten over een molazwangerschap. Hierin kunt u lezen wat een molazwangerschap
Nadere informatieMiltverwijdering (splenectomie) bij kinderen
Miltverwijdering (splenectomie) bij kinderen In overleg met de behandelend arts wordt uw kind opgenomen omdat de milt verwijderd moet worden. In deze folder leest u informatie over deze ingreep. Heeft
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap
Schildklierafwijkingen en zwangerschap Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. De schildklier 1 Schildklierziekten 2 Onderzoek 2 Behandeling 3 Gevolgen en eventuele complicaties voor jezelf
Nadere informatieHandleiding voor zorgprofessionals. Gebruik van LEMTRADA (alemtuzumab) bij patiënten met actieve relapsing remitting multiple sclerose (RRMS)
Handleiding voor zorgprofessionals Gebruik van LEMTRADA (alemtuzumab) bij patiënten met actieve relapsing remitting multiple sclerose (RRMS) Inhoudsopgave 1> LEMTRADA 03 2> Mogelijke risico s bij het gebruik
Nadere informatiePatiënteninformatie locatie Blaricum. Diabetes mellitus bij kinderwens. Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes
Patiënteninformatie locatie Blaricum Diabetes mellitus bij kinderwens Informatie over erfelijkheid en zwangerschap bij diabetes Inhoudsopgave Bladzijde Welke soorten diabetes zijn er? 4 Is diabetes erfelijk?
Nadere informatieSt. Antonius Ziekenhuis
INTERNE GENEESKUNDE IgA-nefropathie BEHANDELING IgA-nefropathie Door uw arts is IgA-nefropathie bij u vastgesteld of er is een vermoeden dat u deze aandoening heeft. In deze folder leest u meer over de
Nadere informatiePre-eclampsie en HELLP syndroom (zwangerschapsvergiftiging)
Pre-eclampsie en HELLP syndroom (zwangerschapsvergiftiging) Zwangerschapsvergiftiging een serieuze zaak Pre-eclampsie en HELLP syndroom Inleiding 3 Ernstige vormen van zwangerschaps hoge bloeddruk; complicaties
Nadere informatieBloedwaarden. Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014. door Joost Lips
Bloedwaarden Wat zeggen ze en wat kunnen we er mee? Landelijke contactdag Stichting Hematon 11 oktober 2014 door Joost Lips Aanvraag bloedonderzoek Bloedafname Bewerking afgenomen bloed (1) Kleuren van
Nadere informatieMola-zwangerschap. Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Gynaecologie november 2007 pavo 0302
Mola-zwangerschap Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Gynaecologie november 2007 pavo 0302 Inleiding De behandelend gynaecoloog heeft u verteld dat u een molazwangerschap heeft. In deze folder wordt
Nadere informatieAANDOENINGEN van het BLOED. H.H. TAN, arts 2015
AANDOENINGEN van het BLOED H.H. TAN, arts 2015 BLOED 2 RODE BLOEDCELLEN (ERYTROCYTEN ; 4,5-5,5 x 10 12 /ltr, 4-5 x 10 12 /ltr) * Vervoeren O 2 naar het weefsel * Voeren CO 2 af * Levensduur: 120 dagen
Nadere informatieMedicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden)
Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa Prednison (corticosteroïden) Maag-, Darm- en Leverziekten IJsselland Ziekenhuis Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven
Nadere informatieInhoud Wat is een bloedtransfusie
Bloedtransfusie Binnenkort zult u een behandeling of ingreep ondergaan, waarbij er een kans is dat u bloed toegediend moet krijgen: bloedtransfusie. Of u krijgt binnenkort een bloedtransfusie vanwege bloedarmoede.
Nadere informatieHet bloed kruipt waar het niet gaan kan; wat te doen?
Het bloed kruipt waar het niet gaan kan; wat te doen? dhr. B. Santbergen, internist-hematoloog, mw. dr. E.A. Kemper, klinisch chemicus, en mw. A.R. Bharos, huisarts, HA praktijk Rozenburcht, Capelle a/d
Nadere informatiePrednison (corticosteroïden)
Prednison (corticosteroïden) Medicatie bij de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa MDL-centrum IJsselland Ziekenhuis www.mdlcentrum.nl Uw MDL-arts (maag-, darm- en leverarts) heeft u Prednison voorgeschreven
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatiePatiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin. onderdeel BLOED EN BLOEDWAARDEN. (NON) HODGKIN Bloed(waarden)
Patiënteninformatiedossier (PID) (Non) Hodgkin onderdeel BLOED EN BLOEDWAARDEN (NON) HODGKIN 2 Inhoud Waaruit bestaat bloed?...4 Rode bloedcellen...4 Witte bloedcellen...5 Bloedplaatjes...5 Invloed van
Nadere informatieBevallen na een eerdere keizersnede
Patiënteninformatie Bevallen na een eerdere keizersnede Informatie over de mogelijkheden van bevallen na een eerdere keizersnede 1234567890-terTER_ Vrouw Moeder Kindcentrum Voor het maken van afspraken
Nadere informatieBehandeling voor trombose en anti-stolling
Behandeling voor trombose en anti-stolling 2 Waarom behandeling met een anti-stollingsmiddel? Als bloed in een bloedvat stolt, wordt dit bloedvat afgesloten. Het bloed kan het achterliggende orgaan dan
Nadere informatieFreya, patiëntenvereniging voor vruchtbaarheidsproblematiek webste:
Mola-zwangerschap In deze folder wordt uitgelegd wat een mola-zwangerschap is, welk onderzoek en welke behandeling plaatsvindt, en wat de gevolgen kunnen zijn. Ook emotionele aspecten komen aan bod. Wat
Nadere informatiewww.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro De Ziekte van Behçet Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? De diagnose is voornamelijk klinisch. Het kan een tot vijf
Nadere informatieZeldzame juveniele primaire systemische vasculitis
https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Zeldzame juveniele primaire systemische vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis
Nadere informatieIdiopatische trombocytopenische purpura
bloed, ademhaling & spijsvertering info voor de patiënt Idiopatische trombocytopenische purpura UZ Gent, Dienst Hematologie Inleiding Diagnose U wordt behandeld voor een idiopatische trombocytopenische
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Schildklierafwijkingen en zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie In het kort Normaal gesproken werkt de schildklier naar behoren. Bij een abnormale werking kan de schildklier te snel werken (hyperthyreoïdie)
Nadere informatieWaarom worden uw risico s in kaart gebracht?
Deze folder is ontwikkeld door het Expect onderzoeksteam van de Universiteit Maastricht. Meer informatie over het Expect onderzoek vindt u op www.zwangerinlimburg.nl Waarom worden uw risico s in kaart
Nadere informatieHematologie. Hemofilie B Leyden
Hematologie Hemofilie B Leyden Hematologie Deze brochure is bedoeld voor patiënten met en draagsters van hemofilie B Leyden. Hemofilie type B Leyden is een variant van hemofilie B. Bij hemofilie B is
Nadere informatieHairy cell leukemie. Dr. R.E Brouwer Hemato-oncoloog RDGG, Delft
Dr. R.E Brouwer Hemato-oncoloog RDGG, Delft HCL Wat is HCL Oorzaken Klachten Onderzoeken Behandeling Vooruitzichten Nieuwe ontwikkelingen 2 Wat is Hairy cell leukemie Hairy cell Leukemie (HCL) is een vorm
Nadere informatieEen patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie
Thema: Leukemie Een patiente met acute leukemie Bloed en beenmerg Acute leukemie Chronische leukemie Prof.dr. Hanneke C. Kluin-Nelemans Afdeling Hematologie Samenstelling van onstolbaar gemaakt bloed Bloedcellen
Nadere informatieDit geneesmiddel is onderworpen aan aanvullende monitoring. Patiëntenfolder
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in de handel brengen van het geneesmiddel YERVOY. Het verplichte plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatieMCTD (mixed connective tissue disease)
MCTD (mixed connective tissue disease) Wat is MCTD? MCTD is een zeldzame systemische auto-immuunziekte. Ons afweersysteem (= immuunsysteem) beschermt ons tegen lichaamsvreemde indringers, zoals o.a. bacteriën
Nadere informatieEpilepsie, zwangerschap en borstvoeding
Epilepsie, zwangerschap en borstvoeding Wat is epilepsie? Epilepsie is een stoornis die ongeveer 1 op de 150 à 250 personen treft. In België gaat het dus om meer dan 60.000 personen. Er bestaan trouwens
Nadere informatieMola-zwangerschap. Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op
Mola-zwangerschap Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw gynaecoloog heeft u verteld dat u een mola-zwangerschap heeft. In deze folder leest u meer over een mola-zwangerschap.
Nadere informatieSchildklier en zwangerschap
Schildklier en zwangerschap De schildklier De schildklier is een klein orgaan aan de voorkant van de hals, boven het kuiltje in de hals. Normaal is de schildklier niet te voelen of te zien. Vanuit de hersenen
Nadere informatieBloedtransfusie. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Bloedtransfusie Informatie voor patiënten F0892-2130 september 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357
Nadere informatieZeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis
www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Zeldzame Juveniele Primaire Systemische Vasculitis Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Wat voor types vasculitis zijn er? Hoe wordt vasculitis geclassificeerd?
Nadere informatieZwangerschap en rhesusfactoren Informatie over bloedgroepen en antistoffen
Zwangerschap en rhesusfactoren Informatie over bloedgroepen en antistoffen Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. 1 Inleiding Uit bloedonderzoek is gebleken dat u bloedgroep
Nadere informatieAzathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis
Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en auto-immuun hepatitis Uw behandelend arts heeft met u gesproken over het gebruik van Azathioprine (Imuran). In deze folder krijgt u informatie
Nadere informatieJehovah s getuigen en bloed
Jehovah s getuigen en bloed Als u als Jehova s Getuige geen bloed, bloedproducten en dergelijke wilt krijgen, moet u vóór de operatie bepaalde beslissingen nemen. Deze folder is bedoeld om u te informeren
Nadere informatieHet antifosfolipiden syndroom (APS)
Het antifosfolipiden syndroom (APS) NVLE www.nvle.org Het antifosfolipiden syndroom Het antifosfolipiden syndroom is een auto-immuunziekte en kenmerkt zich door verhoogde bloedstolling, waadoor trombose
Nadere informatieGYNAECOLOGIE. Mola-zwangerschap
GYNAECOLOGIE Mola-zwangerschap Mola-zwangerschap Deze folder informeert u over een mola-zwangerschap. Welk onderzoek en welke behandeling plaatsvindt en wat de gevolgen kunnen zijn. Ook emotionele aspecten
Nadere informatieSoms is het nodig om bij een bloedtransfusie rode bloedcellen, plasma én bloedplaatjes te geven.
Bloedtransfusie Binnenkort zult u een behandeling of ingreep ondergaan, waarbij er een kans bestaat dat u bloed toegediend moet krijgen (een bloedtransfusie). In deze folder vindt u informatie over een
Nadere informatieBloedgroep, resusfactor en irregulaire antistoffen
Gynaecologie Patiënteninformatie Bloedgroep, resusfactor en irregulaire antistoffen 1. Inleiding U ontvangt deze informatie, omdat u zwanger bent. Bij elke zwangere vrouw doen wij aan het begin van de
Nadere informatieMola-zwangerschap. Afdeling Verloskunde/Gynaecologie
Mola-zwangerschap Afdeling Verloskunde/Gynaecologie Inleiding In deze folder wordt uitgelegd wat een mola-zwangerschap is, welk onderzoek en welke behandeling plaatsvindt en wat de gevolgen kunnen zijn.
Nadere informatieDRBR0699. Bloedtransfusie
DRBR0699 Bloedtransfusie Inhoudsverantwoordelijke: H. Stremersch Publicatiedatum: januari 2014 Inhoud Inleiding... 4 1. Waarom een bloedtransfusie?... 5 2. Hoe veilig is een bloedtransfusie?... 6 3. Waarom
Nadere informatieMolazwangerschap. Patiënteninformatie Molazwangerschap
Molazwangerschap Patiënteninformatie Molazwangerschap Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Wat is een molazwangerschap? 3 Waardoor wordt een molazwangerschap veroorzaakt? 4 Hoe wordt een mola ontdekt? 5 Klachten
Nadere informatieRhesus-bloedgroep tijdens de zwangerschap Wat moet u weten?
Rhesus-bloedgroep tijdens de zwangerschap Wat moet u weten? Dit is een uitgave van: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Postbus 1 3720 BA Bilthoven www.rivm.nl U herkent de bevolkingsonderzoeken
Nadere informatiewww.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro De Ziekte Van Behçet Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? De diagnose is voornamelijk klinisch. Het kan een tot vijf jaar
Nadere informatieInformatie. Verwijderen van de milt (Splenectomie)
Informatie Verwijderen van de milt (Splenectomie) Inleiding Deze brochure geeft u informatie over het verwijderen van de milt (splenectomie). Het is goed u te realiseren dat voor u persoonlijk de situatie
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap. Poli Gynaecologie Route 48
00 Schildklierafwijkingen en zwangerschap Poli Gynaecologie Route 48 1 De inhoud van deze voorlichtingsfolder is samengesteld door de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG). Deze
Nadere informatieRode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Besmetting met hepatitis C. rkz.nl
Patiënteninformatie Besmetting met hepatitis C rkz.nl Inleiding Door een ongeluk, waarbij u mogelijk in contact bent gekomen met het bloed van iemand met hepatitis C, loopt u kans om met hepatitis C besmet
Nadere informatieBehandeling met Azathioprine
LONGGENEESKUNDE Behandeling met Azathioprine BEHANDELING Behandeling met Azathioprine U heeft in overleg met uw behandelend specialist besloten dat u het medicijn Azathioprine gaat gebruiken in verband
Nadere informatieRhesusbloedgroep. tijdens de zwangerschap. Wat moet u weten?
Rhesusbloedgroep tijdens de zwangerschap Wat moet u weten? U bent zwanger en kortgeleden is uw bloed onderzocht. Het laboratorium heeft gevonden dat u bloedgroep Rhesus D-negatief of Rhesus c-negatief
Nadere informatieBeknopte gids voor thuistoediening van Nplate
Om een maximaal voordeel te halen voor uw gezondheid uit de effecten van het geneesmiddel Nplate, om voor een goed gebruik ervan te zorgen en om de ongewenste effecten ervan te beperken, zijn er bepaalde
Nadere informatieSchildklierafwijkingen en zwangerschap
Schildklierafwijkingen en zwangerschap Patiënteninformatie Schildklierafwijkingen en zwangerschap Inhoudsopgave: 1 Algemeen 1.1 Wat is de schildklier en hoe werkt hij 1.2 De ontwikkeling van de schildklier
Nadere informatiechronische alvleesklierontsteking
patiënteninformatie chronische alvleesklierontsteking U heeft last van een terugkerende ontsteking van de alvleesklier. We noemen dit een chronische alvleesklierontsteking. Wat is een chronische alvleesklierontsteking?
Nadere informatieAzathioprine (Imuran ) Voorgeschreven door de reumatoloog
Azathioprine (Imuran ) Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis januari 2014 pavo 0898 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u azathioprine gaat gebruiken. In deze folder
Nadere informatieZwangerschap en bevalling na een eerdere keizersnede
Zwangerschap en bevalling na een eerdere keizersnede 1 van 5 Deze folder is bedoeld voor zwangere vrouwen die eerder via een keizersnede bevallen zijn. In Nederland bevalt 1 op de 5 vrouwen met een keizersnede.
Nadere informatieInfobrochure. Bloedtransfusie. mensen zorgen voor mensen
Infobrochure Bloedtransfusie mensen zorgen voor mensen 2 Waaruit bestaat bloed? Bloed bestaat voor ongeveer 55% uit een gele vloeistof: plasma. De andere 45% zijn verschillende soorten bloedcellen: Rode
Nadere informatieInwendige geneeskunde. Hyperthyreoïdie.
Inwendige geneeskunde Hyperthyreoïdie www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud De schildklier... 3 Hyperthyreoïdie... 3 Ziekten die hyperthyreoïdie kunnen veroorzaken... 4 Het stellen van de diagnose hyperthyreoïdie...
Nadere informatieBevallen na eerdere keizersnede
Bevallen na eerdere keizersnede Inleiding Deze brochure wordt je aangeboden door de afdeling verloskunde van het Ommelander Ziekenhuis. Wij vinden het belangrijk dat patiënten goede voorlichting krijgen.
Nadere informatieBloedtransfusie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk
Bloedtransfusie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat
Nadere informatieInfobrochure. Bloedtransfusie
Infobrochure Bloedtransfusie Geachte heer/mevrouw, Tijdens uw opname in het ziekenhuis kan uw arts het noodzakelijk vinden dat u een bloedtransfusie ondergaat. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een
Nadere informatieGeneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding
Geneesmiddelen bij zwangerschap en borstvoeding Geneesmiddelen en zwangerschap Enige tientallen jaren geleden dacht men nog dat ongeboren kinderen in de baarmoeder goed beschermd waren tegen schadelijke
Nadere informatieMola-zwangerschap. Informatie voor patiënten. Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl
Mola-zwangerschap Informatie voor patiënten F0178-3415 juli 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44
Nadere informatieZwangerschap en rhesusfactoren. Informatie over bloedgroepen en antistoffen
Zwangerschap en rhesusfactoren Informatie over bloedgroepen en antistoffen 1 Inleiding Uit bloedonderzoek is gebleken dat u bloedgroep rhesus D-negatief of rhesus c-negatief heeft. Uw verloskundig zorgverlener
Nadere informatieBloedtransfusie Informatie voor patiënten
Bloedtransfusie Informatie voor patiënten Klinisch laboratorium In deze folder vindt u informatie over een bloedtransfusie. Een bloedtransfusie schrijft uw arts voor als dat voor de behandeling noodzakelijk
Nadere informatieVerslag TTP Bijeenkomst Van 20 november 2004 te Utrecht
Verslag TTP Bijeenkomst Van 20 november 2004 te Utrecht De bijeenkomst wordt geleid door dr. Rob Fijnheer, werkzaam in het Jeroen Bosch ziekenhuis in DenBosch, en werkzaam in het UMC te Utrecht, en hier
Nadere informatieInformatie over een bloedtransfusie
Informatie over een bloedtransfusie Bij het tot stand komen van deze folder is gebruik gemaakt van de volgende folders: Bloedtransfusie voor patiënten - Stichting Sanquin Bloedvoorziening. Bloedtransfusie
Nadere informatieBloedgroepantistoffen
Bloedgroepantistoffen en Als nader onderzoek nodig is zwangerschap Onderzoek naar bloedgroepantistoffen In deze folder geven wij u informatie over bloedgroepantistoffen en wat zij betekenen als u zwanger
Nadere informatie35 Bloedarmoede. Drs. P.F. Ypma
Drs. P.F. Ypma Inleiding Bloedarmoede (anemie) is een veelvoorkomend verschijnsel bij multipel myeloom en de ziekte van Waldenström, zowel bij het begin van de ziekte als in het beloop ervan. Dit kan (ten
Nadere informatieBehandeling met methotrexaat (MTX) bij sarcoïdose
Behandeling met methotrexaat (MTX) bij sarcoïdose U heeft in overleg met uw behandelend arts besloten dat u het medicijn methotrexaat (MTX) gaat gebruiken bij de behandeling van sarcoïdose. Deze folder
Nadere informatieRituximab (MabThera ) Voorgeschreven door de reumatoloog
Rituximab (MabThera ) Voorgeschreven door de reumatoloog Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2013 pavo 0908 Inleiding De reumatoloog heeft met u besproken dat u rituximab gaat gebruiken. In deze folder leest
Nadere informatieZwanger en bevallen na eerdere keizersnede
Zwanger en bevallen na eerdere keizersnede Deze folder is ontwikkeld voor vrouwen die zwanger zijn en in een eerdere zwangerschap met een keizersnede zijn bevallen. Het litteken van een eerdere keizersnede
Nadere informatiehematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64.
Polycythemia Vera Uw hoofdbehandelaar is: hematoloog dr. Uw specialist is op werkdagen tussen 08.30 17.00 uur bereikbaar via de polikliniek Interne geneeskunde, tel. (078) 654 64 64. Inleiding U heeft
Nadere informatieBloedtransfusie Informatie voor patiënten
Bloedtransfusie Informatie voor patiënten Klinisch laboratorium Een bloedtransfusie wordt door uw arts voorgeschreven. Dit gebeurt met uw toestemming, tenzij er sprake is van een acute levensbedreigende
Nadere informatieinformatie voor u Bevallen na een eerdere keizersnede
informatie voor u Bevallen na een eerdere keizersnede In het verleden ben je een keer bevallen via een keizersnede. Je bent nu weer zwanger en gaat straks bevallen. Mogelijk heb je al nagedacht over de
Nadere informatieBevallen na een eerdere keizersnede
In Nederland bevalt 1 op de 5 vrouwen per keizersnede. Veel vrouwen worden nadien opnieuw zwanger. Na een eerdere keizersnede bestaat er bij een volgende zwangerschap een medische indicatie, dat wil zeggen
Nadere informatieHandleiding voor patiënten
De Europese gezondheidsautoriteiten hebben bepaalde voorwaarden verbonden aan het in handel brengen van het geneesmiddel LEMTRADA. Het verplicht plan voor risicobeperking in België, waarvan deze informatie
Nadere informatieMola zwangerschap. Gynaecologie. Een niet goed aangelegde zwangerschap. Inleiding 2. Wat is een mola-zwangerschap 2
Gynaecologie Mola zwangerschap Een niet goed aangelegde zwangerschap Inhoudsopgave Pagina Inleiding 2 Wat is een mola-zwangerschap 2 Waardoor wordt een molazwangerschap veroorzaakt 2 Hoe wordt een mola
Nadere informatieBehandeling van ITP bij kinderen
Behandeling van ITP bij kinderen Daarom: de TIKI studie! K.M.J. Heitink-Pollé Kinderarts, hematoloog/oncoloog WKZ en Flevoziekenhuis The Harrington-Hollingsworth Experiment 1951 Schwartz RS. N Engl J Med
Nadere informatieAzathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa
Azathioprine (Imuran) bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa informatiefolder NNIC folder AZA uitgave maart 2011 Deze folder is tot stand gekomen door samenwerkende IBD verpleegkundigen binnen het
Nadere informatie