DUP Gemeente Zuidhorn maart 2015

Transcriptie

1 1 DUP 2015 Gemeente Zuidhorn maart 2015

2 2 Inleiding Voor u ligt het Duurzaamheidsuitvoeringsplan (DUP) voor het jaar Op 9 februari 2015 heeft uw raad het Duurzaamheidsbeleid vastgesteld. In deze beleidsnota zijn een aantal concrete doelen, ambities, beleidsprioriteiten voor de komende jaren vastgelegd. Het DUP 2015 dient te worden gelezen als een concrete uitwerking hiervan: een actieplan dat jaarlijks wordt geëvalueerd en bijgesteld. Met dit uitvoeringsplan houden we rekening met en voldoen we aan de geldende wettelijke eisen op ten aanzien van milieubeleid (Wm). In aanloop naar het opstellen van het DUP 2015 heeft een evaluatie van het DUP 2014 (edup 2014) plaatsgevonden. Het edup 2014 is nog opgezet volgens de systematiek en indeling van het vorige duurzaamheidsbeleid. Deze evaluatie biedt inzicht in acties die afgelopen jaar zijn uitgevoerd. Een aantal acties lopen door in het DUP 2015 (o.a. Slim Wonen Westerkwartier). Hiertoe worden enkele incidentele budgeten overgeheveld (zie budget). Wat kunt u als lezer verwachten? Dit uitvoeringsplan legt duurzame acties vast die dit jaar in de gemeente Zuidhorn gaan lopen, ingegeven door de prioriteiten die uit het nieuwe meerjarig beleid naar voren zijn gekomen. Geplande acties hebben betrekking op de stimulerende, faciliterende rol die de gemeente wenst te vervullen ten aanzien van duurzaamheid. Daarnaast zetten we voor wat betreft onze eigen organisatie in 2015 ook enkele nieuwe, duurzame acties op touw. Voor de indeling van dit document is gekozen om dezelfde look en feel als het Duurzaamheidsbeleid te gebruiken. Beleidsprioriteiten en ambities uit het meerjarig beleid geeft dit document steeds kort weer. Vervolgens worden hier steeds concrete acties aan gehangen. Op één specifiek punt is de indeling van het stuk aangepast. Het Duurzaamheidsbeleid is opgezet op basis van de triple-p benadering: people, planet, profit. In dit actieplan is gekozen om het onderdeel profit bij iedere actie te vermelden. Met profit wordt bedoeld: te verwachten voordelen (in brede zin) of te verwachten resultaten. Veel acties (met name energiemaatregelen) brengen ook kostenbesparingen met zich mee. Daar waar financiële opbrengsten ( total cost of ownership ) bekend zijn, staan deze vermeld. Daarnaast vraagt de implementatie van duurzaamheidsbeleid in onze gemeenschappen en de gemeentelijk organisatie de nodige aandacht. Daarom zijn hieromtrent in dit actieplan ook concrete acties opgenomen bij het onderdeel proces. Tot slot realiseren wij ons dat niet alles tegelijk kan en hoeft te gebeuren. In 2015 ligt het accent op reeds lopende projecten en enkele nieuwe initiatieven. Daarnaast wordt geïnvesteerd in het monitoren van onze inspanningen en routines omtrent communicatie over duurzame resultaten. Acties hieromtrent zijn expliciet opgenomen in het voorliggend uitvoeringsplan. Formatie en budgeten De uitvoering van dit actieplan raakt uiteenlopende werkzaamheden, uitgevoerd door verschillende afdelingen in de gemeentelijk organisatie. Coördinatie en ondersteuning van activiteiten wordt uitgevoerd door een beleidsmedewerker duurzaamheid. In de eerste helft van 2015 wordt hij hierin ondersteund door een stagiair milieukunde. Voor wat betreft milieucomponenten zetten we 0,4 fte in om milieubeleidstaken uit te voeren en milieuwetgeving te implementeren. Dit jaar zetten we 0,5 fte in op het behandelen van zaken rondom hinderreductie (laagfrequent geluid en aardgaswinning en/of gevolgen ervan) en beleidsmatige bodemzaken. We hebben 2,3 fte bij de ODG ondergebracht voor milieu-uitvoeringstaken (milieuvergunningen, controles, metingen). Ook voor expertise over specialistische milieuvraagstukken kunnen onderdeel budget we de ODG benaderen. klimaatbeleid (structureel) subsidie (Excellente Gebieden) geplande overhevelingen bijdrage uit bestuursakkoord natuur- en milieueducatie totaal

3 3 Leeswijzer Bovenaan iedere pagina staat een aantal beleidsambities, voorzien van paragraafnummering. Deze nummering is afkomstig uit het Duurzaamheidsbeleid waarin de verwoorde ambities en bijbehorende onderbouwing zijn terug te vinden. Onder de ambities vindt u vervolgens steeds concrete acties die een directe bijdrage leveren aan een of meerdere bovenstaande ambities. Tot slot wordt in het DUP 2015 onderscheid gemaakt tussen projecten/initiatieven in de gemeenschap (grijze kaders) en aan acties die raken aan een duurzame gemeentelijke bedrijfsvoering en dienstverlening (groene kaders) en de voorbeeldfunctie van de gemeentelijke organisatie. ambities Duurzaamheidsbeleid Proces Doelen/ambities 7.3 We monitoren de resultaten voor het grondgebied uit het duurzaamheidsbeleid. verschillende 7.3 In 2016 en 2018 zijn we tien plaatsen gestegen in de gemeentelijke duurzaamheidsindex. score in GDI Inwoners weten wat er gebeurt op het gebied van duurzame ontwikkeling in de gemeente n.v.t. + acties DUP 2015 gemeentelijk grondgebied V acties DUP 2015 gemeentelijke bedrijfsvoering, dienstverlening

4 4 1. Proces Proces Doelen/ambities 7.3 We monitoren de resultaten voor het grondgebied uit het duurzaamheidsbeleid. 7.3 In 2016 en 2018 zijn we tien plaatsen gestegen in de gemeentelijke duurzaamheidsindex. 7.4 Inwoners weten wat er gebeurt op het gebied van duurzame ontwikkeling in de gemeente n.v.t. verschillende score in GDI 2.0 Het organiseren/faciliteren van een lokale inspiratiebijeenkomst over duurzame initiatieven in de gemeente. Het leggen van verbindingen tussen initiatieven en deze verder stimuleren. Inwoners zijn op de hoogte van goede voorbeelden elders in de gemeente Inzet sociale media en de ambassadeursrol van coördinerend portefeuillehouder. Aanhaken bij de nota participatiebeleid. Faciliteren nieuwe, duurzame initiatieven vanuit Inwoners hebben zich ingezet voor een betere, Deze middelen zijn vrij besteedbaar gelaten. gemeenschap (o.a. buurtmoestuinen). duurzame woonomgeving. Verzameling informatie voor tussentijdse rapportage Inwoners weten welke resultaten op gebied van duurzame ontwikkeling er zijn geboekt in de gemeente. - Databases zijn publiek toegankelijk. In 2016 bij het verschijnen van een nieuwe GDI volgt een tussentijdse rapportage. subtotaal

5 5 Proces Ambities 4.1 / 5 In 2018 kopen wij 100% duurzaam in criteria inkoopbeleid Westerkwartier 7.1 wij vergroten onze kennis over duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen 7.1 Werknemers meer en vaker betrekken bij acties op het gebied van maatschappelijk verantwoordelijk ondernemen medewerkertevredenheidsonderzoek 7.1 Wij hebben duidelijke afspraken gemaakt over de coordinatie van duurzame acties 7.4 Inwoners zien ons als een duurzame organisatie score in 'Waar staat je gemeente' Opnemen van duurzaamheid als onderdeel van Routeplanner 2016 Acties voor duurzame organisatie zijn duidelijk vastgelegd. - Nulmetingen Milieubarometer/DuOn-scan dienen als basis. Actualiseren handboek+ factsheets duurzaam inkopen (versie Leek) en beschikbaar maken in de overige Westerkwartiergemeenten. Het maken van bewuste keuzes ( ook op sociaal terrein) en keuze bij inkoop en (vervangingsinvesteringen) zoveel mogelijk duurzame alternatieven - Dit is een uitwerking van het vernieuwde inkoopen aanbestedingsbeleid (2014) voor de Westerkwartiergemeenten. Opzetten cursus duurzaamheid in Medewerkers kennen de mogelijkheden en instrumenten (stedebouwkundige) planvorming om duurzaamheidsaspecten mee te nemen in planvorming. Samenwerking met kennisinstellingen voor uitvoering duurzaamheidsaspecten grote projecten. Bij Transferium en Oostergast hebben we in wisselwerking met kennisinstellingen duurzame oplossingen geïntegreerd in de planvorming Contacten met programma Sustainable Society (RUG) en Hanze Hogeschool inzake projectplan Transferium Zuidhorn Ervaring opdoen met Duurzaam GWW aanpak Kennis over duurzame eisen in - Bureau Inkoop Westerkwartier wordt betrokken. binnen Transferiumproject. gunningscriteria/bestekken en een duurzame ontwikkelde transferiumlocatie Zuidhorn. Het opstellen van communicatiekalender met Het is duidelijke welke duurzame inspanningen duurzame communicatieacties gemeente Zuidhorn verricht (inkoop, grote projecten, bedrijfsvoering, dienstverlening etc.) Communiceren over duurzaamheidsaspecten van Bij grote projecten is duidelijke welke aanvullende grote gemeentelijke projecten. duurzame inspanningen zijn verricht. subtotaal 7.000

6 6 2. People People mensenrechten woon- en leefomstandigheden eerlijk handelen maatschappelijke ontwikkeling Doelen/ambities 4.1 Wij hebben samen met bewoners invulling gegeven aan een schone, veilige, woonomgeving met passende voorzieningen 4.2 Wij hebben als Millenniumgemeente concreet invulling gegeven aan de nieuwe Millenniumdoelen afspraken woonvisie westerkwartier indicatoren projectplan 4.3 Wij hebben bewustwording, voorlichtende activiteiten op een effectieve manier vormgegeven n.v.t. 4.4 Maatschappelijk verantwoord ondernemen is actief gestimuleerd bij bedrijven in gemeente Zuidhorn sociaal domein, Milieubarometer etc. Ontwikkelen plan van aanpak nieuwe Millenniumdoelen. Er is duidelijkheid hoe invulling wordt gegeven aan de nieuwe sustainable development goals (SDG s). - Vanuit het budget ontwikkelingssamenwerking. In september 2015 worden de nieuwe Millenniumdoelen en gecontinueerde campagne VNG-I definitief bekend. Ondersteunen organisatie van Wereldreis Bewustwording bij basisschoolkinderen over herkomst van producten, stimuleren eerlijke handel. Activiteit wordt uitgevoerd door Millenniumwerkgroep. Organiseren Regionale Woonbeurs Bewust Wonen Westerkwartier Bezoekers hebben inzicht in veilig en langer thuis wonen. Ook kansen voor verduurzamen eigen woning. - De doelgroep van deze beurs is (met name) ouderen. Nieuwbouwbeurs Zuidhorn met aandacht voor duurzaam wonen. Bezoekers zijn bekend met de mogelijkheden voor duurzaam wonen in De Oostergast. De gemeente heeft inzicht in wensen en faciliteren hiervan. Bijenproject met basisscholen (lespakketten) Basisschoolleerlingen kennen de natuurlijke functie van bijen. Zwerfvuilcampagne opzetten ( Zuidhorn Buiten Minder zwerfvuil in gemeente Zuidhorn. Realisatie van Gewoon Schoon ) participatiebanen. Minder zwerfvuil door bewustwording (basisschooljeugd). Bewustwording door zichtbaar zwerfvuil op te ruimen Versterken gemeentelijke aanpak LFG Belangen LFG-gehinderden zijn behartigd én bodem gerelateerde belangen door aardbevingen zijn behartigd. Faciliteren samenwerking tussen ondernemers en Ondernemers hebben een kennispartner voor het verder gebiedscoöperatie (de Kenniswerkplaats) helpen van het verduurzamen van een dienst of product. Stimuleringsaanpak opzetten voor duurzaam Met goede voorbeelden in de gemeente is getoond dat ondernemen. duurzaam ondernemen loont. - Er is ook aandacht voor waterbesparing op deze markt Samenwerking met NDCE Deze campagne wordt opgezet met subsidie en inzet van aanwezige SW-medewerkers. - Om inzicht in LFG-niveaus te vergroten, wordt met de ODG meetinstrumentarium ingericht Uitgaand van tien deelnemende bedrijven en euro (kosten deskundige ondersteuning) per bedrijf. subtotaal

7 7 People Ambities mensenrechten 4.3 Het is duidelijk waar inwoners en bedrijven terecht kunnen met vragen/voor informatie over duurzaamheid Waar staat je gemeente woon- en leefomstandigheden 4.3 Bij vergunningverlening & handhaving, nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen zijn wij alert op kansen voor verduurzaming Afspraken maken met ODG over toezicht op energiebesparende maatregelen Ontwikkelen plan van aanpak en implementatie duurzaamheidsloket. Afspraken zijn gemaakt over stimuleren bewustwording en aanpak energiebesparing om zo in 2018 te voldoen aan de gestelde vermindering van energieverbruik. Inwoners kunnen terecht met hun vragen terecht voor onafhankelijk advies over het verduurzamen van hun woning. Initiëren gemeentelijke aanspreekpunt bodem Bodemgerelateerde vragen (aardgaswinning) zijn beantwoord en belangen van onze inwoners zijn waar mogelijk behartigd. subtotaal Wettelijke verplichting in het kader van Wet Milieubeheer en SER Energieakkoord. Link met het aanbieden van de Milieubarometer Deze actie sluit aan op regionale ondersteuningsstructuur SER Energieakkoord en samenwerking Westerkwartier. - Een gemeentelijk adviseur bodem- en geluidzaken wordt aangetrokken.

8 8 3. Planet Planet milieumanagement vervuiling duurzaam gebruik van grondstoffen klimaatverandering bescherming natuurlijk milieu Ambities Wij hebben ons zwerfafval signifcant verminderd indicatoren in schouwresultaten Wij hebben in onze bodemproblematiek de belangrijkste knelpunten aangepakt Bodematlas/indicatoren provinciaal / Wij hebben volledig uitvoering gegeven aan de Kaderrichtlijn Water en het Waterakkoord indicatoren in vgrp Een reductie van 5% op het totale energieverbruik voor zakelijke en particuliere aansluitingen in 2017 (t.o.v. 2013) Energie in Beeld Wij hebben duurzame vormen van mobiliteit (en bijbehorende infrastructuur) gestimuleerd Klimaatmonitor Een aandeel van 7% van duurzame energie in 2017 Klimaatmonitor Wij hebben blijvend geinvesteerd in zeer energiezuinige, duurzame nieuwbouw verantwoording Excellente Gebieden Wij hebben onze totale CO 2 -uitstoot in 2017 met 5% gereduceerd (t.o.v. 2010) Klimaatmonitor/Haskoning DHV 5.4 Wij hebben onze groenstructuren en de lokale biodiversiteit versterkt indicatoren groenvisie Starten zwerfvuilcampagne Zuidhorn Buiten Schouw geeft inzicht in zwerfvuil op hotspotlocaties en - Gewoon Schoon Kosten continuering campagne komende jaren. Inzetten SVn Duurzaamheidslening Inwoners kunnen geld lenen tegen rentekorting van 3,5% om duurzame maatregelen te nemen in hun woning (structureel) Kosten voor gemeente Zuidhorn zijn de jaarlijkse rentelasten voor deze leenmogelijkheid (3,5% van ) Slim Wonen Westerkwartier continueren Vragen en aanbod van energiebesparingsproducten is dichtbij elkaar gebracht door bijeenkomsten. Het lokale Dit project loopt van 2013 tot en met 2015 in Westerkwartierverband. consortium heeft twintig extra woningen in de gemeente duurzaam gerenoveerd. Bij ontwikkeling en uitvoering nieuwe groenvisie mogelijkheden onderzoek voor stimuleren Een beter inzicht in natuurkwaliteiten en beleidsinstrumenten voor verbetering natuurkwaliteit en - De nieuwe groenvisie wordt in 2015 vorm gegeven. aantrekkelijke beplanting voor bijen, vlinders etc. biodiversiteit in kernen. Nieuwe energieprestatie afspraken maken met Wold en Waard Concrete afspraken zijn gemaakt over energielabels van de huurwoningvoorraad. - Afspraken Woonvisie zijn hier mede kader stellend. Technisch onderzoek/marketingaanpak voor duurzame, zeer energiezuinige nieuwbouw Bewoners, kopers in de Oostergast, ontwikkelaars zijn betrokken bij duurzame nieuwbouwontwikkelingen in de Het betreft hier een opschaling van ervaringen op basis van het project Excellente Gebieden. Oostergast fase 2+3 woonwijk. Milieubarometer beschikbaar maken voor bedrijven en organisaties Bedrijven en overige organisaties (welzijnsverenigingen) hebben zelf inzicht in hun milieuprestaties en kunnen (structureel) Afspraken moeten hierover worden gemaakt met de stichting Stimular (ca per pakket). aan de slag met duurzame maatregelen. Dialoog met landbouworganisaties over broeikasgassen agrarische sector Samen met landbouworganisatie stimuleren van ontwikkelingen en kansen om overige broeikasgassen te -

9 9 reduceren. Dialoog met landbouworganisaties over energiezuinige bedrijfsvoering agrarische bedrijven Samen met landbouworganisatie stimuleren van ontwikkelingen en kansen om de bedrijfsvoering energiezuiniger te maken. - Hier ligt een kansrijke koppeling met het stimuleren van duurzaam ondernemen. Implementeren campagne elektrisch fietsen Minder autogebruik (en CO 2-uitstoot door wegverkeer) door gebruik elektrische fietsen In samenwerking met het provinciaal verkeer- en vervoerberaad. Onderzoeken mogelijkheden in gemeente voor kleinschalige windturbines Mogelijkheden en onmogelijkheden van kwt s zijn helder voor inwoners en bedrijven in gemeente. Kwt s dragen bij aan doelstelling duurzame opwekking. - Ruimtelijk beleid en proeven met kleinschalige turbines zijn aanwezig (bv. Teenstraweg, Lauwerzijl) subtotaal

10 10 Planet milieumanagement vervuiling duurzaam gebruik van grondstoffen klimaatverandering bescherming natuurlijk milieu Ambities % besparing op elektriciteit en 10% op gas in het maatschappelijk vastgoed (scope: MJOP) Slimme meters/milieubarometer/nader % reductie op elektriciteitsverbruik door openbare verlichting (OVL) in 2017 (t.o.v. 2008) Provinciale data/tauw reductie van 10% brandstofverbruik voor zakelijk verkeer in 2017 (t.o.v. 2013) CO 2 -meter in de Milieubarometer Het aandeel van autokilometers in het woon-werkverkeer met 15% verminderd in 2017 (t.o.v. 2013). Milieumeter in de Milieubarometer wij hebben 2 extra gemeentelijke gebouwen van zonnepanelen voorzien. Milieumeter in de Milieubarometer wij hebben gekozen voor duurzame en innovatieve oplossingen voor materiaalgebruik bij wegbeheer/riolering Aparte berekeningen voor milieu reductie van 30% CO 2 -uitstoot per fte in de gemeentelijke bedrijfsvoering in 2017 (t.o.v. 2013) CO 2 -meter in de Milieubarometer 5.4 wij hebben gekozen voor volledig duurzaam groenbeheer Barometer Duurzaam Invullen Milieubarometer voor gehele bedrijfsvoering (gemeentewerkplaatsen) Inzicht in de milieuvoetafdruk en CO 2-voetafdruk van de totale gemeentelijke bedrijfsvoering 250 (structureel) Milieubarometerverslagen maken we jaarlijks en vormen onderdeel van het DUP. Ontwikkelen aanvullende nota en advies over gedifferentieerd, duurzaam wegbeheer Veilige erftoegangswegen die op duurzame manier worden vervangen. Minder milieu-impact bij aanleg, - Deze actie is een uitwerking/aanvulling op de Visie Wegbeheer materiaalgebruik. Verlichtingsplan/ opzetten monitoringsysteem OVL Duurzame vervanging is verankerd in dagelijkse - werkzaamheden openbare verlichting. Aanpak mobiliteitsmanagement onderzoeken en maatregelen inzichtelijk maken. Dit resulteert in minder autogebruik, gezondere medewerkers en reductie van de CO 2-uitstoot in de - Deze actie wordt opgepakt vanuit samenwerking Regio GA. Implementatie in Milieubarometer. Opzetten monitoringsysteem energieverbruik maatschappelijk vastgoed Per jaar zijn besparingen in beeld. Besparingen van verbouwingen/renovaties zijn beter meetbaar (structureel) Hier zoeken we aansluiting/afstemming bij vastgoedontwikkelingen in het Westerkwartier. Kostenbesparingen door bewuster energieverbruik. Onderzoeken duurzame maatregelen bij renovatiewerkzaamheden vastgoed (bv. Sporthal De Bokkediek) Inzicht in toepasbare duurzame maatregelen, verwachte besparingen en milieuwinst Het nog vast te stellen, vernieuwde MJOP gebruiken we hier als basis voor planning en uitvoering werkzaamheden. Onderzoeken en (mogelijk) realiseren opnieuw inregelen balansventilatie en bibliotheekverlichting in CCZ Een verlaging van de energierekening ( ) per jaar. Na uitvoering van maatregelen heeft het CCZ energielabel A++. - Kosten maatregelen komen voor de helft voor rekening van het CCZ. Budget is reeds gereserveerd/apart gezet. Riolering relinen in Noordhorn en Grijpskerk Verlengen levensduur riolering. Minder overlast - (totaal 3,5 km) bewoners. Ontwikkelen van visie papierloos werken Grotere efficiëntie door digitaal werken, minder milieubelasting van kantoorpapier. - Deze actie wordt in samenwerking met ICT Bureau Westerkwartier vormgegeven. Uitvoeren/realisatie zonnepanelen op het gemeentehuis (lichtstrook) De zonnepanelen dragen bij aan een duurzame uitstraling (voorbeeldfunctie) en realiseren een CO 2- reductie (ca. 3,8 ton) (structureel) Hiervoor is reeds een SDE-subsidie toegekend. Vanwege architectonische en constructieve inpassing is de terugverdientijd nog steeds ca. 20 jaar. subtotaal

11 11 Begrippen en afkortingen DUP Duurzaam bouwen EPC LFG Milieubarometer MVO MJOP OVL ODG SDE SVn Total cost of ownership vgrp Duurzaamheidsuitvoeringsplan Duurzaam bouwen betekent dat woningen, ontwikkeld en gebruikt worden met respect voor mens en milieu. Het gaat bij duurzaam bouwen niet alleen om energiebesparing in huizen en gebouwen, maar bijvoorbeeld ook om milieu impact van materialen, materiaalgebruik, binnenmilieu, watergebruik. Energieprestatiecoëfficiënt laagfrequent geluid Een online instrument, ontwikkeld door de Stichting Stimular, waarmee eenvoudig de milieu- en CO 2 -footprint van een bedrijf of organisatie inzichtelijk kan worden gemaakt. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Meerjaren Onderhoudsplan Openbare verlichting Omgevingsdienst Groningen Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie. Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten De totale kosten (over de levensduur) die de aanschaf van een product met zich meebrengt. verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan