Professionele perspectieven betreffende. Resultaten van Focusgroepenonderzoek AVP. Dr. Karin Neijenhuis Drs. Ellen de Wit. Dr.

Transcriptie

1 Professionele perspectieven betreffende AVP Resultaten van Focusgroepenonderzoek Dr. Karin Neijenhuis Drs. Ellen de Wit Dr. Margreet Luinge derzoek/lectoren/zorginnovatie/hoofddo centen/dr.-karin-neijenhuis/

2 Studiedag mei 2014 Drullman, van Herel-de Frel, Dekelver & Neijenhuis, Neijenhuis, Dekelver, van Herel-de Frel, 2016

3 Onderzoeksvraag focusgroepen-onderzoek Hoe beschrijven professionals, werkzaam in Nederlandse audiologische centra: - auditieve verwerkingsproblemen? - de optimale diagnostische procedure voor kinderen met vermoedelijke auditieve verwerkingsproblemen?

4 Wat is focusgroepen-onderzoek? Kwalitatieve onderzoeksmethode Doel: Achterhalen van moeilijk te grijpen of vage verschijnselen die zich op groepsniveau afspelen Middenweg tussen behoefte aan rijke data en wens om omvangrijke steekproef in onderzoek te betrekken (Lastig te interviewen groepen benaderen, of mensen die liever niet alleen met een vreemde onderzoeker zijn) Groep van 6-12 personen, bewuste variatie in samenstelling Verhoef, Kuiper, Neijenhuis, Dekker-van Doorn & Rosendal, 2015

5 Procedure focusgroepen interviews Gesprekshandleiding door projectleider Instructie/ oefenbijeenkomst moderatoren en assistenten Informed consent Audio-opname

6 Deelnemers Discipline Aantal deelnemers per focus groep Focus Groep 1 Focus Groep 2 Focus Groep 3 Focus Groep 4 Focus Groep 5 Totaal Logopedist Linguist of spraaktaalpatholoog Audioloog Gedragswetenschapper (psycholoog, orthopedagoog) Audiologie-assistent Maatschappelijk Werker Totaal deelnemers verdeeld over: - 7 disciplines - 21 lokaties

7 Interviewvragen 1. Welke gedragingen associeer je met kinderen met problemen in de auditieve verwerking?? 2. Welk van eerder genoemde gedrag vind je ook bij andere ontwikkelingsstoornissen terug? 3. Welke oorzaken zouden ten grondslag kunnen liggen aan dit gedrag? 4. Wat moet je in kaart brengen om deze problemen te kunnen vaststellen en hoe moet je dit doen? 5. Hoe zou de ideale route eruit moeten zien, van signalering tot advisering van AVP?

8 Kwalitatieve analyse 1. Gespreksverslag (moderator en assistent) en letterlijke transcriptie van 5 interviews (transcribent) 2. Globaal lezen van het onderzoeksmateriaal 3. Coderen 4. Zoeken naar verbanden in data (interpretatie) 5. Betekenisvolle weergave van de resultaten 6. Interpretatie van de analyse als geheel Verhoef, Kuiper, Neijenhuis, Dekker-van Doorn & Rosendal, 2015

9 Topics 1. Welke gedragingen associeer je met kinderen met problemen in de auditieve verwerking?? Symptomen 2. Welk van eerder genoemde gedrag vind je ook bij andere ontwikkelingsstoornissen terug? Comorbiditeit 3. Welke oorzaken zouden ten grondslag kunnen liggen aan dit gedrag? Oorzaken 4. Wat moet je in kaart brengen om deze problemen te kunnen vaststellen en hoe moet je dit doen? Onderzoek 5. Hoe zou de ideale route eruit moeten zien, van signalering tot advisering van AVP? Procedure

10 Analyse Interview topics Thema s in de analyse Symptomen Comorbiditeit Definitie Oorzaken Oorzaken Onderzoek Procedure Diagnostische Procedures Klinisch redeneren

11 Definitie: symptomen Functies/ anatomische eigenschappen Activiteiten Participatie Externe factoren Persoonlijke factoren (ICF, WHO 2002)

12 Definitie: symptomen en comorbiditeit (ICF) Functies/ anatomische eigenschappen Hoorfuncties Lijkt op slechthorendheid Moeite verstaan in achtergrondruis Moeite filteren geluiden Moeite met verwerken snelle auditieve informatie Moeite met verwerken talige informatie Moeite met verwerken complexe informatie Overgevoelig voor harde geluiden Moeite met verstaan in complexe situaties Moeite met verwerken complexe instructies Verstaansproblemen Activiteiten Leren en toepassen van kennis: richten van aandacht Moeilijk aanspreekbaar Afwezige aandacht Snel afgeleid Informatie komt niet binnen Traag reageren Vragen om herhaling Participatie Niet mee kunnen komen op school Niet adequaat reageren op feestjes TV niet kunnen volgen op normale luidheid Mentale functies: aandacht Aandachtsproblemen door verstaansproblemen Aandachtsproblemen Geen aandachtsproblemen Moeite met dubbeltaken Motorische onrust Vermoeidheid Mentale functies: geheugen Zwak auditief geheugen Mentale functies: taalreceptie en expressie Taalproblemen Leesproblemen Leren en toepassen van kennis: basaal leren Problemen met leren lezen Leren en toepassen van kennis: doelbewust gebruik van zintuigen: luisteren Niet kunnen omgaan met veel achtergrondlawaai Zwakke luisterhouding Externe factoren Oogcontact nodig Bij doorvragen ouders soms toch klachten Onzekerheid Persoonlijke factoren Compensatiegedrag Storend gedrag Teruggetrokken gedrag Overlap met: Verminderde intelligentie Contactstoornis, ASS Aandachtsproblemen Dyslexie Taalproblemen slechthorendheid

13 Definitie: symptomen en comorbiditeit (ICF) Functies/ anatomische eigenschappen Hoorfuncties Lijkt op slechthorendheid Moeite verstaan in achtergrondruis Moeite filteren geluiden Moeite met verwerken snelle auditieve informatie Moeite met verwerken talige informatie Moeite met verwerken complexe informatie Overgevoelig voor harde geluiden Moeite met verstaan in complexe situaties Moeite met verwerken complexe instructies Verstaansproblemen Nou, mijn ervaring is dat er eigenlijk geen 1 gedragskenmerk is wat je kan observeren wat specifiek is voor deze doelgroep. En dat maakt het zo lastig Activiteiten Leren en toepassen van kennis: richten van aandacht (p43, gedragswetenschapper). Moeilijk aanspreekbaar Afwezige aandacht Snel afgeleid Informatie komt niet binnen Traag reageren Vragen om herhaling Participatie Niet mee kunnen komen op school Niet adequaat reageren op feestjes TV niet kunnen volgen op normale luidheid Mentale functies: aandacht Aandachtsproblemen door verstaansproblemen Aandachtsproblemen Geen aandachtsproblemen Moeite met dubbeltaken Motorische onrust Vermoeidheid Mentale functies: geheugen Zwak auditief geheugen Mentale functies: taalreceptie en expressie Taalproblemen Leesproblemen Leren en toepassen van kennis: basaal leren Problemen met leren lezen Leren en toepassen van kennis: doelbewust gebruik van zintuigen: luisteren Niet kunnen omgaan met veel achtergrondlawaai Zwakke luisterhouding Externe factoren Oogcontact nodig Bij doorvragen ouders soms toch klachten Onzekerheid Persoonlijke factoren Compensatiegedrag Storend gedrag Teruggetrokken gedrag Overlap met: Verminderde intelligentie Contactstoornis, ASS Aandachtsproblemen Dyslexie Taalproblemen slechthorendheid

14 Definitie: discrepanties (ICF) Functies/ anatomische eigenschappen Activiteiten Participatie Verbaal vs niet-verbaal Visueel sterker dan auditief Aandacht vs auditieve aandacht Auditieve vs niet-auditieve taken Stilte vs rumoer Normale gehoordrempel, toch gehoorproblemen Gedrag in groep vs individueel Gedrag thuis vs op school Gedrag in klas vs testgegevens Externe factoren Persoonlijke factoren

15 Definitie: discrepanties (ICF) Functies/ anatomische eigenschappen een kind reageerde als zijnde slechthorende, dus in complexe luistersituaties reageert het vertraagd of reageert het niet op de naam. Maar in stiltes is er geen probleem, zeg maar het typische slechthorende beeld (p1, audioloog) Activiteiten Participatie Verbaal vs niet-verbaal Visueel sterker dan auditief Aandacht vs auditieve aandacht Auditieve vs niet-auditieve taken Stilte vs rumoer Normale gehoordrempel, toch gehoorproblemen Gedrag in groep vs individueel Gedrag thuis vs op school Gedrag in klas vs testgegevens Externe factoren Persoonlijke factoren

16 Definitie: terminologie Bestaat het? Hoe noemen we het?

17 Definitie: terminologie Nou je hebt wel eens kinderen, heel soms heb je wel eens, heel soms kinderen dat je heel veel dingen hebt uitgesloten, maar dat dan, ja het is natuurlijk dan toch een specifieke informatieverwerkingsprobleem op het auditieve vlak, en in dat geval zou je kunnen spreken van auditieve verwerkingsproblemen... (p37, gedragswetenschapper) Bestaat het? Hoe noemen we het? Volgens mij is het altijd een onderdeel van iets anders en ik geloof niet dat AVP bestaat. (p1, audioloog)

18 Oorzaken (ICF) Functies/ anatomische eigenschappen Neurologische afwijking Auditieve deprivatie Sensorisch probleem (gehoorverlies) Sociaal probleem Cognitief probleem Onverklaarbaar probleem Externe factoren Teveel rumoer in de klas (Te) Hoge eisen van extern (ouders, leerkracht) Gebrek aan structuur in klas Activiteiten Persoonlijke factoren Participatie

19 Oorzaken (ICF) Je hebt wisselende geleidingsproblemen gehad, dan hebben de hersenen nooit echt een mooi sjabloon van de auditieve werkelijkheid kunnen maken.(p13, audioloog) Functies/ anatomische eigenschappen Activiteiten Neurologische afwijking Auditieve deprivatie Sensorisch probleem (gehoorverlies) Sociaal probleem Cognitief probleem Onverklaarbaar probleem Externe factoren Teveel rumoer in de klas (Te) Hoge eisen van extern (ouders, leerkracht) Gebrek aan structuur in klas Nou ja je kan het ook omdraaien Participatie inderdaad van: het komt door AVP of: AVP is gewoon een onderdeel van die, al die problemen die er zijn: korte concentratie, zwak auditief geheugen, nou ja noem het maar op. En dat geheel ja, dat uit zich onder andere in problemen met de auditieve verwerking. En wat de kip en het ei is? (p30, logopedist) Persoonlijke factoren

20 Diagnostische Procedures Spraak in ruis test AV test batterij Intake Standaard (toon en spraak) audiometrie Brede, multidisciplinaire diagnostiek Brede, multidisciplinaire diagnostiek (zonder AV test batterij) Brede, multidisciplinaire diagnostiek Brede, multidisciplinaire diagnostiek AV test batterij

21 Diagnostische Procedures En natuurlijk moet je eerst gehoorproblemen uitsluiten. Dat is natuurlijk vaak met zo'n vraag, moet je eerst weten of er niet gewoon een gehoorprobleem is. Want dat gebeurt ook nog wel eens. (p19, logopedist) Spraak in ruis test AV test batterij Intake Standaard (toon en spraak) audiometrie Brede, multidisciplinaire diagnostiek Nou omdat inmiddels vanuit verschillende wetenschappelijke onderzoeken is aangetoond dat ze, de testbatterijen niet aantonen wat ze zouden moeten aantonen. He dat juist eigenlijk kinderen uitvallen waar problemen zijn met aandacht en concentratie. Dus wij hebben ervoor gekozen, ja die batterijen meten niet wat ze zouden moeten meten, dus ja, is onze mening dat je ze dan ook niet meer moet gebruiken. (p15, logopedist) Brede, multidisciplinaire diagnostiek (zonder AV test batterij) Wat wij bij onze diagnostiek doen is vaak een ja, trapsgewijs, maar dan wel heel compact dus dan beginnen met audiologisch onderzoek en een aantal onderdelen van de AV test. We doen zelden nog helemaal van A tot Z, eigenlijk nooit. En een uitgebreide anamnese met de ouders. En meteen al een gesprek wat uit die test voortkomt... (p21, logopedist) Maar wat ze soms wel aantonen, Brede, is heel multidisciplinaire soms is vaak de vraag van: oh, diagnostiek helpt solo niet of isense, en soms zie je wel dat ze op die testbatterijen op het spraak in ruis gedeelte niet uitvallen maar wel op andere verwerkings he facetten.... Brede, (p13, multidisciplinaire audioloog) diagnostiek AV test batterij Wij beginnen met een brede basis diagnostiek. Dus eerst brede intake, audiometrisch onderzoek, logopedisch onderzoek en psychologisch onderzoek, een Wisc en daarbij aangevuld met gedragsvragenlijsten en auditieve vragenlijsten. En dat is zeg maar de basis die we altijd doen en op basis daarvan bekijken we wat het vervolgtraject is. En dat kan dus ook zijn een verwijzing naar psychiatrie als we wat bredere problematiek vermoeden of zelf meer de diepte in met AVP of met een psychologisch onderzoek. (p45, linguist)

22 Klinisch redeneren Kuiper, Verhoef, Cox & de Louw (2012)

23 Als je kijkt naar de internationale literatuur dan zie je vaak dat die test gebruikt wordt om aan te geven of kinderen AVP hebben of niet. Dus wat dat betreft, en dat is ook een beetje het lastige, AVP is natuurlijk zo n vage kreet. De ene studie gebruikt die test en de andere studie gebruikt juist weer spraak in ruis. Dus dat daar ook internationaal zoveel verschillen in zijn dat het ook heel lastig is om eigenlijk uberhaupt al studies met elkaar te vergelijken. (p20, audioloog) Klinisch redeneren Maar dat (= psychologisch onderzoek) krijgen wij soms moeilijk verkocht aan ouders. Ze komen met een hulpvraag voor auditieve verwerking en wat ga je doen? Je gaat een psychologisch onderzoek afnemen. Er zijn veel ouders die dat niet pikken in onze regio (p14, audioloog). Maar ja, ook denk van ja, is het, zou je niet liever toch wat breder kijken en dan heb je het ook over die testbatterij. Moet je die hele testbatterij afnemen of kan je het ook met een stukje doen van de testbatterij? Vanwege financiering ook. Dat is iets waar wij eigenlijk voortdurend mee worstelen en waar we nog steeds niet uit zijn. (p21, logopedist) Ja, als je kijkt naar casusonderzoek, casuïstiek wat wij hebben gedaan aan AVPtests [...] dan blijkt dat wij geen zuivere AVP hebben. (p33, linguïst) Kuiper, Verhoef, Cox & de Louw (2012)

24 Samenvatting resultaten - Definitie: - Symptomatologie breed, heterogeen, kenmerkende discrepanties - Terminologie niet eenduidig - Oorzaken: onduidelijk, zowel intern als extern - Diagnostische procedures: variatie in plaats/ gebruik AV-tests - Klinisch redeneren: - Onzekerheid, voorzichtigheid - Gebrek aan literatuur - Tegenspraak in literatuur

25 Samenvatting resultaten - Definitie: - Symptomatologie breed, heterogeen, kenmerkende discrepanties - Terminologie niet eenduidig - Oorzaken: onduidelijk, zowel intern als extern - Diagnostische procedures: variatie in plaats/ gebruik AV-tests - Klinisch redeneren: - Onzekerheid, voorzichtigheid - Gebrek aan literatuur - Tegenspraak in literatuur

26 Discussie: methodologie Representativiteit onderzoeksgroep Geschiktheid onderzoeksmethode Verzadiging Vooringenomenheid onderzoekers

27 Discussie: resultaten Symptomen: Soms cirkelredenering Internationale discussies over terminologie: Modality specificity (Cacace & McFarland 2005; Rosen, 2005) Comorbiditeit (Moore et al, 2013) Internationale discussies over gebruik AVtests: Belang cognitief aspect in diagnostiek gehoorproblemen (Moore, 2016) Plaats AV-tests in procedure (DeBonis, 2015) Klinisch redeneren: Behoefte aan eenduidigheid en betere kwaliteit literatuur zou helpen (de Wit et al., 2016)

28 Suggestie terminologie en plaats AV-tests DeBonis, 2015 Time to Rethink CAPD

29 Conclusie Focusgroepenonderzoek juiste methode om expertise/ mening professionals in kaart te brengen Behoefte aan Position Statement onderbouwd vanuit werkveld Zowel eenheid (multidisciplinair werken) als diversiteit (terminologie, gebruik AV-tests) in kaart gebracht

30

31 Literatuur Cacace, A. T. & McFarland, D. J The importance of modality specificity in diagnosing central auditory processing disorder. Am J Audiol. 14: Debonis, D It's time to rethink Central Auditory Processing Disorder protocols for school-age children. American Journal of Audiology. 24: Kuiper, C, Verhoef, J, Cox, K & de Louw, D Evidence-based practice voor paramedici. Den Haag: Boom Lemma. Moore, D. R., Rosen, S., Bamiou, D. E., Campbell, N. G. & Sirimanna, T Evolving concepts of developmental auditory processing disorder (APD): a British Society of Audiology APD special interest group 'white paper'. Int J Audiol 52: Moore, D. (2016). APD: New BSA Guidance and international perspectives. Presentatie op Annual Conference British Society of Audiology, Coventry (UK). Moore, D. (2016). What s new in Auditory Processing? ENT and Audiology news, 25 (2), 2-3. Neijenhuis, K., Dekelver, J. & van Herel-de Frel, J ICF en AVP; Klinisch redeneren rondom problemen in de auditieve verwerking. Nederlands Tijdschrift voor Logopedie 88: Rosen, S "A riddle wrapped in a mystery inside an enigma": defining central auditory processing disorder. Am J Audiol. 14: ; discussion Verhoef, J., Kuiper, C., Neijenhuis, K., Dekker-Van Doorn, C. & Rosendal, H Zorgbasics Praktijkgericht Onderzoek. Amsterdam: Boom Lemma uitgevers. de Wit, E., Visser-Bochane, M., Steenbergen, B., van Dijk, P., van der Schans, C. & Luinge, M Characteristics of Auditory Processing Disorders: A systematic Review. Journal of Speech, Language and Hearing Research World Health Organization (2002). International classification of functioning, disability, and health. Geneva: World Health Organization. Volg de voortgang van het Position Statement via