Zo gezond is Raalte Kern

Transcriptie

1 [Geef Zo gezond is Raalte Kern Gezondheidsprofiel Raalte kern 2015 I December, 201[Geef tekst op]

2 HOE GEZOND IS UW WIJK/KERN? Een wijk- of kerngezondheidsprofiel biedt veel voordelen zoals beter inzicht in problematieken in een wijk/kern en een beter overzicht van de beschikbare cijfers m.b.t. gezondheid. De gemeente Raalte heeft er daarom voor gekozen om voor tien wijken/kernen een gezondheidsprofiel te maken namelijk; Raalte-Noord, Raalte kern, Mariënheem, Broekland, Heeten, Nieuw-Heeten, Heino, Lierderholthuis, Laag-Zuthem en Luttenberg. Met deze wijkgezondheidsprofielen wil de gemeente Raalte beter inzicht krijgen in hoe het desbetreffende gebied is samengesteld en welke gezondheidszaken een rol spelen. Het gezondheidsprofiel is een hulpmiddel om met bewoners in gesprek te gaan over hoe de leefomgeving eruit ziet, waar zij als bewoners tegenaan lopen en waar zij eventueel nog hulp bij nodig hebben. Tevens dient het wijkgezondheidsprofiel als leidraad voor het opstarten en/of verder vormgeven van de kernteams binnen de gemeente Raalte. Notitie: Zoals hierboven benoemd staat is Raalte dorp gesplitst in Raalte Noord en Raalte kern. Indien mogelijk wordt Raalte Kern opgesplitst in de gebieden Oost met postcode 8101 en West met postcode Wijkprofiel Raalte Kern Postcode 8101: Raalte Oost Postcode 8102: Raalte West Bron: Google maps,

3 Bevolkingssamenstelling Leeftijdsopbouw Raalte Kern heeft inwoners in 4010 huishoudens. In Raalte Oost wonen ongeveer 6100 personen en in West ongeveer Het percentage 65-plussers ligt in Raalte Oost en West hoger dan in de gemeente Raalte totaal (18%). De vergrijzing (25%) is in Oost iets hoger dan in West (23%). Het percentage jongeren ligt in zowel Oost als West wat lager dan in Raalte totaal. Figuur 1 Tabel 1 Leeftijdsopbouw Totaal 2013 Oost West Bron: Centraal Bureau voor de Statistiek, bewerkt door Vraag Aanbod Analyse Monitor (VAAM), 2013 Samenstelling huishoudens In de kernen van de gemeente Raalte zijn verschillen te zien in hoe de huishoudens zijn samengesteld. Hierbij wordt onderscheiden of het om huishoudens met kinderen, huishoudens zonder kinderen of eenpersoonshuishoudens gaat. Hoe de huishoudens zijn samengesteld in Raalte Kern ziet u in tabel 2. 3

4 Van alle huishoudens in Raalte Kern is 38% een eenpersoonshuishouden (1609 huishoudens). In vergelijking met Raalte zijn er duidelijk meer éénpersoonshuishoudens en minder meerpersoonshuishoudens met kinderen. Figuur 2 Tabel 2 Samenstelling huishoudens 2014 Eenpersoons huishoudens Huishoudens zonder kinderen Huishoudens met kinderen Totaal aantal huishoudens Bron: CBS, 2014 Etniciteit Voor alle kernen wordt bekeken hoeveel autochtonen en allochtonen er in een kern wonen. Een allochtoon is een persoon van wie tenminste één ouder in het buitenland geboren is (CBS, 2014). De allochtonen worden onderverdeeld in allochtonen met een westerse achtergrond en allochtonen met een niet westerse achtergrond, op grond van hun geboorteland (CBS, 2014). Bij de niet-westerse allochtonen zijn in Raalte Kern ook nog de Turkse niet westerse allochtonen onderscheiden. In Raalte Kern heeft 7% van de inwoners een niet Westerse achtergrond, 5% rekent men tot de westerse allochtonen. Dat is meer dan in Raalte gemiddeld. 4

5 Figuur 3 Tabel 3 Etniciteit 2014 *Westers totaal Niet westers totaal *Westers totaal zijn de immigranten uit Westerse landen. De autochtone bevolking is in deze tabel niet meegenomen Bron: CBS, 2014 Inkomen In dit kernprofiel worden huishoudens onderscheiden in de categorieën; hoge inkomen, midden inkomen en laag inkomen. Een hoog inkomen is een inkomen van > (bovenste 20%) en een laag inkomen een inkomen van < ,- (laagste 40%). In Raalte Kern moet de helft van de huishoudens (2117) van een laag (tot euro) inkomen rondkomen. Het percentage huishoudens met een laag inkomen ligt duidelijk hoger dan in Raalte gemiddeld. Figuur 4 Bron: CBS, Regionaal Inkomensonderzoek,

6 Tabel 4 Inkomensverdeling huishoudens 2011 Huishouden met laag inkomen Huishouden met midden inkomen Huishoudens met hoog inkomen Huishoudens totaal in 2012 Inkomensondersteunende maatregelen en arbeidsparticipatie Van een aantal inkomensondersteunende maatregelen (Bijzondere bijstand, WWB) wordt in Raalte Kern iets meer gebruik gemaakt dan in Raalte gemiddeld. 15 huishoudens hebben te maken met de wet schuldsanering natuurlijke personen. Tabel 5 Raalte Kern (aantal en %) Gemeente Raalte (aantal en %) WAO 265 (6,3%) 840 (5,5%) WIA 70 (1,7%) 225 (1,5%) WAZ 15 (0,4%) 80 (0,5%) WAJONG 175 (4,1%) 480 (3,2%) WW 255 (6,0%) 910 (6,0%) WWB 215 (5,1%) 345 (2,2%) Bijzondere bijstand 245 (5,8%) 400 (2,6%) Bron: CBS, bewerking ABF Research, 2011 Kanttekening vanuit Humanitas: in de kleine dorpen worden minder voorzieningen aangevraagd doordat de inwoners zich schamen voor hun financiële situatie en niet willen dat buren etc. weten dat zij de voorziening nodig hebben. Daarnaast zie je ook in de kleine kernen dat de mensen (financieel) ondersteund worden door de kerken. In Raalte Kern (vooral de mensen die niet van oorsprong uit de gemeente Raalte komen) durven de mensen makkelijker voorzieningen aan te vragen. Sociaal Economische Status De sociale status van een wijk is afgeleid van een aantal kenmerken van de mensen die er wonen: hun opleiding, inkomen en positie op de arbeidsmarkt. Een lage score duidt op een lage sociaal economische status van een wijk. Een score tussen -1 en -2 geeft een lage SES van de wijk aan. Tabel 6 Factorscore sociale status [score] Raalte Kern Nederland -0,81 0,28 Bron: Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), 2014 De sociaal economische status van Raalte Kern is lager dan het landelijk gemiddelde. Salland Wonen: Deze lage SES score zie je ook terug in het aantal huishoudens in Raalte Kern met een huurachterstand dat aan de deurwaarder is overgedragen of in een minnelijke regeling/wsnp is opgenomen. 6

7 Zorggebruik en gebruik van regelingen en voorzieningen Huisarts Het aantal contacten dat inwoners hebben voor veelvoorkomende aandoeningen liggen in Raalte- Oost en West hoger dan in Raalte totaal. Daarnaast is er een verschil in het gemiddeld aantal huisartsenconsulten tussen Oost en West en de gemeente Raalte. Dit hangt samen met de grotere 65+ groep in Oost en West. Tabel 7 Contact (patiënten per 1000 inwoners) voor veelvoorkomende aandoeningen Raalte Oost Raalte West Gemeente Raalte Diabetes COPD Cardiovasculair risico management Hartfalen Dementie Bron: VAAM, 2013 Dit betekent dus bijvoorbeeld dat op 1000 inwoners in Raalte Oost 69 personen de huisarts bezoeken voor diabetes. Bij een totaal aantal van 6115 inwoners in Raalte Oost zijn dat 422 personen totaal die de huisarts bezocht hebben voor diabetes. In Raalte West komt dat met 6928 inwoners op 471 personen. Tabel 8 Totaal aantal huisartsenconsulten en consulten langer dan 20 minuten Raalte Oost Raalte West Gemeente Raalte Gemiddeld aantal consulten 3,0 2,9 2,7 per inwoner Gemiddeld aantal consulten > 20 minuten per inwoner 0,6 0,6 0,5 Bron: VAAM, 2013 Gebruik van regelingen en voorzieningen Het percentage huishoudens dat gebruik maakt van huishoudelijke en/of persoonlijke verzorging en/ of verpleging ligt in Raalte Kern wat hoger dan in Raalte gemiddeld. Bijna 3% van de huishoudens maakt van 6 of meer regelingen gebruik, dat zijn 120 huishoudens. Het gaat hierbij niet alleen om regelingen en voorzieningen op het gebied van zorg en welzijn (zoals AWBZ en WMO), maar ook om regelingen op het gebied van arbeidsparticipatie (zoals WAO, WIA), onderwijs (zoals speciaal onderwijs) en inkomensondersteuning (zoals bijzondere bijstand). In Raalte kern lijken meer huishoudens gebruik te maken van meerdere regelingen. 7

8 Tabel 9 Gebruik van WMO en AWBZ regelingen Raalte kern (aantal en %) Gemeente Raalte (aantal en %) WMO huishoudelijke verzorging 455 (10,7%) 990 (6,5%) AWBZ persoonlijke verzorging 315 (7,4%) 780 (5,1%) AWBZ verpleging 145 (3,4%) 360 (2,3%) AWBZ individuele begeleiding 115 (2,7%) 255 (1,7%) AWBZ groepsbegeleiding 55 (1,3%) 160 (1,1%) Bron: CBS, bewerking ABF Research 2011 Tabel 10 Huishoudens met 3 of meer regelingen Raalte Kern Gemeente Raalte Totaal aantal huishoudens Huishoudens met 3 of meer regelingen % aantal regelingen: 3 of meer Huishoudens met 6 of meer regelingen % aantal regelingen: 6 of meer , , , ,74 Bron: CBS, bewerking ABF Research 2011 Gezondheid- en leefstijldeterminanten Gezondheid en leefstijl volwassenen (18+) en jongeren (13-16jr.) Gekeken naar gezondheid- en leefstijldeterminanten, scoren de volwassenen in Raalte Oost op het niveau van Raalte totaal (zie figuur 5). De jongeren in Raalte Oost scoren hoger dan Raalte totaal op de determinanten matig tot slecht ervaren gezondheid, overgewicht en lichamelijk niet actief en verhoogd SDQ. Op de determinanten heeft wel eens gerookt en drinkt wel eens alcohol scoren de jongeren lager dan gemiddeld in de gemeente Raalte (zie figuur 7). De volwassenen in Raalte West scoren op de determinanten roken en matig tot slecht ervaren gezondheid, hoog risico op angst- en depressiestoornissen en overmatig alcoholgebruik hoger dan gemiddeld in de gemeente Raalte (zie figuur 6). Dit zie je deels terug bij de jeugd van Raalte-West waar de jongeren gemiddeld hoger scoren op slecht en matig ervaren gezondheid, overgewicht, roken en lichamelijk niet actief (zie figuur 8). 8

9 Figuur 5 Figuur 6 Bron: VAAM op basis van GGD onderzoek, 2011 (De cijfers in de VAAM zijn schattingen op basis van de bevolkingssamenstelling: de leeftijdssamenstelling, het % lage inkomens, % eenpersoonshuishoudens, etniciteit en stedelijkheid.) 9

10 Gezondheid en leefstijl jongeren Figuur 7 Figuur 8 * SDQ= maat voor psycho sociale gezondheid, geeft risico op psycho-sociale problemen aan. Bron: GGD digitale vragenlijst klas 2 en 4, KD+ dossier,

11 Tactus verslavingszorg: Op had Tactus 52 cliënten in de gemeente Raalte in behandeling. Hiervan is het merendeel (33) van de cliënten in behandeling voor een alcoholverslaving. Van de 33 cliënten met een alcoholverslaving, zijn 15 personen onder de 18 jaar. De kern maatschappelijke dienstverlening: Op had De Kern 227 (18+) cliënten in de gemeente Raalte. De meeste zorgvragen (21%) kwamen voort vanuit psychosociale problematiek. Daarnaast kwam 11% van de zorgvragen voort uit financiële problematiek of Gezondheid/psychosociale problematiek. Gezondheid en leefstijl vergeleken met Nederland Gekeken naar het landelijk gemiddelde scoort Raalte kern boven het gemiddelde op matig/slecht ervaren gezondheid en overgewicht. Daarnaast scoort Raalte kern gekeken boven het landelijk gemiddelde op overgewicht. Bron: VAAM op basis van GGD onderzoek, 2011 (De cijfers in de VAAM zijn schattingen op basis van de bevolkingssamenstelling: de leeftijdssamenstelling, het % lage inkomens, % eenpersoonshuishoudens, etniciteit en stedelijkheid.) Figuur 9 11

12 Dementie gemeente Raalte In 2013 waren in de gemeente Raalte 631 bewoners met dementie (Alzheimer Nederland, 2013). Dementie is de naam voor een combinatie van symptomen (een syndroom), waarbij de verwerking van informatie in de hersenen is verstoord (Alzheimer Nederland, 2015). De Casemanagers dementie hebben in 2013 hulp verleend aan in totaal 80 cliënten met dementie en hun sociale netwerk in de gemeente Raalte en omgeving (Wegwijs Dementie Raalte, 2013). Voor 2014 was de prognose dat het aantal mensen met dementie stijgt naar 656, dit is een stijging van 4% (Alzheimer Nederland, 2013). Tabel 10 Prognose dementie Gemeente Raalte Nederland (+ 4%) (+ 3%) (+ 28%) (+ 21%) Alzheimer Nederland,

13 De prognose is dat het aantal mensen met dementie in de gemeente Raalte in 2020 is gestegen met 28%. Landelijk is de prognose dat het aantal mensen met dementie in 2020 met 21% is gestegen. In Raalte ligt deze prognose dus 7% hoger dan landelijk (Alzheimer Nederland, 2013). Huisartsen gemeente Raalte: In de praktijken in de gemeente Raalte zien de huisartsen ook een stijging van het aantal mensen met cognitieproblemen/dementie. Doordat Raalte kern te maken heeft met een grotere groep 65-plussers is de verwachting dat hier het aantal mensen met dementie sneller stijgt dan in Raalte totaal. Vrijwilligerswerk gemeente Raalte Vrijwilligerswerk is werk dat in georganiseerd verband (bijvoorbeeld sportvereniging, kerkbestuur, school) onbetaald wordt uitgevoerd (GGD, 2012, pp. 8). In de gemeente Raalte participeert 43% van de bewoners in de leeftijd van jaar in vrijwilligerswerk. Hiermee scoort de gemeente Raalte boven het gemiddelde van 37% binnen de regio IJsselland (2012). Vergeleken met 2008 is er een lichte stijging van 1%. Van de vrouwen in de gemeente Raalte participeert 46% in vrijwilligerswerk, bij de mannen ligt dit lager met 41%. Dit zijn rond de 4978 vrouwen en 4548 mannen (GGD gezondheidsmonitor, 2012; CBS bevolkingsstatistiek 2012). Mantelzorg Mantelzorg is de zorg die u ontvangt van een bekende uit uw omgeving, zoals uw echtgenoot, echtgenote, partner, huisgenoot, kind, buren of vrienden, als u voor langere tijd ziek, hulpbehoevend of gehandicapt bent. Deze zorg kan bestaan uit het huishouden doen, wassen en aankleden, gezelschap houden, vervoer, geldzaken regelen, enzovoorts. Mantelzorg wordt niet betaald (NB: een vrijwilliger die werkt vanuit een vrijwilligerscentrale, is geen mantelzorger) (GGD IJsselland, 2010, pp. 8). In de gemeente Raalte is binnen de leeftijdscategorie in totaal 12% mantelzorger. Er is een groot verschil tussen mannen en vrouwen, waarbij 7% van de mannen mantelzorger is en 17% van de vrouwen (GGD, 2012). Uit onderzoek van Arcon en de gemeente Raalte (2014) is gebleken dat de meeste mantelzorgers/zorgvrijwilligers in de kern van Raalte wonen (47,09%). Het merendeel van de mantelzorgers/zorgvrijwilligers is vrouw (66%). Van de mantelzorgers in de gemeente Raalte zorgt 50% meer dan 5 jaar voor iemand of heeft meer dan 5 jaar voor iemand gezorgd. De hulpbehoeften van deze personen komen voornamelijk voort uit lichamelijke problemen (45,18%). Daarnaast zijn dementie (24,70%) en chronische ziekten (27,11%) veel voorkomende redenen voor mantelzorg (Arcon, 2014). Mantelzorgconsulenten Raalte: In 2015 waren er 272 mantelzorgers uit de gemeente Raalte bekend bij mantelzorgconsulenten (hier zijn de kernen Lierderholthuis, Laag Zuthem en Heino niet in meegenomen). De hulpbehoeften van deze personen komen voornamelijk voort uit chronische ziekten (32%) en dementie (25%). 13

14 Belangrijkste conclusies Raalte Kern, zowel Oost als West, heeft meer 65-plusser dan gemiddeld in Raalte. Raalte Kern heeft veel eenpersoonshuishoudens. De sociaal economische status van Raalte Kern is laag. De helft van de huishoudens moet rondkomen van een laag inkomen. Het aantal contacten dat inwoners hebben voor veelvoorkomende aandoeningen en het aantal huisartsenconsulten ligt hoger dan in Raalte gemiddeld. Het gebruik van AWBZ en WMO regelingen ligt hoger dan gemiddeld in Raalte. Het aantal huishoudens dat gebruik maken van 6 of meer regelingen ligt hoger dan gemiddeld in de gemeente Raalte. Op de gezondheid en leefstijldeterminanten scoren de volwassenen in Raalte Oost op het niveau van Raalte gemiddeld. De jongeren in Raalte Oost scoren hoger dan Raalte totaal op matig tot slecht ervaren gezondheid, overgewicht, lichamelijk niet actief en op verhoogd SDQ. Het aantal jongeren in Raalte Oost dat wel eens drinkt of rookt ligt lager dan gemiddeld in Raalte. De volwassenen in Raalte West scoren hoger dan gemiddeld in Raalte op roken, matig tot slecht ervaren gezondheid, hoog risico op angst- en depressiestoornissen en overmatig alcoholgebruik. Dit zie je terug bij de jeugd van Raalte West waar de jongeren gemiddeld hoger scoren op slecht en matig ervaren gezondheid, overgewicht, roken en lichamelijk niet actief. Mocht u nog vragen en/of opmerkingen hebben naar aanleiding van dit kernprofiel dan kunt u contact opnemen met GGD IJsselland; Sandra Borsboom s.borsboom@ggdijsselland.nl, Marja de Jong m.de.jong@ggdijsselland.nl of Jette Middelkamp j.middelkamp@ggdijsselland.nl 14

15 Colofon Uitgave: GGD IJsselland, Kennis en Expertise Centrum Auteurs: Sandra Borsboom, Marja de Jong & Jette Middelkamp Foto's: Kidsbeweegroute, Regiocanons.nl, pixabay & pexels Opleverdatum: Website: Telefoon: GGD IJsselland Tijdelijk bezoekadres (tot voorjaar 2016): Bezoekadres: Postadres: Telefoon: Website: Hanzelaan , 8017 JM Zwolle Zeven Alleetjes CV Zwolle Postbus BL Zwolle info@ggdijsselland.nl [Ge ef tekst op]