lezen Caraïbisch gebied en Suriname

Transcriptie

1 veilig leren lezen Caraïbisch gebied en Suriname Tips bij kern 3 Auteur: Wilma Stegeman Een aantal scholen in het Caraïbisch gebied en Suriname werkt niet twee, maar drie dagen lang aan een structureerwoord. Op die manier is er een extra dag voor het leren lezen, voor woordenschat, voor familiarisering van het Nederlands en voor activiteiten uit Ko heeft Praatjes. Tips voor de verdeling van de leerstof over drie dagen vindt u in het artikel Tips bij kern 2. Planning van kern 3 Het overzicht op pagina 5 geeft aan: op welke dagen u de bladen van Veilig & Vlot gebruikt, op welke dagen u de sterwerkbladen van Letterzetter kunt gebruiken. Voor de snelle lezers maakt u, naar eigen inzicht, een keuze uit de raketwerkbladen van Letterzetter. De toelichting bij de sterwerkbladen voor kern 3 t/m 6 vindt u in Letterzetter vanaf pagina 18; voor de raketwerkbladen vanaf pagina 25. Woordenschat in kern 3 Woorden rond het ankerverhaal Leg vóór het voorlezen een paar dozen en een paar pakken klaar: bijvoorbeeld van macaroni of kattenbrokjes. Ook een dienblad, een paar wasknijpers, en plaatjes of foto s van drie dieren: een dinosaurus, een pony en een giraf. De andere themawoorden zijn: super als vergrotende trap (superlekker, supergroot, superklein), voorzichtig, smullen en het broodbeleg. 1

2 Woorden rond de doos In deze kern staan woorden centraal rond de doos en andere verpakkingsmaterialen: de doos, de fles, het pakje, de bovenkant, de onderkant, de buitenkant, de binnenkant, de zijkant, iets op zijn kant leggen, openen, sluiten, dichtdoen. Bij de fles kan de dop worden toegevoegd. Ook het etiket is een zinvolle toevoeging. Woorden rond de boodschappentafel In kern 3 is de thematafel een tafel met allerlei verpakkingsmaterialen. Op dag 6 richt u met de kinderen deze boodschappentafel in (zie: de introductie van dag 6 in handleiding 3). De kinderen ervaren de woorden rond de doos dan heel concreet. Laat de kinderen bijvoorbeeld zelf een doos, een pakje en een flesje opendoen (openen) en dichtdoen (sluiten); laat ze de bovenkant, de onderkant, de buitenkant, de binnenkant, de zijkant aanwijzen, zodat zij de woorden zelf ervaren. Andere themawoorden rond de boodschappentafel: de boodschappen, boodschappen doen, het boodschappenlijstje. Belangrijke oefeningen in kern 3 Vlot leren lezen met Veilig & Vlot In kern 3 hebben de kinderen de eerste stappen gezet in hun leesontwikkeling: zij kennen al een aantal letters en zij weten wat lezen is. Nu wordt het belangrijk dat de kinderen langzaam loskomen van het spellende lezen. Help de kinderen hierbij door ze elke dag te laten oefenen met Veilig & Vlot. U houdt dit oefenen spannend door de kinderen te belonen voor hun resultaat. Gebruik na afname van de Veilig & vlot-toets de Veilig & Vlot-diploma s die u op gratis kunt downloaden. U vindt er ook een artikel van Joan Gunther Veilig & Vlot boekt resultaat. Vanuit de praktijk van haar eigen groep 3 geeft Joan een aantal suggesties om het oefenen met Veilig & Vlot uitdagend te houden. Woorden rond de wensdoos Themawoorden rond de wensdoos zijn: een wens doen, een wens die uitkomt (of niet), dit wil ik het allerliefst hebben. Woorden bij het recept op pagina 14 van maanleesboekje 3 Het recept, de (slag)room, de spuitbus. Ondersteun zwakke lezers met het Klikklakknieboek Zwakke lezers kunnen in kern 3 nog veel moeite met het lezen hebben. Ondersteun deze kinderen met het Klikklakknieboek of een Klikklakboekje: Zet een woord klaar op het Klikklakknieboek. De kinderen lezen dit woord, zonodig met de haken-plakbeweging. Til een letter op, zodat de letter eronder zichtbaar wordt. Wijs deze nieuwe letter aan; de kinderen lezen de nieuwe letter hardop. Daarna lezen de kinderen het nieuwe woord, zonodig met de hak-en-plakbeweging. Til een andere letter op. 2

3 De kinderen lezen eerst de nieuwe letter (u wijst aan) en daarna het hele woord. U kunt deze oefening ook doen met een Klikklakboekje voor één kind of enkele kinderen. Zelfstandig werken Na kern 3 toetst u de kinderen met de Signalering na kern 3. De kinderen die niet getoetst worden, zijn ondertussen bezig met zelfstandig werken. Zorg ervoor dat er voldoende opdrachten voor zelfstandig werken klaarliggen, zoals werkbladen Letterzetter, ringboekjes met kopieën van kopieerblad 1-33, leesboekjes of kopieën van leuke leesteksten. De kinderen kunnen ook nog eens een pagina uit hun leesboekje lezen of een pagina oefenen uit Veilig & Vlot. Het ringboekje Het Ringboekje bij kern 1 t/m 6 is heel geschikt voor zelfstandig werken. De kleur van de pagina verwijst naar de kern: de blauwe pagina s horen bij kern 3. Het pictogram boven aan de pagina s geeft aan welk structureerwoord behandeld moet zijn om de letters en woorden op die pagina te kunnen lezen. Bijvoorbeeld: voor de pagina met het pictogram poes moeten de kinderen de letter oe en alle voorgaande letters kennen. De kinderen kunnen er zelfstandig mee werken: Vertel de kinderen welke pagina ze mogen maken. Onbekende woorden bespreekt u eerst met de kinderen. De kinderen zoeken de juiste pagina op met behulp van het pictogram. Ze slaan deze pagina open zodat ze de woorden én de plaatjes kunnen zien. De kinderen lezen de woorden en kijken naar de plaatjes ernaast. Op deze manier controleren ze of ze het woord goed gelezen hebben en breiden zij hun woordenschat uit. Daarna vouwen de kinderen de pagina met de woorden weg, zodat ze alleen de plaatjes nog kunnen zien. Nu pakken de kinderen hun Klikklakboekje erbij. Zij maken het woord met het Klikklakboekje en draaien het Ringboekje open om te controleren of ze het goed hebben gedaan. De kinderen kunnen ook bij elkaar controleren. Op deze manier werken ze de hele pagina af. In plaats van de woorden te maken met het Klikklakboekje, schrijven of stempelen zij de woorden in het stramienblad. Als de woorden gelezen zijn, leggen de kinderen het stramienblad in het ringboekje, zodat de vierkante vakjes uit het boekje steken. De kinderen doen het ringboekje dicht, zodat alleen de plaatjes te zien zijn. De kinderen schrijven of stempelen alle woorden van die pagina op de lijntjes. Zij slaan het boekje open om te controleren of ze het goed gedaan hebben. Heeft u stickervellen, dan zoeken de kinderen de goede sticker bij het woord en plakken die in het vakje. Anders mogen zij in het vakje een tekening maken van het woord. Kleurplaat Op de website van Veilig leren lezen vindt u bij elke kern een aantrekkelijke kleurplaat met opdracht. De opdracht is geschikt voor zelfstandig werken. U kunt de woorden ook laten schrijven of stempelen (letterstempels). Geef de kinderen een schrijf- of stempelstramienblad. U vindt deze stramienbladen in de Kopieermap, bij kern 1. 3

4 Maak voor alle kinderen een kopie van het tweede blad, de kleurplaat. Het eerste blad is de opdrachtkaart en kan door meer kinderen gebruikt worden. Op het laatste blad staan de antwoorden; maak daar een of meer kopieën van, zodat de kinderen zelf hun werk kunnen nakijken. De signalering na kern 3 In Nederland wordt meestal de term Herfstsignalering gebruikt omdat de signalering daar in de herfst valt. In de tropen kunt u beter spreken van de Signalering na kern 3. Neem ook klassikaal een fonemendictee af. Geef alle kinderen een kopie van dit dictee. U kunt het vinden op De instructie voor het dictee staat in de Handleiding bij kern 3, Afrondingsdag 3. Materialen voor de leerkracht Op vindt u alles wat u nodig heeft voor de toets: Toetsinstructie Afnameformulier Kopieerblad Herfstsignalering Materialen voor de kinderen Na kern 3 toetst u alle kinderen. Op deze manier krijgt u zicht op de vorderingen van alle leerlingen. U ziet: welke onderdelen van de leerstof extra aandacht nodig hebben in kern 4; welke kinderen uw leeslessen goed kunnen volgen (maanaanpak); welke kinderen extra ondersteuning nodig hebben (steraanpak); welke kinderen extra moeilijke opdrachten aankunnen (raketmateriaal). Voor de kinderen bestaat de signalering na kern 3 uit pagina 16 van maanleesboekje 3. Op die pagina staan vier toetsen: letterkennis, synthesewoorden lezen, wisselrijtjes lezen, zinnen lezen. Normen Als u alle kinderen heeft getoetst vult u het Voortgangsoverzicht in (kopieerblad 3-26). Noteer voor elk kind het aantal goede antwoorden én de snelheid (aantal seconden) waarmee de antwoorden zijn gegeven. Daar zijn twee verschillende tabellen voor op het voortgangsoverzicht. De snelheid zegt veel over de leesontwikkeling (de automatisering) en is net zo belangrijk als het aantal goede antwoorden. Op de vindt u de meest recente normen. Lees ook het artikel van Dr. Mommers Wat juf Sylvia leerde van de herfstsignalering. Conclusies Als u het Voortgangsoverzicht heeft ingevuld, markeert u de scores die opvallen: Leerstof waarbij opvallend veel kinderen slecht scoren, bijvoorbeeld de beheersing van bepaalde letters. Letters die nog niet goed worden beheerst oefent u tijdens kern 4. Kinderen die onvoldoende scoren. Deze kinderen hebben de steraanpak nodig. Kinderen die beter scoren dan gemiddeld. Deze kinderen geeft u naast het gewone werk extra uitdagende opdrachten, bijvoorbeeld met raketmateriaal. In de Tips bij kern 4 vindt u suggesties hoe u de verschillen tussen de kinderen aanpakt. 4

5 Als u ervoor hebt gekozen om niet 12, maar 9 kernen in een jaar af te ronden, kunt u voor kern 3 de volgende planning volgen. Dag Woord Letter Veilig & vlot kern 1 t/m 3 Letterzetter ster werkbladen 1 doos-dag 1 d blad 22 2 doos-dag 2 blad 23 werkblad 3.1 letter d 3 doos-dag 3 blad 24 werkblad 3.2 t-d-b 4 poes-dag 1 oe blad 24 5 poes-dag 2 blad 25 werkblad 3.5 letter oe 6 poes-dag 3 blad 26 werkblad 3.6 e-ee-oe werkblad 3.7 zinnen lezen 7 koek-dag 1 k blad 26 8 koek-dag 2 blad 27 werkblad 3.9 letter k 9 koek-dag 3 blad 28 werkblad 3.11 rijtjes oe 10 ijs-dag 1 ij blad ijs-dag 2 blad 29 werkblad 3.12 letter ij 12 ijs-dag 3 blad 30 werkblad 3.13 i-ij-oe werkblad 3.14 zinnen lezen 13 zeep-dag 1 z blad zeep-dag 2 blad 31 werkblad 3.16 letter z 15 zeep-dag 3 blad 32 werkblad 3.3 woorden lezen 16 afrondingsdag 1 blad 32 werkblad 3.10 klankpositie k 17 afrondingsdag 2 blad 33 werkblad 3.17 zinnen lezen 18 afrondingsdag 3 blad 34 werkblad 3.19 zinnen lezen 5