INNOVATIE & GROEI Alles over het vernieuwen en verder uitbouwen van uw bedrijf! SPECIAL. voor professionele ondernemers

Transcriptie

1 groei, durfkapitaal & bedrijfsovername + BEDRIJFSOVERNAME Hoe ziet de ideale MBI er eruit? INVESTEREN Buitenlandse investeerders steeds actiever Maurits van Oranje (44) helpt met The Source ondernemers verder groeien INTERNATIONAAL BERG Toys verkoopt skelters in ruim 40 landen SPECIAL INNOVATIE & GROEI Alles over het vernieuwen en verder uitbouwen van uw bedrijf! MEI / JUNI 2012 / 9,95 voor professionele ondernemers

2

3 INHOUD 26 Dossier International Ruim 25 jaar na de bouw van zijn eerste skelter is Henk van den Berg met zijn bedrijf BERG Toys een internationale speler geworden. Dat ging wel met de nodige hobbels gepaard. Je moet niet te ver vooruit willen lopen. 14 Q&A Maurits van Oranje Hij begon zes jaar geleden zijn eigen bedrijf en heeft onderweg de nodige ondernemerslessen geleerd. Toch zijn de ambities onverminderd groot. Als je niet vooruit durft te lopen, gebeurt er helemaal niets. special Innovatie & Groei pagina s over hoe u zich als onder- 52 nemer opnieuw kunt uitvinden, de groeikansen in de komende jaren en praktische tips voor het realiseren en nancieren van deze vernieuwing en groei. 22 De ideale overnemer Uit recent onderzoek blijkt dat het succes van een bedrijfsovername te voorspellen is aan de hand van persoonskenmerken en werkervaring van de overnemer. Zowel wetenschap als praktijk komen uit op vergelijkbare persoonlijke eigenschappen. Droomlocatie te koop Horecaondernemer Tom Boelen kocht zes jaar geleden een wijnlandgoed op Sicilië en liet daar acht huizen op bouwen. Nu is hij klaar voor een nieuw avontuur en zet hij zijn droomlandgoed en verhuurbedrijf te koop. mei / juni 2012 brookz 03

4 COLOFON select 06 Nationale Overname Dag 2012 Met ruim 175 kopers, verkopers, investeerders en adviseurs was de 4e editie van dit exclusieve overnameevent wederom een groot succes. 09 Nieuws Waardecreatie: hoe maken venture capital maatschappijen hun participaties tot een succes? Killerapp: handig voor ondernemers. Groeikansen: wat zijn de trends waar u op in moet spelen? 12 Ondernemersnetwerk Sociaal ondernemersnetwerk EFactor wil naar de Amerikaanse beurs. 14 Q & A Maurits van Oranje, The Source. deals 18 deal 01 Ewout Braggaar Run2Day 20 deal 02 Gita Hoogeveen Sneep Industries podium 52 Droomlocatie te koop Italiaans wijnlandgoed met 8 huizen in de verhuur 54 Vraag & aanbod Koop-, verkoop- en investeringspro elen elk nummer 04 Colofon 05 Voorwoord Brookz is een uitgave van C365 Business Media Science Park XH Amsterdam Uitgever/hoofdredacteur Peter Rikhof Eindredactie Wietze Willem Mulder Vormgeving Wonderworks, Heemstede Basisontwerp Marjolein Rams Medewerkers Mark van Baal, Peter Bak, Marcel Bakker, Miloe van Beek, Willemijn van Benthem, Martine Berendsen, Martin Dijkstra, Rob Hartgers, Linda Huijsmans, Ilse Kuiper, Michel Mees, Dennis Mensink, Wietze Willem Mulder, Sietske Raaijmakers, Maria Stijger, André de Vos Marketing Alex Turkawski Adverteren info@brookz.nl Online Wietze Willem Mulder Abonneren Een lidmaatschap op Brookz kost 199 (ex btw). Abonnementen lopen tot wederopzegging tenzij u uiterlijk 1 maand voor het aflopen van het abonnement hier schriftelijk van afziet. Voor vragen over abonnementen kunt bellen met 0900-ABOLAND of ( 0,10 per minuut) Druk Kroonpress, Estland 2012 C365 Business Media. Niets uit deze uitgave mag op welke wijze dan ook worden gekopieerd of verveelvuldigd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever brookz mei / juni 2012

5 redactioneel PETER RIKHOF Hoogste versnelling EEN BEDRIJF DAT 8 JAAR GELEDEN nog op een zolderkamer zat en nu ruim 100 miljard dollar waard is. Ik heb het natuurlijk over Facebook, de successtory van ex-harvard student Mark Zuckerberg (28), dat vorige maand naar de beurs ging. Met een beurswaarde van 104 miljard euro kan Facebook qua omvang op de beurs worden vergeleken met bedrijven als PepsiCo, BP, Unilever en McDonald s. Facebook is zelfs zeven keer groter dan Philips en vijf maal groter dan Heineken. Los van de waardering, laat Facebook vooral zien hoe onwaarschijnlijk snel een bedrijf kan uitgroeien tot een multinational die gevestigde orde naar de kroon steekt. En dat voor een bedrijf dat in 2003 nog niet eens bestond. Verderop in dit nummer staat een interessant rondetafelgesprek met een aantal Nederlandse deskundigen op het gebied van innovatie en groei. Daarin ook de constatering van Daan Witteveen van Deloitte dat de ontwikkelingen in de sector Technologie, Media en Telecom een voorbode zijn van wat ons ook in andere sectoren staat te wachten. Wat je vooral ziet is een enorme versnelling van de business-cyclus. Het gemiddelde traject van innovatie, naar start-up en volwassen bedrijf duurt soms minder dan drie jaar, dat is echt extreem snel. Naast uiteraard baanbrekende innovaties en de mogelijkheid om het product internationaal te kunnen opschalen wordt snelheid steeds meer een bepalende factor voor succesvol ondernemerschap. Ondernemen 3.0 betekent vooral snel, beweeglijk en exibel zijn. Niet meer eindeloos sleutelen aan een prototype, maar gewoon lanceren. Vervolgens goed luisteren naar de markt, snel aanpassen als het moet en vooral door blijven ontwikkelen. Alleen of met partners en investeerders, zorg in ieder geval dat de vaart erin blijft. Te ver vooruit kijken is zinloos, van mooie toekomstscenario s kan niemand eten. Het gaat de komende jaren bij steeds meer bedrijven om nu en de komende zes tot negen maanden. Dat is het enige wat telt. Peter Rikhof uitgever/hoofdredacteur peter@brookz.nl FOTO: MARCEL BAKKER mei / juni 2012 brookz 05

6 Nationale Overname Dag 2012 RUIM 175 KOPERS, verkopers, investeerders en overnameadviseurs kwamen dinsdag 24 april naar Kasteel de Vanenburg in Putten. Daarmee was ook de 4 e Nationale Overname Dag een groot succes. Of zoals een deelnemer het verwoordde: Zeer nuttig en inspirerend, ik heb een aantal interessante contacten opgedaan. Lekker netwerken tijdens de openingslunch. Dagvoorzitter Rens de Jong (BNR) trapt af voor een volle zaal. Coach Eelco Smit: Wat wil je nou echt? Gita Hoogeveen (Sneep Industries) vertelt over haar geslaagde MBI. Rolf Metz en Guus Schilte van Ecart Invest waren ook dit jaar weer van de partij. 06 brookz mei / juni 2012 Rens de Jong: Ben ik nou zo slim of jullie zo dom? MBI-pitcher Mark Zwijnenburg zoekt een (opleidings-) bedrijf.

7 Ferry Nahon (Marktlink) met collega is altijd positief over de markt. Collega uitgevers: Wabe van Enk (PropertyNL) en Peter Rikhof (Brookz). Roland Hoekstra (Jan Overnames & Waarderingen) met collega Paul van Ravenzwaaij. Laura Schagen en Anne Huitema van BuyInside. Ook AgentschapNL was op het sponsorplein aanwezig. Voor Michiel Hensen (BuyInside) ging het werk gewoon door. Veel belangstelling voor de workshop van Jeroen Brabers (ABN-AMRO). Het afsluitend diner-buffet was weer zeer goed verzorgd. mei / juni 2012 brookz 07

8 Altijd bezig met de volgende stap. (Frank Barendse, manager van Ali B) Altijd samen met T-Mobile Zakelijk. Frank Barendse is van alle markten thuis. Dat is ook wel nodig, als manager van Ali B. Zijn werkzaamheden lopen uiteen van boekingen en financiële zaken, tot het bedenken van de AliB-stick. Een usb-stick waarop het nieuwste oeuvre van Ali B wereldkundig gemaakt wordt. Frank is iemand die vindt dat het altijd nòg beter, leuker en origineler kan. Met als gevolg dat hij elke week minimaal 25 uur onderweg is, 40 uur online, en 15 uur aan de telefoon hangt. Liefst tegelijk. Op dat vlak helpen we hem daarom een handje. Bijvoorbeeld met Flex Bedrijfsbundel. Een nieuw abonnement waarmee we de belbundels van Frank en zijn collega s kunnen koppelen. Op die manier zorgen wij ervoor dat de belminuten altijd dáár terecht komen waar ze nodig zijn. En zo kan Frank zich gewoon bezig houden met zijn nieuwe plannen, in plaats van zijn telefoonrekening. Meer weten over Frank, en de manier waarop hij als ondernemer succesvol blijft? Volg hem op t-mobile.nl/ondernemen

9 select groei, durfkapitaal & bedrijfsovername Waarde creëren ISTOCKPHOTO BUSINESS ANGELS nancieren vaak de eerste investeringsronde. Bij succes komt venture capital aan boord. Hoe gaan deze venture capital maatschappijen te werk en op welke manier creëren ze waarde? Als het moet, nemen we het roer volledig over. Deze vraag stond onlangs centraal tijdens een bijeenkomst van de Dutch Corporate Finance Association (DCFA) in boerderij Mereveld te Utrecht. Michiel Deturck (Vendis Capital, 110 miljoen euro), Mark Kelly (HIG Europe, 8 miljard) en Herman Hintzen (Henq, 20 miljoen), vertelden ieder vanuit hun eigen perspectief hoe zij als VC s waarde creëren in de bedrijven waarin ze geld steken. Het Belgisch/Franse Vendis Capital zoekt vooral ondernemers, vaak met familiebedrijven, die willen doorgroeien of geld opzij willen zetten of een combinatie van beide, mei / juni 2012 brookz 09

10 select groei, durfkapitaal & bedrijfsovername NIEUWS PLATFORM Q&A vertelt Deturck, partner in Vendis Capital. We strijden om het hart en het hoofd van de ondernemer. Sommige ondernemers zijn bang dat ze hun bedrijf op het spel zetten bij een volgende grote stap, bijvoorbeeld een overname of een buitenlandse expansie, maar vaak voelen ze zich door het partnership juist bevrijd. We bieden ze de mogelijkheid om een deel van de waarde van hun bedrijf te realiseren en toch verder te groeien. Vendis, dat deals tussen de vijf en vijftien miljoen euro doet, investeerde bijvoorbeeld in de optiekketen Eyes+More, die brillen als modeartikel verkoopt voor minder dan honderd euro. Eyes+More had enkele tientallen winkels in Nederland en Duitsland en wilde verder groeien. Vendis nam een meerderheidsbelang in Dit jaar verwacht Eyes+More zijn honderdste vestiging te openen. HIG Europe kiest ook bedrijven met grote groeipotentie, maar ook zogenoemde distressed companies, noodlijdende bedrijven die een sterke marktpositie hebben in een goede markt, maar die door omstandigheden een te grote schuld hebben. Ongeveer een kwart van de bedrijven waar HIG in stapt, zijn noodlijdende bedrijven, bijvoorbeeld Silent Night, een Engelse beddenfabrikant. Wat bij veel familiebedrijven pas door de derde generatie wordt gedaan, had bij dit bedrijf de tweede generatie al voor elkaar gekregen, zegt Mark Kelly, partner in het kantoor in Londen. Het Nederlandse Henq investeert alleen in softwarebedrijven, die op trends inspelen, vertelt Herman Hintzen, één van de twee partners. Één van de trends waar we op inzetten is Software As A Service (SAAS). Een bedrijf moet minimaal tien keer zo veel waard kunnen worden, zegt hij. Bij een gedeelte van de deelnemingen moet je er immers van uitgaan dat al je geld down the drain gaat. Henq investeerde bijvoorbeeld in SEO Shop, software om een webshop op te zetten met ingebouwde search engine optimization. Belangrijk maar niet urgent We doen zo min mogelijk in de operatie, zegt Deturck over de manier waarop Vendis waarde creëert. Onze belangrijkste taak is om de ondernemer maximaal gemotiveerd te houden. We gaan nooit zelf in het bedrijf zitten. Wanneer wij bijvoorbeeld vinden dat het bedrijf een marketing manager nodig heeft, dan zullen wij die nooit naar binnen drukken. We zullen de ondernemer altijd proberen te overtuigen. We zijn eigenlijk heel soft, vervolgt Deturck, we zijn consensus gedreven. Alle managementboeken adviseren nooit een fty fty verhouding in aandelen te creëren. Wij doen dat juist wel. Dan hebben we beiden hetzelfde belang. Wanneer een ondernemer een wild plan heeft wat wij niet zien zitten, dan luisteren we heel goed. Vendis zal zich nooit met de dagelijkse gang van zaken bezig houden. We bemoeien ons met zaken die belangrijk, maar niet urgent zijn, bijvoorbeeld strategie en overnames. HIG speelt na de deal, als het bedrijf moet gaan groeien van bijvoorbeeld 50 naar 150 a 200 miljoen euro omzet, wel een rol in het management. We hebben veel mensen die zelf in de loopgraven hebben gestaan, zegt Kelly, die zelf Chief Strategy Of cer was tijdens de turnaround van Brakes Brothers, een Engels cateringbedrijf. Een dergelijke groei is een enorme uitdaging die voor het zittende management totaal nieuw is, vooral groeien over de grens en door middel van acquisities. Het Londens marketing servicebedrijf Engine bijvoorbeeld deed in anderhalf jaar twee acquisities in Hong Kong en twee in New York. De zittende CEO had geen enkele ervaring in China, één van onze mensen wel. Die begeleidt dan zowel de acquisitie als de integratie van de nieuwe bedrijven. Na de integratie stapte hij er weer uit, in dit geval na negen maanden. Alleen bij noodlijdende bedrijven met een slecht management neemt HIG het roer volledig over. Bij het eerder genoemde Silent Night stuurde HIG het complete management team naar huis en werkte met eigen mensen en interim managers aan een turnaround. VNU Media, een andere investering van HIG, was ook een noodlijdend bedrijf, maar had een goed management team. Daar ondersteunde HIG het zittende management bij het verleggen van de strategische focus naar online media. Henq gaat nooit in het management zitten, maar ondersteunt ondernemers bij zaken waar ze niet aan toe komen. Meestal hebben ondernemers alleen tijd voor de dagelijkse gang van zaken, zegt Hintzen. Hintzen, die zelf ondernemer met een softwarebedrijf was, weet wat er blijft liggen: zoeken en aannemen van sleutel guren, voorbereiding op de volgende nancieringsronde, publiciteit en verleggen van de strategische focus. We gaan nooit achter het stuur zitten, zegt hij. Ongeveer een kwart van de bedrijven waar HIG in stapt, zijn noodlijdende bedrijven Geen bank nodig Voor de drie investeerders levert de huidige terughoudendheid van banken bij bedrijfs- nancieringen weinig problemen op om hun deals te blijven doen. Vendis, dat kapitaal ophaalt bij vermogende families en institutionele beleggers, werkt niet met grote hefbomen. We kijken eerst welk deel van de cash ow nodig is om het bedrijf te laten groeien. De cash ow die over is, gebruiken we voor leverage. Soms hebben we geen enkele hefboom nodig. Voor HIG levert de bankencrisis vooral voordelen op: bedrijven komen eerder in moeilijkheden, omdat ze minder bank nanciering krijgen. Aangezien HIG een eigen kredietfaciliteit van 1,5 miljard euro heeft, heeft het geen last van terughoudende banken. Henq maakt gebruik van TechnoPartner, een regeling van Economische Zaken die het investeringsbudget verdubbelt, en werkt niet met leverage. Een aantal keer gebruikte het een borgstellingskrediet, maar is daarvan terug gekomen. Hoewel banken geen risico lopen, omdat AgentschapNL het verlies dekt als het bedrijf failliet gaat, doen banken tegenwoordig al snel lastig, vertelt Hintzen. Tegenwoordig zit je in no-time bij bijzonder beheer. Hij nanciert liever volledig met durfkapitaal. Zolang er geen cash ow is, moet je er geen bank bijhalen. 10 brookz mei / juni 2012 tekst MARK VAN BAAL

11 App-review Oplaadpalen Elektrisch rijden is hot. Door de oplopende benzineprijs, lagere onbelaste reiskostenvergoeding en het opraken van de fossiele brandstoffen wordt elektrisch rijden ook voor ondernemers steeds aantrekkelijker. Daarnaast zijn elektrische auto s namelijk vrijgesteld van motorrijtuigenbelasting en BPM. Veel gehoord nadeel: het geringe aantal oplaadpunten en de lange oplaadtijd (zo n zes tot acht uur). Met de app Oplaadpalen kun je zien waar een oplaadpunt in de buurt is en of het een reguliere of een snellaadpaal is, waarmee je de auto binnen 20 minuten tot 80 procent kunt opladen. Bovendien zie je meteen hoeveel vermogen het stopcontact heeft, met welke stekker er ingeplugd moet worden, of het oplaadpunt bezet is en met welke pas er betaald kan worden. Je komt nooit meer zomaar met een lege accu langs de weg staan, want je kunt gemakkelijk je route plannen naar een oplaadpunt. Handig, gezien het huidige beperkte bereik van elektrische auto s: gemiddeld zo n 150 kilometer. Oordeel Oplaadpalen is een goede serviceapp, want elektrisch rijden lijkt terrein te winnen in ons land. Toch blijft soms de kaart van Nederland haperen, wat frustrerend kan zijn wanneer de bodem van de accu in zicht is. Met deze app kom je dus nooit meer met een lege accu te staan. App: Oplaadpalen Ontwikkelaar: Stichting Elektrisch Vervoer Nederland Beschikbaar voor: iphone Kosten: Gratis Oordeel Brookz: Strategie Groeitrends VOOR NEDERLANDSE ONDERNEMERS die ondanks de recessie barsten van de ambitie, zijn er voldoende kansen. In 2020 ligt de huidige crisis - hopelijk - alweer een aantal jaren achter ons, heeft de Nederlandse overheid zijn - nanciën op orde gebracht, heeft de nanciële sector zich aangepast aan de nieuwe eisen, is de globalisering van de wereldeconomie verder voortgeschreden en heeft uw bedrijf de economisch ruwe rit overleefd. Tijd om te groeien. Maar waar liggen de kansen? Iedere ambitieuze ondernemer, ongeacht welke branche, moet vijf ontwikkelingen in zijn achterhoofd houden. Want demogra sche veranderingen, duurzaamheid, internet, technologie en internationalisering worden gegarandeerd groeitrends, voorspelt ING in het rapport Ondernemen naar 2020: Kansen voor ambitieuze ondernemers. Ondernemers met ambitie spelen op een slimme manier op deze trends in en zorgen er zo voor dat zij tot de topbedrijven van hun sector behoren, zegt directeur Zakelijk Annerie Vreugdenhil van ING. Succes van een bedrijf hangt niet alleen af van het mee of tegen zitten van de markt. Demografie Door de vergrijzing komt er extra vraag naar gezondheidszorg. De horeca kan hierop ook inspelen door bijvoorbeeld zorghotels. Duurzaamheid Kansen voor bouw om gebouwen energiezuinig te maken. Landbouw speelt in op toenemende vraag naar duurzaam voedsel. Internet E-commerce biedt nog veel kansen in de detailhandel en voor bijvoorbeeld payment service providers in de zakelijke dienstverlening. De digitale snelweg zorgt voor maatwerk in het onderwijs. Technologie Nieuwe technieken als bio- en nanotechnologie bieden vooral in de industrie kansen. Internationalisering Nieuwe afzetkansen buiten Europa voor exportafhankelijke sectoren als transport, logistiek, groothandel en industrie. mei / juni 2012 brookz 11

12 select groei, durfkapitaal & bedrijfsovername NIEUWS PLATFORM Q&A Ondernemersnetwerk EEN INTERNATIONAAL SOCIAAL NETWERK voor ondernemers dat informeert, korting op diensten biedt en ondernemers matcht op basis van hun pro el. Het vier jaar geleden door drie Nederlanders opgerichte EFactor wil er binnenkort in Amerika mee naar de beurs. Na het uitbrengen van een boek over netwerken (The N Factor) zien ondernemers Marion Freijsen en Adrie Reinders samen met zoon Roeland een gemis: een sociaal netwerk voor ondernemers. Daarom starten ze vier jaar geleden vanuit New York de EFactor, een netwerk dat ondernemers met elkaar in contact brengt. Behalve matching biedt EFactor ook kennis in de vorm van webinars en allerhande voordelige diensten. Denk aan het huren van kantoorruimte of een collectieve ziektekostenverzekering voor ondernemers, zegt Adrie Reinders via Skype. De aanbiedingen doet EFactor via commerciële partners die zich aan het netwerk verbonden hebben. Het basislidmaatschap van EFactor is gratis en geeft toegang tot 80 tot 90 procent van de informatie. Een VIP membership dat uitgebreide toegang geeft kost 12 dollar per maand. Exit-strategie De drie oprichters van EFactor hebben een zeer ruime ondernemers- en managementervaring. Zo startte Adrie Reinders (vader van Casper Reinders, eigenaar van verschillende horecagelegenheden waaronder Jimmy Woo) zijn eerste IT-onderneming al in Sindsdien heeft hij verschillende bedrijven opgebouwd en met succes verkocht, met name in automatisering. Zoon Roeland begaf zich op een vergelijkbaar pad. En Marion Freijsen heeft al vijf succesvolle hightech startups opgezet en combineert binnen EFactor haar ervaring in sales management, marketing en techniek. Ruim een miljoen ondernemers hebben zich volgens Reinders de afgelopen jaren aangesloten bij het ondernemersplatform. Wie EFactor Wat Sociaal netwerk voor ondernemers Waarom Wil binnenkort in Amerika naar de beurs Het zijn veelal bedrijven uit branches als e- commerce, techniek en media. In Nederland heeft EFactor ongeveer leden. Buiten Nederland ligt de focus met name op de VS, Engeland, China en India. De - nanciering kwam aanvankelijk uit eigen middelen. Toen de groei toenam, deed EFactor een beroep op informal investors. Twee jaar na de start in New York verhuisde het bedrijf naar San Francisco vlakbij Silicon Valley, waar het verder groeit en het nu een IPO (Initial Public Offering) aan het voorbereiden is. Een exit-strategie die past bij Adrie Reinders visie dat hij en zijn mede-eigenaren vooral goede bouwers zijn. Verder groeien kan in andere handen. De markt waardeert EFactor volgens De Telegraaf op 100 miljoen dollar. Bij de beursintroductie willen de oprichters minimaal 5 miljoen euro ophalen, zo liet Freijsen de krant vorig jaar weten. Met het geld kan EFactor de samenwerking met dienstenleveranciers uitbreiden om de inhoud van het platform aantrekkelijker te maken. Elkaar treffen Een ander belangrijk onderdeel van het platform is de mogelijkheid fondsen te werven. Reinders: Dat gaat van SBA Loans voor het Amerikaanse midden- en kleinbedrijf tot venture capital en crowd funding. Maar niet alleen op internet brengt EFactor ondernemers bij elkaar. Een deel van het concept is juist dat ondernemers elkaar ook daadwerkelijk treffen. In verschillende wereldsteden zijn er events met sprekers, waar de leden elkaar kunnen ontmoeten en ervaringen uitwisselen. Zakendoen via internet blijft onpersoonlijk. Zeker bij grote opdrachten moet het vertrouwen vaak op een andere manier tot stand komen. Wij zijn eigenlijk het enige echte sociale netwerk. Het is niet sociaal als het bij een virtuele kennismaking blijft. 12 brookz mei / juni 2012 tekst NIELS ACHTEREEKTE

13 Sportief type Land Rover introduceert de vernieuwde Freelander 2 Sport. Een Land Rover met een compleet uitrustingsniveau. Denk aan 19 inch lichtmetalen velgen, volledig duo-tone lederen interieur, Terrain Response en achterspoiler. Maar ook cruise control, navigatie inclusief mobiele telefoon-integratiesysteem met Bluetooth, parkeerassistentie voor & achter, Xenon verlichting en intelligent Stop/Start-systeem (handgeschakeld). Een uitvoering met de tijdloze uitstraling en de onbegrensde on-/offroad mogelijkheden van Land Rover gecombineerd met sportieve eigenschappen. Ontdek het zelf bij uw Land Rover dealer. Land rover freelander 2 Sport vanaf FREELANDER 2 SPORT Min./max. gecombineerd verbruik: 6,0-10,7 l/100 km, resp. 16,7-9,3 km/l, CO 2 -uitstoot resp g/km. 3 jaar fabrieksgarantie tot km. Consumentenprijs vanaf e incl. BTW en BPM. Leaseprijs vanaf e 929 p.m. excl. BTW (bron: Land Rover Financial Services, full operational lease, 48 mnd., km/jr.). Prijs- en specificatiewijzigingen voorbehouden. Kijk voor meer informatie op

14 groei, durfkapitaal & bedrijfsovername NIEUWS PLATFORM Q&A Maurits van Oranje (44) vervulde van augustus 1987 tot januari 1989 zijn dienstplicht bij het Korps Mariniers en de Koninklijke Marine. De prins heeft de rang van luitenant ter zee der 2e klasse oudste categorie van de Koninklijke Marine-reserve. Daarna studeerde hij economie aan de Rijksuniversiteit Groningen en behaalde zijn doctoraal examen in Eind 1994 begint Van Oranje met een werkstage bij Luchthaven Schiphol waar hij zomer 1995 in dienst treedt. Tijdens de bijna zeven jaar bekleedt hij diverse functies, zoals Senior Manager Passenger Services. Van 2001 tot 2006 is de prins Business Manager bij Philips Domestic Appliances & Personal Care. Per mei 2006 is hij zelfstandig ondernemer met een bedrijf genaamd The Source. Sinds november 2009 vervulde Van Oranje als voorzitter van het Formule E-team een actieve rol bij het promoten van elektrisch vervoer in Nederland. In maart 2012 trad hij af als voorzitter. Het Formule E-team realiseert doorbraken op elektrisch vervoer in onder meer infrastructuur, accu s en beschikbaarheid. 14 brookz juni 2012

15 Q&A MAURITS VAN ORANJE. ONDERNEMER. select Ondernemen is incasseren en weer doorgaan MAURITS VAN ORANJE richtte zes jaar geleden samen met Felix van der Houwen zijn eigen bedrijf op. Wat volgde was een turbulente tijd met de nodige ondernemerslessen. Een gesprek over steile leercurves, groeistuipen en het belang van ambitie. Als je niet vooruit durft te lopen, gebeurt er helemaal niets. Dát Maurits van Oranje ooit een eigen bedrijf zou beginnen, stond voor hem wel vast. De vraag was meer: wanneer en hoe? Na een jarenlange carrière in loondienst bij Luchthaven Schiphol en Philips startte Van Oranje in mei 2006, samen met reclameman Felix van der Houwen en later ook met Michel van Honk, marketing-innovatiebureau The Source. Het bedrijf richtte zich in eerste instantie op vernieuwing en innovatie. Maar ondernemers bleken veel moeite te hebben met het oppakken van ideeën die ze niet zelf hadden bedacht. Bovendien bleek het businessmodel van no cure, no pay in de praktijk vooral no commitment te zijn. Inmiddels is het roer om en richten de activiteiten van The Source zich vooral op het helpen van ondernemers bij het realiseren van groei. En dat beperkt zich volgens Van Oranje zeker niet alleen tot mooie adviezen. De partners van The Source helpen ook hands on mee: van het binnenhalen van een nieuwe klant tot het heronderhandelen over een beter licentiecontract. Het kantoor van The Source bevindt zich op de vijfde verdieping in de G-toren van het Amsterdamse World Trade Center. Strak design, donkere lambrisering en hoogpolig tapijt op de vloer. Op de vraag of dit allemaal niet een beetje te chic is om ondernemers te ontvangen, volgt een korte grijns. We zitten hier in onderhuur, dus het is een beetje pronken met andermans veren. Voor ons is het gewoon een praktische en goedkope oplossing. Dat zullen de meeste ondernemers alleen maar kunnen waarderen. U bent zes jaar geleden begonnen met The Source. Hoe kijkt u nu terug op uw beginperiode als ondernemer? Laat ik het zo zeggen: we hebben een enorm steile leercurve meegemaakt. Onze eerste opzet was dat we geld zouden verdienen door een database vol met eigen producten en ideeën te koppelen aan passende bedrijven. Maar we kwamen er achter dat het lastig is om zomaar een idee bij een bedrijf in te brengen. Je krijgt toch een beetje de not invented here reactie. Daarnaast wilden we afrekenen op basis van no cure no pay, waarbij we meedeelden in een percentage van de winst. Maar dat was dus vooral veel investeren voor de lange termijn. Op de korte termijn hadden we daardoor veel te weinig inkomsten. Wanneer kwamen jullie erachter dat het oorspronkelijke verdienmodel eigenlijk niet werkte? Nou, vrij snel hoor. No cure, no pay betekent in de praktijk vooral no commitment. En belangrijker: als je te weinig klanten hebt die een project vanaf de start betalen, kom je zelf in de problemen met je liquiditeit. In de eerste anderhalf jaar hadden we wel een aantal betalende klanten, maar er zaten teveel projecten tussen die we voor eigen rekening en risico oppakten. Op die manier kun je geen bedrijf opbouwen. Het roer moest om? Waar wij elke keer weer tegenaan liepen was dat tussen iets bedenken en iets uitvoeren een groot gat zit. Er zijn bij de meeste bedrijven ideeën en groeiplannen genoeg, het probleem zit vooral in de executie. Veel bedrijven ontbreekt het aan tijd en middelen om al die mooie plannen ook te realiseren. Daarom hebben we ons opnieuw gepositioneerd in de markt. We hebben onze database aan de kant geschoven. In» tekst PETER RIKHOF en WIETZE WILLEM MULDER / fotografi e MARCEL BAKKER mei / juni 2012 brookz 15

16 select groei, waardecreatie & bedrijfsovername NIEUWS INVESTEREN Q&A plaats van het aanreiken van vernieuwing en innovatie richten we ons nu vooral op het realiseren van groeiplannen. We zijn in feite een groeiversneller, waarbij we de ondernemer ook daadwerkelijk helpen om groei te realiseren. Het realiseren van groei lijkt ons nou juist een van de belangrijkste taken van de ondernemer zélf. Daar heeft hij toch geen adviesbureau voor nodig? De meeste ondernemers worden zo opgeslokt door de dagelijkse operatie, dat ze eigenlijk geen tijd hebben om na te denken over de volgende stap die ze moeten maken. Daar kunnen wij bij helpen, want wij hebben die tijd wel. En onze hulp beperkt zich nooit tot mooie adviezen. Gemiddeld zit een van onze partners twee dagen per week bij een klant, gewoon De meeste ondernemers worden zo opgeslokt door de dagelijkse operatie, dat ze eigenlijk geen tijd hebben om na te denken over de volgende stap hands on mee te buffelen. Als het moet gaan we ook mee op klantenbezoek of vliegen naar Amerika om daar opnieuw te gaan onderhandelen over een rammelende leveringsovereenkomst. Whatever it takes. En hoe ziet jullie eigen verdienmodel er nu uit? We gaan zo n groeitraject meestal aan voor een periode van minimaal een half jaar. Daarbij rekenen we een vaste fee per maand, maar die is nog steeds relatief laag. Daarnaast krijgen we een percentage van de gerealiseerde extra omzet. Het is nog steeds een ondernemend verdienmodel, maar we vragen wel commitment van de klant. En onze echte upside komt pas in beeld als we ook samen resultaat boeken. Kunt u een concreet voorbeeld geven van een bedrijf dat jullie hebben geholpen met zo n groeitraject? Met de Telegraaf Media Groep hebben we vorig jaar de website Heimweewinkel.nl opgezet. Dat is een webshop waar lezers van De Telegraaf in het buitenland echte Hollandse producten kunnen bestellen, zoals Calvé Pindakaas, De Ruijter Hagelslag en Venco Drop. Dat idee hebben jullie zelf bedacht? Ja, in dit geval lag het idee al op de plank van mijn partner Felix. Het traject naar de uitrol van deze webwinkel geeft wel een goed beeld van wat The Source doet. We hebben de producten bij elkaar gebracht, de logistiek en distributie mede opgezet en het concept ook in de markt gepositioneerd. TMG is een beursgenoteerd bedrijf. Hoe ziet jullie gemiddelde klant er uit? Dat zijn zowel MKB-bedrijven als grootbedrijven. Het belangrijkste criterium is dat er ambitie is om te groeien. Daar valt of staat alles mee. We hebben een heleboel bedrijven gezien waarvan wij dachten: wow, daar zit zoveel groeipotentie. Het laaghangende fruit viel bij wijze van spreken al uit de boom. Maar vaak blijkt de ondernemer zelf geen enkele groeiambitie te hebben. Dan houdt het al snel op. Bijna elke ondernemer die wil groeien, loopt op dit moment al snel tegen de financiering aan. Kunnen jullie hem daar ook bij helpen? Dat doen we ook. Als we er achter komen dat tijdens het proces extra nanciering nodig is, dan regelen we dat als onderdeel van het pakket dat de klant afneemt. Dan gaan we met ze langs een aantal nanciers die we goed kennen. Maar we zijn nadrukkelijk geen nanciële intermediair. Ondernemers die alleen aankloppen voor wat geld, zijn bij ons aan het verkeerde adres. Investeren jullie zelf ook mee? Ja en nee, niet direct met eigen geld, maar voor de tijd die we in een project steken betaalt de klant niet de waarde in uren. Dat is eigenlijk sweat equity. We hebben daarnaast een club van succesvolle ondernemers aan ons verbonden die bereid zijn geld in bedrijven te steken waar ze in geloven. Met deze club komen we een paar keer per jaar samen om businessplannen te bespreken van bedrijven waarvan wij denken dat er een ink groeipotentieel is. Dat kan leiden tot een investering, maar is geen vast onderdeel van ons dienstenpakket. Inmiddels hebben jullie ook The Green Source in het leven geroepen, een tak binnen het bedrijf dat zich bezighoudt met duurzame technologieën. Waarom een apart label? Dat heeft enerzijds met transparantie te maken. In deze sector is het van belang om de nanciering transparant te houden. Zodat het voor onze klanten duidelijk is hoeveel euro s er in komen, hoeveel eruit gaan en dat we geen gekke dingen doen met dat geld. Anderzijds is The Green Source een project waar we 16 brookz mei / juni 2012

17 ook ons eigen geld instoppen. Er zit momenteel een miljoen euro aan investeringen in die we zelf hebben voorgeschoten. Daarnaast is er een aantal verplichtingen aangegaan waar de nodige risico s aan vast zitten. Daar willen we het moederbedrijf The Source niet aan blootstellen. In het kader van duurzaamheid was u ook een tijd actief als voorzitter van het Formule E-team, een overheidsclub die het elektrisch vervoer wil stimuleren. Gelooft u daar nou echt in? Natuurlijk geloof ik er in. Wij hebben een simpele - loso e: als je er niet in gelooft moet je er vooral geen tijd in steken. De opkomst van de elektrische auto is niet te stoppen. De grote vraag is hoe snel. Daarom werkt het Formule E-team met een langetermijnvisie. Niet de gedachte: morgen rijden er elektrische mobiele auto s in het land. Als je soms niet vooruit durft te lopen, dan gebeurt er helemaal niets, maar het gebeurt nu dus wel. Toch bent u er zelf na twee jaar weer mee gestopt. Als The Source hebben wij daar een aanjagende rol in gehad. Het was nooit mijn ambitie om het gezicht te worden van dit onderwerp. Het idee was dat we het elektrisch rijden met de overheid en private partijen aan zouden slingeren, dus dan moet je ook een aantal belangrijke momenten in de media pakken. Maar ik heb lang van tevoren tegen de organisatie gezegd: jullie moeten straks op zoek naar iemand anders, want we hebben de basis gelegd. Ik weet dat er inmiddels een aantal grote autofabrikanten in de beslissingsfase zitten om naar Nederland te komen. Daar is het mij persoonlijk om te doen geweest, want die nieuwe bedrijven trekken wellicht de economie weer uit het slop. U helpt andere ondernemers te groeien, maar hoe ziet jullie eigen groeiplan eruit? Laat ik voorop stellen dat het niet mijn ambitie is om dit bedrijf van 7 naar 300 werknemers te brengen. Ik weet wat het is om een paar honderd man aan te sturen, maar daar zijn andere mensen beter in. Het gaat mij niet zozeer om de omvang, maar vooral om de impact die we met ons bedrijf kunnen bereiken. En daarbij wil ik vooral inzetten op duurzaamheid, daar liggen de komende jaren mooie kansen. In 2006 zei u: Als er vijf producten op de markt worden gezet die wereldwijd goed lopen, dan is het gelukt. Lachend: Maar we hebben het businessmodel veranderd, hé. Klopt. Dus wat zou u over vijf jaar bereikt willen hebben? Laat ik nu eens wat bescheidener zijn. We hebben een aantal technologieën in onze pijplijn zitten waar ik heel enthousiast over ben, ook om hun maatschappelijke impact. Ik zou het fantastisch vinden als The Source voor één van die technologieën een belangrijke invloed heeft gehad bij de uitrol ervan. Tot slot, welke ondernemersles die u de afgelopen zes jaar hebt geleerd zou u onze lezers mee willen geven? Dat je vooral goed met teleurstellingen moet kunnen omgaan. Je moet er wel voor gaan, maar niet te optimistisch zijn. Het duurt namelijk altijd langer en kost meer moeite dan je had verwacht. Tijdens de Vietnam oorlog werd de Amerikaanse gevechtspiloot James Robinson Risner in 1965 zeven jaar lang gevangen genomen in Hanoi. In die periode hoorde hij andere gevangenen tegen zichzelf zeggen: met Kerstmis ben ik thuis bij mijn familie. Maar dat gebeurde niet, waardoor ze er niet meer tegen konden en vaak overleden. De verklaring van Robinson Risner waarom hij het wel overleefde was: I was upbeat, but never optimistic. Zo is het met ook ondernemen. Het is teleurstellingen incasseren en weer doorgaan. Als je daar niet tegen kunt, ga dan alsjeblieft wat anders doen. mei / juni 2012 brookz 17

18 deal 01 Ewout Braggaar. Run2Day. Hardloper EWOUT BRAGGAAR wilde na ruim twintig jaar goedbetaalde loondienst in de nanciële dienstverlening zelf weleens ondernemen. Na een zoektocht van twee jaar kon hij eindelijk zijn stropdas afdoen. Nooit meer een pak en een stropdas, zegt Ewout Braggaar over zijn overname van Run2Day, een keten van 23 winkels met hardloopschoenen. Onder zijn spijkerbroek draagt hij blauwe Nikes, de nieuwste vederlichte hardloopschoenen, die hij vandaag test. Op de vloer van de winkel ligt een rode atletiekbaan waarop klanten een stukje kunnen rennen. De verkopers, allemaal fanatieke hardlopers, adviseren met behulp van videobeelden op welke schoenen klanten het beste lopen. Wanneer je hier een bepaalde schoen krijgt geadviseerd, ga je echt niet op internet zoeken. In de kelder onder de winkel is het eerste Runhouse ingericht, een rode ruimte vol graf ti, waar hardloopgroepen bij elkaar komen om daarna een stuk door het Vondelpark te rennen. In andere steden bouwt Braggaar ook Runhouses, waarmee hij de hardloopgemeenschap wil binden. Het is een onderdeel van zijn groeistrategie. Daarnaast wil hij het aantal winkels uitbreiden, maar hij benadrukt dat hij nog in zijn eerste honderd dagen zit. Eerst wil hij het bedrijf doorgronden voor hij veranderingen aanbrengt. deal overname datum 30 maart 2012 adviseurs AenF Partners (kopende partij) en Marktlink (verkopende partij) aantal winkels 23 (ongeveer een kwart eigen winkels, driekwart franchise) personeel 40 medewerkers (in eigen winkels) omzet ruim 10 miljoen euro overnamebedrag enkele miljoenen financiering eigen geld (ongeveer half miljoen), banklening Helemaal verkoopklaar Braggaars eerste kennismaking met ondernemerschap was als franchisenemer van een ING- liaal. Nadat ING na 2,5 jaar de stekker uit de formule trok, was hij weliswaar ondernemer af, maar hij had wel een ink afkoopbedrag op zijn bankrekening. Hij zag tijdens zijn twee jaar durende zoektocht tientallen bedrijven en praatte met een vliegschool, een bloembollenhandel en een Curaçaos vastgoedbedrijf, maar die overnames ketsten af. Eind december 2011 wees AenF Partners Braggaar op Run2Day. Oprichter Henry Dullink had het bedrijf uitgebouwd tot een keten van 23 winkels en vond dat het bedrijf de volgende groeifase met een nieuwe ondernemer in moest. Dullink werd begeleid door intermediair Marktlink, die voor het bedrijf een uitgebreid informatiememorandum had opgesteld. Braggaar trof het bedrijf helemaal verkoopklaar aan. De boekhouding en de automatisering waren heel strak. In het MKB kom je dat zelden zo tegen. Ik kan elke avond de omzet van iedere winkel zien. Aan de hand van het memorandum deed Braggaar een openingsbod - een factor maal de winst - dat niet ver van de vraagprijs lag. Ze kwamen na een paar weken tot elkaar en tekenden een letter of intent. Wanneer de ene partij graag wil verkopen, de andere graag wil kopen en beide een faire deal willen, dan hoeft het niet lang te duren voor je een basisovereenkomst hebt. Ondanks het feit dat Braggaar geen professionele ervaring in de retail had, wilden alle drie de banken die hij benaderde de deal graag nancieren, waardoor hij een scherpe rente kon onderhandelen. Ze konden alle factoren die ze graag zien bij me afvinken: leidinggevende ervaring, goed onderbouwde investeringsaanvraag, solide bedrijf in een branche met groei. En natuurlijk eigen geld. Het grootste deel van zijn afkoopsom van ING stond nog op zijn rekening. Kosten relatief laag Doordat Braggaar het nanciële deel van de overname mede zelf deed hij schreef samen met AenF een zestig pagina s dik nancieel memorandum waren de totale kosten van de overname relatief laag, enkele tienduizenden euro s. Braggaars hobby is wielrennen, maar hij loopt nu ook, vijf of 7,5 kilometer per keer. De tijden die ik loop, durf ik niet hardop te zeggen. Dan lacht m n personeel me uit. We hebben verkopers die de marathon in 2:40 uur lopen. 18 brookz mei / juni 2012 tekst MARK VAN BAAL / fotografi e SIETSKE RAAYMAKERS

19 Ewout Braggaar (45) Opleiding: Meao, Assurantie A, Nima B, executive MBA Was: algemeen directeur Axa Art Is: directeur-eigenaar Run2Day xxxxxxxxxx 200x brookz 19

20 deal 02 Gita Hoogeveen. Sneep Industries. Stap voor stap HET LIEFSTE had Gita Hoogeveen het metaalbedrijf Sneep Industries gelijk overgenomen, maar dat gaat eigenaar Bram Sneep net wat te ver. Een management buy-in in vijf stappen biedt uitkomst. Er moeten hier zeker dingen gebeuren. Begonnen in technische functies, kwam Gita Hoogeveen er gaandeweg achter dat het organiseren van techniek haar veel beter ligt. Zelf ondernemen leek haar aanvankelijk geen goed idee. Ik kom uit een ondernemersfamilie en dan weet je precies wat de leuke en niet leuke kanten zijn. Maar op een gegeven moment begon het toch steeds meer te kriebelen. Ik besefte dat ik altijd bezig was bevelen op te volgen van het hoofdkantoor. Dat voelde niet goed. Begin vorig jaar hakte Hoogeveen daarom de knoop door en ze verdiepte zich in de markt. Ze liet zich hierdoor bijstaan door MBI-adviesbureau BuyInside. Samen richtten ze de blik vooral op de metaalindustrie en gingen op zoek naar passende en - nancierbare bedrijven om (gedeeltelijk) over te nemen. Deal Management buy-in Bedrijf Sneep Industries (Strijen) Medewerkers 70 Omzet 10 miljoen euro Deal Volledige overname in 5 tranches Financiering Eigen vermogen (eerste tranches) en bancair Intermediair BuyInside Trouw aan eigen beeld Het moest in ieder geval een rma worden in de maakindustrie, die toegevoegde waarde levert. En ook een bedrijf dat in de buurt van Rotterdam ligt. Hoogeveen raakte redelijk ver in onderhandeling met het eerste bedrijf waar ze mee om tafel ging, maar uiteindelijk was er geen match. Het bevestigde haar vermoeden dat ze trouw moest blijven aan haar beeld. Ze opereren in een nichemarkt en maken maar één product. Wat niet wegneemt dat het bedrijf erg goed draait. Als investeerder zou het een goede zet zijn, maar niet om er te werken, om er eigenaar van te worden. Na haar eerste ervaring stapte ze al vrij snel door naar Sneep Industries, dat machines, apparaten en piping bouwt voor de proces-, food- en pharma-industrie. Sneep heeft een breed producten- en dienstenpakket. En het is helemaal prettig dat het bedrijf over een eigen ontwerpafdeling beschikt voor producten. Daardoor wist ik meteen dat we toegevoegde waarde kunnen leveren met nieuwe producten. Het bedrijf was niet op zoek naar een nieuwe directeur of eigenaar, maar toen Hoogeveen contact opnam, was de interesse van eigenaar Bram Sneep wel gelijk gewekt. De twee bleken dezelfde visie te hebben. Maar we zijn er niet altijd uitgekomen, benadrukt Hoogeveen. Als het aan haar had gelegen, dan had ze gelijk een meerderheidsbelang genomen, maar dat was voor Sneep een stap te ver. Hoogeveen neemt het bedrijf in vijf stappen over; begin 2017 krijgt ze alle aandelen in handen. Een situatie die ervoor zorgt dat Hoogeveen de MBI grotendeels met eigen vermogen kan nancieren. Meer structuur Wanneer Hoogeveen welk deel van de aandelen overneemt, staat precies op papier. De werkinhoudelijke kant staat wat meer open. Ik kom uit een corporate omgeving waar iedereen vijf jaar vooruit zekerheid wil hebben. Maar in een kleine organisatie als de onze is dat heel anders. Tot aan 2017 zijn Sneep en Hoogeveen beide directeur, waarbij Hoogeveen steeds meer taken van Sneep overneemt. De komende tijd blijft Sneep vooral actief richting klanten. Hoogeveen richt zich op de interne organisatie. Er moeten hier zeker dingen gebeuren, zegt ze gemotiveerd. Er is meer structuur nodig in de productieorganisatie en de verkoopaanpak kan ook meer aandacht gebruiken. Sommige klanten kennen ons maar van een product of dienst. Soms zelfs als we er al dertig jaar het onderhoud doen. Alleen al daardoor liggen er veel kansen. 20 brookz mei / juni 2012 tekst DENNIS MENSINK / fotografi e PETER BAK