NOTA LOKALE HEFFINGEN Gemeente Wassenaar

Transcriptie

1 NOTA LOKALE HEFFINGEN 2015 Gemeente Wassenaar

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Aanleiding Doelstelling Leeswijzer 4 2. Wet- en regelgeving lokale heffingen Wettelijk kader Algemene beginselen van behoorlijk bestuur Bevoegdheden Kaders lokale heffingen Wassenaar Tarievenbeleid Wassenaar 7 3. Introductie lokale heffingen Algemeen Belastingen Bestemmingsheffingen Rechten (retributies) Opbrengsten per lokale heffing 9 4. Nadere beschrijving lokale heffingen Wassenaar Onroerende-zaakbelastingen Baatbelasting Toeristenbelasting Hondenbelasting Precariobelasting Reclamebelasting (Ondernemersheffing) Rioolheffing Afvalstoffenheffing Reinigingsrecht Leges Marktgelden Begraafplaatsrechten Liggelden Retributies Overige - niet geheven - belastingen en heffingen Roerende-ruimtebelastingen Forensenbelasting Parkeerbelasting 32 2

3 5.4 BIZ-bijdrage Vermakelijkhedenretributie Diverse rechten Lokale lastendruk Hoogte woonlasten Verdeling woonlasten Lasten bedrijven Kostendekkendheid Algemeen Opbrengstnorm en kruissubsidiëring Kostentoerekening Kostendekkendheid van diverse heffingen Kwijtscheldingsbeleid Wettelijk kader Toetsing kwijtscheldingsverzoek Kwijtschelding Wassenaar Ontwikkelingen Verruiming lokaal belastinggebied Afschaffing precariobelasting nutsnetwerken 45 3

4 1. Inleiding 1.1 Aanleiding In de uitwerking van het coalitieakkoord is toegezegd om te komen met een nota lokale heffingen. Dit mede om de duidelijkheid over de lokale heffingen in het algemeen te vergroten. Op grond van artikel 16 van de Financiële verordening gemeente Wassenaar 1 dient de nota lokale heffingen ten minste eens in de vier jaar op de agenda te worden gezet om de politieke of bestuurlijke noodzaak tot aanpassing vast te stellen. De raad stelt de nota vast. De voorliggende nota is de eerste nota lokale heffingen. Naast de verplicht voorgeschreven elementen van artikel 16 van de Financiële verordening, te weten de samenstelling van het pakket aan lokale heffingen, de (verdeling van de) druk van de lokale heffingen over de diverse bevolkingsgroepen en belanghebbenden, de kostendekkendheid van de heffingen het kwijtscheldingsbeleid en het tarievenbeleid, is in de nota ook aangegeven welke heffingen in de gemeente Wassenaar niet worden geheven. Bovendien is er aandacht voor recente ontwikkelingen. 1.2 Doelstelling Doel van de nota is, naast het verstrekken van een overzicht van de stand van zaken van het totaal aan gemeentelijke heffingen, het ongewijzigd voortzetten van de huidige gemeentelijke beleidslijn. Het vormt de basis voor de gemeentelijke belastingheffing voor de komende periode. 1.3 Leeswijzer Na een overzicht van het (wettelijk) kader en een introductie van lokale heffingen in hoofdstuk 2 en 3, worden in hoofdstuk 4 de verschillende soorten belastingen en heffingen uiteengezet die de gemeente Wassenaar heft. Per heffing wordt (ten minste) ingegaan op: de wettelijke basis de omschrijving van de heffing wie betaalt de heffing? grondslag tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief wat valt er te kiezen? In hoofdstuk 5 worden de belastingen en heffingen beschreven die de gemeente Wassenaar niet heft. Vervolgens wordt in hoofdstuk 6 aandacht besteed aan de lokale lastendruk. In hoofdstuk 8 wordt nader ingegaan op het aspect van kostendekkendheid zoals dat een rol speelt bij bestemmingsbelastingen en rechten. Tot slot wordt in de hoofdstukken 8 en 9 nog stil gestaan bij het kwijtscheldingsbeleid en de actuele ontwikkelingen op het gebied van lokale heffingen. 1 Op basis van artikel 212 van de Gemeentewet heeft de gemeenteraad op 7 mei 2007 de Financiële verordening gemeente Wassenaar vastgesteld. 4

5 2. Wet- en regelgeving lokale heffingen 2.1 Wettelijk kader De gemeenteraad heeft grote vrijheden bij het samenstellen van het gemeentelijke belastingpakket. De gemeenteraad bepaalt hoe hoog de eigen inkomsten moeten zijn en op welke manier deze inkomsten worden verdeeld over burgers en bedrijven. Toch is die vrijheid - door het zogenoemde gesloten belastingstelsel - niet onbeperkt. Dit houdt in dat een gemeente een belasting alleen kan heffen als de wet daar nadrukkelijk de bevoegdheid toe geeft. De meeste gemeentelijke belastingen zijn geregeld in de Gemeentewet (hoofdstuk XV van de Gemeentewet). Daarnaast zijn er enkele belastingsoorten geregeld in andere wetten. Onderstaand overzicht geeft de opsomming van de mogelijke heffing met hun respectievelijke wettelijke grondslag: Onroerende-zaakbelastingen (art. 220 Gemeentewet) Roerende ruimtebelastingen (art. 221 Gemeentewet) Baatbelasting (art. 222 Gemeentewet) Forensenbelasting (art. 223 Gemeentewet) Toeristenbelasting (art. 224 Gemeentewet) Parkeerbelasting (art. 225 Gemeentewet) Hondenbelasting (art. 226 Gemeentewet) Reclamebelasting (art. 227 Gemeentewet) Precariobelasting (art. 228 Gemeentewet) Rioolheffing (art. 228a Gemeentewet) Rechten (art. 229 Gemeentewet) Afvalstoffenheffing (art Wet Milieubeheer) Bedrijveninvesteringszone (art. 1 Wet op de bedrijveninvesteringszone) 2.2 Algemene beginselen van behoorlijk bestuur Naast wet- en regelgeving zijn ook de algemene beginselen van behoorlijk bestuur van belang bij de heffing en invordering van gemeentelijke belastingen. De belangrijkste beginselen van behoorlijk bestuur zijn: het zorgvuldigheidsbeginsel, het verbod op détournement de pouvoir 2, het evenredigheidsbeginsel, het rechtszekerheidsbeginsel, het gelijkheidsbeginsel, het motiveringsbeginsel en het vertrouwensbeginsel. 2.3 Bevoegdheden De gemeenteraad is bevoegd om besluiten te nemen tot het invoeren, wijzigen of afschaffen van een gemeentelijke belasting door het vaststellen van een belastingverordening (art. 216 Gemeentewet). 2 een bestuursorgaan mag de hem geattribueerde of gedelegeerde bevoegdheid alleen gebruiken voor het doel waarvoor die bevoegdheid is gegeven (art. 3:3AWB). 5

6 Het college van burgemeester en wethouders wijst een of meerdere ambtenaren aan die bevoegd en verantwoordelijk zijn voor de heffing en invordering; respectievelijk de heffings- en invorderingsambtenaar. In Wassenaar is de heffing en invordering van een groot deel van de gemeentelijke belastingen 3 overgedragen aan de Gemeenschappelijke Regeling Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland (hierna BSGR). Voor deze belastingen heeft de BSGR een eigen heffings- en invorderingsambtenaar aangewezen. Voor wat betreft de heffingen die niet aan de BSGR zijn overgedragen is in Wassenaar het hoofd van de afdeling FFJ van Werkorganisatie Duivenvoorde door het college aangewezen als heffings- en invorderingsambtenaar. Dit betekent dat door deze aanwijzingen het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad geen bevoegdheden meer hebben in de dagelijkse uitvoering van de heffing en invordering. 2.4 Kaders lokale heffingen Wassenaar Het gemeentelijk kader om de lokale heffingen vorm te geven en uit te voeren bestaat uit: Nota lokale heffingen; Kadernota en begroting Paragraaf Lokale Heffingen in de begroting en jaarrekening Belastingverordeningen Nota Lokale Heffingen De Nota Lokale Heffingen is meerjarig en richtinggevend van karakter. In de nota wordt aangegeven op welke wijze binnen de gemeente vorm is gegeven aan de mogelijkheden die er voor gemeenten zijn ten aanzien van de heffingen. Daarbij wordt aangegeven welke belastingen en heffingen/rechten op het moment van de nota al bestaan en welke belastingen en heffingen mogelijk denkbaar zijn. Daarnaast is er aandacht voor beleidslijnen en ontwikkelingen op het gebied van lokale heffingen. Met het vaststellen van deze nota wordt de huidige praktijk rondom het pakket aan gemeentelijke heffingen ongewijzigd voortgezet. De nota bevat geen nieuw beleid maar kadert de huidige situatie. Kadernota en begroting In de kadernota wordt jaarlijks de gewenste ontwikkeling van inkomsten uit heffingen uiteengezet, als voorbereiding op de begroting. De mutatie op de omvang van de begrote heffingsinkomsten wordt bepaald door het vaststellen van de diverse uitgangspunten in de kadernota. Paragraaf Lokale Heffingen De begroting en de jaarrekening die in het kader van de planning- en controlcyclus ter vaststelling worden voorgelegd aan de raad, kennen een paragraaf Lokale heffingen. Deze paragraaf geeft voor een bepaald jaar een beeld van de geraamde en daadwerkelijke invulling van het beleid op alle heffingen, de inkomsten daaruit en de effecten voor burgers en bedrijven, inclusief lastendruk en 3 OZB, baatbelasting, hondenbelasting, precariobelasting, toeristenbelasting, reinigingsheffingen en rioolheffing 6

7 de toepassing van kwijtschelding. In de paragraaf bij de begroting betreft het een vooruitkijkende blik naar het komende jaar en in de paragraaf bij de jaarrekening wordt teruggeblikt op het afgelopen jaar. In de paragraaf Lokale Heffingen worden ook de meest actuele ontwikkelingen weergegeven. Belastingverordeningen De raad bepaalt door het vaststellen van verordeningen welke belastingen de gemeente heft en hoe hoog de tarieven zijn. Hierbij is ze gebonden is aan de landelijke regelgeving. Bij twijfel kan de rechter de belastingverordening toetsen aan onder andere de Gemeentewet en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur. In de verordeningen worden ten minste, conform artikel 217 Gemeentewet, het belastbare feit, de belastingplichtige, het voorwerp van de belasting, de heffingsmaatstaf, het tarief en het tijdstip van ingang van de heffing geregeld. Ook worden in de verordening de verplichte en eventueel facultatieve vrijstellingen opgenomen. De belastingverordeningen worden jaarlijks vóór het begin van het nieuwe belastingjaar geactualiseerd en door de raad vastgesteld. Voor zowel de heffingsmaatstaf als het tarief geldt in beginsel dat de gemeente enige vrijheid heeft om deze zelf te kiezen en vast te stellen. Het bedrag van een gemeentelijke belasting mag echter niet afhankelijk worden gesteld van inkomen, winst of vermogen. Voor bestemmingsheffingen en rechten geldt nog specifiek dat de tarieven zodanig moeten worden vastgesteld dat de begrote opbrengsten de begrote kosten niet overstijgen, de zogenoemde 100%-dekkingsgraad. 2.5 Tarievenbeleid Wassenaar In het coalitieakkoord is afgesproken dat de OZB en andere belastingen ten hoogste een inflatiecorrectie kennen. De tarieven en belastingen worden transparant berekend. Voor wat betreft bestemmingsheffingen en rechten blijft streven naar 100% kostendekkendheid het uitgangspunt. 7

8 3. Introductie lokale heffingen 3.1 Algemeen De gemeentelijke lokale heffingen bestaan uit algemene belastingen, bestemmingsheffingen en rechten (ook wel retributies genoemd). In tegenstelling tot belastingen gaat het bij rechten om betalingen aan de overheid waar een aanwijsbare individuele tegenprestatie van de overheid tegenover staat. Bij een belasting ontbreekt deze directe tegenprestatie. Zowel gemeentelijke belastingen, bestemmingsheffingen als rechten worden geheven op basis van gemeentelijke belastingverordeningen. 3.2 Belastingen Een belasting is een gedwongen betaling aan de overheid waar geen rechtstreekse individuele tegenprestatie van die overheid tegenover staat en die krachtens algemene regels wordt geheven. De opbrengsten van de meeste belastingen gaan in de regel naar de algemene middelen van de gemeente. Dit worden de algemene belastingen genoemd. De algemene belastingen komen ten goede aan algemene middelen van de gemeente. De gemeenteraad kan bepalen waarvoor deze opbrengsten worden ingezet. Onder de algemene belastingen vallen bijvoorbeeld de OZB en de hondenbelasting. De gemeente Wassenaar heft de volgende (algemene) belastingen: Onroerende-zaakbelastingen (OZB) Toeristenbelasting Hondenbelasting Reclamebelasting (Ondernemersheffing) Precariobelasting De gemeente Wassenaar heft géén roerende-ruimtebelastingen, parkeerbelasting en forensenbelasting. 3.3 Bestemmingsheffingen Naast algemene belastingen bestaat de term bestemmingsheffingen. De opbrengst hiervan dient ter dekking of financiering van specifieke uitgaven waar een bepaalde groep personen en/of bedrijven (heffingsplichtigen) profijt van kunnen hebben. Er is daarbij een verband tussen heffing en profijt voor deze groep, maar niet noodzakelijkerwijs voor een ieder binnen die groep en eveneens niet voor een ieder binnen die groep in gelijke mate. Voorbeelden van bestemmingsheffingen zijn de rioolheffing en de afvalstoffenheffing, die worden gebruikt voor doeleinden met een duidelijk algemeen belang. De opbrengsten mogen de totale kosten van de daarmee verbonden activiteiten niet overtreffen. De gemeente Wassenaar heft de volgende bestemmingsheffingen: Afvalstoffenheffing Rioolheffing Baatbelasting 8

9 3.4 Rechten (retributies) Rechten komen in vele vormen voor. Er is echter een grote gemene deler. Rechten worden geheven als de gemeente een dienst verleent aan een individu of een van haar bezittingen ter beschikking stelt. Voorbeelden van rechten zijn leges, marktgelden en standplaatsgelden. De gemeentewet maakt onderscheid naar rechten voor enerzijds het gebruik van gemeentebezittingen en werken en inrichtingen die de gemeente beheert, en anderzijds de door de gemeente verleende diensten. In belastingverordeningen lopen zowel het gebruik als de dienstverlening vaak door elkaar. Voor rechten geldt het algemene uitgangspunt dat de tarieven op (maximaal) kostendekkend niveau worden doorberekend. De gemeente Wassenaar heft de volgende rechten: Reinigingsrecht Begraafplaatsrechten Leges Marktgelden Liggelden 3.5 Opbrengsten per lokale heffing In onderstaand overzicht worden de gerealiseerde en geraamde opbrengsten van de diverse belastingen en rechten weergegeven. (x 1.000) Heffingen: belastingen en rechten 2013 rekening 2014 rekening 2015 begroting OZB Toeristenbelasting Hondenbelasting Reclamebelasting Precariobelasting Rioolheffing Afvalstoffenheffing Baatbelasting Reinigingsrecht Begraafplaatsrechten Leges Wabo Leges overig Marktgelden Liggelden

10 4. Nadere beschrijving lokale heffingen Wassenaar 4.1 Onroerende-zaakbelastingen Wettelijke basis Onroerende-zaakbelastingen worden geheven op basis van artikel 220 tot en met 220h van de Gemeentewet. Omschrijving De onroerende-zaakbelastingen (OZB) worden berekend naar WOZ-waarde als heffingsgrondslag. Het tarief is een door de gemeenteraad vastgesteld percentage van deze WOZ-waarde. De opbrengst van de OZB valt in de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de inkomsten geen vooraf bepaald bestemmingsdoel hebben maar dat de gemeenteraad bepaalt waarvoor de opbrengsten uit de OZB worden ingezet. De opbrengst OZB draagt bij aan het voorzieningenniveau van de gemeente. Wie betaalt de OZB? Er zijn drie groepen die een aanslag OZB krijgen: - eigenaren van woningen - eigenaren van niet-woningen - gebruikers van niet-woningen Voor iedere groep geldt een eigen tarief (percentage van de WOZ-waarde). Gebruikers van woningen betalen sinds 2006 geen OZB meer. Voor alle groepen geldt dat de situatie op 1 januari voor het gehele kalenderjaar bepalend is. Voor onroerende zaken waarvoor geen waarde wordt bepaald zoals landbouwgronden, natuurterreinen en kerken wordt geen OZB betaald. Voor gebouwen met een diplomatieke status wordt wel een WOZ-waarde bepaald, maar wordt geen OZB betaald. Daarnaast geldt er ook een verplichte vrijstelling voor kassen. Voor Wassenaar zijn naast de verplichte categorieën ook gebouwen voor de publieke dienst, straatmeubilair, begraafplaatsen en plantsoenen etc. vrijgesteld van OZB. Grondslag De onroerende-zaakbelastingen (OZB) worden berekend naar een percentage van de WOZ-waarde als heffingsgrondslag. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Er gelden geen absolute of relatieve limieten voor tarieven en tariefstijgingen. Wel is door het Rijk in 2008 ter voorkoming van een onevenredige stijging van de collectieve lastendruk een macronorm ingesteld. Dit is een norm van de totale opbrengsten OZB in Nederland. Bij overschrijding van de norm kan het Rijk uiteindelijk als machtsmiddel de hoogte van de uitkering uit het gemeentefonds gebruiken. Deze macronorm is in 2015 echter afgeschaft en zal vervangen 10

11 worden door een woonlastennorm. Hoe deze er uit gaat zien is op dit moment echter nog niet bekend. In Wassenaar wordt de opbrengst jaarlijks geïndexeerd (ter hoogte van ten hoogste het inflatiepercentage). Uiteraard wordt bij het bepalen van de uiteindelijke tarieven ook rekening gehouden met de stijging of daling van de WOZ-waarde. Door de opbrengsten jaarlijks te indexeren blijft opbrengstverhouding tussen woningen en nietwoningen in stand. In december 2014 is de raad, zoals afgesproken in het coalitieakkoord , middels een informatiebrief geïnformeerd over de ontwikkeling van de OZB in de afgelopen tien jaar. Hierbij zijn onder andere per jaar de uitgangspunten bij de opbrengstraming weergegeven en toegelicht. Wat valt er te kiezen bij het heffen van de OZB De tarieven worden jaarlijks vastgesteld door de gemeenteraad. De hoogte van de tarieven worden gebaseerd op de in de begroting vastgestelde opbrengst. Naast de hoogte van de tarieven c.q. de opbrengst kan de gemeenteraad ook bepalen hoe de lasten worden verdeeld: komen deze voor rekening van de eigenaren van woningen of juist voor rekening van de eigenaren of gebruikers van niet-woningen. 11

12 4.2 Baatbelasting Wettelijke basis Baatbelasting wordt geheven op basis van artikel 222 van de Gemeentewet. Omschrijving De gemeente kan een baatbelasting heffen van onroerende zaken die gebaat zijn bij de aanleg van bepaalde gemeentelijke voorzieningen, bijvoorbeeld het aanleggen van riolering en bestrating. De baatbelasting is een bestemmingsheffing. Dit betekent dat met de opbrengst ervan maximaal 100% van de kosten van bepaalde voorzieningen worden gedekt. Voordat begonnen wordt met het realiseren van de voorzieningen moet de gemeente eerst een bekostigingsbesluit nemen. In dit besluit wordt vastgelegd welk gebied gebaat is bij de voorzieningen en welke kosten via de baatbelasting worden verhaald. Uiterlijk een jaar nadat de voorzieningen geheel zijn voltooid moet worden beoordeeld of een onroerende zaak is gebaat. De baatbelasting kan ineens worden geheven of op verzoek worden verspreid over een periode van (maximaal) 30 jaar. Wie betaalt de baatbelasting? De eigenaar 4 van een gebate onroerende zaak betaalt baatbelasting. Baatbelasting hoeft niet betaald te worden als de bijdrage vooraf op basis van een privaatrechtelijke overeenkomst is betaald. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. De gemeente is dus in beginsel vrij in het kiezen van een heffingsmaatstaf. Bij het bepalen van het tarief moet de gemeente er rekening mee houden dat niet meer dan 100% van de kosten kunnen worden verhaald. Wassenaar kent op dit moment nog 23 actuele baatbelastingverordeningen. Deze zijn in het verleden ingesteld ten behoeve van de aanleg van riolering. Het laatste jaar van heffing van de meest recente verordeningen baatbelasting is De meer recente verordeningen kennen een vast bedrag per onroerende zaak als grondslag. In een aantal oudere verordeningen wordt nog een bedrag per strekkende of vierkante meter gehanteerd als grondslag. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Alleen bij het vaststellen van de verordening baatbelasting is het mogelijk om, op basis van het bekostigingsbesluit, de definitieve bijdrage vast te stellen. Hierbij wordt ook het jaarlijkse tarief vastgesteld dat over een periode van maximaal 30 jaar geheven kan worden. Jaarlijkse aanpassing van dit tarief is niet mogelijk. Wel wordt jaarlijks door de raad de maximaal te verhalen bijdrage bij eventuele toekomstige verordeningen baatbelasting vastgesteld. Dit bedrag wordt jaarlijks verhoogd met ten hoogste het inflatiepercentage. 4 Formeel: de genothebbende krachtens eigendom, bezit of beperkt recht 12

13 Wat valt er te kiezen bij het heffen van de baatbelasting? De opbrengst, de (maximale) bijdrage en het tarief worden eenmalig vastgesteld door de gemeenteraad. Naast de hoogte van de bijdrage is de gemeente in beginsel vrij in het kiezen van een heffingsmaatstaf. Overig De reikwijdte van de baatbelasting is belangrijk ingeperkt door de inwerkingtreding van de Grondexploitatiewet per 1 juli 2008 als onderdeel van de Wet ruimtelijke ordening. Hierdoor is de heffing van baatbelasting alleen nog mogelijk buiten de grondexploitatie. Daarnaast is het belang van de baatbelasting afgenomen door de inwerkingtreding van de Wet BIZ. Deze wet maakt het voor ondernemers mogelijk om gezamenlijk te investeren in een veilige en aantrekkelijke bedrijfsomgeving. Een BIZ is een door de gemeente aangewezen gebied waarbinnen van alle ondernemers een bestemmingsheffing (BIZ-bijdrage) wordt geheven ter financiering van door de ondernemers in dat gebied gewenste voorzieningen. Tot slot zorgt recente jurisprudentie voor een beperking van de mogelijkheden om baatbelasting te heffen. In feite is de heffing van baatbelasting beperkt tot kostenverhaal van nieuwe voorzieningen zoals de aanleg van riolering in het buitengebied. Voor het opknappen van winkelcentra kiezen gemeenten en bedrijfsleven vaak voor alternatieven zoals de reclamebelasting of de BIZ-bijdrage. 13

14 4.3 Toeristenbelasting Wettelijke basis Toeristenbelasting wordt geheven op basis van artikel 224 van de Gemeentewet. Omschrijving Toeristenbelasting is verschuldigd over zakelijke of privé overnachtingen van mensen buiten de gemeente die hiervoor een vergoeding betalen. De opbrengst van de toeristenbelasting valt in de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de inkomsten geen vooraf bepaald bestemmingsdoel hebben maar dat de gemeenteraad bepaalt waarvoor de opbrengsten uit de toeristenbelasting worden ingezet. Er is dus geen (rechtstreekse) koppeling tussen de opbrengst van de toeristenbelasting en kosten die samenhangen met het aantrekkelijk maken van de gemeente voor toeristen. Wie betaalt de toeristenbelasting? De ondernemer die de overnachting mogelijk maakt betaalt de belasting. Degene die overnacht, betaalt de belasting vrijwel altijd aan de ondernemer die de overnachting verzorgt. Deze ondernemer draagt de belasting daarna af aan de gemeente. Gemeenten hebben geen sanctiebevoegdheid als een horecaondernemer meer toeristenbelasting vraagt dan het door de gemeente vastgestelde tarief. Het gaat in dergelijke gevallen om een privaatrechtelijk geschil tussen een horecaondernemer en de gast. Wassenaar kent op dit moment negen ondernemers die toeristenbelasting zijn verschuldigd. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag en de omvang van het tarief. In Wassenaar is het tarief een vast bedrag per overnachting. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Wassenaar kent in 2015 een tarief van 2,35 per overnachting in hotels en pensions en 0,94 voor andere overnachtingsmogelijkheden, waaronder campings. De tarieven worden jaarlijks met ten hoogste het inflatiepercentage verhoogd. De verordening biedt ook de mogelijkheid tot een forfaitaire berekeningswijze van de maatstaf van heffing. Daarbij wordt het aantal overnachtende personen en het aantal nachten dat wordt overnacht forfaitair vastgesteld. Wat valt er te kiezen bij het heffen van de toeristenbelasting? De opbrengst en de tarieven worden jaarlijks vastgesteld door de gemeenteraad. Naast de hoogte van het tarief kan ook gekozen worden voor een bepaald tariefstelsel volgens welk de belasting verschuldigd is. Grofweg zijn er drie manieren: - een vast bedrag per overnachting - een percentage van de overnachtingsprijs - een classificatiesysteem met sterren 14

15 4.4 Hondenbelasting Wettelijke basis Hondenbelasting wordt geheven op basis van artikel 226 van de Gemeentewet. Omschrijving Hondenbelasting is een belasting die wordt geheven van de houder van één of meer honden. Als houder wordt aangemerkt degene die de hond langdurig in bezit heeft. Het heffen van hondenbelasting kan helpen bij het reguleren van hondenbezit. De opbrengst van de hondenbelasting valt in de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de inkomsten geen vooraf bepaald bestemmingsdoel hebben maar dat de gemeenteraad bepaalt waarvoor de opbrengsten uit de hondenbelasting worden ingezet. Er is dus geen (rechtstreekse) koppeling tussen de opbrengst van de hondenbelasting en kosten die samenhangen met het hondenbezit. Dit is recentelijk weer bevestigd door de Hoge Raad. Om de opbrengst van de hondenbelasting op peil te houden is het wel noodzakelijk dat regelmatig gecontroleerd wordt op het hondenbezit. Wie betaalt de hondenbelasting Mensen die daadwerkelijk eigenaar zijn van een hond of deze langdurig in bezit hebben, krijgen een aanslag hondenbelasting. Blindengeleidehonden, gehandicaptenhonden en honden in een asiel zijn in Wassenaar vrijgesteld voor de hondenbelasting. Grondslag De gemeentewet biedt geen andere mogelijkheid dan heffing naar het aantal honden. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Wassenaar kent een progressief tarief voor de hondenbelasting. De belasting stijgt dus naarmate men meer honden houdt. Hiermee benut een gemeente de mogelijkheid tot regulering die de hondenbelasting biedt. Voor een 2 e hond wordt circa 50% meer belasting betaald dan voor de 1 e hond en voor elke volgende hond wordt ongeveer 100% meer betaald dan voor de 1 e hond. Daarnaast bestaat er een afzonderlijk tarief voor kennels. De tarieven worden jaarlijks met het inflatiepercentage verhoogd. 1 e hond 2 e hond elke volgende hond kennel tarief ,52 121,20 159,84 170,16 Wat valt er te kiezen bij het heffen van de hondenbelasting? De opbrengst en de tarieven worden jaarlijks vastgesteld door de gemeenteraad. Bij het vaststellen kan de gemeenteraad een afweging maken over onder meer de volgende onderwerpen: - het aantal honden waarvoor de belastingplicht geldt; - de hoogte van het tarief voor de eerste hond; - het eventuele tarief voor een tweede of derde hond; 15

16 Het is mogelijk om het tarief voor een tweede of derde hond proportioneel of degressief te laten toenemen. Hiermee benut een gemeente eventueel de mogelijkheid tot regulering die de hondenbelasting biedt. Overig De jaarlijkse kosten voor de controle op hondenbezit in Wassenaar bedragen 3.660,- (excl. Btw). Dit is 2,5% van de geraamde opbrengst. 16

17 4.5 Precariobelasting Wettelijke basis Precariobelasting wordt geheven op basis van artikel 228 van de Gemeentewet. Omschrijving Precariobelasting wordt geheven als vergoeding voor het gebruik van openbare grond. De opbrengst van de precariobelasting valt in de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de inkomsten geen vooraf bepaald bestemmingsdoel hebben maar dat de gemeenteraad bepaalt waarvoor de opbrengsten uit de precariobelasting worden ingezet. Er is dus geen verplichting om de geheven precariobelasting in te zetten voor de gemeentegrond die voor de openbare dienst is bestemd. Deze heffing kan ook ingezet worden om te reguleren. Wie betaalt de precariobelasting? De precariobelasting wordt specifiek geheven voor het plaatsen of hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Degene die duurzaam deze voorwerpen plaatsen of hebben betalen de precariobelasting. Daarbij valt, afhankelijk van de omschrijving van de belastingplicht, te denken aan: - de standplaatshouder - de energiemaatschappij die eigenaar is van kabels die onder de gemeentegrond lopen; Precariobelasting wordt niet geheven als er al via een privaatrechtelijke overeenkomst een vergoeding overeen is gekomen. Voor wat betreft precariobelasting op de kabels en leidingen geldt dat deze kosten vaak één-opéén worden doorbelast via de energienota. Daarmee vormt de precariobelasting dus indirect een onderdeel van de lokale belastingdruk. De bijdrage precariobelasting die Dunea in Wassenaar in rekening brengt is 40,70 (2015) per verbruiksadres. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. De precariobelasting in Wassenaar wordt geheven naar de maatstaven zoals genoemd in de tarieventabel die deel uitmaakt van de verordening precariobelasting. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Wassenaar kent een tarieventabel met uiteenlopende belastbare feiten gebaseerd op het model van de VNG. De belangrijkste tarieven zijn echter die voor kabels en leidingen. Door de ondergrondse netwerken van Dunea en Liander te belasten wordt namelijk circa 90% van de opbrengst gerealiseerd. In Wassenaar worden de tarieven jaarlijks met het inflatiepercentage verhoogd. 17

18 Wat valt er te kiezen bij het heffen van de precariobelasting? Bij het vaststellen van de verordening kan de gemeenteraad een aantal keuzes maken. Zo kan gekozen worden voor: - een tariefstelling per voorwerp of naar de ligging van het gebied - een tarief dat per seizoen varieert (bijvoorbeeld voor terrassen) - tariefverschillen voor leidingen, buizen en andere voorwerpen Overig Er is al een aantal jaar sprake van dat het heffen van precariobelasting over nutsvoorzieningen wordt afgeschaft. Hierop wordt in hoofdstuk 9 (Ontwikkelingen) verder ingegaan. 18

19 4.6 Reclamebelasting (ondernemersheffing) Wettelijke basis Reclamebelasting wordt geheven op basis van artikel 227 van de Gemeentewet Omschrijving De reclamebelasting kent in eerste instantie een regulerend karakter. Door openbare aankondigingen die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg te belasten, kan de gemeente het gebruik van reclame reguleren. De opbrengst van de reclamebelasting valt volledig toe aan de algemene middelen. De verantwoordelijkheid voor de besteding van deze middelen ligt bij de gemeenteraad. In Wassenaar is de reclamebelasting onder de naam ondernemersheffing met ingang van 2013 ingevoerd op verzoek van de deelnemers aan het EOW (Economisch Overleg Wassenaar). De opbrengst van de reclamebelasting wordt onder aftrek van de perceptiekosten gestort in een ondernemersfonds. De stichting Centrum Management Wassenaar financiert daarmee activiteiten om het centrumgebied aantrekkelijk te maken en te houden. Door dit fonds te financieren vanuit de heffing van de reclamebelasting, wordt free-riders gedrag voorkomen. Wie betaalt de reclamebelasting? Reclamebelasting wordt betaald door degene die een openbare aankondiging heeft geplaatst of door degene ten behoeve van wie een openbare aankondiging is geplaatst. Het gaat er om wie het grootste belang heeft bij de aankondiging. In Wassenaar wordt de reclamebelasting alleen in het centrumgebied geheven. Als er geen openbare aankondiging aanwezig is kan er geen reclamebelasting worden geheven. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. In Wassenaar wordt de WOZwaarde als grondslag gehanteerd. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief In Wassenaar worden de tarieven en de opbrengst jaarlijks in overleg met de ondernemersvereniging bepaald. Het tarief bedraagt een vast bedrag ( 1,65 (2015)) per waarde boven de waarde van Er geldt daarbij een minimumbedrag van 200,- en een maximumbedrag van 900,-. Wat valt er te kiezen bij het heffen van de reclamebelasting De gemeenteraad raamt de uiteindelijke opbrengst van deze belasting. Ook bepaalt de gemeente de tarieven en hoe de opbrengst wordt gerealiseerd. Zo kan onder andere gewerkt worden met: - een tarief gebaseerd op de oppervlakte van de aankondiging; - een vast tarief per aankondiging of tariefklassen; - tarieven afhankelijk van de locatie van de aankondiging - tarieven afhankelijk van de WOZ-waarde 19

20 4.7 Rioolheffing Wettelijke basis Rioolheffing wordt geheven op basis van artikel 228a van de Gemeentewet. Omschrijving De gemeente heeft bij wet 5 een zorgplicht voor drie beleidsvelden op het gebied van water. Doel van de rioolheffing is om geld vrij te maken voor onder meer: - de afvoer van afvalwater - de afvoer van regenwater (ook wel hemelwaterafvoer genoemd) - het beheer van het grondwaterpeil Met de opbrengst van de rioolheffing worden de kosten die samenhangen met deze watertaken gedekt. De gemeente is verplicht om periodiek een verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan (vgrp) op te stellen. In dit rioleringsplan worden de kaders gesteld voor de gemeentelijke watertaken en wordt inzicht gegeven in de beheercyclus, de kwaliteit en kosten van alle facetten voor een bepaalde planperiode. Het huidige vgrp in Wassenaar loopt tot en met Wie betaalt de rioolheffing? De rioolheffing wordt voldaan door eigenaren en/of gebruikers van huizen en (bedrijfs)gebouwen die belangen kunnen hebben bij de zorgplicht. Dit is afhankelijk van wat de gemeente in haar verordening op de rioolheffing vastlegt. Gemeenten kunnen er voor kiezen beide partijen te laten betalen in een gecombineerde heffing of alleen gebruikers of eigenaren aan te slaan voor de rioolheffing. In Wassenaar wordt de rioolheffing uitsluitend geheven van de gebruiker van een perceel van waaruit direct dan wel indirect (afval-) water wordt afgevoerd op de gemeentelijke riolering. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. De rioolheffing in Wassenaar wordt geheven naar het aantal kubieke meters water dat vanuit het perceel wordt afgevoerd. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Er worden verschillende tarieven gehanteerd voor woningen en campings enerzijds en voor overige niet-woningen anderzijds. De tarieven zijn afhankelijk van de hoeveelheid afgevoerd water. De tarieven voor 2015 zijn als volgt vastgesteld: Woningen en campings vastrecht tarief per m3 waterverbruik t/m 80 m 3 118,92 waterverbruik > 80 m 3 118,92 + 1,50 per m 3 > 80 m 3 5 Wet verankering en bekostiging van gemeentelijke watertaken 20

21 Overige niet-woningen vastrecht tarief per m3 waterverbruik t/m 120 m 3 178,92 waterverbruik > 120 m 3 t/m 1.000m 3 178,92 + 1,50 per m 3 > 120 m 3 t/m m 3 waterverbruik > m ,92 + 0,65 per m 3 > m 3 Het uitgangspunt is dat de tarieven 100% kostendekkend worden vastgesteld. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 7 (Kostendekkendheid). Wat valt er te kiezen bij het heffen van de rioolheffing? In de gemeentelijke belastingverordening kunnen verschillende varianten worden uitgewerkt. Zo kan de gemeenteraad er voor kiezen dat het tarief alle kosten van de watertaken dekt of afspreken dat de gemeente andere, additionele middelen aanwendt om de kosten te voldoen. Ook is het mogelijk bepaalde beleidskeuzes aan te brengen. Zo kan gekozen worden voor: - een gedragsprikkel die het gebruik van water door consumenten beperkt; - een methodiek die er voor zorgt dat er zo min mogelijk kosten zijn verbonden aan het innen. Daarnaast kan de raad bepalen wie er voor de rioolheffing moet worden aangeslagen: de eigenaar, de gebruiker of allebei. Ook is het mogelijk om alleen voor de afvoer van afvalwater belasting te heffen of alleen voor de afvoer van hemelwater. Hierbij geldt wel dat alleen belasting geheven mag worden voor die betreffende taak. Daarnaast kan qua tarief een onderscheid gemaakt worden tussen woningen en niet-woningen. 21

22 4.8 Afvalstoffenheffing Wettelijke basis Afvalstoffenheffing wordt geheven op basis van artikel van de Wet milieubeheer. Omschrijving De gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders zijn wettelijk verantwoordelijk voor de inzameling van het afval van huishoudens. De gemeente hoeft niet zelf het afval op te halen, maar kan ook een particulier bedrijf inschakelen of samen met andere gemeenten een gemeenschappelijk afvalbedrijf het afval laten ophalen. Met de opbrengsten van de afvalstoffenheffing worden de kosten die samenhangen met de gemeentelijke afvalinzameling gedekt. De heffing mag niet meer dan kostendekkend zijn maar de opbrengst hoeft niet toereikend te zijn: eventuele extra kosten voor de inzameling kunnen vanuit andere geldstromen worden gedekt. De opbrengst van deze bestemmingsheffing mag niet voor andere doeleinden worden gebruikt. De gemeente dient het afval daadwerkelijk op te halen bij het perceel dat in de heffing wordt betrokken. Het is echter niet vereist dat er afval wordt aangeboden. Wie betaalt de afvalstoffenheffing? Alle particuliere huishoudens waar de gemeente de inzamelplicht nakomt, moeten afvalstoffenheffing betalen. De heffing wordt per perceel vastgesteld. In sommige gevallen (bijvoorbeeld bij de verhuur van kamers in studentenhuizen) worden niet de bewoners aangeslagen, maar de verhuurder van het perceel. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. De afvalstoffenheffing in Wassenaar wordt geheven naar de grootte van het huishouden (één- en meerpersoons) en het aantal extra containers. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Wassenaar kent verschillende tarieven voor één- en meerpersoonshuishouden. Daarnaast kent Wassenaar ook tarieven voor extra grijze en/of groene containers. Het tarief voor een extra grijze container wordt vastgesteld op het bedrag van een meerpersoonshuishouden en het tarief voor een extra groene container op de helft daarvan. De inzameling van afvalstoffen loopt in Wassenaar via Avalex. Voor de verwerking van het huishoudelijk afval neemt de gemeente tot en met 2015 deel aan Gevulei. Deze regeling eindigt eind 2015 waardoor een andere aanbieder gezocht moet worden voor de verwerking. De huidige verwerkingstarieven liggen aanzienlijk lager dan bij Gevulei. Dit betekent dat de kosten voor de afvalstoffenheffing waarschijnlijk zullen dalen. Het uitgangspunt is dat de tarieven 100% kostendekkend worden vastgesteld. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 7 (Kostendekkendheid). 22

23 Wat valt er te kiezen bij het heffen van de afvalstoffenheffing? De gemeenteraad kan een aantal keuzes maken bij het vaststellen van de afvalstoffenheffing. Zo kan gekozen worden voor: - een vast bedrag per perceel - een heffing die afhankelijk is van het gebruik, bijvoorbeeld per kg aangeboden afval of per inwoner - een heffing die afhankelijk is van de inzamelfrequentie - de mate van kostendekkendheid van de tarieven 23

24 4.9 Reinigingsrecht Wettelijke basis Reinigingsrecht wordt geheven op basis van artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdelen a en b, van de Gemeentewet. Omschrijving Reinigingsrecht wordt geheven voor het inzamelen van bedrijfsafval. Onder bedrijfsafval wordt verstaan: afvalstoffen afkomstig van bedrijven en instellingen, welke naar samenstelling en herkomst gelijkgesteld kunnen worden met huishoudelijke afvalstoffen of huisvuil. Gemeenten zijn wettelijk niet verplicht om bedrijfsafval in te zamelen, dit in tegenstelling tot huishoudelijk afval. Wie betaalt het reinigingsrecht? Degene die gebruik maakt van de gemeentelijke inzameldienst betaalt reinigingsrecht. Bedrijven die voor de inzameling van hun bedrijfsafval een contract hebben afgesloten met een particuliere inzamelaar zijn geen reinigingsrecht verschuldigd. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. Het reinigingsrecht in Wassenaar wordt geheven per bedrijfspand en naar het aantal extra containers. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Wassenaar kent één standaardtarief per bedrijfspand. Daarnaast kent Wassenaar ook tarieven voor extra containers. De inzameling van bedrijfsafval loopt in Wassenaar via Avalex. Voor de verwerking van het bedrijfs afval neemt de gemeente tot en met 2015 deel aan Gevulei. Deze regeling eindigt eind 2015 waardoor een andere aanbieder gezocht moet worden voor de verwerking. De huidige verwerkingstarieven liggen aanzienlijk lager dan bij Gevulei. Dit betekent dat de kosten voor het reinigingsrecht waarschijnlijk zullen dalen. Het uitgangspunt is dat de tarieven 100% kostendekkend worden vastgesteld. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 7 (Kostendekkendheid). Wat valt er te kiezen bij het heffen van het reinigingsrecht? De gemeenteraad kan een aantal keuzes maken bij het vaststellen van het reinigingsrecht. Zo kan gekozen worden voor: - een vast bedrag per bedrijf - een bedrag afhankelijk van de capaciteit van de afvalcontainer - een bedrag per lediging 24

25 4.10 Leges Wettelijke basis Leges worden geheven op basis van artikel 229, eerste lid, aanhef en onderdeel b, van de Gemeentewet. Leges voor reisdocumenten worden geheven op basis van artikel 2, tweede lid en 7 van de Paspoortwet. Omschrijving Leges zijn vergoedingen / rechten voor diensten die door de gemeente worden verleend. Veel van de leges gaan over het aanvragen van vergunningen of documenten. Te denken valt aan omgevingsvergunningen, paspoorten of een uittreksel uit het bevolkingsregister. Ook activiteiten van het gemeentearchief kunnen in de legesverordening worden geregeld. Wie betaalt de leges? Degene op wiens aanvraag of ten behoeve van wie een bepaalde dienst wordt verleend betaalt leges. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. De leges worden geheven naar de maatstaven zoals genoemd in de tarieventabel die deel uitmaakt van de legesverordening. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Wassenaar kent een tarieventabel met uiteenlopende belastbare feiten gebaseerd op het model van de VNG. De gemeentewet geeft voor leges geen voorschrift omtrent de omvang van het tarief. Uitzondering hierop vormen de tarieven voor reisdocumenten en rijbewijzen. Hiervoor heeft het Rijk maximumtarieven vastgesteld. Het uitgangspunt is dat de tarieven zoveel mogelijk kostendekkend worden vastgesteld. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 7 (Kostendekkendheid). Wat valt er te kiezen bij het heffen van de leges? De gemeenteraad kan een aantal keuzes maken bij het vaststellen van de leges. Zo kan gekozen worden voor: - de mate van kostendekkendheid van de tarieven - de systematiek van berekening van het legesbedrag - een uitgebreide of minder uitgebreide tarieventabel 25

26 4.11 Marktgelden Wettelijke basis Marktgelden worden geheven op basis van artikel 229, eerste lid en onderdelen a en b, van de Gemeentewet. Omschrijving Marktgeld is een recht voor het innemen van een standplaats op een (gewoonlijk periodiek gehouden) markt. Dit zijn de dag- of weekmarkten waar voor de consument bijvoorbeeld eetwaren en textielwaren te koop zijn. Maar er kunnen ook retributies worden geheven voor bijvoorbeeld de veemarkten. Met de opbrengsten van de marktgelden worden de kosten verhaald die samenhangen met het houden van de markt. Wie betaalt de marktgelden? Degene die een standplaats inneemt op de markt betaalt marktgeld. Dit geldt voor zowel de vaste standplaatshouder als voor standwerkers en losse standplaatsen. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. In Wassenaar is de grondslag met ingang van 1 april 2015 het aantal strekkende meters grond waarvoor een standplaats en eventuele achterruimte wordt ingenomen (gemeten in de lengterichting). Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief De gemeente Wassenaar rekent tarieven per strekkende meter grond waarvoor een standplaats wordt ingenomen. Voor de ingenomen achterruimte bij een standplaats gelden aparte tarieven per strekkende meter. Het uitgangspunt is dat de tarieven 100% kostendekkend worden vastgesteld. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar hoofdstuk 7 (Kostendekkendheid). Wat valt er te kiezen bij het heffen van de marktgelden? De gemeenteraad kan een aantal keuzes maken bij het vaststellen van de marktgelden. Zo kan gekozen worden voor: - een vast bedrag per standplaats - een bedrag per strekkende of vierkante meter ingenomen standplaats - de mate van kostendekkendheid van de tarieven 26

27 4.12 Begraafplaatsrechten Wettelijke basis Begraafplaatsrechten worden geheven op basis van artikel 229, eerste lid en onderdelen a en b, van de Gemeentewet. Omschrijving De begraafplaatsrechten zijn rechten voor het gebruik van de gemeentelijke begraafplaats. Naast een retributie voor de uitgifte en het onderhoud van graven en urnen, regelt de verordening ook de vergoeding voor het gebruik van gemeentelijke diensten in verband met de begraafplaats. Wie betaalt de begraafplaatsrechten? Degene op wiens aanvraag of ten behoeve van wie de dienst wordt verleend of van degene die gebruik maakt van de bezittingen, werken of inrichtingen betaalt begraafplaatsrecht. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. De leges worden geheven naar de maatstaven zoals genoemd in de tarieventabel die deel uitmaakt van de verordening begraafplaatsrechten (Persijnhof). Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Wassenaar kent een tarieventabel met uiteenlopende belastbare feiten gebaseerd op het model van de VNG. Wassenaar rekent diverse tarieven voor o.a. verlenen van rechten, begraven, onderhoud en overige diensten. Het uitgangspunt voor de begraafplaatsrechten is 100% kostendekkendheid. Zie ook hoofdstuk 7 (Kostendekkendheid). Wat valt er te kiezen bij het heffen van de begraafplaatsrechten? De gemeenteraad kan een aantal keuzes maken bij het vaststellen van de begraafplaatsrechten. Zo kan gekozen worden voor: - de mate van kostendekkendheid van de tarieven - een uitgebreide of minder uitgebreide tarieventabel 27

28 4.13 Liggelden Wettelijke basis Liggelden worden geheven op basis van artikel 229, eerste lid en onderdelen a en b, van de Gemeentewet. Omschrijving De liggelden zijn rechten voor het langer dan twaalf uren achtereen innemen van een ligplaats met een vaartuig in de openbare wateren. Wie betaalt het liggeld? De eigenaar of de gebruiker van het vaartuig betaalt het liggeld. In Wassenaar gaat het om een zeer beperkt aantal vaartuigen die voor liggeld in aanmerking komen. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. De liggelden worden geheven naar de oppervlakte van het vaartuig. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Wassenaar hanteert per week, maand of jaar een tarief per m 2 oppervlakte van het vaartuig. Het uitgangspunt voor de liggelden is 100% kostendekkendheid. Zie ook hoofdstuk 7 (Kostendekkendheid). Wat valt er te kiezen bij het heffen van de liggelden? De gemeenteraad kan een aantal keuzes maken bij het vaststellen van de liggelden. Zo kan gekozen worden voor: - de mate van kostendekkendheid van de tarieven - de hoogte van de tarieven 28

29 4.14 Retributies Wettelijke basis Retributies worden geheven op basis van artikel 229, eerste lid en onderdelen a en b, van de Gemeentewet. Omschrijving De retributies zijn vergoedingen voor het door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten of het gebruik van voor de openbare dienst bestemde gemeentebezittingen. Wie betaalt de retributie? Degene die gebruik maakt van de gemeentebezittingen of degene die het genot heeft van de verstrekte dienst betaalt de retributie. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag. De retributies worden geheven naar de maatstaven zoals genoemd in de tarieventabel die deel uitmaakt van de verordening precariobelasting en retributies. Tarieven en beleidslijn ten aanzien van vaststelling tarief Wassenaar kent een tarieventabel met een beperkt aantal belastbare feiten, zoals het aanleggen van een particuliere invalidenparkeerplaats, het maken van een aansluiting op het gemeenteriool of het door middel van een pomp lozen op de riolering van de gemeente Het uitgangspunt voor de retributies is 100% kostendekkendheid. Zie ook hoofdstuk 7 (Kostendekkendheid). Wat valt er te kiezen bij het heffen van de retributies? De gemeenteraad kan een aantal keuzes maken bij het vaststellen van de retributies. Zo kan gekozen worden voor: - de mate van kostendekkendheid van de tarieven - de hoogte van de tarieven Overig De huidige tarieventabel voor de retributies maakt nu onderdeel uit van de verordening precariobelasting en retributies. Voor 2016 wordt bekeken of het zinvol is een aparte verordening precariobelasting en een aparte retributieverordening te maken. Hierbij zal tevens rekening gehouden worden met de gevolgen van de wet Markt en Overheid en de invoeringn van de vennootschapsbelasting voor overheden per 1 januari

30 5. Overige niet geheven- belastingen en heffingen 5.1 Roerende-ruimtebelastingen Wettelijke basis Roerende-ruimtebelastingen worden geheven op basis van artikel 221 van de Gemeentewet. Omschrijving De gedachte achter de roerende-ruimtebelastingen is dat eigenaren van woonschepen, woonwagens en andere roerende zaken die dienen tot woning, en eigenaren en gebruikers van roerende bedrijfsruimten ook belang hebben bij de collectieve voorzieningen die hun gemeente biedt. De roerende-ruimtebelastingen worden berekend naar een percentage van de waarde van de roerende woon- of bedrijfsruimte. Anders dan bij de OZB wordt deze waarde echter niet bij WOZbeschikking vastgesteld. De opbrengst van de roerende-ruimtebelastingen valt in de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de inkomsten geen vooraf bepaald bestemmingsdoel hebben maar dat de gemeenteraad bepaalt waarvoor de opbrengsten worden ingezet. De opbrengst draagt bij aan het voorzieningenniveau van de gemeente. Wie betaalt de roerende-ruimtebelasting? Er zijn drie groepen die een aanslag roerende-ruimtebelasting krijgen: - eigenaren van roerende woonruimten - eigenaren van roerende bedrijfsruimten - gebruikers van roerende bedrijfsruimten Voor iedere groep geldt een eigen tarief (promillage van de vastgestelde waarde). Gebruikers van roerende woonruimten betalen sinds 2006 geen roerende-ruimtebelasting meer. Voor alle groepen geldt dat de situatie op 1 januari voor het gehele kalenderjaar bepalend is. Grondslag De roerende-ruimtebelastingen worden berekend naar de waarde als heffingsgrondslag. Mogelijkheden gemeente De gemeenteraad raamt de gewenste opbrengst van deze belastingen. Op grond van artikel 221 van de Gemeentewet zijn de tarieven gelijk aan de tarieven voor de onroerende-zaakbelastingen. In Wassenaar is slechts een zeer beperkt aantal roerende ruimten aanwezig. De aanwezige woonarken worden al belast met liggeld (zie ook 4.13) 30

31 5.2 Forensenbelasting Wettelijke basis Forensenbelasting wordt geheven op basis van artikel 223 van de Gemeentewet. Omschrijving De forensenbelasting dient ertoe om mensen die relatief veel in de gemeente verblijven, maar geen ingezetene zijn van deze gemeente, mee te laten betalen aan voorzieningen in die gemeente. Het doel is niet om kosten voor deze voorzieningen één op één te verhalen, maar juist om een bijdrage te vragen aan het algemene voorzieningenniveau van de gemeente. De opbrengst van de forensenbelasting valt in de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de inkomsten geen vooraf bepaald bestemmingsdoel hebben maar dat de gemeenteraad bepaalt waarvoor de opbrengsten uit de forensenbelasting worden ingezet. De uitvoering van de forensenbelasting is in de praktijk vrij arbeidsintensief en de opbrengsten zijn doorgaans relatief laag in verhouding tot de andere belastingen die de gemeente heft. Een uitzondering geldt voor de gemeenten met veel tweede woningen; hierin kan de forensenbelasting juist een substantieel deel van de begroting vormen. Wie betaalt de forensenbelasting? Personen die, zonder dat ze hun hoofdverblijf in de gemeente hebben, meer dan negentig dagen per jaar een gemeubileerde woning tot hun beschikking hebben voor zichzelf of voor hun gezin, betalen forensenbelasting. De aanslag wordt opgelegd aan degene die de gemeubileerde woning tot zijn beschikking heeft. Of iemand in de gemeente hoofdverblijf heeft wordt naar de omstandigheden beoordeeld. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag en de omvang van het tarief. De gemeente is dus in beginsel vrij in het kiezen van een heffingsmaatstaf. Mogelijkheden gemeente De gemeenteraad raamt de gewenste opbrengst van deze belasting en bepaalt hoe deze opbrengst voor het volgende begrotingsjaar gerealiseerd kan worden. Zo kan onder andere gewerkt worden met een: - tarief gebaseerd op de WOZ-waarde, eventueel met een onderverdeling in waardeklassen - tarief gebaseerd op de vloeroppervlakte en de beschikbare grond bij de woning - vast tarief per woning 31

32 5.3 Parkeerbelasting Wettelijke basis Parkeerbelasting wordt geheven op basis van artikel 225, 234 en 235 van de Gemeentewet en het Besluit gemeentelijke parkeerbelastingen. Omschrijving De parkeerbelasting heeft een regulerend karakter. Met de parkeerbelasting wordt het parkeergedrag van bewoners of bezoekers van een gemeente gereguleerd. In de praktijk zijn er twee vormen: 1. een belasting voor het daadwerkelijk parkeren op daarvoor aangewezen plaatsen; 2. een belasting voor een vergunning om te parkeren op daarvoor aangewezen plaatsen. De opbrengst van de parkeerbelastingen valt in de algemene middelen van de gemeente. Dit betekent dat de inkomsten geen vooraf bepaald bestemmingsdoel hebben maar dat de gemeenteraad bepaalt waarvoor de opbrengsten uit de parkeerbelasting worden ingezet. Uiteindelijk draagt de heffing van de parkeerbelasting bij aan het voorzieningenniveau van de gemeente. In het coalitieakkoord is afgesproken dat er geen parkeerbelasting wordt ingevoerd. Wie betaalt de parkeerbelasting? Er zijn twee groepen waarvoor een belastingplicht voor de parkeerbelasting kan ontstaan. 1. De eerste groep bestaat uit mensen die parkeren in het gebied dat in de verordening is aangewezen als gebied voor betaald parkeren. Deze groep betaalt bijvoorbeeld door middel van het aanschaffen van een parkeerkaartje, door gebruik te maken van belparkeren of door op een andere wijze te betalen voor het parkeren; 2. De andere groep betaalt een vergoeding voor een door de gemeente verleende vergunning om op een bepaalde plek te parkeren. Grondslag De gemeentewet geeft in artikel 225 van de Gemeentewet een limitatieve opsomming van de mogelijke heffingsmaatstaven. Het tarief van de in het eerste lid bedoelde belastingen kan afhankelijk worden gesteld van de parkeerduur, van de parkeertijd, van de ingenomen oppervlakte en van de ligging van de terreinen of weggedeelten. Mogelijkheden gemeente Bij het vaststellen van de verordening op de parkeerbelasting kan de gemeenteraad een aantal keuzes maken. Zo kan de gemeenteraad haar voorkeuren laten meewegen in: - de keuze voor de tarieven en de differentiatie die hierin wordt aangebracht - de maatstaf die wordt gebruikt voor de heffing - de tijdstippen waarop de parkeerbelasting wordt geheven 32

33 5.4 BIZ-bijdrage Wettelijke basis De BIZ-bijdrage wordt geheven op basis van de Wet op de bedrijveninvesteringszones. Omschrijving De BIZ-bijdrage is een bestemmingsheffing die het voor ondernemers mogelijk maakt om gezamenlijk te investeren in een schone, verzorgde en veilige omgeving om in te ondernemen. De gemeente zet hierbij haar exclusieve recht om belastingen te heffen in om initiatieven van een groep ondernemers te financieren. Daarbij heft de gemeente op verzoek van een meerderheid van de gezamenlijke ondernemers een belasting die vervolgens als een subsidie wordt uitgekeerd aan een door de ondernemers opgerichte BIZ-organisatie. Deze organisatie is verplicht de vooraf overeengekomen en vastgelegde activiteiten en voorzieningen te realiseren. De BIZ kan echter niet worden ingezet voor de financiering van concrete verantwoordelijkheden die de wetgeving exclusief aan de gemeente opdraagt. De BIZ is alleen bedoeld om een hogere kwaliteit aan voorzieningen tot stand te brengen die de gemeente op grond van een optimale verdeling van de beschikbare middelen zelf niet kan en hoeft te realiseren Wie betaalt de BIZ-bijdrage? Alle gebruikers en/of eigenaren van niet-woningen in de bedrijveninvesteringszone zijn onderworpen aan de BIZ-bijdrage. Naast ondernemers die commerciële activiteiten verrichten, kunnen dat ook maatschappelijke organisaties zonder winstoogmerk zijn zoals club- en buurthuizen, sportverenigingen, culturele instellingen, kerken en overheidsinstellingen. De situatie op 1 januari is bepalend voor het gehele kalenderjaar. Grondslag Op basis van de wet is de grondslag de WOZ-waarde. Mogelijkheden gemeente De vaststelling van de bedrijveninvesteringszone door de gemeenteraad is een belangrijk moment bij de totstandkoming van de BIZ. De gemeenteraad heeft een autonome positie om de bedrijveninvesteringszone in te voeren. De gemeenteraad heeft dan ook de vrijheid om af te zien van het vaststellen van de verordening, of deze op punten anders in te richten. Het is aan de gemeenteraad om te besluiten dat zij het exclusieve recht om belastingen te heffen wil inzetten voor een groep ondernemers. Bij het vaststellen van de verordening kan de raad besluiten: - wie de bijdrage betaalt (eigenaren, gebruiker of allebei) - de hoogte van het tarief - het soort tarief In de loop van 2015 zal de raad de verordening BIZ-bijdrage Maaldrift worden voorgelegd. 33

34 5.5 Vermakelijkhedenretributie Wettelijke basis Een vermakelijkhedenretributie kan geheven worden op basis van artikel 229, eerste lid, onderdeel c, van de Gemeentewet. Omschrijving De vermakelijkhedenretributie is een recht dat geheven kan worden voor het geven van vermakelijkheden waarvoor de gemeente voorzieningen heeft getroffen. De gemeente kan er voor kiezen de kosten van deze voorzieningen (deels) te verhalen op de exploitant van de vermakelijkheid. Voorbeelden zijn de Efteling, de Keukenhof, Duinrell, de TT-races en rondvaatboten. Het gaat er om dat de gemeente aantoont dat er kosten gemaakt worden. Een exacte toerekening van kosten aan een vermakelijkheid is echter niet nodig. Wie betaalt de vermakelijkhedenretributie? Degene die vermakelijkheden aanbiedt waarbij gebruik gemaakt wordt van door of vanwege de gemeente tot stand gebrachte of in stand gehouden voorzieningen, betaalt de vermakelijkhedenretributie. Grondslag De gemeentewet geeft geen voorschrift omtrent de grondslag en de omvang van het tarief. De gemeente is dus in beginsel vrij in het kiezen van een heffingsmaatstaf. Mogelijkheden gemeente Onder de term vermakelijkheden vallen een groot aantal attracties en amusement die net als in veel andere Nederlandse gemeenten, ook in Wassenaar plaatsvinden. Te denken valt aan concerten, theatervoorstellingen en bioscoopvertoningen. Bij dergelijk vermakelijkheden is er in de meeste gevallen geen sprake van gebruik van gemeentelijke voorzieningen of bijzondere voorzieningen als bedoeld in de wet. 34

35 5.6 Diverse rechten en retributies Op basis van artikel 229 van de Gemeentewet kunnen rechten worden geheven voor dienstverleningen en voor het gebruik van gemeentelijke eigendommen. Deze mogelijkheden zijn niet limitatief opgesomd. Voorbeelden zijn: liggelden, havengelden, bruggelden etc. Deze heffingen hebben met elkaar gemeen dat ze niet meer dan kostendekkend mogen worden vastgesteld. Over het algemeen zal de opbrengst beperkt zijn. 35

36 6. Lokale lastendruk 6.1 Hoogte woonlasten Tot de woonlasten worden gerekend de onroerende-zaakbelastingen, de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De woonlasten vormen het grootste deel van de opbrengst uit de gemeentelijke heffingen en zijn daarmee grotendeels bepalend voor de lokale lastendruk. De lokale lastendruk wordt bepaald door de tarieven van deze drie belastingen. Door middel van het tarievenbeleid beïnvloedt de gemeente de ontwikkeling van de woonlastendruk. Door het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) wordt jaarlijks onderzoek gedaan naar de hoogte van de lokale lasten in de Nederlandse gemeenten en de onderlinge verschillen daarin. Van alle gemeenten worden daarbij de OZB, de afvalstoffenheffing en het rioolrecht in beeld gebracht. Op basis daarvan wordt aangegeven welke gemeente de hoogste en welke gemeente de laagste lasten heeft. Aan de Atlas van de lokale lasten 2015 zijn de volgende gegevens over de tarieven ontleend. Belasting / retributie 2015 Wassenaar Gemeente gemiddeld Laagste gemeente Hoogste gemeente 1 Afvalstoffenheffing* 432,84 263,00 82,00 433,00 (hoogste tarief) 2 Rioolheffing** 189,42 189,00 79,00 375,00 3 OZB woningen*** Eigenaar 0,1200% 0,1251% 0,0457% 0,2528% 4 OZB niet-woningen*** Eigenaar + gebruiker 0,4388% 0,4413% 0,1221% 0,8087% * Per huishouden ** Per aansluiting (meerpersoonshuishouden, 127m3) *** Percentage van de vastgestelde waarde Afvalstoffenheffing en rioolheffing Afvalstoffenheffing Rioolheffing Wassenaar Gemeente gemiddeld Laagste gemeente Hoogste gemeente 36

37 Om een beeld te geven van de gemeentelijke woonlasten van de burgers van de gemeente Wassenaar in vergelijking met die van de burgers van omliggende gemeenten is er een vergelijking gemaakt met de gemeenten Leiderdorp, Oegstgeest, Leidschendam-Voorburg en Voorschoten. Wassenaar Leiderdorp Oegstgeest Leidschendam- Voorschoten Gemeentelijke woonlasten Voorburg 2015 Eenpersoonshuishouden 975,00 669,00 764,00 620,00 848,00 Meerpersoonshuishouden 1.177,00 846,00 876,00 681,00 910,00 Gemeentelijke woonlasten Wassenaar Leiderdorp Oegstgeest Leidschendam-Voorburg Voorschoten Eenpersoonshuishouden Meerpersoonshuishouden 6.2 Verdeling woonlasten Naast de hoogte van de woonlasten speelt ook de verdeling van de woonlasten een rol. Gemeenten kunnen woonlasten op drie manieren over verschillende sociaal-economische groepen verdelen: a. tussen éénpersoonshuishoudens en meerpersoonshuishoudens b. tussen gebruikers en eigenaren van woningen c. tussen bewoners van goedkope en van dure huizen ad a. Gemiddeld betalen éénpersoonshuishoudens in Nederland 90 procent van het bedrag dat meerpersoonshuishoudens betalen. Zij worden daarmee relatief zwaar belast, want het gemiddelde huishouden bestaat uit 2,2 personen. In Wassenaar geldt voor de tarieven van de afvalstoffenheffing en rioolheffing dat er rekening gehouden wordt met de gezinssamenstelling. In het totaal van de woonlasten betalen éénpersoonshuishoudens in Wassenaar in 2015 circa 83 procent van het bedrag dat meerpersoonhuishoudens betalen. 37