Tijdsdiagnose I. Column door Jan Bransen
|
|
- Vera Bakker
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Tijdsdiagnose I Column door Jan Bransen
2 Over misverstane ambitie en verwonderde kleuters 1 Ik ga in de komende vier columns steeds één kenmerk bespreken van wat we filosofie zouden kunnen noemen, kenmerken die begrijpelijk maken waarom we abusievelijk zijn gaan denken dat filosofie iets te maken heeft met het idee van een tijdsdiagnose. Tijdsdiagnose door Jan Bransen De G8 ik hoef het u vast niet te vertellen is een zogenaamde topconferentie, in Amsterdam georganiseerd door HUMAN, HIVOS en het Filosofie Magazine, waaraan de 8 grote filosofen van deze tijd deelnemen om de grote maatschappelijke en ethische conflicten van deze tijd met denkkracht te bevechten. Aan het idee van zo n topconferentie ligt een fundamentele, maar populaire en diep in de traditie van de filosofie gewortelde denkfout ten grondslag. Die denkfout heeft te maken met het idee van de tijdsdiagnose, een idee dat de filosofie is binnen komen zeilen in het voorwoord van Hegels Grundlinien der Philosophie des Rechts, in de gedaante van de Uil van Minerva die haar vlucht pas begint bij het vallen van de avond. 1
3 Ik ga in de komende vier columns steeds één kenmerk bespreken van wat we filosofie zouden kunnen noemen, kenmerken die begrijpelijk maken waarom we abusievelijk zijn gaan denken dat filosofie iets te maken heeft met het idee van een tijdsdiagnose. Maar eerst iets over dit idee zelf. Diagnose is een medische term die het vaststellen van de ziekte betreft die een reeks symptomen als de onderliggende oorzaak hun begrijpelijke samenhang geeft. De associatie met een ziekte is niet toevallig: het idee van een tijdsdiagnose is dat een bepaald tijdperk gekenmerkt wordt door een aantal symptomen die begrepen kunnen worden door het tijdperk als het ware een ziekte toe te schrijven, een onderliggende dysfunctie, een verstoring van het gezonde functioneren van de mensen die in het betreffende tijdperk het strijdtoneel bevolken. Met die mensen gaat het niet goed, zo is het idee, omdat ze in een ziek tijdperk leven. Er zijn drie dingen mis met het idee van een tijdsdiagnose. De opvallendste is nog wel dat een tijdperk een bijzonder abstract, vluchtig, relatief en betekenisloos object is, een object dat uit zichzelf net zo weinig eigenheid heeft als een bepaald stuk ruimte, bijvoorbeeld een stuk lege lucht zo groot als een kubus van 40x40x40 cm dat zich op 2 meter hoogte in jouw woonkamer bevindt, ongeveer één meter rechts van jouw TV, als je er voor staat, en dan op minstens 60 cm afstand van de dichtstbijzijnde muur. Snap je het? Dat is een object van niks. Daar valt niets zinnigs over te zeggen. Natuurlijk kun je over iets anders gaan praten, over een ding dat die ruimte inneemt. Dat is in feite ook waar die grote filosofen het over hebben, over gebeurtenissen die zich in dat tijdperk afspelen, over de dingen en de mensen die die gebeurtenissen ondergaan en er een hoofd- of bijrol in spelen. Maar als je daar eenmaal over begint te praten, dan heb je het helemaal niet meer over een tijdperk. En terecht. Tijdperken zijn hoogst oninteressante objecten. Net als een leeg stuk lucht. Ten tweede kan een tijdperk, zo n leeg stuk tijd, helemaal niet ziek zijn. Er valt aan een tijdperk helemaal niets te diagnosticeren. Bovendien is de focus op ziekte, op onderliggende verstoringen die hersteld moeten worden, een buitengewoon typische manier van omgaan met maatschappelijke en ethische conflicten. Het idee van een diagnose suggereert een simpele tweedeling tussen ziek en gezond en dat is, om het paradoxaal te zeggen, een heel ongezonde kijk op met elkaar samenlevende mensen. Menselijk samenleven is geploeter, natuurlijk, dag in dag uit, met zijn allen aanmodderen, met en tegen elkaar in. Maar dat is geen kwestie van ziek zijn, ook niet van chronisch ziek zijn. Wie er zo over denkt baseert zich op een heilsleer, op een duiding van je leven die zijn betekenis ontleent aan een denkbaar jenseits, een simpele ontkenning van je alledaagse bestaan. Zo'n leer is niet gepast. Als je een hele dag niet eet, krijg je honger. Maar honger is geen ziekte, net zo min als het opgeblazen gevoel dat je zult krijgen als je de hele dag wel eet. Leven is constant zoeken naar de balans, maar het feit dat je constant zoekt betekent niet dat je die 2
4 balans alsmaar niet vindt. Dat is een verkeerd idee van vinden, alsof balans een definitieve heilstoestand is. Dat is het niet: de balans is juist precies zelf het zoeken naar balans. Wat er ten derde mis is met het idee van een tijdsdiagnose is de suggestie dat er dokters zijn, deskundigen die de diagnose kunnen stellen: wijsgeren of filosofen die met pure denkkracht een analyse menen te kunnen geven van wat er niet deugt aan ons tijdperk. Wat daar vooral problematisch aan is, is dat het de filosofie zelf kwaad doet, omdat het een pretentie in de lucht houdt die niet door een systematische, methodische activiteit waargemaakt kan worden. Tijdperken zijn geen objecten en kunnen ziek noch gezond zijn. Dus een filosoof die meent dat hij een tijdsdiagnose stelt, die houdt zichzelf en als hij retorisch begaafd is ook nog eens een heleboel anderen voor de gek. Zo n filosoof wordt vroeg of laat ontmaskerd als een sofist, een bedrieger die gewichtig doet maar die niet weet waarover hij het heeft. En dat gaat mij na aan het hart, want het werk van zulke charlatans bezoedelt de mooiste activiteit die er is, de activiteit die mijn lust en mijn leven is: filosoferen. Ik ga daarom als een tegenwicht voor de G8 ook iets organiseren. Niet zoiets megalomaans als een G8. Ik hou het klein. Ik organiseer iets vrolijks, iets zonnigs, iets luchtigs. Een vakantie. Een denkvakantie, deze zomer, in augustus, in Frankrijk. Er zijn nog plaatsen beschikbaar, dus je bent van harte welkom. We gaan daar van cultuurhistorie genieten. En van filosofie. Samen. Je hebt er bijna niets voor nodig. Alleen gezond verstand. Wij zorgen voor de rest. Denk nu niet dat het bovenstaande betoog in feite stiekem toch een tijdsdiagnose is. Denk ook niet dat mijn laatste boek over de macht van experts en de kracht van gezond verstand een tijdsdiagnose is. Dat is het alleen voor de misverstaander, die zelfs aan tachtigduizend woorden niet genoeg heeft. Wat ik in mijn boeken, in deze column en van de zomer in Frankrijk doe is filosoferen. In dit geval betekent dat het blootleggen van een vooronderstelling, van een aanname die doorgaans in de achtergrond functioneert. Zo n vooronderstelling, ook als het een dubieuze is, is geen ziekte. En het is geen vooronderstelling die kenmerkend is voor een tijdperk. Hoogstens voor een praktijk, een lokale manier van doen waaraan sommige mensen gewend zijn. Vooronderstellingen zijn stilzwijgende vanzelfsprekendheden binnen een praktijk. Die vanzelfsprekendheden zijn buitengewoon belangrijk, omdat ze de deelnemers aan een praktijk een achtergrond geven, een décor, waardoor dat wat ze doen en dat wat ze zeggen begrijpelijk kan worden. Wat filosofen niet kunnen laten is vragen. Vragen en doorvragen. Doorvragen. Het zijn net verwonderde kleuters die de waarom -fase nooit te boven zijn gekomen. En dat heeft soms zo zijn voordelen binnen een praktijk. Want door alsmaar door te vragen krijgen ook onze vooronderstellingen hun broodnodige aandacht. Dat levert verrassende inzichten op in wat 3
5 er eigenlijk vanzelf spreekt. En wat niet. Wat stilzwijgend aan onze aandacht mag ontsnappen. En wat niet. Doorvragen tot ook vooronderstellingen in beeld komen is een eerste vaardigheid waarin filosofen getraind zijn, een vaardigheid die verkeerd opgevat kan worden, waardoor filosofen verward worden met zieners, grote denkers die zich laten verleiden tot het stellen van een tijdsdiagnose. Dat moeten we niet met ons laten gebeuren. Filosofen zijn geen zieners. Wij zijn bescheiden, maar vasthoudende en kinderlijk verwonderde vragenstellers. Zoals Socrates. Wie meer wil zijn, of meer wil krijgen, heeft last van sofistische pretenties, van misverstane ambitie. 4
Willen sterven. Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Moment voor religieuze bezinning en waardevol leven
Wie anders dan ik zelf zou het recht hebben om te beslissen over mijn leven? Paul van Tongeren was tot zijn emeritaat hoogleraar wijsgerige ethiek in Nijmegen en Leuven. Hij is als geassocieerd onderzoeker
Nadere informatieJE MAAKT HET VEEL ERGER DAN DAT HET EIGENLIJK MAAR IS
1 JE MAAKT HET VEEL ERGER DAN DAT HET EIGENLIJK MAAR IS Da s goed. Je probeert de andere gerust te stellen. We reageren meestal vanuit onze eigen logica. We vinden het vaak ook normaal dat anderen diezelfde
Nadere informatieMIRARI Van kritiek naar dialoog.
MIRARI Van kritiek naar dialoog. Door Tomas Serrien Verwondering is het begin van alle wijsheid. (Aristoteles) Mirari - 1 HET WAT en HET WAAROM: Het grondidee van Mirari. Het is tijd voor een filosofisch
Nadere informatieReality Reeks Verwerkingsopdrachten. Mooi meisje Verliefd op een loverboy
Reality Reeks Verwerkingsopdrachten Mooi meisje Verliefd op een loverboy Lees blz. 3. Woont Laura in de stad of op het platteland? Hoe weet je dat? Lees blz. 5 en 7. Woont Laura s oma al lang op de boerderij?
Nadere informatieJan Bransen. Waar filosofen van houden ISVW UITGEVERS
Jan Bransen Waar filosofen van houden ISVW UITGEVERS Voor de denker in jou INHOUD VOORWOORD 7 I FILOSOFIE IN DE SAMENLEVING 1 Waar blijft de filosofie? 10 2 Denken is voor iedereen 16 3 Filosofen op een
Nadere informatieTheorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,
3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol
Nadere informatieVeiligheid en traumaverwerking
Veiligheid en traumaverwerking A.L. Struik Ontkenning van kindermishandeling Angst gevolgen van bekennen: Kinderen kwijt aan BJZ Geen omgang Strafvervolging Detentie Baan kwijt en financiele problemen
Nadere informatieConclusies: enquête Kinderen Goedgekeurd (armoede en vluchtelingen)
Conclusies: enquête Kinderen Goedgekeurd (armoede en vluchtelingen) Er hebben in totaal 50 scholen deelgenomen aan deze enquête. Dit gaat om een 3000tal leerlingen. 1. Kennis van het woord vluchteling:
Nadere informatieSterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het.
Sterven is doodeenvoudig. Iedereen kan het. Wim Brands in gesprek met René Gude ISVW UITGEVERS INHOUD Inleiding 7 I Reservetijd 9 II Troost van de filosofie 13 III Jezelf uit de knoop halen 19 IV De zin
Nadere informatieSlecht nieuws goed communiceren
Slecht nieuws goed communiceren M A N U K E I R S E F A C U L T E I T G E N E E S K U N D E, K U L E U V E N Waarheid is een van de meest krachtige medicamenten waarover men beschikt, maar men moet nog
Nadere informatieKIEZEN OF DELEN? Opdrachtenblad Niveau:
Opdrachten Opdracht 1 Wat vind je van de aankoop van Melanie? Snap je waarom Melanie een nieuwe tablet heeft gekocht? Melanie heeft het geld voor de tablet geleend. Zou jij geld aan Melanie uitlenen als
Nadere informatiePannenkoeken met stroop
Pannenkoeken met stroop Al een maand lang zegt Yvonne alleen maar nee. Heb je je best gedaan op school? Nee. Was het leuk? Nee. Heb je nog met iemand gespeeld? Nee. Heb je lekker gegeten? Nee. Heb je goed
Nadere informatieResultaten & conclusies onderzoek:
Resultaten & conclusies onderzoek: Kinderen over armoede en vluchtelingen door Kinderen Goedgekeurd! Er hebben in totaal 50 scholen deelgenomen aan deze enquête. Dit gaat om een 3000-tal leerlingen. 1.
Nadere informatieDeel het leven Johannes 9: februari 2015 Thema 6: De last van het verleden
Preek Gemeente van Christus, Het is een vreemde vraag, die de discipelen stellen: Heeft hij zelf gezondigd of zijn ouders? Ze zien iemand aan de kant van de weg zitten. Iemand die al vanaf zijn geboorte
Nadere informatieWat is? filosofie? Wat is. en kwaad. Hoofdstu
Wat is filosofie? Hoofdstuk 1 1 filosoferen: doordenken! 5 e vragen 6 2 gewone vragen en filosof isch 9 3 aanleidingen om te filosoferen 12? eren 4 waarom filosof 5 samen filosoferen 14 17 6 filosof ie
Nadere informatieVIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN
E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen
Nadere informatieMovisie. Voor een duurzame positieve verandering. Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat
Movisie Voor een duurzame positieve verandering Preventie van eenzaamheid realistische plannen Jan Willem van de Maat Programma Wat is eenzaamheid en vereenzamen? Wat weten we uit onderzoek over wat werkt?
Nadere informatieWeet wat je kan Samenvatting op kaarten
Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de
Nadere informatieHandelingen 13:42-49 (Follow-dienst met als thema: mensen uitnodigen in het geloof)
Handelingen 13:42-49 (Follow-dienst met als thema: mensen uitnodigen in het geloof) Stel, je bent gaan stappen met een groep. En één van je vrienden is zo dronken als een tor. Als jullie besluiten naar
Nadere informatieEenzaamheid aanpakken doe je zo!
Eenzaamheid aanpakken doe je zo! Jeannette Rijks Eenzaamheid. Iedereen kent het en weet wat het is: dat rotgevoel als je je alleen en verlaten voelt. Simpel. Minder simpel is het als je er niet in slaagt
Nadere informatieIk stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet.
Leerdoelen a.d.h.v. rubrics Rubrics voor het onderwijs Deze rubrics zijn door ons verzameld, geschreven of herschreven. Met vriendelijke groet, Team Vierkantgoed Rubric Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4
Nadere informatieKlassieke homocystinurie
Klassieke homocystinurie uitgelegd aan kinderen Homocystinurie 1 2 Wat is homocystinurie? Je hebt een zeer zeldzaam probleem, genaamd homocystinurie (afgekort HCU). Wanneer we eten, breekt ons lichaam
Nadere informatieHele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig
De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar
Nadere informatieADHD: je kunt t niet zien
➂ ADHD: je kunt t niet zien Je ziet het niet aan de buitenkant. Je kunt niet gelijk naar iemand kijken en zeggen: die heeft ADHD. Dat kan een voordeel zijn. Als iemand niet weet dat jij het hebt, dan kunnen
Nadere informatieSUIKERVRIJ EN INTERMITTENT FASTING
SUIKERVRIJ EN INTERMITTENT FASTING by Carola van Bemmelen. Is intermittent fasting echt wel gezond voor je? En als je ervoor kiest om te gaan vasten, hoe combineer je dat dan met een suikervrije leefstijl.
Nadere informatieAdviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen
Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? 1 Advies is vaak iets anders
Nadere informatieEen ander domein is de wetenschap. Wetenschap kan men als volgt omschrijven:
Pagina B 1 Samenvatting inleidende les ethiek 8/02/06 ETHIEK. Filosofie is denken, hard nadenken over vanalles en nog wat, en hoort eigenlijk bij ethiek. Ethiek zelf kan me ook een beetje vergelijken met
Nadere informatieEssays over bewustzijn en verandering
Essays over bewustzijn en verandering Henri Bergson ISVW UITGEVERS Henri Bergson 4 Over dit boek Wij praten over de verandering maar wij denken er niet aan. Wij zeggen dat verandering bestaat, dat alles
Nadere informatieHoe lief ben jij voor je lichaam? 20 tips voor een positieve relatie met jezelf, je lichaam en eten.
Hoe lief ben jij voor je lichaam? 20 tips voor een positieve relatie met jezelf, je lichaam en eten. Inhoud Een woordje vooraf 2 Profielen en tips 4 Drilsergeant 4 Schooljuffrouw 7 Beste vriendin 10 Activist
Nadere informatieHet culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich
Het culturele interview Nederlandse versie Hans Rohlof, Noa Loevy, Lineke Sassen & Stephanie Helmich Samenvatting anamnese en ziekte geschiedenis Wordt uit het dossier ingevuld voorafgaand aan het gesprek.
Nadere informatieMet het hele gezin gezond het nieuwe jaar in
Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.
Nadere informatieCompassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman
Compassie leven 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Inhoudsopgave Voorwoord Wekelijkse inspiraties 01 Geweld in de taal? Wie, ik?
Nadere informatieBij het schrijven van je ervaringen per sessie kunnen volgende vragen interessant zijn : MIJN AURELIS DAGBOEK
www.aurelis.org MIJN AURELIS DAGBOEK Bij het schrijven van je ervaringen per sessie kunnen volgende vragen interessant zijn : Welke emoties kwam ik tegen? Welke gedachten kwamen op? Kwamen onverwachte
Nadere informatieTaakkaart 6 Belangrijkste uitvinding! Titel
Taakkaart 6 Belangrijkste uitvinding! Titel In deze taakkaart ga je ontdekken wat jullie de belangrijkste uitvinding vinden die al bestaat. Tevens gaan jullie nadenken over nieuwe uitvindingen, dus iets
Nadere informatieGezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters
Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters Kun jij de verleiding niet weerstaan als je versgebakken cake ruikt? Ga je eten als je verdrietig, boos, of gespannen bent? Lukt het je niet
Nadere informatieT R A I N I N G B O O S T J O U W D R O O M B E D R I J F
werkboek T R A I N I N G B O O S T J O U W D R O O M B E D R I J F Werkboek: Een krachtige boodschap maken W W W. M A R L O E S H A L M A N S. C O M Of we het leuk vinden of niet, als ondernemers zullen
Nadere informatieBijlage 3: Onderzoek beweeggedrag bewoners
Bijlage 3: Onderzoek beweeggedrag bewoners Enquête Deze enquête toetst het beweeggedrag en de beweegwens van de cliënten, oftewel de bewoners, van uw woonzorginstelling. Hieronder vindt u een vragenlijst
Nadere informatieZelfstandigheid stimuleren
Zelfstandigheid stimuleren Zelfstandigheid stimuleren Wat kunt u van uw kind op verschillende leeftijden verwachten? Praat met uw kind over PKU Dagelijkse eiwit- of Phe-planner Zelfstandigheid stimuleren
Nadere informatieProfessioneel communiceren: belangrijk onderdeel van dit boek en deze lessen DENK NA: WAAR KAN JE ALS JURIDICH MEDEWERKER TERECHTKOMEN?
Hoofdstuk 1 Leerdoelen pg 17 Link tussen leerdoelen en toets stof 1.1 Juridisch medewerker Algemene vaardigheden besproken: Op de hoogte zijn (kennis) Informatie op papier kunnen zetten Goed kunnen lezen
Nadere informatieCorine Nierop- van Baalen 3 april 2017 Utrecht
Corine Nierop- van Baalen canierop@alrijne.nl 3 april 2017 Utrecht Inhoud Casus Betekenis hoop palliatieve patiënten met kanker Moeilijkheden die hulpverleners hierbij ondervinden Casus Wat kunnen we doen?
Nadere informatieJE BREIN OF JE LEVEN. Jan Bransen ISVW UITGEVERS
JE BREIN OF JE LEVEN Jan Bransen ISVW UITGEVERS INHOUD NOOIT MEER HETZELFDE Gewoon een middag 7 Beleven 9 Europees Jaar van het Brein 11 Blikopener 12 I BREIN [over verantwoordelijkheid] Attention Bias
Nadere informatieNext Level Doelen Planner
Next Level Doelen Planner Succesvol in Balans Next Level Doelen Pagina 1 van 7 Disclaimer Niets uit deze training / dit werkboek mag zonder schriftelijke toestemming vooraf gereproduceerd worden door middel
Nadere informatiePIJN IS NIET FIJN INFORMATIE VOOR KINDEREN FRANCISCUS VLIETLAND
PIJN IS NIET FIJN INFORMATIE VOOR KINDEREN FRANCISCUS VLIETLAND Deze folder gaat over pijn. Pijn is heel vervelend en soms ook moeilijk te begrijpen. In deze folder vertellen wij welke soorten pijn je
Nadere informatieJE MAAKT HET VEEL ERGER DAN DAT HET EIGENLIJK MAAR IS
1 JE MAAKT HET VEEL ERGER DAN DAT HET EIGENLIJK MAAR IS Da s goed. Je probeert de andere gerust te stellen. We reageren meestal vanuit onze eigen logica en vinden het vaak normaal dat anderen diezelfde
Nadere informatieFOTOGRAFIE VOOR NIET NERDS. Heleen Schrijvershof
FOTOGRAFIE VOOR NIET NERDS Heleen Schrijvershof INHOUD 1 INTRO 2 TWEE SOORTEN MENSEN 3 DIT BOEK IS VOOR JOU ALS 4 MIS MET DE AUTO STAND 5 AUTO VS MANUEEL 6 LENZEN 7 8 9 WAT WIL JE LEREN? WAT IS JE STIJL?
Nadere informatieLes1, Beperkende overtuigingen
Les1, Beperkende overtuigingen Welkom! Bedankt voor het aanvragen van deze mini-cursus. Blijkbaar ben jij op zoek naar een manier om goed voor jezelf te zorgen, om het roer om te gooien. Deze cursus heb
Nadere informatieWat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.
Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,
Nadere informatieWIJ DENKEN OVER DENKEN, HANDELEN EN VOELEN. Verwerkingsboek. Philippe Boekstal DAMON. WD wb 4sept vsb.indd 1 05-09-2008 10:21:08
WIJ DENKEN OVER DENKEN, HANDELEN EN VOELEN Verwerkingsboek Philippe Boekstal DAMON WD wb 4sept vsb.indd 1 05-09-2008 10:21:08 VOORWOORD Dit verwerkingsboek bevat teksten en opdrachten die aansluiten bij
Nadere informatieJe doel behalen met NLP.
Je doel behalen met NLP. NLP werkt het beste als al je neurologische niveaus congruent zijn. Met andere woorden: congruent zijn betekent wanneer je acties en woorden op 1 lijn zijn met je doelen, overtuigingen,
Nadere informatieHOOFD-HART-HANDEN- KWARTET
INLEIDING Het Hoofd-Hart-Handen-kwartet bestaat uit 48 kaarten die samen 12 kwartetten vormen, plus 12 Denk-Voel-Doe-kaarten. Het kwartet kan worden gespeeld met minimaal 2 spelers vanaf 7 jaar en ouder.
Nadere informatiehttp://www.kidzlab.nl/index2.php?option=com_content&task=vi...
Veelvlakken De perfecte vorm Plato was een grote denker in de tijd van de Oude Grieken. Hij was een van de eerste die de regelmatige veelvlakken heel bijzonder vond. Hij hield ervan omdat ze zulke mooie,
Nadere informatieKernachtig communiceren
Kernachtig communiceren De draad van mijn verhaal Generaliseren en concretiseren Hoofd en bijzaken Werken met tijdlijnen Verbaliseren en visualiseren De kern van mijn boodschap Taalpatronen Samenvatten
Nadere informatie2 En met Verbinden bedoel ik: respectvol, oordeelsvrij in gesprek zijn. Niet ongevraagd je mening geven. Uiterst bescheiden blijven als jouw mening
1 Dames en heren, ik ga het met u hebben over VERBINDEN 1 2 En met Verbinden bedoel ik: respectvol, oordeelsvrij in gesprek zijn. Niet ongevraagd je mening geven. Uiterst bescheiden blijven als jouw mening
Nadere informatieThema in de kijker : Filosoferen met kinderen
Thema in de kijker : Filosoferen met kinderen Wat is filosoferen met kinderen? Samen op een gestructureerde wijze nadenken en praten over filosofische vragen. Zoeken naar antwoorden op vragen die kinderen
Nadere informatieKeuzestress of ontspannen kiezen
Keuzestress of ontspannen kiezen Wat leuk dat je mijn weggever hebt aangevraagd. Ik vertrouw erop dat het je inzicht geeft! Veel plezier met lezen of kijken. Want de ene persoon leest liever en de ander
Nadere informatieNiet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.
Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel
Nadere informatieUndo (ongedaan maken) in Picasa
Undo (ongedaan maken) in Picasa De veranderingen in Picasa 3.6 en 3.8 spelen voor dit onderwerp geen rol - hoogstens zijn er kleine verschillen in de schermafbeeldingen. Zie Intro Picasa 3.6NL en Intro
Nadere informatieVertaling Duits Sprechhilfen
Vertaling Duits Sprechhilfen Vertaling door een scholier 2328 woorden 21 februari 2004 6 32 keer beoordeeld Vak Duits Sprechhilfen Kapitel I Seite 18: groeten Goede dag! Goede morgen! wensen opvragen /
Nadere informatiedoor denken werkboek DAMON 01_Doordenken_WB_v1a.indd 1 27-12-12 14:10
door denken werkboek DAMON 01_Doordenken_WB_v1a.indd 1 27-12-12 14:10 Hoofdstuk 1 Wat is filosofie? paragraaf 1 filosoferen: doordenken! Opdracht 1, p. 5 Doordenken kun je over alles. In deze eerste opdracht
Nadere informatieOpeningsgebeden INHOUD
Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus
Nadere informatieU kunt zich voorstellen dat plotseling wakker worden in Frankrijk iets minder grote problemen veroorzaakt voor het
Afasie Inleiding Als gevolg van een hersenbeschadiging kan een patiënt te maken krijgen met communicatieproblemen. Deze beperken hem/haar in het uitwisselen van gedachten, wensen en gevoelens. Op de afdeling
Nadere informatieROUTE ROOD 1. Van klagen naar kracht
ROUTE ROOD 1 STAP 1 Wat zijn de energievreters en -gevers? Inventariseren wat energie geeft of vreet in het werk. voor elkaar nemen. Een groep collega s, liefst een voltallig team. Post-its, stiften. Je
Nadere informatieVIEREN DOOR/VOOR JONGEREN
VIEREN DOOR/VOOR JONGEREN GEBED OM VERGEVING De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus van elke viering een belangrijke betekenis en functie. De afstand die in het dagelijkse leven tussen God en mens
Nadere informatie111 super waardevolle quotes
Stel jezelf eens een doel waar je zowel zenuwachtig als enorm enthousiast van wordt. Je mag er natuurlijk even over nadenken, maar deel wel hieronder welk doel jij jezelf hebt gesteld! Je leert het meeste
Nadere informatieReader Gespreksvoering
Reader Gespreksvoering Achtergrondinformatie Soorten vragen Actief Luisteren Slecht nieuws Gesprek Fasen in het gesprek Soorten Vragen In een gesprek kun je verschillende soorten vragen stellen. Al je
Nadere informatieVOORBEELD / CASUS. Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven
Maakt geld gelukkig? VOORBEELD / CASUS Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven Hieronder tref je een beschrijving van een socratisch gesprek van ca. 2 ½ uur. Voor de volledigheid hieronder eerst
Nadere informatieWie is de mol? Het spel. Opdrachten
Wie is de mol? Het spel Op 16 juli 2017 wordt ter gelegenheid van Yme s 12 e verjaardag het Wie is de mol? spel gespeeld door 10 deelnemers. Tijdens het spel moet een aantal opdrachten worden uitgevoerd,
Nadere informatieHelp, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren
1 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren 2 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren Slaap jij ook zo slecht? Uit onderzoek blijkt dat één op de tien jongeren zo nu en dan last
Nadere informatieSinterklaas. en de. smikkelende Smulpiet
en de smikkelende Door Maarten Stevens http://www.cts-producties.nl http://www.schooltoneel.net http:// Rollen: Behoeft geen verdere uitleg De baas van alle pieten. Een verantwoordelijke, rustige piet.
Nadere informatieLeren Filosoferen. Tweede avond
Leren Filosoferen Tweede avond Website Alle presentaties zijn te vinden op mijn website: www.wijsgeer.nl Daar vind je ook mededelingen over de cursussen. Hou het in de gaten! Vragen n.a.v. vorige keer
Nadere informatieIn dialoog met elkaar
In dialoog met elkaar Grondhouding van Zozijn Bestaansrecht van Zozijn In dialoog Zozijn ziet het als opdracht om mensen tot bloei te laten komen. Wij zorgen voor een positief klimaat, waarin liefdevolle
Nadere informatie10 Tips voor Beginners. De Beginnende. Aqauriaspecialist. Een introductie handleiding voor iedereen die een aquarium wilt. Aquariaspecialist.
10 Tips voor Beginners De Beginnende Aqauriaspecialist Een introductie handleiding voor iedereen die een aquarium wilt Aquariaspecialist.nl Gratis ebook TABLE OF CONTENTS Inhoud Introductie Tip 1 Tip 2
Nadere informatieWarm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat
Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat bladzijde 1 Warm Them Up - Inzingen Met Meer Resultaat pagina 1 Warm Them Up Inzingen Met Meer Resultaat Inhoud Voorwoord! 2 Inleiding! 3 Focus! 4 Adem! 4 Stem
Nadere informatieLesbrief: Vriendschap in beeld. Opdracht: maak een foto waarop je laat zien wat vriendschap voor jou betekent.
Lesbrief: Vriendschap in beeld Opdracht: maak een foto waarop je laat zien wat vriendschap voor jou betekent. Fotograferen Kiekjes maken we allemaal, als verslag van een mooie vakantie, een familiefeest,
Nadere informatieNext Level Doelen Programma
Next Level Doelen Programma Succesvol in Balans Next Level Doelen Pagina 1 van 9 Disclaimer Niets uit deze training / dit werkboek mag zonder schriftelijke toestemming vooraf gereproduceerd worden door
Nadere informatieOm te beginnen Maak je niet DIK. 15 Wees een HELD. Laat je OMA wat vaker thuis. ANNA mag daarentegen vaker mee. Wees een OEN.
luisterwijzer 1 7 Laat je OMA wat vaker thuis 8 ANNA mag daarentegen vaker mee 9 Wees een OEN 10 Gebruik LSD 12 Maak je niet DIK 13 Smeer NIVEA Om te beginnen... Communiceren doen de we de hele dag door.
Nadere informatieDoel van Bijbelstudie
Bijbelstudie Hebreeën 4:12 Want het woord Gods is levend en krachtig en scherper dan enig tweesnijdend zwaard en het dringt door, zó diep, dat het vaneen scheidt ziel en geest, gewrichten en merg, en het
Nadere informatie3dodelijke. fouten. als [beginnend] beauty stylist PROLES BEAUTY DOOR: LOES RIKKERS
3dodelijke fouten als [beginnend] beauty stylist DOOR: LOES RIKKERS Bij veel beauty styliste zie ik in één opslag dat ze nooit succesvol zullen worden Maak jij ÉÉn van deze veel gemaakte fouten? In de
Nadere informatieToolkit for Life het bestuurbare leven. Gespot Toolkit for Life
Toolkit for Life het bestuurbare leven Gespot Toolkit for Life Het levenspad Van oudsher was vroeger je levenspad zo goed als uitgestippeld; je koos een duidelijke studie, richtte je daar volledig op en
Nadere informatieDan Ariely ARIELY WEET RAAD
Dan Ariely ARIELY WEET RAAD Psychologische inzichten in de dagelijkse dilemma s Vertaald uit het Amerikaans door Frank Lekens en Mirjam Nieman 9789491845642.indd 3 11-09-15 12:13 Oorspronkelijke titel:
Nadere informatieLOOK & INSPIRE. Week 1
ADRIANA BORGER 13 OKT 2015 LOOK & INSPIRE Week 1 Ik heb de hele week op mijn omgeving gelet, zoekend naar een voorwerp wat mij interesseerde. Helaas kwam ik aan het eind van de dag altijd thuis met lege
Nadere informatieVACATURE CURSUSLEIDER (M/V) FILOSOFIE
VACATURE CURSUSLEIDER (M/V) FILOSOFIE Praten over Socrates, De Montaigne, Russell, Nietzsche over angst, wat het betekent een goed mens te zijn, het lot of eenzaamheid. Geen alledaagse gesprekken, zou
Nadere informatieZondag 21 mei zondag Rogate bidt. Lezingen: Exodus 32 : 1 14 Johannes 16 : 23 27
Zondag 21 mei zondag Rogate bidt Lezingen: Exodus 32 : 1 14 Johannes 16 : 23 27 Bij het voorbereiden van deze dienst, stootte ik op een vraag vergelijkbaar met de vraag van vorige week. Vorige week op
Nadere informatieEr moet iets zijn als we inslapen we gingen liggen en sliepen in
Kopland is het passende pseudoniem van Van den Hoofdakker. Hij was naast dichter en schrijver ook psychiater. Voor zijn dichterlijk werk heeft hij vele prijzen gehad. Hij schreef volgens Herman de Coninck,
Nadere informatieWelkom... Ga met deze 10 ultieme tips voor blijvend resultaat! Super. Je hebt de eerste stap gezet om te investeren in je gezondheid.
Welkom... Ga met deze 10 ultieme tips voor blijvend resultaat! Super. Je hebt de eerste stap gezet om te investeren in je gezondheid. Wanneer je deze 10 ultieme tips in dit E-book toepast zal je gegarandeerd
Nadere informatieFrancien Homan. Filosoferen maakt een eind aan al het gezeur. De woorden van Miriam van Reijen ISVW UITGEVERS
Francien Homan Filosoferen maakt een eind aan al het gezeur De woorden van Miriam van Reijen ISVW UITGEVERS Voorwoord 5 I Filosofie is het verlangen de oorzaak van alles te kennen Alle negatieve emoties
Nadere informatieMANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN
Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe
Nadere informatiePatiënt weigert medicijnen in te nemen. Probleemoplossend gesprek
Patiënt weigert medicijnen in te nemen. Probleemoplossend gesprek Korte beschrijving van het gesprek Een verpleegster controleert of de patiënte haar medicijnen in heeft genomen. De patiënte weigert de
Nadere informatieBonus Rapport : Weg met die smoesjes!
Bonus Rapport : Weg met die smoesjes! Weg met die smoesjes! Leer te leven zonder smoesjes en uitwegen. Katja Callens Copyright 2009-2010. Alle rechten voorbehouden. www.wegmetdiekilos.com Denk aub eventjes
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieSlaapproblemen? Een aantal feiten. Gezonde slaap. Soorten Slecht Slapen
Niet waar Soms waar Wel waar Slaapproblemen? Een aantal feiten Uit onderzoek blijkt dat èèn op de 10 jongeren zo nu en dan last heeft van slaapproblemen. Dit kan iedereen overkomen en eigenlijk is het
Nadere informatieDe MS van Tess Als elke dag onzeker is
Morgen gaan we naar de huisarts, zegt haar moeder s middags. Ik weet niet wat er met je is. Je bent zo moe de laatste tijd. En nu heb je ook nog last van je oog. De juf zegt dat ik misschien een bril moet,
Nadere informatieTimemanagement? Manage jezelf!
Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl
Nadere informatieLees : Mattheüs 25:14-30
De gelijkenis van de talenten Lees : Mattheüs 25:14-30 Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieDie Jezus volbracht in zijn leven, toen hij in de wildernis leefde
Kunt u een verhaal over Jezus vertellen dat veel voor u betekent? Ja, Jezus is erg belangrijk voor mij en anderen die geloven dat hij onze redder en heer der levenden is Een belangrijk verhaal voor mij
Nadere informatieDé 14 fundamentele stappen naar geluk
Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op
Nadere informatieHoe herken je ze en hoe ga je er mee om?
Hoe herken je ze en hoe ga je er mee om? Tips voor omgaan met mensen met een licht verstandelijke beperking Tel. 088-00 75 000 www.meewering.nl Waarom dit boekje? Iedere professional, die met cliënten,
Nadere informatieWANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT
WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT 1 Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Laterale Sclerose heeft. Het is een lang woord en
Nadere informatieOnline Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Nadere informatie