In deze Plotsdoof schenken we wat extra aandacht aan ontspanning, letterlijk en figuurlijk. Waar knap je van op? Hoe doe je nieuwe energie op?

Transcriptie

1 Energie Jaargang 24 nr. 3 september 2013 In dit nummer o.m. In deze Plotsdoof schenken we wat extra aandacht aan ontspanning, letterlijk en figuurlijk. Waar knap je van op? Hoe doe je nieuwe energie op? pagina 3 Van het bestuur 4 GGz voor doven en slechthoren den 5 Jacob Jan Voerman 7 Yoga 9 Oproep 11 Nederlands Gebarenkoor 12 Columns 13 Verslag van de penningmeester 15 Reisverslag Israël/Palestina 18 Ontspannen door inspannen 19 Wadlopen 21 SoundBite 22 Nieuws van de steunpunten 23 Activiteitenkalender 2013 Yoga, bladzijde 8 In de volgende Plotsdoof willen we aandacht besteden aan evenwichtsproblemen. Veel plots- en laatdoven hebben daar last van, de een meer dan de ander. Wat zijn uw problemen? Heeft u hiervoor professionele hulp gezocht? Wat heeft dat opgeleverd? We horen graag van u! redactie@stichtingplotsdoven.nl Stichting Plotsdoven Randhoeve 221, 3995 GA Houten tel/tt/fax: info@stichtingplotsdoven.nl

2 Colofon Verhuizing Plotsdoof is een uitgave van de Stichting Plotsdoven. Donateurs van de stichting ontvangen het blad gratis. Plotsdoof verschijnt vier keer per jaar: in maart, juni, september en december. Redactieadres van Veldekestraat 6a 4819 EP Breda Redactie Jopy Sol, hoofdredacteur Marja Bouma, corrector Opmaak Frans Verkade Aan dit nummer werkten mee: Gerard de Vijlder Peter Raggers Margot Bouwens Mark Volkerijk Jacob Jan Voerman Yoga-Annet Cor Toonen Truus Löwensteyn Michèle Meirlevede Albert Bouma Ineke Scheffel Pieter Vergeer Ting-Chiao Chu Yari Houtman Laura van Heugten Leontien Peters Anja Korten Plaatsing van brieven betekent niet dat de redactie het met de strekking eens is. De redactie kan brieven weigeren, inkorten of redigeren. Overname van artikelen is toegestaan, mits met bronvermelding. Sluitingsdatum kopij volgend nummer: 15 november Drukwerk en verzending WPS Loskade CZ Zutphen De NVVS, huurder van het kantoor aan De Molen, is in september verhuisd naar een (goedkoper) pand aan de Randhoeve 221, 3995 GA te Houten. Ook dit kantoor ligt op loopafstand van het station in Houten. De Stichting Plotsdoven, een van de onderhuurders, is mee verhuisd. De verhuizing vond plaats vanwege kostenbesparing bij de NVVS. Het telefoonnummer en de website blijven hetzelfde maar de verbinding kan in het begin wel wat vertraging opleveren. Contactdag - Samen beleven / samen sterk! De contactdag wordt gehouden op 12 oktober in Kasteel Staverden te Ermelo. Internationaal Congres 2014 Eind augustus werd er nog hard gewerkt aan het programma. Georgie Onsoe, Patty van Sambeek en Jan Maarten en Françoise van Dongen zitten in de organisatie. De opzet is deze keer anders dan anders met als thema: Samen beleven / samen sterk! Als het allemaal goed gegaan is hebben de donateurs op het moment van verschijnen van dit blad al een uitnodiging in de brievenbus gekregen. Ook op de site van de Stichting Plotsdoven vindt u informatie over deze dag. De voorbereidingen voor het congres dat op 27, 28 en 29 maart 2014 in hotel Zuiderduin te Egmond zal worden gehouden, zijn in volle gang. Voor donateurs van de Stichting Plotsdoven (n.b. zij die vóór 1 augustus 2013 donateur waren!) is een apart schrijven verstuurd omdat deze donateurs een bijzondere korting krijgen op de toegangsprijs van het congres. Aangezien deze korting speciaal voor bovengenoemde donateurs geldt, moeten zij voor hun aanmelding de opgestuurde papieren gebruiken. Alle andere personen kunnen zich via de site aanmelden. Voor hen gelden andere toegangsprijzen. Het globale programma ziet er als volgt uit: Donderdag: opening door een bekend persoon en verder op die dag 1 lezing en 6 workshops. Vrijdag: één lezing en 6 workshops, 's avonds een avondvullend diner met programma. Zaterdag: één lezing en 6 workshops + plus afsluiting, 's middags is er een uitstapje. Hoe dichter we bij de congresdatum komen, hoe meer informatie er op de site van de Stichting Plotsdoven komt te staan. Houd de site dus in de gaten. 2

3 Van de voorzitter Peter Raggers Ha, 2014 gaat een geweldig jaar worden: 25 jaar Stichting Plotsdoven ook voor laatdoven. 23 maart 2014 zijn we jarig. Ik kom net terug van de vergadering van de werkgroep die voor het gehele jaar extra feestelijke activiteiten gaat organiseren. Deze activiteiten worden door de 4 steunpunten speciaal per regio georganiseerd, daarnaast zijn er de landelijke activiteiten. De landelijke dagen zullen vooral de bekende dagen zijn als: Ontmoetingsdag, contactdag en vrijwilligersdag, al deze bijeenkomsten worden in een feestelijk jasje gestoken. Het zullen ontmoetingen worden van herkenning waarin natuurlijk ook informatievoorziening van groot belang is. We hopen al onze bijna 400 donateurs ergens te mogen ontmoeten, want ten slotte gaat het feest in 2014 om de donateurs en speciaal om de lotgenoten. Op 23 maart, onze verjaardag, komt er een kleine verrassing. Tegelijkertijd hopen we een publieksoffensief voor elkaar te krijgen om onze stichting nog meer onder de aandacht te brengen. Ons blad Plotsdoof komt met een speciale uitgave over de geschiedenis van de Stichting Plotsdoven. De hele grote klapper vindt 27, 28 en 29 maart plaats. Een driedaags internationaal congres over plots- en laatdoofheid dat zijn weerga niet kent. Ook hier hopen we veel van onze donateurs te ontmoeten naast vele specialisten uit binnen- en buitenland. Het wordt gehouden op een schitterende locatie vlakbij het strand te Egmond aan Zee. Het zal zowel informatief als leerzaam, maar zeer zeker ook ontspannend zijn. Iedereen heeft al de informatie hierover in de brievenbus gehad en alles is natuurlijk ook op de website terug te vinden. Donateurs krijgen 50% korting. Er zijn al een aantal mensen die hebben toegezegd om als vrijwilliger mee te willen helpen. U kunt zich hiervoor opgeven: info@ stichtingplotsdoven.nl. Zowel voor het congres als voor de activiteiten hebben we extra handen nodig. Wat de federatievorming betreft is de huidige toestand wat minder dan we gehoopt en verwacht hadden. Zoals u reeds weet gaat die helaas niet door met de zeven organisaties. Toegegeven, ik begin nu pas over de teleurstelling heen te komen, want ik was er echt van overtuigd dat we met z n zevenen zoveel kracht en overeenkomsten hadden en hebben dat het zou moeten lukken. Helaas Maar gedane zaken nemen geen keer, de uitkomst heeft vaak een reden die pas naar voren komt als je je erin gaat verdiepen nadat de emoties gezakt zijn. We zullen maar zeggen: het moest zo zijn. Wellicht komt het in de toekomst helemaal goed, zelfs beter dan het nu geworden zou zijn. Ondertussen gaan we door op de ingeslagen weg van versterkt samenwerken, dit op twee sporen. Enerzijds met de 7 organisaties binnen het voucherproject waarin de samenwerking steeds hechter wordt. Anderzijds gaan we ons richten op meer samenwerking met de dovenorganisaties Dovenschap, Jonge rendovencommissie en Fodok. Wellicht sluit SH-jongeren zich hierbij aan, de gesprekken zijn gaande. Maar we zoeken kwaliteit zonder ons door de tijdsdruk te laten opjagen. Daar is ook wat ruimte voor gekomen. Was er eerst de grote dreiging dat de gehele subsidie al in 2014 weg zou vallen, nadat we nu met 60% gekort zijn, nu is die dreiging wat minder geworden en hebben we wat meer tijd om goede samenwerkingsmodellen te ontwikkelen. Samenwerking in de toekomst blijft een belangrijke eis uit Den Haag en dat is ook volkomen terecht. Maar de starheid van een jaar geleden is wat minder geworden. We moeten nu in 2014 aantonen dat we op een goede, hechte manier samenwerken. Hierdoor kan het oorspronkelijke plan om te komen tot een federatie op basis van een federatieraad met behoud van de eigen identiteit en herkenbaarheid, in kleiner verband alsnog vorm krijgen. De samenwerking met de NVVS en FOSS zal daar waar het wenselijk is zeker blijven bestaan en eventueel worden uitgebreid. Zoals gezegd hebben alle organisaties hun eigen deskundigheid en mogelijkheden. Daar waar dit ten goede komt aan onze donateurs/ lotgenoten en als tevens andere groepen er baat bij kunnen hebben, zullen we blijven samenwerken. Dat is nu eenmaal onze kracht. Want u weet het inmiddels: de Stichting Plotsdoven is de organisatie van en met de menselijke maat. PS: Heeft u nog interessante verhalen over de geschiedenis van de Stichting Plotsdoven? De redactie is er blij mee: redactie@stichtingplotsdoven.nl Over de Stichting De Stichting Plotsdoven is de landelijke organisatie voor belangenbehartiging van plots- en laatdoven. De stichting is opgericht in 1989 en heeft zich de belangenbehartiging van plots- en laatdoven in de ruimste zin ten doel gesteld. Daarbij staat stimulatie van zelf red zaamheid en reïntegratie van de plotsen laatdove in de horende maatschappij voorop. De Stichting Plotsdoven onderhoudt twee mailinglijsten: één voor plotsen laatdoven en één voor partners, familie, vrienden of andere naasten van plots- of laatdoven. De mailinglijsten zijn bedoeld om informatie en ervaringen uit te wisselen m.b.t. het doof worden en/of doof zijn, het omgaan daarmee door naasten, of om vragen te stellen. Kortom, lotgenotencontact op een makkelijke en toegankelijke manier. Voor meer info zie: Bestuur Peter Raggers, voorzitter Gerard de Vijlder, secretaris Albert Bouma, penningmeester Wil van Essen, bestuurslid Mirjam Walraven, bestuurslid Anja Korten, bestuurslid Anneke Meijer, bestuurslid Raad van Advies Drs P.P.B.M. Boermans Dr. J. Mulder Donateurschap Vanaf 25,- per kalenderjaar bent u al donateur; over te maken op postgiro t.n.v. Stichting Plotsdoven te Houten Geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Haaglanden te Den Haag nr ANBI-nummer Lex Scheffelfonds Het Lex Scheffelfonds is ingesteld om iedere plots- en laatdove, voor wie dit een financieel bezwaar is, in staat te stellen deel te nemen aan activiteiten die georganiseerd worden door de Stichting Plotsdoven. Voor verdere gegevens zie blz. 23 3

4 Interview: Mark Volkerijk: GGz voor doven en slechthorenden is anders door Margot Bouwens Mark Volkerijk is sinds kort psychiater bij GGMD voor Doven en Slechthorenden. Hij vindt het uitdagend werk, want Geestelijke Gezondheidszorg (GGz) kent vele facetten en draait om communicatie. Dat zijn cliënten doof zijn of een hoorprobleem hebben, maakt zijn werk soms moeilijker, maar altijd extra interessant. Wat is GGz? GGz is het brede vakgebied binnen de geneeskunde dat zich bezighoudt met problemen of stoornissen van de werking van het brein, vertelt Volkerijk. We richten ons daarbij vooral op problemen met het denken, voelen (emoties) en doen (gedrag). Die problemen kunnen leiden tot klachten zoals somberheid, angst, concentratieproblemen, slaapproblemen, psychose, eetstoornissen, verslaving, maar ook lichamelijke klachten. Mensen kunnen ook problemen hebben met hun gedrag en het contact met andere mensen of met wonen of werk. Wat doet een psychiater? Een psychiater helpt mensen een zo goed mogelijke kwaliteit van leven te ervaren. Dat je je prettig voelt en veilig, dat je kunt zijn wie je bent, je kunt ontwikkelen en zo min mogelijk klachten ervaart. Samen met de cliënt bepalen we wat daarvoor nodig is. Een psychia- 5 tips om te ontspannen Ontspannen is heel belangrijk. Dat geldt voor iedereen. Als je ontspannen bent, zit je vaak lekkerder in je vel. Volkerijk geeft vijf tips die helpen: 1. Bewegen is goed voor lichaam en geest. Aanbevolen wordt vijf dagen per week een halfuur lichaamsbeweging. Ga vooral lekker naar buiten, wandel, fiets, het maakt niet uit wat je doet als je maar vaak beweegt. 2. Weet waar je stress van krijgt en zoek voor die situaties een oplossing. 3. Zoek de balans tussen dingen die voor spanning zorgen, die je energie kosten en dingen die je energie opleveren. Wat ontspant, is voor iedereen anders. De een ontspant door te gaan sporten, de ander door een vriend(in) te bezoeken en de volgende door een warm bad te nemen. 4. Ga zorgvuldig om met middelen die verslavend kunnen werken. Nicotine, alcohol, drugs, maar ook cafeïne kunnen zowel voor ontspanning als spanning zorgen. Als je lichaam en hersenen eraan gewend zijn of wanneer je te veel gebruikt, kun je spanningsklachten, slaapproblemen en andere psychische klachten krijgen. 5. Als het niet lukt om te ontspannen en je slaapt daardoor bijvoorbeeld slecht of je loopt veel te piekeren, trek dan tijdig aan de bel. Bespreek wat je bezighoudt met iemand die je vertrouwt (partner, familie of vrienden) of je huisarts. Blijf er niet te lang mee doorlopen. ter is een dokter. Wanneer iemand klachten heeft gaat hij/zij eerst naar de huisarts. Wanneer die het probleem niet kan oplossen stuurt hij je door naar een specialist. Heb je last van je huid dan ga je naar een dermatoloog, met longklachten ga je naar een longarts en met psychische klachten ga je naar een psychiater (of een psycholoog). Dat is voor doven en slechthorenden niet anders dan voor horenden. Ik werk ook op dezelfde manier als andere dokters: ik kijk wat het probleem is, wat iemand wil, wat nodig is aan behandeling en wat de mogelijkheden van de betreffende persoon en de hulpverlening zijn. Samen met de cliënt wordt een behandelplan opgesteld, uitgevoerd en geëvalueerd. De drempel om naar de GGz te gaan is vaak hoog, dat zou niet zo hoeven zijn. Zoals gezegd: psychiaters zijn gewoon dokters. GGz voor doven en slechthorenden Wat binnen de GGz voor doven en slechthorenden anders is, benadrukt Volkerijk, is dat wij weten wat de moeilijkheden en mogelijkheden van doven en slechthorenden zijn. Bovendien is de communicatie aangepast, kennen wij de dovencultuur en weten wij hoe het is om doof of slechthorend te zijn, welke gevolgen dat kan hebben voor de persoon zelf en de mensen om hem/haar heen. Dat is belangrijk voor mijn werk en prettig voor de cliënt. Bij plots- en laatdoven weet je bijvoorbeeld dat rouwverwerking een rol kan spelen. Het verlies van het gehoor moet verwerkt worden. Maar ook de mogelijke gevolgen van het gehoorverlies zoals het verlies van werk, van sociale contacten, muziek luisteren, snelle grappen en gefluisterde woordjes. De eventuele boosheid, het verdriet en de frustratie die daarbij kunnen optreden moeten een plekje krijgen. Mensen moeten zich aanpassen aan een nieuwe situatie met beperkingen, maar ook met mogelijkheden die misschien niet direct gezien worden. Dat vergt heel veel van mensen en dat moet begrepen worden, zonder dat ze dat elke keer tot in detail hoeven uit te leggen aan hun hulpverlener. Communicatie Volkerijk maakt bij zijn gesprekken met cliënten vaak gebruik van een tolk. Dat kan een tolk gebarentaal zijn of een schrijftolk. Werken met een tolk vraagt oefening om dat goed te doen. GGMD heeft tolken die ervaring hebben met het soort gesprekken dat ik voer. Dat is belangrijk want psychiaters leggen veel uit en de tolk moet goed weergeven wat de cliënt vertelt want daarop baseer ik mijn diagnose. Emoties en gedachten uitdrukken in een andere taal is moeilijk. De nuances moeten behouden blijven, dat is belangrijk, daar heb je zelf ervaring en ervaren tolken voor nodig. 4

5 Jacob Jan Voerman laatdove theaterman Jacob Jan Voerman (1962) is sinds 2006 doof, hij heeft twee CI s. Jacob Jan is getrouwd en heeft 4 kinderen. Van huis uit is hij loopbaanbegeleider, momenteel bereidt hij zich voor op een solotheatervoorstelling waarbij niet alleen een gebarentolk, maar ook een schrijftolk aanwezig zullen zijn. Doof worden Op een keer werd ik s nachts wakker van een piep. s Morgens leek het alsof alles doffer klonk. De piep zakte weer. Een tijd later toch langs een audicien om te meten. Inderdaad iets gehoorverlies. Maar nog ruim onder de 35 db. Nog weer later weer een piep, en toen bleek ik al wel onder die 35 db grens te komen. Tijdens uitproberen van mijn hoortoestellen ging het nog een paar keer achteruit, zodat ik in de proefperiode al een zwaarder toestel kreeg. Het kwam bij mij in een moeilijke periode. Ik was mijn oude baan bij het arbeidsbureau kwijt en was bezig een Pabo diploma te halen omdat ik voor de klas wilde. Uiteindelijk bleek dat niet te lukken. Ik heb het in het dovenonderwijs geprobeerd, maar het waren eerlijk gezegd niet alleen mijn oren die me dwars zaten. Het lukte me ook niet om voldoende structuur aan te bieden. Ik ben eigenlijk gevlucht in de techniek. Zorgen dat mijn hoortoestellen zo goed mogelijk afgesteld werden. Toen het steeds verder achteruit ging heb ik veel gehad aan een forum over CI s. Iets dat nieuw was voor mij. Het fenomeen CI heeft me enorm opgelucht. Wat er ook zou gebeuren, helemaal doof zou ik nooit worden. Met die opluchting heb ik denk ik mijn eigen omgeving ook gerust kunnen stellen. Ze hebben denk ik nooit helemaal beseft welke paniek ik even gevoeld heb. Toen ik erachter kwam dat ik mijn oude vak speciaal voor doven en slechthorenden kon gaan doen bij de GGMD, heb ik besloten het onderwijs vaarwel te zeggen. Die omgeving heeft me enorm geholpen met de acceptatie van mijn slechthorendheid, want zo blijf ik het noemen, terwijl het natuurlijk gewoon doofheid is. CI-horen Toen ik voor het eerst over de studie naar twee CI's hoorde, zat ik al in de procedure. Volgens de procedure was ik te vroeg. Ik hoorde nog te goed, maar omdat de studie me graag wilde hebben kon ik toch mee doen. Ik zit in de groep die eerst één CI kreeg. In januari 2010 kreeg ik rechts een CI. Links deed nog redelijk mee via mijn hoortoestel. Fijn, want daar kon ik nog wat lage tonen mee opvangen. Maar halverwege 2011 ben ik gestopt met het dragen van mijn hoortoestel, omdat het geen meerwaarde meer had. Januari 2012 kreeg ik mijn linker CI. Het is fijn om met twee oren te horen. Het is vooral rustiger. Ik kan iets beter focussen, en in een drukke omgeving helpt het ook. Maar het is in een rustige ruimte qua spraakverstaan geen verbetering ten opzichte van één. Het theater Het theater was een droom die ik als kind had, maar ik durfde niet naar de toneelschool, ik was te verlegen. En het was ook niet een gewone studie. Een hele tijd heb ik niets met die wens gedaan. Later ben ik cursussen gaan volgen bij een cultureel centrum: verhalen vertellen, cabaret. Ik heb met twee vrienden een amateurvoorstelling gemaakt. Ik heb zelfs een keer meegedaan met het camarettenfestival. Dat had ik helemaal niet goed voorbereid. Ik ging ook door de grond van angst, maar toch kreeg ik helemaal niet zo n verkeerde feedback. Ik was er nog niet klaar voor was de conclusie. Maar de angst was zo groot dat ik het weer een hele tijd in de ijskast gelegd heb. En toen liep ik vast in mijn werk. Niet helemaal. Veel dingen gingen goed, op veel dingen was ik zelfs trots. Zo heb ik zelf een training assertiviteit voor slechthorenden ontwikkeld, die goed ontvangen is. Ook als co-trainer van een tinnitusgroep heb ik het erg naar mijn zin gehad, en gevoeld dat ik echt iets betekende. Door mijn vader gemaakte poppenkast; 'daarmee is het allemaal begonnen'. 5

6 Maar er zaten ook elementen in die me dwars zaten. Bijvoorbeeld dat de betalende partij niet mijn klant is, maar iemand (UWV, werkgever) die iets van mijn klant wil, dat lang niet altijd op één lijn ligt met wat er nodig is voor die klant. Dat is een politiek spel dat je moet kunnen spelen. Ik was té betrokken met mijn klanten om dat goed te spelen. Het is te leren, maar het zal altijd energie blijven kosten. Daarom wilde ik graag die dingen afstoten en me richten op het geven van trainingen. Dat kon helaas niet binnen GGMD. Ik heb mijn klanten altijd geadviseerd om goed voor zichzelf te zorgen en op tijd aan de bel te trekken. Als ik die goede raad op mezelf toepaste, voorzag ik dat ik op lange termijn onderuit zou gaan. Ik heb een bedrijfsarts om advies gevraagd en die ondersteunde mijn visie. Daarom ben ik resoluut gestopt met mijn werk. En om niet ergens anders in dezelfde valkuil te stappen, ben ik gaan doen waar ik energie van kreeg: theater. Een alternatief was in mijn vrije tijd aan theater te werken en intussen gewoon mijn werk te blijven doen. maar dat werkt voor mij niet, want na mijn werk is al mijn energie op. Daarom had ik bijvoorbeeld al mijn vrijwilligerswerk al opgezegd. Waarom durfde ik nu wel aan mijn theaterwens te werken? Ik had al een tijd een blog met columns en verhalen, en maakte ook video s. Een steeds grotere groep mensen vindt dat mooi, en moedigt me aan om daarmee door te gaan. Dus heb ik via die online vriendenkring gezocht naar een regisseur. Hem gaf ik de opdracht om samen met mij te kijken of ik van al die commentaren en verhalen één geheel kon maken. De show Het is een solo voorstelling. Ik vertel en neem af en toe de rol van de personen over, waar ik over vertel. Gek genoeg is het de gebarentaal die me op deze vorm bracht. Als je in NGT over iemand praat zet je hem neer in de ruimte. En dan wijs je naar die plek als je het over hem/haar hebt, in plaats van het noemen van de naam. Dat vond ik zo mooi. Op die manier wordt die ruimte ook écht ingevuld. Ik doe dat nu heel fysiek. Al spelend kwam mijn regisseur op het idee om letters op het podium te zetten voor de personen in mijn verhaal. Ik heb dus van piepschuim half menshoge letters gemaakt, en daar speel ik mee. Mijn onderwerpen zijn mijn observaties. Ze gaan over de ouderenzorg, het onderwijs en de jeugdzorg. Via werk en invalwerk heb ik daar de nodige ervaring opgedaan. Ik houd altijd een beetje de ogen van een buitenstaander, en wil graag vertellen over mijn verwondering. Ik ben trainer geweest voor jongeren die een leerstraf hadden. Anti-spijbeltraining bijvoorbeeld. Daar ontmoette ik een meisje dat ik zo bijzonder vond dat ik een verhaal over haar schreef. Dat verhaal is de rode draad. In dat verhaal weef ik mijn eigen ervaringen, ook die met slecht horen. En één van de tegenspelers is een dove jongen. Die ik overigens ook echt ontmoet heb in zo n leerstraftraining. Wat die jongeren allemaal doen is natuurlijk door mij bedacht. In zekere zin ben ik ze allemaal zelf. Zijn het verschillende onderdelen van mijn karakter die ik tegen elkaar uitspeel. Hoofdthema daarbij is zeker zijn of twijfel toelaten. Iets met verstand of gevoel benaderen. Dat is het evenwicht dat ik zoek. Het heeft dus zeker ook iets filosofisch. Ik roer zaken aan om over na te denken. Meer dan dat ik grappen maak. Er zitten ook wel humoristische observaties tussen, maar het is géén cabaret. In totaal heb ik 21 scenes geschreven waarvan er twee expliciet over slecht horen gaan. Ik doe er expres geen muziek bij, omdat muziek me vaker niet dan wel bevalt. Ik heb gerepeteerd met mijn regisseur. De tekst is helemaal klaar, die heb ik uit mijn hoofd geleerd. Elke dag een wandeling maken en dan mijn tekst hardop zeggen. Ik wilde improviseren, maar mijn regisseur gaf aan dat dat pas kan als je zeker van iets bent, en hij heeft gelijk. Ik houd me dus voorlopig aan mijn tekst. Eind augustus (als ik dit schrijf is het begin augustus) ga ik nog een keer repeteren mét de tolken erbij. Want dat is een keuze die ik gemaakt heb. Ook al op advies van mijn regisseur. Die tolken worden een onderdeel van het geheel, en ik kan dus niet de ene avond met en de andere avond zonder tolken spelen. Dus ik speel altijd met twee tolken, zelfs als er geen doven of slechthorenden in de zaal zitten. Ik regel alles zelf en dat is spannend, want ik boek zelf de zalen en ben ook zelf verantwoordelijk voor de techniek. Ik ga een draadloze microfoon en een draagbare ringleiding aanschaffen, zodat ik overal ringleiding kan aanbieden. Dat is een flinke investering, net zoals een zaal huren voordat je weet of je hem wel vol krijgt. Maar ik dacht: Je gelooft in jezelf, of niet. Geen halve maatregelen dan. Je moet jezelf nu écht een kans geven. Het zit er dik in dat ik ook iemand moet gaan aantrekken om het licht te doen. Ga ik straks met twee tolken en een lichttechnicus op pad. Heel spannend allemaal. Ik ben er nu fulltime mee bezig, maar kan mijn energie verdelen zoals het uitkomt. Nu is het nog redelijk rustig, straks zal ik er echt een fulltime baan aan hebben. Als alles lukt. Maar dat is waar ik nu vanuit ga. Ik geef mezelf voorlopig ruim een half jaar. Mijn kinderen vinden het stoer. Mijn vrouw ook wel, maar die vindt het tegelijk heel eng. Ik ben alleenverdiener, dus het ís ook een grote stap. Ik heb zelf ontdekt dat half voor jezelf 6

7 U kunt nu al kaartjes kopen voor de volgende voorstellingen: 22-9 Utrecht, theater Kikker Den Haag, De Nieuwe Regentes Groningen, Prinsentheater Nijmegen, Badhuis Er komen nog plaatsen en theaters bij. Verdere gegevens: De portretfoto's bij dit artikel zijn van Agnes Swart. website: kiezen niet werkt. Liever dit dan wegkwijnen, mijn energie kwijtraken en me afvragen wat er gebeurd zou zijn als ik het wel gedurfd had. De kinderen zijn groot. Over drie jaar is de jongste 18. Dus wat dat betreft loop ik minder risico. Bovendien geef ik mijn kinderen nu als voorbeeld dat als je iets écht graag wil, je er helemaal voor moet gaan. En als het mislukt, zullen mijn kinderen zien dat het belangrijkste nog bestaat, dat we elkaar hebben. En dat er na een mislukking nog een leven is. En als het lukt heb ik mezelf (en mijn kinderen) laten zien dat je je droom kunt waarmaken. Dan ga ik mijn geld verdienen met optreden. Ik ga eerst allemaal try-outs doen. In kleine zalen, van ongeveer stoelen. Op zo veel mogelijk plekken in het land. Liefst in elke grote stad. 22 september in Utrecht, theater Kikker. Dat wordt de eerste. Ik heb inmiddels contact gehad met de programmeur van het theater van mijn woonplaats. Dat is een theater met 250 zitplaatsen. Zij komt kijken naar één van mijn try-outs. En als het me bevalt, boek ik je, heeft ze gezegd. Dus ik hoop in seizoen in de middelgrote theaters te staan. Mijn echte première zal dan in dat seizoen zijn. 7

8 Om te leren luisteren naar jezelf hoef je niet te kunnen horen! door Yoga-Annet Yoga bestaat al zo'n 500 jaar, vanuit het Oosten is het ook hier bij ons in het Westen steeds meer bekend geraakt. Yoga wordt gezien als de leer van ontspanning van lichaam en geest en is zeker geen godsdienst maar een manier om te ontspannen. Verbinding is het sleutelwoord en in dit geval betekent dit verbinding met jezelf. Toch zijn er nog veel mensen die zich afvragen wat yoga nu eigenlijk inhoudt en waarom het dan zo goed is voor je lichaam en geest. Om antwoorden op de meest gestelde vragen te geven hebben we er een aantal op een rijtje gezet. Wat is yoga? Yoga betekent verbinding, in dit geval met jezelf. Het is de leer van ontspanning van lichaam en geest. Waarom yoga? Vandaag de dag leven we steeds meer gehaast, alles moet sneller, beter, mooier kortom we komen nog maar zelden aan onszelf toe. We moeten presteren, sociaal zijn en even tijd voor jezelf maken wordt dan ook vaak als egoïstisch gezien. Yoga zorgt er voor dat je "pas op de plaats" maakt en weer met alle aandacht bij jezelf komt. Je hoeft even niet te presteren en je bent goed zoals je bent. Wat doet yoga nou eigenlijk met je? Door het beoefenen van yoga leer je niet alleen om de spanning in je lichaam te voelen, waar te nemen, maar ook om hem los te laten. De yogahoudingen (asana's) die tijdens de les worden aangenomen, zorgen er samen met de ademhalingstechnieken, (pranayama's) voor dat je niet alleen tot rust komt maar ook een stuk soepeler wordt. Jazeker, er is een verscheidenheid aan boeken op de markt waarin je ook weer kunt kiezen tussen beginners en gevorderden. Wees niet bang om hiermee aan de slag te gaan. Jij bepaalt en voelt waar je grens ligt. Je kunt het dus eigenlijk niet goed of fout doen. Echter zorg er wel voor dat je gefocust blijft en wanneer je twijfelt zoek dan contact met iemand die wat meer ervaring heeft. Er zijn duizend en één redenen waarom mensen aan yoga gaan doen. Echter allemaal met hetzelfde doel voor ogen. Allen zoeken zij naar een stukje rust en ontspanning voor zowel hun lichaam en geest. Yoga is voor mij mijn houvast in mijn leven geworden en heeft me geholpen om mezelf en mijn slechthorendheid te accepteren. Ga zelf eens op onderzoek uit en informeer naar de mogelijkheden. Juist ook voor dove mensen kan yoga een verrijking zijn in hun leven want "om te leren luisteren naar jezelf hoef je niet te kunnen horen". Mocht je vragen hebben of meer willen weten, mail gerust naar Liever geen boekje, maar beelden? Enige jaren geleden heeft Alexandra Hendrikx speciaal voor doven een DVD met yogaoefeningen opgenomen. Ze heeft nog een aantal DVD's. Een DVD kost 9,-. Als u hier belangstelling voor heeft, kunt u een mail sturen naar Alexandra@leefbarewereld.nl Met yoga kun je dan ook veel van je lichamelijke klachten verlichten en doen verdwijnen. Wanneer je een tijdje "aan yoga doet" merk je dat je lijf niet meer zo "vast" zit. Yoga is toch alleen voor lenige, slanke en geoefende mensen? Nee, yoga is voor iedereen, jong en oud of je nu beginner of gevorderde bent. Dit komt omdat je met yoga leert luisteren naar je eigen lijf, je eigen grens. Kunnen ook dove mensen yogalessen volgen? Reguliere lessen volgen voor dove mensen is moeilijk. Met name tijdens de eindontspanning tijdens een mooie visualisatie wekt dit frustratie op omdat je zo graag de stem wilt volgen. Wanneer je als dove yogales wil volgen kun je het beste op zoek gaan naar een yogaschool waar ook rekening gehouden wordt met dove cursisten. Ook kun je een yogadocent zoeken die bekend is met gebarentaal. STILTE Soms is stilte taal Vertaalbaar in de stilte Stilte een verhaal Innerlijk uitgelegd Vertelt dat Stilte tussen mensen In stilte eigenlijk Alles zegt Kun je ook thuis voor jezelf aan yoga doen? 8

9 Wel of Niet zichtbaar... De zegeningen van zichtbaar plotslaatdoof zijn Facebook bericht van: Peter Raggers, 1 juli 2013 Dag allemaal, ben weer thuis van de eerste week wandelen naar Santiago, was heerlijk om te doen. Reeds de tweede dag waren vele gedachtes verdwenen, heerlijk. Op mijn rugzak zit het bordje van Cor Toonen: het oor met het kruis erdoor. (redactie: LH = 'Limited Hearing' of 'Beperkt Horen' symbool). Op de vele smalle en heel smalle fietspaden die ik heb gelopen was het een uitkomst. Heel merkbaar was het of het bordje zichtbaar was of niet door de poncho i.v.m. regen. Met poncho werd me nog wel eens gevraagd of ik doof was, omdat ik niet reageerde op de fietsbel. Met zichtbaar bordje alleen maar vriendelijkheid en voorzichtig passerende personen. Sommigen vinden zo'n bordje stigmatiserend, misschien is dat wel zo maar de vrijheid en vooral de veiligheid die je ermee krijgt is erg groot. Dus doe jezelf niet te kort en gebruik het bordje. De risico s van onzichtbaar plots-laatdoof zijn Ervaringsbericht van: Cor Toonen 28 juli 2013 Het is een mooie zondagmorgen, we wandelen in het prachtige natuurgebied de Haterse Vennen. Op een gegeven moment lopen we op een vrij smal pad, links braamstruiken, rechts prikkeldraad. Een dergelijk smal paadje geeft wel wat onvastheid in relatie met mijn evenwicht maar is overdag best te doen. Mijn vrouw wandelt een acht meter achter mij en die hoort een kreet gelijk de huidige trend van tourwielrenners: opzij, opzij, mijn vrouw neemt het waar en gehoorzaamt maar ik weet natuurlijk van niks. Plots word ik grof aan beide schouders beetgepakt en aan de kant gezet. Net niet omgevallen en nog voor ik van de schrik bekomen ben loopt een uit de kluiten gewassen jogger al weer een stuk verder voor mij. Mijn vrouw heeft nog geroepen dat ik niet hoorde Misschien heeft de jogger wel geschreeuwd of sorry gezegd maar dat was tegen dovemansoren Conclusie van mijzelf: In de braamstruiken of prikkeldraad gegooid worden vind ik geen aantrekkelijk perspectief, dus bij de volgende wandeling in dit prachtige gebied mijn rugzakje met het LH symbool erop dragen. Opmerking redactie: voor meer info over het LH bordje kunt u terecht bij u onze adviseur technische voorzieningen: c.toonen@stichtingplotsdoven.nl Oproep: Denk mee over het werven van nieuwe donateurs door Peter Raggers Een ieder die dit leest wordt gevraagd om actief mee te denken. Gelukkig heeft de Stichting Plots- en laatdoven een vrij stabiel aantal donateurs. Toch zien we dat er een lichte daling is. De belangrijkste redenen zijn overlijden en de geldelijke crisis. Het hakt er goed in als je bijna niets hebt en de vaste kosten worden steeds hoger en de inkomsten lager. Dan wordt het vrij besteedbare gedeelte erg beperkt. Eén van de donateurs heeft het initiatief genomen om hiervoor een sponsoring op te zetten. Mede daardoor konden we een paar nieuwe donateurs welkom heten, maar ook bestaande donateurs binnen boord houden. Dank aan een ieder die dit mogelijk heeft gemaakt. Meerdere nieuwe donateurs hebben zich aangemeld nadat zij lid geworden waren van de plotsdoven facebookgroep, deze telt inmiddels 230 leden. De informatie die men hier krijgt en het gevoel van welkom te zijn trekken velen over de streep. Maar we willen nog meer donateurs. We willen groeien naar 500. Dat moet kunnen gezien het aantal plots- en laatdoven en zeer slechthorenden. De Stichting draagt een groot deel bij aan verbetering van het leven van onze doelgroep door het verstrekken van informatie en belangenbehartiging, maar vooral doordat men bij de stichting herkenning en bevestiging vindt, het is een plaats waar jezelf kunt en mag zijn. Maar we hebben ook meer donateurs nodig omdat de geldstroom drastisch minder is geworden door vermindering van de subsidie. De vraag is: hoe komen we aan nieuwe donateurs? Er is geen geld voor een marketingbureau. Het huidige bestuur kan er niet echt meer werk bij hebben. Daarom zoeken we naar goede ideeën, oplossingen en/of mensen die zich hiervoor willen inspannen. Voor langere of kortere tijd. Ideeën, in welke categorie ook, zien we graag tegemoet. Dit kan via info@stichtingplotsdoven.nl of per post: Stichting Plotsdoven, Randhoeve 221, 3995 GA Houten. Natuurlijk kunt u ook reageren via de plotsdovengroep op facebook. Vast bedankt voor het meedenken. We hebben elkaar nodig. 9

10 Jan Lieve Jan, nog maar een paar weken geleden liepen wij met jou op de Hoge Veluwe. Deze wandeling, inmiddels traditie de dag na Hemelvaart, had jij nog georganiseerd, toen nog onbewust van het feit, dat je ernstig ziek was. Jan, je betekende veel voor ons als vriend en lotgenoot. Niet alleen haalde je ons thuis op en bracht ons ook weer thuis, ja ja, een wagen volgeladen met jonge meiden. Wij genoten ook van alles wat je ons onderweg vertelde over de natuur en over de geschiedenis van oude stadjes waar je ons rondleidde, op weg naar alweer een weekend ergens in Nederland. Je was een geboren gids! Natuurlijk willen wij in deze Plotsdoof niet voorbijgaan aan het overlijden van Jan Commandeur. Eén van ons, die nog van niets wist omdat ze in het buitenland was, reageerde heel heftig.en geschrokken, en zei: "De gedachte dat hij zo plotseling zou kunnen overlijden is nooit bij me opgekomen. Het beeld dat ik van hem heb is gewoon een sterke gezonde man, die nooit iets mankeerde, bovendien actief en goed gemutst" Dit beeld is eigenlijk voor iedereen die Jan heeft gekend hetzelfde. Het gebeurde ook allemaal heel snel. Op 10 mei gingen we naar de Hoge Veluwe waar Jan een zware, moeilijke wandeling uitgestippeld had. Hij heeft deze tocht zelf ook gewoon uitgelopen. Vier weken later hoorden we dat hij ernstig ziek was. Nog eens tien dagen later was hij er niet meer. Op 29 juni hebben we hem herdacht. We waren met heel veel lotvrienden bijeengekomen in de ontvangstruimte van de Molenorganisaties in Houten. De volgende woorden werden door Leontien uitgesproken tijdens deze ontroerende herdenkingsbijeenkomst: "Iedereen kent hem wel, die lange man, met zijn kale hoofd waar pontificaal zijn CI op zat: Jan Commandeur. Op 18 juni jl. is onze lieve vriend en lotgenoot overleden. Het voelt nog onwerkelijk, omdat het zo ontzettend snel is gegaan. Wij vinden het echt heel fijn, dat we hier samen Jan kunnen gedenken. Het geeft ons het gevoel iets vanuit Jan zijn doof-zijn wereld te kunnen doen, een gevoel van troost, en zo kunnen wij ook onze waardering voor Jan uiten. In Castricum gingen wij regelmatig met je op stap door jouw duinen, die je op je duimpje kende en waar je ons ook overal op attent maakte. Het leuke was dat we onderweg echt over van Gastvrije Haven zweef maar verder Jan zweef maar door jouw tijd om te schitteren in jouw nieuwe land is tijdloos zweef maar verder Jan zweef maar door jij bent nu verlost van pijn onmacht afhankelijkheid zweef maar verder Jan zweef maar door jij bent nu zo vrij als een eikenblad in de wind wil je af en toe landen weet dan: jouw plekje in ons blijft een gastvrije haven Roc Andreas, Cuijk 19 juni 2013 alles en nog wat konden kletsen. Stonden we bv. stil bij een enorme boom waarvan de stam in tweeën was gesplitst, hadden we het ineens over meerlingen en daarop verdergaand over IVF. Het was leuk om je gedachten alle kanten te laten opgaan, zo ook tijdens onze verdiende biertjes na afloop van de wandeling. Ja Jan, je hield enorm van gezelligheid, stond positief in het leven. Jan, je was een actieve vrijwilliger, niet alleen voor de activiteitencommissie, je had ook een grote inbreng bij het organiseren van activiteiten van Steunpunt West, zoals bv. de wandeling door de haven van IJmuiden en de boottocht over zee. En zo waren er nog vele andere activiteiten, die we niet snel zullen vergeten. Lieve Jan, dank je wel voor je fijne vriendschap, dank je wel gewoon omdat je er was! We zullen je missen en nooit vergeten! Je lieve Lotjes " 10

11 Het Nederlands Gebarenkoor door Jopy Sol hopen we op te vullen, - er zijn nog een heleboel plaatsen vrij voor Vrienden van het NGK, daar hopen we een deel van op te vullen. Als u dit leest is het ongeveer twee jaar geleden dat er voor het eerst gesproken werd over het Nederlands Gebarenkoor. Peter Raggers kwam met het idee, ondergetekende sloot zich bij hem aan. Samen besloten ze dat Peter de voorzitter zou worden en ondergetekende de penningmeester. De vraag hoeveel leden er minimaal zouden moeten zijn is eigenlijk nooit beantwoord. Toen het plan bekend werd, stroomden de leden toe, we hadden er al gauw meer dan 40. De vraag werd toen: hoeveel leden willen we maximaal hebben. Dat aantal ligt inmiddels vast: maximaal 35, daarvan mag één derde goedhorend zijn. De eerste repetitie vond plaats in januari In de daarop volgende maanden vertrokken er leden, maar er kwamen ook weer nieuwe mensen bij. In de zomermaanden werd er een enquête gehouden onder de leden. Daaruit kwam naar voren dat de meeste leden bij voorkeur Nederlandse liedjes wilden gebaren in NmG, omdat je dan de tekst in gedachten mee kunt zingen, dat lukt niet als je NGT gebruikt. Na de zomervakantie werd de repetitietijd met een half uur verlengd. Over het bestaande repertoire waren niet veel mensen echt enthousiast. Daarom werd er een muziekcommissie in het leven geroepen. In die commissie zijn de diverse leeftijdsgroepen en vormen van gehoorverlies vertegenwoordigd, samen kiezen ze het repertoire in overleg met de dirigenten. Als we zo doorgaan krijgen we straks een breed repertoire met voor ieder wat wils. Het eerste optreden hebben we achter de rug. Het was niet volmaakt, maar we zijn er tevreden over, want het publiek reageerde heel enthousiast. De organisatie had zich vooraf afgevraagd of drie liedjes niet erg veel was, konden we er geen twee doen? Dat wilden we liever niet. We hielden er rekening mee dat er mensen weg zouden kunnen lopen de borrel lonkte tenslotte maar niemand liep weg. Aan de reacties te zien hadden we gerust nog een poos door kunnen gaan, de mensen werden het niet moe. Mensen die er serieus over denken om lid te worden, kunnen één keer naar een gewone repetitie in Driebergen komen. In principe kan iedereen lid worden, maar doven en zwaarslechthorenden gaan voor, dan komen lichtslechthorenden aan de beurt en er is een beperkt aantal plaatsen voor goedhorenden. We verwachten van alle nieuwe leden dat ze in ieder geval kunnen gebaren op het niveau van NmG-2. Er wordt eens per maand op zaterdagmiddag gerepeteerd. Van nieuwe leden wordt verwacht dat ze een inhaalslag maken door zo snel mogelijk alle liedjes te leren. Ook al worden tijdens de repetities de 'oude' liedjes regelmatig gebaard, toch moet er thuis flink geoefend worden. Er zijn hiervoor op het ledengedeelte van onze website videofilmpjes beschikbaar met de liedjes, de gebaren en voorzien van ondertiteling. In de repetitieverslagen die ook op de site staan - wordt een en ander toegelicht. De contributie bedraagt 50,- per jaar. Dit is niet veel, maar veel leden moeten van ver komen, door de reiskosten tikken de kosten wel aardig aan. We willen de contributie daarom niet verhogen. Maar omdat we nu minder leden hebben dan aanvankelijk begroot is de opbrengst van de contributie niet genoeg om alle vaste kosten van te kunnen betalen. Daarom hebben we Vrienden nodig die bereid zijn om 25,- per jaar bij te dragen. In de toekomst willen we graag iets extra's voor onze vrienden doen, een optreden, een dvd Maar voorlopig kunnen we er alleen onze welgemeende dank tegenover zetten. Voor meer informatie over het koor: Vriend worden? Maak minimaal 25,- over op ING-rekening t.n.v. Stichting Plotsdoven inz. NGK en vermeld: Vriend NGK Wilt u dat wij u ook kunnen bereiken, stuur dan ook een mailtje met uw adres naar: penningmeester@nederlandsgebarenkoor.nl Op 12 oktober van dit jaar wordt de jaarlijkse de contactdag van de Stichting Plots- en Laatdoven gehouden. Een openbare repetitie van het koor maakt deel uit van het programma. Dat is dus geen kant-en-klaar optreden, maar een kijkje in de keuken. De bezoekers mogen uiteraard meedoen. Als koor hopen we met dit optreden drie dingen te bereiken: - we willen graag meer bekendheid geven aan het bestaan van ons koor, - er zijn nog een paar plaatsen vrij voor nieuwe leden, die 11

12 Column van Michèle Meirlevede - Zomer! Ha, wanneer ik dit typ is het buiten meer dan dertig graden. Ideaal om dus binnen aan de computer te werken en aan mijn column te denken en te schrijven. Het is weer even bekomen na die mooie sportevenementen en zeker de laatste Tour de France, ditmaal de 100ste wat het weer wat specialer maakt. Ik vind het heel mooi om dit op tv te zien en het commentaar - via teletekst- te kunnen lezen. Je ziet veel mooie Franse (natuur)beelden. Zoals de klim op de Mont Ventoux en Alphe d Huez, die laatste zelfs 2x! Wat mooi om te zien en wat een prestatie! Dankzij de technische mogelijkheden en evolutie kunnen we steeds meer en meer meeleven met de fietsers en hun teams. Het lijkt me niet niks wat ze daar presteren. Ook Nederland kwam fiks in de ban van de tour door Bauke Mollema en Laurens ten Dam, of beter Bauw & Lauw. Prachtig wat zij gepresteerd hebben. Ook de talrijke suppor- ters hebben veel over om hun idool even langs de weg te zien en aan te moedigen. Petje af voor die renners. En toch toen ik naar de beelden keek en die topprestaties van de renners zag, dacht ik dat is allemaal mooi en wel, maar staat er eigenlijk iemand bij stil dat mensen met een handicap, hun partners, hun familie en hun begeleiders óók vaak zo n topprestatie leveren? En dit geen 3 weken lang, maar ieder jaar, dag in, dag uit? Vaak zonder supporters of enthousiaste toeschouwers op hun weg. Vaak zonder veel stimulans ze gaan maar door en proberen er het beste van te maken. Dit is iets wat mij af en toe tegen de borst stuit dat veel mensen alles zo normaal vinden. Dat een gehandicapt iemand zo normaal mogelijk leeft en handelt alsof het niks inhoudt. Zolang de gewone mens er zelf niet mee te maken heeft, staan ze er nooit bij stil. En dat is jammer Dus wou ik gewoon maar even een pluim en applaus geven aan ALLE gehandicapten, hun partners, hun familie en hun begeleiders. Aan alle mensen met beperkingen die hoe dan ook nog wat willen maken van hun leven. Dat is pas echt TOPsport! Column van Cor Toonen - Veerkracht Een woord met tweevoudige betekenis: veer-kracht! Ik vertaal het als: veer-, staande voor verend ofwel de flexibiliteit die ervoor zorgt dat je veranderingen op kunt vangen én: - kracht, spreekt voor zich maar in combinatie met veer geeft het toch vooral de kracht aan waarin je ondanks de veranderingen overeind blijft. Als werktuigbouwkundige heb ik veel te maken gehad met ontwerpen waar een veer in verwerkt zat, dus een metalen dingetje zoals je in een balpen aantreft. Dit zorgt er bij een balpen voor dat de schrijfstift naar binnen terugveert. De materiaaleigenschap van een dergelijk veer is, dat hij na vormverandering steeds weer in zijn oorspronkelijke vorm terugkeert. In de werktuigbouwkunde noemt men de kracht waarmee een dergelijk veer dat kan: veerkracht. Veerkracht vind ik een mooi woord voor de mens die ondanks zijn fysieke of zintuiglijke beperking zijn leven positief, ja zelfs vaak ook nog vreugdevol, beleeft. De meeste van dit soort beperkingen zijn een deel van je dagelijkse leven, het is je vriend of vijand, soms vierentwintig uur per dag. Voor plotsdoven is het in elk geval de partner van opstaan tot slapen gaan. Met de pech van een vorm van tinnitus erbij is het ook nogal eens je vijand tijdens je slaap. Horende mensen beseffen dat vaak niet, terwijl wij zelf in de waan van de dag het gelukkig - ook vaak vergeten. Deze week maakte ik twee confrontaties mee waarin ik de veerkracht als indrukwekkend ervoer. Confrontatie één: vanmiddag, kort en krachtig. Vorig jaar was ik vrijwilliger bij de kindervakantie bouwweek in onze wijk. Petra, de vrouwelijke helft van de leiding ratelde er zo lustig op los dat ik er geen jota van kon verstaan. Petra ontmoette ik twee maanden later als docente op de hartrevalidatiegroep. Toen had ik een schrijftolk bij me en moest zij dus wel wat rustiger spreken. Het vrijwilligerswerk in deze intensieve vormen moet ik nu laten varen, maar even gaan kijken mag natuurlijk wel. Zodoende kwam ik Petra deze middag weer tegen en vanaf de eerste handdruk praatte ze meteen zo rustig en duidelijk dat ik haar geheel kon volgen. Een staaltje van veerkracht van mijzelf dat ik zonder ook maar iets te horen een gesprek, met spraakafzien, nog altijd geheel kan volgen. Maar toch zeer zeker ook een geweldig staaltje van veerkracht van horende Petra, dat zij direct omschakelde naar een, voor haar, geheel andere spraakvorm! Confrontatie twee: Deze week plaatste ik een nieuwe profielfoto in mijn Facebook account (zie hierboven), waarop ene Janneke reageerde met: Je bent duidelijk aan het genieten. Mijn weerwoord: Genieten... ja inderdaad, Janneke... dat was het maandag Ik genoot van het verhaal van de 84 jarige plotsdove Netty. Zij is in april op haar scootmobiel door een auto aangereden, zwaar gewond... Te veel breuken om te tellen, drie weken in slaap gehouden... en dan vertelt Netty - zo kwiek als een 84 jarige maar kan zijn - net weer thuis in haar eigen huis - dat ze er geen weet meer van heeft. En dat ze in het verpleeghuis zoveel bezoek kreeg van mensen die met eigen ogen wilden zien dat ze nog leefde. Dat is genieten zeg... De veerkracht van de mens kan ZO verbazend zijn dat je eigen dochter je ons wondertje noemt! Wondertje, ook omdat wij tijdens het bezoek van bijna twee uur over en weer niets maar dan ook niets op hoefden te schijven. Alle blabla ging puur met spraakafzien tussen plotsdove senioren. Nu ga ik veerkrachtig verder met het, hopelijk nog veel vaker, ontmoeten van veerkrachtige medemensen, al of niet met een beperking. PS: Het fotomoment is eenmalig als columnfoto geplaatst en komt eervol van vriend Jos Jansen! 12

13 Verslag van de penningmeester over 2012 door Albert Bouma 2011 was het laatste jaar waarin de subsidie nog op de oude manier werd toegekend. Een basisdeel bestaande uit een vast bedrag ad 7.500,- en 2 x de inkomsten uit donaties. Daarnaast een ontwikkelingsdeel van ,-. In 2012 is de subsidie met 20% verminderd tot een bedrag van ,- (2011: ,-). De subsidie wordt verstrekt door het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) via het Fonds PGO (Patiënten, Gehandicapten en Ouderen). Daarnaast hebben we eigen inkomsten zoals entreegeld voor de landelijke dag, eigen bijdragen voor activiteiten, advertentieopbrengsten en natuurlijk de donaties, samen goed voor ruim ,-. Bovendien gebruikten we een deel ( 2.400,-) van de egalisatiereserve. Deze reserve is opgebouwd uit subsidies die we in voorgaande jaren overgehouden hebben. We moeten deze reserve eind 2014 helemaal opgemaakt hebben. De totale inkomsten in 2012 waren ,- (in ,-). Dit bedrag hebben we bijna geheel uitgegeven aan:. Lotgenotencontact 34% Landelijke dag, Themaweekend, Contactdag enz.. Informatievoorziening 21% Blad Plotsdoof, infomateriaal, jaarvergadering.. Belangenbehartiging 5% Diverse overleggen.. Instandhoudingskosten 35% Personeel, bestuur, kantoormiddelen, huisvesting.. Professionalisering 3% Beleidsinfo, Voucher/Federatie Molenorganisaties. De subsidie mag vanaf 2013 alleen nog worden gebruikt voor lotgenotencontact en informatievoorziening. (In 2012 ook nog gedeeltelijk voor belangenbehartiging en instandhou- dingskosten). Het Fonds PGO heeft het financieel verslag over 2012 goedgekeurd. De subsidie is in 2013 met 50% verminderd en vanaf 2014 zal het een bedrag tussen de ,- en ,- zijn, maar daar zitten wij in 2013 al op. Zoals reeds gezegd worden alleen lotgenotencontact en informatievoorziening nog gesubsidieerd. Nu zijn dit toevallig de sterke punten van de Stichting Plotsdoven. Wij deden al wat het ministerie van VWS de belangrijkste taken van gehandicaptenorganisaties vindt! De eigen inkomsten hoeven we niet meer te verantwoorden. Maar alle uitgaven boven de vastgestelde subsidie moeten we nu uit eigen inkomsten betalen. Het ministerie gaat er vanuit dat leden hun organisatie zo waardevol vinden, dat ze bereid zijn een bijdrage te leveren voor instandhouding door middel van contributie. Het is dus nog meer dan voorheen belangrijk dat zoveel mogelijk donateurs de Stichting Plotsdoven steunen! Eén van de nieuwe subsidie-eisen is dat er minimaal 100 leden zijn en dat de minimum contributie 25,- is. De minimum donatie bedraagt daarom per 1 januari ,-. Op 4 juli jl. was er een informatiebijeenkomst van het PGOfonds over de subsidie De uitkomst was positief. De ,- subsidie voor 2014 en feitelijk ook voor 2015 lijkt geen enkel probleem. Een hele opluchting, omdat in eerdere instantie voorwaarden waren gesteld over vergaande samenwerking per Nu lijkt dit ruimer te liggen en valt de Voucher-samenwerking (gezamenlijk aanvragen van subsidie voor projecten) er ook onder. Een lintje! door Albert Bouma Op 4 juni jl. werd ik tot mijn grote verrassing onderscheiden als Lid in de Orde van Oranje Nassau. Hierbij waren ook diverse bestuursleden en vrijwilligers van de Stichting Plotsdoven aanwezig. Men was er in geslaagd het hele gebeuren zeer geheim te houden. Wij hadden voor deze middag een uitnodiging voor het officieel ondertekenen van formulieren van een uitwisselingsproject met oudere Engelse Doven. Hier heb ik vorig jaar samen met vijf andere Nederlandse dove vrijwilligers aan meegedaan. Om het in Engelse stijl te houden, moesten we een colbertje meenemen. Toen we na de ondertekening in de hal van De Gelderhorst kwamen, werden Marja en ik een rode loper opgeduwd en zag ik heel veel bekenden. Ik dacht toen dat het wel een heel groots afsluiten van het vrijwilligersproject was. Misschien hadden we er een prijs mee gewonnen? (We hadden namelijk een nominatie voor dit project Een leven lang leren ). 13

14 Pas toen de inmiddels ook gearriveerde burgemeester begon over mijn vrijwilligerswerk ging er een lichtje bij mij branden Het vrijwilligerswerk is mij met de paplepel ingegeven. Mijn vader zat in mijn Friese geboortedorp in het bestuur van de plaatselijke kerk, het waterschap en de landbouwcoöperatie. Ik ben er gewoon ingerold. Op mijn 22ste werd ik gevraagd als penningmeester van de provinciale afdeling van de Nederlandse Christelijke Bond van Doven in Leeuwarden. Sindsdien heb ik altijd wel iets gedaan. Als ik zo terugkijk was ik op mijn best op plekken waar iets nieuws werd opgebouwd of waar het wat minder soepel liep. In Friesland was ik bij de oprichting van de Friese Welzijnsstichting voor Doven en de verwerving van subsidie voor een ontmoetingscentrum en beleidsmedewerker. Ik was erbij toen Hans Wiegel, de toenmalige Commissaris van de Koningin in Friesland, het centrum officieel opende. Na onze verhuizing naar Meppel was ik in Drenthe betrokken bij de beslissing voor een vestigingsplaats van een ontmoetingscentrum, het verkrijgen van subsidie en het reorganiseren van de financiën. In Ede tenslotte deed ik mee met de start van het eerste Nederlandse Gebarencafé, het opzetten van de ledenadministratie van de Ned. Chr. Bond van Doven en was ik korte tijd penningmeester van de Stichting Plotsdoven. Momenteel ben ik opnieuw penningmeester van de Stichting Plots- en Laatdoven. Nu is het steeds opnieuw een uitdaging om de begroting af te stemmen op de subsidie-eisen. Terugkijkend zie ik ook, dat ik het vrijwilligerswerk nodig had. Vooral in Friesland en Drenthe was mijn betaalde werk niet altijd even interessant. De communicatie met mijn horende collega s verliep vaak moeizaam. In het vrijwilligerswerk met doven kon ik mij wel ontplooien, werd ik gelijkwaardig behandeld en gerespecteerd. Toen ik op De Gelderhorst ging werken kwam dat aspect ook in mijn betaalde werk. Ik had toen minder behoefte aan vrijwilligerswerk, maar toen de Stichting Plotsdoven een beroep op mij deed kon ik geen nee zeggen. Ik wil mijn collega-vrijwilligers van de Stichting Plots- en Laatdoven bedanken voor de steun van de aanvraag voor het lintje, voor de aanwezigheid op 4 juni en voor de toespraken, felicitaties, kaarten en persoonlijke geschenken. Ik denk er elke dag nog wel even aan. Het was geweldig! En tenslotte wil ik Marja bedanken. Zij was al die jaren een klankbord waar ik mijn ideeën toetste en die zelf ook vaak met suggesties kwam. En zij was thuis als ik weer een dag of avond weg moest. Dus vanaf deze plaats: dank je wel! Opstekers door Ineke Scheffel Waar krijgt een mens nieuwe energie van? Van positieve ervaringen in ieder geval. 1. Mijn boventanden moesten gerenoveerd worden en bij een controlebezoek aan mijn tandarts vroeg ik of hij daar een behandelplan voor op kon stellen. Nou is de man van geboorte een Israëliër, maar hij woont al minimaal 10 jaar in ons land, want zolang loop ik al bij hem. Toch beheerst hij de Nederlandse taal nog steeds niet goed met als gevolg dat ik hem erg moeilijk kan aflezen of zelfs maar begrijpen. Wel wist hij mij met z'n handen te vertellen dat ik 6 kronen nodig had. Daarop vroeg ik of hij een behandelplan op papier kon zetten, nou dat kon hij wel. '6 kronen à 600,-.' Dat was het. Thuisgekomen deed ik mijn verhaal aan Lex, mijn man, met de vraag: 'Wat moet ik hier nu mee?' Hij zei: 'Ga mee naar mijn tandarts.' Hij had namelijk voor een praktijk gekozen die niet zo lang geleden bij ons in de straat gevestigd is. Nog dezelfde middag een afspraak gemaakt en er tevens bij gezegd dat ik doof ben en een moeilijke mond heb. Kon meteen de volgende dag komen bij een vrouwelijke tandarts die ervaring had met dove mensen. Wat volgde was een te gekke ervaring. Met behulp van het computerscherm en ontzettend goede communicatie werden mij 2 behandelplannen voorgelegd. Het eerste plan omvatte ook zes kronen. Het tweede plan was aanzienlijk goedkoper, omdat dat uitging van een kroonopzet, want m'n tanden waren wel afgesleten, maar nog in goede staat, daarom was dat voldoende. Het was een geweldige ervaring om als 'gewone' patiënt behandeld te worden, een enorm verschil vergeleken met m'n oude tandarts en zo ontzettend fijn. Mijn vorige tandarts was een aardige man en werkte hartstikke netjes, maar de communicatie... pure ellende! Als extra meevaller Ik heb hierover een stukje geschreven op ZorgkaartNederland.nl waarbij je kans maakt een elektrische Oral B 3000 tandenborstel te winnen als jouw stukje als beste van het kwartaal gekozen wordt. En ja, sinds kort heb ik een super tandenborstel. 2. Twee weken geleden moest ik voor het 2 jaarlijkse onderzoek naar borstkanker naar zo'n rijdend onderzoekcentrum. Bij de balie meldde ik meteen dat ik doof was en of ze daar rekening mee wilden houden. Geen probleem. Op hetzelfde moment komt mijn benedenbuurvrouw, waar ik behoorlijk goed mee om ga, ook binnen. Zij is nogal praterig, maar super duidelijk. Ze begint meteen met: Leuk, dat jij op dezelfde tijd moet etc etc. De 2 dames achter de balie keken uiterst belangstellend toe van: Hoe kan dat nou? Ze is doof! Ik moest als eerste het kleedhokje in en werd gehaald door de vrouw die ook achter de balie stond. In de onderzoeksruimte liet ze me haar beide gehoorapparaten zien. Ik meteen praten over haar handicap en zij stelde op haar beurt aan mij allerlei vragen. Heb haar enige informatie kunnen geven en blijkbaar was ze daar zo blij mee dat ik bij het weggaan een memoblaadje in m'n hand gedrukt kreeg met de volgende tekst: Als ik u zo meemaak zie ik mijn eigen toekomst minder somber in. Dank u wel! Ben nog nooit vrolijk uit die wagen gekomen, maar was nu in de wolken met dat memoblaadje dat bewees dat ik een ander mens een hart onder de riem heb kunnen steken. 14

15 Israël / Palestina, een reisverslag door Pieter Vergeer Van juli organiseerde reisorganisatie Wesemann Travel uit Houten een reis naar Israël/Palestina in het Midden-Oosten. Deze reisorganisatie is gespecialiseerd in reizen voor en door doven. Een toegevoegde waarde van deze organisatie is dan ook dat je tijdens de reis op een gelijkwaardige manier kunt communiceren, namelijk door gebruik te maken van gebarentaal. Zowel met de reisgenoten als met de lokale gidsen en reisbegeleiders. Wesemann Travel werkt namelijk samen met dove en slechthorende reisleiders in het land van bestemming. én dove mensen te laten zien hoe het is om doof te zijn. Ook welke voordelen het heeft om doof te zijn. Jammer dat we zoiets in Nederland niet hebben. Lijkt een beetje suf, zo n bezoekje aan het museum, maar dat was het zeker niet! Daarna gingen we ook iets sportiefs doen; namelijk wakeboarden! We kregen les van Efi Levi, een zwaar slechthorende wereldkampioen! Israël/Palestina is een bijzondere reisbestemming met veel afwisselende bezienswaardigheden. Het land kent een eeuwenoude geschiedenis en je kunt je er verbazen over de vele en veelzijdige culturele, historische en religieuze aspecten. Wij hebben verschillende plaatsen bezocht en veel van het land gezien. Activiteiten georganiseerd door lokale dove bewoners gaven ons de kans om de reisbestemming van binnenuit te ontdekken. Dat is precies de doelstelling van Wesemann Travel! De reis werd begeleid door Jos Wesemann, de zoon van oprichter Johan Wesemann, in samenwerking met lokale dove en slechthorende gidsen en activiteitenbegeleiders. Om ook de communicatie met horenden (bijvoorbeeld bij musea bezoek en gespecialiseerde rondleidingen) te kunnen volgen, hadden we twee tolken Nederlandse Gebarentaal meegenomen. De groep bestond uit 26 personen, variërend in leeftijd van jaar, daar zat ook een vrouw uit Finland bij. In Jeruzalem ontmoetten we nog twee Amerikaanse dove mensen. Daar heb ik ook enorm van genoten; het feit dat je met zoveel mensen en culturen in aanraking komt. We spraken af op Schiphol en met de groep zijn we naar Tel Aviv gevlogen met Pegasus Airlines. Daar ontmoetten we nog meer Nederlandse doven en werden we verwelkomd door Israëlische doven. Geweldig dat het best makkelijk is met hen te communiceren in Internationale Gebarentaal. Uiteraard is het wel even wennen, maar dan gaat het als vanzelf. Het land kent een warm klimaat, variërend van graden. Een verschil met Nederland is wel dat het daar droger is en daarom minder benauwd. Het was wel erg belangrijk om genoeg water te drinken. Op de eerste dag verkenden we het strand en bezochten we een dovenmuseum, dat door doven is opgezet om de horende Op de derde dag zijn we naar Jeruzalem geweest, we werden rondgeleid door de heilige stad waar Jezus 2000 jaar geleden leefde, het land van de Joden, Christenen en Moslims, wat nu nog steeds het geval is. Daar bezochten we onder meer de Klaagmuur en de Geboortekerk van Christus. Op een dakterras hadden we uitzicht op dat gedeelte van Jeruzalem waar onder andere de Heilige Grafkerk en de heilige al-aqsa moskee zijn en de plek waar ooit de tempel heeft gestaan. Ook hebben we het centrum verkend. Als aanknopingspunt om te voorkomen dat je verdwaalt: er is maar één hoofdstraat, de Via Dolorosa, daar kom je altijd weer op uit! We hebben ook traditionele Joodse mensen ontmoet en zijn bij hen op visite geweest in hun clubhuis. Er was een dove rabbijn die informatie gaf over het Jodendom en er werd muziekles gegeven in gebarentaal, iets wat we ook in Nederland hebben. Ook hebben we ontmoetingen gehad met mensen die kort of lang geleden van Nederland naar Israël zijn geëmigreerd. s Middags hebben we Yad Yashem bezocht, het holocaustmuseum. Heel indrukwekkend om de geschiedenis van de vervolging van Joden te mogen bekijken. De avond werd afgesloten met een pittige wandeling op de Olijfberg, wat ook heel indrukwekkend was. De dagen daarop zijn we naar Bethlehem geweest. Daar hebben we de oude Romeinse monumenten, zoals een oud bad- 15

16 Beter door de dag met een gehoor beperking Het NC PLD (Nederlands Centrum voor Plots- en LaatDoofheid) maakt deel uit van GGMD voor Doven en Slechthorenden. Bij GGMD werken specialisten gehoorverlies. Vakmensen die de gevolgen van plots- en laatdoofheid kennen én met u kunnen communiceren. Het NC PLD helpt u met: informatie en advies over hulpmiddelen en voorzieningen training Leven met plots- en laatdoofheid communicatietrainingen zoals spraakafzien en NmG (Nederlands ondersteund met gebaren) loopbaanbegeleiding individuele hulpverlening NC PLD Telefoon (gratis) Teksttelefoon (gratis) Sms contact@ggmd.nl Chat contact@ggmd.nl (via (Windows Live) Messenger / MSN) Heeft u hulp nodig? Aarzel niet en meld u aan. Na aanmelding bespreekt een specialist gehoorverlies uw hulpvraag met u. Vervolgens beslist u samen welke hulpverlening daar voor u het beste bij past. Indien gewenst is bij de gesprekken een gebaren- of schrijftolk aanwezig. Geestelijke Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening voor doven en slechthorenden 16

17 huis, gezien. Daarna hebben we de Geboortekerk van Jezus bezocht. We hadden ook een ontmoeting met lokale doven bij de dovenclub van Bethlehem. s Avonds zijn we naar de Palestijnse stad Ramallah gegaan. Het checkpoint waar we langs moesten, tussen Israëlisch en Palestijns gebied, was dicht i.v.m. een demonstratie van Palestijnen! Veel mensen moesten daarom gaan lopen. Dat hebben wij ook gedaan, wat best wel spannend was! In ieder geval een bijzondere ervaring om bij zo n checkpoint te staan. Voorbij het checkpoint werden we opgehaald en vervolgens naar een gasthuis gebracht, waar we twee nachten hebben geslapen. De volgende dag kregen we een rondleiding door de stad. We bezochten het graf van Yasser Arafat en het monument van de Dichter. Een deel van onze groep heeft s avonds nog het centrum bezocht. Daar kwamen ze dove Palestijnse medewerkers van een naaiatelier tegen, dat wordt gerund door dove mensen. De kleding die hier wordt gemaakt is voor de mensen die daar wonen. We bezochten ook een dovenschool en hebben kennis gemaakt met dove Palestijnse kinderen en hebben ook spelletjes gedaan met hen. Ook hebben we met Wesemann Travel nagedacht over mogelijkheden om de dovenschool te steunen. Wesemann Travel richt zich niet alleen op het aanbieden van reizen, maar heeft ook oog voor en zet zich in voor de lokale bevolking. In dit geval ontstond het plan om nieuwe bedden te laten maken voor de slaapzaal van de dovenschool. Een deel van de opbrengst van de reis gaat naar dit doel. Bij het vertrek heeft ieder van ons nog even het naaiatelier bezocht. Dat kon maar heel kort, want de politie hield ons in de gaten en maakte duidelijk dat het mocht, als het maar snel ging allemaal We reisden door naar de Dode Zee, in het plaatsje Ein Gedi. Daar hebben we overnacht. s Ochtends vroeg hebben we Fort Massada bezocht, daar waar volgens de overlevering 700 Joden zelfmoord hebben gepleegd om niet opgepakt te worden door de Romeinen. Het uitzicht was er prachtig en stond in schril contrast met de gebeurtenissen die er hadden plaatsgevonden. Je kon zelf naar boven en naar beneden lopen of met de kabelbaan gaan. s Middags de badplaats Ein Gedi Spa bezocht, en gezwommen in de Dode Zee, nou ja, zwemmen Zwemmen kun je het nauwelijks noemen. Je werd zo naar boven gedreven door het zoute water. Dat was wel grappig. De dagen daarop hebben we de stad Jericho, de berg waar Jezus uitgedaagd zou zijn door de duivel, Be er Sheva en Mitse Ramon en het Arabische stadje Kafr Qasim bezocht. Daar hebben we ook kennis gemaakt met lokale dove mensen. We hadden nauwelijks genoeg tijd om te praten, er was ook zoveel te vertellen! Wel ontdekten we dat er enorme verschillen waren in het werk dat zij en wij doen. Bijvoorbeeld; een timmerman daar maakt alleen maar pallets, een timmerman in Nederland maakt meubels. Verbazing aan beide kanten, dat zoiets kan. Ja, wij kunnen meer, zij dus ook! Bij de Negev woestijn hebben we op kamelen gereden wat een geweldige ervaring was! Ook hebben we het bedoeïnenmuseum bezocht. Bij Nazareth konden we gebruik maken van een soortgelijke bedoeïnentent om daar te overnachten. De laatste dagen hebben we Nazareth, de plaats waar Jezus, Maria en Jozef vandaan kwamen, bezocht. Daarna zijn we naar Tiberias geweest, de ene groep ging kajakken en anderen kregen een rondleiding door de plaatsen rondom het Galileameer, daar waar Jezus en de discipelen waren geweest. Zo ook bij de Bergrede, het meer waar Jezus de storm tot kalmte riep en waar hij op het water liep. We hebben ook Haifa, een plaats boven Tel Aviv, bezocht. Het was Sabbat, dus veel musea en winkels waren dicht. Gelukkig maakte het prachtige uitzicht op de Middellandse Zee veel goed. De laatste dag in Tel Aviv zijn we weer teruggekomen in hetzelfde hostel waar we begonnen. Genoten van het gezamenlijk barbecueën met Israëlische vrienden. Reuze gezellig en als mooie afsluiting een bloedmooie zonsondergang meegemaakt. Het was meer dan de moeite waard om deze reis mee te maken. Je proefde de sfeer en zag dat het ook anders kan zijn dan wat je bijvoorbeeld op de TV ziet. De manier van reizen met doven en slechthorenden vond ik prettiger dan met horenden. Je voelt je gelijkwaardiger en communiceert vervolgens ook makkelijker met elkaar. Je gaat je hierdoor niet vervelen. Ik zou iedereen aanraden om met Wesemann Travel op reis te gaan! De komende jaren blijft Wesemann Travel zich inzetten voor groepsreizen, waaronder dit jaar naar Tanzania/Zanzibar, Rusland-Mongolië, Ethiopië en Parijs. Misschien volgend jaar ook Italië, Nepal, IJsland en andere bestemmingen. Houd de site goed in de gaten en meld je ook aan voor de nieuwsbrief om op de hoogte gebracht te worden van de nieuwste plannen. Wie weet ga jij de volgende keer ook mee! 17

18 Ontspannen door inspannen door Ger Binnenhei Ger is 53 jaar en sinds 1985 plotsdoof. De oorzaak is nooit achterhaald. Sinds 1992 heb ik een CI die me heel goed bevalt en me zelfstandig mijn werk laat doen. Sinds 2006 werk ik weer in de zorg. In februari van dit jaar ben ik in Groesbeek begonnen, hier heb ik een baan als verzorgende in een verpleeghuis gekregen, ik werk daar met een groep van 8 bewoners. Dit is erg leuk om te doen en geeft me veel voldoening. Om deze baan te krijgen heb ik zelf gesolliciteerd en werd ondanks mijn beperking toch gekozen uit 47 sollicitanten. Ik werk 16 uur per week, onregelmatige diensten. Ondanks mijn minder goed horen kan ik mijn werk goed uitvoeren. Ik telefoonneer af en toe met gebruik v.d. Smart-link, verder met een GSM. Toen ik deze baan kreeg ben ik heel duidelijk geweest naar collega s en familieleden, dat had waarschijnlijk ook een positieve invloed op de communicatie. Zo doe ik het ook in mijn privéleven, daardoor kan ik zelf contacten onderhouden met vrienden en familie. Ga ook alleen sporten e.d. Heb mezelf eigen gemaakt om zodra dat nodig is - vreemde mensen te vertellen dat ik minder goed hoor. geen zin meer in en heb ik het later alleen weer opgepakt. Het wandelen geeft me rust, ik hoef niet te luisteren naar een ander en kan lekker voor me uit dromen. Ook het oefenen doe ik alleen, soms loop ik van thuis uit en soms een wandeltocht. Verder wandel ik ook veel met Wil, mijn man, en de hond. Als ze me tijdens het lopen aanspreken is dit meestal geen probleem, ik vraag dan wat ze zeggen. Vaak ga je dan ook wat langzamer lopen. Ik heb een vlot tempo en ben klein dus kan makkelijk tussen de mensen door. Het meeste contact wordt overigens tijdens de rust gezocht. Onder het lopen ben je veel met de omgeving bezig. Met de kijkers langs de weg of de natuur. Dit jaar heb ik voor de 12e keer de Vierdaagse gelopen. De eerste vier keer heb ik 50 km gelopen. Dit omdat mijn man volgens het regelement 50 moest lopen. Om een medaille te krijgen moeten mannen tot 57 jaar namelijk 50 km lopen, daarna mogen ze 40 km en vanaf 60 jaar 30 km. Vrouwen 40 km en vanaf 60 jaar 30 km. Na die vier keer had mijn man er Nu goedkope hoortoestelbatterijen via internet vanaf 1.39 euro per blister van 6 stuks (ook voor CI) BatterijTotaal vanaf 1,39 euro Rayovac vanaf 2,49 euro Power One vanaf 2,49 euro Voordelen via internet: - Uw bestelling wordt gratis verzonden - binnen 48 uur bij u op de mat - betalen na ontvangst (geen risico) - niet goed: geld terug garantie Probeert u het eens! U zult er geen spijt van hebben. Ook voor cochleair implantaat (o.a. Power One Ci-batterijen) 18

19 Wadlopen, een verslag door TC Chu Wát lopen? Nee, Wadlopen! Wel van gehoord maar nog nooit gedaan. De berichten vorig jaar getuigden van zoveel plezier en gezelligheid dat ik er niet omheen kan, dit jaar wil ik ook mee. Maar waar begin ik aan??? De belangrijkste tip is om hoge, goedkope gympen mét gaatjes mee te nemen. Hoog omdat ze dan goed vast zitten aan de voet en niet in het zuigende slik blijven steken. Goedkoop omdat ze na afloop zó erg stinken dat je ze meteen weg zou gooien. En met gaatjes voor de afwatering. Ok, het eerste paar van 3 euro was helaas te krap. Het tweede paar (zelfde maat) was haast te groot en 133% duurder maar ach, wie het breed heeft 't Is een eind rijden naar het einde van de wereld Groningen. We besluiten daarom een tussenstop met overnachting in te lassen en eerst het mooie Noorddrentse landschap te verkennen. De volgende dag na een goed ontbijt op weg naar Noordpolderzijl (die naam valt alleen te onthouden door de gebaren te onthouden), waar we ruim op tijd aankomen. De deelnemers hebben een strenge mail met instructies gekregen die op straffe van uitsluiting sommeert om de (on?) nodige truien, jassen en mondvoorraad voor een week mee te nemen, dus dat hebben we allemaal bij ons. Maar de gids die ons in het echt voorging ziet het allemaal niet zó zwaar, dus verhuizen verschillende truien en zo weer terug naar de auto's. De wadloop begint rustig door een soort weiland dat we bereiken door over wat hekken en afrasteringen te klauteren. Verderop in het weiland lijkt een schip gestrand. De af en toe zompige stukjes die met enige hilariteit worden genomen stellen niets voor. We maken kennis met een plantje dat de zeelieden van de VOC in grote hoeveelheden meenamen op weg naar India om scheurbuik te voorkomen. We hebben het allemaal geproefd, tamelijk zout. De gids laat een bloempje zien dat razendsnel de blaadjes sluit als je het onder water houdt en ze even snel weer opent als het boven water komt. De wandeling gaat verder en de grond wordt nu toch wel steeds slikkeriger waardoor de giebelstemming aanzwelt. Al snel worden stelletjes of zelfs groepen gevormd om elkaar overeind te houden als het slik aan de voeten begint te zuigen of juist glibberig is. Verderop wordt de bodem weer wat steviger, meer zandplaat. De percelen zijn vaak gescheiden door rijen paaltjes en we zien ze opvallend scheef staan. Waarom scheef? vraagt de gids. Het ligt niet aan de waterbeweging door eb en vloed. We weten het niet. Het komt door het kruiende ijs. De tocht gaat verder het wad op en het is goed dat de bodem nu steviger is want af en toe móet je echt achter- stevoren lopen om het schouwspel van water, streepje land en de lucht met zonnige wolkenlucht achter ons te bewonderen. Het schip blijkt op een zandplaat te liggen, niet in de weiden. Medewandelaars denken te weten dat het een horecagelegenheid is. De zandplaat eindigt in een (wat) dieper stuk, maar niet té diep constateert de gids na een korte verkenningstocht en dus doorwaden we deze geul, waar de foto boven dit verhaal is geboren. Na wat omzwervingen langs een zeehondenligplaats (geen hond te zien) en een minder diepe doorwading komen we bij een veld dat wel een akker lijkt met de VOC-plantjes. De gids verzamelt een flinke bos voor het avondeten. Voor haar in ieder geval géén scheurbuik. De finish lijkt te naderen, maar dat is slechts schijn. Eerst een vaargeul oversteken, geen probleem. Maar dan door zeven sloten en nog nét niet tegelijk. Dat zijn niet zomaar sloten! In plaats van water bevatten ze slik! De eerste sloot is nog een makkie. Een enkeling kan wat hulp gebruiken, verder is de oversteek vlekkeloos. De tweede is al niet meer vlekkeloos nadat Bianca twee vlekken scoort, op iedere bil één. En naarmate we de overige sloten passeren kruipt het zwarte slik steeds hoger langs de benen. Ik heb geluk, veel meer dan zwarte enkels heb ik niet. Georgia dreigt zelfs met maatregelen om mijn reine voorkomen wat bij te werken, maar dat blijkt niet nodig. We komen bij de laatste sloot waar de gids ons de keuze laat om in het diepste deel over te steken of stroomopwaarts waar het minder diep zou zijn. Een paar waaghalzen, waaronder ik, ploeteren door het diepe deel en de waarschuwing blijkt niet overbodig. Het slik stijgt me tot halverwege de dijen. Arme Derek zakt er haast tot zijn oksels in, hij is minder lang dan ik. Bianca redt hem, tolken zijn écht onmisbaar voor ons doven! Maar dan raakt Gea in het ondiepe deel in de problemen. Muurvast tot over de heupen en ze komt geen millimeter meer vooruit. Patty en ik snellen te hulp en dat wordt flink slik happen. Uiteindelijk trekken we de ongelukkige reisgenoot over de buik door het slik naar de kant. Gered! Nu het slik nog afboenen. Sommigen zitten zó onder dat ze met kleren en al van de steiger af duiken en er een gecombineerde zwem/boenpartij van maken. De zeven sloten vond ik het leukste deel. Maar de wandeling die daaraan vooraf ging was heel mooi en zo n geul doorwaden heeft ook wat. Volgend jaar misschien nog veel meer doorwaden, want er zijn plannen om dan naar één van de eilanden te lopen. Ik denk dat ik er dan weer bij zal zijn. 19

20 20